PL - Ipex.eu

KOMISJA
EUROPEJSKA
Bruksela, dnia 12.6.2014 r.
COM(2014) 359 final
ANNEXES 1 to 2
ZAŁĄCZNIKI
Wniosek Komisji
DECYZJA RADY
w sprawie stanowiska Unii w radzie współpracy utworzonej na mocy Umowy o
partnerstwie i współpracy między Wspólnotą Europejską i jej państwami
członkowskimi, z jednej strony, a Republiką Mołdawii, z drugiej strony w celu przyjęcia
zalecenia w sprawie realizacji programu stowarzyszeniowego UE-Mołdawia
PL
PL
ZAŁĄCZNIKI
Wniosek Komisji
DECYZJA RADY
w sprawie stanowiska Unii w radzie współpracy utworzonej na mocy Umowy o
partnerstwie i współpracy między Wspólnotą Europejską i jej państwami
członkowskimi, z jednej strony, a Republiką Mołdawii, z drugiej strony w celu przyjęcia
zalecenia w sprawie realizacji programu stowarzyszeniowego UE-Mołdawia
PL
2
PL
ZAŁĄCZNIK 1
Projekt
ZALECENIE
w sprawie realizacji programu stowarzyszeniowego UE-Mołdawia
RADA WSPÓŁPRACY UE-MOŁDAWIA,
uwzględniając Umowę o partnerstwie i współpracy UE-Mołdawia, ustanawiającą partnerstwo
między Wspólnotą Europejską i jej państwami członkowskimi, z jednej strony, a Republiką
Mołdawii, z drugiej strony, zwaną dalej „Umową”, w szczególności jej art. 82,
a także mając na uwadze, co następuje:
Na mocy art. 82 Umowy została ustanowiona Rada Współpracy mająca nadzorować
wykonanie Umowy, która może formułować odpowiednie zalecenia, w drodze porozumienia
między obiema Stronami.
Strony Umowy uzgodniły tekst programu stowarzyszeniowego, którego celem jest
przygotowanie i ułatwienie realizacji przyszłego układu o stowarzyszeniu poprzez stworzenie
praktycznych ram realizacji nadrzędnych celów stowarzyszenia politycznego i integracji
gospodarczej.
Program stowarzyszeniowy ma na celu zarazem określenie konkretnych działań
gwarantujących przestrzeganie przez Strony ich zobowiązań wynikających z układu o
stowarzyszeniu, jak i stworzenie szerszych ram służących dalszemu wzmacnianiu stosunków
UE-Mołdawia, a dokładniej ułatwianiu głębszej integracji gospodarczej i współpracy
politycznej zgodnie z ogólnymi założeniami układu o stowarzyszeniu,
PRZYJMUJE NINIEJSZE ZALECENIE:
Artykuł
Rada Współpracy zaleca, aby Strony realizowały program stowarzyszeniowy UE-Mołdawia
określony w załączniku, w zakresie w jakim ta realizacja jest nakierowana na osiągnięcie
celów układu o stowarzyszeniu UE-Mołdawia, ustanawiającego stowarzyszenie między
Wspólnotą Europejską i jej państwami członkowskimi, z jednej strony, a Republiką
Mołdawii, z drugiej strony.
Sporządzono w Brukseli dnia […]
W imieniu Rady Współpracy
Przewodniczący
PL
3
PL
ZAŁĄCZNIK 2
Program stowarzyszeniowy
między Unią Europejską a Republiką Mołdawii
Unia Europejska i Republika Mołdawii („Strony”) dostrzegają, że kontekst stosunków między
nimi zmienił się w istotny i pozytywny sposób od chwili zawarcia Partnerstwa Wschodniego.
W 2010 r. Strony rozpoczęły negocjacje w sprawie układu o stowarzyszeniu, a w 2012 r. w
sprawie pogłębionej i kompleksowej umowy o wolnym handlu, mającej stanowić integralną
część tego układu. Strony również opracowały i uruchomiły plan działania na rzecz
liberalizacji reżimu wizowego, którego skuteczna realizacja stanowi podstawę politycznego
stowarzyszenia i integracji gospodarczej Republiki Mołdawii z Unią Europejską. W układzie
o stowarzyszeniu przewidziano istotne zwiększenie mobilności i kontaktów międzyludzkich.
Negocjacje w sprawie układu o stowarzyszeniu zakończyły się w dniu 25 czerwca 2013 r., a
w dniu 29 listopada 2013 r. układ został parafowany. Przed wejściem w życie całego układu
należy podjąć środki, gwarantujące, że Strony mogą czerpać pełne korzyści związane z
układem - pierwszym z tych środków jest tymczasowe częściowe stosowanie układu. Celem
programu stowarzyszeniowego jest przygotowanie i ułatwienie realizacji układu o
stowarzyszeniu, poprzez stworzenie praktycznych ram umożliwiających osiągnięcie
nadrzędnych celów stowarzyszenia politycznego i integracji gospodarczej. Układ zastępuje
plan działania w ramach europejskiej polityki sąsiedztwa UE-Mołdawia.
Program stowarzyszeniowy wymienia szereg priorytetów współpracy w latach 2014-2016 w
oparciu o strukturę układu o stowarzyszeniu.
Fakt, że w programie stowarzyszeniowym skupiono się na ograniczonej liczbie priorytetów,
nie wpływa na zakres ani mandat dialogu prowadzonego obecnie ramach Umowy o
partnerstwie i współpracy, innych stosownych umów czy wielostronnego wymiaru
Partnerstwa Wschodniego. Nie przesądza także o wypełnianiu zobowiązań podjętych w
ramach układu o stowarzyszeniu po jego wejściu w życie lub w trakcie tymczasowego
stosowania.
1.
Zasady, narzędzia i zasoby na potrzeby realizacji programu stowarzyszeniowego
Realizacja programu stowarzyszeniowego będzie prowadzona zgodnie z następującymi
wspólnymi zasadami:
Działania podejmowane w ramach programu stowarzyszeniowego należy realizować w duchu
ogólnego celu stowarzyszenia politycznego i integracji gospodarczej.
Priorytety programu stowarzyszeniowego odzwierciedlają zobowiązania UE i Republiki
Mołdawii do pełnego wdrożenia postanowień układu o stowarzyszeniu po jego wejściu w
życie.
Program stowarzyszeniowy powinien być realizowany z pełnym poszanowaniem zasad
przejrzystości, odpowiedzialności i włączenia społecznego.
Strony są zobowiązane do angażowania się w realizację programu stowarzyszeniowego;
Program stowarzyszeniowy ma na celu osiągnięcie konkretnych i określonych rezultatów
poprzez stopniową realizację praktycznych środków.
Strony uznają istotne znaczenie popierania uzgodnionych priorytetów poprzez odpowiednie
środki polityczne, techniczne i finansowe.
PL
4
PL
Realizacja programu stowarzyszeniowego będzie przedmiotem corocznej sprawozdawczości,
monitorowania i oceny. Czynione postępy będą przedmiotem przeglądów, między innymi w
ramach struktur Umowy o partnerstwie i współpracy lub innych stosownych umów.
Unia Europejska będzie wspierać Republikę Mołdawii w realizacji celów i priorytetów
określonych w programie stowarzyszeniowym. Będzie to robić poprzez wykorzystanie
wszelkich dostępnych źródeł unijnego wparcia, wiedzy fachowej i doradztwa, najlepszych
praktyk, know how, wymiany informacji, wsparcia na rzecz budowania zdolności oraz
wzmocnienia instytucjonalnego. Będzie również zachęcała i dążyła do koordynacji wsparcia
ze strony innych partnerów Republiki Mołdawii. Unia Europejska wykorzysta swoje
odpowiednie instrumenty finansowe, aby pomóc w realizacji programu stowarzyszeniowego.
Program stowarzyszeniowy nie jest jednak dokumentem programowania finansowego i nie
zastępuje programowania finansowego realizowanego przez Strony.
UE będzie udzielać wsparcia w kontekście ogólnych priorytetów w zakresie pomocy na rzecz
Republiki Mołdawii zgodnie z zapisem w jednolitych ramach wsparcia Europejskiego
Instrumentu Sąsiedztwa (ENI) i programach wielonarodowych przygotowanych dla Republiki
Mołdawii w ramach ENI. Wsparcie to będzie podlegać zasadom i procedurom wykonawczym
dotyczącym pomocy zewnętrznej UE.
Niniejszy program stowarzyszeniowy będzie stosowany od momentu jego przyjęcia, przez
początkowy okres trzech lat, który może być przedłużony za porozumieniem Stron. W
momencie przyjęcia program stowarzyszeniowy zastąpi plan działania w ramach europejskiej
polityki sąsiedztwa (EPS) jako mechanizm monitorowania postępów Republiki Mołdawii w
ramach EPS. Do monitorowania programu stowarzyszeniowego zachęcane będzie także
społeczeństwo obywatelskie. UE będzie odpowiedzialna za sprawozdania z realizacji
programu stowarzyszeniowego; będą jej w tym służyć pomocą systemy sprawozdawcze
Republiki Mołdawii.
Niniejszy program stowarzyszeniowy może w razie konieczności zostać zmieniony lub
zaktualizowany w dowolnym momencie za zgodą Rady Współpracy (Rady Stowarzyszenia)
UE-Republika Mołdawii, w szczególności gdy wejdzie w życie układ o stowarzyszeniu.
2.
Priorytety programu stowarzyszeniowego
2.1
Dialog polityczny i reforma
Dialog polityczny i współpraca w zakresie reform, które mają być prowadzone w ramach
niniejszego programu stowarzyszeniowego, mają na celu zwiększenie poszanowania zasad
demokracji, rządów prawa i dobrego rządzenia, praw człowieka i podstawowych wolności, w
tym praw osób należących do mniejszości, zgodnie z zapisami głównych konwencji ONZ i
Rady Europy oraz powiązanych z nimi protokołów. Przy realizacji poniższych kwestii
związanych z dialogiem politycznym i reformami należy uwzględnić plan działania Rady
Europy1:
(i)
Zwiększanie stabilności, niezależności i skuteczności instytucji gwarantujących
demokrację i rządy prawa w Republice Mołdawii, w szczególności:
wyjaśnienie kompetencji trybunału konstytucyjnego oraz procedur mianowania jego
członków, w bliskiej współpracy z Komisją Wenecką;
przegląd procesu wyboru Prezydenta (art. 78 konstytucji), aby zapewnić że proces ten będzie
demokratyczny i gwarantuje rozdział władz. W dalszej perspektywie nadal konieczny jest
1
PL
Plan działania na rzecz wsparcia reform demokratycznych w Republice Mołdawii na lata 2013-2016, 20
listopada 2013 r.
5
PL
bardziej wszechstronny przegląd konstytucji, który pozwoli zapobiec instytucjonalnej
niemocy.
zapewnienie przeprowadzania wyborów parlamentarnych i lokalnych w sposób
demokratyczny, zgodnie ze standardami europejskimi, i wyeliminowanie uchybień
stwierdzonych przez Organizację Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie / Biuro Instytucji
Demokratycznych i Praw Człowieka (OBWE/ODIHR);
dalsza realizacja strategii decentralizacji, zgodnie z Europejską kartą samorządu lokalnego
Rady Europy (seria traktatów Rady Europy nr 122);
rozwój ram prawnych dotyczących finansowania partii politycznych oraz kampanii
wyborczych w świetle wspólnych opinii OBWE/ODIHR oraz Komisji Weneckiej i zalecenia
Grupy Państw Przeciwko Korupcji (GRECO) dotyczącego przejrzystości finansowania partii.
(ii)
Dalsza reforma wymiaru sprawiedliwości, w szczególności zapewnienie niezawisłości,
bezstronności, profesjonalizmu i efektywności sądownictwa, prokuratury i organów
ścigania, które powinny być wolne od nacisków politycznych bądź wszelkich innych
bezprawnych nacisków; nasilenie walki z korupcją we wszelkiej postaci i na wszystkich
poziomach oraz zapobiegania jej. Niektóre elementy wszechstronnej reformy wymiaru
sprawiedliwości mogą wymagać zmiany konstytucji:
zapewnienie pełnego funkcjonowania Krajowego Ośrodka Antykorupcyjnego, w tym poprzez
zapewnienie wystarczających środków i odpowiedniej liczby personelu oraz uczestniczenie
we współpracy międzynarodowej przeciwko korupcji;
zapewnienie niezależności Krajowego Ośrodka Antykorupcyjnego, w tym przy mianowaniu i
zwalnianiu jego dyrektora i wicedyrektorów w ramach otwartej, przejrzystej i dopuszczającej
jedynie merytoryczną ocenę procedury ściśle określonej przez prawo, oraz nadzoru nad nim i
odpowiedzialności operacyjnej;
przegląd obecnie obowiązującego prawa, które dopuszcza mianowanie sędziów na stałe w
ramach przedłużenia pierwszego mianowania, w przypadku którego sędziowie powinni
spełniać wcześniej ustalone kryteria;
działanie na rzecz zwiększenia niezależności organów wymiaru sprawiedliwości, aby nie
podlegały politycznym i innym naciskom ze strony organów administracji, rządu lub
parlamentu; wprowadzenie nowego systemu odpowiedzialności dyscyplinarnej dla sędziów w
celu zapewnienia wykonywania przez nich zobowiązań wobec społeczeństwa;
przegląd obecnie obowiązujących przepisów dotyczących zawodu sędziego, prokuratora,
adwokata i innych zawodów prawniczych, aby promować zero tolerancji dla korupcji i
zapobiegać wszelkim zachowaniom korupcyjnym;
dalsze działanie na rzecz przeniesienia odpowiedzialności za areszty z Ministerstwa Spraw
Wewnętrznych na Ministerstwo Sprawiedliwości;
zmiana obecnie obowiązujących przepisów, dzięki której Najwyższa Rada Sędziowska stanie
się głównym decydentem w sprawach rozdziału zasobów dla sądów;
postęp w zakresie wszechstronnej reformy prokuratury;
przegląd ram prawnych Krajowego Instytutu Sprawiedliwości w celu zmodernizowania
obecnego systemu szkolenia sędziów i prokuratorów oraz zwiększenia skuteczności działań
instytutu;
wdrożenie reformy instytucji rzecznika praw obywatelskich zgodnie z ustawą o rzeczniku
praw obywatelskich zatwierdzoną przez rząd w dniu 4 września 2013 r.
PL
6
PL
(iii) Zapewnienie poszanowania praw człowieka i podstawowych wolności poprzez
kompleksową współpracę w zakresie ochrony praw człowieka i podstawowych
wolności. Współpraca ta będzie obejmować działania w następujących obszarach:
Prawa człowieka i podstawowe wolności
Wdrożenie Krajowego planu działania na rzecz praw człowieka (2011-2014) ze szczególnym
uwzględnieniem grup szczególnie wrażliwych oraz koordynacja procesów planowania i
finansowania, aby prowadziły one do przyznania zasobów, które zapewnią skuteczne
wdrożenie tego planu;
Zapewnienie pełnego stosowania przepisów ustawowych i wykonawczych dotyczących
przeciwdziałania wszelkiej dyskryminacji, w tym ustawy o równości, oraz zwiększanie
możliwości Rady Przeciwdziałania i Zwalczania Dyskryminacji („Rady Równości”);
Analiza zaleceń struktur i ekspertów Rady Europy dotyczących zgodności z Konwencją
ramową o ochronie mniejszości narodowych i wdrożenie ich w porozumieniu z tymi
strukturami i ekspertami;
Zapewnienie skutecznego wdrożenia konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych;
Zapewnienie skutecznego wykonywania wyroków Europejskiego Trybunału Praw Człowieka;
Utrzymanie skutecznych przedsądowych i pozasądowych mechanizmów rozstrzygania
sporów, w tym w obszarze praw człowieka i podstawowych wolności;
Dalsze udostępnianie informacji na temat praw obywatela i odpowiednich rozwiązań
prawnych;
Zwiększanie wiedzy na temat praw człowieka i zakazu dyskryminacji w sądownictwie,
organach ścigania i administracji.
Wolność słowa
Kontynuacja działań na rzecz zapewnienia wolności słowa i niezależności mediów zgodnie z
zaleceniami Rady Europy;
Prowadzenie regularnego dialogu w celu wymiany najlepszych praktyk w zakresie wolności
mediów, pluralizmu mediów, depenalizacji zniesławienia, ochrony dziennikarskich źródeł
informacji oraz kulturalnej różnorodności w mediach.
Współpraca społeczeństwa obywatelskiego
Zaangażowanie organizacji społeczeństwa obywatelskiego, w szczególności organizacji
przedstawicieli pracodawców i związków zawodowych, do zbierania informacji i
monitorowania polityk.
Handel ludźmi
Zatwierdzenie i wdrożenie Krajowego planu działania na rzecz zapobiegania handlowi ludźmi
i zwalczania tego zjawiska (2014-2016);
Pogłębienie współpracy w zakresie handlu ludźmi na forum odpowiednich organizacji
międzynarodowych (OBWE, ONZ).
Niewłaściwe traktowanie i tortury
Ustanowienie wszechstronnych ram polityki na rzecz zapobiegania i zwalczania bezkarności
w oparciu o wytyczne dotyczące zwalczania bezkarności za poważne naruszenia praw
człowieka (Rada Europy, 2011 r.);
PL
7
PL
Skuteczne reagowanie na każde zgłoszone niewłaściwe traktowanie osadzonych przez
przedstawicieli organów ścigania, w szczególności w aresztach.
Prawa dzieci
Wdrożenie odpowiednich postanowień Krajowego planu działania na rzecz praw człowieka,
w tym działanie na rzecz egzekwowania praw dzieci i zwalczania ubóstwa dzieci.
Przemoc domowa
Zapewnienie pełnego wdrożenia istniejących ram prawnych dotyczących przeciwdziałania
przemocy domowej.
Równe traktowanie
Zwiększenie równości płci, zapewnienie równego traktowania kobiet i mężczyzn w życiu
społecznym i gospodarczym, w tym w organach ścigania, oraz wprowadzenie praktycznych
działań mających na celu rozwiązanie problemu zróżnicowania wynagrodzenia ze względu na
płeć;
Harmonizacja ze standardami europejskimi przepisów dotyczących zdrowia i bezpieczeństwa,
urlopów macierzyńskich oraz godzenia obowiązków rodzicielskich z zawodowymi;
Promowanie udziału kobiet w procesie podejmowania decyzji oraz w życiu publicznym i
politycznym i prowadzenie ukierunkowanych działań w tych obszarach.
Prawa związków zawodowych i podstawowe normy pracy
Dalsza praca na rzecz zapewnienia zgodności praw związków zawodowych i podstawowych
norm pracy ze standardami europejskimi i konwencjami Międzynarodowej Organizacji Pracy
(MOP).
Walka z korupcją i reforma administracji
Walka z korupcją na wszystkich poziomach społeczeństwa, w szczególności z korupcją na
wysokim szczeblu, oraz wdrożenie odpowiednich zaleceń Grupy Państw Przeciwko Korupcji
(GRECO);
Wdrożenie Krajowej strategii antykorupcyjnej 2011-2015 oraz Planu działania 2011-2015 w
bliskiej współpracy ze społeczeństwem obywatelskim i organizacjami międzynarodowymi;
Kontynuacja reformy administracji publicznej w celu zbudowania odpowiedzialnej,
skutecznej, przejrzystej i profesjonalnej służby cywilnej;
Zwiększenie koordynacji i wymiany informacji między władzami odpowiedzialnymi za walkę
z korupcją, w tym poprzez wyraźne ustalenia dotyczące pracy Krajowego Ośrodka
Antykorupcyjnego i Krajowej Komisji Etyki;
Powołanie specjalnych jednostek Krajowego Ośrodka Antykorupcyjnego do spraw
dotyczących urzędników wysokiego szczebla oraz spraw powodujących szkody na wielką
skalę w celu lepszego zwalczania korupcji na wysokim szczeblu;
Wzmocnienie operacyjnej zdolności Krajowej Komisji Etyki. Stworzenie funkcjonalnych ram
dla prowadzenia skutecznych dochodzeń finansowych i odzyskiwania mienia;
Wdrożenie działającego i wiarygodnego systemu na potrzeby przejrzystości i sprawdzania
majątku i interesów urzędników publicznych w celu zwalczania nielegalnego wzbogacania i
potencjalnych konfliktów interesów oraz zapobiegania tym zjawiskom poprzez zwiększenie
roli Krajowej Komisji Etyki;
PL
8
PL
Działania na rzecz wzmocnienia pozycji instytucji antykorupcyjnych poprzez zaangażowanie
społeczeństwa obywatelskiego i stworzenie odpowiednio obsługiwanych infolinii
przyjmujących skargi od obywateli.
2.2
Polityka zagraniczna i bezpieczeństwa
Celem dialogu i współpracy w dziedzinie wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa
(WPZiB) jest stopniowa konwergencja, w tym w zakresie wspólnej polityki bezpieczeństwa i
obrony (WPBiO). Mają one dotyczyć przede wszystkim bezpieczeństwa, zapobiegania
konfliktom oraz kwestii zarządzania kryzysowego, stabilności regionalnej, rozbrojenia,
nierozprzestrzeniania broni, kontroli zbrojeń i kontroli wywozu. Współpraca w tym obszarze
będzie opierać się na wspólnych wartościach i wzajemnych interesach, a jej celem będzie
zwiększenie zbieżności i skuteczności polityki, przy wykorzystaniu dwustronnych,
międzynarodowych i regionalnych forów. Współpraca ta będzie obejmować działania na
rzecz:
promowania pokojowego rozwiązywania konfliktów oraz międzynarodowej stabilności i
bezpieczeństwa w oparciu o skuteczny multilateralizm;
rozwijania współpracy w zakresie sankcji UE;
promowania poszanowania zasad suwerenności i integralności terytorialnej, nienaruszalności
granic i niezależności, zgodnie z Kartą Narodów Zjednoczonych i aktem końcowym KBWE;
zacieśnienia praktycznej współpracy w zakresie zapobiegania konfliktom i zarządzania
kryzysowego poprzez ułatwienie udziału Republiki Mołdawii w cywilnych i wojskowych
operacjach zarządzania kryzysowego oraz działania konsultacyjne i szkoleniowe w obszarze
WPBiO (na podstawie umowy w sprawie ram udziału obowiązującej od dnia 1 lipca 2013 r.
oraz wielostronnych ram panelu Partnerstwa Wschodniego w sprawie WPBiO);
rozpoczęcia i zakończenia negocjacji dotyczących umowy między Unią Europejską a
Republiką Mołdawii dotyczącej procedur bezpieczeństwa stosowanych do wymiany
informacji niejawnych w obszarze WPBiO w ramach kontynuacji umowy między Republiką
Mołdawii a Unią Europejską ustanawiającej ramy udziału Republiki Mołdawii w operacjach
zarządzania kryzysowego UE, obowiązującej od dnia 1 lipca 2013 r.
Terroryzm, nierozprzestrzenianie broni masowego rażenia i nielegalny wywóz broni
pogłębienie międzynarodowego konsensusu dotyczącego zwalczania terroryzmu w oparciu o
prawa człowieka, w tym prawną definicję aktów terrorystycznych, poprzez promowanie
porozumienia w sprawie całościowej konwencji dotyczącej terroryzmu międzynarodowego
oraz dalsze doskonalenie krajowych ram legislacyjnych i regulacyjnych w obszarze
zwalczania terroryzmu;
wymiana informacji o organizacjach i grupach terrorystycznych, ich działalności oraz ich
sieciach wsparcia zgodnie z prawem międzynarodowym i ustawodawstwem Stron;
wdrażanie standardów ujętych w zaleceniach dotyczących przeciwdziałania finansowaniu
terrorystów, przygotowanych przez Grupę Specjalną ds. Przeciwdziałania Praniu Pieniędzy
(FATF);
rozwijanie sposobów wspólnego działania na rzecz zwalczania handlu bronią oraz niszczenia
jej zapasów;
rozwijanie sposobów wspólnego działania i wymiany informacji w zakresie wykrywania i
śledzenia nielegalnej broni;
PL
9
PL
współpraca i działania w zakresie zwalczania rozprzestrzeniania broni masowego rażenia i
materiałów powiązanych oraz środków jej przenoszenia, poprzez pełne przestrzeganie
istniejących zobowiązań Stron wynikających z międzynarodowych traktatów i umów o
rozbrojeniu i nierozprzestrzenianiu broni oraz innych odpowiednich zobowiązań
międzynarodowych, jak również poprzez realizację takich zobowiązań na poziomie
krajowym;
stworzenie skutecznego systemu krajowej kontroli wywozu i tranzytu towarów związanych z
bronią masowego rażenia, w tym kontroli końcowego przeznaczenia broni masowego rażenia
pod kątem technologii podwójnego zastosowania, ze skutecznymi karami za uchybienia w
kontroli wywozu;
współpraca w zakresie kontroli celnych opartych na analizie ryzyka, które zapewniają
bezpieczeństwo towarów importowanych, eksportowanych lub w tranzycie;
zwalczanie nielegalnego handlu bronią strzelecką i lekką, w tym amunicją, zgodnie z
istniejącymi umowami międzynarodowymi i rezolucjami Rady Bezpieczeństwa ONZ oraz
zobowiązaniami wynikającymi z innych instrumentów międzynarodowych mających
zastosowanie w tej dziedzinie;
dalsze zwiększanie możliwości instytucji poprzez przyjęcie najlepszych międzynarodowych
praktyk i doświadczeń w zakresie walki z terroryzmem;
dalsza współpraca w zakresie kontroli wywozu broni konwencjonalnej, w świetle wspólnego
stanowiska UE w sprawie kontroli wywozu technologii wojskowych i sprzętu wojskowego.
Konflikt naddniestrzański
utrzymanie konstruktywnego udziału Stron w prowadzonym przez OBWE procesie negocjacji
mających na celu rozwiązanie konfliktu naddniestrzańskiego;
utrzymanie skutecznej współpracy między UE a Republiką Mołdawii w zakresie rozwiązania
konfliktu naddniestrzańskiego w ramach uzgodnionego formatu „5+2”, w tym konsultacji w
sprawie ustaleń po rozwiązaniu konfliktu;
zintensyfikowanie dialogu w celu objaśnienia korzyści z układu o stowarzyszeniu oraz
zapewnienie jego stosowania na całym terytorium Republiki Mołdawii;
dalszy konstruktywny dialog ze wszystkimi zainteresowanymi odpowiadającymi podmiotami
na temat granic w związku z konfliktem naddniestrzańskim.
Międzynarodowy Trybunał Karny
wdrożenie Rzymskiego Statutu Międzynarodowego Trybunału Karnego i powiązanych z nim
instrumentów, z należytym uwzględnieniem jego integralności.
2.3
Współpraca w obszarze wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości
Strony będą współpracować w następujących obszarach:
Ochrona danych osobowych
dalsze wdrażanie ram prawnych i zapewnienie wysokiego poziomu ochrony danych
osobowych zgodnie z europejskimi instrumentami i standardami;
dalsze budowanie zdolności organu odpowiedzialnego za ochronę danych (Krajowy Ośrodek
Ochrony Danych Osobowych) i monitorowanie stosowania standardów ochrony danych we
wszystkich sektorach, w szczególności w egzekwowaniu prawa.
Współpraca w obszarze migracji, azylu i zarządzania granicami
PL
10
PL
Migracja
dalsze skuteczne wdrażanie umowy o readmisji między UE a Republiką Mołdawii oraz
prowadzenie działań na rzecz ponownej integracji obywateli Mołdawii;
wzmacnianie istniejącej infrastruktury (w tym ośrodków detencyjnych) i zatrudnienia
personelu w odpowiednich organach w celu zapewnienia obywatelom państw trzecich,
których pobyt lub tranzyt jest nielegalny, skutecznego powrotu z terytorium Republiki
Mołdawii, zapewnienie poszanowania praw człowieka w stosunku do imigrantów, wobec
których zastosowano zatrzymanie administracyjne, oraz tworzenie ram integracji;
dalsze wzmacnianie Urzędu Migracji i Azylu w jego roli koordynatora prawidłowego
zarządzania przepływami migracyjnymi oraz poprawienie warunków przyjmowania i
rejestracji obcokrajowców, w szczególności pracy punktów kompleksowej obsługi
odpowiedzialnych za rejestrację obcokrajowców na poziomie centralnym i lokalnym;
dalsze umacnianie regionalnych struktur Dyrekcji ds. Nielegalnej Migracji w Urzędzie
Migracji i Azylu, zapewnienie obecności urzędu na poziomie regionalnym oraz tworzenie
siedzib odrębnych od krajowej policji;
dalsza aktualizacja rozszerzonego profilu migracyjnego po jego pomyślnym opublikowaniu i
włączenie go w miarę możliwości do procesu podejmowania decyzji w obszarze polityki
migracyjnej;
przystąpienie do organizacji stałych ukierunkowanych kampanii informacyjnych, których
celem jest wyjaśnienie praw i zobowiązań wynikających z ruchu bezwizowego, obejmujących
informacje na temat zasad regulujących dostęp do rynku pracy UE (w tym za pośrednictwem
portalu UE poświęconego imigracji) oraz na temat odpowiedzialności za naruszenie
przepisów systemu bezwizowego.
Azyl
dalsze wdrażanie ustawy o azylu z 2009 r., która stanowi solidne ramy ochrony osób
wymagających międzynarodowej ochrony oraz zmiana tej ustawy, aby dalej dostosowywać ją
do międzynarodowych i europejskich standardów;
utrzymanie skutecznej procedury określania statusu uchodźcy;
dalsze szkolenie sędziów w kwestiach azylu i migracji, a konkretnie w zakresie procedury
odwoławczej w tych obszarach;
dalsze rozwijanie ram integracji;
wprowadzenie biometrycznych dokumentów
dokumentów podróżnych uchodźcom.
tożsamości
i
rozpoczęcie
wydawania
Zarządzanie granicami
dalsze wzmacnianie zarządzania granicami i utrzymanie wysokiego poziomu kontroli
granicznych i ochrony granic, rozbudowa i modernizacja stałych i ruchomych urządzeń wideo
służących do ochrony;
doskonalenie obrazu sytuacji na poziomie krajowym i lokalnym poprzez dopasowanie
dodatkowej analizy ryzyka, wywiadu i zarządzania przepływem danych;
dalsze zapewnianie odpowiedniej infrastruktury, sprzętu technicznego, systemów IT oraz
zasobów finansowych i ludzkich zgodnie ze strategią zintegrowanego zarządzania granicami
Republiki Mołdawii i planami działań;
utrzymanie i rozszerzenie programów i działań szkoleniowych w zakresie walki z korupcją;
PL
11
PL
dalsze działanie w zakresie możliwości realizacji wspólnych działań, szkoleń i porad
eksperckich z udziałem misji granicznej UE dla Mołdawii i Ukrainy, Frontexu i państw
członkowskich UE;
wykorzystanie wpływu misji granicznej UE dla Mołdawii i Ukrainy do zwiększenia i
rozwijania współpracy z ukraińską strażą graniczną, w tym w zakresie automatycznej
wymiany danych;
wykorzystanie wraz z ukraińskimi partnerami możliwości w zakresie dodatkowych przejść
granicznych i wspólnego patrolowania granicy, w tym w środkowej części wspólnej granicy
między Republiką Mołdawii a Ukrainą.
Reforma policji, zapobieganie przestępczości i zwalczanie przestępczości zorganizowanej
zapewnienie rządów prawa i ochrony praw człowieka poprzez stworzenie dostępnych,
odpowiedzialnych, skutecznych, przejrzystych i profesjonalnych sił policyjnych, stosowanie
w działaniach policji podejścia opartego na prawie, wykorzystanie danych wywiadowczych w
działaniach policji, zwalczaniu przestępczości, w tym cyberprzestępczości;
wzmocnienie międzynarodowej współpracy operacyjnej policji, w tym poprzez stworzenie i
wykorzystanie wspólnych zespołów dochodzeniowych, oraz wzmocnienie współpracy
transgranicznej poprzez prowadzenie wspólnych operacji;
bliższa współpraca z Europolem, w tym poprzez zawarcie umowy o współpracy operacyjnej.
Walka z nielegalnymi środkami odurzającymi
dalsze wdrażanie odpowiedniej strategii i planów działania oraz opracowanie nowego planu
działania;
dalsze zapewnianie zrównoważonego i zintegrowanego podejścia do kwestii środków
odurzających w celu uporania się ze zdrowotnymi i społecznymi skutkami nadużywania
środków odurzających, bardziej skuteczne zapobieganie i działania w kierunku ograniczenia
podaży nielegalnych środków odurzających, handlu nimi i popytu na nie;
wzmocnienie instytucjonalnych struktur do walki z nielegalnymi środkami odurzającymi;
kontynuowanie regularnego dialogu w sprawie środków odurzających w ramach Partnerstwa
Wschodniego;
dalsze rozwijanie współpracy i wymiany informacji oraz kontynuowanie współpracy z
Europejskim Centrum Monitorowania Narkotyków i Narkomanii (EMCDDA) i w ramach
Grupy Pompidou Rady Europy.
Współpraca prawna
dalsze zacieśnianie współpracy sądowej w sprawach cywilnych i handlowych poprzez:
przystąpienie do wielostronnych konwencji dotyczących współpracy sądowej w sprawach
cywilnych i wdrożenie ich postanowień, w szczególności konwencji Haskiej Konferencji
Prawa Prywatnego Międzynarodowego w zakresie współpracy sądowej;
przystąpienie do wielostronnych konwencji o ochronie dzieci i wdrożenie ich, w
szczególności Konwencji o przeprowadzaniu dowodów za granicą w sprawach cywilnych lub
handlowych z 1970 r. oraz
przygotowanie przystąpienia i wdrożenia Konwencji o jurysdykcji, prawie właściwym,
uznawaniu, wykonywaniu i współpracy w zakresie odpowiedzialności rodzicielskiej oraz
środków ochrony dzieci z 1996 r., w szczególności poprzez ocenę krajowych możliwości i
zasobów;
PL
12
PL
wzmocnienie współpracy sądowej w sprawach karnych poprzez przystąpienie do
odpowiednich konwencji i wdrożenie ich postanowień, w szczególności konwencji Rady
Europy;
bliższa współpraca z Eurojustem, w tym poprzez podpisanie i wdrożenie umowy o
współpracy operacyjnej.
2.4
Współpraca gospodarcza
Strony będą współpracowały w celu udzielenia Republice Mołdawii wsparcia w zakresie
ustanowienia w pełni sprawnej gospodarki rynkowej i stopniowego zbliżenia jej polityk do
polityk UE zgodnie z podstawowymi zasadami stabilności makroekonomicznej, zdrowych
finansów publicznych, odpornego systemu finansowego i trwałej równowagi płatniczej.
Współpraca ta będzie obejmować działania na rzecz:
rozwijania zdolności Republiki Mołdawii w zakresie prognoz makroekonomicznych, między
innymi poprawy metodologii opracowywania scenariuszy rozwoju, monitorowania procesów
gospodarczych i poprawy jakości analizy czynników wpływu poprzez wymianę informacji na
temat najlepszych praktyk;
wzmocnienia niezależności oraz kompetencji regulacyjnych i nadzorczych Narodowego
Banku Mołdawii, w tym poprzez przegląd ustawodawstwa dotyczącego banku centralnego w
celu zapewnienia jego zgodności z najlepszymi praktykami UE, ze wsparciem ekspertów UE,
w tym z Europejskiego Banku Centralnego (EBC);
dzielenia się doświadczeniem UE, w tym EBC, w zakresie kursów wymiany walut, regulacji
sektora finansowego i bankowego i w zakresie polityk nadzoru, a także wsparcia rozwoju i
wzmocnienia zdolności Republiki Mołdawii w tych obszarach;
wsparcia stabilności finansów publicznych i zarządzania nimi poprzez wdrożenie reform
fiskalnych i reform wydatków;
rozwijania otwartych, konkurencyjnych i przejrzystych przepisów i procedur dotyczących
prywatyzacji oraz wdrażania ich zgodnie z najlepszymi praktykami UE.
Prawo spółek, rachunkowość i audyt, ład korporacyjny
Strony będą współpracować na rzecz przygotowania Republiki Mołdawii do wdrożenia prawa
UE i instrumentów międzynarodowych, o których mowa w załączniku do projektu układu o
stowarzyszeniu, w szczególności w zakresie:
rozwijania administracyjnej zdolności instytucji państwowych Republiki Mołdawii;
dalszego upraszczania przepisów i procedur dotyczących rejestracji osób prawnych, w tym
spółek, oraz osób fizycznych, w tym przedsiębiorców, na potrzeby zakładania i zamykania
firm;
rozwijania ładu korporacyjnego i promowania zgodności z kodeksem ładu korporacyjnego
według międzynarodowych standardów oraz przepisów i zaleceń UE w tym obszarze;
wymiany aktualnych, istotnych i dokładnych informacji na temat stanu obowiązującego
ustawodawstwa i jego zgodności z prawem UE, w ramach formatu uzgodnionego przez
Strony, oraz przedstawienia bardziej szczegółowego planu działania dotyczącego wdrożenia
prawa UE według uzgodnionego harmonogramu;
identyfikacji obszarów, w których należy zapewnić szkolenie, budowanie zdolności i wiedzę
ekspercką.
Zatrudnienie, polityka społeczna i równość szans
PL
13
PL
Strony będą współpracować na rzecz:
przygotowania do wdrożenia przepisów UE w obszarze bezpieczeństwa i higieny pracy,
prawa pracy i warunków pracy, o których mowa w załącznikach do przyszłego układu o
stowarzyszeniu, w szczególności na rzecz:
wzmocnienia zdolności administracyjnej i zdolności w zakresie egzekwowania w obszarach
bezpieczeństwa i higieny pracy oraz prawa pracy - dotyczy to przede wszystkim inspekcji
pracy i odpowiednich organów sądowych;
budowania zdolności partnerów społecznych (np. szkolenie w zakresie prawa i standardów
bezpieczeństwa i higieny UE i w zakresie prawa pracy);
rozwoju strategicznego podejścia do zatrudnienia którego celem są lepsze i liczniejsze
miejsca pracy oraz godziwe warunki pracy, lepsze dopasowanie umiejętności do miejsc pracy
na rynku pracy oraz promowanie aktywnego wsparcia oraz efektywnych usług w zakresie
pośrednictwa pracy; wdrożenia krajowych programów godnej pracy uzgodnionych między
Międzynarodową Organizacją Pracy (MOP) a Republiką Mołdawii;
zwiększania zdolności organów odpowiedzialnych za tworzenie i wdrażanie polityki
zatrudnienia i polityki społecznej, zwłaszcza usług w zakresie pośrednictwa pracy i usług
socjalnych;
zwiększania poziomu ochrony socjalnej i zapewniania efektywności i stabilności finansowej
systemów ochrony socjalnej;
dalsze promowanie dialogu społecznego, w tym poprzez budowanie zdolności partnerów
społecznych.
Ochrona konsumentów
W celu przygotowania do wdrożenia przepisów UE i instrumentów międzynarodowych, o
których mowa w załączniku do przyszłego układu o stowarzyszeniu, Strony będą
współpracować na rzecz:
wzmocnienia zdolności organów odpowiedzialnych za ochronę konsumentów w Republice
Mołdawii, w szczególności poprzez szkolenie urzędników administracji rządowej i innych
przedstawicieli konsumentów w zakresie transpozycji prawodawstwa UE, a następnie jego
wdrożenie i egzekwowanie.
Statystyka
Strony będą pracować nad dostosowaniem ustawodawstwa Republiki Mołdawii do prawa UE
w zakresie statystyki. Współpraca ta będzie obejmować działania na rzecz:
przeprowadzania spisów ludności, rozpowszechniania ich skróconych i szczegółowych
wyników oraz tworzenia strategii mającej na celu poprawę szacunków dotyczących migracji;
przeglądu ustawy o statystyce pod kątem zaleceń globalnej oceny (np. zwiększenie pozycji i
niezależności dyrektora generalnego Krajowego Urzędu Statystycznego poprzez
wprowadzenie kadencyjności oraz określenie jasnych kryteriów rekrutacji i zwalniania),
zwiększenia ochrony tajemnicy statystycznej w procesie tworzenia i rozpowszechniania oraz
ponownego powołania Rady Statystycznej;
zwiększenia jakości Statystycznego Rejestru Przedsiębiorstw poprzez stworzenie i wdrożenie
jasnych procedur aktualizacji jednostek gospodarczych, włączenie wszystkich dostępnych
źródeł administracyjnych, poprawę uwzględniania jednostek lokalnych i pojedynczych
przedsiębiorców oraz dopasowanie badań dotyczących przedsiębiorstw do standardów UE;
PL
14
PL
wprowadzenia klasyfikacji produktów według działalności z 2008 r. (CPA), wykazu Prodcom
z 2010 r. i systemu rachunków narodowych z 2008 r. oraz przygotowania do wdrożenia
europejskiego systemu rachunków narodowych i regionalnych z 2010 r.;
tworzenia ogólnych ram zapewniania jakości, w tym zasobów ludzkich i polityki
szkoleniowej.
Reforma administracji publicznej i zarządzanie finansami publicznymi
Strony będą współpracować na rzecz stworzenia dobrze funkcjonującego sektora
administracji publicznej, polityk należytego zarządzania finansami publicznymi oraz
wewnętrznej kontroli finansowej i kontroli zewnętrznej. Współpraca ta będzie obejmować
działania na rzecz:
zwiększenia zdolności zasobów instytucjonalnych i ludzkich centralnej i lokalnej
administracji publicznej w celu ulepszenia i wdrożenia polityki oraz zapewnienia skutecznego
i wydajnego świadczenia wysokiej jakości usług publicznych;
zwiększenia przejrzystości, nadzoru i odpowiedzialności za politykę finansów publicznych i
zarządzanie nimi;
usprawnienia zarządzania finansami publicznymi oraz wdrożenia strategii na rzecz
zarządzania finansami publicznymi Republiki Mołdawii na lata 2013-2020;
usprawnienia systemu kontroli wewnętrznej w ramach zdecentralizowanej odpowiedzialności
zarządczej, w tym funkcjonalnie niezależnych kontroli wewnętrznych w organach państwa
poprzez zapewnienie jednolitości z ogólnie przyjmowanymi standardami i metodykami
międzynarodowymi oraz najlepszymi praktykami UE;
zapewnienia dalszego tworzenia funkcji kontroli zewnętrznej Trybunału Obrachunkowego
zgodnie z ogólnie przyjmowanymi standardami międzynarodowymi (INTOSAI);
zapewnienia skutecznej współpracy z odpowiednimi instytucjami i organami UE, w tym z
Europejskim Urzędem ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych, i zapewnienia wsparcia dla
nich w zakresie kontroli na miejscu i inspekcji związanych z zarządzaniem i kontrolą środków
UE zgodnie z obowiązującymi przepisami i procedurami.
System podatkowy
Strony zwiększą współpracę mającą na celu usprawnienie i rozwój systemu podatkowego i
administracji podatkowej Republiki Mołdawii w oparciu o standardy UE i standardy
międzynarodowe. Współpraca ta będzie obejmować przygotowanie do stopniowego
dostosowania ustawodawstwa Republiki Mołdawii do prawa UE i instrumentów
międzynarodowych, o których mowa w załączniku do przyszłego układu o stowarzyszeniu, w
szczególności działania na rzecz:
ulepszenia i uproszczenia ustawodawstwa podatkowego;
ulepszenia międzynarodowej współpracy w zakresie podatków w celu sprzyjania dobremu
zarządzaniu w kwestiach podatkowych, tj. poprzez wdrożenie zasad przejrzystości, wymiany
informacji i uczciwej konkurencji podatkowej;
zwiększenia zdolności administracji podatkowej, w szczególności poprzez przejście na
bardziej ukierunkowany, oparty na ryzyku system kontroli podatków i audytu;
podjęcia środków w zakresie harmonizacji polityk zwalczania nadużyć finansowych i
przemytu produktów objętych akcyzą;
rozwijania współpracy z administracją podatkową państw członkowskich UE poprzez
wymianę nowych doświadczeń i tendencji w obszarze podatków.
PL
15
PL
Usługi finansowe
Strony będą współpracować na rzecz przygotowania Republiki Mołdawii do wdrożenia
przepisów UE określonych w załączniku do przyszłego układu o stowarzyszeniu i
międzynarodowych standardów określonych w odpowiednim artykule DCFTA. Współpraca
ta będzie obejmować działania na rzecz:
poprawy zdolności administracyjnej organów nadzorczych zgodnie z prawem UE;
stworzenia kontaktów i wymiany informacji z nadzorem finansowym UE;
tworzenia ustawodawstwa krajowego dotyczącego zapobiegania praniu pieniędzy i
przeciwdziałania mu oraz finansowania terroryzmu w szczególności poprzez: wdrożenie
prawodawstwa UE w tych obszarach; zwiększenie współpracy z Grupą Specjalną ds.
Przeciwdziałania Praniu Pieniędzy (FATF), Radą Europy, MONEYVAL, innymi właściwymi
organami w państwach członkowskich UE; podpisanie protokołu ustaleń między organami
informacji finansowej Republiki Mołdawii a państwami członkowskimi UE;
udzielania aktualnych, istotnych i dokładnych informacji na temat stanu obowiązującego
ustawodawstwa Republiki Mołdawii i jego zgodności z prawem UE, w ramach formatu
uzgodnionego przez Strony, oraz przedstawienia szczegółowego planu działania dotyczącego
wdrożenia prawa UE według uzgodnionego harmonogramu;
identyfikacji obszarów, w których należy zapewnić szkolenie, budowanie zdolności i wiedzę
ekspercką.
Polityka w zakresie przemysłu i przedsiębiorstw
Strony będą współpracować na rzecz poprawy otoczenia biznesowego i regulacyjnego w
Republice Mołdawii, szczególnie dla małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP), w tym
mikroprzedsiębiorstw. Współpraca ta będzie obejmować działania na rzecz:
zapewnienia uczestnictwa Republiki Mołdawii w ocenie programu Small Business Act dla
Europy i wdrożenia jego zaleceń;
zapewnienia uczestnictwa Republiki Mołdawii w podobnych projektach na rzecz zwiększenia
konkurencyjności MŚP, takich jak program na rzecz konkurencyjności przedsiębiorstw oraz
MŚP (COSME) i Europejska Sieć Przedsiębiorczości;
zapewnienia, że Republika Mołdawii uwzględnia potrzeby sektora MŚP oraz powiązaną
infrastrukturę i konkurencyjność MŚP, planując i wdrażając przyszłe programy rozwoju
obszarów wiejskich lub programy rozwoju regionalnego;
postępu w realizacji strategii MŚP 2012-2020 (np. poprzez dalsze tworzenie parków
naukowo-technologicznych i inkubatorów przedsiębiorczości określonych w strategii) oraz
strategii konkurencyjności kraju, która jest częścią krajowej strategii rozwoju „Mołdawia
2020”;
zapewnienia aktywnego uczestnictwa Republiki Mołdawii w panelu MŚP i w podobnych
forach do spraw tworzenia i przeglądu polityki MŚP;
postępu w tworzeniu i wdrażaniu koncepcyjnych, prawnych i operacyjnych ram
stymulujących rozwój sieci MŚP w Republice Mołdawii.
Górnictwo i surowce
Strony będą współpracować w zakresie przygotowania do wdrożenia przyszłego układu o
stowarzyszeniu w obszarze górnictwa i surowców. Współpraca ta będzie obejmować
działania na rzecz:
PL
16
PL
rozpoczęcia dialogu na temat gałęzi przemysłu wydobywczego i handlu surowcami;
współpracy w zakresie bezpieczeństwa i zrównoważonego rozwoju gałęzi przemysłu
wydobywczego.
Turystyka
Strony będą współpracować na rzecz:
stworzenia mapy drogowej dotyczącej sprzyjania rozwojowi konkurencyjnego i
zrównoważonego przemysłu turystycznego i określającej działania konieczne do pogłębienia
współpracy między Republiką Mołdawii a UE w obszarze turystyki;
dalszej wymiany najlepszych praktyk i dzielenia się wiedzą, szkoleniami i edukacją w
obszarze turystyki.
Rolnictwo i rozwój obszarów wiejskich
W celu przygotowania do wdrożenia przepisów UE i instrumentów międzynarodowych
wymienionych w załączniku do przyszłego układu o stowarzyszeniu Strony będą
współpracować na rzecz:
tworzenia i wdrażania ram politycznych, prawnych i instytucjonalnych (obejmujących
wymogi bezpieczeństwa żywności i normy handlowe) w obszarze rolnictwa i rozwoju
obszarów wiejskich;
tworzenia i wdrażania nowego planu działania, aby dostosować sektor do polityk i
prawodawstwa UE w zakresie polityki rolnej i rozwoju obszarów wiejskich;
szkolenia organów administracji centralnej i lokalnej w zakresie polityk rozwoju obszarów
wiejskich;
zwiększenia konkurencyjności produkcji rolnej i dywersyfikacji działalności gospodarczej na
obszarach wiejskich;
zwiększenia zdolności agencji płatniczej w celu zapewnienia przejrzystości, efektywności i
przewidywalności wypłacanej pomocy państwa;
poprawy zrównoważonego wykorzystania ziemi i zasobów wodnych w sektorze rolnospożywczym.
Rozwój regionalny
Strony będą współpracować na rzecz:
tworzenia prawnych i instytucjonalnych ram w celu realizacji efektywnej polityki rozwoju
regionalnego w Republice Mołdawii, w tym w regionach o specjalnym statusie;
zwiększenia instytucjonalnej i operacyjnej zdolności krajowych, regionalnych i lokalnych
instytucji w obszarze rozwoju regionalnego i spójności terytorialnej, w tym działania na rzecz
stworzenia efektywnego wielopoziomowego systemu rządzenia i jasnego podziału
obowiązków;
zapewnienia równego rozwoju całego terytorium Republiki Mołdawii w oparciu o
strategiczne podejście określone w dokumentach dotyczących planowania terytorialnego i
realizowane poprzez terytorialny program operacyjny, w tym dywersyfikacji działalności
gospodarczej w małych miastach i regionach rozwijających się;
wzmocnienia infrastruktury społecznej i technicznej w regionach rozwijających się poprzez
wdrożenie projektów rozwojowych w oparciu o spójne i czasowo ograniczone strategie
PL
17
PL
rozwoju regionalnego, z uwzględnieniem potrzeby wsparcia zrównoważonego rozwoju
terytorialnego na całym terytorium;
stworzenie i wdrożenie nowego planu działania dotyczącego polityki rozwoju regionalnego w
oparciu o program operacyjny z krajowej strategii programu „Mołdawia 2020”;
szkolenia organów administracji centralnej i lokalnej w zakresie dobrego rządzenia i
najnowszych metod w polityce rozwoju obszarów miejskich i wiejskich, w tym w zakresie
stosunków miejsko-wiejskich w celu wsparcia bardziej zrównoważonego rozwoju całego
kraju.
Rybołówstwo i polityka morska
Strony będą współpracować na rzecz:
zwiększania współpracy i działań w zakresie stworzenia zrównoważonego rybołówstwa na
Morzu Czarnym, zarówno w kontekście ram dwustronnych, jak i wielostronnych w oparciu o
ekosystemowe podejście do rybołówstwa;
zwiększenia naukowej i technicznej współpracy w celu zapewnienia zdolności monitorowania
rybołówstwa i oceny stanu zasobów morskich i środowiska morskiego;
promowania zintegrowanego podejścia do spraw morskich, w szczególności poprzez
sprawdzenie możliwości utworzenia krajowego punktu kontaktowego w Republice Mołdawii;
identyfikacji obszarów wspólnego zainteresowania dla przyszłej współpracy czarnomorskiej
w kontekście zintegrowanej polityki morskiej UE.
Energia
Strony będą współpracować na rzecz:
podjęcia działań w zakresie zintegrowania rynku energii Republiki Mołdawii z rynkiem UE,
w tym poprzez wdrożenie trzeciego pakietu energetycznego oraz środków prawnych
dotyczących gazu, z uwzględnieniem decyzji Rady Ministerialnej Wspólnoty Energetycznej
w sprawie terminu rozdzielenia elementów działalności w sektorze gazu oraz poprzez
wdrożenie mapy drogowej dla poprawy połączeń pomiędzy sieciami przesyłu energii
elektrycznej i gazu Republiki Mołdawii i Rumunii, w tym rozbudowę gazociągu Iaşi-Ungheni
w celu umożliwienia wykorzystania go do dostaw gazu do Republiki Mołdawii;
wdrożenia prawodawstwa UE dotyczącego strategicznych rezerw produktów ropopochodnych
i zwiększenia produkcji energii elektrycznej na prawym brzegu Dniestru oraz dalszego
ograniczania przesyłowych i dystrybucyjnych strat w sieciach energetycznych, gazowych i
cieplnych;
wdrożenia krajowego ustawodawstwa dotyczącego energii odnawialnej w celu zwiększenia
udziału odnawialnych źródeł energii w całkowitym zużyciu energii brutto do 17% do 2020 r.
oraz przyjęcia i wdrożenia ustaw transponujących dyrektywy UE dotyczące efektywności
energetycznej, w szczególności dotyczące charakterystyki energetycznej budynków i
etykietowania oraz standardowych informacji o produkcie, zużyciu energii oraz innych
zasobach przez produkty związane z energią.
Transport
Strony będą współpracować w zakresie przygotowania wdrożenia przepisów UE określonych
w załącznikach do przyszłego układu o stowarzyszeniu oraz wsparcia Republiki Mołdawii.
Współpraca ta będzie obejmować działania na rzecz:
realizacji nowoprzyjętej, wszechstronnej strategii na rzecz transportu i logistyki na lata
2013-2022;
PL
18
PL
realizacji niezbędnych reform, aby Republika Mołdawii mogła zostać usunięta z czarnej listy
memorandum paryskiego;
przygotowania programu reformy i restrukturyzacji sektora kolejowego;
zwiększenia wysiłków na rzecz wdrożenia unijnego prawa lotniczego w celu pełnego
wykorzystania umowy w sprawie Wspólnego Obszaru Lotniczego między UE a Republiką
Mołdawii;
rozwoju infrastruktury, w szczególności poprzez realizację priorytetowych projektów na rzecz
rozwoju sieci transportu Partnerstwa Wschodniego, w zależności od propozycji projektów
mogących uzyskać finansowanie od międzynarodowych instytucji finansowych, które
kwalifikują się do sąsiedzkiego funduszu inwestycyjnego.
Środowisko
Strony będą współpracować na rzecz przygotowania wdrożenia prawa UE i standardów
międzynarodowych, w szczególności na rzecz:
zapewnienia przyjęcia przez Republikę Mołdawii krajowej strategii środowiskowej oraz planu
działania mającego na celu jej wdrożenie;
przyjęcia i wdrożenia ustawodawstwa krajowego oraz wyznaczenia właściwych organów w
obszarach oceny oddziaływania na środowisko, strategicznej oceny oddziaływania na
środowisko, gospodarowania odpadami i zasobami, jakości wody i gospodarki wodnej,
jakości powietrza, ochrony przyrody, emisji przemysłowej i zarządzania chemikaliami;
dalszego wdrażania wielostronnych umów środowiskowych, w szczególności Espoo, Aarhus i
konwencji rotterdamskich;
opracowania planu działania na rzecz stworzenia mapy drogowej dla transpozycji, wdrożenia
i egzekwowania dyrektyw środowiskowych określonych w układzie o stowarzyszeniu;
przeprowadzenia niezbędnych reform w celu wdrożenia nowych przepisów środowiskowych i
polityki.
Działania na rzecz klimatu
Strony będą współpracować na rzecz wzmocnienia dialogu i współpracy w zakresie zmiany
klimatu poprzez:
przygotowanie i podpisanie nowej ogólnej umowy w sprawie zmiany klimatu;
stworzenie strategicznego planu i opracowanie działań łagodzących zmianę klimatu i w
zakresie przystosowania się do tej zmiany;
dostosowanie ustawodawstwa Republiki Mołdawii do odpowiednich przepisów UE i
instrumentów międzynarodowych;
Społeczeństwo informacyjne
Strony będą współpracować w zakresie przygotowania wdrożenia acquis UE określonego w
załącznikach do przyszłego układu o stowarzyszeniu, w szczególności w zakresie:
dostosowania ustawodawstwa dotyczącego komunikacji elektronicznej do prawa UE;
prowadzenia działań na rzecz zwiększenia niezależności i zdolności administracyjnej
krajowego regulatora w obszarze komunikacji w celu zagwarantowania jego zdolności do
przyjmowania odpowiednich środków regulacyjnych i egzekwowania jego decyzji i
wszystkich obowiązujących regulacji, a także zapewnienia uczciwej konkurencji na rynkach;
PL
19
PL
wzmocnienia sektora poprzez wymianę informacji i doświadczeń w zakresie realizacji
Europejskiej agendy cyfrowej w ramach inicjatywy „Europa 2020”.
Zdrowie publiczne
Strony będą współpracować na rzecz:
wsparcia Republiki Mołdawii w przygotowaniach do wdrożenia przepisów UE dotyczących
ochrony zdrowia, o których mowa w załącznikach do przyszłego układu o stowarzyszeniu, w
szczególności przepisów dotyczących ograniczenia użycia tytoniu, jakości i bezpieczeństwa
substancji pochodzenia ludzkiego (krwi, tkanek, narządów, komórek) oraz chorób zakaźnych;
wymiany najlepszych praktyk w zakresie wdrażania Ramowej Konwencji Światowej
Organizacji Zdrowia o ograniczeniu użycia tytoniu oraz Międzynarodowych przepisów
zdrowotnych;
zwiększenia gotowości, szkolenia i nadzoru epidemiologicznego w zakresie chorób
zakaźnych, w szczególności HIV i AIDS, gruźlicy, chorób przenoszonych drogą płciową i
zapalenia wątroby typu C i B, w tym poprzez kontakty z Europejskim Centrum ds.
Zapobiegania i Kontroli Chorób;
wspierania udziału Republiki Mołdawii w sieciach i grupach roboczych UE związanych z
publiczną ochroną zdrowia, takich jak doroczne spotkanie sieci w sprawie informacji na temat
zdrowia, ośrodek analityczny ds. HIV/AIDS oraz Forum Społeczeństwa Obywatelskiego ds.
HIV/AIDS.
Ochrona ludności
Strony będą współpracować na rzecz:
zapewnienia skutecznej 24-godzinnej komunikacji, w tym przekazywania wczesnych
ostrzeżeń i informacji na temat poważnych sytuacji kryzysowych zagrażających UE,
Republice Mołdawii i państwom trzecim, w których jedna ze Stron jest zobowiązana do
reagowanie w przypadku katastrof;
ułatwiania wzajemnej pomocy w przypadku poważnych sytuacji kryzysowych, stosownie i w
miarę dostępności odpowiednich zasobów;
promowania przyjęcia i wdrożenia wytycznych UE dotyczących wsparcia państwa
przyjmującego;
zwiększenia wiedzy na temat ryzyka związanego z klęskami żywiołowymi oraz strat
ekonomicznych poprzez zacieśnienie współpracy w zakresie dostępności i porównywalności
danych;
postępu w opracowaniu oceny i mapy ryzyka związanego z klęskami żywiołowymi dla całego
kraju oraz wspierania tworzenia elektronicznego regionalnego atlasu ryzyka i zapewnienia
jego skutecznego wykorzystania na poziomie kraju;
poprawy zapobiegania katastrofom przemysłowym lub katastrofom na-tech (naturalnotechnicznym);
rozpoczęcia dialogu na temat politycznych aspektów zapobiegania katastrofom, gotowości i
reagowania poprzez wymianę najlepszych praktyk, organizowanie wspólnych szkoleń,
ćwiczeń, wizyt studyjnych i warsztatów oraz podsumowanie doświadczeń zdobytych podczas
operacji kryzysowych i ćwiczeń;
dalszego rozwijania działań prewencyjnych poprzez edukację, szkolenia i informowanie
obywateli, w szczególności młodzieży, w zakresie bezpieczeństwa przeciwpożarowego.
PL
20
PL
Kształcenie, szkolenie i młodzież
Strony będą współpracować w zakresie ogólnej modernizacji i reformy systemów dla
kształcenia, szkolenia i młodzieży w Republice Mołdawii. Współpraca ta będzie obejmować
działania na rzecz:
prowadzenia wspólnych działań i wymiany dla promowania włączenia Republiki Mołdawii
do europejskiego obszaru szkolnictwa wyższego, w kontekście jej członkostwa w procesie
bolońskim, w tym poprzez reformę studiów trzeciego stopnia (doktorat) oraz powołanie
Krajowej Agencji Zapewniania Jakości i zwiększenie możliwości w zakresie mobilności
studentów i pracowników uniwersytetów;
tworzenia krajowych ram kwalifikacji w celu zwiększenia przejrzystości i uznawania
kwalifikacji i kompetencji;
promowania współpracy akademickiej, budowania zdolności, mobilności studentów i
personelu w ramach nowego programu Erasmus+, mobilności badaczy oraz działań
szkoleniowych „Maria Skłodowska-Curie”;
wdrożenia i wsparcia strategicznego podejścia do kształcenia i szkolenia zawodowego w celu
dostosowania systemu kształcenia i szkolenia zawodowego Republiki Mołdawii do struktur
kształcenia i szkolenia zawodowego UE modernizowanych w ramach procesu kopenhaskiego
i jego instrumentów;
promowania strategicznego podejścia do polityki młodzieżowej i poprawy wymiany i
współpracy w obszarze nieformalnej edukacji dla młodzieży i młodych pracowników jako
sposobu promowania dialogu międzykulturowego i wspierania społeczeństwa
obywatelskiego, w tym poprzez programy UE dla młodzieży.
Badania naukowe i innowacje
Strony będą współpracować na rzecz:
ułatwienia włączenia Republiki Mołdawii do europejskiej przestrzeni badawczej (EPB);
promowania udziału Republiki Mołdawii w programie „Horyzont 2020”;
postępu w realizacji
konkurencyjności”;
strategii
na
rzecz
innowacji
2013-2020
„Innowacja
dla
zwiększenia zasobów ludzkich, materialnych i instytucjonalnych w celu poprawy zdolności w
zakresie badań naukowych i innowacji;
wsparcia udziału Republiki Mołdawii w działaniach „Maria Skłodowska-Curie”.
Kultura polityka audiowizualna i media
Kultura
Strony będą współpracować na rzecz:
promowania wdrożenia Konwencji w sprawie ochrony i promowania różnorodności form
wyrazu kulturowego UNESCO z 2005 r.
współpracy w zakresie tworzenia polityki kulturalnej sprzyjającej włączeniu społecznemu w
Republice Mołdawii oraz w zakresie ochrony i promocji dziedzictwa kulturalnego i
naturalnego;
zwiększenia zdolności do rozwoju przedsiębiorczości w obszarze kultury, w branżach
kreatywnych, kulturze i dziedzictwie kulturalnym;
PL
21
PL
promowania udziału podmiotów i instytucji działających w sektorze kultury w Republice
Mołdawii w programach współpracy kulturalnej, w tym w programie „Kreatywna Europa”.
Polityka audiowizualna i media
Strony będą współpracować w zakresie przygotowania wdrożenia przepisów UE określonych
w załącznikach do przyszłego układu o stowarzyszeniu. Współpraca ta będzie obejmować
wsparcie Republiki Mołdawii w zakresie:
działania na rzecz przyjęcia ustawodawstwa audiowizualnego zgodnego ze standardami
europejskimi, w tym poprzez wymianę poglądów na temat polityki audiowizualnej,
odpowiednich standardów międzynarodowych obejmujących współpracę w walce z rasizmem
i ksenofobią;
zwiększenia zdolności i niezależności organów regulacyjnych ds. mediów, w szczególności
działania na rzecz pełnej niezależności Audiowizualnej Rady Koordynacyjnej;
zmiany ustawodawstwa w celu zagwarantowania przyznawania publicznej pomocy
finansowej dla mediów zgodnie ze ścisłymi i obiektywnymi kryteriami stosowanymi na równi
do wszystkich mediów.
Udział w agencjach i programach UE
Wykorzystanie, wraz z Komisją Europejską, możliwości udziału w wybranych unijnych
programach i działaniach agencji UE zajmujących się krajami EPS.
2.5
Handel i sprawy związane z handlem (DCFTA)
Handel towarami
Strony będą współpracować na rzecz przygotowania prawidłowego wdrożenia postanowień
przyszłego układu o stowarzyszeniu dotyczących dostępu do rynku towarów, w tym energii
elektrycznej, w szczególności w drodze wspólnych konsultacji, aby:
zwiększyć możliwości eksportowe Republiki Mołdawii;
dokonać dalszych usprawnień w obszarze statystyki handlu, aby Strony prawidłowo
stosowały mechanizm przeciwdziałający obejściu ceł;
zagwarantować niepodnoszenie obecnie stosowanych ceł importowych w okresie do wejścia
w życie układu (zamrożenie);
zapewnić jakość ustawodawstwa dotyczącego dostępu do rynku lub innych powiązanych
kwestii, które Republika Mołdawii może przygotować;
współpracować w zakresie realizacji planu działania na rzecz poprawy konkurencyjności
Republiki Mołdawii;
wymieniać informacje na temat stanu dostępu do rynku w Republice Mołdawii oraz jej
polityki dostępu do rynku.
Regulacje techniczne, normalizacja i infrastruktura powiązana
Strony będą współpracować na rzecz przygotowań do uzyskania zgodności w zakresie
regulacji technicznych, normalizacji, metrologii, akredytacji, procedur oceny zgodności i
systemu nadzoru rynku UE zgodnie z postanowieniami przyszłego układu o stowarzyszeniu.
Przygotowania będą obejmować działania na rzecz:
wymiany informacji na temat tworzenia i egzekwowania prawodawstwa, które Republika
Mołdawii zobowiązała się wdrożyć przed wejściem w życie przyszłego układu o
stowarzyszeniu, zgodnie z postanowieniami załącznika do układu i zgodnie z prawem UE;
PL
22
PL
stworzenia infrastruktury na potrzeby administracji regulacji technicznych, normalizacji,
metrologii, akredytacji, procedur oceny zgodności i systemu nadzoru rynku, w tym
stworzenia krajowego systemu informacyjnego;
zapewnienia dalszego szkolenia personelu w zakresie administracji w odpowiedzialnych
organach i agencjach rządowych;
wymiany informacji na temat innych adekwatnych aspektów planów Republiki Mołdawii w
obszarze barier technicznych dla handlu i odpowiednich ram czasowych;
współpracy w procesie przygotowawczym układu w sprawie oceny zgodności i
zatwierdzania.
Środki sanitarne i fitosanitarne
Strony będą współpracować na rzecz przygotowania Republiki Mołdawii do dostosowania jej
standardów sanitarnych i fitosanitarnych dla żywności i pasz, ustawodawstwa dotyczącego
zdrowia roślin, zdrowia i dobrostanu zwierząt oraz praktyki do poziomu UE, zgodnie z
postanowieniami załączników do przyszłego układu o stowarzyszeniu. Współpraca ta będzie
obejmować działania na rzecz:
dokończenia realizacji obecnej strategii na rzecz bezpieczeństwa żywności Republiki
Mołdawii, ze szczególnymi uwzględnieniem jakości ustawodawstwa i możliwości jego
egzekwowania oraz usunięcia wszelkich stwierdzonych uchybień;
określenia priorytetów sektorowych dla Republiki Mołdawii, aby dostosować standardy do
prawodawstwa UE w ekonomicznie uzasadnionych sektorach jej rolnictwa i aby uwzględnić
wszystkie obszary określone w załącznikach do przyszłego układu o stowarzyszeniu;
zwiększenia zdolności administracyjnej poprzez szkolenie personelu w odpowiedzialnych
organach i agencjach rządowych i wykonawczych w celu przygotowania i wdrożenia
ustawodawstwa zgodnego z prawem UE;
dalszej poprawy infrastruktury i powiązanej zdolności niezbędnej do wdrożenia
ustawodawstwa, w szczególności dotyczącego zdrowia zwierząt, zdrowia roślin, laboratoriów
bezpieczeństwa żywności i punktów kontroli granicznej zgodnie z wymogami UE;
stworzenia systemu wczesnego ostrzegania w zakresie żywności i pasz, zdrowia zwierząt i
zdrowia roślin;
organizowania kampanii informacyjnych z odpowiednimi agencjami, przedsiębiorstwami i
organizacjami pozarządowymi na temat wymogów dostępu na rynek UE oraz ze
społeczeństwem obywatelskim na temat konsumenckich aspektów bezpieczeństwa żywności i
pasz.
Administracja celna i ułatwienia w handlu
Strony będą współpracować na rzecz przygotowania Republiki Mołdawii do dostosowania jej
ustawodawstwa do przepisów UE i międzynarodowych standardów określonych w załączniku
do przyszłego układu o stowarzyszeniu. Współpraca ta będzie obejmować działania na rzecz:
dalszej realizacji strategicznych ram współpracy celnej;
dostosowania systemu „upoważniony przedsiębiorca” Republiki Mołdawii do systemu UE z
planem wzajemnego uznawania;
dalszego modernizowania administracji celnej Republiki Mołdawii oraz jej infrastruktury i
organizowania szkoleń dla personelu;
dalszego upraszczania i modernizowania celnych procedur administracyjnych;
PL
23
PL
nakreślenia harmonogramu przystąpienia Republiki Mołdawii do Konwencji o wspólnej
procedurze tranzytowej;
współpracy w zakresie kontroli celnej opartej na analizie ryzyka i dzielenia się adekwatnymi
informacjami, które przyczyniają się do lepszego zarządzania ryzykiem i bezpieczeństwa
łańcucha dostaw, ułatwienia legalnego handlu oraz bezpieczeństwa towarów importowanych,
eksportowanych lub w tranzycie;
zintensyfikowania dialogu na temat zwalczania nadużyć finansowych, aby zapobiegać
nielegalnemu handlowi, w tym produktami objętymi akcyzą, w szczególności poprzez
zwiększoną współpracę w ramach protokołu dotyczącego wzajemnej pomocy
administracyjnej w sprawach celnych;
dostosowania ustawodawstwa Republiki Mołdawii dotyczącego egzekwowania przepisów
celnych w zakresie praw własności intelektualnej do prawa UE.
Reguły pochodzenia
Strony będą współpracować na rzecz przygotowania wdrożenia reguł pochodzenia
stosowanych w ramach odpowiedniego protokołu do przyszłego układu o stowarzyszeniu.
Współpraca ta będzie obejmować działania na rzecz:
wsparcia Republiki Mołdawii w jej przystąpieniu do regionalnej konwencji w sprawie
paneurośródziemnomorskich preferencyjnych reguł pochodzenia;
zapewnienia szkolenia w zakresie certyfikacji i weryfikacji preferencyjnego pochodzenia dla
administracji celnej Republiki Mołdawii;
omówienia i w razie konieczności przeglądu obecnych stosowanych przez administrację celną
Republiki Mołdawii procedur certyfikacji i weryfikacji pochodzenia towarów.
Zakładanie przedsiębiorstw, handel usługami i handel elektroniczny
Strony będą kontynuować dialog na temat zakładania przedsiębiorstw, handlu usługami i
handlu elektronicznego zgodnie z postanowieniami przyszłego układu o stowarzyszeniu.
Przygotują się do wdrożenia zobowiązań w obszarach usług zgodnie z postanowieniami z
załączników do przyszłego układu o stowarzyszeniu. Współpraca ta będzie obejmować
działania na rzecz:
zapewnienia szkolenia i odpowiedniej
zaplanowanego zbliżenia ustawodawstwa;
zdolności
administracyjnej,
aby
dokonać
omówienia obszarów, w których należy zapewnić takie szkolenie, budowanie zdolności i
wiedzę ekspercką.
zapewnienia regularnej wymiany informacji na temat planowanych i trwających prac
legislacyjnych w obszarach wybranych do zbliżania oraz prowadzenia dialogu w tym celu.
Płatności bieżące i przepływ kapitału
Strony będą kontynuować dialog na temat przepływu kapitału i płatności, w szczególności w
celu monitorowania zgodności ze wszystkimi istniejącymi zobowiązaniami i przygotowania
do wdrożenia przyszłego układu o stowarzyszeniu.
Zamówienia publiczne
Strony będą współpracować w zakresie przygotowania Republiki Mołdawii do wdrożenia
rozdziału dotyczącego zamówień z przyszłego układu o stowarzyszeniu oraz odpowiednich
reform. Współpraca ta będzie obejmować działania na rzecz:
PL
24
PL
rozwoju niezbędnych kompetencji i zdolności administracyjnej w organach odpowiedzialnych
za nadzorowanie realizacji polityki zamówień, aby dostosować prawodawstwo do prawa UE;
rozpoczęcia przygotowania strategii zamówień publicznych Republiki Mołdawii;
zapewnienia odpowiedniej zdolności administracyjnej niezależnego organu odwoławczego,
aby stosować skuteczne środki zaradcze zgodnie z dyrektywami 89/665/EWG i 92/13/EWG
zmienionymi przez dyrektywę 2007/66/WE;
udzielania dokładnej i aktualnej informacji na temat zmian w ustawodawstwie Republiki
Mołdawii, w szczególności w zakresie planowanych prac legislacyjnych dotyczących polityki
zamówień i egzekwowania.
Prawa własności intelektualnej
Strony będą współpracować w celu przygotowania dostosowania ustawodawstwa Republiki
Mołdawii do prawa UE oraz międzynarodowych standardów dotyczących ochrony praw
własności intelektualnej, zgodnie z postanowieniami przyszłego układu o stowarzyszeniu.
Współpraca ta będzie obejmować działania na rzecz:
zapewnienia odpowiedniego i skutecznego poziomu ochrony praw własności intelektualnej
dla uprawnionych z obydwu Stron oraz istnienia odpowiednich środków egzekwowania tych
praw;
zwiększenia zdolności odpowiedzialnych organów rządowych i agencji wykonawczych, w
tym administracji celnej Republiki Mołdawii w zakresie egzekwowania oraz regularnego
informowania o zdolności administracyjnej;
zapewnienia odpowiedniego funkcjonowania systemu sądowego w celu zagwarantowania
uprawnionym dostępu do wymiaru sprawiedliwości oraz dostępności i skutecznego
stosowania kar;
konsolidacji odpowiednich struktur instytucjonalnych oraz urzędów odpowiedzialnych za
prawa własności przemysłowej, ochronę praw autorskich i zarządzanie prawami autorskimi;
zacieśnienia współpracy z władzami państw trzecich i związkami branżowymi;
podjęcia działań w celu zwiększenia świadomości społecznej w zakresie ochrony własności
intelektualnej i prowadzenia skutecznego dialogu z uprawnionymi;
przygotowania planu działania dla wdrożenia prawa UE i odpowiednich standardów w tym
obszarze oraz rozwijania narzędzi monitorowania na potrzeby wdrożenia i egzekwowania
praw własności intelektualnej stosowanych w ramach przyszłego układu o stowarzyszeniu;
wdrożenia standardów zawartych w dyrektywie 2004/48/WE w sprawie egzekwowania praw
własności intelektualnej i rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 608/2013
z dnia 12 czerwca 2013 r. w sprawie egzekwowania praw własności intelektualnej przez
organy celne;
podjęcia skutecznych działań przeciwko fałszowaniu pieniądza i piractwu oraz zapewnienia
skutecznego wdrożenia ustawodawstwa w sprawie egzekwowania i kar za naruszenie praw
własności intelektualnej na podstawie krajowej strategii praw własności intelektualnej do
2020 r. i tworzenia regularnych sprawozdań w oparciu o konkretne i mierzalne cele i dane.
Konkurencja
Strony będą współpracować w zakresie przygotowania wdrożenia rozdziału dotyczącego
konkurencji z przyszłego układu o stowarzyszeniu oraz odpowiednich reform. Współpraca ta
będzie obejmować działania na rzecz:
PL
25
PL
zapewnienia, że ramy instytucjonalne Republiki Mołdawii i jej zdolność administracyjna
gwarantują skuteczne wdrożenie ustawodawstwa dotyczącego konkurencji;
zintensyfikowania dialogu na temat doświadczeń w egzekwowaniu prawa w tym obszarze
oraz na temat zmian legislacyjnych dotyczących konkurencji, w tym poprzez zapewnienie
szkolenia dla organów i porad ekspertów ad hoc w zakresie ogólnego egzekwowania
przepisów dotyczących pomocy państwa.
Przejrzystość
Strony zwrócą szczególną uwagę na działania, których celem jest:
przygotowanie się do wdrożenia zobowiązań dotyczących przejrzystości w kształtowaniu
polityki dotyczącej handlu oraz rozważenie niezbędnych mechanizmów, które mogą być
konieczne do wprowadzenia w tym celu;
omówienie najlepszych praktyk i doświadczeń w zakresie przejrzystego kształtowania
polityki;
wymiana informacji i zapewnienie odpowiedniego szkolenia, w tym w zakresie
mechanizmów komunikacji i konsultacji zainteresowanych stron;
prowadzenie seminariów i innych wydarzeń dla ogółu społeczeństwa mające na celu
objaśnienie wdrażania przyszłego układu o stowarzyszeniu i procesu zbliżania przepisów.
Handel i zrównoważony rozwój
Strony będą prowadzić dialog na temat spraw ujętych w rozdziale dotyczącym handlu i
zrównoważonego rozwoju przyszłego układu o stowarzyszeniu. Dialog ten będzie obejmować
działania na rzecz:
wymiany informacji na temat wdrażania odpowiednich krajowych ram polityki lub
międzynarodowych zobowiązań dotyczących zrównoważonego rozwoju;
omówienia przyszłego wdrażania zobowiązań z tego rozdziału w odniesieniu do
zaangażowania zainteresowanych stron i dialogu ze społeczeństwem obywatelskim;
wymiany najlepszych praktyk i odpowiedniego doświadczenia.
Strony będą pamiętać, że priorytety dotyczące praw związków zawodowych i
najważniejszych standardów pracy w części 2.1 oraz pierwszy priorytet wymieniony w części
2.6 mają duże znaczenie dla wdrożenia rozdziału „Handel i zrównoważony rozwój” i dlatego
powinny być rozpatrywane z uwzględnieniem tej części układu o stowarzyszeniu.
PL
26
PL