Część A – studia na kierunku pedagogika

Transkrypt

Krakowska Akademia
im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego
Wydział Nauk Humanistycznych
Informator ECTS
na rok akademicki 2008/2009
1
SEMESTR
ZIMOWY
2
I.
Informacje o wydziale
1. Wydział Nauk Humanistycznych
Krakowskiej Akademii im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego
ul. Gustawa Herlinga – Grudzińskiego 1
30-705 Kraków
0-12/ 252-46-20
0-12/ 252-46-22 (fax)
[email protected]
2. Władze wydziału
Dziekan Wydziału – prof. nadzw. dr hab. Zbigniew Pucek
Prodziekan Wydziału – dr Joanna Aksman
3. Koordynator wydziałowy ECTS
prof. nadzw. dr hab. Anna Kožuh
[email protected]
osoby odpowiedzialne za poszczególne kierunki studiów w ramach ECTS:
semestr zimowy:
pedagogika – dr Agnieszka Guzik, mgr Agnieszka Misiuk
socjologia – dr Joanna Bierówka
kulturoznawstwo – dr Piotr Kletowski
filologia– mgr Ewa Krysakowska – Budny
semestr letni:
pedagogika – dr Krystyna Grzesiak, dr Beata Zinkiewicz
socjologia – dr Joanna Bierówka
kulturoznawstwo – dr Piotr Kletowski
filologia – mgr Ewa Krysakowska - Budny
4. Informacje o programach studiów oraz ogólny opis przedmiotów wraz z liczbą punktów na
poszczególnych kierunkach studiów
Część A – studia na kierunku pedagogika (str 4 i 710 niniejszego opracowania)
Część B – studia na kierunku socjologia (str 356 i 942 niniejszego opracowania)
Część C - studia na kierunku kulturoznawstwo (str 523 i 1094 niniejszego opracowania)
Część D - studia na kierunku filologia (str 594 i 1148 niniejszego opracowania)
System ECTS obowiązuje na wydziale od roku akademickiego 2006/2007. Każdemu
przedmiotowi została przypisana odpowiednia liczba punktów ECTS, które w całym roku
akademickim dla każdego z kierunków stanowią 60 punktów, zarówno na studiach stacjonarnych,
jak i niestacjonarnych. Ponadto w tabeli znajdują się symbole, które zawierają dodatkowe
informacje.
E oznacza, że przedmiot kończy się egzaminem,
Z - oznacza, że przedmiot kończy się zaliczeniem,
PK – znaczy przedmiot kontynuowany w kolejnym semestrze lub w kolejnym roku studiów, który
punktowany jest w systemie ECTS dopiero po jego końcowym zaliczeniu,
W - określa liczbę godzin wykładów w semestrze,
C - liczbę godzin ćwiczeniowych w semestrze
O – przedmiot obowiązkowy
POW - przedmiot ograniczonego wyboru,
PDW - przedmiot dowolnego wyboru.
3
Programy studiów na wszystkich kierunkach Wydziału Nauk Humanistycznych spełniają wymogi
określone w standardach nauczania. Student otrzymuje dyplom po uzyskaniu wszystkich
koniecznych zaliczeń i złożeniu wszystkich wymaganych egzaminów oraz po przygotowaniu,
opracowaniu i po obronie pracy licencjackiej. Na kierunkach pedagogika, socjologia i
kulturoznawstwo nie wskazano ustaleń wstępnych do poszczególnych przedmiotów. Wymagania
wstępne na Wydziale Nauk Humanistycznych dotyczą jedynie kierunku: filologia, specjalności:
filologia angielska i zostały określone w ogólnym opisie dotyczącym studiów na kierunku na
stronie 591.
Część A – studia na kierunku pedagogika
Studia na kierunku „pedagogika” przygotowują do zawodu pedagoga szkolnego,
społecznego oraz pedagoga – resocjalizatora, a także specjalisty do spraw interwencji
wychowawczej. Absolwent kierunku „pedagogika” zdobędzie wiedzę, ukształtuje
prozawodowe nastawienie emocjonalno-motywacyjne oraz umiejętności skutecznego
działania. Zdobyta wiedza oraz wielostronne umiejętności prowadzenia pracy
wychowawczej i opiekuńczej umożliwią zdobycie ciekawej pracy w różnorodnych
instytucjach w obszarze edukacji. Absolwent będzie również specjalistą w zakresie
pomocy i doradztwa pedagogicznego. Studia przygotowują ponadto do pracy na
stanowiskach: pedagoga szkolnego, wychowawcy i kuratora sądowego.
A. Ogólny opis przedmiotów, ilość godzin i punktów ECTS
ROK I
Plan studiów licencjackich dla rocznika 2008/2009
Kierunek: Pedagogika, specjalność: pedagogika społeczna, pedagogika szkolna, pedagogika
resocjalizacyjna, pedagogika pracy, interwencja wychowawcza.
Pedagogika – studia stacjonarne rok I semestr I
Rok akademicki 2008/09, semestr zimowy
Przedmiot
Forma Prowadzący Wymiar
Punkty Typ
Forma
zajęć
semestralny ECTS przedm.
zaliczenia
Wybrane
W
Prof. dr hab.
30
5
O
E
zagadnienia
J. Łagowski
filozofii
Psychologia
W
Doc dr S.
30
5
O
E
ogólna
Nieciuński
Psychologia
Ćw.
Dr S.
30
O
Z
ogólna
Nieciuński
Wprowadzenie do W
Dr Krystyna
30
4
O
Z
pedagogiki
Grzesiak
Dydaktyka
W
Prof. dr hab.
30
7
O
E
ogólna
A. Kozuh
Dydaktyka
Ćw.
Prof. dr hab.
30
O
Z
ogólna
A. Kozuh,
mgr A.
Litawa
4
Metodologia
badań
pedagogicznych
Metodologia
badań
pedagogicznych
Komunikacja
interpersonalna
Komunikacja
interpersonalna
Bezpieczeństwo,
higiena pracy i
podstawy
pierwszej pomocy
W
Prof. dr hab.
B. Kozuh
15
Ćw.
Prof. dr hab.
B. Kozuh
15
W
15
Podstawy
informatyki
Język angielski
Ćw.
Wychowanie
fizyczne
Ćw.
Dr Bożena
Czerska
Dr Bożena
Czerska
Dr n. med. I.
Kowalewski,
mgr A.
Skowroński
dr S.
Poździoch
Studium
Informatyki
Studium
Języków
Obcych
Studium
Wychowania
Fizycznego
Ćw.
W 3 g.
Ćw. 2
g
Ćw.
2
O
Z
O
Z
O
Z
15
O
Z
5
O
Z
1
30
2
O
Z
30
1
O
Z
30
0
O
Z
Przedmiot do
wyboru:
OW
W
Elementy prawa
Elementy wiedzy
o kulturze
Razem:
W
Doc. Dr M.
30
SalaSzczypiński
Dr hab. T.
Węcławowicz
365
1
Z
OW
Z
28
Nazwa przedmiotu: Wybrane zagadnienia filozofii
Rok: I
Rodzaj studiów: stacjonarne
Semestr: I
Język wykładowy: polski
Kierunek studiów: pedagogika/wszystkie
Prowadzący: prof. dr hab. Bronisław Łagowski
Forma kursu: wykład
Liczba godzin: 30
Liczba punktów ECTS: 5
5
1. Opis przedmiotu - cel kształcenia: Zaznajomienie z filozofią jako częścią kultury; pobudzenie
refleksji etycznej; ukazanie krytycznej funkcji filozofii.
2. Opis przedmiotu - treści kształcenia:
1. Przedmiot filozofii, główne tematy i zagadnienia; metafizyka a nauki
pozytywne
2. Filozofia a światopogląd; filozofia a religia; problem sensu życia;
problem „zbawienia”
3. Teorie prawdy; klasyczne, nieklasyczne, optymizm i pesymizm
poznawczy.
4. Spór o źródła i metody poznania; racjonalizm, empiryzm, stanowisko
Kanta.
5. Główne kierunki etyki; greckie źródła etyki; cynizm, stoicyzm,
epikureizm; idealizm Platona, poglądy etyczne Arystotelesa
6. Utylitaryzm; „metafizyka moralności” Kanta; pesymizm
Schopenhauera
7. Spór o naturę ludzką; Hobbes, Rousseau
8. Freud i teoria sublimacji; zasada przyjemności, zasada
rzeczywistości. Ego i superego
9. Estetyka; teoria piękna w sztuce; teoria piękna w naturze
10. Filozofia w Polsce czy filozofia polska? Mesjanizm i „filozofia
narodowa”; Kołakowski i filozofia sceptyczna.
(Niektórym tematom poświęca się więcej niż jeden wykład).
3. Środki i metody realizacji:
Wykład; (konsultacje indywidualne w razie potrzeby)
4. Wiedza i umiejętności, jakie student powinien osiągnąć w wyniku realizacji przedmiotu:
Poznać zarys podstawowych, wybranych kwestii filozoficznych, zdobyć erudycję ułatwiającą
ewentualne własne „poruszanie się” w literaturze filozoficznej.
5. Forma i warunki zaliczenia: Egzamin ustny
6. Literatura podstawowa:
Kartezjusz: „Rozprawa o metodzie”, Warszawa 1970 r.
A. Schopenhauer: „Aforyzmy o mądrości życia”, Warszawa 1974 r.
6
Bertrand Russell: „Dzieje filozofii zachodniej”, wybrane rozdziały, Warszawa 2000 r.
7. Literatura uzupełniająca:
Podręcznik preferowany:
-A. Anzenbacher, „Wprowadzenie do filozofii (wybrane rozdziały), Kraków 1987 r.
-J.M. Bocheński: „Podręcznik mądrości tego świata”, Kraków 1992 r.
Nazwa przedmiotu: Psychologia ogólna
Rok: I
Semestr: I
Prowadzący: doc. dr Stanisław Nieciuński
Liczba godzin: 30
Liczna punktów ECTS: 5
1. Opis przedmiotu - cel kształcenia:
Wyposażenie
studentów
w
wiedzę
dotyczącą
wybranych
zagadnień
z psychologii ogólnej, ze szczególnym uwzględnieniem: pojęć określających zjawiska psychiczne
oraz prawidłowości rządzących funkcjonowaniem, rozwojem oraz pedagogicznym formowaniem
mechanizmów psychicznych regulujących aktywność człowieka. Kształtowanie kompetencji
umożliwiających analizę podstawowych zastosowań oraz kreatywne wykorzystanie wiedzy
psychologicznej w procesie edukacji.
1. Pojęcie psychiki, jej podstawowe wymiary i funkcje: modalność człowiek – świat oraz
świadomość – mechanizmy zachowania się, ich właściwości, funkcje adaptacyjne i
regulacyjne, podstawowe rodzaje procesów psychicznych (poznawcze, metapoznawcze,
emocjonalne, motywacyjno-wykonawcze), psychika jako złożona, wielopłaszczyznowa,
funkcjonalna całość.
Wnioski i zagadnienia pedagogiczne: potrzeba wieloaspektowego poznania psychiki
wychowanka, dwupodmiotowość interakcji nauczyciel – uczeń.
2. Świadomość. Świat osobistych przeżyć człowieka: Pojęcie i definicje świadomości,
funkcje świadomości (ograniczająca dopływ bodźców, selekcjonująca przyswojone
informacje, planowania i kontroli wykonania), struktura świadomości (procesy świadome,
7
nieświadome i przedświadome), codzienne zmiany świadomości (marzenia i fantazje,
marzenia senne, zaburzenia snu i zakłócenia stanów czuwania), Stany rozszerzonej
świadomości (przytomne sny, hipnoza, kontrola nad bólem, dysocjacje, medytacje,
halucynacje, ekstaza religijna, trans, środki zmieniające stany świadomości). Świadomość
społeczna, społecznie podzielane poglądy, kulturowe nośniki świadomości społecznej.
Wnioski i zagadnienia pedagogiczne: Świat subiektywnych doznań ucznia, problemy
samotności i komunikacji z innymi ludźmi, uczestnictwo człowieka w życiu społecznym i
kulturze.
3. Mechanizmy zachowania się człowieka: uwarunkowania wewnętrzne (genetyczne,
neuropsychologiczne, konstytucjonalne, endokrynologiczne, potrzeby, popędy, oraz inne
substancjalne, energetyczne i informacyjne własności organizmu jednostki), uwarunkowania
zewnętrzne (warunki naturalne, ekonomiczne, gospodarcze, zachowania się innych ludzi i
grup społecznych, wyniki własnego postępowania oraz inne substancjalne, energetyczne i
informacyjne własności środowiska materialnego i społecznego jednostki).
Wnioski i zagadnienia pedagogiczne: Konteksty edukacji oraz zakres oddziaływań
pedagogicznych
4. Temperament:
pierwsze
badania
empiryczne
Heymansa,
typologia
Pawłowa,
konstytucjonalne teorie temperamentu, temperament jako konstrukt odnoszący się
wyłącznie do zachowań emocjonalnych, biologiczne definicje temperamentu, podstawowe
wyróżniki
pojęcia
temperamentu,
temperament
a
agresja,
temperament
a interakcje społeczne, temperament a przywiązanie, temperament a zaburzenia zachowania.
Wnioski
i
zagadnienia
pedagogiczne:
strategie
oddziaływań
edukacyjnych
a temperament uczestników procesów edukacyjnych.
5. Behawiorystyczne koncepcje psychiki: geneza behawioryzmu, pojęcie sytuacji, pojęcie
jawnego zachowania się (zachowania mięśniowo-szkieletowe, reakcje gruczołowe i
czynności werbalne), opis zachowania się w kategoriach S-R, S-O-R, S-r-s-R, BASIC ID.
Wnioski i zagadnienia pedagogiczne: postulaty i metody edukacyjnego oddziaływania na
wychowanków oparte na behawioralnych schematach S-R, S-O-R, S-r-s-R, BASIC ID
6. Poznawcze koncepcje psychiki: geneza psychologii poznawczej, problem ciągłości
czynności motorycznych, werbalnych i umysłowych, pojęcie konstruktów oraz reprezentacji
poznawczych,
ich
funkcje
i
rodzaje,
rola
dialogów
wewnętrznych
w procesie regulacji zachowania się, dysfunkcjonalne dialogi wewnętrzne, nieświadome
przesłanki zachowania się prowadzące do błędów poznawczych, rodzaje błędów
poznawczych, niedojrzałe formy funkcjonowania poznawczego.
8
Wnioski i zagadnienia pedagogiczne: podstawowe psychologiczne metody korekty błędów
poznawczych w procesie edukacji.
7. Psychoanalityczne koncepcje psychiki: Teorie nieświadomych dynamizmów ludzkich
reakcji, koncepcje ekonomii energii psychicznych, ujęcia topograficzne, rozwojowe i
strukturalne, struktura osobowości w ujęciu Z. Freuda, pojęcie popędu, cechy popędów,
pojęcie kateksji, proces kateksji, zaburzenia procesu kateksji, niedorozwój superego,
narcyzm, karzące superego, luki w superego, rozwój ego, mechanizmy obronne
(racjonalizacja, projekcja, identyfikacja, reakcja upozorowana, dysocjacja, wyparcie,
substytucja, fiksacja, regresja).
Wnioski
i
zagadnienia
pedagogiczne:
problem
ukierunkowywania
popędów
potrzeb
potrzeby
w procesie edukacji, dzieci nerwowe i nerwicowe w szkole.
8. Potrzeby
człowieka:
Pojęcie
potrzeby,
koncepcje
człowieka,
a intencje zachowania się podmiotu, rodzaje potrzeb, koncepcja hierarchii potrzeb Maslowa,
braki w zaspokojeniu potrzeb a frustracja.
Wnioski i zagadnienia pedagogiczne: problem zaspokajania potrzeb wychowanków
i nauczycieli w procesie edukacji.
9. Psychika w ujęciu reprezentantów psychologii humanistycznej: fenomenologicz-ne,
egzystencjalne i racjonalistyczne założenia psychologii humanistycznej, organizmalna
koncepcja osobowości C.R. Rogersa, rola wartości organizmalnych, wyrozumowanych i
obiektywnych w procesie regulacji zachowania się, mechanizmy organizmalny i
samoaktualizacji, proces introjekcji, rola wolności, autentyczności, bezwarunkowej
akceptacji i empatycznego rozumienia wychowanka w procesie rozwoju osobowości.
Koncepcje A. H. Maslowa i F. Perlsa.
Wnioski i zagadnienia pedagogiczne: cechy poprawnej interakcji nauczyciel – uczeń w
procesie wychowania.
10. Osobowość. Ujęcia w kategoriach cech: struktura osobowości w ujęciu Cattella, teoria
Eysencka
(podstawowe
wymiary
i
struktura
osobowości,
biologiczne
podstawy
superczynników osobowości, ich pomiar, funkcjonalne znaczenie PEN), pięcioczynnikowy
model osobowości (PMO), ujęcie Szaroty (ugodowość, sumienność, dynamiczność,
pobudliwość, intelekt).
Wnioski i zagadnienia pedagogiczne: problem indywidualizacji procesu edukacji
11. Pojęcie „Ja”: natura „Ja”, poznanie siebie: przez introspekcję, obserwację własnego
zachowania
się,
schematy
„Ja”,
słuchanie
opinii
partnerów
interakcji,
pamięć
autobiograficzna, rola kulturowych i społecznych zbiorów informacji w procesie
samopoznania, rola osób znaczących i grup odniesienia, „Ja” odzwierciedlone, teoria
9
porównań społecznych. Samowiedza, samoocena, samoregulacja, samoprezentacja,
tożsamość.
Wnioski i zagadnienia pedagogiczne: stymulowanie rozwoju samowiedzy, samooceny,
samoregulacji, samoprezentacji i tożsamość wychowanków.
12. Poznawcze teorie osobowości: osobowość jako system wiedzy osobistej, poznawcze
konstruowanie własnej przeszłości i przyszłości, procesy kontroli i samoregulacji, cele jako
standardy ja i składniki samoregulacji, mechanizmy kontroli aktywności, kontrola działania
i kontrola umysłu, długotrwała deprywacja a zaburzenia w organizacji zachowania się.
Wnioski i zagadnienia pedagogiczne: stymulacja zachowań intencjonalnych, kontroli
i samokontroli w procesie edukacji.
13. Mowa. Procesy komunikacji werbalnej: pojęcia języka i mowy, poznawcza
i komunikacyjna funkcje mowy, słuchanie i rozumienie innych ludzi, humor
i charyzma w procesie komunikacji, komunikacja społeczna w małych grupach społecznych,
bloki utrudniające przepływ informacji przekazywanych werbalnie, przekonywanie innych.
Wnioski i zagadnienia pedagogiczne: problem rozumienia innych i porozumiewania się
uczestników procesu edukacji (nauczycieli, uczniów, rodziców).
14. Procesy komunikacji pozawerbalnej: pojęcia komunikacji interpersonalnej, nadaw-ca,
odbiorca, przekaz, komunikat, kanał umożliwiający przepływ informacji, wspólny kod,
zwrotność
i
w
intencyjne.
wypowiedzi.
przekazywaniu
Komunikaty
Funkcje
informacji.
mimiczne,
kontekstów:
Komunikaty
niewerbalne:
pantomimiczne,
biofizycznego,
zawarte
w
psychicznego,
mimowolne
kontekście
społecznego
i kulturowego.
Wnioski i zagadnienia pedagogiczne: rola pozawerbalnej płaszczyzny komunikacji
w
procesie
nawiązania
i
podtrzymywania
przez
nauczyciela
kontaktu
z wychowankiem.
Wykład kursowy z elementami konwersatorium. Prowadzący zajęcia zachęca studentów do
zgłaszania pytań na piśmie podczas wykładu i po każdym wykładzie, stara się skłonić do dyskusji,
oraz dokonuje bieżących ocen ich aktywności w tym zakresie. Kolejne zajęcia zaczynają się od
udzielenia odpowiedzi na pytania zadane po uprzednim wykładzie. Dyskusja wina koncentrować
się na: (a) klaryfikacji pojęć, (b) wyjaśnieniu psychologicznych mechanizmów zachowania się
człowieka, (c) rozważaniu przedstawianych przez studentów przykładów.
10
Od studenta wymaga się opanowania: (1) treści psychologii ogólnej w zakresie określonym
programem kształcenia, (2) rozwinięcia zdolności dalszego samodzielnego poznawania wiedzy w
obszarze omawianego przedmiotu, (3) przyswojenia kompetencji stosowania opanowanej wiedzy w
analizie teoretycznych kwestii pedagogicznych oraz w rozwiązywaniu konkretnych zadań
wychowawczych.
5. Forma i warunki zaliczenia: egzamin pisemny – test wiadomości; w drugim i trzecim terminie
możliwe egzaminy ustne.
Oceny wypowiedzi studentów podczas wykładu mogą podwyższyć stopień uzyskany na egzaminie,
pod warunkiem, że test wiadomości student zaliczy przynajmniej na ocenę dostateczną.
Warunkiem przystąpienia do egzaminu jest uprzednie zaliczenie ćwiczeń.
Pozytywną ocenę uzyskuje osoba, która spełniła wszystkie podane wyżej kryteria, w stopniu co
najmniej dostatecznym.
1. Mietzel G. Wprowadzenie do psychologii. Podstawowe zagadnienia. Gdańsk, Gdańskie
Wydawnictwo Psychologiczne 2003.
2. Oleś P., Puchalska-Wasyl M., Sobol-Kwapińska M., O osobowości praktycznie wszystko.
Ćwiczenia
z
psychologii
osobowości,
Scholar,
Wydawnictwo
Naukowe
KUL,
Warszawa/Lublin 2006, rozdz.1 oraz część 2, ss. 143-221. Analiza wybranych zmiennych
osobowości na podstawie przykładów.
3. Sternberg R. J. Wprowadzenie do psychologii, WSiP, Warszawa1999, rozdz. 13.
1. Zimbardo Ph., G. Gerrig R. J. Psychologia i życie. Wydanie nowe, Warszawa,
Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006.
2. Nieciuński S. Kształcenie akademickie a intelektualny rozwój młodzieży studenckiej.
„Państwo i Społeczeństwo”, Wyd. KSW, Kraków 2006, s. 15-27.
3. W: Pilecka W., Rudkowska G., Wrona L., Podstawy psychologii. Podręcznik dla studentów
kierunków nauczycielskich, Wydawnictwo naukowe Akademii Pedagogicznej w Krakowie,
2004. Fragmenty: Maria Kliś, Język i mowa, s. 128-150, Psychologiczne podstawy
nauczania języków, s. 151-171, Rola motywacji w edukacji szkolnej, s. 228-238.
