Załącznik - bip.opalenica.

Załącznik
do uchwały NR XVIII/115/2015
Gminny Program Przeciwdziałania
Narkomanii w Gminie Opalenica
na lata 2016-2020
Opalenica grudzień 2015 rok
Wstęp
1. Problem narkomanii w Polsce i środowisku lokalnym.
2. Cel ogólny Programu.
3. Cele szczegółowe.
4. Realizatorzy programu.
5. Zasady finansowania programu.
6. Zasady finansowania zadań.
Wstęp
Problem nadużywania substancji uzależniających jest o tyle poważny, że większość
osób, które ich używają nie leczy się, a nawet nie zdaje sobie sprawy z tego, jak poważne ma
problemy ze zdrowiem. Uzależnienie od substancji psychoaktywnych rodzi szereg
problemów zdrowotnych dla człowieka. Mogą być to m.in. śmiertelne zatrucia
(przedawkowania), ostre i przewlekłe zaburzenia psychiczne, zaburzenia funkcjonowania
poszczególnych narządów lub całego organizmu. Wszystko to prowadzi do obniżenia jakości
życia i jego skrócenia. Uzależnienia są przyczyną niebagatelnych szkód społecznych. Na
poziomie funkcjonowania rodziny prowadzą do poważnych problemów natury emocjonalnej i
ekonomicznej. Na poziomie społeczeństw prowadzą do rosnących kosztów opieki medycznej,
powiększania się grupy osób chorych i niepełnosprawnych. Około 50% wszystkich
samobójstw popełnianych jest pod wpływem substancji psychoaktywnych.
Zjawisko używania narkotyków przez poszczególne jednostki ma z reguły także określone
negatywne konsekwencje dla ich najbliższego otoczenia oraz zakłóca prawidłowe
funkcjonowanie całego społeczeństwa rodząc dlań szereg szkód i kosztów. Dlatego też
używanie narkotyków nie może być kwestią społecznie obojętną.
Gminny Program Przeciwdziałania Narkomanii w Gminie Opalenica na lata 2016 2020, zwany dalej „Programem”, określa w szczególności strategiczne cele i zadania gminy
wynikające z art. 10 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii. Ustawa
nakłada na samorząd lokalny obowiązek uchwalenia Gminnego Programu Przeciwdziałania
Narkomanii oraz finansowania zadań związanych z jego realizacją.
Program jest wyrazem dążenia samorządu lokalnego do stwarzania warunków sprzyjających
zachowaniu zdrowia fizycznego i psychicznego mieszkańców Gminy Opalenica, właściwemu
wychowaniu młodego pokolenia oraz zachowaniu ładu i porządku publicznego. Opracowanie
programu zostało poprzedzone Diagnozą Lokalnych Zagrożeń Społecznych przeprowadzoną
w roku 2013.
1. Problem narkomanii w Polsce i w środowisku lokalnym
Narkomania nie jest tylko tragedią dla ludzi uzależnionych i ich rodzin, ale również
problemem społecznym. Stąd też podejmowane są wysiłki zmierzające do zwalczania i
zapobiegania narkomanii. Źródłem danych na temat rozpowszechniania konsumpcji
narkotyków są przede wszystkim badania ankietowe oraz dane statystyczne z instytucji
leczących osoby uzależnione od narkotyków.
Narkomania jest chorobą, która wymaga od osób uzależnionych udziału w ambulatoryjnych
programach leczenia bądź w stacjonarnych ośrodkach rehabilitacyjnych. W niektórych
przypadkach wymagane jest odtrucie organizmu, by móc rozpocząć leczenia. Ponieważ
efektywność leczenia osób uzależnionych od narkotyków jest mała na całym świecie, a więc
także i w Polsce, a ryzyko wystąpienia różnego rodzaju poważnych szkód zdrowotnych
znacząco wzrasta, zasadnym jest prowadzenie i finansowanie programów redukcji szkód oraz
programów rehabilitacyjnych. Jednakże najważniejszym elementem procesu przeciwdziałania
narkomanii jest profilaktyka prowadzona w środowisku lokalnym.
Brak życiowych perspektyw, duża przestępczość i bezrobocie to tylko niektóre
czynniki związane ze środowiskiem społecznym mogące podkopać wiarę młodego człowieka
w siebie i we własną przyszłość. Niebagatelną rolę odgrywają tu grupy rówieśnicze, w
których młody człowiek funkcjonuje – a w których niekiedy narkotyki są atrybutem buntu i
sprzeciwu wobec społeczeństwa.
Rozbite rodziny, zachwiane relacje w rodzinach pełnych, brak wsparcia i porozumienia,
nieprawidłowe wzorce ze strony rodziców związane np. z nadużywaniem alkoholu generują
wśród dzieci postawy ucieczkowe, a narkotyk staje się jedną z form tej ucieczki. Niepewność
i niedojrzałość emocjonalna, mała odporność na stres, słaba motywacja do działań, które nie
przynoszą natychmiastowych korzyści – to tylko niektóre cechy jednostek podatnych na
uzależnienia. Postawy rodziców są także często odpowiedzialne za poważniejsze zaburzenia
osobowości mogące mieć znaczenie w społecznych kontaktach wychowanków: przesadna
idealizacja bądź lekceważenie innych, zmienność nastrojów, zakłócenia tożsamości, poczucie
pustki – mogą mieć źródło w niedbałym i niewłaściwym traktowaniu dziecka przez rodziców,
oddaleniu się od jego potrzeb emocjonalnych. Poważne zachowania aspołeczne mogą dalej
pogłębić się w wyniku nadużywania środków psychoaktywnych. Wśród zaburzeń
psychicznych mogących odgrywać pierwszorzędną rolę w podatności na uzależnienie
dominuje lęk i zaburzenia nastroju. Zresztą będą one pogłębiać się w okresie uzależnienia, bo
narkotyki uśmierzać będą te zaburzenia tylko doraźnie. Podwyższone ryzyko uzależnienia
wynika nie tylko ze środowiskowych oddziaływań, ale także może mieć związek z
czynnikami biologicznymi.
Badania ankietowe dotyczące używania substancji psychoaktywnych (papierosy,
alkohol, narkotyki, dopalacze) przez młodzież szkolną realizowane są w Polsce co 4 lata i
stanowią część międzynarodowego projektu: „European School Survey Project on Alcohol
and Drugs” (ESPAD). W 2015 r. badania te zostały zrealizowane przez Państwową Agencję
Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Krajowe Biuro ds. Przeciwdziałania
Narkomanii przy współpracy Instytutu Psychiatrii i Neurologii. Badania przeprowadzono na
reprezentatywnych losowych próbach uczniów klas trzecich szkół gimnazjalnych (wiek: 1516 lat) oraz klas drugich szkół ponadgimnazjalnych (wiek: 17-18 lat) naszego kraju.
Zgodnie z oczekiwaniami, wyniki badania wskazują na znacznie niższy poziom
rozpowszechnienia używania substancji nielegalnych, niż legalnych, zwłaszcza alkoholu.
Większość badanych nigdy po substancje nielegalne nie sięgała. Wśród tych, którzy mają za
sobą takie doświadczenia większość stanowią osoby, które co najwyżej eksperymentowały z
marihuaną lub haszyszem. Chociaż raz w ciągu całego życia używało tych substancji 24,3%
młodszych uczniów i 37,3% starszych uczniów. Na drugim miejscu pod względem
rozpowszechnienia wśród substancji nielegalnych jest amfetamina - ok. 4,6% wśród uczniów
gimnazjów i 8,3% wśród uczniów szkół wyższego poziomu.
Aktualne, okazjonalne używania substancji nielegalnych, czego wskaźnikiem jest używanie w
czasie ostatnich 12 miesięcy, także stawia przetwory konopi na pierwszym miejscu pod
względem rozpowszechnienia. W klasach trzecich gimnazjów używa tego środka 19%
uczniów, w klasach drugich szkół ponadgimnazjalnych – 32%. W czasie ostatnich 30 dni
przed badaniem 10% uczniów klas trzecich gimnazjów i 15% uczniów klas drugich szkół
ponadgimnazjalnych używało marihuany lub haszyszu.
Zarówno eksperymentowanie z substancjami nielegalnymi, jak ich okazjonalne używanie, jest
bardziej rozpowszechnione wśród chłopców niż wśród dziewcząt.
Inne wskaźniki problemu marihuany i haszyszu, takie jak postrzegana dostępność czy oferty
tych substancji, jak również zasięg używania ich w otoczeniu badanych, wykazują podobne
tendencje jak rozpowszechnienie używania. W młodszej grupie w 2015 r. zaznaczył się
spadek, w starszej stabilizacja lub lekki wzrost. Potwierdza to tezę o zahamowaniu trendu
wzrostowego
problemu
przetworów
konopi
wśród
piętnasto-szesnastolatków
przynajmniej zmniejszenie tempa wzrostu w starszej kohorcie.
oraz
Odsetki uczniów, którzy używali dopalaczy, są niższe niż odsetki używających
przetworów konopi. Nie odnotowano wzrostu tych odsetków między 2011 i 2015 r. Wśród
uczniów ze starszej kohorty obserwuje się nawet spadek rozpowszechnienia używania tych
substancji na przestrzeni całego życia oraz w czasie ostatnich 12 miesięcy.
Wyniki badania ESPAD sugerują pewne zahamowanie niekorzystnych tendencji w
zakresie problemu przetworów konopi. Nie bez znaczenia są też zapewne działania
profilaktyczne. Zahamowanie niekorzystnych tendencji w postrzeganiu ryzyka związanego z
piciem alkoholu oraz z używaniem marihuany można próbować przypisać, przynajmniej w
części, efektom przekazów profilaktycznych.
Brak
wzrostu
rozpowszechnienia
używania
dopalaczy
dostarcza
argumentów,
przemawiających za tezą, że fala zatruć w pierwszej połowie roku miała charakter
incydentalny, związany z delegalizacją szeregu tych substancji.
Statystyki policyjne informują, iż walka z przestępczością narkotykową w Polsce w
latach 2011-2014 przyniosła zwiększenie liczby zabezpieczonych narkotyków. Policjanci
Centralnego biura Śledczego zabezpieczyli:
Zabezpieczone narkotyki 2013-2014
Rodzaj
2013
2014
amfetamina
282,5 kg
325,3 kg
marihuana
564,6 kg
1 413,9 kg
haszysz
5,2kg
23,1 kg
heroina
3,2 kg
266,7 kg
kokaina
8,3 kg
21,8 kg
LSD
60 szt.
2 489szt.
17 690 szt.
28 383 szt.
16
14
28 907 szt.
20 072 szt.
ecstasy
laboratoria
Krzewy konopi
indyjskiej
dane dotyczą narkotyków zabezpieczonych przez Centralne Biuro Śledcze Komendy Głównej Policji/
Sprawozdanie z działalności Centralnego Biura Śledczego Policji za 2014 rok
W sumie w okresie sprawozdawczym w 2014 roku CBŚP zabezpieczyło ponad 2 051 kg
narkotyków, w tym przekazało do prowadzenia innym jednostkom Policji sprawy, w których
zabezpieczono łącznie ponad 109 kg narkotyków. Natomiast dane przedstawione w poniższej
tabeli pokazują skalę przestępstw dotyczących naruszenia ustawy o przeciwdziałaniu
narkomanii ( posiadanie środków odurzających lub substancji psychoaktywnych, uprawie
maku, konopi włóknistych lub krzewów koki).
Przestępstwa z ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii 2011- 2014
Liczba
postępowań wszczętych
- w tym
Liczba
liczba
podejrzanych podejrzanych
nieletnich
2014
28.894
28.460
2.789
2013
25.064
28.359
3.566
2012
23.025
29.340
4.595
2011
22.940
29.146
4.440
dane pochodzą z Komendy Głównej Policji
Na terenie Polski prowadzony jest szereg działań informacyjnych, edukacyjnych
oraz profilaktycznych w zakresie przeciwdziałania narkomanii. Poza samorządami, na które
nałożono ustawowy obowiązek w tym zakresie, w działania włączają się różne instytucje i
organizacje. Pracownicy inspekcji sanitarnej, ośrodków pomocy społecznej, placówek
oświatowych w całym kraju prowadzą szereg akcji profilaktycznych. Dzięki szkoleniom,
warsztatom, spotkaniom i konferencjom, w których brali udział m.in. uczniowie, nauczyciele,
rodzice funkcjonariusze różnych służb oraz inni obywatele, dotarto do wielu osób. Działania
te kierowano szczególnie do potencjalnych nabywców środków zastępczych (tj. głównie do
dzieci i młodzieży), a także do rodziców, nauczycieli czy przedstawicieli władz
samorządowych.
Diagnozę środowiska lokalnego przedstawiono w Diagnozie Lokalnych
Zagrożeń Społecznych Gminy Opalenica - 2013 sporządzoną przez Studio Diagnozy i
Profilaktyki
30-011 Kraków ul. Oboźna 17/5 w czerwcu 2013 roku na terenie Gminy
Opalenica stanowiącą załącznik do Programu. Przedstawione w niej informacje wskazują, że
w Gminie Opalenica problem z narkotykami jest niewielki lecz występuje, co obliguje do
prowadzenia działań profilaktycznych w zakresie problemu narkomanii.
2 CELE OGÓLNE :
1. Zapobieganie rozwojowi używania środków psychoaktywnych oraz uzależnienia od
narkotyków.
2. Zmniejszenie rozmiaru problemów aktualnie występujących.
Podstawowymi warunkami do realizacji tych działań jest:
-
prowadzenie szerokiej profilaktyki wśród dzieci i młodzieży oraz rodziców,
-
rozpowszechnianie programów informacyjnych i psychoedukacyjnych dla różnych
grup społecznych.
3. CELE SZCZEGÓŁOWE PROGRAMU
„Prowadzenie działań związanych z profilaktyką i przeciwdziałaniem narkomanii oraz
integracji społecznej osób uzależnionych od narkotyków należy do zadań własnych gmin w
większości zadania te obejmują”.
CEL SZCZEGÓŁOWY NR I
Zwiększanie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla
uzależnionych i osób zagrożonych uzależnieniem.
SPOSÓB REALIZACJI:
 Porady informacyjne i terapeutyczne dla mieszkańców Gminy Opalenica.
 Realizacja programów dla osób uzależnionych od narkotyków i ich rodzin.
 Porady informacyjne dla osób uzależnionych od narkotyków.
 Prowadzenie Punktu Informacyjno-Konsultacyjnego.
Wskaźniki:
 ilość porad
 ilość osób uczestniczących w programach
 ilość osób, którym udzielono informacji
osób
CEL SZCZEGÓŁOWY NR II
Udzielanie
rodzinom,
w
których
występuje
problem
narkomanii,
pomocy
psychospołecznej i prawnej.
SPOSÓB REALIZACJI:
-
Porady prawne dla członków rodzin.
-
Udzielanie wsparcia i motywowanie do podjęcia leczenia.
Wskaźniki:
 ilość porad
 ilość osób , z którymi przeprowadzono rozmowy motywujące
CEL SZCZEGÓŁOWY NR III
Prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej, edukacyjnej oraz szkoleniowej
w zakresie rozwiązywania problemów narkomanii, w szczególności
skierowanej do
dzieci i młodzieży, w tym prowadzenie zajęć sportowo – rekreacyjnych dla uczniów, a
także działań na rzecz dożywiania dzieci uczestniczących w pozalekcyjnych
programach opiekuńczo – wychowawczych i socjoterapeutycznych.
SPOSÓB REALIZACJI:
 Udzielanie pomocy dzieciom zagrożonych narkotykami w świetlicach środowiskowych
z elementami socjoterapii.
 Kontynuowanie programów edukacyjnych w zakresie problemów z narkotykami dla
rodziców, dzieci uczęszczających do szkół podstawowych i gimnazjów.
 Realizacja programów w zakresie profilaktyki szkolnej .
 Realizacja pozalekcyjnych programów profilaktycznych integralnych z zajęciami
sportowymi
 Realizacja programów dla osób uzależnionych i ich rodzin.
 Wspieranie programów profilaktycznych „uczących mówić nie biorę”.
Wskaźniki:
 ilość dzieci objętych pomocą w świetlicach
 ilość osób korzystających z usług ww. podmiotów
CEL SZCZEGÓŁOWY NR IV
Wspomaganie działalności instytucji, organizacji pozarządowych i osób
fizycznych,
służących rozwiązywaniu problemów narkomanii.
SPOSÓB REALIZACJI:
 Współpraca z organizacjami pozarządowymi, kościołami, związkami wyznaniowymi
oraz osobami
fizycznymi z zakresu zapobiegania
narkomanii o
charakterze
profesjonalnym.
 Wspomaganie organizacyjne grup pomocowych.
Wskaźniki:
 liczba i jakość działań podejmowanych przez instytucje i organizacje pozarządowe
służące przeciwdziałaniu narkomanii,
 liczba przeszkolonych funkcjonariuszy policji, nauczycieli, psychologów, pedagogów,
pracowników socjalnych i innych grup zawodowych w zakresie przemocy domowej i
szkolnej oraz w zakresie przeciwdziałania narkomanii.
CEL SZCZEGÓŁOWY NR V
Pomoc społeczna osobom uzależnionym i rodzinom dotkniętym ubóstwem i
wykluczeniem społecznym
integrowanie ze środowiskiem lokalnym tych osób z
wykorzystaniem pracy socjalnej i kontraktu socjalnego.
SPOSÓB REALIZACJI;
 Udzielanie pomocy wynikający z ustawy o pomocy społecznej.
 Udzielanie schronienia.
 Udzielanie pomocy dzieciom z rodzin z problemem narkotykowym.
Wskaźniki:
 ilość osób objętych pomocą społeczną
 ilość osób, którym udzielono schronienie
 ilość dzieci z rodzin z problemem narkotykowym ,którym udzielono schronienia
Powyższe zadania będą realizowane poprzez :
 zwiększenie zaangażowania społeczności lokalnych w zapobieganiu używania środków
psychoaktywnych,
 wspieranie szkół podstawowych, gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych w rozwijaniu
działań profilaktycznych, w szczególności obejmujących diagnozę problemu używania
narkotyków i realizację adekwatnego do potrzeb programu profilaktycznego,
 dofinansowanie programów profilaktycznych w zakresie organizacji czasu wolnego
dzieci i młodzieży , programów stanowiących alternatywę wobec używania narkotyków,
 dofinansowanie pozaszkolnych programów profilaktycznych adresowanych do dzieci i
młodzieży zagrożonych uzależnieniem oraz ich rodziców,
 dofinansowanie szkoleń uwzględniających nowoczesne podejście do profilaktyki
używania substancji psychoaktywnych w szczególności dla pedagogów, nauczycieli,
wychowawców świetlic środowiskowych z elementami socjoterapii,
 dofinansowanie
pozalekcyjnych
zajęć
sportowych
jako
element
programów
psychoprofilaktycznych,
 prowadzenie programów edukacyjnych, organizowanie konkursów, wystaw,
 propagowanie zachowań prozdrowotnych dla dzieci i młodzieży,
 podniesienie poziomu wiedzy społeczeństwa na temat problemów związanych z
używaniem środków psychoaktywnych i możliwości zapobiegania zjawisku,
 rozpowszechnianie materiałów informacyjno - edukacyjnych z zakresu promocji zdrowia
i profilaktyki uzależnień,
 prowadzenie kampanii edukacyjnych uwzględniających problematykę narkomanii,
adresowanych do określonych grup docelowych,
 informowanie o placówkach prowadzących działalność profilaktyczną, leczniczą i
rehabilitacyjną, współpraca z organizacjami służącymi rozwiązywaniu problemów
narkomanii,
 współpraca z organizacjami służącymi rozwiązywaniu problemów narkomanii.
4. Realizatorzy Gminnego Programu Przeciwdziałania Narkomanii.
1. Ośrodek Pomocy Społecznej w Opalenicy,
2. Gmina Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Opalenicy
3. Inne podmioty np. osoby fizyczne, osoby prawne, podmioty nie posiadające
osobowości prawnej, które realizują zadania wynikające z ustawy o przeciwdziałaniu
narkomanii oraz organizacje pozarządowe, którym zlecane są zadania gminnego
programu przeciwdziałania narkomanii.
5. Źródła i zasady finansowania gminnego programu przeciwdziałania
narkomanii.
1. Źródłem finansowania zadań gminnego programu przeciwdziałania narkomanii są
środki finansowe budżetu gminy pochodzące z opłat za korzystanie z zezwoleń na
sprzedaż napojów alkoholowych.
2. Na cele Programu mogą być pozyskiwane środki w ramach darowizn, zapisów i
innych wpływów od osób prawnych i fizycznych.
3. Zadania Programu mogą być zlecane instytucjom i organizacjom zajmującym się
profilaktyką i rozwiązywaniem problemów uzależnień oraz współrealizowane przez
wolontariat.
Załącznik nr 1
do Gminnego Programu
Przeciwdziałania Narkomanii
w Gminie Opalenica na lata 2016-2020
Preliminarz kosztów na 2016 rok
do Gminnego Programu Przeciwdziałania Narkomanii w Gminie Opalenica
na lata 2016-2020
Lp. ZADANIE
REALIZATOR
1
osoby uprawnione
do realizowania
programów
profilaktycznych
2
Zakup programów profilaktycznych
Zakup materiałów i wyposażenia
PRZEWIDYWANY
KOSZT
REALIZACJI
4 000,00zł
500,00zł