Instrukcja obsługi i montażu

explona

www.explona.com
Metromierz GPS
Instrukcja obsługi i montażu
explona to urządzenia pomiarowe przeznaczone do precyzyjnego pomiaru przebytej drogi i
nawigacji. Uniwersalność konstrukcji umożliwia zastosowanie ich zarówno na lądzie jak i na
wodzie.
W wersji lądowej jest to przede wszystkim nowoczesny metromierz ze zintegrowanym
odbiornikiem systemu nawigacji satelitarnej GPS. Dotychczasowe rozwiązania, do pomiaru
przebytej drogi, używały jedynie informacji z kół pojazdu. explona wykorzystuje dwa źródła
informacji: dane systemu GPS oraz klasyczne dane z kół samochodu. Dodatkowo umożliwia
odczytanie aktualnej prędkości, pozycji geograficznej, wysokości nad poziomem morza,
dokładnego czasu, napięcia akumulatora oraz prowadzenia nawigacji do zapamiętanych
punktów.

www.explona.com
Urządzenie wyposażone jest także w interfejs komunikacyjny do podłączenia komputera PC
lub urządzenia PDA (np. Palmtop, PocketPC). Dzięki temu możliwe jest wspomaganie
nawigacji za pomocą cyfrowej mapy regionu.
Przed przystąpieniem do użytkowania i po każdej zmianie opon należy wykalibrować
urządzenie (patrz pkt. 5.1). Zaniechanie kalibracji spowoduje uzyskanie błędnych
pomiarów.
1 Jak to działa?
Podczas normalnej pracy droga, prędkość oraz pozostałe parametry obliczane są z
GPS. Dzięki temu informacje te są prawdziwe nawet w przypadku długiego przejazdu przez
błoto czy teren piaszczysty gdzie uślizgi i boksowanie kół są nie do uniknięcia. Jeżeli sygnał
GPS jest za słaby (np. w tunelu) lub uszkodzeniu uległa antena, urządzenie automatycznie
przełącza się na pomiar z przetwornika drogi zachowując ciągłość pomiaru. Proces kalibracji
urządzenia odbywa się automatycznie.
2 Opis funkcji















Pomiar przebytej drogi realizowany przez dwa niezależne liczniki. Rozdzielczość
pomiaru pierwszego licznika wynosi 1m a drugiego 100m. Podczas cofania wartość
drogi zmniejsza się. Maksymalne wskazanie to 20000km. Po przekroczeniu tej
odległości liczniki są automatycznie zerowane.
Prędkościomierz o rozdzielczości 1km/h.
Wskazania drogomierza (prędkościomierza) mogą być wyświetlane w km (km/h), w
milach (MPH) lub w milach morskich (kts).
Funkcja „BACK” – powrót na właściwą trasę przejazdu.
Automatyczne przełączanie na pomiar z przetwornika drogi w przypadku słabego
sygnału GPS.
Zegar ustawiany z GPS’a z konfigurowaną strefą czasową.
Stoper o rozdzielczości 0,1s.
Pomiar napięcia akumulatora z ustawianą sygnalizacją przekroczenia poziomu
dolnego i górnego.
Podawanie współrzędnych geograficznych, aktualnego położenia i wysokości nad
poziomem morza.
Kompas – podawanie aktualnego kursu.
Zaawansowane możliwości nawigacyjne:
o Pamięć 100 punktów użytkownika (Waypoints) z możliwością ręcznego
dodawania, kasowania i edycji.
o Automatyczna rejestracja ostatnich 14 godzin jazdy (Track).
o Współpraca z oprogramowaniem PC/PDA wykorzystującym protokół Garmin i
NMEA – komputerowe mapy, plany miast.
Możliwość wyboru języka. Komunikaty po polsku i angielsku.
Pilot na spiralnym przewodzie.
Podtrzymywana pamięć.
Duży, podświetlany wyświetlacz ciekłokrystaliczny z dwoma poziomami jasności
(dzień i noc) i warstwą antyrefleksyjną.
explona v2.0 Instrukcja obsługi i montażu
wersja 1

www.explona.com
3 Obsługa urządzenia
Do obsługi urządzenia używamy trójprzyciskowego pilota. Podstawowe funkcje przycisków
opisuje rysunek.
Zalecamy trzymanie pilota przewodem do góry (patrz rysunek).