4. Gaś Z., Psychologia wychowawcza stosowana, UMCS, Lublin, 1995. Fragment: Procesy
intelektualne i poznawcze dzieci o niższym od przeciętnego poziomie inteligencji – próba
charakterystyki.
11
5. Kofta M, Doliński D. Poznawcze podejście do osobowości. W: Strelau J. (red.) Psychologia.
Podręcznik akademicki, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. Gdańsk 2000.
6. Strelau J. Różnice indywidualne: opis, determinanty i aspekt społeczny. W: Strelau J. (red.)
Psychologia. Podręcznik akademicki, Gdańsdkie Wydawnictwo Psychologiczne. Gdańsk
2000.
7. Drat-Ruszczak K. Teorie osobowości podejście psychodynamiczne i humanistyczne. W:
Strelau J. (red.) Psychologia. Podręcznik akademicki, Gdańsdkie Wydawnictwo
Psychologiczne. Gdańsk 2000.
Rok: I
Semestr: I
Forma zajęć: ćwiczenia
Liczba godzin: 30
Wyposażenie
studentów
w
wiedzę
dotyczącą
wybranych
zagadnień
z psychologii ogólnej, ze szczególnym uwzględnieniem: pojęć określających zjawiska psychiczne
oraz prawidłowości rządzących funkcjonowaniem, rozwojem oraz pedagogicznym formowaniem
mechanizmów psychicznych regulujących aktywność człowieka. Kształtowanie kompetencji
umożliwiających analizę podstawowych zastosowań oraz kreatywne wykorzystanie wiedzy
psychologicznej w procesie edukacji.
2. Opis przedmiotu – treści kształcenia:
1. Psychologia spostrzegania: wrażenia, spostrzeżenia, procesy detekcji i transdukcji, zjawiska
progów absolutnego i różnicy, prawo Webera, teorie widzenia barw oraz spostrzegania
przestrzeni, wyodrębnianie figur i nadawanie im znaczeń w procesie organizowania pola
percepcji, złudzenia, fizjologiczne i psychologiczne prawidłowości procesu spostrzegania,
problem adekwatności spostrzeżeń.
12
2. Proces uwagi: pojęcie i prawa rządzące uwagą – funkcje uwagi, jej pojemność, uwaga
bierna i czynna, cechy przedmiotów przyciągających uwagę, podzielność uwagi, stany
skupienia uwagi; rola uwagi w procesach poznawczych (percepcji, pamięci i myślenia);
zagadnienie wyuczonej bezradności; problem skupiania uwagi oraz kierowania uwagą
ucznia.
3. Podstawowe procesy uczenia się: warunkowanie klasyczne, instrumentalne, uczenie się
społeczne, znaczenie wzmocnień pozytywnych i negatywnych, prawo efektu, rola kary w
uczeniu się, funkcje różnych rodzajów uczenia się oraz ich znaczenie w procesach
kształcenia i wychowania.
4. Myślenie: reprezentacje poznawcze konstruowane w umyśle, ich rodzaje, mapy umysłowe,
kategorie i pojęcia, schematy, skrypty, operowanie reprezentacjami psychicznymi,
stymulacja rozwoju myślenia w procesie edukacji.
5. Rozwiązywanie problemów, etapy rozwiązywania problemów, sposoby rozwiązywania –
algorytmy i heurystyki, myślenie twórcze, strategie myślenia twórczego, stymulacja
rozwoju myślenia twórczego w procesie edukacji.
6. Inteligencja: tradycyjne i nowe koncepcje inteligencji, metody pomiaru inteligencji, pojęcie
ilorazu inteligencji, osoby wybitnie uzdolnione, osoby opóźnione w rozwoju inteligencji,
osoby z pogranicza normy intelektualnej, niedorozwoje umysłowe, poziom inteligencji a
przebieg i efekty procesu uczenia się.
7. Procesy pamięci: psychologiczne modele pamięci, funkcje pamięci, systemy pamięci,
rodzaje pamięci, cechy pamięci, możliwości powiększania pojemności i trwałości pamięci,
strategie zapamiętywania, mnemotechniki, farmakologiczne wzmacnianie pamięci, teorie
zapominania, stymulacja rozwoju pamięci uczniów.
8. Procesy motywacji: pojęcia motywacji, podstawowe funkcje motywacji, procesy
aktywizacji, ukierunkowania, podtrzymywania i finalizacji aktywności, motywacja
wewnętrzna i zewnętrzna, motywacja poznawcza, teorie motywacji fizjologicznej i
społecznej, motywowanie uczniów do nauki szkolnej.
9. Agresja: koncepcja agresji oparta na motywacji wrodzonej oraz inne koncepcje agresji,
motywacja dążenia do sukcesu w odróżnieniu od motywacji unikania niepowodzeń, rola
motywacji w sytuacjach szkolnych.
10. Emocje i uczucia: ich definicje oraz cechy doznania emocjonalnego, rodzaje procesów
emocjonalnych, znak treść i intensywność emocji, natężenie emocji a działanie układu
nerwowego sympatycznego i parasympatycznego, rola czynników genetycznych i
kulturowych w rozwoju emocji, reguły ujawniania, emblematy, inteligencja emocjonalna,
inteligencja społeczna, stymulowanie rozwoju uczuć w procesie edukacji.
13
11. Teorie emocji Jamesa Langego, Cannona Barda, Schachtera i Singera, koncepcja procesów
przeciwstawnych Solomona, adaptacyjne i dezadaptacyjne znaczenie emocji w życiu
człowieka, funkcje emocji w procesie edukacji, stymulowanie rozwoju emocji.
12. Stres: eustres, dystres, sytuacje stresowe i reakcje organizmu na stres, warunki powstawania
stresu, następstwa stresu, strategie profilaktyki i walki ze stresem, cechy osobowości a
zagrożenie stresem, stres i w sytuacjach szkolnych.
13. Osobowość: główne orientacje psychologii osobowości, koncepcje cech osobowości,
koncepcje psychologii humanistycznej, ujęcia psychoanalityczne, teorie poznawcze,
psychologia narracji, poznanie osobowości uczniów w procesie edukacji.
14. Teoria osobowości ukryta w historiach życia poszczególnych osób, poszanowanie
indywidualności oraz optymalizacja rozwoju osobowości ucznia w procesie edukacji.
Przygotowanie się studentów do zajęć winno obejmować: opanowanie odpowiedniej literatury,
wskazanie przykładów zastosowania przyswajanej wiedzy w analizie teoretycznych problemów
pedagogiki oraz zastosowanie wiedzy w opisach i interpretacji konkretnych zdarzeń
wychowawczych.
Dyskusja podczas zajęć ma koncentrować się na: klaryfikacji pojęć, wyjaśnieniu psychologicznych
mechanizmów zachowania się człowieka, rozważaniu przedstawianych przez studentów
przykładów.
Od studenta wymaga się opanowania:
1) treści psychologii ogólnej w zakresie określonym programem kształcenia,
2) rozwinięcia zdolności dalszego samodzielnego poznawania wiedzy w obszarze omawianego
przedmiotu,
3) przyswojenia kompetencji stosowania opanowanej wiedzy w analizie teoretycznych kwestii
pedagogicznych oraz w rozwiązywaniu konkretnych zadań wychowawczych.
5. Forma i warunki zaliczenia:
Prowadzący zajęcia przeprowadza diagnozę oraz dokonuje bieżących ocen: stopnia przygotowania
studentów do ćwiczeń, poziomu aktywności oraz racjonalności ich wypowiedzi zgłaszanych
podczas dyskusji, sprawdza obecność.
Zaliczenie wymaga uzyskania pozytywnej oceny testach wiadomości przeprowadzanych
dwukrotnie, w połowie kursu i po zakończeniu ćwiczeń lub w ewentualnych kolejnych
sprawdzianach ustnych lub pisemnych.
14
Student ma obowiązek zaliczenia wszystkich ćwiczeń. W przypadku nieobecności może je zaliczyć
pisemnie lub ustnie podczas dyżurów realizowanych przez prowadzącego zajęcia.
1. Mietzel G. Wprowadzenie do psychologii. Podstawowe zagadnienia. Gdańsk, Gdańskie
2. Oleś P., Puchalska-Wasyl M., Sobol-Kwapińska M., O osobowości praktycznie wszystko.
Ćwiczenia
z
psychologii
osobowości,
Scholar,
Wydawnictwo
Naukowe
KUL,
3. Sternberg R. J. Wprowadzenie do psychologii, WSiP, Warszawa1999, rozdz. 13.
1. Zimbardo Ph., G. Gerrig R. J. Psychologia i życie. Wydanie nowe, Warszawa,
2. Nieciuński S. Kształcenie akademickie a intelektualny rozwój młodzieży studenckiej.
3. W: Pilecka W., Rudkowska G., Wrona L., Podstawy psychologii. Podręcznik dla studentów
kierunków nauczycielskich, Wydawnictwo naukowe Akademii Pedagogicznej w Krakowie,
2004. Fragmenty: Maria Kliś, Język i mowa, s. 128-150, Psychologiczne podstawy
nauczania języków, s. 151-171, Rola motywacji w edukacji szkolnej, s. 228-238.
4. Gaś Z., Psychologia wychowawcza stosowana, UMCS, Lublin, 1995. Fragment: Procesy
charakterystyki.
5. Kofta M, Doliński D. Poznawcze podejście do osobowości. W: Strelau J. (red.) Psychologia.
Podręcznik akademicki, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. Gdańsk 2000.
6. Strelau J. Różnice indywidualne: opis, determinanty i aspekt społeczny. W: Strelau J. (red.)
Psychologia. Podręcznik akademicki, Gdańsdkie Wydawnictwo Psychologiczne. Gdańsk
2000.
7. Drat-Ruszczak K. Teorie osobowości podejście psychodynamiczne i humanistyczne. W:
15
Nazwa przedmiotu: Wprowadzenie do pedagogiki
Rok studiów: I
Semestr: I
Kierunek/Specjalność: pedagogika/wszystkie
Prowadzący: dr Krystyna Grzesiak
Liczba godzin: 30
1. Opis przedmiotu – cel kształcenia:
Celem kształcenia jest nabycie przez studenta wiedzy orientującej go we współczesnej pedagogice
oraz umiejętności posługiwania się aparaturą pojęciową właściwą współczesnym koncepcjom
pedagogicznym. Przekazanie wiedzy pedagogicznej niezbędnej dla zrozumienia wszelkich
warunków, procesów i działań istotnych dla pełnego rozwoju jednostki. Kształtowanie u przyszłych
pedagogów refleksyjnego stosunku do poznawanych teorii, twórczej i kreatywnej postawy oraz
wdrażanie do samokształcenia. Wskazywanie na związek teorii z praktyką pedagogiczną
2. Opis przedmiotu- treść kształcenia:
1) Geneza pedagogiki jako dyscypliny wiedzy i etymologia jej nazwy, charakterystyka
pedagogiki jaki nauki o wychowaniu. Funkcje i zadania pedagogiki. Subdyscypliny
pedagogiki. Związek pedagogiki z innymi naukami.
2) Podstawowe pojęcia w pedagogice. Próba definicji. Wychowanie jego rozumienie
i zakresy, wychowanie instytucjonalne, samowychowanie jako proces autokreacji,
kształcenie, kształcenie ustawiczne, nauczanie, uczenie się, środowisko, typologia
środowisk, środowisko wychowawcze, charakterystyka podstawowych środowisk
wychowawczych: rodziny, szkoły, grupy rówieśniczej i środowiska lokalnego,
osobowość, kultura, czas wolny: funkcje, zadania
3) Geneza instytucji nauczyciela i szkoły. Pedeutologia jako nauka o nauczycielu
i wychowawcy. Zagadnienia talentu pedagogicznego i osobowości nauczyciela.
Kompetencje zawodowe nauczycieli. Awans zawodowy nauczycieli. Współpraca
nauczycieli z rodzicami, pedagog szkolny
4) Uczeń i jego podmiotowość (uczeń w procesie kształcenia, właściwości psychiczne
uczniów, cechy ucznia). Klasa szkolna jako grupa społeczna. Proces kształcenia
16
(podstawowe strategie nauczania, uczenia się, metody i formy nauczania, kształcenie
wielostronne).
5) Nowatorskie nurty edukacyjne w pedagogice początków XX wieku. Eksperymenty
wychowawcze i innowacje metodyczne. Omówienie najważniejszych koncepcji
i metod Nowego Wychowania.
6) Współczesne prądy i kierunki pedagogiczne, próba klasyfikacji. Wprowadzenie do
zagadnienia (pedagogika personalistyczna, pedagogika egzystencjalna, pedagogika
kultury, antypedagogika, pedagogika postmodernistyczna, pedagogika pragmatyzmu).
7) Główne ośrodki pedagogiki akademickiej w Polsce, charakterystyka. Polskie
czasopiśmiennictwo pedagogiczne
8) Kultura i edukacja – pedagogika międzykulturowa jako wyzwanie naszych czasów
9) Kierunki zmian w polskiej szkole na tle procesów modernizacji systemów oświatowych
10) Instytucje edukacji nieformalnej w Polsce i Europie. Czas wolny dzieci i młodzieży
Na wykładach realizowane będą problemy teoretyczne, zaś ćwiczenia poświęcone zostaną
praktycznej weryfikacji poznawanych teorii
podstawowe środki audiowizualne: rzutnik, program Power Point (prezentacje)
Metody realizacji: podające: wykład, pogadanka oraz aktywizujące: dyskusja grupowa, „burza
mózgów”, praca w grupach
Po zakończeniu zajęć student będzie wyposażony w podstawową wiedzę na temat rozwoju
pedagogiki i praktyki edukacyjnej. Będzie znał podstawowe pojęcia i teorie które umożliwią mu
zrozumienie procesów kształcenia i wychowania oraz rolę edukacji w procesach przebudowy
społecznej. Będzie poprawnie posługiwał się kategoriami pojęciowymi współczesnej pedagogiki.
Nabędzie orientacje we współczesnych prądach i kierunkach pedagogicznych. Posiądzie
umiejętność poprawnego formułowania problemów badawczych oraz tworzenia dyrektyw i
projektów praktycznego działania edukacyjnego. Formułowane przez niego problemy badawcze
osadzone będą w kontekście filozoficznym, teoretycznym
i historycznym.
zaliczenie ustne
17
3 recenzje (1 recenzja wybranej książki oraz 2 recenzje artykułów z wybranych czasopism: ,,Hejnał
Oświatowy”; „Nowa Szkoła”; ,,Nauczyciel i Szkoła”)
1) Pedagogika, podręcznik akademicki, cz. 1 i 2, red. Z. Kwieciński, B. Śliwerski, Warszawa
2006
2) S. Kunowski, Podstawy współczesnej pedagogiki, Łódź 1996
3) L. Chmaj, Prądy i kierunki w pedagogice XX wieku, Warszawa 1963
4) M. Łobocki, ABC wychowania dla nauczycieli i wychowawców, Warszawa 1995
5) Janowski, Pedagogika praktyczna, zarys problematyki, zdrowy rozsądek, wyniki badań,
Warszawa 2002
1) Pedagogika, red. B. Suchodolski, Warszawa 1985, t I i II
2) S. Wołoszyn, Nauki o wychowaniu w Polsce w XX wieku. Próba syntetycznego zarysu na
tle powszechnym, Kielce 1998
3) B. Śliwerski, Współczesne teorie i nurty wychowania, Kraków 1998
4) Sztuka nauczania. Szkoła, red. K. Konarzewski, Warszawa 2005 - podręcznik akademicki
5) Sztuka nauczania. Czynności nauczyciela, red. K. Kruszewski, Warszawa 2005
6) W. Okoń, Dziesięć szkół alternatywnych, Warszawa 1997
7) Cz. Banach, Z polską edukacją w XXI wiek. Wyzwania i zadania, Jelenia Góra 2000
8) J. Nikitorowicz, Edukacja międzykulturowa, kreowanie tożsamości dziecka, Gdańsk 2007
9) Pedagogika we współczesnym dyskursie humanistycznym, red. T. Lewowicki, Kraków
2004
10) Kultura jako fundament wspólnoty edukacyjnej, red. A. Sajdak, Kraków 2005
11) Wprowadzenie do pedagogiki, red. T. Jaworska, R. Leppert, Kraków 2001
12) W. Okoń, Nowy słownik pedagogiczny, Warszawa 2007
Nazwa przedmiotu: Dydaktyka ogólna
Rok studiów: I
Semestr: I
Prowadzący: prof. nadzw. dr hab. Anna Kožuh
18
Liczba godzin: 30
1) poznanie i rozumienie podstaw nowoczesnego procesu kształcenia oraz jego
uwarunkowań,
2) wyposażenie studentów w treści teoretyczne, niezbędne do udziału w tworzeniu strategii
zajęć w szkole i innych placówkach edukacyjnych,
3) wdrożenie do refleksyjnego stosunku do procesu kształcenia.
I BLOK: Ewolucja procesu kształcenia
•
Wprowadzenie do cyklu wykładów o dydaktyce ogólnej. Przedmiot i zadania dydaktyki
kształcenia ogólnego.
•
Dydaktyka jako proces kierowania uczeniem się. Główne pojęcia dydaktyki. Dydaktyka
ogólna a dydaktyki szczegółowe – wzajemne inspiracje.
•
Dydaktyka tradycyjna a dydaktyka współczesna. Historia rozwoju myśli dydaktycznej.
Przegląd najważniejszych idei dydaktycznych.
•
Rola nauczyciela w XIX i XX wieku.
•
Rola zawodowa a osobowość nauczyciela. Nauczyciel – refleksyjny praktyk.
•
Kompetencje zawodowe nowoczesnego nauczyciela. Kompleksowość nauczania, wiedza
przedmiotowa, wiedza profesjonalna.
•
Komunikacja interpersonalna jako kluczowa kompetencja nowoczesnego pedagoga
•
Twórczość w pracy nauczyciela. Innowacje dydaktyczne. Przyczyny trudności pozyskania
zwolenników innowacji. Wypalenie zawodowe nauczycieli.
•
Tendencje w dydaktyce współczesnej. Uczenie się w świetle raportów edukacyjnych.
Reforma edukacji w Polsce z 1999 roku. Krytyka szkoły. Odejście od szkoły autorytarnej,
opartej na władzy nauczyciela.
•
Główne trendy w zakresie struktur oraz funkcjonowania systemów edukacyjnych na
świecie. Szkoły alternatywne. Modele wybranych systemów kształcenia na różnych
kontynentach.
II BLOK: Kierowanie kształceniem
19
•
Proces kształcenia i samokształcenia. Skuteczność w kształceniu: nastawienie zawodowe,
funkcje nauczyciela. Uczyć się jak myśleć. Uczyć się jak się uczyć. Uczyć się jak być
samodzielnym organizatorem swojej przyszłości.
•
Organizacyjne formy kształcenia. Organizacja pracy nauczyciela i uczniów. Typy lekcji.
Organizacja działań w szkole i poza szkołą.
•
Kształcenie według wymagań: wszechstronność czy specjalizacja. Konstruowanie
autorskiego programu kształcenia. Etapy planowania dydaktycznego. Zalety i wady
planowania dydaktycznego. Spirala edukacyjna Gilberta.
•
Style kierowania pracą uczniów. Styl relacyjny i zadaniowy. Styl zamknięty, negocjacyjny i
zindywidualizowany.
Styl
kierowniczy,
terapeutyczny
i
wyzwalający.
Kształcenie
indywidualne i grupowe.
•
Style kierowania uczeniem się czyli metody kształcenia. Wymiary metod kształcenia.
•
Metody kar i nagród w kształceniu. Metody modelowania. Efekt Pigmaliona i inne.
•
Metody aktywizujące w nauczaniu. Nauczanie problemowe. Kreatywne rozwiązywanie
problemów.
•
Technologiczny system kształcenia – dążenie do skuteczności.
•
Humanistyczny system kształcenia – dążenie do zaspokajania potrzeb.
•
Kształcenie wieloaspektowe (wielostronne): przyswajanie, odkrywanie, przeżywanie i
działanie. Modele uczenia się przedmiotów szkolnych.
•
Klimat uczenia się. Cechy społeczne klasy. Czynniki motywacyjne zależne od nauczyciela.
Teorie motywacyjne uczenia się. Teorie poznawcze uczenia się i ich znaczenie dla praktyki
dydaktycznej.
•
Zasady kształcenia
•
Nowoczesne środki dydaktyczne. Środki proste i złożone. Środki pasywne i interaktywne.
Korzystanie z technologii komunikacyjno-informacyjnych. Dydaktyka mediów.
III BLOK: Efekty kształcenia
•
Podnoszenie jakości pracy szkoły. Innowacje, nowatorstwo, twórczość pedagogiczna.
•
Diagnostyka i ewaluacja w szkole. Egzaminy zewnętrzne.
•
Kompetencje nowoczesnego nauczyciela w zakresie ewaluacji. Pojęcie ewaluacji i jej rodzaje.
Podstawowe błędy oceniania nauczycielskiego.
•
Sprawdzanie i pomiar osiągnięć szkolnych. Konwencjonalne formy sprawdzania osiągnięć
szkolnych uczniów. Testy dydaktyczne.
•
Opracowanie zadań testowych. Typy zadań w narzędziach pomiaru. Cechy dobrego testu.
20
•
Taksonomia celów kształcenia. Podział treści w modelu dwustopniowym i wielostopniowym.
•
Podsumowanie treści wykładowych. Omówienie zagadnień egzaminacyjnych .
Pomoce dydaktyczne stanowią podręczniki, czasopisma pedagogiczne, foliogramy, materiały
filmowe, kwestionariusze testów, prezentacje mutimedialne.
4. Wiedza i umiejętności, jakie student powinien osiągnąć w wyniku realizacji
przedmiotu:
zakłada się, że po zakończeniu cyklu wykładów student będzie:
•
rozumiał rolę oraz przebieg procesu kształcenia w życiu ucznia w każdym wieku
•
poprawnie analizował i wnioskował obszar wpływów oraz role nauczyciela i ucznia w
procesie kształcenia,
•
rozumiał konieczność diagnozy oraz pomiaru jakości efektów własnej pracy,
•
szanował i rozwijał w sobie potrzebę kształcenia ustawicznego.
Cykl zajęć w postaci wykładów kończy się egzaminem. Warunkiem dopuszczenia studenta do
egzaminu jest pozytywna ocena zaliczeniowa z ćwiczeń.
Egzamin przewidziano w formie pisemnej (testowo-opisowy). Zagadnienia egzaminacyjne wraz z
literaturą przedmiotu studenci otrzymują na początku spotkań z wykładowcą. Są one również
umieszczone od początku trwania zajęć wykładowych na stronie internetowej: www.aniakozlowska.net
Precyzyjny termin egzaminu studenci ustalają z wykładowcą na dwa miesiące przed rozpoczęciem
sesji egzaminacyjnej.
1)
Bąbel P., Wiśniak M., Jak uczyć, żeby nauczyć. Warszawa 2008.
2)
Bereźnicki F., Dydaktyka kształcenia ogólnego. Kraków 2001.
3)
Kupisiewicz Cz., Dydaktyka ogólna. Warszawa 2000.
4)
Niemierko B., Kształcenie szkolne. Podręcznik skutecznej dydaktyki. Warszawa 2007.
5)
Okoń W., Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej. Warszawa 2003.
1)
Andrukowicz W., Teoria kształcenia integralnego. Szczecin 2000.
2)
Arends R. , Uczymy się nauczać. Warszawa 1994.
3)
Benjamin H., Edukacja jaskiniowców. Warszawa 1998.
21
4)
Bogaj A., Kształcenie ogólne. Między tradycją a ponowoczesnością. Warszawa 2000.
5)
Day Ch., Nauczyciel z pasją. Gdańsk 2008.
6)
Denek K., Bereźnicki F., Tendencje w dydaktyce współczesnej. Toruń 1998.
7)
Dryden G., Vos J., Rewolucja w uczeniu się. Poznań 2000.
8)
Fenstermacher G, Solis J., Style nauczania. Warszawa 2000.
9)
Gagné R., Briggs L., Wagner W., Zasady projektowania dydaktycznego. Warszawa 1992.
10) Gardner H., Inteligencje wielorakie. Poznań 2002.
11) Gaś Z., Doskonalący się nauczyciel. Lublin 2001.
12) Jagiela J., Gry psychologiczne w szkole. Kielce 2004.
13) Koć – Seniuch G., Cichocki A., Nauczyciel i uczniowie w dyskursie edukacyjnym.
Białystok 2000.
14) Konarzewski B., Kruszewski K., Szkoła. Sztuka nauczania. Czynności nauczyciela.
Warszawa 1992.
15) Kozłowska A., Pomiar dydaktyczny i ewaluacja w szkole. Częstochowa 2002.
16) Kretschmann R., Stres w zawodzie nauczyciela. Gdańsk 2003.
17) Król I., Pielachowicz J., Nauczyciel i jego warsztat pracy. Poznań 1997.
18) Kruszewski K., 45 minut. Prawie cała historia pewnej lekcji. Warszawa 1993.
19) Kuźma J., Wroński R. (red.), Kształcenie praktyczne przyszłych nauczycieli nowoczesnej
szkoły. Kraków 2002.
20) Kwieciński Z., Śliwerski B. (red.), Pedagogika. Warszawa 2003.
21) Łukaszewicz M., Mistrzostwo. Jak pobijać własne rekordy w szybkim i skutecznym uczeniu
się. Poznań 2007.
22) Mietzel G., Psychologia kształcenia. Gdańsk 2002.
23) Niemiecko B., Ocenianie szkolne bez tajemnic. Warszawa 2002.
24) Nolting H. P., Jak zachować porządek w klasie. Gdańsk 2004.
25) Okoń W., Nowy słownik pedagogiczny. Warszawa 2007.
26) Pearson M., Nauczyciel. Teoria i praktyka w kształceniu nauczycieli. Warszawa 1994.
27) Phillips D., Soltis J., Podstawy wiedzy o nauczaniu. Gdańsk 2003.
28) Półturzycki J., Dydaktyka dla nauczycieli. Płock 2002.
29) Putkiewicz E., Proces komunikowania się na lekcji. Warszawa 1990.
30) Robertson J., Jak zapewnić dyscyplinę, ład i uwagę w klasie. Warszawa 1998.
31) Sajdak A., Edukacja kreatywna. Kraków 2008.
32) Stewart J., Mosty zamiast murów. Podręcznik komunikacji interpersonalnej. Warszawa
2003.
33) Szternberg A., Doskonalenie usług edukacyjnych: podstawy pomiaru jakości kształcenia.
Opole 2008.
22
34) Śliwerska W., Śliwerski B., Edukacja w wolności. Kraków 2008.
35) Śnieżyński M., Zarys dydaktyki dialogu. Kraków 1998.
36) Walker D., Solis J, Program i cele kształcenia. Warszawa 2000.
37) Wawrzyniak J., Socjologiczne i psychopedagogiczne aspekty przemocy. Łódź 2008.
38) Włodarski Z., Psychologia uczenia się. Warszawa 1998.
39) Wojnar I., Idee edukacyjne na rozdrożach XX wieku. Warszawa 2008.
Rok studiów: I
Semestr: I
Forma kursu: ćwiczenia
Liczba godzin: 30
Cele nauczania przedmiotu:
•
inspiracja w poszukiwaniu efektywnych i twórczych metod pracy dydaktycznej,
•
sprawne rozumienie i posługiwanie się zasadami kształcenia, metodami i formami
organizacyjnymi kształcenia,
•
stosowanie i tworzenie nowoczesnych środków kształcenia.
1. Wprowadzenie w podstawowe treści zajęć ćwiczeniowych. Ustalenie reguł i zasad
obowiązujących podczas realizacji zajęć oraz warunków zaliczenia przedmiotu. Po co
pedagogowi umiejętności dydaktyczne?
2. Umiejętności dydaktyczne w zakresie komunikacji interpersonalnej. Gra dydaktyczna „zgadnij
kim jesteś?” i „plotka” oraz warsztat dydaktyczny „moje pierwsze zajęcia”.
3. Kompetencje dydaktyczne dotyczące integrowania i konsolidowania zespołu. Poznajemy się
lepiej, skoro mamy razem pracować – warsztat „wizytówki”. Metody integrowania zespołu.
23
4. Motywacja w procesie dydaktycznym. Wyszukiwanie mocnych stron własnej osobowości.
Znaczenie poczucia kontroli w osiąganiu sukcesu. Warsztaty aktywizujące: test poczucia
kontroli i gra „zwierzak”.
5. Uczenie się współpracy. Warsztat „drzewko decyzyjne”.
6. Proces skutecznego kierowania uczeniem się ZWI. Metoda metaplanu. Rozgrzewka dydaktyczna
– alfabet.
7. Kompetencje dydaktyczne nowoczesnego pedagoga. Metoda inscenizacji.
8. Nowoczesne metody kształcenia. Metoda „6 kapeluszy myślowych De Bono”.
9. Jak lepiej poznać siebie i swoich wychowanków? Temperament ucznia i nauczyciela a proces
kształcenia. Zasady postępowania dydaktycznego z wychowankami o różnorodnej konstrukcji
osobowościowej. Test na temperament.
10. Jak utrzymać dyscyplinę na zajęciach? Jak rozładować agresję wychowanków? Saper, czyli
sposoby walki z agresja w szkole. Ewaluacja zajęć metodą walizeczki i kosza.
11. Gry transakcyjne w procesie kształcenia. Gry zdrowe i gry chore.
12. Analiza problemów dydaktycznych związanych z niepowodzeniami szkolnymi uczniów.
Uwarunkowania niepowodzeń szkolnych. Metoda debaty.
13. Problem powodzenia szkolnego. Zdolności w procesie uczenia się. Formy pracy z uczniem
zdolnym. „Metoda 635”.
14. Kto to jest twórczy pedagog? Jak żyć twórczo? Twórczy nauczyciel - twórczy uczeń. Testy
twórczości. Etapy kreatywnego rozwiązywania problemów.
15. Wymiana uwag dotyczących sposobu realizacji zajęć. Ewaluacja zajęć. Omówienie
trudniejszych zagadnień do egzaminu.
Podręczniki, czasopisma pedagogiczne, wybrane artykuły z czasopism pedagogicznych, nadbitki i
kserokopie opracowań dydaktycznych, foliogramy, materiały filmowe, kwestionariusze testów,
prezentacje mutimedialne.
Metody aktywizujące: grupowe i indywidualne
•
przedmiotu:
poprawna analiza i refleksja nad obszarem wpływów oraz rolą czynników w procesie
dydaktycznym,
•
rozumienie roli i przebiegu procesu kształcenia w szkole i innych placówkach
edukacyjnych,
•
sprawne operowanie repertuarem metodycznym,
•
umiejętność wykorzystania nabytych umiejętności w samodzielnej konstrukcji zajęć.
24
Cykl zajęć w postaci ćwiczeń kończy się zaliczeniem. Podstawą zaliczenia jest:
•
obecność studenta na zajęciach
•
aktywny, indywidualny udział studenta w dyskusjach i debatach
•
zaangażowanie studenta w warsztaty prowadzone metodami aktywizującymi.
Zaliczenie z ćwiczeń stanowi warunek dopuszczenia do egzaminu.
1) Bąbel P., Wiśniak M., Jak uczyć, żeby nauczyć. Warszawa 2008.
2) Bereźnicki F., Dydaktyka kształcenia ogólnego. Kraków 2001.
3) Kupisiewicz Cz., Dydaktyka ogólna. Warszawa 2000.
4) Niemierko B., Kształcenie szkolne. Podręcznik skutecznej dydaktyki. Warszawa 2007.
5) Okoń W., Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej. Warszawa 2003.
1) Andrukowicz W., Teoria kształcenia integralnego. Szczecin 2000.
2) Arends R. , Uczymy się nauczać. Warszawa 1994.
3) Benjamin H., Edukacja jaskiniowców. Warszawa 1998.
4) Bogaj A., Kształcenie ogólne. Między tradycją a ponowoczesnością. Warszawa 2000.
5) Day Ch., Nauczyciel z pasją. Gdańsk 2008.
6) Denek K., Bereźnicki F., Tendencje w dydaktyce współczesnej. Toruń 1998.
7) Dryden G., Vos J., Rewolucja w uczeniu się. Poznań 2000.
8) Fenstermacher G, Solis J., Style nauczania. Warszawa 2000.
9) Gagné R., Briggs L., Wagner W., Zasady projektowania dydaktycznego. Warszawa 1992.
Białystok 2000.
Warszawa 1992.
25
się. Poznań 2007.
32) Stewart J., Mosty zamiast murów. Podręcznik komunikacji interpersonalnej. Warszawa
2003.
Opole 2008.
Rok studiów: I
Semestr: I
Prowadzący: mgr Aleksandra Litawa
Liczba godzin: 30
26
umożliwienie studentowi zdobycia wiedzy na temat najważniejszych systemów dydaktycznych;
uświadomienie studentowi różnorodności metod i środków kształcenia; umożliwienie studentowi
zdobycia wiedzy na temat przyczyn i profilaktyki niepowodzeń szkolnych uczniów; wdrożenie
studenta do formułowania celów kształcenia;
Proces kształcenia jako związek nauczania i uczenia się; zasady nauczania; cele, metody, środki
kształcenia; organizacyjne formy kształcenia; kontrola i ocena pracy uczniów; niepowodzenia
szkolne – przyczyny i zapobieganie; najważniejsze systemy dydaktyczne
Praca z tekstem, pogadanka, referat, gra dydaktyczna, symulacja
Rzutnik folii, fragmenty tekstów naukowych, materiały przygotowane przez studentów
przedmiotu:
Po zajęciach student definiuje podstawowe pojęcia dydaktyczne; zna zasady nauczania; dobiera
środki dydaktyczne do podanego tematu lekcji; potrafi przeprowadzić lekcję przy użyciu wybranej
metody; formułuje cele nauczania; dostrzega podstawowe różnice między najważniejszymi
systemami dydaktycznymi; krytycznie odnosi się do problemów współczesnej szkoły
Przygotowanie do zajęć, aktywne uczestnictwo w zajęciach, kolokwium
1) Konarzewski K., Kruszewski K., (red.) Sztuka nauczania, tom I i II, Warszawa 1991
2) Kupisiewicz Cz., Dydaktyka ogólna, Warszawa 2000
3) Okoń W., Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej, Warszawa 1998
1) Dryden G., Vos J., Rewolucja w uczeniu, Poznań 2000
2) Fisher R., Uczymy jak się uczyć, Warszawa 1999
3) Clifford H. Edwards, Dyscyplina i kierowanie klasą, Warszawa 2007
4) Śnieżyński M., Zarys dydaktyki dialogu, Kraków 1997
27
Nazwa przedmiotu: Metodologia badań pedagogicznych
Rok studiów: I
Semestr: I
Prowadzący: prof. dr hab. Boris Kožuh
Liczba godzin: 15
1. Opis przedmiotu - cel kształcenia: Zapoznanie studentów z podstawami procesu badawczego.
Przygotowanie studentów do samodzielnego stosowania metod statystycznych oraz do uczestnictwa
w projektach badawczych. Wskazanie praktycznych korzyści wynikających z prawidłowego
rozumienia literatury naukowej.
2. Opis przedmiotu - treść kształcenia: Rodzaje badań. Badania teoretyczne i empiryczne.
Badania jakościowe i ilościowe. Techniki i narzędzia badawcze. Pomiar w badaniach
pedagogicznych. Zastosowanie metod statystycznych w badaniach pedagogicznych. Porównywanie
populacji. Rozproszenie. Korelacje. Podstawy badań na próbach.
3. Środki i metody realizacji: folie, prezentacje PowerPoint, materiały w postaci tez pisemnych.
4. Wiedza i umiejętności, jakie powinien osiągnąć student w wyniku realizacji przedmiotu:
Poznawanie cech różnych rodzajów badań pedagogicznych. Opieranie się na cechach
jakościowych i ilościowych w badaniach. Poznawanie technik badawczych. Umiejętność
posługiwania się metodami statystycznymi. Poznawanie i zrozumienie sposobu porównywania
populacji. Poznawanie źródeł rozproszenia zmiennych w edukacji. Pojęcie korelacji, cechy i
sposób pomiaru korelacji. Stosowanie metody korelacji w badaniach edukacji. Dobór prób w
badaniach edukacji. Próby losowe i okazjonalne. Podstawy metod statystycznych dla
wnioskowania na populację generalną. Umiejętność interpretowania podstawowych wyników
statystycznych.
5. Forma i warunki zaliczenia: Zaliczenie z ćwiczeń jest warunkiem do podejścia do egzaminu.
Po cyklu wykładów test.
1) Kožuh B., Metody statystyczne w badaniach społecznych, Częstochowa 2007
28
2) Pilch T., Zasady badań pedagogicznych, Warszawa 1998
1) Babbie E., Badania społeczne w praktyce, Warszawa 2004
2) Kožuh B., Analiza danych w badaniach edukacji, Kraków 2006
Rok studiów: I
Semestr: I
Liczba godzin: 15
2. Opis przedmiotu - treść kształcenia: Pomiar w badaniach pedagogicznych. Zastosowanie
metod statystycznych w badaniach pedagogicznych. Porównywanie populacji. Rozproszenie.
Korelacje. Podstawy badań na próbach.
3. Środki i metody realizacji: folie, prezentacje PowerPoint.
Umiejętność posługiwania się metodami statystycznymi. Poznawanie i zrozumienie sposobu
porównywania populacji. Poznawanie źródeł rozproszenia zmiennych w edukacji. Pojęcie korelacji,
cechy i sposób pomiaru korelacji. Stosowanie metody korelacji w badaniach edukacji. Dobór prób
w badaniach edukacji. Próby losowe i okazjonalne. Podstawy metod statystycznych dla
statystycznych.
29
5. Forma i warunki zaliczenia: Na ćwiczeniach kolokwium pisemne, sprawdzające umiejętności
stosowania metod statystycznych. Zaliczenie z ćwiczeń jest warunkiem do podejścia do egzaminu.
1) Kožuh B., Metody statystyczne w badaniach społecznych, Częstochowa 2007
2) Pilch T., Zasady badań pedagogicznych, Warszawa 1998
1) Babbie E., Badania społeczne w praktyce, Warszawa 2004
2) Kožuh B., Analiza danych w badaniach edukacji, Kraków 2006
Nazwa przedmiotu: Komunikacja interpersonalna
Rok studiów: I
Semestr: I
Prowadzący: dr Bożena Czerska
Liczba godzin: 15
Celem wykładu jest zapoznanie studentów z wybranymi zagadnieniami dotyczącymi kształtowania
relacji międzyludzkich i teorii komunikacji interpersonalnej, mające przyczynić się do wzrostu
skuteczności działań wychowawczych. Uzupełnieniem praktyczne działanie na ćwiczeniach.
1. Teoretyczne podstawy kształtowania się stosunków interpersonalnych.
2. Stadia rozwoju stosunków interpersonalnych.
3. Potrzeba kontaktów interpersonalnych w różnych okresach rozwojowych.
4. Pojęcie i rodzaje komunikacji
5. Teorie komunikowania interpersonalnego.
6. Zasady poprawnego porozumiewania się.
7. Cele i style komunikacji interpersonalnej.
8. Źródła trudności w komunikacji: treść komunikatów, zakłócenia procesu komunikowania,
zachowania poszczególnych rozmówców.
30
9. Blokady w komunikacji interpersonalnej oraz czynniki ułatwiające porozumiewanie się.
10. Funkcje komunikacji niewerbalnej.
11. Percepcja zachowań interpersonalnych.
12. Znaczenie informacji zwrotnych oraz poprawnego wyrażania krytyki.
13. Kompetencje komunikacyjne i ich znaczenie dla kształtowania się poprawnych stosunków
interpersonalnych.
14. Wpływ umiejętności asertywnych na kształtowanie relacji z podopiecznymi i ich rodzinami
3. Środki i metody realizacji: wykład z wykorzystaniem narzędzi audiowizualnych.
uczestniczenie w wykładzie umożliwi rozumienie różnorodnych płaszczyzn przebiegu komunikacji
międzyludzkiej. Ponadto powinno zwiększyć zdolności przewidywania konsekwencji własnych
oddziaływań wychowawczych, a także przygotować do konstruktywnego rozwiązywania
problemów w relacjach z podopiecznymi i ich rodzinami.
5. Forma i warunki zaliczenia: uzyskanie pozytywnej oceny z pisemnego kolokwium.
1) M. Argyle, Psychologia stosunków międzyludzkich. PWN, Warszawa 1999.
2) B. Czerska, Komunikacja interpersonalna w kształceniu pedagogów. [W:] H.
Kwiatkowska, T. Lewowicki, S. Dylak (red.) Współczesność a kształcenie nauczycieli
Wyd. WSP ZNP, Warszawa 2000.
3) B. Dobek-Ostrowska, Nauka o komunikowaniu się. Podstawowe orientacje teoretyczne.
Wydaw. Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2001.
4) Grzesiuk, E. Trzebińska, Jak ludzie porozumiewają się? Nasza Księgarnia, Warszawa
1982.
5) Z. Nęcki, Komunikacja międzyludzka., Antykwa, Kraków – Kluczbork 2000.
1) R. Mrózek, (red.), Język w przestrzeni edukacyjnej. Wydaw. UŚ, Katowice 2000.
2) E. Hall, Ukryty wymiar, Wydaw. Literackie Muza, Warszawa 2001.
3) J. Stewart, Mosty zamiast murów. O komunikowaniu się między ludźmi. PWN,
Warszawa 2000.
4) J. Mikułowski, Komunikacja międzykulturowa. Wprowadzenie. Wydaw. AE, Kraków
1999.
31
Rok studiów: I
Semestr: I
Liczba godzin: 15
1. Opis przedmiotu – cel kształcenia: rozwijanie umiejętności interpersonalnych, odkrywanie
własnej indywidualności, tworzenie prawidłowych interakcji z wychowankami oraz rodzicami,
zwiększenie zdolności przewidywania konsekwencji własnych oddziaływań wychowawczych, a
także przygotowanie do konstruktywnego rozwiązywania konfliktów i problemów. Praktyczne
ćwiczenia służyć będą ilustracji i pogłębieniu teorii.
I
1. Kontrakt grupowy
2. Ustanawiania reguł pracy w grupie.
3. Podejmowanie ryzyka odsłonięcia się przed innymi.
II
1. Poszukiwanie umiejętności ważnych w kontaktach międzyludzkich.
2. Odkrywanie poziomów zaufania.
3. Komunikaty typu „JA” i „TY”.
III i IV
1. Aktywne i bierne słuchanie.
2. Odzwierciedlanie i parafrazowanie.
3. Informacje zwrotne.
V
1. Zniekształcenia informacji.
2. Komunikacja jednokierunkowa, dwukierunkowa i wielokierunkowa.
3. Zaburzenia percepcji wzrokowej i słuchowej.
VI
1. Werbalne i niewerbalne wyrażanie uczuć i emocji.
2. Rozpoznawanie blokad komunikacji.
3. Rola empatii w porozumiewaniu się.
VII
1. Mapa asertywności.
2. Asertywne wyrażanie opinii i odmawianie.
3. Ćwiczenia zamykające pracę w grupie.
32
3. Środki i metody realizacji: metody aktywne, techniki: drama, krąg, praca w diadach
i
triadach, praca z tekstem.
Ćwiczenia przewidują opanowanie przez uczestników, między innymi umiejętności wzajemnego
poznawania się i budowania zaufania, aktywnego słuchania, dokładnego i jednoznacznego
przekazywania
komunikatów,
udzielania
informacji
zwrotnych
oraz
konstruktywnego
rozwiązywania konfliktów. Zdobyte doświadczenia będą pomocne w budowaniu twórczych relacji
zarówno zawodowych, jak i prywatnych.
5. Forma i warunki zaliczenia: obecność i aktywne uczestnictwo w zajęciach.
1) D. Barens, Nauczyciel i uczniowie. Od porozumiewania się do kształcenia. WSiP,
Warszawa 1988.
2) B. Czerska, Porozumiewanie się nauczyciela z uczniem; zniewalanie czy wyzwalanie.
[W:] J. Danilewska (red.) Granice wolności i przymusu w edukacji szkolnej. Wyd. UJ,
Kraków 2001.
3) T. Gordon, Wychowanie bez porażek w szkole. Inst. Wydaw. PAX, Warszawa 2007.
4) Grzesiuk, E., Janicka-Szyszko R., Steblecka M., Komunikacja w szkole. GWP, Gdańsk
2005.
5) D. Johnson, Podaj dłoń. Wydaw. Instytutu Psychologii Zdrowia i Trzeźwości PTP,
Warszawa 1992.
1) S. Chełpa, T. Witkowski, Psychologia konfliktów. WSiP, Warszawa 1995.
2) P. Filarski, E. Trembowelska, Dogadajmy się. Ilustrowany poradnik negocjatora.
Wydawn. Synergia, Gdańsk 1992.
3) L. Grzesiuk, B. Tryjarska, Jak pomagać sobie rodzinie i innym. PWN, Warszawa 1995.
4) H. Hamer, Klucz do efektywności nauczania. Poradnik dla nauczycieli. „Biblioteczka
wychowawcy”, zeszyt nr 9 MEN, Veda, Warszawa1994.
5) L. Król-Fijewska, Trening asertywności, Wyd. II, Wydaw. Instytutu Psychologii
Zdrowia i Trzeźwości PTP, Warszawa 1993.
33
Nazwa przedmiotu: Bezpieczeństwo, higiena pracy i podstawy pierwszej pomocy
Rok: I
Semestr: I
Prowadzący: dr Stefan Poździoch
Forma kursu: wykład i ćwiczenia
Liczba godzin: 5 (3 godziny wykład i 2 godziny ćwiczenia)
Liczba punktów ECTS: 0 (zajęcia nie są punktowane, udział w szkoleniu jest obowiązkowy na
mocy rozporządzenia Ministra Nauki oraz zarządzenia Rektora KSW)
1. Opis przedmiotu – cel kształcenia: Celem zajęć jest zapoznanie studentów z rodzajami
zagrożeń zdrowotnych i ich przyczyn, jakie mogą wystąpić lub zaistnieć w miejscu nauki oraz
zwięzłe omówienie obowiązujących regulacji prawnych dotyczących ich zapobieganiu. W
szczególności uwaga zostanie zwrócona na obowiązki studentów związane z bezpiecznym i
higienicznym zachowaniem się oraz z udzielaniem pierwszej pomocy w razie wystąpienia
zagrożenia dla zdrowia lub życia ludzkiego.
2. Opis przedmiotu – treść kształcenia:
•
Pojęcie ryzyka zdrowotnego i zagrożeń zdrowotnych w miejscu nauki lub pracy:
a) czynniki fizyczne (temperatura, wilgotność, promieniowanie, hałas, wibracje…);
b) czynniki chemiczne (związki i substancje chemiczne, zwłaszcza toksyczne);
c) czynniki biologiczne (bakterie, wirusy, pasożyty, infekcje….);
•
Przyczyny zagrożeń zdrowotnych w miejscu nauki lub pracy:
a) stan techniczny obiektów, budynków i wyposażenie pomieszczeń;
b) maszyny i urządzenia;
c) stosowane procesy technologiczne;
d) organizacja pracy lub nauki;
e) inne rodzaje zagrożeń zdrowotnych;
•
Konsekwencje zagrożeń zdrowotnych – mechanicznych, termicznych, chemicznych,
biologicznych:
a) choroby zawodowe – pojęcie choroby zawodowej w świetle przepisów prawnych;
b) pojęcie wypadku przy pracy lub w toku nauki oraz w czasie dojazdu lub powrotu;
c) rodzaje wypadków i uszkodzeń ciała: poparzenia, zatrucia, złamania oraz pojęcie
długotrwałego uszczerbku na zdrowiu;
d) wypadek ciężki, zbiorowy, śmiertelny;
e) postępowanie w razie wypadku przy pracy;
34
•
Podstawowe zasady i organizacja bezpieczeństwo i higieny w miejscu nauki lub pracy:
a) rola i zadania służb bhp – nadzór i kontrola w zakresie przestrzegania przepisów o bhp;
b) szkolenie w zakresie znajomości przepisów o bhp;
c) zadania, obowiązki i uprawnienia Państwowej Inspekcji Pracy;
•
Podstawowe regulacje prawne w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy:
a) zakres przedmiotowy regulacji w Kodeksie Pracy;
b) rozporządzenie Ministra Pracy z 1997 roku w sprawie ogólnych przepisów
bezpieczeństwa i higieny pracy;
c) rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z 2004 roku w sprawie szkolenia w
dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy;
d) specyfika zagrożeń zdrowotnych w poszczególnych działach i sektorach gospodarki –
rozporządzenia resortowe:
e) regulacje międzynarodowe i unijne w zakresie zagrożeń zdrowotnych;
•
Charakterystyka regulacji prawnych dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy
w uczelniach:
a) podstawowe obowiązki uczelni i Rektora w świetle rozporządzenia Ministra Nauki i
Szkolnictwa Wyższego z 2007 roku;
b) obowiązki studentów w świetle rozporządzenia Ministra Zdrowia z 1997 roku w
sprawie badań lekarskich kandydatów do szkół wyższych i studentów;
c) obowiązki studentów w zakresie bezpieczeństwa i higieny wynikające z
z innych obowiązujących regulacji prawnych;
•
Podstawowe regulacje prawne w zakresie systemu Państwowego Ratownictwa
Medycznego w świetle ustawy z 2006 roku:
•
Podsumowanie szkolenia – zapytania uczestników i dyskusja;
3. Środki i metody realizacji: wykład i ćwiczenia prowadzone metodami aktywnymi
przedmiotu:
wiedza z zakresu zagrożeń zdrowotnych i ich przyczyn oraz nauka udzielania pierwszej pomocy w
razie wystąpienia zagrożenia dla zdrowia lub życia ludzkiego.
5. Forma i warunki zaliczenia: obowiązkowy udział w zajęciach
1) Kodeks pracy: Dział X Bezpieczeństwo i Higiena Pracy
2) Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z 2007 roku w sprawie
bezpieczeństwa i higieny w uczelniach
35
3) Rozporządzenie Ministra Zdrowia z 1997 roku w sprawie badań lekarskich kandydatów do
szkół wyższych i studentów
7. Literatura uzupełniająca: Wybrane fragmenty komentarzy w zakresie omawianych przepisów
Rok studiów: I
Semestr: I
Prowadzący: dr n. med. Ireneusz Kowalewski
Liczba godzin: 2
Cele dydaktyczne:
- ocena stanu zagrożenia życia i zdrowia na podstawie obserwacji objawów u chorego lub
poszkodowanego
- umiejętności podejmowania adekwatnych decyzji i ustalenia planu pomocy przedmedycznej
- dobór odpowiednich metod ratowania życia i zdrowia w sytuacji bezpośredniego ich zagrożenia
- nabyte umiejętności wykonywania podstawowych zabiegów reanimacyjnych
- współdziałanie z zespołem w prowadzeniu akcji reanimacyjnej
Zawartość tematyczna przedmiotu
1. Podstawowe zabiegi reanimacyjne u dorosłych i dzieci
2. Postępowanie przedmedyczne w stanach zagrożenia życia w nagłych zachorowaniach i
urazach
3. Postępowanie przedmedyczne w sytuacjach szczególnych (tonięcia, porażenia prądem,
porażenia piorunem, wychłodzenie i przegrzanie organizmu, ukąszenia)
Tematyka ćwiczeń
Ocena stanu zagrożenia życia.
Algorytm postępowania z nieprzytomnym
Praktyczne wykonywanie ułożenia bocznego ustalonego
36
Rozpoznanie zatrzymania krążenia i nauka techniki uciskania klatki piersiowej (tzw. Pośredniego
masażu serca) na manekinie
Zapoznanie z obsługą automatycznego defibrylatora zewnętrznego
Ocena czynności układu oddechowego
Praktyczna nauka udrażniania dróg oddechowych i sztucznej wentylacji płuc na manekinie
Zachowanie na miejscu wypadku: wezwanie pomocy fachowej, własne bezpieczeństwo na miejscu
wypadku
Czas i sposób podejmowania akcji ratunkowej w tonięciu, porażeniu prądem i piorunem, w
wychłodzeniu i przegrzaniu
Postępownaie przedlekarskie w zawale serca, udarze mózgu, napadzie padaczki, omdleniu
Postępowanie z chorym po urazie
Pomoc przedlekarska po ukąszeniu przez owady i gady
Środki dydaktyczne
- fantom do nauki resuscytacji krążeniowo-oddechowej;
- aparat do mierzenia ciśnienia tętniczego
Literatura:
Jakubaszko J. 2003. ABC postępowania w urazach
Jakubaszko J. 2003. Ratownik medyczny
Plantz S. H., Adler J. N. 2000. Medycyna ratunkowa
Sefrin P., Schua R. 2001. Postępowanie w nagłych przypadkach
Strange G. R. 2003. Medycyna ratunkowa wieku dziecięcego
Wytyczne 2005 resuscytacji krążeniowo-oddechowej http://www.prc.krakow.pl/wyty/wyt2005html
Nazwa przedmiotu: Podstawy informatyki
Rok studiów: I
Semestr: I
Prowadzący: dr Zdzisław Onderka
Liczba godzin: 30
37
a) Umiejętność poprawnej redakcji tekstów przy użyciu redaktora tekstów MS Word
b) Umiejętność tworzenia pokazu slajdów przy pomocy MS PowerPoint
a) formatowanie czcionek, akapitów, tabelek, list numerowanych i wyliczeniowych,
nagłówków i stopek stron, inicjał, układ strony, korespondencja seryjna, podpisy, przypisy,
odsyłacze, tabulatory, autokorekta, autotekst, formatowanie obiektów jak autokształty,
obrazki, cliparty, wordarty itp.
b) tworzenia pokazu slajdów zawierających elementy: teksty, obrazki lub zdjęcia, tabelę,
wykresy, listy numerowane i wyliczeniowe, schemat organizacyjny, schemat blokowy
zbudowany z autokształtów, strona tytułowa, slajd ukryty, hiperłącza lub obiekty
nawigacyjne do innych slajdów oraz do zasobów w internecie.
a) ćwiczenia na komputerze z zastosowaniem programu MS Word 2003 oraz praktyczne testy
sprawdzające z zakresu redakcji tekstów
b) ćwiczenia praktyczne z zastosowaniem programu MS Power Point
przedmiotu:
a) wiedza dotycząca praktycznych jak i teoretycznych podstaw redakcji tekstów z użyciem
odpowiedniego narzędzia wspomagającego jakim jest redaktor tekstu
b) umiejętność projektowania jak realizacji praktycznej prezentacji (pokaz slajdów)
a) dwa testy praktyczne z zakresu redakcji tekstów
b) przygotowanie prezentacji na zadany temat zawierającej wymienione w pkt 2b).
1) I.Gajda, M.Pękala, D.Wilk-Kołodziejczyk, "Elementy redaktora teksu MS Word, Zeszyt
ćwiczeń", KSW
1) pod red. M. Pękala, "Elementy programu prezentacyjnego MS Power Point", KSW
38
Nazwa przedmiotu: Elementy prawa
Rok: I
Semestr: I
Prowadzący: doc. dr Marcin Sala – Szczypiński
Liczba godzin: 30
Celem przedmiotu jest zapoznanie studentów z podstawowymi pojęciami prawa i regulacjami
najistotniejszych gałęzi prawa. Student powinien zdobyć umiejętność samodzielnego korzystania z
tekstu prawnego i jego interpretacji, umożliwiającą rozwiązywanie prostych zagadnień prawnych, a
także podstawową wiedzę o systemie prawa polskiego, z uwzględnieniem przepisów regulujących
działalność gospodarczą.
Źródła prawa, tekst prawny i jego struktura, organy publikacyjne, definicje normy i przepisu,
rodzaje norm i przepisów, pojęcie systemu prawa, pojęcie wykładni, reguły wnioskowań
prawniczych. Pojęcie prawa konstytucyjnego i jego przedmiot, zasada podziału władzy, procedura
ustawodawcza. Elementy stosunku cywilnoprawnego - podmioty, przedmioty, treść, czynności
prawne – forma, zawarcie umowy, wady oświadczeń woli, przedstawicielstwo. Podpis
elektroniczny. Ogólne wiadomości o zobowiązaniach, pojęcie i rodzaje świadczeń, przesłanki
odpowiedzialności odszkodowawczej, zobowiązania umowne - rodzaje, wzorce umów, czyny
niedozwolone, wykonanie zobowiązań i skutki ich niewykonania. Świadczenie usług drogą
elektroniczną. Treść i ochrona własności, nabycie i utrata własności. Pojęcie przestępstwa, zasady
odpowiedzialności karnej, formy popełnienia przestępstwa. Ustrój sądownictwa powszechnego.
Podmioty działalności gospodarczej – osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, spółki.
Swoboda działalności gospodarczej.
3. Środki i metody realizacji: ćwiczenia metodami aktywnymi
przedmiotu:
Student uzyskał wiedzę związaną z podstawowymi pojęciami prawa i regulacjami najistotniejszych
gałęzi prawa oraz zdobył umiejętność samodzielnego korzystania z tekstu prawnego i jego
interpretacji
39
5. Forma i warunki zaliczenia: zaliczenie pisemne
6. Literatura:
1) Podstawy prawa dla ekonomistów (red. Bogusława Gnela), Kraków 2005
2) Elementy prawa dla ekonomistów, Wojciech Siuda, Wydawnictwo Scriptum 2006
3) Podstawy prawa dla ekonomistów i nie tylko, Jolanta Jabłońska – Bonca, LexisNexis 2007
Podstawowe akty normatywne:
1.
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej
2.
Kodeks cywilny
3.
Kodeks karny
4.
Kodeks spółek handlowych
5.
Ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz.U.07.155.1095 z
późniejszymi zmianami)
6.
Ustawa z dnia 27 lipca 2002 r. o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o
zmianie Kodeksu cywilnego. (Dz.U.00.22.271 z późniejszymi zmianami)
7.
Ustawa z dnia 2 marca 2000 r. o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o
odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny. Dz.U.00.22.271 z
Nazwa przedmiotu: Elementy wiedzy o kulturze
Rok studiów: I
Semestr: I
Kierunek/Specjalność: pedagogika
Prowadzący: prof. nadzw. dr hab. Tomasz Węcławowicz
Liczba godzin: 30
Zrozumienie uwarunkowań historyczno kulturowych dla przemian stylowych w architekturze,
rzeźbie i malarstwie w ciągu dziejów.
40
2. Opis przedmiotu - treść kształcenia:
1)
Historia sztuki wśród innych nauk humanistycznych – kształtowanie się metod poznania
dziejów sztuki oraz interpretacji treści dzieł i ich form artystycznych (3 godz.);
2)
Zarys historyczny epok kulturowych i stylowych od średniowiecza do współczesności –
referowanie wybranych przykładów materiału zabytkowego z architektury rzeźby malarstwa
i rzemiosła artystycznego prezentowanych na przezroczach a także trzy wykłady w
oddziałach Muzeum Narodowego w Krakowie (16 godz.);
3)
Regiony historyczno-kulturowe Europy – Tradycja kultury antycznej w dawnych granicach
Cesarstwa rzymskiego. Podziały religijne w wiekach XVI-XVIII i ich znaczenie dla kultury
artystycznej krajów protestanckich i katolickich; Rola Francji i Paryża od wieku XVII do
połowy wieku XX.) (8 godz);
4)
Współczesna problematyka badań nad sztuką (1 godz);
5)
Muzealnictwo i konserwacja zabytków (2 godz).
Przegląd materiału zabytkowego i jego analiza metodą historyczno-porównawczą. Wykłady są
ilustrowane przezroczami. Przewidywane są także dwa wykłady w oddziałach Muzeum
Narodowego w Krakowie (na podstawie umowy między Rektorem i Kanclerzem KSW a
Dyrektorem MNK z r. 2007).
Ogólne rozpoznanie stylowe dzieła architektury rzeźby lub malarstwa. Znajomość specyfiki
artystycznej historyczno-kulturowych regionów Europy.
Test zaliczeniowy tzw. typu otwartego
1) J. Białostocki, Sztuka cenniejsza niż złoto, Warszawa (kilka wydań od r.1968 do 2000);
2) Włodarczyk-Kulak, M. Kulak, Wiedza o kulturze - epoki, dzieła artyści, Bielsko-Biała
2000, (II wyd. 2005);
1) D’Alleva, Jak studiować historię sztuki, Kraków 2008;
2) F. Jones, Wstęp do historii sztuki, Poznań 1999;
41
3) St. Kozakiewicz (red.), Słownik terminologiczny sztuk pięknych, Warszawa (kilka wydań
od 1969 do 2002);
Kierunek: Pedagogika, specjalność: pedagogika społeczna, pedagogika szkolna, pedagogika
resocjalizacyjna, pedagogika pracy, interwencja wychowawcza.
Pedagogika – studia niestacjonarne rok I semestr I
Przedmiot
Forma Prowadzący Wymiar
zajęć
semestralny
Wybrane
W
Prof. dr hab. 30
zagadnienia
J. Łagowski
filozofii
Psychologia
W
Dr M. Kliś
30
ogólna
Psychologia
Ćw.
Doc. Dr S.
30
ogólna
Nieciuński,
Dr Sz.
Czapliński,
Dr M. Kliś,
Mgr A.
StachBorejko
Wprowadzeni W
Dr K.
15
e do
Grzesiak
pedagogiki
Dydaktyka
W
Prof. nadz.
30
ogólna
dr hab. A.
Kozuh
Dydaktyka
Ćw.
Prof. dr hab. 30
ogólna
A. Kozuh,
Mgr A.
Litawa
Mgr A.
Fabiańczyk
Metodologia
W
Prof. dr hab. 10
badań
B. Kożuh
pedagogiczny
ch
Metodologia
Ćw.
Prof. dr hab. 10
badań
B. Kożuh,
pedagogiczny
mgr W.
ch
Adamek
Komunikacja W
Dr B.
10
Interpersonal
Czerska
na
Komunikacja Ćw.
Dr Bożena
10
interpersonaln
Czerska, mgr
a
K. Wójcik-
Punkty
ECTS
5
Typ
przedm.
O
Forma
zaliczenia
E
5
O
E
O
Z
3
O
Z
7
O
E
O
Z
O
Z
2
O
2
O
Z
O
Z
42
Bezpieczeńst
wo, higiena
pracy i
podstawy
pierwszej
pomocy
W 3 g.
Ćw. 2
g.
Podstawy
informatyki
Język
angielski
Ćw.
Ćw.
Przedmiot do
wyboru:
Elementy
prawa
W
Elementy
wiedzy o
kulturze
Razem:
W
Pyrć
Dr n. med. I.
Kowalewski,
Dr S.
Poździoch,
Mgr A.
Skowroński,
Mgr J.
Niedenthal,
Mgr R.
Kmiecik
Studium
Informatyki
Studium
Języków
Obcych
5
0
O
Z
20
1
O
Z
20
1
O
Z
OW
Doc. Dr M.
SalaSzczypiński
Dr hab. T.
Węcławowic
z
20
1
j.w.
Z
OW
270
Z
27
Nazwa przedmiotu: Wybrane zagadnienia filozofii
Rok: I
Rodzaj studiów: niestacjonarne
Semestr: I
Prowadzący: prof. dr hab. Bronisław Łagowski
Liczba godzin: 30
1. Opis przedmiotu - cel kształcenia: Zaznajomienie z filozofią jako częścią kultury; pobudzenie
refleksji etycznej; ukazanie krytycznej funkcji filozofii.
a) Przedmiot filozofii, główne tematy i zagadnienia; metafizyka a nauki pozytywne
43
b) Teorie prawdy; optymizm i pesymizm poznawczy.
c) Spór o źródła i metody poznania; racjonalizm, empiryzm, irracjonalizm.
d) Główne kierunki etyki; greckie źródła etyki
e) Etyka utylitarystyczna i jej krytycy; Kant
f) Spór o naturę ludzką; Hobbes, Rousseau
g) Psychoanalityczna teoria kultury; sublimacja; ego i superego
h) Estetyka; teoria sztuki; biologiczna interpretacja piękna
i) Główne nurty filozofii społecznej; liberalizm, konserwatyzm, tradycjonalizm,
indywidualizm i komunitaryzm.
j) Filozofia w Polsce; mesjanizm, „filozofia narodowa”; filozofia pracy Brzozowskiego,
sceptycyzm Kołakowskiego
Wykład
Poznać zarys podstawowych zagadnień filozoficznych; zdobycie erudycji w zakresie ułatwiającym
samodzielne rozeznanie się w literaturze filozoficznej.
5. Forma i warunki zaliczenia: Egzamin pisemny
Kartezjusz: „Rozprawa o metodzie”, Warszawa 1970 r.
A. Schopenhauer: „Aforyzmy o mądrości życia”, Warszawa 1974 r.
A. Anzenbacher: „Wprowadzenie do filozofii”
Podręcznik preferowany:
Peter K. McInerney: „Wstęp do filozofii” Poznań, 1992 r.
lub inny podręcznik wybrany według własnych zainteresowań
Rok studiów: I
Semestr: I
44
Prowadzący: dr Maria Kliś
Forma kursu: wykład/ćwiczenia
Liczba godzin: 30/30
Punkty ECTS: 5
1. Opis przedmiotu - cel kształcenia: Przekazanie studentom podstawowej wiedzy z zakresu
psychologii ogólnej, dotyczącej: przedmiotu badania psychologii formułowanego w ramach
różnych szkół i kierunków psychologicznych, biologicznych i społecznych podstaw rozwoju
i funkcjonowania psychiki człowieka, charakterystyki procesów psychicznych (poznawczych,
emocjonalno-motywacyjnych,
temperamentu,
osobowości),
podstawowych
praw
i prawidłowości kierujących funkcjonowaniem wymienionych obszarów psychiki w różnych
sytuacjach życia społecznego, w tym także w sytuacji stresu. Wskazane zostaną również przykłady
zastosowania przyswajanej przez studentów wiedzy w pracy pedagoga oraz innych dziedzinach
życia społecznego
2. Opis przedmiotu – treść kształcenia: Rozwój myśli psychologicznej na przestrzeni wieków w
obszarze filozofii, przedmiot badania psychologii formułowany w ramach różnych szkół i
kierunków
psychologicznych,
podstawowe
cechy
i
wymiary
psychiki
człowieka
w ujęciu psychologii klasycznej, behawioryzmu, psychoanalizy, psychologii humanistycznej oraz w
ujęciu poznawczym, biologiczno-społeczne podstawy funkcjonowania psychiki, psychologia
spostrzegania – fizjologiczne i psychologiczne prawidłowości procesów spostrzegania, rola uwagi
w procesach percepcji, problem adekwatności spostrzeżeń, podstawowe procesy uczenia się, istota
tego procesu, formy i rodzaje uczenia się, rola nagrody i kary w procesie uczenia się, zagadnienie
wyuczonej bezradności, uczenie się społeczne (tzw. modelowanie zachowania), uczenie się utajone,
istota myślenia – inteligencja, rodzaje reprezentacji poznawczych konstruowanych w umyśle
człowieka, prawidłowości procesów myślenia, rola myślenia w sytuacjach problemowych oraz
twórczych, charakterystyka sytuacji problemowej oraz faz jej rozwiązywania, pojęcie inteligencji tradycyjne i nowsze koncepcje inteligencji, metody pomiaru inteligencji, pojęcie ilorazu
inteligencji, osoby wybitnie uzdolnione i osoby opóźnione w rozwoju inteligencji, procesy
pamięciowe, psychologiczne modele pamięci, rodzaje pamięci, cechy pamięci, strategie
zapamiętywania, mnemotechniki, środki farmakologiczne, język i procesy komunikacji językowej,
struktura i funkcje języka, pragmatyczne reguły posługiwania się językiem, język a procesy
poznawcze i inne sfery psychiki człowieka, psychologiczne podstawy uczenia się języków obcych,
procesy motywacji, wielość teorii motywacji, podstawowe funkcje motywacji, opis a wyjaśnianie
zjawisk motywacji, motywacja natury fizjologicznej vs. społecznej, koncepcja agresji opartej na
45
motywacji wrodzonej i inne koncepcje agresji, motywacja wewnętrzna, motywacja dążenia do
sukcesu vs unikania niepowodzeń, rola motywacji w sytuacjach szkolnych, emocje i uczucia –
radzenie sobie ze stresem, istota emocji, cechy doznania emocjonalnego, fizjologiczne mechanizmy
emocji, cztery główne teorie emocji funkcjonujące obecnie w psychologii, adaptacyjne i
dezadaptacyjne znaczenie emocji w życiu człowieka, sytuacje stresogenne i reakcje organizmu na
stres, warunki powstawania stresu, następstwa stresu i strategie walki ze stresem, cechy osobowości
a zagrożenie stresem, psychologia różnic indywidualnych na przykładzie regulacyjnej teorii
temperamentu J. Strelaua, biologiczne podstawy i psychologiczne wymiary temperamentu, pojęcie
aktywności i reaktywności, wpływ temperamentu na sposoby funkcjonowania człowieka, główne
orientacje w psychologii osobowości, koncepcje psychoanalityczne, humanistyczne, poznawcze,
psychologia narracyjne, teoria osobowości ukryta w historiach życia poszczególnych osób.
3. Środki i metody realizacji: wykład kursowy - prezentowane w czasie wykładu treści będą
ilustrowane stosownymi wykresami, schematami, ilościowym i jakościowym zestawieniem
prezentowanych
treści,
zdjęciami,
fragmentami
filmów;
ćwiczenia,
prowadzone
będą
w formie konwersatoryjnej z uwzględnieniem referatów i koreferatów prezentowanych przez
studentów w ramach ćwiczeń.
Przygotowanie się do zajęć ze strony studentów powinno obejmować: obecność na wykładach i
ćwiczeniach, zapoznanie się ze wskazaną przez prowadzącą zajęcia literaturą, umiejętność
poprawnego referowania przyswojonych treści, umiejętność wykorzystania przyswojonej wiedzy w
procesie analizy i interpretacji problemów pedagogicznych i sytuacji wychowawczych.
studenci powinni przyswoić sobie treści z zakresu psychologii ogólnej określone w programie
kształcenia, rozwinąć zdolność do dalszego poszerzania i pogłębiania wiedzy psychologicznej w
ramach samodzielnych, indywidualnych studiów, a także zdolność dokonania wglądu i objęcia
autorefleksją analizowanych na zajęciach sprawności i kompetencji psychicznych, umiejętność
identyfikowania tych sprawności u innych osób oraz zdolność odwoływania się do prawidłowości
psychologicznego funkcjonowania człowieka w różnych sytuacjach społecznych.
5. Forma i warunki zaliczenia: prowadzący zajęcia sprawdza obecność studentów na zajęciach
oraz dokonuje analizy i oceny: poziomu poznawczej aktywności studentów, stopnia przyswojenia
prezentowanej im wiedzy, umiejętności komunikowania przyswojonej wiedzy oraz trafnego
odniesienia jej do różnorodnych sytuacji wychowawczych i dydaktycznych. Wykład kończy się
egzaminem.
46
1) Mietzel, G. (2006). Wprowadzenie do psychologii. Podstawowe zagadnienia. Gdańsk.
GWP.
2) Oleś
P.
Puchalska-Wasyl,
M.,
Sobol-Kwapińska,
M.
(red.).
(2006).
O osobowości praktycznie wszystko. Wyd . Nauk. Scholar i Wyd. Nauk. KUL,
Warszawa-Lublin. (Część I rozdz. 1 oraz Część 2).
3) Sternberg, R. J. (1999). Wprowadzenie do psychologii. Warszawa, WSiP (rozdział: 11)
1) Kliś, M. (2004). Język i mowa. w: Wł. Pilecka, G. Rudkowska, L. Wrona (red.). Podstawy
Psychologii. Podręcznik dla studentów kierunków nauczycielskich. (Rozdz..III s.128150).
2) Kliś, M. (2004). Psychologiczne podstawy nauczania języków obcych. w: op.cit. (Rozdz.
III s. 151-171).
3) Kliś, M. (2004). Rola motywacji w edukacji szkolnej. w: op. cit. (Rozdz.VI s.228-238).
4) Kosslyn, S.M., Rosenberg, R.S. (2006). Psychologia. Mózg – Człowiek - Świat. Wyd.
Znak, Kraków /rozdziały wybrane indywidualnie przez studentów/.
5) Kostańska L. (1995). Procesy intelektualne i poznawcze dzieci o niższym od przeciętnego
poziomie inteligencji – próba charakterystyki. w: Gaś Z. (red.). Psychologia
wychowawcza stosowana, Wydawnictwo UMCS, Lublin.
6) Nieciuński, S. (2004). Właściwości psychiczne uczniów na etapie nauczania
zintegrowanego, s.29-49.w: D..Skulisz (red.). Zdrowie w edukacji elementarnej.
Wprowadzenie do konstruowania programów autorskich. Kraków, Wydawnictwo U.J.
7) Richard, J.G., Gerrig,J. Zimbardo Ph.G. (2006). Psychologia i życie. Wydanie nowe.
PWN, Warszawa /rozdziały indywidualnie wybrane przez studentów/.
8) Sternberg, R.J. (1999). Wprowadzenie... op. cit. rozdz: 1,2, 4,5,6,7,8,9,10, 12, 13,
16,17,18,19,20).
Rok: I
Semestr: I
47
Liczba godzin: 30
1. Opis przedmiotu - cel kształcenia: Wyposażenie studentów w wiedzę dotyczącą wybranych
zagadnień z psychologii ogólnej, ze szczególnym uwzględnieniem: (a) pojęć określających
zjawiska psychiczne oraz (b) prawidłowości rządzących funkcjonowaniem, rozwojem oraz
pedagogicznym formowaniem mechanizmów psychicznych regulujących aktywność człowieka.
Kształtowanie kompetencji umożliwiających analizę podstawowych zastosowań oraz kreatywne
wykorzystanie wiedzy psychologicznej w procesie edukacji.
1. Psychologia spostrzegania: wrażenia, spostrzeżenia, procesy detekcji i transdukcji, zjawiska
progów absolutnego i różnicy, prawo Webera, teorie widzenia barw oraz spostrzegania
przestrzeni, wyodrębnianie figur i nadawanie im znaczeń w procesie organizowania pola
percepcji, złudzenia, fizjologiczne i psychologiczne prawidłowości procesu spostrzegania,
problem adekwatności spostrzeżeń.
2. Proces uwagi: pojęcie i prawa rządzące uwagą – funkcje uwagi, jej pojemność, uwaga
bierna i czynna, cechy przedmiotów przyciągających uwagę, podzielność uwagi, stany
skupienia
uwagi;
rola
uwagi
w
procesach
poznawczych
(percepcji,
pamięci
i myślenia); zagadnienie wyuczonej bezradności; problem skupiania uwagi oraz kierowania
uwagą ucznia.
3. Podstawowe procesy uczenia się: warunkowanie klasyczne, instrumentalne, uczenie się
społeczne, znaczenie wzmocnień pozytywnych i negatywnych, prawo efektu, rola kary w
uczeniu
się,
funkcje
różnych
rodzajów
uczenia
się
oraz
ich
znaczenie
w procesach kształcenia i wychowania.
4. Myślenie: reprezentacje poznawcze konstruowane w umyśle, ich rodzaje, mapy umysłowe,
kategorie i pojęcia, schematy, skrypty, operowanie reprezentacjami psychicznymi,
rozwiązywanie problemów, etapy rozwiązywania problemów, sposoby rozwiązywania –
algorytmy i heurystyki, myślenie twórcze, stymulacja rozwoju myślenia w procesie
edukacji.
5. Inteligencja: tradycyjne i nowe koncepcje inteligencji, metody pomiaru inteligencji, pojęcie
ilorazu inteligencji, osoby wybitnie uzdolnione, osoby opóźnione w rozwoju inteligencji,
osoby z pogranicza normy intelektualnej, niedorozwoje umysłowe, poziom inteligencji a
przebieg i efekty procesu uczenia się.
6. Procesy pamięci: psychologiczne modele pamięci, funkcje pamięci, systemy pamięci,
rodzaje pamięci, cechy pamięci, możliwości powiększania pojemności i trwałości pamięci,
48
strategie zapamiętywania, mnemotechniki, farmakologiczne wzmacnianie pamięci, teorie
zapominania, stymulacja rozwoju pamięci uczniów.
7. Procesy motywacji: pojęcia motywacji, podstawowe funkcje motywacji, procesy
aktywizacji, ukierunkowania, podtrzymywania i finalizacji aktywności, motywacja
wewnętrzna i zewnętrzna, motywacja poznawcza, teorie motywacji fizjologicznej i
społecznej, koncepcja agresji oparta na motywacji wrodzonej oraz inne koncepcje agresji,
motywacja dążenia do sukcesu w odróżnieniu od motywacji unikania niepowodzeń, rola
motywacji w sytuacjach szkolnych.
8. Emocje i uczucia: ich definicje oraz cechy doznania emocjonalnego, rodzaje procesów
emocjonalnych, znak treść i intensywność emocji, natężenie emocji a działanie układu
nerwowego sympatycznego i parasympatycznego, rola czynników genetycznych i
kulturowych w rozwoju emocji, reguły ujawniania, emblematy, teorie emocji Jamesa
Langego, Cannona Barda, Schachtera i Singera, koncepcja procesów przeciwstawnych
Solomona, adaptacyjne i dezadaptacyjne znaczenie emocji w życiu człowieka, funkcje
emocji w procesie edukacji, stymulowanie rozwoju emocji.
9. Stres: eustres, dystres, sytuacje stresowe i reakcje organizmu na stres, warunki powstawania
stresu, następstwa stresu, strategie profilaktyki i walki ze stresem, cechy osobowości a
zagrożenie stresem, stres i w sytuacjach szkolnych.
10. Osobowość: główne orientacje psychologii osobowości, koncepcje cech osobowości,
koncepcje psychologii humanistycznej, ujęcia psychoanalityczne, teorie poznawcze,
psychologia narracji, teoria osobowości ukryta w historiach życia poszczególnych osób,
poznanie osobowości ucznia.
Przygotowanie się studentów do zajęć winno obejmować: opanowanie odpowiedniej literatury,
wskazanie przykładów zastosowania przyswajanej wiedzy w analizie teoretycznych problemów
pedagogiki oraz zastosowanie wiedzy w opisach i interpretacji konkretnych zdarzeń
wychowawczych.
Dyskusja podczas zajęć ma koncentrować się na: klaryfikacji pojęć, wyjaśnieniu psychologicznych
mechanizmów zachowania się człowieka , rozważaniu przedstawianych przez studentów
przykładów.
Od studenta wymaga się opanowania: treści psychologii ogólnej w zakresie określonym programem
kształcenia, rozwinięcia zdolności dalszego samodzielnego poznawania wiedzy w obszarze
49
omawianego przedmiotu, przyswojenia kompetencji stosowania opanowanej wiedzy w analizie
teoretycznych kwestii pedagogicznych oraz w rozwiązywaniu konkretnych zadań wychowawczych.
Prowadzący zajęcia przeprowadza diagnozę oraz dokonuje bieżących ocen: (a) stopnia
przygotowania studentów do ćwiczeń, poziomu aktywności oraz racjonalności ich wypowiedzi
zgłaszanych podczas dyskusji, sprawdza obecność.
Zaliczenie wymaga uzyskania pozytywnej oceny testach wiadomości przeprowadzanych
dwukrotnie, w połowie kursu i po zakończeniu ćwiczeń lub w ewentualnych kolejnych
sprawdzianach ustnych lub pisemnych.
Student ma obowiązek zaliczenia wszystkich ćwiczeń. W przypadku nieobecności może je zaliczyć
pisemnie lub ustnie podczas dyżurów realizowanych przez prowadzącego zajęcia.
1) Mietzel G. Wprowadzenie do psychologii. Podstawowe zagadnienia. Gdańsk, Gdańskie
2) Oleś P., Puchalska-Wasyl M., Sobol-Kwapińska M., O osobowości praktycznie wszystko.
Ćwiczenia z psychologii osobowości, Scholar, Wydawnictwo Naukowe KUL,
3) Sternberg R. J. Wprowadzenie do psychologii, WSiP, Warszawa1999, rozdz. 13.
1) Zimbardo Ph., G. Gerrig R. J. Psychologia i życie. Wydanie nowe, Warszawa,
2) Nieciuński S. Kształcenie akademickie a intelektualny rozwój młodzieży studenckiej.
3) W: Pilecka W., Rudkowska G., Wrona L., Podstawy psychologii. Podręcznik dla
studentów kierunków nauczycielskich, Wydawnictwo naukowe Akademii Pedagogicznej
w Krakowie, 2004. Fragmenty: Maria Kliś, Język i mowa, s. 128-150, Psychologiczne
podstawy nauczania języków, s. 151-171, Rola motywacji w edukacji szkolnej, s. 228238.
50
4) Gaś Z., Psychologia wychowawcza stosowana, UMCS, Lublin, 1995. Fragment: Procesy
charakterystyki.
5) Kofta M, Doliński D. Poznawcze podejście do osobowości. W: Strelau J. (red.)
Psychologia. Podręcznik akademicki, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. Gdańsk
2000.
6) Strelau J. Różnice indywidualne: opis, determinanty i aspekt społeczny. W: Strelau J.
(red.) Psychologia. Podręcznik akademicki, Gdańsdkie Wydawnictwo Psychologiczne.
Gdańsk 2000.
7) Drat-Ruszczak K. Teorie osobowości podejście psychodynamiczne i humanistyczne. W:
Rok studiów: I
Semestr: I
Specjalność/Specjalności: pedagogika
wszystkie
Prowadzący: mgr Anna Stach - Borejko
Liczba godzin: 30
Opis przedmiotu:
1.Cel kształcenia:
Zapoznanie studentów z podstawowymi zagadnieniami psychologicznymi i kluczowymi terminami
psychologicznymi. Prezentacja najważniejszych badań i eksperymentów ilustrujących poruszane
zagadnienia ze szczególnym uwzględnieniem mechanizmów adekwatnego funkcjonowania
człowieka w środowisku.
2. Treść kształcenia:
Tematyka zajęć:1.Mechanizmy spostrzegania
2.Podstawowe procesy uczenia się
3.Rozwiązywanie problemów
51
4.Pamięć i motywacja
5.Emocje
6.Stres i radzenie sobie w sytuacjach trudnych
7.Psychologia procesów społecznych
3. Wiedza i umiejętności, jakie powinien osiągnąć student:
Znajomość kluczowych terminów psychologicznych. Znajomość podstawowych mechanizmów
psychologicznych dotyczących: reagowania organizmu na bodźce, procesów uczenia się i
rozwiązywania problemów, zapamiętywania i motywowania, radzenia sobie ze stresem i procesów
społecznych. Orientacja w klasycznych eksperymentach psychologicznych.
Dyskusja i analiza przeczytanej lektury. Ilustracja wybranych problemów praktycznych
kwestionariuszami i testami psychologicznymi.
5. Metody sprawdzania wiedzy, forma i warunki zaliczenia:
Kolokwium zaliczeniowe. Przy zaliczeniu będzie brana pod uwagę frekwencja i aktywność na
zajęciach.
Gerd Mietzel ‘Wprowadzenie do psychologii’ GWP Gdańsk 1999r.
Encyklopedia psychologii pod red. W. Szewczuka Warszawa 1998r.
Nazwa przedmiotu: Wprowadzenie do pedagogiki
Rok studiów: I
Semestr: I
Prowadzący: dr Krystyna Grzesiak
Liczba godzin: 15
52
Celem kształcenia jest nabycie przez studenta wiedzy orientującej go we współczesnej pedagogice
oraz umiejętności posługiwania się aparaturą pojęciową właściwą współczesnym koncepcjom
pedagogicznym. Przekazanie wiedzy pedagogicznej niezbędnej dla zrozumienia wszelkich
warunków, procesów i działań istotnych dla pełnego rozwoju jednostki. Kształtowanie u przyszłych
pedagogów refleksyjnego stosunku do poznawanych teorii, twórczej i kreatywnej postawy oraz
wdrażanie do samokształcenia. Wskazywanie na związek teorii z praktyką pedagogiczną
•
Geneza pedagogiki jako dyscypliny wiedzy i etymologia jej nazwy, charakterystyka
pedagogiki jaki nauki o wychowaniu. Funkcje i zadania pedagogiki. Subdyscypliny
pedagogiki. Związek pedagogiki z innymi naukami.
•
Podstawowe pojęcia w pedagogice. Próba definicji. Wychowanie jego rozumienie
i zakresy, wychowanie instytucjonalne, samowychowanie jako proces autokreacji,
kształcenie, kształcenie ustawiczne, nauczanie, uczenie się, środowisko wychowawcze,
charakterystyka podstawowych środowisk wychowawczych: rodziny, szkoły, grupy
rówieśniczej i środowiska lokalnego, osobowość, kultura, czas wolny
•
Geneza instytucji nauczyciela i szkoły. Pedeutologia jako nauka o nauczycielu
i wychowawcy. Zagadnienia talentu pedagogicznego i osobowości
nauczyciela.
Kompetencje
Współpraca
zawodowe
nauczycieli.
Awans
zawodowy
nauczycieli.
nauczycieli z rodzicami
•
Uczeń i jego podmiotowość (uczeń w procesie kształcenia, właściwości psychiczne
uczniów, cechy ucznia). Klasa szkolna jako grupa społeczna. Proces kształcenia
(podstawowe strategie nauczania, uczenia się, metody i formy nauczania, kształcenie
wielostronne).
podstawowe środki audiowizualne: rzutnik, program Power Point (prezentacje)
Metody realizacji podające: wykład
53
przedmiotu:
Po zakończeniu zajęć student będzie wyposażony w podstawową wiedzę na temat rozwoju
pedagogiki i praktyki edukacyjnej. Będzie znał podstawowe pojęcia i teorie które umożliwią mu
zrozumienie procesów kształcenia i wychowania oraz rolę edukacji w procesach przebudowy
społecznej. Będzie poprawnie posługiwał się kategoriami pojęciowymi współczesnej pedagogiki.
Posiądzie umiejętność poprawnego formułowania problemów badawczych oraz tworzenia dyrektyw
i projektów praktycznego działania edukacyjnego. Formułowane przez niego problemy badawcze
osadzone będą w kontekście filozoficznym, teoretycznym i historycznym.
zaliczenie I semestru na podstawie kolokwium
1) Pedagogika, podręcznik akademicki, cz. 1 i 2, red. Z. Kwieciński, B. Śliwerski, Warszawa
2006
2) S. Kunowski, Podstawy współczesnej pedagogiki, Łódź 1996
3) M. Łobocki, ABC wychowania dla nauczycieli i wychowawców, Warszawa 1995
4) Janowski, Pedagogika praktyczna, zarys problematyki, zdrowy rozsądek, wyniki badań,
Warszawa 2002
1) Pedagogika, red. B. Suchodolski, Warszawa 1985, t I i II
2) S. Wołoszyn, Nauki o wychowaniu w Polsce w XX wieku. Próba syntetycznego zarysu na
tle powszechnym, Kielce 1998
3) Sztuka nauczania. Szkoła, red. K. Konarzewski, Warszawa 2005 - podręcznik akademicki
4) Sztuka nauczania. Czynności nauczyciela, red. K. Kruszewski, Warszawa 2005
5) W. Okoń, Nowy słownik pedagogiczny, Warszawa 2007
6) M. Łobocki, Teoria wychowania w zarysie, Kraków 2008
7) Pedagogika we współczesnym dyskursie humanistycznym, red. T. Lewowicki,
8) Kraków 2004
Rok studiów: I
Semestr: I
54
Liczba godzin: 30
•
poznanie i rozumienie podstaw nowoczesnego procesu kształcenia oraz jego uwarunkowań,
•
wyposażenie studentów w treści teoretyczne, niezbędne do udziału w tworzeniu strategii
zajęć w szkole i innych placówkach edukacyjnych,
•
wdrożenie do refleksyjnego stosunku do procesu kształcenia.
I BLOK: Ewolucja procesu kształcenia
•
Wprowadzenie do cyklu wykładów o dydaktyce ogólnej. Przedmiot i zadania dydaktyki
kształcenia ogólnego.
•
Dydaktyka jako proces kierowania uczeniem się. Główne pojęcia dydaktyki. Dydaktyka
ogólna a dydaktyki szczegółowe – wzajemne inspiracje.
•
Dydaktyka tradycyjna a dydaktyka współczesna. Historia rozwoju myśli dydaktycznej.
Przegląd najważniejszych idei dydaktycznych.
•
Rola nauczyciela w XIX i XX wieku.
•
Rola zawodowa a osobowość nauczyciela. Nauczyciel – refleksyjny praktyk.
•
Kompetencje zawodowe nowoczesnego nauczyciela. Kompleksowość nauczania, wiedza
przedmiotowa, wiedza profesjonalna.
•
Komunikacja interpersonalna jako kluczowa kompetencja nowoczesnego pedagoga
•
Twórczość w pracy nauczyciela. Innowacje dydaktyczne. Przyczyny trudności pozyskania
zwolenników innowacji. Wypalenie zawodowe nauczycieli.
•
Tendencje w dydaktyce współczesnej. Uczenie się w świetle raportów edukacyjnych.
Reforma edukacji w Polsce z 1999 roku. Krytyka szkoły. Odejście od szkoły autorytarnej,
opartej na władzy nauczyciela.
•
Główne trendy w zakresie struktur oraz funkcjonowania systemów edukacyjnych na
świecie. Szkoły alternatywne. Modele wybranych systemów kształcenia na różnych
kontynentach.
II BLOK: Kierowanie kształceniem
55
•
Proces kształcenia i samokształcenia. Skuteczność w kształceniu: nastawienie zawodowe,
funkcje nauczyciela. Uczyć się jak myśleć. Uczyć się jak się uczyć. Uczyć się jak być
samodzielnym organizatorem swojej przyszłości.
•
Organizacyjne formy kształcenia. Organizacja pracy nauczyciela i uczniów. Typy lekcji.
Organizacja działań w szkole i poza szkołą.
•
Kształcenie według wymagań: wszechstronność czy specjalizacja. Konstruowanie
autorskiego programu kształcenia. Etapy planowania dydaktycznego. Zalety i wady
planowania dydaktycznego. Spirala edukacyjna Gilberta.
•
Style kierowania pracą uczniów. Styl relacyjny i zadaniowy. Styl zamknięty, negocjacyjny i
zindywidualizowany. Styl kierowniczy, terapeutyczny i wyzwalający. Kształcenie
indywidualne i grupowe.
•
Style kierowania uczeniem się czyli metody kształcenia. Wymiary metod kształcenia.
•
Metody kar i nagród w kształceniu. Metody modelowania. Efekt Pigmaliona i inne.
•
Metody aktywizujące w nauczaniu. Nauczanie problemowe. Kreatywne rozwiązywanie
problemów.
•
Technologiczny system kształcenia – dążenie do skuteczności.
•
Humanistyczny system kształcenia – dążenie do zaspokajania potrzeb.
•
Kształcenie wieloaspektowe (wielostronne): przyswajanie, odkrywanie, przeżywanie i
działanie. Modele uczenia się przedmiotów szkolnych.
•
Klimat uczenia się. Cechy społeczne klasy. Czynniki motywacyjne zależne od nauczyciela.
Teorie motywacyjne uczenia się. Teorie poznawcze uczenia się i ich znaczenie dla praktyki
dydaktycznej.
•
Zasady kształcenia
•
Nowoczesne środki dydaktyczne. Środki proste i złożone. Środki pasywne i interaktywne.
Korzystanie z technologii komunikacyjno-informacyjnych. Dydaktyka mediów.
III BLOK: Efekty kształcenia
•
Podnoszenie jakości pracy szkoły. Innowacje, nowatorstwo, twórczość pedagogiczna.
•
Diagnostyka i ewaluacja w szkole. Egzaminy zewnętrzne.
•
Kompetencje nowoczesnego nauczyciela w zakresie ewaluacji. Pojęcie ewaluacji i jej
rodzaje. Podstawowe błędy oceniania nauczycielskiego.
•
Sprawdzanie i pomiar osiągnięć szkolnych. Konwencjonalne formy sprawdzania osiągnięć
szkolnych uczniów. Testy dydaktyczne.
•
Opracowanie zadań testowych. Typy zadań w narzędziach pomiaru. Cechy dobrego testu.
•
Taksonomia
celów
kształcenia.
Podział
treści
w
modelu
dwustopniowym
i
wielostopniowym.
56
•
Podsumowanie treści wykładowych. Omówienie zagadnień egzaminacyjnych .
Pomoce dydaktyczne stanowią podręczniki, czasopisma pedagogiczne, foliogramy, materiały
filmowe, kwestionariusze testów, prezentacje mutimedialne.
przedmiotu
zakłada się, że po zakończeniu cyklu wykładów student będzie:
•
rozumiał rolę oraz przebieg procesu kształcenia w życiu ucznia w każdym wieku
•
poprawnie analizował i wnioskował obszar wpływów oraz role nauczyciela i ucznia w
procesie kształcenia,
•
rozumiał konieczność diagnozy oraz pomiaru jakości efektów własnej pracy,
•
szanował i rozwijał w sobie potrzebę kształcenia ustawicznego.
Cykl zajęć w postaci wykładów kończy się egzaminem. Warunkiem dopuszczenia studenta do
egzaminu jest pozytywna ocena zaliczeniowa z ćwiczeń.
Egzamin przewidziano w formie pisemnej (testowo-opisowy). Zagadnienia egzaminacyjne wraz z
literaturą przedmiotu studenci otrzymują na początku spotkań z wykładowcą. Są one również
umieszczone od początku trwania zajęć wykładowych na stronie internetowej: www.aniakozlowska.net
Precyzyjny termin egzaminu studenci ustalają z wykładowcą na dwa miesiące przed rozpoczęciem
sesji egzaminacyjnej.
1) Andrukowicz W., Teoria kształcenia integralnego. Szczecin 2000.
2) Arends R. , Uczymy się nauczać. Warszawa 1994.
3) Benjamin H., Edukacja jaskiniowców. Warszawa 1998.
4) Bogaj A., Kształcenie ogólne. Między tradycją a ponowoczesnością. Warszawa 2000.
5) Day Ch., Nauczyciel z pasją. Gdańsk 2008.
57
6) Denek K., Bereźnicki F., Tendencje w dydaktyce współczesnej. Toruń 1998.
7) Dryden G., Vos J., Rewolucja w uczeniu się. Poznań 2000.
8) Fenstermacher G, Solis J., Style nauczania. Warszawa 2000.
9) Gagné R., Briggs L., Wagner W., Zasady projektowania dydaktycznego. Warszawa
1992.
Białystok 2000.
Warszawa 1992.
19) Kuźma J., Wroński R. (red.), Kształcenie praktyczne przyszłych nauczycieli
nowoczesnej szkoły. Kraków 2002.
21) Łukaszewicz M., Mistrzostwo. Jak pobijać własne rekordy w szybkim i skutecznym
uczeniu się. Poznań 2007.
32) Stewart J., Mosty zamiast murów. Podręcznik komunikacji interpersonalnej.
Warszawa 2003.
33) Szternberg A., Doskonalenie usług edukacyjnych: podstawy pomiaru jakości
kształcenia. Opole 2008.
58
Rok studiów: I
Semestr: I
Liczba godzin: 30
Cele nauczania przedmiotu:
•
inspiracja w poszukiwaniu efektywnych i twórczych metod pracy dydaktycznej,
•
sprawne rozumienie i posługiwanie się zasadami kształcenia, metodami i formami
organizacyjnymi kształcenia,
•
stosowanie i tworzenie nowoczesnych środków kształcenia.
•
Wprowadzenie w podstawowe treści zajęć ćwiczeniowych. Ustalenie reguł i zasad
obowiązujących podczas realizacji zajęć oraz warunków zaliczenia przedmiotu. Po co
pedagogowi umiejętności dydaktyczne?
•
Umiejętności dydaktyczne w zakresie komunikacji interpersonalnej. Gra dydaktyczna
„zgadnij kim jesteś?” i „plotka” oraz warsztat dydaktyczny „moje pierwsze zajęcia”.
•
Kompetencje dydaktyczne dotyczące integrowania i konsolidowania zespołu. Poznajemy się
lepiej, skoro mamy razem pracować – warsztat „wizytówki”. Metody integrowania zespołu.
•
Motywacja w procesie dydaktycznym. Wyszukiwanie mocnych stron własnej osobowości.
Znaczenie poczucia kontroli w osiąganiu sukcesu. Warsztaty aktywizujące: test poczucia
kontroli i gra „zwierzak”.
59
•
Uczenie się współpracy. Warsztat „drzewko decyzyjne”.
•
Proces skutecznego kierowania uczeniem się ZWI. Metoda metaplanu. Rozgrzewka
dydaktyczna – alfabet.
•
Kompetencje dydaktyczne nowoczesnego pedagoga. Metoda inscenizacji.
•
Nowoczesne metody kształcenia. Metoda „6 kapeluszy myślowych De Bono”.
•
Jak lepiej poznać siebie i swoich wychowanków? Temperament ucznia i nauczyciela a
proces kształcenia. Zasady postępowania dydaktycznego z wychowankami o różnorodnej
konstrukcji osobowościowej. Test na temperament.
•
Jak utrzymać dyscyplinę na zajęciach? Jak rozładować agresję wychowanków? Saper, czyli
sposoby walki z agresja w szkole. Ewaluacja poprzez metodę walizeczki i kosza.
•
Gry transakcyjne w kształceniu. Gry zdrowe i gry chore.
•
Analiza problemów dydaktycznych związanych z niepowodzeniami szkolnymi uczniów.
Uwarunkowania niepowodzeń szkolnych. Metoda debaty.
•
Problem powodzenia szkolnego. Zdolności w procesie uczenia się. Formy pracy z uczniem
zdolnym. „Metoda 635”.
•
Kto to jest twórczy pedagog? Jak żyć twórczo? Twórczy nauczyciel - twórczy uczeń. Testy
twórczości. Etapy kreatywnego rozwiązywania problemów.
•
Wymiana uwag dotyczących sposobu realizacji zajęć. Ewaluacja zajęć. Omówienie
trudniejszych zagadnień do egzaminu.
Podręczniki, czasopisma pedagogiczne, wybrane artykuły z czasopism pedagogicznych, nadbitki i
kserokopie opracowań dydaktycznych, foliogramy, materiały filmowe, kwestionariusze testów,
prezentacje mutimedialne.
Metody aktywizujące: grupowe i indywidualne
•
przedmiotu:
poprawna analiza i refleksja nad obszarem wpływów oraz rolą czynników w procesie
dydaktycznym,
•
rozumienie roli i przebiegu procesu kształcenia w szkole i innych placówkach
edukacyjnych,
•
sprawne operowanie repertuarem metodycznym,
•
umiejętność wykorzystania nabytych umiejętności w samodzielnej konstrukcji zajęć.
Cykl zajęć w postaci ćwiczeń kończy się zaliczeniem. Podstawą zaliczenia jest:
60
•
obecność studenta na zajęciach
•
aktywny, indywidualny udział studenta w dyskusjach i debatach
•
zaangażowanie studenta w warsztaty prowadzone metodami aktywizującymi.
Zaliczenie z ćwiczeń stanowi warunek dopuszczenia do egzaminu.
1)
Andrukowicz W., Teoria kształcenia integralnego. Szczecin 2000.
2)
Arends R. , Uczymy się nauczać. Warszawa 1994.
3)
Benjamin H., Edukacja jaskiniowców. Warszawa 1998.
4)
Bogaj A., Kształcenie ogólne. Między tradycją a ponowoczesnością. Warszawa 2000.
5)
Day Ch., Nauczyciel z pasją. Gdańsk 2008.
6)
Denek K., Bereźnicki F., Tendencje w dydaktyce współczesnej. Toruń 1998.
7)
Dryden G., Vos J., Rewolucja w uczeniu się. Poznań 2000.
8)
Fenstermacher G, Solis J., Style nauczania. Warszawa 2000.
9)
Gagné R., Briggs L., Wagner W., Zasady projektowania dydaktycznego. Warszawa 1992.
13) Koć – Seniuch G., Cichocki A., Nauczyciel i uczniowie w dyskursie edukacyjnym. Białystok
2000.
Warszawa 1992.
61
się. Poznań 2007.
32) Stewart J., Mosty zamiast murów. Podręcznik komunikacji interpersonalnej. Warszawa 2003.
Opole 2008.
Rok studiów: I
Semestr: I
Liczba godzin: 30
62
umożliwienie studentowi zdobycia wiedzy na temat najważniejszych systemów dydaktycznych;
uświadomienie studentowi różnorodności metod i środków kształcenia; umożliwienie studentowi
zdobycia wiedzy na temat przyczyn i profilaktyki niepowodzeń szkolnych uczniów; wdrożenie
studenta do formułowania celów kształcenia;
Proces kształcenia jako związek nauczania i uczenia się; zasady nauczania; cele, metody, środki
kształcenia; organizacyjne formy kształcenia; kontrola i ocena pracy uczniów; niepowodzenia
szkolne – przyczyny i zapobieganie; najważniejsze systemy dydaktyczne
Praca z tekstem, pogadanka, referat, gra dydaktyczna, symulacja
Rzutnik folii, fragmenty tekstów naukowych, materiały przygotowane przez studentów
przedmiotu:
Po zajęciach student definiuje podstawowe pojęcia dydaktyczne; zna zasady nauczania; dobiera
środki dydaktyczne do podanego tematu lekcji; potrafi przeprowadzić lekcję przy użyciu wybranej
metody; formułuje cele nauczania; dostrzega podstawowe różnice między najważniejszymi
systemami dydaktycznymi; krytycznie odnosi się do problemów współczesnej szkoły
Przygotowanie do zajęć, aktywne uczestnictwo w zajęciach, kolokwium
•
Konarzewski K., Kruszewski K., (red.) Sztuka nauczania, tom I i II, Warszawa 1991
•
Kupisiewicz Cz., Dydaktyka ogólna, Warszawa 2000
•
Okoń W., Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej, Warszawa 1998
•
Dryden G., Vos J., Rewolucja w uczeniu, Poznań 2000
•
Fisher R., Uczymy jak się uczyć, Warszawa 1999
•
Clifford H. Edwards, Dyscyplina i kierowanie klasą, Warszawa 2007
•
Śnieżyński M., Zarys dydaktyki dialogu, Kraków 1997
63
Rok studiów: I
Semestr: I
Prowadzący: mgr Anna Pabiańczyk
Liczba godzin: 30
Celem ćwiczeń jest zapoznanie studentów z podstawowymi pojęciami dydaktyki oraz
wykształcenie umiejętności praktycznego zastosowania metod, form oraz środków dydaktycznych
w procesie przygotowywania konspektów lekcji.
•
Zajęcia wprowadzające: Wprowadzenie do problematyki zajęć, warunków zaliczenia
przedmiotu. Podanie literatury do zajęć. Dydaktyka – rozumiana jako rzemiosło i jako
sztuka. Cele i zadania dydaktyki. Kompetencje dydaktyczne w zakresie integrowania i
konsolidowania zespołu. Metody integrowania zespoły (test niedokończonych zdań,
elementy treningu twórczości) – 2 godziny
•
Metody kształcenia: typy lekcji. Ogniwa lekcji. Klasyfikacja metod kształcenia. Kryteria
doboru metod kształcenia – 2 godziny
•
Metody
kształcenia:
analiza
wybranych
metod
(wykład,
ze
szczególnym
uwzględnieniem roli wykładowcy; dyskusja – jej rodzaje, wymogi, etapy dyskusji;
metoda trybunału, burza mózgów i inne) – 4 godziny
•
Metody kształcenia – gry dydaktyczne jako szczególna forma metod aktywizujących
(„fabryka książek”, gra „Piraci” i inne). Zajęcia praktyczne – 2 godziny
•
Formy i środki dydaktyczne: podział środków dydaktycznych. Funkcje środków
dydaktycznych. Metodyka pracy z wykorzystaniem środków dydaktycznych. Definicja i
podział form organizacyjnych procesu nauczania – 2 godziny
•
Analiza
wybranych
form
organizacyjnych:
wycieczka
jako
przykład
zajęć
pozaszkolnych. Etapy planowania wycieczki – 5 godzin
•
Kolokwium zaliczeniowe – 1 godzina
64
•
Konspekt lekcji: Rodzaje i budowa konspektu. Analiza przykładowych konspektów.
Próba przygotowania tematu zajęć godziny wychowawczej – 2 godziny
•
Samodzielne opracowanie konspektu zajęć na dowolnie wybrany temat – 6 godzin
•
Umiejętności dydaktyczne nauczyciela w zakresie komunikowanie się: analiza
transakcyjna w zarysie – 2 godziny
•
Przykładowe sposoby opisowego oceniania zajęć - ewaluacja (kosz i walizka, kwiat):
uwagi dotyczące sposobu realizowania zajęć. Zaliczenie przedmiotu – 2 godziny
Metody aktywizujące, elementy wykładu, pogadanka, praca z tekstem, metody sytuacyjne, metody
symultaniczne, gry dydaktyczne. Student samodzielnie opracowuje konspekt zajęć z godnie z
wytycznymi.
przedmiotu:
Zgodne z celami oraz treściami kształcenia
Aktywność na ćwiczeniach, zaliczenie kolokwium kontrolnego, oddanie konspektu zajęć
opracowanego samodzielnie przez studentów do wybranego prze siebie tematu zajęć godziny do
dyspozycji nauczyciela
•
Cz. Kupisiewicz Dydaktyka ogólna, Warszawa 2000
•
W. Okoń Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej, Warszawa 1987 i wyd. następne
•
M. Śnieżyński Zarys dydaktyki dialogu, Kraków 1998 i wyd. następne
•
Sztuka nauczania. Szkoła Konarzewski (red.), Warszawa 1991 i wyd. następne
•
Sztuka nauczania. Czynności nauczyciela, K. Kraszewski (red.), Warszawa 1991 i wyd.
następne
Rok studiów: I
Semestr: I
65
Liczba godzin: 10
Rodzaje badań. Badania teoretyczne i empiryczne.
Badania jakościowe i ilościowe. Techniki i narzędzia badawcze. Pomiar w badaniach
pedagogicznych. Zastosowanie metod statystycznych w badaniach pedagogicznych. Porównywanie
populacji. Rozproszenie. Korelacje. Podstawy badań na próbach.
Poznawanie cech różnych rodzajów badań pedagogicznych. Opieranie się na cechach jakościowych
i ilościowych w badaniach. Poznawanie technik badawczych. Umiejętność posługiwania się
metodami statystycznymi. Poznawanie i zrozumienie sposobu porównywania populacji.
Poznawanie źródeł rozproszenia zmiennych w edukacji. Pojęcie korelacji, cechy i sposób pomiaru
korelacji. Stosowanie metody korelacji w badaniach edukacji. Dobór prób w badaniach edukacji.
Próby losowe i okazjonalne. Podstawy metod statystycznych dla wnioskowania na populację
generalną. Umiejętność interpretowania podstawowych wyników statystycznych.
5. Forma i warunki zaliczenia: Zaliczenie z ćwiczeń jest warunkiem do podejścia do egzaminu.
Po cyklu wykładów zaliczenie pisemne w formie testu.
•
Kožuh B., Metody statystyczne w badaniach społecznych, Częstochowa 2007
•
Pilch T., Zasady badań pedagogicznych, Warszawa 1998
•
Babbie E., Badania społeczne w praktyce, Warszawa 2004
•
Kožuh B., Analiza danych w badaniach edukacji, Kraków 2006
66
Rok studiów: I
Semestr: I
Liczba godzin: 10
2. Opis przedmiotu - treść kształcenia: Pomiar w badaniach pedagogicznych. Zastosowanie
metod statystycznych w badaniach pedagogicznych. Porównywanie populacji. Rozproszenie.
Korelacje. Podstawy badań na próbach.
3. Środki i metody realizacji: folie, prezentacje PowerPoint.
Umiejętność posługiwania się metodami statystycznymi. Poznawanie i zrozumienie sposobu
porównywania populacji. Poznawanie źródeł rozproszenia zmiennych w edukacji. Pojęcie korelacji,
cechy i sposób pomiaru korelacji. Stosowanie metody korelacji w badaniach edukacji. Dobór prób
w badaniach edukacji. Próby losowe i okazjonalne. Podstawy metod statystycznych dla
statystycznych.
5. Forma i warunki zaliczenia: Na ćwiczeniach kolokwium pisemne, sprawdzające umiejętności
stosowania metod statystycznych. Zaliczenie z ćwiczeń jest warunkiem do podejścia do egzaminu.
•
Kožuh B., Metody statystyczne w badaniach społecznych, Częstochowa 2007
•
67
•
•
Kožuh B., Analiza danych w badaniach edukacji, Kraków 2006
Rok studiów: I
Semestr: I
Prowadzący: mgr Wojciech Adamek
Liczba godzin: 10
1. Opis przedmiotu – cel kształcenia: zaznajomienie studentów z podstawami warsztatu
badawczego empirycznych nauk społecznych ze szczególnym uwzględnieniem pedagogiki
(założenia ogólne, charakterystyka procesu badawczego, charakterystyka wybranych metod i
technik badawczych). Akcentowane są w szczególności kwestie praktyczne oraz wybrane
kontrowersje, istotne z punktu widzenia relacji między realizatorami badań a sferą praktyki
społecznej. Ten właśnie aspekt uznawany jest w przebiegu kursu za szczególnie ważny.
•
Metodologiczna specyfika nauk społecznych
•
Badania empiryczne: podstawowe pojęcia. Definicje, twierdzenia, hipotezy
•
Proces badawczy. Logiczna budowa procesu badawczego i struktura jego przebiegu
•
Operacjonalizacja i jej miejsce w strukturze procesu badawczego. Wskaźniki i ich rodzaje
•
Wybrane metody badawcze. Typologie metod. Aspekt interakcyjny metod badawczych.
Pytania kwestionariuszowe. Zasady budowy kwestionariuszy
3. Środki i metody realizacji: analiza tekstów i dyskusja nad wybranymi problemami, prezentacja
przykładowych narzędzi badawczych, ćwiczenia z zakresu podstaw konstrukcji narzędzi, analiza
wyników wybranych badań.
68
przedmiotu:
podstawy wiedzy o warsztacie nauk społecznych, podstawowe umiejętności z zakresu planowania,
przygotowania i realizacji badań empirycznych.
obowiązkowe uczestnictwo w zajęciach; aktywny udział w
dyskusjach odbywanych w ich trakcie; kompetencja merytoryczna i sprawność intelektualna
osiągnięta drogą lektury tekstów w czasie poprzedzającym zajęcia, udokumentowana zarówno
udziałem w dyskusjach, jak też wynikami ewentualnych sprawdzianów. Zaliczenie ćwiczeń
wpisywane jest do indeksu z oceną na zakończenie semestru.
•
Earl Babbie (2003), Badania społeczne w praktyce, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe
PWN
•
Chava Frankfort-Nachmias, David Nachmias (2001), Metody badawcze w naukach
społecznych, Poznań, Zysk i S-ka
•
Stefan Nowak (2007), Metodologia badań społecznych, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe
PWN
Rok studiów: I
Semestr: I
Liczba godzin: 10
Celem wykładu jest zapoznanie studentów z wybranymi zagadnieniami dotyczącymi kształtowania
relacji międzyludzkich i teorii komunikacji interpersonalnej mające przyczynić się do wzrostu
skuteczności działań wychowawczych. Uzupełnieniem praktyczne działanie na ćwiczeniach.
69
•
Teoretyczne podstawy kształtowania się stosunków interpersonalnych.
•
Stadia rozwoju stosunków interpersonalnych.
•
Potrzeba kontaktów interpersonalnych w różnych okresach rozwojowych.
•
Pojęcie i rodzaje komunikacji
•
Teorie komunikowania interpersonalnego.
•
Zasady poprawnego porozumiewania się.
•
Źródła trudności w komunikacji: treść komunikatów, zakłócenia procesu komunikowania,
zachowania poszczególnych rozmówców.
•
Blokady w komunikacji interpersonalnej oraz czynniki ułatwiające porozumiewanie się.
•
Znaczenie informacji zwrotnych oraz poprawnego wyrażania krytyki.
•
Kompetencje komunikacyjne i ich znaczenie dla kształtowania się poprawnych stosunków
interpersonalnych.
uczestniczenie w wykładzie umożliwi rozumienie różnorodnych płaszczyzn przebiegu komunikacji
międzyludzkiej. Ponadto powinno zwiększyć zdolności przewidywania konsekwencji własnych
oddziaływań wychowawczych, a także przygotować do konstruktywnego rozwiązywania
problemów w relacjach z podopiecznymi i ich rodzinami.
5. Forma i warunki zaliczenia: uzyskanie pozytywnej oceny z pisemnego kolokwium.
1) M. Argyle, Psychologia stosunków międzyludzkich. PWN, Warszawa 1999.
2) B. Czerska, Komunikacja interpersonalna w kształceniu pedagogów. [W:] H.
Kwiatkowska, T. Lewowicki, S. Dylak (red.) Współczesność a kształcenie nauczycieli
Wyd. WSP ZNP, Warszawa 2000.
3) B. Dobek-Ostrowska, Nauka o komunikowaniu się. Podstawowe orientacje teoretyczne.
Wydaw. Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2001.
4) L. Grzesiuk, E. Trzebińska, Jak ludzie porozumiewają się? Nasza Księgarnia, Warszawa
1982.
5) Z. Nęcki, Komunikacja międzyludzka., Antykwa, Kraków – Kluczbork 2000.
70
1) R. Mrózek, (red.), Język w przestrzeni edukacyjnej. Wydaw. UŚ, Katowice 2000.
2) E. Hall, Ukryty wymiar, Wydaw. Literackie Muza, Warszawa 2001.
3) J. Stewart, Mosty zamiast murów. O komunikowaniu się między ludźmi. PWN, Warszawa
2000.
4) J. Mikułowski, Komunikacja międzykulturowa. Wprowadzenie. Wydaw. AE, Kraków
1999.
Rok studiów: I
Semestr: I
Liczba godzin: 10
1. Opis przedmiotu – cel kształcenia: rozwijanie umiejętności interpersonalnych, odkrywanie
własnej indywidualności, tworzenie prawidłowych interakcji z wychowankami oraz rodzicami,
zwiększenie zdolności przewidywania konsekwencji własnych oddziaływań wychowawczych, a
także przygotowanie do konstruktywnego rozwiązywania konfliktów i problemów. Praktyczne
ćwiczenia służyć będą ilustracji i pogłębieniu teorii.
I
Kontrakt grupowy
Ustanawiania reguł pracy w grupie.
Poszukiwanie umiejętności ważnych w kontaktach międzyludzkich.
II
Odkrywanie poziomów zaufania.
Komunikaty typu „JA” i „TY”.
Informacje zwrotne.
III
71
Aktywne i bierne słuchanie.
Odzwierciedlanie i parafrazowanie.
Rola empatii w porozumiewaniu się.
IV
Zniekształcenia informacji.
Zaburzenia percepcji wzrokowej i słuchowej.
Rozpoznawanie blokad komunikacji.
V
Mapa asertywności.
Asertywne wyrażanie opinii i odmawianie.
Ćwiczenia zamykające pracę w grupie.
3. Środki i metody realizacji: metody aktywne, techniki: drama, krąg, praca w diadach
i triadach, praca z tekstem.
Ćwiczenia przewidują opanowanie przez uczestników, między innymi umiejętności wzajemnego
poznawania się i budowania zaufania, aktywnego słuchania, dokładnego i jednoznacznego
przekazywania komunikatów oraz udzielania informacji zwrotnych. Zdobyte doświadczenia będą
pomocne w budowaniu twórczych relacji zarówno zawodowych, jak i prywatnych.
5. Forma i warunki zaliczenia: obecność i aktywne uczestnictwo w zajęciach.
1) D. Barens, Nauczyciel i uczniowie. Od porozumiewania się do kształcenia. WSiP, Warszawa
1988.
2) B. Czerska, Porozumiewanie się nauczyciela z uczniem; zniewalanie czy wyzwalanie. [W:] J.
Danilewska (red.) Granice wolności i przymusu w edukacji szkolnej. Wyd. UJ, Kraków
2001.
3) T. Gordon, Wychowanie bez porażek w szkole. Inst. Wydaw. PAX, Warszawa 2007.
4) Grzesiuk, E., Janicka-Szyszko R., Steblecka M., Komunikacja w szkole. GWP, Gdańsk 2005.
5) D. Johnson, Podaj dłoń. Wydaw. Instytutu Psychologii Zdrowia i Trzeźwości PTP, Warszawa
1992.
1) S. Chełpa, T. Witkowski, Psychologia konfliktów. WSiP, Warszawa 1995.
72
2) P. Filarski, E. Trembowelska, Dogadajmy się. Ilustrowany poradnik negocjatora. Wydawn.
Synergia, Gdańsk 1992.
3) L. Grzesiuk, B. Tryjarska, Jak pomagać sobie rodzinie i innym. PWN, Warszawa 1995.
4) H. Hamer, Klucz do efektywności nauczania. Poradnik dla nauczycieli. „Biblioteczka
wychowawcy”, zeszyt nr 9 MEN, Veda, Warszawa1994.
5) L. Król-Fijewska, Trening asertywności, Wyd. II, Wydaw. Instytutu Psychologii Zdrowia i
Trzeźwości PTP, Warszawa 1993.
Rok studiów: I
Semestr: I
Prowadzący: mgr Katarzyna Wójcik - Pyrć
Liczba godzin: 10
Głównym celem warsztatu jest stworzenie sposobności do praktycznego doskonalenie
podstawowych umiejętności interpersonalnych oraz bliższe zapoznanie się z podstawowymi
zagadnieniami psychologii komunikacji prezentowanymi w trakcie wykładów.
Podstawy pracy z grupą
Prezentacja podstawowych informacji z zakresu psychologii komunikacji (m.in. monolog a dialog,
rodzaje komunikatów, struktura komunikatu, komunikacja pozawerbalna).
Bariery utrudniające komunikację i sposoby ich niwelowania.
Trening aktywnego i empatycznego słuchania.
Asertywność oraz formułowanie i przyjmowanie krytyki.
Trening podstawowych umiejętności
Prezentacje ilustrujące specyfikę procesu komunikacji międzyludzkiej
73
przedmiotu:
Uczestnicy mają możliwość: opanowania podstawowych technik wspomagających efektywną
komunikację, zdobycia umiejętności rozpoznawania błędów w procesie komunikacji i strategii ich
korygowania.
Obecność i aktywność podczas zajęć.
•
McKay M., Davis M., Fanning P.(2001), Sztuka skutecznego porozumiewania się, Gdańsk
von Thun F.S. (2005), Sztuka rozmawiania, Kraków
•
Johnson D.W. (1992), Podaj dłoń, Warszawa
Rok: I
Semestr: I
Liczba godzin: 5 (3 godziny wykład i 2 godziny ćwiczenia)
1. Opis przedmiotu – cel kształcenia: Celem zajęć jest zapoznanie studentów z rodzajami
zagrożeń zdrowotnych i ich przyczyn, jakie mogą wystąpić lub zaistnieć w miejscu nauki oraz
zwięzłe omówienie obowiązujących regulacji prawnych dotyczących ich zapobieganiu. W
szczególności uwaga zostanie zwrócona na obowiązki studentów związane z bezpiecznym i
higienicznym zachowaniem się oraz z udzielaniem pierwszej pomocy w razie wystąpienia
zagrożenia dla zdrowia lub życia ludzkiego.
1. Pojęcie ryzyka zdrowotnego i zagrożeń zdrowotnych w miejscu nauki lub pracy:
74
•
czynniki fizyczne (temperatura, wilgotność, promieniowanie, hałas, wibracje…);
•
czynniki chemiczne (związki i substancje chemiczne, zwłaszcza toksyczne);
•
czynniki biologiczne (bakterie, wirusy, pasożyty, infekcje….);
2. Przyczyny zagrożeń zdrowotnych w miejscu nauki lub pracy:
•
stan techniczny obiektów, budynków i wyposażenie pomieszczeń;
•
maszyny i urządzenia;
•
stosowane procesy technologiczne;
•
organizacja pracy lub nauki;
•
inne rodzaje zagrożeń zdrowotnych;
3. Konsekwencje zagrożeń zdrowotnych – mechanicznych, termicznych, chemicznych,
biologicznych:
•
choroby zawodowe – pojęcie choroby zawodowej w świetle przepisów prawnych;
•
pojęcie wypadku przy pracy lub w toku nauki oraz w czasie dojazdu lub powrotu;
•
rodzaje wypadków i uszkodzeń ciała: poparzenia, zatrucia, złamania oraz pojęcie
długotrwałego uszczerbku na zdrowiu;
•
wypadek ciężki, zbiorowy, śmiertelny;
•
postępowanie w razie wypadku przy pracy;
4. Podstawowe zasady i organizacja bezpieczeństwo i higieny w miejscu nauki lub pracy:
•
rola i zadania służb bhp – nadzór i kontrola w zakresie przestrzegania przepisów o bhp;
•
szkolenie w zakresie znajomości przepisów o bhp;
•
zadania, obowiązki i uprawnienia Państwowej Inspekcji Pracy;
5. Podstawowe regulacje prawne w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy:
•
zakres przedmiotowy regulacji w Kodeksie Pracy;
•
rozporządzenie Ministra Pracy z 1997 roku w sprawie ogólnych przepisów
•
•
rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z 2004 roku w sprawie szkolenia w
•
•
specyfika zagrożeń zdrowotnych w poszczególnych działach i sektorach gospodarki
•
regulacje międzynarodowe i unijne w zakresie zagrożeń zdrowotnych;
6. Charakterystyka regulacji prawnych dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy
w uczelniach:
•
podstawowe obowiązki uczelni i Rektora w świetle rozporządzenia Ministra Nauki i
75
•
obowiązki studentów w świetle rozporządzenia Ministra Zdrowia z 1997 roku w sprawie
badań lekarskich kandydatów do szkół wyższych i studentów;
•
obowiązki studentów w zakresie bezpieczeństwa i higieny wynikające z innych
obowiązujących regulacji prawnych;
7. Podstawowe regulacje prawne w zakresie systemu Państwowego Ratownictwa
8. Podsumowanie szkolenia – zapytania uczestników i dyskusja;
3. Środki i metody realizacji: wykład i ćwiczenia prowadzone metodami aktywnymi
przedmiotu:
5. Forma i warunki zaliczenia: obowiązkowy udział w zajęciach
•
Kodeks pracy: Dział X Bezpieczeństwo i Higiena Pracy
•
Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z 2007 roku w sprawie
bezpieczeństwa i higieny w uczelniach
•
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z 1997 roku w sprawie badań lekarskich kandydatów do
Rok studiów: I
Semestr: I
Prowadzący: dr n. med. Ireneusz Kowalewski
Liczba godzin: 2
76
Cele dydaktyczne:
- ocena stanu zagrożenia życia i zdrowia na podstawie obserwacji objawów u chorego lub
poszkodowanego
- umiejętności podejmowania adekwatnych decyzji i ustalenia planu pomocy przedmedycznej
- dobór odpowiednich metod ratowania życia i zdrowia w sytuacji bezpośredniego ich zagrożenia
- nabyte umiejętności wykonywania podstawowych zabiegów reanimacyjnych
- współdziałanie z zespołem w prowadzeniu akcji reanimacyjnej
Zawartość tematyczna przedmiotu
4. Podstawowe zabiegi reanimacyjne u dorosłych i dzieci
5. Postępowanie przedmedyczne w stanach zagrożenia życia w nagłych zachorowaniach i
urazach
6. Postępowanie przedmedyczne w sytuacjach szczególnych (tonięcia, porażenia prądem,
porażenia piorunem, wychłodzenie i przegrzanie organizmu, ukąszenia)
Tematyka ćwiczeń
Ocena stanu zagrożenia życia.
Algorytm postępowania z nieprzytomnym
Praktyczne wykonywanie ułożenia bocznego ustalonego
Rozpoznanie zatrzymania krążenia i nauka techniki uciskania klatki piersiowej (tzw. Pośredniego
masażu serca) na manekinie
Zapoznanie z obsługą automatycznego defibrylatora zewnętrznego
Ocena czynności układu oddechowego
Praktyczna nauka udrażniania dróg oddechowych i sztucznej wentylacji płuc na manekinie
Zachowanie na miejscu wypadku: wezwanie pomocy fachowej, własne bezpieczeństwo na miejscu
wypadku
Czas i sposób podejmowania akcji ratunkowej w tonięciu, porażeniu prądem i piorunem, w
wychłodzeniu i przegrzaniu
Postępownaie przedlekarskie w zawale serca, udarze mózgu, napadzie padaczki, omdleniu
Postępowanie z chorym po urazie
Pomoc przedlekarska po ukąszeniu przez owady i gady
Środki dydaktyczne
- fantom do nauki resuscytacji krążeniowo-oddechowej;
- aparat do mierzenia ciśnienia tętniczego
77
Literatura:
Jakubaszko J. 2003. ABC postępowania w urazach
Jakubaszko J. 2003. Ratownik medyczny
Plantz S. H., Adler J. N. 2000. Medycyna ratunkowa
Sefrin P., Schua R. 2001. Postępowanie w nagłych przypadkach
Strange G. R. 2003. Medycyna ratunkowa wieku dziecięcego
Wytyczne 2005 resuscytacji krążeniowo-oddechowej http://www.prc.krakow.pl/wyty/wyt2005html
Nazwa przedmiotu: Bezpieczeństwo, higiena pracy i postawy pierwszej pomocy
Rok: I
Semestr: I
Prowadzący: mgr Jerzy Niedenthal
Liczba godzin: 2
1. Opis przedmiotu-cel kształcenia: Celem kształcenia jest zapoznanie studentów z aktualnie
obowiązującymi standardami dotyczącymi postępowania w sytuacjach
rozpoznania stanu
nieprzytomności , braku oddechu- podjęcia czynności ratunkowych według Europejskiej Rady
Resuscytacji rekomendującej działania BLS/AED.
2. Opis przedmiotu-treść kształcenia: wykład interaktywny przedstawiający algorytm
postępowania następnie część ćwiczeniowa obejmująca resuscytację krążeniowo oddechową RKO
oraz użycie automatycznego defibrylatora AED.
•
aspekty prawne udzielania pierwszej pomocy
•
„łańcuch przeżycia”
•
ocena stanu świadomości
•
technika udrażniania dróg oddechowych
•
ocena oddechu i oznak krążenia
•
wezwanie pomocy
•
prowadzenie resuscytacji osoba dorosła
•
użycie defibrylatora AED
3. Środki i metody realizacji: ćwiczenia
78
przedmiotu:
5. Forma i warunki zaliczenia: zaliczenie
•
Wytyczne Europejskiej Rady Resuscytacji 2005 Kraków
•
Ratownik Medyczny –podręcznik pod redakcją Juliusza Jakubaszki Górnicki Wydawnictwo
Medyczne Wrocław 2003
Nazwa przedmiotu: Podstawy informatyki
Rok: I
Semestr: I
Kierunek/Specjalność:
pedagogika/wszystkie
Prowadzący: mgr inż. Sebastian Rymarczyk
Liczba godzin: 20
Punktacja ECTS: 1
Opis przedmiotu:
1. Cel kształcenia :
Celem kształcenia jest zdobycie przez studentów podstawowej umiejętności obsługi komputera,
zarządzania katalogami i plikami na nośnikach danych, tworzenia i edycji dokumentów tekstowych.
Przygotowanie studentów do egzaminów ECDL.
2. Treść kształcenia (konkretna tematyka poszczególnych zajęć w ramach kursu): 8 zajęć w
blokach 2x45min.
•
Podstawy obsługi komputera, logowanie, zarządzanie folderami.
•
Obsługa programu MS Word. Wprowadzanie i prosta edycja tekstu, zapisywanie dokumentu na
dysk.
79
•
Formatowanie dokumentu – zmiana ustawień czcionki i akapitu.
•
Wstawianie i formatowanie rysunków w dokumencie (autokształty, cliparty, rysunki z pliku,
WordArt)
•
Tworzenie list wypunktowanych i numerowanych, konspektów numerowanych.
•
Tworzenie i edycja tabel.
•
Tworzenie dokumentów seryjnych – listy seryjne, koperty.
•
Praca z dużym dokumentem – stosowanie stylów, tworzenie spisów (treści, rysunków)
i indeksu.
3. Środki i metody realizacji :
Zajęcia są prowadzone w salach komputerowych, wyposażonych w odpowiednią ilość
komputerów, tak aby dla jednego studenta było co najmniej jedno stanowisko komputerowe.
Komputery wyposażono w system operacyjny Windows XP Proffesional i pakiet MS Office 2003
PL. Na zajęciach jest wykorzystywany projektor multimedialny oraz materiały dydaktyczne w
wersji papierowej.
Student powinien umieć zarządzać plikami, folderami (katalogami) i znać sposoby kopiowania,
przenoszenia i usuwania plików oraz katalogów. Wykonać zadania związane z tworzeniem,
formatowaniem, edycją oraz drukowaniem dokumentu. Powinien umieć kopiować i przenosić
fragmenty tekstu w obrębie jednego dokumentu i pomiędzy różnymi dokumentami. Student
powinien posiąść umiejętność tworzenia tabel, umieszczana w tekście obrazów i grafik, a także
powinien umieć tworzyć korespondencję seryjną.
Ocenie podlega praca praktyczna wykonana w sali komputerowej – student otrzymuje
wydrukowany dokument tekstowy, który powinien utworzyć w edytorze MS Word i zapiać go we
wskazanym miejscu. Wymagana jest
także obecność na zajęciach – dopuszczalne są trzy
nieobecności
Kryterium ocen:
ocena
wymagania
Student utworzył dokument tekstowy, tekst jest poprawnie wprowadzony i
bdb
sformatowany, utworzona jest lista wypunktowana lub numerowana, są wstawione
i sformatowane rysunki oraz tabela. Ustawienia stron dokumentu są dopasowane
odpowiednio do wzorca. Plik jest zapisany we wskazanym w teście miejscu
db
80
sformatowany, utworzona jest lista wypunktowana lub numerowana, są wstawione
i sformatowane rysunki lub tabela. Plik został zapisany we wskazanym miejscu.
dst
sformatowany, utworzona jest lista wypunktowana lub numerowana. Plik został
zapisany we wskazanym miejscu.
ndst
Student nie potrafi poprawnie wprowadzić tekstu, sformatować czcionki i akapitu,
zapisać prawidłowo dokumentu we wskazanym miejscu.
•
Elementy redaktora tekstu MS Word 2000 - zeszyt ćwiczeń, Iwona Gajda, Maciej Pękala,
Dorota Wilk-Kołodziejczyk; Krakowska Szkoła Wyższa im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego
•
Użytkowanie komputerów , Zdzisław Nowakowski – Warszawa, Mikom 2004
•
Przetwarzanie tekstów, Mirosława Kopertowska - Wyd. 3 zm. Warszawa, Mikom 2004
•
Użytkowanie komputerów, Adam Trawka – Wyd. 2, Katowice, KISS 2007
•
Przetwarzanie tekstów, Andrzej Mazur – Wyd. 2, Katowice, KISS 2007
•
Wybrane zagadnienia informatyki, Maciej Pękala; Krakowska Szkoła Wyższa im. Andrzeja
Frycza Modrzewskiego Kraków : Krakowskie Towarzystwo Edukacyjne Sp. z o. o., 2001
•
ABC komputera, Piotr Wróblewski – Wyd. 5, Warszawa, Helion 2006
•
Po prostu Word 2003 PL, Maria Lange - Warszawa, Helion 2004
Nazwa przedmiotu: Elementy prawa
Rok: I
Semestr: I
Prowadzący: doc. dr Marcin Sala – Szczypiński
Liczba godzin: 20
Celem przedmiotu jest zapoznanie studentów z podstawowymi pojęciami prawa i regulacjami
najistotniejszych gałęzi prawa. Student powinien zdobyć umiejętność samodzielnego korzystania z
tekstu prawnego i jego interpretacji, umożliwiającą rozwiązywanie prostych zagadnień prawnych, a
81
także podstawową wiedzę o systemie prawa polskiego, z uwzględnieniem przepisów regulujących
działalność gospodarczą.
Źródła prawa, tekst prawny i jego struktura, organy publikacyjne, definicje normy i przepisu,
rodzaje norm i przepisów, pojęcie systemu prawa, pojęcie wykładni, reguły wnioskowań
prawniczych. Pojęcie prawa konstytucyjnego i jego przedmiot, zasada podziału władzy, procedura
ustawodawcza. Elementy stosunku cywilnoprawnego - podmioty, przedmioty, treść, czynności
prawne – forma, zawarcie umowy, wady oświadczeń woli, przedstawicielstwo. Podpis
elektroniczny. Ogólne wiadomości o zobowiązaniach, pojęcie i rodzaje świadczeń, przesłanki
odpowiedzialności odszkodowawczej, zobowiązania umowne - rodzaje, wzorce umów, czyny
niedozwolone, wykonanie zobowiązań i skutki ich niewykonania. Świadczenie usług drogą
elektroniczną. Treść i ochrona własności, nabycie i utrata własności. Pojęcie przestępstwa, zasady
odpowiedzialności karnej, formy popełnienia przestępstwa. Ustrój sądownictwa powszechnego.
Podmioty działalności gospodarczej – osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, spółki.
Swoboda działalności gospodarczej.
3. Środki i metody realizacji: ćwiczenia metodami aktywnymi
przedmiotu:
Student uzyskał wiedzę związaną z podstawowymi pojęciami prawa i regulacjami najistotniejszych
gałęzi prawa oraz zdobył umiejętność samodzielnego korzystania z tekstu prawnego i jego
interpretacji
6. Literatura:
•
Podstawy prawa dla ekonomistów (red. Bogusława Gnela), Kraków 2005
•
Elementy prawa dla ekonomistów, Wojciech Siuda, Wydawnictwo Scriptum 2006
•
Podstawy prawa dla ekonomistów i nie tylko, Jolanta Jabłońska – Bonca, LexisNexis 2007
Podstawowe akty normatywne:
•
•
Kodeks cywilny
82
•
Kodeks karny
•
Kodeks spółek handlowych
•
Ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz.U.07.155.1095 z
•
Ustawa z dnia 27 lipca 2002 r. o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz
o zmianie Kodeksu cywilnego. (Dz.U.00.22.271 z późniejszymi zmianami)
•
Ustawa z dnia 2 marca 2000 r. o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o
odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny. Dz.U.00.22.271 z
Rok studiów: I
Semestr: I
Liczba godzin: 20
•
•
referowanie wybranych przykładów materiału zabytkowego z architektury rzeźby malarstwa
i rzemiosła artystycznego prezentowanych na przezroczach a także dwa wykłady w
oddziałach Muzeum Narodowego w Krakowie (10 godz.);
•
Cesarstwa rzymskiego. Podziały religijne w wiekach XVI-XVIII i ich znaczenie dla kultury
artystycznej krajów protestanckich i katolickich; Rola Francji i Paryża od wieku XVII do
połowy wieku XX.) (6 godz);
83
•
•
•
J. Białostocki, Sztuka cenniejsza niż złoto, Warszawa (kilka wydań od r.1968 do 2000);
•
Włodarczyk-Kulak, M. Kulak, Wiedza o kulturze - epoki, dzieła artyści, Bielsko-Biała
2000, (II wyd. 2005);
•
D’Alleva, Jak studiować historię sztuki, Kraków 2008;
•
F. Jones, Wstęp do historii sztuki, Poznań 1999;
•
St. Kozakiewicz (red.), Słownik terminologiczny sztuk pięknych, Warszawa (kilka
wydań od 1969 do 2002).
84
STUDIA STACJONARNE
ROK II
Pedagogika – studia stacjonarne,
II rok, sem. III, specjalność: pedagogika resocjalizacyjna
Przedmiot
Forma
zajęć
Filozofia społeczna W
Psychologia
rozwoju człowieka
w cyklu życia
Psychologia
rozwoju człowieka
w cyklu życia
W
Grupy społeczne w
wychowaniu
Współczesne
kierunki
pedagogiczne
Współczesne
kierunki
pedagogiczne
Metody badań
pedagogicznych
Metody badań
pedagogicznych
Pedagogika
porównawcza
Pedagogika
porównawcza
Pedagogika
społeczna
Pedagogika
społeczna
W
Biomedyczne
podstawy rozwoju i
wychowania
Biomedyczne
podstawy rozwoju i
wychowania
Metodyka
pacy
resocjalizacyjnej
Pedagogika
Ćw.
W
Ćw.
W
Ćw.
Prowadzący Wymiar
semestralny
Prof.
30
nadzw.dr
hab. J.
Widomski
Dr A.
15
Kaczanowska
Dr M.
KarpińskaOchałek,
Mgr K.
Wójcik
Dr A. Guzik
Punkty Typ
ECTS przedm.
3
O
Forma
zaliczenia
Z
5
O
E
O
Z
15
15
3
O
Z
Prof. dr hab.
T.
Aleksander
Doc dr T.
Olearczyk
15
3
O
E
O
Z
Prof. dr hab.
B. Kozuh
Dr J. Pułka
15
O
E
O
Z
O
Z
O
Z
O
E
O
Z
O
E
O
Z
15
1
15
W
Dr D. Skulicz 20
Ćw.
Dr R. Sigva
W
Dr J. Jedynak 15
Ćw.
Dr J. Jedynak 15
W.
Prof. nadzw.
dr hab. D.
Zięba
Prof. nadzw.
dr hab. D.
Zięba
Dr B.
Zinkiewicz
15
30
1
O
Z
Dr R. Sigva
15
1
O
E
Ćw.
Ćw.
W
2
15
9
3
15
85
resocjalizacyjna
Pedagogika
resocjalizacyjna
Przedmiot do
wyboru:
Mediacje w
resocjalizacji
Ćw.
Mgr B.
Gołek
O
Z
30
1
OW
Z
Studium
30
Języków
Obcych
Ćw.
dr B.
50
6 gr. po Zinkiewicz,
15 osób dr J. Pułka,
dr
B.Łuczyńska
1
O
Z
Ćw.
Mgr B.
Pasiut
Pomoc
postponitencjarna
W
Dr M.
Leśniak
Język angielski
Ćw.
Praktyka
pedagogiczna
hospitacyjana,
śródroczna z
ewaluacją praktyk
(2 spot. po
2 godz.)
Razem
30
365
i 50 godz.
praktyk
Z
33
Nazwa przedmiotu: Filozofia społeczna
Rok studiów: II
Semestr: III
Kierunek/Specjalność:pedagogika/pedagogika
resocjalizacyjna
Prowadzący: prof. nadzw. dr hab. Jacek Widomski
Liczba godzin: 30
Tematem kursu są rozważania nad naturą bytu społecznego. Podczas wykładów dokonana zostanie
prezentacja i analiza najważniejszych orientacji i problemów w filozofii społecznej od starożytności
po czasy współczesne. Równocześnie zwrócona zostanie uwaga na zarysowanie granicy pomiędzy
filozofią społeczną a socjologią.
86
1. Analiza rzeczywistości społecznej w dziełach Platona i Arystotelesa. (4 godz.)
2. Obraz społeczeństwa w dziele „O państwie Bożym” św. Augustyna. (2 godz.)
3. Człowiek i społeczeństwo w pracach św. Tomasza z Akwinu. (2 godz.)
4. Teorie umowy społecznej – J. Locke, T. Hobbes, J.J. Rousseau. (4 godz.)
5. Przyrodnicze koncepcje bytu społecznego – H. Spencer, R. Worms, A. Espinas. (2 godz.)
6. Psychologiczne koncepcje bytu społecznego – G. Tarde, W. McDougall. (2 godz.)
7. Społeczeństwo jako rzeczywistość „sui generis – socjologizm – E. Durkheim. (2godz.)
8. Materializm historyczny (obraz społeczeństwa klasowego). (2 godz.)
9. Humanistyczna koncepcja społeczeństwa W. Diltheya. (2 godz.)
10. Koncepcja społeczeńswta w ujęciu M. Webera. (2 godz.)
11. Fenomenologiczna interpretacja rzeczywistości społecznej – Dietrich von Hildebrand.
(2 godz).
12. Chrześcijańska filozofia społeczna. (2 godz.)
3. Środki i metody realizacji: Program realizowany jest w formie wykładów
przedmiotu:
Celem wykładów jest pogłębienie u słuchaczy refleksji na temat bytu społecznego i zapoznanie ich
z głównymi stanowiskami, jakie na ten temat występują w filozofii społecznej.
Zaliczenie pisemne
Majka, J., 1982, Filozofia społeczna, Wrocław.
Strzeszewski, Cz., 1985, Katolicka nauka społeczna, Warszawa.
87
Nazwa przedmiotu: Psychologia rozwoju człowieka w cyklu życia
Rok studiów: II
Semestr: III
resocjalizacyjna
Prowadzący: dr Aniela Kaczanowska
Liczba godzin: 15
Zaznajomienie słuchaczy z podstawowymi zagadnieniami współczesnej psychologii rozwoju
człowieka, tj. nauki o zmianach zachowania oraz procesów i struktur psychicznych człowieka w
przebiegu całego jego życia.
Prawidłowości i zjawiska biegu życia ludzkiego analizowane są w
układzie poziomym czyli w obrębie poszczególnych etapów życia.
1. Dwie tradycje uprawiania psychologii rozwojowej. Pojęcie rozwoju i zmiany rozwojowej.
Rodzaje zmian rozwojowych.
2. Czynniki warunkujące rozwój psychiczny człowieka.
3. Wczesne dzieciństwo - relacja z matką jako podstawa rozwoju emocjonalnego, społecznego
i poznawczego. Zdobywanie autonomii przez dziecko - a socjalizacja.
4. Poznawanie świata i samego siebie w dzieciństwie i młodości.
5. Od rozwiązania kryzysu tożsamości do osiągania dojrzałości w różnych sferach rozwoju.
6. Okres dorosłości - wybór celów i dróg życiowych. Kryzysy okresu dorosłości - ich
znaczenie rozwojowe.
7. Indywidualizacja rozwoju w okresie dorosłości. Zasoby i kompetencje a jakość życia w
okresie późnej dorosłości.
Program realizowany jest w formie wykładów, z wykorzystaniem materiałów ilustrujących
omawiane zagadnienia.
88
Przekazywana w ramach kursu wiedza ma służyć nie tylko poznaniu specyfiki rozwoju człowieka
w kolejnych okresach życia, ale także zrozumieniu jego uwarunkowań i współzależności pomiędzy
wyróżnianymi w psychologii obszarami rozwoju.
Egzamin testowy obejmujący problematykę całości przedmiotu. Wymagane jest wcześniejsze
uzyskanie zaliczenia z ćwiczeń.
Brzezińska A. red. (2005), Psychologiczne portrety człowieka. Praktyczna psychologia rozwojowa.
Gdańskie Wyd. Psychol. Rozdziały: 1-3, 5, 7, 9, 11, 13, 15, 17.
Bee H. (2004), Psychologia rozwoju człowieka, Wyd. Zysk i s-ka.
Rok studiów: II
Semestr: III
pedagogika/resocjalizacyjna, szkolna
Prowadzący: dr Małgorzata Karpińska-Ochałek
Liczba godzin: 15
Głównym celem przedmiotu jest zapoznanie studentów z wybranymi zagadnieniami i pojęciami z
zakresu psychologii rozwoju człowieka w biegu życia. Realizacja tematów odbywać się będzie z
wyakcentowaniem praktycznej wiedzy na temat postępowania w wychowaniu dzieci i młodzieży.
1. Prawidłowości rozwoju w okresie prenatalnym – przebieg rozwoju, początki życia
psychicznego, znaczenie okresu prenatalnego dla dalszego rozwoju psychicznego człowieka
89
2. Rozwój samodzielności we wczesnym dzieciństwie - osiągnięcia pierwszych 3 lat życia w
motoryce, czynnościach samoobsługi, wyrażaniu potrzeb, porozumiewaniu się
3. Twórczość dziecka w wieku przedszkolnym. Jej znaczenie dla rozwoju psychicznego
dziecka - przejawy twórczości w zabawie, twórczość rysunkowa, twórczość językowa
4. Rozwój społeczny dziecka w okresie średniego i późnego dzieciństwa - relacje koleżeńskie,
relacje z grupą, pozytywny i negatywny wpływ grupy na rozwój dziecka
5. Wiek dorastania - zmiany biologiczne i rozwój w obszarze społecznym - zakres i tempo
zmian biologicznych, skok pokwitaniowy, różnice płci w przebiegu dojrzewania płciowego,
rozwój kontaktów heteroseksualnych
6. Zadania rozwojowe wczesnej i średniej dorosłości w obszarze życia rodzinnego i
zawodowego
7. Okres późnej dorosłości - relacje społeczne w rodzinie i poza rodziną, zakończenie pracy
zawodowej, kryzys emerytalny, jego przebieg i znaczenie
- praca z książką
- ćwiczenia praktyczne
- filmy
- analiza rysunków i wytworów dzieci
4. Wiedza i umiejętności, jakie student powinien osiągnąć w wyniku realizacji przedmiotu
- wiedza na temat wybranych zagadnień w ramach poszczególnych okresów rozwojowych
człowieka
- znajomość podstawowych pojęć z zakresu psychologii rozwoju człowieka
- kolokwium zaliczeniowe
- obecność na zajęciach
- aktywność na zajęciach
- zaliczone kartkówki
- Bee H. (2004), Psychologia rozwoju człowieka. Poznań: Wyd. Zysk i S-ka.
- Brzezińska A. (red), (2005), Psychologiczne portrety człowieka. Gdańsk GWP
- Turner J.S., Helms D.B. (1999). Rozwój człowieka. Warszawa: WSiP.
90
- Szmigielska B. (1999), Pełnia życia w łonie. „Charaktery”, nr. 2.
- Jundziłł E. (1998). Potrzeby psychiczne dzieci i młodzieży. Gdańsk, Wyd. UG.
- Przetacznik-Gierowska M., Makiełło-Jarża G. (1992), Psychologia rozwojowa wychowawcza
wieku dziecięcego. Warszawa: WSiP
- Matczak A. (2003), Zarys psychologii rozwoju. Warszawa: Wyd. Akad. Żak.
- Obuchowska I. (1996), Drogi dorastania. Warszawa: WSiP.
Rok studiów: II
Semestr: III
pedagogika/pedagogika resocjalizacyjna
Liczba godzin: 15
Zajęcia mają na celu uzupełnienie i poszerzenie wiedzy dotyczącej przebiegu rozwoju człowieka
zdobywanej w trakcie wykładów. Uczestnicy mają możliwość zapoznania się z dynamiką zmian
rozwojowych w pełnym cyklu życia.
1. Prawidłowości rozwoju w okresie prenatalnym.
2. Rozwój samodzielności we wczesnym dzieciństwie - osiągnięcia pierwszych 3 lat życia
3. w motoryce, czynnościach samoobsługi, wyrażaniu potrzeb, porozumiewaniu się.
dziecka.
5. Rozwój społeczny dziecka w okresie średniego i późnego dzieciństwa.
6. Wiek dorastania - zmiany biologiczne i rozwój w obszarze społecznym.
zawodowego
8. Okres późnej dorosłości.
91
Program jest realizowany w formie ćwiczeń polegających na analiza literatury przedmiotu,
wzbogaconej materiałami ilustrującymi poszczególne zagadnienia, pracy w małych grupach .
przedmiotu
Znajomość specyfiki zamian rozwojowych w poszczególnych okresach życia oraz
umiejętność dostrzegania współzależności zachodzących pomiędzy zmianami rozwojowymi
w różnych sferach funkcjonowania człowieka.
Czynna obecność na zajęciach oraz zaliczenie testu sprawdzającego zdobytą wiedzę.
Bee H. (2004), Psychologia rozwoju człowieka; Wyd. Zysk i S-ka, Poznań
Brzezińska A. (red) (2005), Psychologiczne portrety człowieka; GWP, Gdańsk
Turner J.S., Helms D.B. (1999); Rozwój człowieka; WSiP, Warszawa,
Przetacznik-Gierowska M., Makiełło-Jarża G. (1992), Psychologia rozwojowa i wychowawcza
wieku dziecięcego; WSiP, Warszawa
Matczak A. (2003), Zarys psychologii rozwoju; Wyd. Akad. Żak, Warszawa
Nazwa przedmiotu: Grupy społeczne w wychowaniu i resocjalizacji
Rok studiów: II
Forma studiów: stacjonarne
Semestr: III
resocjalizacyjna
Prowadzący: dr Agnieszka Guzik
Liczba godzin: 15
1. Opis przedmiotu – cel kształcenia: Celem wykładów jest przybliżenie młodzieży
podstawowych zagadnień związanych z tworzeniem się grup społecznych, z analizą ich
wewnętrznej struktury oraz ich funkcjonowaniem.
92
2. Opis przedmiotu – treść kształcenia: Prezentacja pojęcia ”grupa społeczna”, mechanizmy
powstawania i funkcjonowania grup społecznych, omówienie wybranych rodzajów grup
społecznych, ukazanie roli grup społecznych w procesie wychowania i socjalizacji, ze szczególnym
uwzględnieniem wykorzystania metody grupowej w pracy resocjalizacyjnej, prezentacja wybranych
teorii młodzieży.
Treść kształcenia (konkretna tematyka poszczególnych zajęć w ramach kursu):
1. Podczas wykładów omówione zostaną następujące zagadnienia:
2. Co to jest grupa społeczna – czym różni się od innych zbiorowości
3. Struktura wewnątrzgrupowa – struktura przywództwa, komunikacji, socjometryczna.
4. Czynniki obiektywne i subiektywne za pomocą których można dokonać klasyfikacji
grup
5. Charakterystyka grup rówieśniczych.
6. Charakterystyka grup odniesienia.
7. Normy grupowe.
8. Mechanizmy podejmowania przez grupę decyzji
9. Mechanizmy rozwiązywania przez grupę problemów
10. Praca socjoterapeutyczna z grupą
3. Środki i metody realizacji: Środki i metody realizacji związane będą z przekazem słownym
treści odnoszących się do poszczególnych zagadnień. Ilustracją wybranych przekazów będzie
prezentacja multimedialna ułatwiająca studentom zanotowanie i zapamiętanie przekazywanych
treści.
Student powinien umieć scharakteryzować prezentowane na wykładzie zagadnienia związane z
funkcjonowaniem grup i wskazać mechanizmy ich działania, po to, aby w konsekwencji móc
wykorzystać tę wiedzę w praktycznym działaniu.
5. Forma i warunki zaliczenia: Przedmiot kończy się sprawdzeniem wiedzy za pomocą testu
Jagieła J., Socjoterapia w szkole, krótki poradnik psychologiczny. Kraków 2007
Sztompka P., Socjologia. Kraków 2002
Adams K., Galanees G.J. Komunikacja w grupach. Warszawa 2008
Szacka B. Wprowadzenie do socjologii. Warszawa 2008
93
Edwards C.H., Dyscyplina i kierowanie klasą, Warszawa 2006
Zimbardo P. G., Leippe M. R., Psychologia zmiany postaw i wpływu społecznego, Poznań 2004
Nazwa przedmiotu: Współczesne kierunki pedagogiczne
Rok studiów: II
Semestr: III
Język wykładowy: język polski
Pedagogika/Pedagogika resocjalizacyjna
Prowadzący: prof. dr hab. Tadeusz Aleksander
Forma zajęć: wykład
Liczba godzin: 15
Punkty ECTS: 3
1. Opis przedmiotu - Cel kształcenia:
Zapoznanie studentów z wielonurtowością współczesnego myślenia o oświacie i wychowaniu.
Wskazanie
na
filozoficzne,
psychologiczne
i
społeczne
oraz
ekonomiczno-społeczne
uwarunkowania tej wielonurtowości. Zilustrowanie jej następstw dla praktyki nauczania i
wychowania w postaci tworzenia różnych form tzw. nowego wychowania.
2. Opis przedmiotu - Treść kształcenia:
Rozwój społeczno-gospodarczy, przemiany w nauce (filozofii, psychologii i socjologii) XX wieku a
także rosnące niezadowolenie z funkcjonowania tradycyjnej (ukształtowanej w dużej mierze w
warunkach
oświeceniowych)
szkoły
źródłem
kreowania
współczesnych
kierunków
pedagogicznych.
Pozytywizm pedagogiczny (źródła powstania, twórcy i główni przedstawiciele, głoszone
przez nich poglądy, wpływ na praktykę badawcza w dziedzinie pedagogiki oraz praktykę
nauczania, zalety i wad),
Pragmatyzm pedagogiczny (geneza, twórcy i przedstawiciele, odmiany, treść głównych
założeń, wdrożone zmiany w oświacie)
Pedagogika personalizmu (warunki powstania, twórcy i główni przedstawiciele oraz ich
dzieła, podstawowe założenia teoretyczne, wpływ na praktykę nauczania i wychowania)
94
Pedagogika humanistyczna (okoliczności powstania, twórcy i przedstawiciele, podstawowe
założenia teoretyczne i tworzone koncepcje modernizacji praktyki nauczania i wychowania)
Pedagogika kultury ( geneza, twórcy i główni przedstawiciele oraz ich dzieła, głoszone
poglądy, wypracowane koncepcje modernizacji systemu i wychowania, zalety i wady)
Pedagogika antropologiczna czyli antropolizm pedagogiczny (warunki powstania, twórcy i
przedstawiciele, treść głoszonych poglądów, postulaty i wnioski dla praktyki edukacyjnej, aplikacje
wychowawcze i ich ocena)
Pedagogika egzystencjalna ( tło naukowe i społeczne powstania, twórcy i główni
przedstawiciele oraz ich dzieła, treść i zasadność głoszonych poglądów, aplikacja praktyczna
głoszonych założeń i postulatów oraz jej następstw, wady i zalety dorobku teoretycznego i praktyki
edukacyjnej)
Pedagogika
krytyczna
czyli
krytyczna
nauka
o
wychowaniu
(geneza,
twórcy
i przedstawiciele, istota głoszonych tez, zastosowanie ich w praktyce, następstwa i skutki
praktyczne, zasady i niedociągnięcia)
Analityczno-empiryczna nauka o wychowaniu (warunki powstania i kierunki rozwoju,
głoszone tezy i ich praktyczne skutki, wady i zalety systemu)
Antypedagogika ( warunki powstania i rozwoju, twórcy i główni przedstawiciele oraz ich
dzieła, podstawowe tezy, wpływ na praktykę nauczania i wychowania, zalety i wady głoszonych
poglądów)
Wykład
audytoryjny
urozmaicony
demonstracja
ważniejszych
książek
(
informacja
bibliograficzna), rysowaniem wykresów i schematów na tablicy, podawaniem przykładów
z praktyki edukacyjnej i wychowawczej szkół reprezentujących poszczególne współczesne kierunki
pedagogiczne.
4. Wiedza i umiejętności jakie powinien osiągnąć student w wyniku realizacji przedmiotu:
Poznać nazwiska oraz główne fakty z życia i działalności twórców i najważniejszych
przedstawicieli poszczególnych kierunków współczesnych kierunków pedagogicznych
-
Dostrzec naukowe ( filozoficzne, psychologiczne i socjologiczne), ekonomiczne
i społeczno-kulturowe a nawet religijne tło powstania i rozwoju większości kierunków
-
Zrozumieć i przyswoić sobie istotę ( treść) założeń i poglądów oraz głoszonych haseł przez
poszczególne kierunki
-
Przyswojenie sobie informacji na temat wprowadzonych i realizowanych reform oraz
modernizacji w praktyce kształcenia i wychowania ( dzieci i dorosłych) prze przedstawicieli
poszczególnych kierunków
95
-
Utrwalanie nawyku poszukiwania literatury pedagogicznej i wdrażania do jej selektywnego
i krytycznego czytania.
Egzamin (pisemny) pod koniec całych zajęć
Pedagogika. Podręcznik akademicki (red. Z. Kwieciński, B. Sliwerski), Wydawnictwo Naukowe
PWN, