Krajoznawcza wędrówka szlakami historii, kultury
Transkrypt
Krajoznawcza wędrówka szlakami historii, kultury
1 UNIWERSYTET PEDAGOGICZNY im. KOMISJI EDUKACJI NARODOWEJ W KRAKOWIE INSTYTUT GEOGRAFII ZAKŁAD TURYSTYKI I BADAŃ REGIONALNYCH PRZEWODNIK DO ĆWICZEŃ TERENOWYCH DLA STUDENTÓW TURYSTYKI I REKREACJI pod red. Mariusza Szuberta Krajoznawcza wędrówka szlakami historii, kultury i tradycji 2.06.-7.06.2015. Student: ………………………………………………… Imię i nazwisko (wpisać czytelnie) KRAKÓW 2015 1 2 1. Wstęp Mariusz Szubert Szlakami historii, kultury i tradycji Wycieczka ukazuje na tle georóżnorodności Polski w przekroju południkowym zróżnicowanie walorów turystycznych oraz elementy dziedzictwa – symbole regionów etnograficzno-kulturowych wkomponowane w krajobraz wyżyn i nizin. Trasa wycieczki prowadzi przez Wyżynę Małopolską (Nieckę Nidziańska, Wyżynę Kielecką), Niziny Mazowiecko-Podlaskie (Nizinę Południowomazowiecką (Wzniesienia Południowomazowieckie), Nizinę Środkowomazowiecką, Nizinę Północno-Mazowiecką, Nizinę Południowopodlaską), Wysoczyzny PodlaskoBiałoruskie (Nizinę Północnopodlaską), Pojezierze Wschodniobałtyckie (Pojezierze Mazurskie), Pojezierze Iławskie, Pobrzeża Południowobałtyckie (Pobrzeże Gdańskie), Pojezierza Południowobałtyckie (Pojezierze Wschodniobałtyckie, Bory Tucholskie, Dolinę Dolnej Wisły, Pojezierze Chełmińsko-Dobrzyńskie), Nizinę Południowowielkopolską, Wyżynę Śląsko-Krakowską (Wyżynę Woźnicko-Wieluńską, Wyżynę Krakowsko-Częstochowską). Trasa wycieczki prowadzi przez historyczną Małopolskę, Mazowsze, Podlasie, Mazury, Warmię, Pomorze, Kujawy, Wielkopolskę i Ziemię Łódzką oraz przez kilka wyrazistych regionów etnograficznych lub kulturowych: Kurpiowszczyznę, Kaszuby i Kociewie. Podczas wycieczki odsłonią się zróżnicowane krajobrazy: wyżyny wapiennej i krzemionkowej, nizinny staroglacjalny, nizinny młodoglacjalny oraz nizinny nadmorski z zalewami, mierzejami i klifami. Na ich tle ujawnią się zróżnicowane obszary rolnicze m.in. mazowieckie, żuławskie, wielkopolskie z charakterystyczną dla nich zabudową wiejską i układami przestrzennymi oraz obszary przemysłowe: aglomeracji warszawskie, trójmiejskiej, łódzkiej i górnośląskiej. Na trasie wycieczki znajdują się największe miasta Polski oraz miasta historyczne: Warszawa (UNESCO), Malbork (UNESCO), Gdańsk, Gdynia, , Toruń (UNESCO), Łódź,. W każdym z tych miast w niezwykły sposób historia Polski łączy się ze współczesnością. Warszawa - stolica Polski i największe pod względem liczby mieszkańców miasto. Stolica historycznego Mazowsza, siedziba książąt mazowieckich, a od 1596 r. za sprawą króla Zygmunta III Wazy stolica Polski. Jedno z wielu miast Polski w poważnym stopniu zniszczone w czasie II wojny światowej. Historyczne centrum pieczołowicie odbudowane z wojennych zniszczeń wpisane zostało w 1978 r. na Listę Dziedzictwa UNESCO. Jednym z warszawskich symboli jest zamek królewski. Tutaj w 1791 r. uchwalono Konstytucję 3 Maja – nowoczesną ustawę rządową regulującą ustrój państwa, pierwszą w Europie i drugą na świecie po konstytucji amerykańskiej. Zamek to również symbol agresji III Rzeszy Niemieckiej na Warszawę – zbombardowany i częściowo spalony w pierwszych dniach II wojny światowej 2 3 i wysadzony w powietrze w 1944 r. po upadku Powstania Warszawskiego. Symbolem jest również archikatedra św. Jana Chrzciciela jedno z najważniejszych miejsc kultury i tradycji narodowej. Tutaj m.in. zaprzysiężono Konstytucję 3 Maja, odbywały się koronacje królewskie: Stanisława Leszczyńskiego i ostatniego króla Polskiego Stanisława Augusta Poniatowskiego. Podczas Powstania Warszawskiego wnętrze świątyni stało się terenem walk powstańczych. Jest nekropolią, w której spoczywają m.in. Gabriel Narutowicz oraz prymas tysiąclecia – Stefan kardynał Wyszyński. Rynek warszawski zdobi symbol miasta – syrenka, obok której spotkamy kataryniarza z papugą. Klimatu historycznej Warszawy nie zakłóca nowoczesna Warszawa, tętniąca życiem wielkiego miasta, stolicy, ośrodka usługowego i przemysłowego, kulturalnego i naukowego. Trójmiasto jest niezwykłą nadmorską aglomeracją, niezwykłą, gdyż tworzą ją na pozór niepasujące do siebie miasta: historyczny i dostojny Gdańsk, nadmorski kurort – Sopot oraz młoda, nowoczesna Gdynia. Mimo, że każde z nich innym jest tworzą one harmonijną całość. Gdańsk – największy ośrodek przemysłowy na Pomorzu skupia różne działy gospodarki morskiej, tradycyjnie wymianę handlową poprzez port i budowę statków. Te formy działalności od wieków cementowały to miasto z Polską, co wyraża sentencja „dobrzeć jest Polszcze z Gdańskiem, a z nią zaś Gdańskowi, jako złotej koronie, a w niej diamentowi”, znajdująca się na plafonie przedstawiającym apoteozę Gdańska – jego łączności z Polską, zdobiącym sklepienie Czerwonej Sali gdańskiego ratusza. Złote czasy Gdańska to okres jego przynależności do Hanzy oraz czasy opieki roztoczonej nad miastem przez królów Polski Zygmunta I Starego i Zygmunta Augusta. To wówczas powstawały wspaniałe budowle gdańskie będące świadectwem potęgi gospodarczej miasta i zamożności mieszczan. Główne miasto w niezwykły sposób łączy gotyk z niderlandzkim manieryzmem. Są one świadectwem geniuszu artystycznego Willema van den Blocka, Abrahama van den Blocka i Izaka van den Blocka. Gdańsk był miastem tolerancji otwartym dla różnych nurtów religijnych i kulturowych toteż przyciągał artystów z różnych krajów Europy, których dzieła naukowe, malarskie i rzeźbiarskie są dziś klejnotami w zbiorach Muzeum Historycznym Miasta Gdańska. W tym mieście mieszkał wybitny astronom Jan Heweliusz (1611-1687), humanista Jan Dantyszek (1485-1548), inni znakomici gdańszczanie to: Gabriel Daniel Fahrenheit, fizyk (1686-1736), Daniel Chodowiecki, artysta (1726-1801), Arthur Schophenhauer (1788-1860) oraz nobliści Lech Wałęsa i Ginter Grass. W bogatą historię miasta wpisują się symbole najnowszej historii Polski – Westerplatte (1.09.1939 r. atak niemieckiego pancerniak Schleswin-Holstein na Polską Wojskową Składnicę Tranzytową na Westerplatte – symbol rozpoczęcia działań wojennych II wojny światowej oraz Stocznia Gdańska; wydarzenia grudniowe roku 70. oraz polski sierpień 1980 r. – strajk w Stoczni Gdańskiej i – wydarzenia, które doprowadziły do przemian ustrojowych w Polsce; listę 21 postulatów strajkowych wpisano na listę Pamięć Świata UNESCO). Gdańsk zachował niezwykły klimat hanzeatyckiego miasta, podkreślony niderlandzkim manieryzmem, dźwiękami karillonu oraz złocistym kolorytem bursztynu i piwa gdańskiego. Podziwiając miasto miejmy w świadomości, że podźwignięte 3 4 zostało ono z ruin po 1945 r i jest symbolem kunsztu polskich mistrzów murarskich i konserwatorów sztuki, którym udało się zarówno odtworzyć świetność historycznych budowli oraz przywrócić klimat historycznego miasta. Toruń przywołuje wiele skojarzeń: pierniki i Kopernik, a prócz tego jest to miasto, gdzie gotyk jest na dotyk. Historyczne centrum Torunia przenosi nas w odległe średniowieczne czasy, gdy miasto należące do Hanzy było jednym z najważniejszych ośrodków gospodarczych dawnego państwa Zakonu Krzyżackiego, a później Polski. Świadectwem potęgi tego miasta są takie budowle jak ratusz, kościół św. Janów, kamienice mieszczańskie, Dwór Artusa, potężne mury obronne z bramami miejskimi i basztami, a w śród nich słynną krzywą wieżą, spichlerze. Ruiny zamku krzyżackiego przywołują meandry układów polskokrzyżackich i upadku potęgi państwa krzyżackiego. Tutaj zawierano traktaty pokojowe z państwem krzyżackim (I i II Pokój Toruński). Toruński rynek ubarwia tłum turystów, na których spogląda z cokołu pomnika Mikołaj Kopernik. w układzie urbanistycznym Torunia i jego budowlach sprawia, że miasto jest symbolem światowego dziedzictwa kulturowego. Łódź będąca trzecim względem liczby mieszkańców miastem w Polsce jest ośrodkiem przemysłowym (m.in. produkcja urządzeń domowych i komputerów), usługowym (m.in. usługi finansowe), handlowym (m.in. Targi Łódzkie, wielkie centra handlowe, bazarowy handel odzieżą), naukowym i kulturalnym. Zapisem krótkiej, lecz burzliwej historii tego miasta (od XIX w.) są określenia: Ziemia Obiecana, Polski Manchester, Stolica Polskiej Secesji oraz Miasto Dialogu Czterech Kultur. Z Łodzią związani byli: Artur Rubinstein, noblista Władysław Reymont, Julian Tuwim, Stefan Jaracz. Śladami Kaszubów, czyli od Bałtyku do Szwajcarii … Kaszubskiej. Na trasie wycieczki poznamy bogaty zestaw form młodoglacjalnych tworzących kontrastujące krajobrazy – Pobrzeża Gdańskiego z wysoczyznami, równinami i pradolinami oraz Pojezierza Kaszubskiego – z pagórkami, wzniesieniami moreny czołowej oraz jeziorami rynnowymi. Najbardziej krajobrazowo urozmaicony jest Kaszubski Park Krajobrazowy. Kulminacją tego obszaru jest Wieżyca (ok. 326 m n.p.m.) górująca ponad Wzniesieniami Szymbarskimi. Mozaikę pagórkowatych wysoczyzn i sandrowych równin ozdabiają ciągi jezior rynnowych np. Ostrzyckie, Chmieleńskie. Nad nimi rozwija się agroturystyka, zacierająca kaszubskie rolnictwo. Kaszubi od wieków gospodarzą na tym terenie. Najważniejsze kaszubskie symbole: mowa kaszubska, kaszubskie nazwy i nazwiska oraz herb kaszubski – Gryf są wszechobecne. Bogactwo kultury kaszubskiej prezentują muza kaszubskie m.in. w Kartuzach – stolicy regionu. Gdy pojedziemy do Chmielna słynącego z wyrobów kaszubskich: haftów i ceramiki kaszubskiej ponad jeziorami snuć się będzie Kaszubski Hymn (Kaszëbsczi Himn): Zemia Rodnô, pëszny kaszëbsczi kraju, Òd Gduńska tu, jaż do Roztoczi bróm! Të jes snôżô, jak kwiat rozkwitłi w maju. Ce, Tatczëznã, jô lubòtną tu móm. 4 5 Sambòrów miecz i Swiãtopôłka biôtczi W spòsobie Ce dlô nas ùchòwałë. Twòje jô w przódk bëlné pòcyskóm kwiôtczi. Òdrodë cél Kaszëbóm znôw brënie. Tu jô dali mdã starżã zemi trzimôł, Skądka zôczątk rodnô naj rózga mô. Tu mdã dali domôcëznë sã jimôł Jaż zajasni i nama brzôd swój dô. Wycieczka daje więc sposobność poznania georóżnorodności Polski w kierunku południkowym w połączeniu z dziejami Polski zapisanymi w historii regionów, miast i wsi oraz zróżnicowaniem etnograficzno- kulturowym. Podczas zajęć terenowych tak określony zasób wiedzy krajoznawczej przybliży walory krajoznawczo-turystyczne regionów turystycznych: Świętokrzyskiego, Warszawskiego, Mazurskiego, Pomorskiego, Kujawskiego oraz wielu centrów krajoznawczych i wielu znaczących ośrodków turystycznych. 5 6 2. Cel ćwiczeń terenowych Mariusz Szubert Ćwiczenia terenowe Krajoznawstwo odbywają się na 3 roku Turystyki i Rekreacji, studiów 1. stopnia stacjonarnych i niestacjonarnych 1. Program ćwiczeń oparto na założeniu, iż są one syntezą wiedzy z zakresu geografii turystycznej, regionów turystycznych Polski oraz krajoznawstwa. Celem ćwiczeń jest poszerzenie wiedzy studentów z zakresu geografii turystycznej Polski oraz doskonalenie umiejętności przekazu wiedzy krajoznawczej, poprzez krajoznawstwo turystyczne. Kurs - ćwiczenia terenowe przeprowadzone będą w formie wycieczki Ćwiczenia prowadzone realizowane są w formie wycieczki turystycznej, jako formy turystki czynnie uprawianej przez krajoznawców, dążących do gromadzenia i upowszechniania wiedzy o kraju ojczystym, Dzięki poznaniu środowisk, regionów i krain krajoznawcy szerzą wśród społeczeństwa wiedzę o przyrodzie oraz kulturze materialnej i duchowej kraju. Poprzez to ćwiczenia terenowe z krajoznawstwa przygotują studentów do realizacji jednego z celów współczesnego krajoznawstwa pojmowanego jako ruch społeczny młodych i dorosłych. Podczas ćwiczeń studenci prowadzić będą działalność krajoznawczą zarówno w formie biernej jak i twórczej pracy krajoznawczej. W formie biernej polegać ona będzie na przekazywaniu wiedzy krajoznawczej (każdy student wystąpi w roli przewodnika wycieczki) oraz na odbiorze tej wiedzy (student jako uczestnik wycieczki- odbiorca treści krajoznawczych). Twórcza praca krajoznawcza wystąpiła na etapie przygotowywania wycieczki (zebranie materiałów, ich kompilacja, współuczestnictwo w opracowaniu tras wycieczki w poszczególnych dniach). Efektem twórczej pracy krajoznawczej są opisy krajoznawcze tras wycieczki w poszczególnych dniach. Zgromadzony podczas tej działalności zasób wiedzy przekazany będzie podczas ćwiczeń terenowych zgodnie z zasadami metodyki krajoznawstwa. Celem ćwiczeń jest też doskonalenie metodyki pracy krajoznawczej poprzez optymalny dobór i aplikacja form i metod przekazu wiedzy krajoznawczej, które studenci poznali podczas kursu Krajoznawstwo. 6 7 4. Program krajoznawczy ćwiczeń terenowych 4.1. Pierwszy dzień, (wtorek) 2 czerwca 2015. Athanasios Apostolakis, Paulina Grot, Sylwia Patyk, Kinga Powalacz, Łukasz Wilisowski, Marcin Żurek Pierwszy dzień naszej trasy obejmuję trasę od Krakowa aż po Krainę Wielkich Jezior Mazurskich. Przemierzać będziemy wyżynę małopolską, nizinę środkowopolską i pojezierze wschodniobałtyckie. Widzieć będziemy więc jak zmienia się krajobraz kraju w poszczególnych jego częściach. Zaczynamy od bogactwa Wyżyny Małopolskiej o zróżnicowanej budowie geologicznej i krajobrazowej. To zróżnicowanie spowodowało że pojawiła się potrzeba różnych obiektów antropogenicznych jak i przyrodniczych. W środkowej części wyżyny utworzono Świętokrzyski Park Narodowy oraz otaczający go zespół 4 Parków krajobrazowych. Wszystkie tereny zajmują to łącznie 1214 km2. Istnieje ponad 50 rezerwatów przyrody. Każdy z makroregionów charakteryzuje się inną specyfiką krajobrazową. Malownicze i różnorodne regiony przyciągnęły do małopolski 13 mln turystów. Dalej, przejeżdżać będziemy przez nizinę środkowopolską, czyli jedną z największych nizin Polski. Znajduje się tu obecna stolica Polski – Warszawa oraz takie miasta jak Wrocław czy Łódź. Nizina stanowi łącznie 28% powierzchni kraju. Najwyższe wzniesienie ma niewiele ponad 340m n.p.m. Osią hydrograficzną tego regionu jest Wisła od wylotu z przełomu przez wyżynę powyżej Puław po okolice Płocka. Przejeżdżając przez ten region w różnych porach roku, zaobserwować możemy, jak zmieniają się barwy rozciągających się dookoła łąk. Kolejnym regionem jest pojezierze wschodniobałtycie, gdzie największą atrakcją jest tak zwana Kraina Wielkich Jezior, jeden z najbardziej malowniczych regionów Polski, kandydat Polski w plebiscycie na jeden z nowych Cudów Świata. Mazury weszły do finału z 28 innymi cudami. Wielkie Jeziora Mazurskie stanowią największy w Polsce zespół połączonych kanałami jezior i zajmują około 20% powierzchni Krainy Wielkich Jezior. Bogactwo jezior sprawia, że krajobraz tego regionu wyróżnia się na tle pozostałych regionów przyrodniczych Polski. Jeziora połączone są systemem kanałów i mają wyrównany poziom wód na wysokości 116m. Wody z jezior odpływają w dwóch kierunkach - za pośrednictwem Węgorapy wypływającej z jeziora Mamry do Pregoły oraz za pośrednictwem Pisy wypływającej z jeziora Roś do Wisły.Na południu Krainy Wielkich Jezior Mazurskich występują rozległe równiny – sandry, uformowane z piasków naniesionych przez wody topniejącego lodowca. Występują również nieregularne wzgórza o łagodnym spadku – kemy oraz wydłużone pagórki o stromych zboczach – ozy. 7 8 Mariusz Szubert Trasa wycieczki w pierwszym dniu 2.06.2015 (wtorek) Z Małopolski na Mazury L.p. Miejscowość-węzeł mapa-km suma-km czas plan.* Krainy Wyżyna Śląsko-Krakowska Wyżyna Krakowsko-Częstochowska Region Krakowski (turyst) Małopolska (hist.) 1 Kraków 0 2 Słomniki 23 23 28 Wyżyna Małopolska 3 Miechów 15 38 18 Niecka Nidziańska 4 Jędrzejów 38 76 46 5 Chęciny 23 99 28 6 Kielce-obwodnica 15 114 18 7 Skarżysko 21 135 25 8 Szydłowiec 14 149 17 9 Radom 30 179 36 10 Białobrzegi 30 209 36 11 Grójec 24 233 29 12 Warszawa 48 281 58 13 Legionowo 20 301 24 14 Serock 18 319 22 15 Pułtusk 23 342 28 16 Różan 33 375 40 17 Ostrołeka 26 401 31 18 Łomża 21 422 25 19 Kolno 31 453 37 20 Pisz 28 481 34 21 Rybitwy 15 496 18 Wyżyna Kielecka Niziny Środkowopolskie Niziny Mazowiecko-Podlaskie Nizina Południowomazowiecka Mazowsze (hist.) Nizina Środkowomazowiecka Region Warszawski (turyst) Nizina Północnomazowiecka Kurpiowszczyzna (etnogr.) Podlasie (hist.) Wysoczyzny PodlaskoBiałoruskie Nizina Północnopodlaska Pojezierze Wschodniobałtyckie Pojezierze Mazurskie (geogr., turyst.) Równina Mazurska Mazury (hist.) *) Planowany czas przejazdu podany w minutach Nocleg: Energetyk Ośrodek Wczasowo-Rekreacyjny Rybitwy 12-200 Pisz tel. 87 423-44-41; 509 491 289; 512 149 091 http://www.energetyk.mazury.pl/ Program krajoznawczy: Warszawa: Przejazd przez miasto: Al. Krakowska-Grójecka-Plac Zawiszy-Al. Jerozolimskie-Wybrzeże Gdańskie (parking pod mostem Śląsko-Dąbrowskim)-Wybrzeże Gdańskie (Wisłostrada)-most Grota-Roweckiego-Toruńska (Trasa Armii Krajowej)-Piłsudskiego. Miejsce postoju autokaru: parking przy skrzyżowaniu Al. Solidarności (Trasa W -Z) z Wybrzeżem Kościuszkowskim (Wisłostrada), pod mostem ŚląskoDąbrowskim. 8 Zwiedzanie Starej Warszawy – historycznego centrum miasta wpisanego na Łistę Światowego Dziedzictwa UNESCO Plac Zamkowy: 19. Zamek Królewski 20. Pałac Pod Blachą 21. Kolumna Zygmunta ul. Krakowskie Przedmieście: 48. Kościół św. Anny 49. Dawny Odwach 50. Dawna Resursa Obywatelska 51. Pomnik Adama Mickiewicza 52. Zespół Klasztorny Karmelitów Bosych z kościołem Wniebowzięcia NMP i św. Józefa 53. Pałac Namiestnikowski (Radziwiłłów) - siedziba Prezydenta RP 54. Pomnik Księcia Józefa Poniatowskiego 55. Pałac Potockich (Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego) 56 Hotel Europejski 57. Hotel Bristol 58. Pomnik Bolesława Prusa 59. Kościół Wizytek 60. Pałac Czapskich-Krasińskich (Akademia Sztuk Pieknych) Uniwersytet Warszawski: 61. Pałac Kazimierzowski (Rektorat) 62. Pałac Tyszkiewiczów Potockich Regionalnych) 63 Pałac Czetwertyńskich 64. Kościół św. Krzyża 65. Pałac Staszica (siedziba PAN) 66. Pomnik Mikołaja Kopernika (Wydział Geografii i Studiów Pl. Marszałka Piłsudskiego: 38. Grób Nieznanego Żołnierza (na miejscu Pałacu Saskiego) Pl. Teatralny: 37. Teatr Narodowy ul. Senatorska i Miodowa: 36. Pałac Prymasowski 23. Pałac Biskupów Krakowskich 24. Pałac Branickich 25. Pałac Szaniawskich 26. Pałac Morsztynów ul. Kapitulna-Piekarska-Zapiecek: 30. Zespół klasztorny Kapucynów z kościołem Przemienienia Pańskiego 27. Pałac Chodkiewiczów ul. Świętojańska: 8. Kościół MB Łaskawej (Jezuitów) 9. Kościół św. Jana Chrzciciela (Katedra Archidiecezjalna) Rynek Starego Miasta: Strona Dekerta (północna): 1. Kamienica „Pod Murzynkiem" 2. Kamienica Baryczków Strona Barsa (wschodnia): 3. Kamienica „Pod Fortuną" 4. Kamienica Orleamusów, Strona Zakrzewskiego (południowa): 5. Kamienica „Pod Bazyliszkiem" Strona Kołłątaja (zachodnia): 6. Kamienica „Pod Krokodylem" 7. Kamienica Fukierowska 9 50 m 0 Ryc. 1. Plan ćwiczeniowej trasy miejskiej w Warszawie wg. Kwiatek J., Lijewski T., 1998, Leksykon Miast Polskich, Muza S.A., Warszawa: 1103 ss. 10 4.2. Drugi dzień, (środa) 3 czerwca 2015. Sylwia Gołąb, Maciej Kukla,Agata Kural, Oriana Lizak, Mateusz Piwowarczyk, Martin Tułodziecki Zuzanna Waleczko Warmia i Mazury nazywane często Krainą Tysiąca Jezior, ale także krainą zabytków średniowiecza, przyciągają co roku swoimi urokliwymi atrakcjami coraz więcej turystów. Oprócz niewątpliwego piękna Warmia i Mazury zachwyca nas wspaniałą kulturą i historią związaną z tym miejscem. Celem naszej wycieczki będzie przedstawienie bogactwa zarówno materialnego, jak i duchowego tej części naszego kraju. Pierwszym miejscem na naszej liście będzie punkt widokowy w miejscowości Nowe Guty, skąd podziwiać będziemy największe polskie jezioro Śniardwy. Wybór tego jeziora nie jest przypadkowy, ponieważ jego urok robi ogromne wrażenie na tych, którym pierwszy raz dane jest go zobaczyć. Naszym następnym celem jest Giżycko. Miasto położone na Pojezierzu Mazurskim, którego historia sięga XVI wieku. Jego powstanie związane jest z zakonem krzyżackim i jego dziejami na ziemiach Prusów Książęcych, jak w tamtych czasach nazywane były te tereny. Niezwykłe zabytki związane z bogatą historią Giżycka, zachwyca turystów zwiedzających Warmię i Mazury. Podczas naszego krótkiego pobytu zamierzamy zobaczyć ciekawy zabytek techniki, którym jest most obrotowy w Giżycku. Następnie na naszej trasie znajduje się osada leśna zwana Gierłożą, gdzie naszym celem będzie Wilczy Szaniec. Miejsce to związane jest głównie z historią II wojny światowej. W Wilczym Szańcu miał swoją kwaterę główną przywódca III Rzeszy, Adolf Hitler. Obiekt ten miał służyć fuhrerowi w trakcie walk z ZSRR na froncie wschodnim, a gdzie 20 lipca 1944 roku doszło do nieudanego zamachu stanu na jego osobę. Wieś Święta Lipka jest kolejnym miejscem na naszej trasie. Miejsce to kojarzone jest przede wszystkim z kultem maryjnym, który odbywa się w Bazylice pw. Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny, a jego początki sięgają aż XIV wieku. Obiekt ten jest jednym z najważniejszych zabytków barokowych północnej Polski i jest chętnie odwiedzany zarówno przez turystów, jak i pielgrzymów. Zamek w Reszlu zwany zamkiem biskupów warmińskich jest kolejnym zabytkiem, który pozwoli nam poznać bogatą historię Warmii i Mazur. Zbudowany w drugiej połowie XIV wieku, a ukończony na początku wieku XV obiekt jest obecnie zarówno siedzibą muzeum Warmii i Mazur jak i restauracji oraz hotelu. Pobyt w muzeum pozwoli nam zrozumieć różnice kulturowe i historyczne tych dwóch odrębnych obszarów. Główna siedziba muzeum znajduję się w miejscowości Olsztyn, która jest kolejna na naszej liście. Stolica województwa Warmińsko-mazurskiego, a zarazem największe miasto jest ostatnim miejscem do którego udamy się w celu rozwijania naszej wiedzy krajoznawczej na temat tej części Polski. Nasz dzień zakończymy w urokliwej wsi Stare Jabłonki, gdzie będziemy nocować. Odwiedzenie wszystkich powyższych miejsc powoli na zrozumienie zawiłości historii i kultury obszarów Warmii i Mazur i da nam wiedzę pozwalającą zrozumieć, jak wielkie są różnice między tymi dwiema krainami. Bogactwo tego obszaru jest tak duże, że zaplanowanie jedynie jednego dnia nie jest łatwe i pobyt musi być niezwykle intensywny, aby pokazać zróżnicowane obiekty, pozwalające poznać Warmię i Mazury. 11 Mariusz Szubert Trasa wycieczki w drugim dniu 3.06.2015 (środa) Wielkie Galindowanie …. L.p. 1 Miejscowość-węzeł Rybitwy mapa-km 0 suma-km czas plan.* 2 Pisz 15 15 18 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 Orzysz Okartowo Tartak Orzysz Giżycko Gierłoż Kętrzyn Święta Lipka Reszel Biskupiec Barczewo Olsztyn Stare Jabłonki 24 7 7 32 33 11 15 4 31 22 18 30 39 46 53 85 118 129 144 148 179 201 219 249 29 8 8 38 40 13 18 5 37 26 22 36 Krainy Pojezierze Wschodniobałtyckie Pojezierze Mazurskie (geogr., turyst.) Równina Mazurska Mazury (hist.) Kraina Wielkich Jezior Mazurskich region Wielkich Jezior (turyst.) Pojezierze Mrągowskie Warmia (hist.) Pojezierze Olsztyńskie *) Planowany czas przejazdu podany w minutach Nocleg: Ośrodek Wypoczynkowy „Elemis" ul. Turystyczna 1 14-133 Stare Jabłonki tel. 89 641 14 92; 607 107-716 www.elemis.alpha.pl Program krajoznawczy: 1. 2. 3. 4. 5. 6. Okartowo Tartak: Polodowcowy krajobraz Pojezierza Mazurskiego jako walor turystyczny makroregionu Pojezierze Mazurskie (regionu Wielkich Jezior), jez. Śniardwy. Giżycko: Giżycko jako przykład ośrodka turystycznego w regionie Wielkich Jezior (Kanał Mazurski, jezioro Niegocin, marina, twierdza Boyen, zamek pokrzyżacki, most obrotowy) wykorzystującego walory przyrodnicze i kulturowe (historyczne). Gierłoż: Obiekt historyczny (militarny) jako atrakcja turystyczna w regionie Wielkich Jezior. Zwiedzanie dawnej polowej kwatery wojennej Hitlera w Gierłoży. Święta Lipka: Obiekt turystyczny (sakralny) jako atrakcja turystyczna w regionie Wielkich Jezior. Sanktuarium Maryjne w Świętej Lipce jako dziedzictwo Warmii. Zwiedzanie sanktuarium oraz prezentacja organów. Reszel: Obiekt turystyczny jako atrakcja turystyczna makroregionu Pojezierze Mazurskie. Zamek biskupów warmińskich jako dziedzictwo Warmii. Zwiedzanie zamku i miasta. Olsztyn: Olsztyn jako ośrodek turystyczny w makroregionie Pojezierze Mazurskie. Przyrodnicze i kulturowe uwarunkowania atrakcyjności turystycznej Olsztyna. Zwiedzanie Starego Miasta (Rynek, Zamek Kapituły Warmińskiej, kościół św. Jakuba). Uwaga: Robiąc zakupy spożywcze, proszę uwzględnić, że kolejny dzień ćwiczeń (4.06.) jest świątecznym – Boże Ciało. W tym dniu sieć handlowa nie funkcjonuje. 12 0 20 m Ryc. 2. Centrum Giżycka na podstawie opracowania Centrum Promocji i Informacji Turystycznej w Giżycku. ul. Nadbrzeżna, Kanał Łuczański, most obrotowy (1), zamek pokrzyżacki (2), port jachtowy (3) nad jez. Niegocin, twierdza Boyen (4). http://www.gizycko.turystyka.pl http://mazury.info.pl/atrakcje/most-gizycko/ http://mazury.info.pl/atrakcje/twierdza-boyen/index.html 13 0 10m Ryc. 3. Trasa turystyczna na terenie dawnej Polowej kwatery wojennej A. Hitlera w Gierłoży wg. Pucio Cz., Rużewicz W., Wilczy Szaniec, Twierdza Boyen i okolice oraz inne kwatery Hitlera w Europie, Kętrzyn: 88 ss. http://mazury.info.pl/gierloz/ http://www.wolfsschanze.pl/ 1. SS-Leibstandarte (Gwardia Przyboczna Hitlera) obecnie hotel i restauracja, 2. RSD - Słuzba Bezpieczeństwa III Rzeszy, 3, Barak Narad - miejsce zamachu w dn. 20.07.1944 r., 4. Służba Bezpieczeństwa III Rzeszy, 5. Adjutantury Hitlera, 6. Bunkier gościnny (przebudź. w 1944 r.), 7. Stenografowie i stenotypiści, 8. Poczta, służba bezpieczeństwa i kasyno, 9. Goście, lekarze, fryzjerzy, 9a. Oczyszczalnia ścieków, 10. Magazyn żywności, 11. Bunkier ogólnego użytku (m. Bormana), 12. Schron p. lotniczy, 13. Bunkier Hitlera (przebudowany w 1944 r.), 13ab. Kasyno I i nowa herbaciarnia, 13c. Stara herbaciarnia (nie istnieje). 14. 14. Basen p. pożarowy, 15, Dom Góringa, 16. Bunkier Góringa (zbud. w 1944 r.), 17. Jodl - szef Wermahtfurungsstab, 18. Kasyno II, 19. Schron feldmarszałka Keitla, 20. Personalne adiutantury Hitlera, adiutanci Wermahtu, 20a. Kino, 21. Bunkier łączności specjalnej (dalekopisy), 22. Garaże, 22a. Kwatery kierowców, 23. Szef prasy dr Otto Dietrich, 24. Naczelne Dowództwo Wojsk Lotniczych, 25. Naczelne Dowództwo Marynarki Wojennej, 26. Bunkier ogólnego użytku (1944), 27. FBB Fuherbegleitbatalion, 28. Architekci: Speer, Todt i goście, 29. Minister Spraw Zagranicznych Ribbentrop. 14 Ryc. 4. Zamki krzyżackie na obszarze dawnego Państwa Zakonu Krzyżackiego 15 Ryc. 5. Prusowie w XIII w. Na podstawie: Łowmiański H., 1989, Prusy, Litwa, Krzyżacy, PIW, Warszawa, 480 ss. 16 Ryc. 6. Centrum Olsztyna. wg. Kwiatek J., Lijewski T., 1998, Leksykon Miast Polskich, Muza S.A., Warszawa: 1103 ss. 1. Ratusz, 2. Katedra św. Jakuba, 3. Wysoka Brama, 4. Zamek Kapituły Warmińskiej z kaplicą św. Anny, 5. Mury obronne z wieżą, 6. Nowy Ratusz, 7. Kaplica Krzyża Świętego 17 4.3. Trzeci dzień, (czwartek) 4 czerwca 2015 (uwaga - dzień świąteczny). Adrian Budolak, Florian Frączek, Gabriela Bachowska, Kinga Kalicka, Piotr Korczak, Daria Lipińska, Michał Tomana Tam, gdzie wszystko się kończy i wszystko zaczyna Naszą wyprawę rozpoczynamy w miejscowości położonej na Pojezierzu Iławskim, która nazywa się Stare Jabłonki. Słynie z wybornie rozwiniętego przemysłu drzewnego. Na Pojezierzu Iławskim zaobserwować możemy rozmaite formy krajobrazu polodowcowego tj. moreny czołowe, denne, pola sandrowe, czy wypełnione polami jezior zagłębia po martwym lodzie. Opisywany mezoregion charakteryzuje się również rozmaitymi okazami fauny i flory. Penetrując te malownicze tereny docieramy do pomnika historii jakim jest XIX-wieczne arcydzieło budownictwa wodnego, unikatowy obiekt techniki o bardzo dobrze zachowanej i wciąż użytkowanej historycznej strukturze- Kanał Elbląski. Obiekt ten łączy tereny Pojezierza Iławskiego i Ostródzkiego z Zalewem Wiślanym, wykorzystując liczne przekopy i groble. Na szlaku wodnym używany jest unikalny system pochylni, który doprowadzi nas do znanych jezior polodowcowych tj. Jeziorak, czy Drwęckie. Następnym punktem naszej podróży jest malowniczy Frombork,po którym spacerując możemy przenieść się w czasy wybitnego Heweliusza, czy też znanego wszystkim Mikołaja Kopernika. Zmierzając ku Elblągowi brniemy przez kępę morenową tak zwaną Wysoczyznę Elbląską porośniętą lasem buczynowo-dębowym. Znajdując się w Elblągu nie sposób nie zwrócić uwagi na oryginalną, średniowieczną zabudowę i górującą dominantą jaką jest XII- wieczna katedra pw. Św. Mikołaja. Podążając w stronę Malborka płaską równiną wznoszącą się niewiele powyżej poziomu morza, którą są Żuławy Wiślane możemy zaobserwować jedyne w Polsce obszary depresyjne. W Malborku obowiązkowym punktem do zobaczenia jest sztandarowy przykład sztuki budowania zamków przez Zakon Krzyżacki- siedziba Wielkich Mistrzów Krzyżackich. Wartość historyczna tego miejsca jest ogromna, ponieważ przez wieki miejsce to świadczyło o potędze i majętności Zakonu. Czas opuścić krzyżacki Malbork i przenieś się do miejsca, gdzie wszystko się kończy, a wszystko się zaczyna. To tutaj w Zatoce Gdańskiej, gdzie Wisła kończy swój bieg, jej wody stają się nierozerwalną częścią Bałtyku. Miejsce to jest jednym z najcenniejszych przyrodniczo terenem kraju. Nie bez przyczyny jest nazywany przez ornitologów jako „ptasi raj”. Wyspa Sobieszowska, która jest finalnym punktem naszego wojażu powstała pomiędzy ujściem Wisły Śmiałej i Przekopu. Pokryta jest w znacznej części lasami, wydmami oraz plażami, na których jeszcze nie tak dawno można było garściami zbierać bursztyny. 18 Mariusz Szubert Trasa wycieczki w trzecim dniu 4.06.2015 (czwartek) Śladami Mikołaja Kopernika, Krzyżaków i Olędrów L.p. 1 Miejscowość-węzeł Stare Jabłonki mapa-km 0 2 Ostróda 12 12 14 3 Małdyty 32 44 38 4 Pasłęk 21 65 25 5 Jelonki 9 74 11 6 Pasłęk 17 91 20 7 Elbląg 22 113 26 8 Frombork 33 146 40 9 Pogrodzie 9 155 11 10 Tolkmicko 7 162 8 11 Elbląg 17 179 20 13 Malbork 40 219 48 14 Nowy Dwór Gdański 24 243 29 15 Rybina 10 253 12 16 Stegna 5 258 6 17 Mikoszewo 11 269 13 18 Żuławki 8 277 10 19 Dworek 6 283 7 20 Kiezmark 3 286 4 21 Świbno 12 298 14 22 Gdańsk Sobieszewo 7 305 8 suma-km czas plan.* Krainy Pojezierze Olsztyńskie Pojezierza Południowobałtyckie Pojezierze Iławskie Pobrzeża Południowobałtyckie Pobrzeże Gdańskie Żuławy Wiślane Pomorze (hist.) Pobrzeże Wschodniobałtyckie Nizina Staropruska Pobrzeża Południowobałtyckie Pobrzeże Gdańskie Wysoczyzna Elbląska Żuławy Wiślane *) Planowany czas przejazdu podany w minutach. Z powodu dnia świątecznego – Bożego Ciała program krajoznawczy w tym dniu może ulec zmianie. Noclegi w dniach: 4.06.-6.06.2015 Ośrodek Wypoczynkowy „Bałtyk" ul. Promienista 10 80-680 Gdańsk tel. 58 308 09 93 http://www.wyspa.pl/static/prezentacje/baltyk/index.html www.ow-baltyk.pl W pobliżu miejsca noclegowego znajdują się: sklepy spożywcze (niektóre czynne nawet do 22), restauracje (czynne do 21 lub 30 22), bankomat, piekarnia (czynna od 5 ), przystanek komunikacji miejskiej(autobusy do centrum Gdańska 112, 186). http://www.wyspa.pl/ http://www.ztm.gda.pl/hmvc/index.php/sipinfo/wieceji/16 19 Program krajoznawczy: 1. Jelonki Obiekt turystyczny – Kanał Ostródzko-Elbląski, pochylnia Jelenie. Interpretacja dziedzictwa regionu na przykładzie zabytku techniki. http://www.zegluga.com.pl/ https://www.youtube.com/watch?v=hnV5OXy80XY https://www.youtube.com/watch?v=RxcGDaankdM https://www.youtube.com/watch?v=168zEP-VECY 2. Elbląg Dziedzictwo kulturowe jako walor turystyczny Elbląga. Elbląg jako ośrodek turystyczny (układ przestrzenny Starego Mista, kościół św. Mikołaja, gotyckie kamienice). Rekonstrukcja historycznego centrum. http://www.truso.republika.pl/page5398428204796813f038ae.html 3. Frombork Frombork jako mały ośrodek turystyczny. Dziedzictwo kulturowe oraz obiekty historyczne jako walor turystyczny Fromborka (Mikołaj Kopernik, muzyka organowa, zespół obiektów Wzgórza Katedralnego, kanonie zewnętrzne, wieża wodna. Panormam z dzwonnicy Radziejowskiego – krajobraz jako walor turystyczny. http://katedra-frombork.pl/ 4. Malbork Dziedzictwo Malborka jako atrakcja turystyczna tego ośrodka turystycznego. Zamek krzyżacki w Malborku jako obiekt turystyczny z Listy Światowego Dziedzictwa UNESCO. http://www.zamek.malbork.pl/ 5. Mikoszewo Krajobraz naturalny i kulturowy Żuław Wiślanych. Ujście Wisły. http://www.mierzeja.pl/mikoszewo.html http://petla-zulawska.pl/ 20 Ryc. 7. Centrum Elbląga. wg. Kwiatek J., Lijewski T., 1998, Leksykon Miast Polskich, Muza S.A., Warszawa: 1103 ss. 1. Kościół św. Mikołaja, 2. Kościół Mariacki (obecnie Galeria EL), 3. Kościół św. Ducha (obecnie biblioteka), 4. Brama Targowa, 5. Dawny Klasztor Brygidek (obecnie muzeum), 6. Zabytkowe kamienice. 21 Ryc. 8. Zamek w Malborku w 15. wieku. Obiekt na Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO (1997). http://www.zamek.malbork.pl/ 22 Ryc. 9. Typowy zamek krzyżacki 1. Wieża główna (stołp), 2. Dormitorium, 3. Kapitularz, 4. Kaplica, 5. Brama (w parterze), 6. Refektarz, 7. Dansker (gdańsko), 8. Dziedziniec otoczony krużgankami. na podstawie: Henzler M., 2010, Mury konturów. Grunwald 1410 ostatnia wielka bitwa rycerska. Polityka wydanie specjalne pomocnik historyczny, 4, 60-65. 23 4.4. Czwarty dzień, (piątek) 5 czerwca 2015. Aneta Dziopa, Natalia Gaweł, Elżbieta Kurzydło, Magdalena Oleksy, Anna Owca, Aleksandra Solecka, Agata Starmach Dostęp do morza od zarania dziejów był czynnikiem mającym ogromny wpływ na rozkwit państw i narodów. Rywalizacja o możliwośc korzystania z jego dobrodziejstw niejednokrotnie stawała się przyczyną sporów, a nawet konfliktów zbrojnych pomiędzy sąsiadującymi nacjami. Możliwość handlu i wymiany towarowej, przemysłu stoczniowego, rybołóstwa oraz wydobycie cennych surowców znajdujacych się pod jego dnem, to tylko kilka z przywilejów jakie daje dostęp do morza. Wszystkie te czynniki leżą u podstaw narodzin trzech miast: Gdańska, Gdyni i Sopotu – nadmorskiej potęgi. Tajemnica zaklęta w murach zabytkowych kamienic starego miasta, wąskie uliczki przepełnione bogactwem naturalnym ”bałtyckiego złota”, półwysep Westerplatte pamiętający heroiczną walkę o wolność Ojczyzny, świadczą o barwnej historii Stolicy Północy. Każde miasto turystyczne ma kilka takich miejsc, które koniecznie trzeba zobaczyć. W Paryżu jest to Luwr i Wieża Eiffla, w Londynie Big Ben i Pałac Buckingham, w Warszawie Kolumna Zygmunta, Zamek Kólewski i Syrenka, w Krakowie Sukiennice i Wawel. Trójmiasto to nie jeden organizm miejski, ale trzy miasta, więc też kilknaście różnych wizytówek. Trójmiasto to gdańska Fontanna Neptuna, majestatyczny Żuraw i stoczniowe dźwigi wpisane w panoramę Gdańska, to sopockie molo czy gdyński klif, to okręt Błyskawica i żaglowiec "Dar Pomorza". Tu można przeżyć przygodę żeglując wśród kołysających fal, złapać wiatr w żagle, poczuć złoty piasek pod stopami,zarzyć kąpieli morskiej, doznać muśnięcia słońca i delikatnego powiewu bryzy bogatej w drogocenny jod. Można posmakować regionalnej kuchni i skorzystać z bogatej oferty wydarzeń rozrywkowych i kulturalnych. Trzy jakże odmienne miasta tworzą Trójmiasto, zachowując przy tym, swój indywidualny charakter. Gdańsk symbol walki o wolność, Gdynia strategiczne miasto portowe, a między nimi przepięknie usytuowany Sopot: z jednej strony otulony przez Trójmiejski Park Krajobrazowy, a z drugiej otoczony piaszczystymi plażami Zatoki Gdańskiej. Wciąż żywe elementy kultury kaszubskiej przeplatają się z nowoczesnością tworząc interesującą mozaikę. Zarówno dziedzictwo kulturowe jak i przyrodnicze są atutami, które jak magnes każdego roku przyciągają miłośników krajoznawstwa i aktywnego wypoczynku w pięknym nadmorskim krajobrazie. Spragnieni doznań estetycznych i duchowych, głodni wiedzy i nowych doświadczeń, przemierzając trójmiejskie ulice i piaszczyste plaże zostaniemy z pewnością spełnieni. Warto jest więc tu przybyć aby poczuć klimat ”miast z morza” - Gdańska, Gdyni i Sopotu. 24 Mariusz Szubert Trasa wycieczki w czwartym dniu 5.06.2015 (piątek) Przez trzy miasta, czyli od Grodu Neptuna do Miasta z Morza i Marzeń L.p. Miejscowość-węzeł 1 Gdańsk-Sobieszewo Gdańsk-Westerplatte 2 Port Gdański Gdańsk-Główne Miasto 3 Gdańsk Stare miasto 5 Sopot 6 Gdynia-Orłowo 7 Gdynia-Skwer Kościuszki 10 Gdańsk Oliwa 11 Gdańsk Centrum 12 Gdańsk Sobieszewo *) w minutach mapa-km suma-km czas plan.* Krainy Żuławy Wiślane 0 17 17 20 5 22 15 18 8 10 18 12 15 40 48 58 96 108 123 30 15 18 30 20 25 Wybrzeże Kaszubskie region Trójmiasto (turyst.) Żuławy Wiślane Program krajoznawczy: 1. Gdańsk Westerplatte-Zewnetrzny Port Gdański (Port Północny): Port Gdański jako element gospodarki morskiej. Miejsce historyczne – Westerplatte. Interpretacja dziedzictwa połączona ze zwiedzaniem historycznej wojskowej składnicy tranzytowej. 2. Gdańsk Główne Miasto i Stare miasto: Gdańsk jako centrum krajoznawcze w regionie Trójmiasto. Interpretacja dziedzictwa połączona ze zwiedzaniem Głównego Miasta i Starego Miasta. 3. Gdynia Orłowo: Klif Orłowski jako atrakcja turystyczna Gdyni. Trójmiejski Park Krajobrazowy. 4. Gdynia Centrum - Skwer Kościuszki-Molo Południowe: Atrakcje turystyczne Gdyni (ORP Błyskawica, Dar Pomorza, Akwarium) 5. Gdańsk-Oliwa Obiekt turystyczny (sakralny) jako atrakcja turystyczna w regionie Trójmiasto. Opactwo Cystersów w Oliwie jako dziedzictwo Pomorza. 25 Gdańsk: Przejazd Sobieszewo-Westerplatte-Gdańsk Śródmieście: 1. Turystyczna-Sobieszewska-Elbląska-Siennicka-Mjr. H. Sucharskiego-Budowniczych Portu Północnego.(Westerplatte); 2. Mjr. H. Sucharskiego-Siennicka-Długie Ogrody (Śródmieście) Ryc. 10. Plan pieszej trasy miejskiej w Gdańsku wg. Kwiatek J., Lijewski T., 1998, Leksykon Miast Polskich, Muza S.A., Warszawa: 1103 ss. 26 Zwiedzanie Głównego Miasta: Stągiewna-Długi Targ-Długa-Tkacka-Piwna-Plebania-Mariacka „Dobrzeć jest Polszcze z Gdańskiem, a z nią zaś Gdańskowi, jako złotek koronie, a w niej diamentowi ..” Objaśnienia do planu trasy (ryc. 7) Długie Pobrzeże: 15. Brama Zielona 25. Brama Chlebnicka 32. Brama Mariacka 33. Żuraw Długi Targ: 24. Dom Pod Aniołami 23. Dom Schleiffów 11. Złota Kamienica 13. Dwór Artusa 14. Fontanna Neptuna ul. Długa: 9. Ratusz 8. Dom Królów Polskich 7. „Lwi Zamek" 6. Dom Adam i Ewa 5. Dom Uphagena 4. Dwór Bractwa św. Jerzego 3. Złota Brama 2. Katownia i Wieża Więzienna 1. Brama Wyżynna ul. Tkacka: 27. Baszta „Słomiana" 26. Zbrojownia ul. Piwna: 30. Kościół NMP Przejście na Stare Miasto (Żuraw, Bosmańska-Tokarska-Warzywnicza-Targ Rybny-Podwale Staromiejskie-Tartaczna-Pl. Obrońców Poczty Polskiej) Zwiedzanie Starego Miasta Pl. Obrońców Poczty Polskiej -Zamkowa-Stolarka-Św. Katarzyny-Na Piaskach-BielańskaElżbietańska-Garncarska. Objaśnienia do planu trasy (ryc. 7) 43. Ratusz Staromiejski 44. Wielki Młyn 45 Mały Młyn 46. Kościół św. Katarzyny 47. Kościół św. Brygidy 50. Dom Opatów Pelplińskich 53. Gmach Poczty Polskiej Przejazd do Gdyni Podwale Grodzkie-Błędnik-Aleja Zwycięstwa-(Gdańsk Wrzeszcz, Gdańsk Oliwa)- GrunwaldzkaAl. Niepodległości (Sopot)-Al. Zwycięstwa-Orłowska (Gdynia-Orłowo)-Orłowska-Al. ZwycięstwaWładysława IV-10 Lutego-Skwaer Kościuszki. 27 Ryc. 11. Układ urbanistyczny Gdyni. wg. Kwiatek J., Lijewski T., 1998, Leksykon Miast Polskich, Muza S.A., Warszawa: 1103 ss. 1. Teatr Muzyczny, 2. Muzeum Marynarki Wojennej, 3. Muzeum Oceanograficzne i Akwarium Morskie, 4. Niszczyciel „Błyskawica - muzeum, 5. Żaglowiec „Dar Pomorza" - muzeum, 6. Kościół św. Antoniego, 7. Muzeum Miasta Gdyni, 8. Urząd Miejski. Przejazd do Gdańska-Oliwy Skwer KościuszkiGrunwaldzka-10 Lutego- Władysława IV- -Al. Niepodległości (Sopot)Al. Zwycięstwa (Gdańsk Oliwa) 28 Gdańsk-Oliwa Dzielnica Oliwa (właściwie miejskie osiedle) na tle innych części Gdańska jest wyjątkowa. Krajobraz oliwski to harmonia zieleni, zabytkowych budowli oraz nowoczesnego miasta rozciągniętego wzdłuż głównej ulicy – Al. Zwycięstwa i Zatoki Gdańskiej . Ryc. 12. Park Oliwski Źródło: http://archikatedraoliwa.pl/zabytki/Park-oliwski Jest to jedna z najstarszych gdańskich dzielnic. Jest dziełem Cystersów sprowadzonych tutaj w 1186 r przez Sambora. Książę podarował Cystersi kilka osad, wśród których była również Oliwa. Zakonnicy przez wieki gospodarowali w swych dobrach, umiejętnie wykorzystując zasoby naturalne m.in. las. Nad Oliwskim Potokiem budowali młyny i kuźnie. Nadane im osady rozkwitły jako wsie klasztorne. Otaczały one opactwo, w którym w XIV w. wzniesiono murowany kościół, później wiele razy przebudowywany lub odbudowywany po zniszczeniach wojennych. Ostatnia gruntowna przebudowa w duchu baroku nastąpiła po pokoju oliwskim (1660). W 1688 r. w świątynię ozdobiono monumentalnym barokowym ołtarzem, a w 1755 r. Jan Wulf rozpoczął budowę organów trwającą ćwierć wieku. Dziś urzekają one swymi 110 głosami. W 1577 r. Cystersi założyli park. Tak przez kilka stuleci Cystersi stworzyli nieopodal Gdańska kompozycję gospodarczo-krajobrazową. Od 1874 r. Oliwa była miastem, a 1926 r. stała się dzielnicą Gdańska. Zapisem historii tej dzielnicy jest opactwo cysterskie wraz z parkiem, młyn, spichlerz a nade wszystko ul. Polanki – dawnej główny trakt z Oliwy do Gdańska, przy którym dzięki zachowanym dworom odnajdziemy klimat dawnego miasta Oliwy. Wirtualne zwiedzanie archikatedry: http://multipro.com.pl/katedra/ Przejazd do Gdańska-Sobieszewa Polanki-J. Bażyńskiego-Al. Grunwaldzka-Al. Zwycięstwa-BłędnikPodwale Grodzkie-Wały Jagiellońskie-Podwale Przedmiejskie-Reduta Żbik-Elbląska-Sobieszewska-Turystyczna 29 4.5. Piąty dzień, (sobota) 6 czerwca 2015. Ewelina Bubis, Anna Dziki, Martyna Faber, Karolina Jamrozik, Maciej Magdziarz, Michał Sagan Od Kaszubów po Torunian Trasa naszej wycieczki rozpoczyna się w Kartuzach. Pojezierze Kaszubskie jest najliczniej odwiedzanym rejonem Pojezierza Pomorskiego, przyczynia się do tego bogactwo naturalne walorów krajoznawczych, bliskość aglomeracyjna Trójmiasta jak i dawne tradycje letniskowe. Kaszuby to historyczna kraina położona w środkowej części Pomorza, ich najpiękniejsza część ze względu na uroki i na niepowtarzalny krajobraz nazywana jest „Szwajcarią Kaszubską”. Cały obszar położony jest na terenie Kaszubskiego Parku Narodowego. Bogactwem naturalnym są tu liczne jeziora polodowcowe, które połączone rzekami i strugami tworzą jedne z najpiękniejszych w Polsce szlaków wodnych. Rozległe kompleksy leśne kryjące w sobie bogactwo natury, liczne rezerwaty przyrody z unikatową roślinnością zapraszają natomiast do uprawiania różnorodnej turystyki. Zróżnicowana rzeźba terenu charakteryzująca się licznymi wzniesieniami i pagórkami sprawia iż krajobraz naturalny jest wyjątkowy na skalę kraju. Jednym z nich jest Wieżyca (328,6 m n.p.m.) najwyższe wzniesienie na Niżu Środkowoeuropejskim. Pojezierze Kaszubskie to nie tylko przyroda ale również niepowtarzalna kultura i tradycja. Jedną z największych atrakcji jest kultywowany przez wielu okolicznych mieszkańców język kaszubski. Następnie przejeżdżać będziemy przez Pojezierze Starogardzkie zwane Kociewiem lub Pojezierzem Kociewskim, gdzie warto odwiedzić miejscowości takie jak Starogard Gdański oraz Starą Kiszewę. Charakterystyczną cechą Pojezierza jest mała jeziorność, skupienie większych ilości jezior występuje na północ od Starogardu Gdańskiego. Środowisko przyrodnicze jest w dużym stopniu zmienione poprzez działalność człowieka ze względu na wielowiekowe użytkowanie rolnicze większości obszaru. Ukształtowanie oraz mała lesistość sprawia, iż dany krajobraz ma charakter rozległych panoram rolniczych. Następnie kierować będziemy się w stronę Kotliny Grudziądzkiej. Największym miastem w kotlinie od którego wywodzi się nazwa jest Grudziądz. Rozpościera się miedzy dwoma wzniesieniami - Kępą Forteczną i Kępą Strzemięcińską ,odgrywało ono w przeszłości znaczną rolę, o czym świadczy zespół spichrzy. Nasza wycieczka kończyć będzie się w Kotlinie Toruńskiej. W Kotlinie tej, w centralnej części województwa leży Toruń, tutaj również zbiegają się wszystkie większe rzeki (Wisła, Drwęca, Noteć, Brda) i dzięki temu stanowi miejsce do życia licznych gatunków ptactwa. Tutaj krzyżują się również wszystkie główne szlaki komunikacyjne. Na terenie Kotliny znajduje się jedno z największych pól wydmowych w kraju. Dużą jej część obejmuje kompleks leśny nazywany Puszczą Bydgoską. Największą atrakcją jest widok na przebywające na tym terenie duże kolonie bocianów. Cała trasa jest wypełniona pięknymi obiektami sakralnymi a i także dużą ilością Zamków krzyżackich. 30 Mariusz Szubert Trasa wycieczki w piątym dniu 6.06.2015 (sobota) Od Kaszubów do miasta Kopernika, gotyku na dotyk i pierników L.p. 1 Miejscowość-węzeł Gdańsk-Sobieszewo mapa-km 0 2 Gdańsk-Śródmieście 21 21 6 3 Gdańsk-Kiełpinek 12 33 12 4 Żukowo 13 46 16 5 Kartuzy 12 58 14 6 Garcz 7 65 8 7 Chmielno 2 67 2 8 Brodnica 12 79 14 9 Ostrzyce 2 81 2 10 Wieżyca 8 89 10 11 Kościerzyna 15 104 18 12 Zblewo 35 139 42 13 Starogard Gdański 14 153 17 14 Jabłowo 6 159 7 15 Pelplin 9 168 11 16 Gniew 11 179 13 17 Nowe 23 202 28 18 Dolna Grupa 11 213 13 19 Terespol Pomorski 25 238 30 20 Chełmno 18 256 22 Pojezierze Chełmińsko-Dobrzyńskie 21 Toruń 39 295 47 Pradolina Toruńsko-Eberswaldzka Kotlina Toruńska region Kujawski (turyst) suma-km czas plan.* Krajoznawstwo Żuławy Wiślane Wybrzeże Kaszubskie Pojezierza Południowobałtyckie Pojezierze Wschodniopomorskie Pojezierze Kaszubskie regionalizacja turyst. Pojezierze Pomorskie Kaszuby Kaszuby (hist.-etnogr.) Pojezierze Starogardzkie Kociewie (etnogr.) Dolina Dolnej Wisły Bory Tucholskie Wysoczyzna Świecka *) czas przejazdu w minutach. Nocleg: Dom Turysty PTTK ul. Legionów 24 87-100 Toruń 0-56 622-38-55 www.pttk.torun.pl Program krajoznawczy: 1. Kartuzy Muzeum Kaszubskie im. Franciszka Tredera. Kultura kaszubska jako dziedzictwo Pomorza oraz atrakcja turystyczna regionu Kaszubskiego. 2. Brodnica (Złota-Góra) Krajobraz młodoglacjalny jako walor turystyczny Pojezierza Kaszubskiego (regionu Kaszubskiego). 3. Pelplin Obiekt turystyczny (sakralny) jako atrakcja turystyczna małego miasta. Interpretacja dziedzictwa połączona ze zwiedzaniem pocysterskiego zespołu klasztornego. 31 4. Gniew Obiekt turystyczny (zabytek architektury) jako atrakcja turystyczna. Interpretacja dziedzictwa na przykładzie zamku krzyżackiego w Gniewie. Krajobraz Doliny Dolnej Wisły jako walor turystyczny Pojezierzy Południowopomorskich. 5. Chełmno Miasto historyczne jako atrakcja turystyczna. Zwiedzanie miasta połączone z interpretacją dziedzictwa. 6. Toruń Centrum krajoznawcze na Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO. Zwiedzanie historycznego centrum połączone z interpretacją dziedzictwa. 32 33 Ryc. 14. Centrum Chełmna wg Chełmno- miasto zakochanych, Chełmska Informacja Turystyczna, Chełmno 2013. 1. Szachownicowy układ ulic (XIII w.), 2. Rynek, 4. Ratusz gotycko-renesansowy, 5. Średniowieczny wzorzec miary „Pr(4,35 m), 7. Kościół farny Wniebowzięcia NMP, 8. Relikwie św. Walentego, 9. Kościół św. Ducha, 10. Kaplica św. Marcina, 11. Baszta Prochowa, 12. Mury obronne XIII/XIV w., 34 Ryc. 15. Plan pieszej trasy miejskiej w Toruniu wg. Kwiatek J., Lijewski T., 1998, Leksykon Miast Polskich, Muza S.A., Warszawa: 1103 ss. 1. Ratusz 2. Pomnik Mikołaja Kopernika, 3. Zabytkowe kamienice, 4. Kamienica pod G wiazdą, 5. Kościół św. Ducha, 6. Zabytkowa kamienica Hotel „Pod Trzema Koronami", 7. Dwór Artusa -obecnie Collegium Maximum UMK, 8. Barokowa kamienia z „Łukiem Cezara”, 9. Kościół NMP, 10. Brama Klasztorna, 11. Brama Żeglarska, 12. Brama Mostowa, 13. Krzywa Wieża, 14. Dawny pałac biskupów, 15. Bazylika św. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelisty,16. Dom Mikołaja Kopernika obecnie muzeum, 17. Pałac Fengera, 18. Zabytkowe śpichlerze, 19. Pałac Eskenów, 20. Mury staromiejskie, 21. Ruiny zamku krzyżackiego, 22. Baszta „Koci Łeb", 23. Baszta „Monstrancka", 24. Baszta „Wartownia”, 25. Dawny zbór ewangelicki, 26. Apteka „Pod Lwem", 27. Gospoda „Pod Modrym Fartuchem", 28. Kościół św. Jakuba, 29. Toruńskie Towarzystwo Naukowe, 30. Muzeum Etnograficzne, 31. Teatr im. Wilhelma Horzycy. 35 Ryc. 16. Historyczne centrum Torunia – Lista Światowego Dziedzictwa UNESCO. wg Toruń Stare Miasto, Informacja Turystyczna, Toruń 2014. 1. Pomnik Mikołaja Kopernika, 2. Ratusz Staromiejski, 3. Dom Mikołaja Kopernika, 4. Katedra śś. Janów, 5. Kościół NMP, 6. Kościół św. Jakuba, 7. Ruiny Zamku Krzyżackiego, 8. Kamienica Pod Gwiazdą, 9. Krzywa Wieża, 10. Brama Klasztorna, 11. Brama Żeglarska, 12. Brama Mostowa, 13. Dwór Artusa, 14. Dom Eskenów, 15. Pałac Dąmbskich, 16. Śpichrz barokowy, 17. Śpichrz gotycki, 18. Statuetka Flisaka, 19. Planetarium, 20. Muzeum Etnograficzne. 36 4.6. Szósty dzień, (niedziela) 7 czerwca 2015. Patrycja Blarowska, Wiktoria Burczyc, Aleksandra Czendlik, Karolina Czyrek, Anna Kubok, Karol Kulisa Chciałabym przedstawić opis trasy wycieczki. Początek wycieczki się zaczyna że żegnamy się z Toruniem. Wyjeżdżamy z tego pięknego miasta nad Wisłą i kierujemy się w stronę Łodzi na autostradę A1. Wyjeżdżamy z Pojezierza Kujawskiego. Łódź znajduje się w środkowej części województwa łódzkiego. Miasto jest położone na Wzniesieniach Łódzkich. Aglomeracja liczy ok.1 100 000 mieszkańców. Pierwsze wzmianki o wsi Łodzia pochodzą z 1332 roku. Do końca XVII w. Łódź rozwijała się jako małe miasteczko rolnicze. Wtedy stała się ośrodkiem handlowym i rzemieślniczym. Skupiało tu osiem młynów oraz warsztaty kołodziejów, bednarzy, szewców, cieśli i rzeźników. W 1820 r. decyzją władz rządowych nastąpiło włączenie Łodzi do grona osad przemysłowych i przeznaczenie jej roli ośrodka tkackiego i sukienniczego. Do Łodzi przybywali głównie niemieckojęzyczni tkacze z Wielkopolski, Śląska, Czech, Brandenburgii i Moraw. Rejony te posiadały długą tradycję rzemiosła tkackiego. Symbole – herb na czerwonym tle przedstawia złotą łódkę z wiosłem Swoją przygodę z Łodzią rozpoczniemy przy CH Manufaktura. Trasę po tym mieście możemy nazwać „Łódź wczoraj i dziś”. Istotne jest tu przybliżenie postaci Izraela Poznańskiego, który był właścicielem fabryki płótna, znajdującej się w miejscu, gdzie obecnie możemy podziwiać CH Manufaktura. Fabryka Izraela Poznańskiego została wzniesiona w latach 1872–1892. W kompleksie znajdowały się m.in. tkalnie, przędzalnia, bielnik i apretura, farbiarnia, drukarnia tkanin i wykończalnia, oddział naprawy i budowy maszyn, ślusarnia, odlewnia. Przebudowa dawnej fabryki została tak wykonana, aby częściowo zachować dawną atmosferę tego miejsca. Dominują tu zatem stare, pofabryczne budynki z czerwonej, nieotynkowanej cegły, które zostały jednak całkowicie przebudowane wewnątrz. Architektura obiektu łączy historię i nowoczesność. W Manufakturze poza sklepami znajdują się m.in.: Centrum rozrywki i rekreacji, kręgielnia, sztuczna ściana wspinaczkowa, fitness klub i skate park, w skład kompleksu kulturalnego wchodzą: oddział Muzeum Sztuki, Kinderplaneta, Muzeum Historii Miasta Łodzi, Muzeum Fabryki, Experymentarium – zalążek muzeum techniki, a także Międzynarodowe Centrum Promocji Mody. W Manufakturze znajduje się kompleks ok. 60 restauracji i kawiarni oraz centrum samochodowe. W skład kompleksu wchodzi również czterogwiazdkowy hotel Andel's z 200. pokojami. W centrum Manufaktury znajduje się 3,5-hektarowy rynek. Organizowane są na nim koncerty, zawody sportowe i różnorodne imprezy. Latem część terenu zajmuje piaszczysta plaża a zimą lodowisko. Na odcinku 300 m zbudowana została na nim najdłuższa w Europie fontanna, zaprojektowana przez hiszpańską firmę GHESA, której woda jest wieczorem podświetlana i sprawia wrażenie, jakby tańczyła w rytm puszczanej z głośników muzyki. Klientów po terenie Manufaktury wożą dwa trambusy, pokonujące w tempie piechura trasę liczącą ok. 300 m. Ulica Piotrkowska – historyczny kręgosłup miasta, w XIX wieku tu powstał największy ośrodek włókienniczy w Europie. Ulica przedstawia sobą średniowieczny trakt, który łączył Toruń z Krakowem. Długość ulicy 4,2 km, północna część – deptak, południowa – ma charakter komunikacyjny. Przy Piotrkowskiej zaczęły się osiedlać przybywające z Europy rękodzielnicy, którzy umieli wytwarzać tkaniny. Początkowo zamieszkiwali w mieszkalno – rzemieślniczych drewnianych domkach. Równocześnie z rozwojem miasta zaczęli budować w głębi posesji gmachy fabryczne, a w części frontowej wspaniałe pałace i gmachy na miejscu starych domów. Właśnie tutaj odbywały się transakcje pomiędzy wytwórcami a kupcami. Piotrkowska była nie tylko centrum handlowym, ale również salonem artystycznym i mekką kulturalnej Łodzi. Tą ulice porównują z miejskim układem urbanistycznym Wiednia. Każda kamienica ma swój unikatowy charakter, styl, historie. Zaczynamy od Placu Wolności – dawny Hotel Polski – Kamienica Scheiblerowska – Kamienica Sendrowicza – dawny Dom Bankowy – pomnik „Twórcy Łodzi przemysłowej” – Kamienica Szmulowicza – Kamienica Kohna – dawny Hotel Viktoria – Aleja Gwiazd – Grand Hotel….. „Księzy Młyn” – jest największym na terenie Łodzi zabytkowym kompleksem urbanistycznym. Składa się z obiektów przemysłowych i rezydencjonalnych. Jest to rozległa dzielnica, która przetrwała w sposób niemal kompletny z okresu rozkwitu przemysłowej Łodzi. W XIX w. Karol 37 W. Scheibler – jeden z największych łódzkich fabrykantów wybudował zespół fabryczno-mieszkalny, rodzaj miasta w mieście. Jego układ urbanistyczny i architektura wzorowane były na angielskich osadach przemysłowych : jednolite architektonicznie budynki fabryczne, osiedle mieszkaniowe, rezydencje właścicieli i wille dyrektorskie z ogrodami, a także ulice i bocznice kolejowe, szkoła, dwa szpitale, remiza straży ogniowej, gazownia i klub fabryczny. Kwartał znajduje się między ul. Tymienieckiego, Przędzalnianą, Fabryczną, Kilińskiego. Wyjeżdżamy z Łodzi i kierujemy się w stronę Krakowa, przejeżdżamy przez Częstochowę, omijając Radomsko. Częstochowa jest położona nad rzeką Wartą, w trzech mezoregionach fizycznogeograficznych, należących do Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej i Wyżyny WoźnickoWieluńskiej. W mieście znajduje się bazylika jasnogórska oraz klasztor na Jasnej Górze z, uważanym przez część chrześcijan za cudowny, obrazem Matki Boskiej Częstochowskiej – główny ośrodek kultu maryjnego i pielgrzymowania w Polsce. Dąbrowa Górnicza leży na Wyżynie Katowickiej i Garbie Tarnogórskim, stanowiących makroregion Wyżyna Śląska. Znajduje się w dużej części w Kotlinie Dąbrowskiej. W Dąbrowie Górniczej mieści się największa w Polsce huta stali: ArcelorMittal Poland oddział Dąbrowa Górnicza (dawna Huta Katowice), Koksownia Przyjaźń, założona w 1834 Huta Bankowa, oraz huta szkła, należąca do koncernu Saint-Gobain. Olkusz - położone na zachodnich rubieżach Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej nad rzeką Babą, przy drodze krajowej nr 94 i przy drogach wojewódzkich: nr 783 i nr 791. Był miastem królewskim Korony Królestwa Polskiego. Jeden z ośrodków górnictwa rud cynkowo-ołowiowych w Polsce (kopalnia Olkusz – Pomorzany, nieopodal w Bukownie Zakłady Górniczo-Hutnicze „Bolesław”). 38 Mariusz Szubert Trasa wycieczki w szóstym dniu 7.06.2015 (niedziela) Od toruńskich pierników do krakowskich precli L.p. Miejscowość-węzeł 1 Toruń 0 2 Stryków 170 170 136 3 Łódź Manufaktura 20 190 24 4 Łódź Księży Młyn 10 200 20 5 Piotrków Tryb. 50 250 60 6 Częstochowa 80 330 96 7 Poczesna 13 343 16 8 Koziegłowy 13 356 16 9 Siewierz 19 375 23 10 Dąbrowa Górnicza 18 393 22 11 Olkusz Kraków 24 417 452 29 12 mapa-km 35 suma-km czas plan. Krajoznawstwo Pradolina Toruńsko-Eberswaldzka Kotlina Toruńska region Kujawski (turyst) Pojezierza Południowobałtyckie Pojezierza Wielkopolskie Pojezierze Wielkopolskie region Kujawski (turyst). Niziny Środkowopolskie Nizina Południowowielkopolska Wzniesienia Południowomazowieckie Wyżyna Śląsko-Krakowska Wyżyna Woźnicko-Wieluńska Wyżyna Krakowsko-Częstochowska 42 Program krajoznawczy: 1. Łódź: Łódź jako ośrodek turystyczny. Obiekty postindustrialne jako atrakcja turystyczna na przykładzie d. przędzalni Poznańskiego (obecnie Manufaktura) i Księżego Młyna. Historia zapisana w krajobrazie miasta. 39 Ryc. 17. Centrum Łodzi wg. Kwiatek J., Lijewski T., 1998, Leksykon Miast Polskich, Muza S.A., Warszawa: 1103 ss. 9. Pałac Poznańskiego - obecnie Muzueum Historyczne Miasta Łodzi (Manufaktura) 12. Zespół przemysłowo-miekszalny „Księży Młyn" 40 5. Organizacja ćwiczeń Ćwiczenia prowadzą: dr hab. Mariusz Szubert, prof. UP, dr Piotr Dolnicki, mgr Kamila Ziółkowska-Weiss W czasie ćwiczeń studenci poprowadzą wycieczkę w roli przewodników. Przekaz informacji krajoznawczej będzie oceniany. Każdy student musi wystąpić w roli przewodnika wycieczki. Pozytywna ocena prowadzenia wycieczki jest jednym z warunków zliczenia ćwiczeń terenowych. Właściwe przygotowanie się do zajęć terenowych obejmuje: zgromadzenie literatury oraz map, analiza trasy przejazdu na podstawie mapy (lub planu miasta), kompilację wiedzy z różnych źródeł, przygotowanie się do roli przewodnika wycieczki. Wyjazd na zajęcia 2 czerwca br. (wtorek) o godz. 615. Zbiórka na parkingu przed budynkiem głównym Uniwersytetu (ul. Podchorążych 2) o godz. 600. Nie oczekujemy na spóźnialskich! Zakończenie ćwiczeń 7 czerwca (niedziela) ok. godz. 19 w Krakowie, na parkingu przed budynkiem głównym Uniwersytetu Pedagogicznego (ul. Podchorążych 2). Wszyscy uczestnicy ćwiczeń rozpoczynają i kończą zajęcia w wyżej wymienionych miejscach. 1. Proszę o punktualne przybycie na miejsce zbiórki przed odjazdem na ćwiczenia. Nie będziemy oczekiwać na spóźnialskich. Autokar będzie podstawiony na parkingu przed budynkiem głównym UP (od strony północnej) kwadrans przed odjazdem. 2. Proszę zabezpieczyć prowiant na kolację w pierwszym dniu i śniadanie w drugim dniu. W Rybitwach nie ma możliwości zrobienia zakupów w miejscowych sklepach. Po drodze też takiej sposobności raczej nie ma. Proszę nie liczyć na zrobienie zakupów spożywczych w obrębie warszawskiej Starówki (nie będzie na to czasu). 3. Proszę śledzić prognozę pogody. W przypadku przewidywanego ochłodzenia wskazane jest zabranie śpiworów. Nocujemy w domkach campingowych, w których nie ma ogrzewania. 4. Każdy student musi posiadać następujące dokumenty: Dowód Osobisty, ważną Legitymację Studencką (bilety ulgowe) oraz ważne ubezpieczenie od następstw nieszczęśliwych wypadków. 5. Raz jeszcze przypominamy o konieczności wydrukowania w całości Przewodnika do ćwiczeń terenowych, spięciu kartek (w skoroszycie lub bindownicy) i zabraniu go na zajęcia. Przewodnik proszę podpisać na pierwszej stronie, we wskazanym miejscu. 6. Podczas zajęć należy bezwzględnie przestrzegać podanych godzin odjazdu autokaru z parkingów. Spóźnienia nie będą tolerowane. W przypadku naruszenia harmonogramu zajęć dojazd do grupy lub miejsca noclegu we własnym zakresie i na własny koszt. 7. Konsultacje u wykładowców prowadzących ćwiczenia. Terminy konsultacji na wirtualnej tablicy ogłoszeń IG 41 5.1. Zaliczenie ćwiczeń: Podstawą zaliczenia ćwiczeń jest: obecność na zajęciach od wyjazdu do powrotu, pozytywna ocena roli przewodnika wycieczki, aktywny udział w całych ćwiczeniach, posiadanie i korzystanie z map i planów miast, posiadanie i znajomość przewodnika do ćwiczeń, posiadanie map samochodowych (atlas) w skali nie mniejszej od 1:200 000 przestrzeganie regulaminu ćwiczeń terenowych. Aktywny udział w ćwiczeniach oznacza nie tylko pełnienie roli przewodnika wycieczki, lecz również: korzystanie z map zarówno w terenie jak i w autokarze w czasie jazdy (śledzenie trasy przejazdu), prowadzenie notatek, udział w dyskusji, robienie. Posiadanie map samochodowych w skali nie mniejszej od 1:200 000 (atlas samochodowy) jest obowiązkowe dla każdego uczestnika ćwiczeń. Ponadto wskazane jest zabranie map turystycznych (np. Pojezierze Kaszubskie, Żuławy Wiślane, Pobrzeże Bałtyk u, Zalew Wiślany) oraz planów miast (np. Warszawy, Torunia, Gdańska Sopotu i Gdyni (Trójmiasto), Elbląga, Łodzi). Każdy student obowiązkowo zapoznaje się z Przewodnikiem do ćwiczeń terenowych, który po wydrukowaniu w całości i spięciu kartek (skoroszyt, bindowanie) zabiera na ćwiczenia. Kryteria oceny roli przewodnika wycieczki (3,0, 3,5, 4,0, 4,5, 5,0): zakres i poprawność merytoryczna przekazywanych treści, metodyka i sposób prezentacji (m. in. dobór metod, kontakt ze słuchaczami, współpraca z kierowcą, interpretacja dziedzictwa), powiązanie obserwacji terenowych z komentarzem słownym. W przypadku negatywnej oceny wystąpienia, stwierdzenia biernej postawy studenta w czasie zajęć, naruszenia Regulaminu ćwiczeń terenowych student skierowany będzie do powtórnego odbycia ćwiczeń i ich zaliczenia w maju 2016 r. Podobnie skutkować będzie nieobecność na zajęciach bez względu na okoliczności. Każdy uczestnik ćwiczeń zobowiązany jest to przestrzegania Regulaminu ćwiczeń terenowych organizowanych w Instytucie Geografii Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie (zał. 4.3.). Studenci naruszający ustalenia zawarte w Regulaminie będą usunięci z ćwiczeń terenowych, co jest równoznaczne z ich niezaliczeniem. W tym przypadku zaliczenie ćwiczeń może nastąpić tylko po powtórnym w nich udziale (maj 2016 r.) i spełnieniu warunków zaliczenia. 42 5.2. Koszty udziału w ćwiczeniach pokrywane przez studentów: Świadczenie Lp. 1. Transport 2100 kmx4,5 PLN/41 uwaga: ostateczny koszt transportu na jednego uczestnika ćwiczeń zależny będzie od liczby uczestników ćwiczeń. Kalkulacja dla 41 osób: 36 studentów, 2 gości, 3 pracowników IG. Kwota (PLN) 230,00 Łącznie 41 osób 2. Rybitwy 30 Stare Jabłonki 45 Gdańsk 2x55 PLN 110 Toruń 35 Wilczy Szaniec 15 (normalny) 10 (ulgowy)** Noclegi Frombork Wieża Radziejowskiego 3. Bilety wstępu Frombork katedra Kartuzy Muzeum Kaszubskie 8 (normalny) 5 (ulgowy)** 8 (normalny) 5 (ulgowy)** 10 koncert 10 (normalny) 6 (ulgowy)** **) na podstawie ważnej legitymacji studenckiej 5.3 Ubezpieczenie Każdy student obowiązany jest posiadać indywidualne ubezpieczenie NNW, które zawiera we własnym zakresie. Za brak ubezpieczenia odpowiada student. W przypadku braku ubezpieczenia organizatorzy ćwiczeń terenowych w ramach kursu Ćwiczenia terenowe z Krajoznawstwa nie ponoszą jakiejkolwiek odpowiedzialności z tytułu następstw nieszczęśliwych wypadków podczas ćwiczeń od ich rozpoczęcia do ich zakończenia. 43 5.4. Regulamin ćwiczeń terenowych Regulamin ćwiczeń terenowych organizowanych w Instytucie Geografii Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie (obowiązujący na studiach stacjonarnych i niestacjonarnych) Ćwiczenia terenowe (regionalne, przedmiotowe i obozy) są jednostką zajęć dydaktycznych przewidzianych w programie studiów i obowiązują w trakcie ich trwania wszelkie przepisy przewidziane Regulaminem Studiów UP, w tym zapisane w nim obowiązki studenta. Studenci są zobowiązani do przestrzegania przepisów Regulaminu Studiów UP oraz regulaminu obowiązującego w miejscu zakwaterowania, przepisów BHP i regulaminu PPOŻ, zarówno w godzinach zajęć jak i poza nimi. Warunkiem uczestnictwa w zajęciach jest zapoznanie się z regulaminem zajęć terenowych, potwierdzone podpisem uczestnika. Wymiar czasowy i koszt zajęć terenowych 1. Ćwiczenia terenowe trwają w dniach ustalonych przez Dyrekcję Instytutu lub pracownika naukowodydaktycznego odpowiedzialnego za ich organizację oraz odbywają się według codziennego planu zajęć ogłoszonego przez ich prowadzącego. 2. Prowadzący ćwiczenia przed ich rozpoczęciem ma obowiązek podać szczegółowe zasady ich odbywania i informacje związane z bezpieczeństwem. 3. W czasie zajęć studenci zobowiązani są do aktywnego i punktualnego w nich uczestnictwa oraz wykonywania poleceń prowadzącego ćwiczenia. 4. Wymiar dzienny zajęć terenowych jest określony programem studiów. Codzienny czas trwania zajęć na ćwiczeniach terenowych określa prowadzący zajęcia, podając termin rozpoczęcia i zakończenia ćwiczeń każdego dnia. 5. Studenci ponoszą koszty zakwaterowania, wyżywienia, przejazdów na trasie ćwiczeń (w tym udziału w kosztach wynajęcia autobusu) oraz ewentualne dodatkowe koszty związane z realizacją ćwiczeń (np. bilety wstępu). Przybliżony łączny koszt uczestnictwa w zajęciach powinien być określony przed rozpoczęciem zajęć. 6. Studenci uczestniczący w ćwiczeniach terenowych zobowiązani są do: a. indywidualnego ubezpieczenia się od następstw nieszczęśliwych wypadków (NNW) w zakresie obejmującym specyficzne uwarunkowania i miejsce odbywania ćwiczeń (z wyjątkiem sytuacji, w których całościowe ubezpieczenie studenckie na dany rok akademicki obejmuje także wszelkie ćwiczenia terenowe prowadzone poza budynkami uczelni), b. posiadania odzieży ochronnej dostosowanej do specyfiki zajęć terenowych, zgodnie z poleceniem prowadzącego ćwiczenia terenowe, c. zgłoszenia z wyprzedzeniem problemów zdrowotnych, mogących być przeszkodą w uczestnictwie w zajęciach, a także poinformowania prowadzącego zajęcia, przed ich rozpoczęciem, o konieczności przyjmowania leków mogących zaburzać sprawność psychofizyczną uczestnika. 7. Oddalanie się od grupy w trakcie zajęć bez uzgodnienia z prowadzącym zajęcia jest niedozwolone. 44 8. Obecność osób trzecich w czasie trwania ćwiczeń terenowych oraz możliwość pozostania na noc osób trzecich w miejscu zakwaterowania grupy (zarezerwowanym dla grupy studentów IG UP) jest możliwa wyłącznie za zgodą prowadzącego ćwiczenia. 9. W trakcie ćwiczeń terenowych student nie może znajdować się pod wpływem alkoholu lub środków odurzających. Za postępowanie uchybiające godności studenta, student ponosi odpowiedzialność przed komisją dyscyplinarną. Rażące naruszenie regulaminu jest niezwłocznie zgłaszane Dyrekcji Instytutu, a student może być decyzją prowadzącego skreślony z listy uczestników, co oznacza przerwanie ćwiczeń i brak ich zaliczenia. 10. Na poszczególnych ćwiczeniach terenowych mogą obowiązywać szczegółowe zasady określone przez prowadzącego zajęcia przed rozpoczęciem zajęć i wynikające z ich specyfiki. Niestosowanie się do tych zasad może być podstawą do skreślenia z listy uczestników zajęć. Uzyskanie zaliczenia ćwiczeń 11. Warunki zaliczenia ćwiczeń określa prowadzący ćwiczenia i ogłasza je przed rozpoczęciem lub na początku zajęć. Niespełnienie warunków zaliczenia lub nieprzestrzeganie regulaminu jest podstawą do niezaliczenia ćwiczeń terenowych. 45
Podobne dokumenty
Krajoznawcza wędrówka szlakami historii, kultury
usługowym (m.in. usługi finansowe), handlowym (m.in. Targi Łódzkie, wielkie centra handlowe, bazarowy handel odzieżą), naukowym i kulturalnym. Zapisem krótkiej, lecz burzliwej historii tego miasta ...
Bardziej szczegółowo