NASTĘPNY EKRAN
ZWIĘKSZANIE


PODEKRAN
ZMNIEJSZANIE
KASOWANIE
ZATWIERDZANIE
Wszystkie dostępne wskazania zostały pogrupowane w cztery tzw. ekrany:
 metromierz,
 nawigacja,
 położenie geograficzne,
 informacje dodatkowe.
3.1 Informacje ogólne
Ze sposobu działania odbiornika GPS wynika, że wskazania przyrządu powiązane z nawigacją
(kurs, namiar, współrzędne, wysokość n.p.m.) mogą w pewnych sytuacjach być mało
dokładne. Stan taki sygnalizowany jest mruganiem.
Kursor wskazuje miejsce, którego wartość można zmienić naciskając przyciski ŻÓŁTY
(zwiększenie wartości) lub CZARNY (zmniejszenie wartości). Przycisk CZERWONY
przechodzi do następnego pola.
explona v2.0 Instrukcja obsługi i montażu
wersja 1

www.explona.com
3.2 Metromierz
PRĘDKOŚĆ RZECZYWISTA
NAPIĘCIE AKUMULATORA
lub INFORMACJE PILNE:
 tył
 Antena
 H-W
 przekroczenie napięcia
DROGA
CZAS
INFORMACJE PILNE:
 „tył” – włączona funkcja „Back”,
 „Antena” – sygnalizuje nieprawidłową pracę anteny GPS (odłączenie lub zwarcie),
 przekroczenie ustawionych progów napięcia sygnalizowane jest mruganiem ikony
akumulatorka,
 „H-W” – brak komunikacji z odbiornikiem GPS.
Do obsługi ekranu metromierza najczęściej używany jest przycisk CZERWONY. Powoduje
wyzerowanie wskazania drogi.
Naciśnięcie i przytrzymanie CZARNEGO przycisku wyświetla podekran. Teraz
CZERWONY kasuje drogę sumaryczną („Trasa”) a ŻÓŁTY startuje/zatrzymuje stoper.
Dłuższe przytrzymanie ŻÓŁTEGO powoduje wyzerowanie stopera.
3.3 Ekran nawigacji
NAZWA PUNKTU
NAWIGACJA DO
CELU
ODLEGŁOŚĆ DO CELU
W LINII PROSTEJ
NAWIGACJA DO CELU wskazuje w którą stronę i jak bardzo należy skręcić, aby jechać
prosto na cel.
Naciśnięcie i przytrzymanie CZARNEGO przycisku wyświetla podekran ze wskazaniem
aktualnego kursu oraz namiaru na cel. Naciśnięcie przycisku CZERWONEGO powoduje
explona v2.0 Instrukcja obsługi i montażu
wersja 1

www.explona.com
wejście do menu nawigacyjnego – nazwa bieżącego punktu zostanie wyświetlona w dolnej
linii a pierwsza opcja menu w górnej. Opcje wyróżnione są wcięciem oraz symbolem kropki
podczas wyboru.
W menu można wybrać punkt, do którego ma być prowadzona nawigacja lub jedną z opcji:
 Nowy WPT... – dodanie nowego punktu,
 Kasuj WPT... – kasowanie punktów,
 Edycja WPT... – edycja punktu,
 Anuluj wybór – zaniechanie wyboru.
Dodanie punktu lub wybranie edycji wyświetla kolejne menu, w którym można:
 zmienić nazwę punktu (13 znaków),
 zmienić współrzędne punktu (osobno długość i szerokość geograficzną); błędne
(nieistniejące) współrzędne nie zostaną zapamiętane,
 zapisać punkt – „Zapisz punkt”,
 porzucić wprowadzone zmiany – „Anuluj”:
Przy dodawaniu nowego punktu otrzymuje on aktualne współrzędne geograficzne oraz
nazwę powstałą w oparciu o datę i czas. Dodanie nowego punktu możliwe jest tylko przy
dobrym sygnale GPS.
3.4 Ekran położenia
SZEROKOŚĆ GEOGRAFICZNA
DŁUGOŚĆ GEOGRAFICZNA
WYSOKOŚĆ
Na tym ekranie pokazywane jest aktualne położenie geograficzne. Wartości są wyświetlane w
jednym z następujących formatów:
 stopnie, minuty, tysięczne części minut; wysokość w metrach nad poziomem morza;
 stopnie, minuty, sekundy, setne części sekund.
explona v2.0 Instrukcja obsługi i montażu
wersja 1

www.explona.com
Wyboru domyślnego sposobu wyświetlania dokonuje się w menu konfiguracyjnym.
Przytrzymanie CZARNEGO przycisku pokazuje drugi format wyświetlania współrzędnych.
Z zasady działania GPS wynika, że czasami podawana wysokość może różnić się od
rzeczywistej.
3.5 Ekran informacji dodatkowych
STAN ANTENY:
 OK
 Zwar
 Brak
TRYB PRACY
URZĄDZENIA
TRYB PRACY
GPS:
 NoFix
 2Dfix
 3DFix
LICZBA SATELIT
używanych do
nawigacji
DZIAŁANIE
PRZETWORNIKA
STAN ANTENY informuje o:
 „OK” – antena działa,
 „Brak” – brak anteny (np. wypięcie/urwanie),
 „Zwar” – zwarcie (zaleca się usunięcie zwarcia lub wyłączenie explony).
TRYB PRACY GPS
 „NoFix” – pozycja geograficzna nieustalona,
 „2Dfix” – pozycja ustalona, niepewna wysokość n.p.m.,
 „3DFix” – pełna informacja o położeniu.
Naciśnięcie i przytrzymanie CZARNEGO przycisku wyświetla informacje o zajętości
pamięci (procent wykorzystania pamięci śladu oraz liczbę zapisanych punktów nawigacyjnych
– WPT). Naciśnięcie i przytrzymanie CZERWONEGO przycisku wyświetla numer seryjny
urządzenia.
TRYB PRACY URZĄDZENIA informuje o aktualnym źródle danych pomiarowych:
„imp” – słaby sygnał GPS, urządzenie przełącza się na klasyczny pomiar z kół pojazdu;
„GPS” – pomiar przy użyciu systemu GPS.
DZIAŁANIE PRZETWORNIKA sygnalizuje poprawną pracę całego toru wejściowego
impulsów – pojawia się tylko w czasie jazdy.
explona v2.0 Instrukcja obsługi i montażu
wersja 1

www.explona.com
3.6 Funkcja „Back”
Włączenie „Back” powoduje:
 przy jeździe do przodu – odejmowanie wskazania drogi,
 przy jeździe do tyłu – dodawanie drogi.
Umożliwia to powrót na właściwą trasę przejazdu z zachowaniem wiarygodnych wskazań
przebytej drogi. Np. jeżeli zboczyliśmy z trasy to przy nawracaniu włączamy funkcję „Back”.
Błędny odcinek jest odejmowany. Po dojechaniu do właściwej trasy wyłączamy funkcję
„Back”.
4 Nawigacja
explona wyposażona jest w odbiornik GPS pozwalający na wyznaczenie aktualnego
położenia geograficznego. Dzięki temu możliwe jest prowadzenie nawigacji do punktu.
Urządzenie nie jest wyposażone w mapę.
Podstawowe pojęcia związane z nawigacją:
 Punkt użytkownika (Waypoint) – punkt o określonej nazwie i współrzędnych
geograficznych zapisany w pamięci urządzenia. W explona nowo tworzony punkt
domyślnie otrzymuje nazwę złożoną z aktualnej daty i czasu.
 Trasa (Route) – zbiór punktów użytkownika ułożonych w kolejności zaplanowanego
przejazdu.
 Ślad (Track) – zapis przebytej drogi rejestrowany automatycznie przez urządzenie.
explona gromadzi w pamięci dane z ostatnich 14 godzin jazdy.
 Kurs – kierunek geograficzny w którym się poruszamy (0° – na północ, 90° – wschód,
180° – południe, 270° – zachód).
 Namiar – kurs, którym należy jechać aby dotrzeć do celu.
Punkty użytkownika naniesione na mapę.
explona v2.0 Instrukcja obsługi i montażu
wersja 1

www.explona.com
Mapa z zaznaczonym śladem przejazdu.
4.1 Komunikacja z komputerem przy użyciu protokołu Garmin
Protokół Garmin umożliwia dwukierunkową komunikację explony z dodatkowym
oprogramowaniem nawigacyjnym. Pozwala to na:
 wysyłanie i pobieranie punktów użytkownika (waypoint),
 wysyłanie trasy,
 pobieranie zarejestrowanego śladu,
 pobieranie pozycji i czasu.
4.2 Komunikacja z komputerem za pomocą NMEA
Urządzenie wyposażone jest także w interfejs NMEA (National Marine Electronics
Association) pozwalający na jednokierunkowe przesłanie informacji o aktualnym położeniu
do urządzeń zewnętrznych. Mogą to być komputery PC lub różnego typu Palmtopy, PDA.
Sposób wykorzystania NMEA uzależniony jest od posiadanego sprzętu dodatkowego i jego
oprogramowania.
Do połączenia explony z zewnętrznym komputerem/PDA służą specjalne przejściówki
dostępne oddzielnie. Podłączenie NMEA powinno nastąpić dopiero po uruchomieniu
systemu operacyjnego Twojego komputera, w przeciwnym razie system operacyjny
może uznać odbiornik GPS za mysz (jest to związane z tzw. autodetekcją sprzętu).
4.3 Kompatybilne oprogramowanie
explona v2.0 została przetestowana z następującym oprogramowaniem:
 AutoMapa,
 EasyGPS,
 emapa nawigator,
 Fugawi,
 GPS utility,
 Kashmir 3D,
 OziExplorer.
explona v2.0 Instrukcja obsługi i montażu
wersja 1

www.explona.com
Inne oprogramowanie wykorzystujące protokół NMEA i/lub Garmin również powinno działać
poprawnie.
5 Konfiguracja urządzenia
Uruchomienie trybu konfiguracji:
 Wyłącz a następnie włącz zasilanie explony,
 po pojawieniu się napisu „Wejście do SETUP trzymaj CZERWONY” wciśnij i
przytrzymaj CZERWONY przycisk,
 po chwili pojawi się menu.
Menu konfiguracji pozwala na zmianę następujących parametrów:
1 Strefa czasowa – ustawienie lokalnej strefy czasowej w zakresie GMT-12 do
GMT+12 (GMT+2 – Polska, czas letni; GMT+1 – Polska, czas zimowy),
2 Język – język komunikatów (polski lub angielski),
3 Kalibracja – uruchomienie automatycznej kalibracji urządzenia,
4 Jednostki – wybór jednostek prędkości i odległości:
km/h km,
mph mi – mile/h i mile,
kts Nm – węzły i mile morskie;
5 Tryb pracy – ustawienie trybu pracy urządzenia:
„GPS+imp (auto)” – automatycznie dobiera najlepsze źródło pomiarów
lub „Tylko GPS” – wymuszenie pracy jedynie z odbiornikiem GPS (w
przypadku, gdy uszkodzeniu ulegnie przetwornik impulsów lub linka
prędkościomierza),
6 Akumulator OK – ustawienie dolnego i górnego progu ostrzegania o poziomie
napięcia akumulatora,
7 Bieg wsteczny – sposób podłączenia biegu wstecznego (aktywny plusem lub
minusem instalacji) – na ekranie pokazany jest symbol „F” gdy bieg jest do
przodu lub „R” gdy włączony jest wsteczny,
8 Format pozycji – domyślny format pokazywania i edycji współrzędnych (ddd°
mm’ss.ss” lub ddd°mm.mmm’),
9 Przywróć ustawienia fabryczne – powoduje odtworzenie wszystkich
parametrów do wartości fabrycznych (strefa GMT+2, język angielski, 3500
impulsów na kilometr, jednostki metryczne (km/h & km), automatyczny tryb
pracy, zakres napięcia akumulatora: 11.5V – 14.8V, bieg wsteczny
aktywowany masą, podawanie położenia w stopniach i minutach).
Uwaga: droga i stoper są kasowane,
10 Kasuj ślad – kasuje zarejestrowany w pamięci ślad (Track),
11 Zapis/wyjście – opuszczenie menu konfiguracyjnego.
Do poruszania się po menu i zmieniania wartości służą klawisze ŻÓŁTY i CZARNY.
Przycisk CZERWONY zatwierdza wartość.
Aby zmienić np. strefę czasową przejdź na pozycję „1 Strefa czasowa”, naciśnij
CZERWONY (migający kursor przejdzie z górnej linii wyświetlacza do dolnej), teraz
możesz wybrać właściwą strefę czasową ŻÓŁTYM lub CZARNYM i zatwierdzić przez
explona v2.0 Instrukcja obsługi i montażu
wersja 1

www.explona.com
ponowne naciśnięcie CZERWONEGO (kursor wróci do górnej linii). W analogiczny sposób
zmienia się pozostałe opcje menu.
5.1 Menu „3 Kalibracja”
Kalibracja urządzenia polega na ustaleniu liczby impulsów przypadających na 1 kilometr
przebytej drogi. Informacja ta jest niezbędna do poprawnego pomiaru odległości w przypadku
braku sygnału GPS.
Kalibrację należy wykonać przed przystąpieniem do użytkowania i po każdej zmianie opon.
Do kalibracji należy wybrać odpowiedni odcinek drogi, zapewniający dobrą jakość sygnału
GPS, tj. nie posiadający przeszkód przesłaniających niebo (tunele, gęste drzewa, mosty,
wiadukty, itp). Odcinek ten powinien być w miarę możliwości bez większych zakrętów. Jeżeli
na wyświetlaczu pokaże się komunikat ,,Zbyt słaby sygnał GPS’’, kalibrację należy
powtórzyć (wciskając CZERWONY przycisk) na innym odcinku drogi.
Urządzenie kalibruje się następująco:
1. wejdź w tryb konfiguracji (patrz pkt. 5),
2. odczekaj ok. 1 minuty (w tym czasie odbiornik GPS szuka sygnału i ustala swoje
położenie),
3. przejdź do menu „3 Kalibracja” i wciśnij CZERWONY przycisk,
4. jedź,
5. po przejechaniu 1 km pojawi się komunikat „Dziękuje”. Naciśnij ŻÓŁTY lub
CZARNY przycisk,
6. przejdź do menu „11 Zapis/wyjście” i naciśnij CZERWONY przycisk,
7. urządzenie jest skalibrowane i gotowe do pracy.
Jeżeli podczas kalibracji dystans do przejechania maleje a ilość impulsów n nie zmienia się
oznacza to, że jest problem z przetwornikiem mechanicznym (lub impulsami elektrycznymi).
6 Montaż
Urządzenie powinno być zamontowane w sposób nie zagrażający zdrowiu i życiu
użytkowników zarówno w normalnej eksploatacji jak i w razie wypadku. W
szczególności nie może przesłaniać poduszek powietrznych.
Zgodnie z zaleceniami producenta załączonej anteny GPS, maksymalna prędkość
pojazdu z anteną na dachu wynosi 180 km/h.
6.1 Zawartość zestawu
W skład zestawu wchodzą:
1. Metromierz GPS (moduł wyświetlacza i moduł zasilający),
2. Antena GPS,
3. Pilot,
4. Obudowa złącza przetwornika impulsów,
5. Kabelek do podłączenia sygnału prędkości (w samochodach bez mechanicznej linki
prędkościomierza),
6. Instrukcja obsługi i montażu wraz z kartą gwarancyjną,
7. Zestaw naklejek,
8. Opakowanie.
explona v2.0 Instrukcja obsługi i montażu
wersja 1

www.explona.com
6.2 Montaż mechaniczny
Urządzenie powinno być trwale zamontowane, powyżej spodziewanego poziomu wody w
aucie. Moduł wyświetlacza powinien być czytelny dla pilota i nie rozpraszać uwagi kierowcy.
Jeżeli prędkościomierz pojazdu napędzany jest wałkiem giętkim (linką), należy zamontować
przetwornik obrotowo-impulsowy pomiędzy prędkościomierzem a linką.
Antena GPS powinna „widzieć niebo” i nie być narażona na uszkodzenia mechaniczne.
6.3 Podłączenie elektryczne




Antena GPS – podłącz do odpowiednio oznaczonego gniazda w module zasilającym,
przewód czarny (GND) – podłącz do masy ogólnej pojazdu,
Przewód biały (REAR) – sygnał biegu wstecznego sterowany masą lub plusem
(ustawiane podczas konfiguracji),
Przewód czerwony (+12V) – zasilanie po stacyjce lub oddzielnym wyłączniku
(explona nie posiada własnego wyłącznika).
Uwaga! Zasilanie należy zabezpieczyć bezpiecznikiem od 1A do 3A.
6.3.1 Podłączenie impulsów
W pojazdach z mechaniczną linką prędkościomierza konieczne jest zastosowanie
przetwornika obrotowo-impulsowego (nie występującego w zestawie podstawowym).
Przetwornik ten montujemy między prędkościomierzem a linką.
Przetwornika nie należy umieszczać bezpośrednio na skrzyni biegów (reduktorze) –
możliwość zalania i uszkodzenia przetwornika.
explona v2.0 Instrukcja obsługi i montażu
wersja 1

www.explona.com
Przetwornik należy podłączyć do złącza widocznego na ilustracji poniżej:
W pojazdach z elektronicznym prędkościomierzem (brak wałka giętkiego, do
prędkościomierza dochodzą jedynie przewody) należy w wiązce elektrycznej znaleźć przewód
prędkości. Można to zrobić z wykorzystaniem woltomierza: podczas ruchu z włączonym
zapłonem napięcie względem masy powinno się cyklicznie zmieniać (np. 0 i +12V lub 0 i
+5V. Sygnał z tego przewodu należy podłączyć do pinu „IMPULSY” za pomocą kabelka
widocznego na rysunku poniżej. Podłączenie impulsów można zlecić wyspecjalizowanej
firmie.
Uwaga: kolory przewodów mogą różnić się od tych przedstawionych na fotografiach. Funkcje
natomiast nie ulegają zmianie.
Po montażu należy skalibrować urządzenie (patrz pkt. 5.1)
explona v2.0 Instrukcja obsługi i montażu
wersja 1

www.explona.com
7 Dane techniczne
Uwaga! Z zasady działania wyświetlaczy ciekłokrystalicznych (LCD) wynika, że w wysokich
temperaturach mogą stać się nieco ciemniejsze. Z kolei przy niskich temperaturach czas
reakcji ulega wydłużeniu. Zachowania takie są typowe.
Wymiary zewnętrzne
170x65x35mm (moduł wyświetlacza),
155x50x28mm (moduł GPS)
Obudowa
aluminiowa, kolor czarny (wyświetlacz),
z tworzywa sztucznego, kolor czarny (moduł GPS)
Masa
730g, bez anteny
Wyświetlacz
ciekłokrystaliczny, tekstowy, 99x24mm (wymiar znaku:
4,84x9,66mm), podświetlenie koloru żółto-zielonego o dwóch
stopniach intensywności (dzień i noc), czytelność wskazań
zapewniona jest w szerokim zakresie warunków oświetleniowych
dzięki warstwie antyrefleksyjnej
Rozdzielczość pomiaru 1m (100m dla drogi sumarycznej)
drogi
Błąd pomiaru drogi
+3m na 1km; -1m na 2,5km*
Napięcie zasilania
10 – 36V
Pobór prądu
270mA (pełne podświetlenie), 120mA (podświetlenie nocne),
wartości dla napięcia zasilania 14,4V
Minimalna
liczba 400
impulsów na kilometr
Interfejs NMEA
RS232, prędkość transmisji: 4800 bitów/s
Interfejs Garmin
RS232, prędkość transmisji: 9600 bitów/s
Liczba
punktów 100
użytkownika (waypoint)
Rejestracja śladu
z ostatnich 14 godzin jazdy
Antena GPS
producent: Alps, aktywna, magnetyczna, 3V, SMB, 5m przewodu
Zakres temperatur pracy -20°C do +70°C
*
Uśrednione wyniki 11 przejazdów na odcinku testowym Urzędu Miar we Wrocławiu
Zastrzegamy sobie prawo do zmian specyfikacji urządzenia bez wcześniejszej informacji.
Wszelkie znaki towarowe i nazwy produktów należą do ich właścicieli i zostały użyte jedynie w celach
informacyjnych.
© Copyright by
explona Devel Team
explona v2.0 Instrukcja obsługi i montażu
wersja 1