A-17 Niedz. zw. Mt 13,42-55

A – 17 niedz. zw. - Mt 13,44-52
Spodobało się Panu, że (…) Salomon poprosił o serce pełne rozsądku
do sądzenia ludu i rozróżniania dobra i zła. (…)
Bóg powiedział: „Ponieważ poprosiłeś o to, a nie poprosiłeś dla siebie
o długie życie ani też o bogactwa, i nie poprosiłeś o zgubę nieprzyjaciół,
(…) więc spełniam twoje pragnienie i daję ci serce mądre i rozsądne.
fragmenty z I czyt. 1 Krl 3,5.7–12
Opis poszczególnych części Ewangelii Mateusza
1. Księga pierwsza (3-7) – m.in. „Kazanie na Górze” („konstytucja” królestwa Bożego i obraz
doskonałego ucznia);
2. Księga druga (8-10) – zagadnienia działalności misyjnej uczniów, dzięki której królestwo Boże ma
się rozprzestrzeniać w świecie;
3. Księga trzecia (11,1-13,52) – istota królestwa Bożego (pozornie niewielkie, niczym
ziarno, ale w swej głębi kryje wielką moc i siłę wzrostu - to jest „tajemnica królestwa”);
4. Czwarta mowa (13,53-18,35) – zaczynem królestwa jest Kościół (zasady funkcjonowania
wspólnoty: miłość, pokora, prostota);
5. Piąta mowa (19-25) – m.in. tzw. „mowa eschatologiczna” (obraz czasów ostatecznych i
przygotowanie uczniów na sąd ostateczny).
trzy fazy królestwa niebieskiego:
1.
inauguracja królestwa w osobie, nauce i czynach Jezusa; Orygenes mówi wręcz, że sam
Jezus jest królestwem Bożym - autobasileia (por. Mt 4,17);
2.
czas Kościoła, czyli okres rozwoju królestwa Bożego w świecie, od wniebowstąpienia Jezusa
do Jego powtórnego przyjścia na końcu czasów;
3.
królestwo eschatologiczne, kiedy to zło zostanie ostatecznie zniszczone, a sprawiedliwi
jaśnieć będą jak słońce w królestwie Ojca swego (Mt 13,43).
KONTEKST:
JX przepowiadaniem w przypowieściach (pobudzając uwagę i zainteresowanie słuchaczy)
wprowadza słuchaczy w tajemnice Królestwa Bożego.
Trzy ostatnie przypowieści przeznaczone są wyłącznie dla uczniów, aby pojęli wielkość i wartość
daru im ofiarowanego → wartość tego daru dotyka wszystkiego, co uczeń/człowiek posiada.
Dwie przypowieści (ww. 44. 45-46 - bliźniacze przypowieści, por. ww. 31-33) o skarbie i perle to
obrazy mówiące o wartości i pięknie Królestwa Bożego
ale → nie wystarczy szukać – trzeba jeszcze decydować…
Dwie następne przypowieści (ww. 47-50. 51-52) mówią o odpowiedzialności:
1.
indywidualnej - bo to ja przeżywam życie Boże, oraz
2.
uczonych – nauczycieli Pisma, którzy powinni przekazywać „skarb” w sposób rozumny
i całościowy
Kościół tworzą ci, którzy koncentrują swoje życie na JX – skarbie i perle. Sam zaś Kościół,
tj. św. Mateusz, nauczyciel Pisma, jest zobowiązany do rozumienia wszystkiego, tzn. obietnicy
(ST) i jej spełnienia (NT – Osoby JX).
w. 44
* skarb – gliniane naczynie zawierające monety lub inne kosztowności. Zakopywano, by
ocalić
- w tradycji biblijnej ukryty skarb to mądrość, której pragnie człowiek (Prz 3,13-15; 2,45; Hi 24,15-16)
→ Boży plan zbawienia świata, utajony przed ludźmi od stworzenia świata, zostaje
objawiony przez JX (Ef 3,8n) w przypowieściach – zrozumiały zostaje jedynie przez tych,
którzy zostawiają wszystko, by odkryć kim jest JX i zdobyć Jego Królestwo.
* pewien człowiek – przypadkowy robotnik najemny nie zawodowy poszukiwacz
- ukrył ponownie…
?! do kogo należy skarb odnaleziony? – do właściciela
- tu pojawia się jakby nieuczciwość… - w przypowieści nie idzie o legalność i moralną
prawość (Rabini mówili: gdyby w czasie pracy został skarb odnaleziony i zabrany,
tzn. że byłaby to = kradzież – a to czyn niemoralny → bo zarówno praca jak i jej
owoce należą do tego, z kim się umówił…
- po skończeniu pracy zaś mógł
skorzystać z wiedzy jaką ta praca mu dała – i to jest moralne)
sens przypowieści:
→ cenna rzecz może być niedostrzegalna przez wielu ludzi
- podobnie i Król. Boże, choć jest obecne, może być lekceważone i niedostrzegalne,
bo jest jeszcze rzeczywistością wewnętrzną
→ Król. Boże jest bezcennym skarbem mądrzy oddadzą wszystko, by go mieć
→ skarb jest nie tylko odkryty ale ma swojego właściciela
w. 45-46
* kupiec ἔμπορος – wędrowny kupiec, hurtownik – znający się więc na fachu, „ekspert”,
wie co i ile jest warte
* perła μαργαριτας – najczęściej importowane z Indii (najpiękniejsze) – synonim czegoś
bardzo kosztownego – w j. religijnym coś szczególnie cennego np. Prawo, Izrael, trafna
myśl
* poszukującego ζητοῦντι (ζητέω) → tzn., że idzie tu o długie poszukiwanie a nie o kaprys
czy pomyłkę
→ kupiec to obraz człowieka dostrzegającego wartość Król. Bożego przy którym wszystko
inne jest czymś względnym
! bohaterowie: - identyczna postawa wobec życiowej szansy
- właściwa ocena wartości znalezionych rzeczy
- ofiara i rezygnacja w celu znalezienia i kupienia, by zaspokoić serce
- znalazca skarbu – raczej ubogi
- poszukiwacz pereł – bogaty
→ Król Boże jest darem Boga dla każdego człowieka niezależnie od statusu
ekonomicznego, społecznego czy politycznego
→ Król. Bożego nie dziedziczy się – to darmowa inicjatywa Boga
→ jedno odnajdują przez przypadek inni na drodze poszukiwania
! PRAWDA → spotkanie z JX nie przynosi żadnych innych zysków, ponieważ On sam jest
największa wartością (por. bogaty młodzieniec 19,16-21)
ww. 47-48 jakby przypowieść, tzw. podwójna, do przypowieści o kąkolu (ww. 13,24-30) jednak akcent przypowieści o kąkolu wzywa do cierpliwości tutaj zaś ostrzega
przed sądem
* królestwo niebieskie podobne jest do sieci…
→ raczej do wydarzenia opisanego
* 2 sceny: 1. gromadzenie ryb – dotyczy teraźniejszości
2.
sortowanie ryb – dotyczy przyszłości
* sieć σαγήνη - to prawdopodobnie niewód (sieć o rozmiarach od 250 do 450 m dł. i 2 m
szerokości; była ona rozciągnięta między łodziami, obciążona u dołu z drewnianymi
wypornikami u góry, była ciągnięta ku brzegowi - jak przesuwająca się ściana)
* morze θάλασσα - w ST i pismach judaistycznych to obraz świata i narodów
* (ryby) wszelkiego rodzaju παντὸς γένους – obraz członków wspólnot i narodów
- w czasach JX w Morzu Tyberiadzkim żyło ok. 20 gatunków ryb, w tym, ryby pozbawione
łusek, jak węgorz i sum oraz różne skorupiaki,
- taka jest wspólnota ludzi zgromadzona wokół JX, w Kościele. Na głębinach (królestwo Boże
w fazie ziemskiej) nie można posortować ryb. Kościół obejmuje każdego, kogo uda się
złowić,
- jest to wpisane w Boży plan działania, w Boży zamysł zbawienia
- sortowanie odbywało się wg kryteriów: jadalności i rytualnej czystości (nieczyste były
ryby pozbawione łusek Kpł 11,10nn)
- jest to druga faza (w przyszłości) – gdy sieć jest napełniona
* napełniła ἐπληρώθη (πληρόω) – czasownik użyty wielokrotnie przez Mt na określenie
wypełnienia zapowiedzi ST przez słowo i czyny JX (1,22; 2,15.17; 13,35n)
→ tzn. historia osiągnęła kres - rozpocznie się sąd Boży
! czasowniki: sieć ”zarzucona” i „gdy się napełniła” użyte w str. biernej (13,47a i 48a)
wskazują na drugorzędną rolę rybaków w połowie. Dokonuje się ich rękoma, ale sieć
jakby zarzucał i napełniał ktoś inny… (tzw. passivim theologicum)
ww. 49-50
* napełniła się – tzn. nastąpił koniec świata
- akt sądu dotyczy Kościoła nie świata (idea sądu nad Kościołem - 1P 4,17n)
* źli – u Mt to: - niezdecydowani i połowiczni (Mt 25,14-30 trzeci sługa)
- ci, którzy charakteryzują się moralnym i religijnym laksyzmem
(rozluźnieniem) → brakiem miłości w różnych formach, tzn. znaleźli skarb
ale go zlekceważyli
ww. 51-52
zakończenie trzeciej mowy JX a drugiej części mowy w przypowieściach (13,36-50)
* zrozumieliście? – odnosi się do prośby uczniów z 13,36 – uczniowie pojęli (odp. tak)
* uczony w Piśmie – to ktoś kto poświęca życie studiowaniu i interpretowaniu Pism po to,
by wydobyć z nich plan Boga dla ludzi (23,2; por. J 5,39)
- może tu być mowa o chrześcijańskim współpracowniku Mt
! → zgłębianie Pism to za mało… - uczony musi widzieć ich realizację: tu i teraz (odnieść do
obecnej sytuacji)
→ to w JX wszystko się spełnia – to On obwieszcza Królestwo Boże (4,17) i je uobecnia
(12,28)
! → należy poznać spełnienie, by zrozumieć obietnicę
! → skarbem ucznia JX jest sam JX – jest to skarb, który jest w niebie (Mt 6,21; 19,21)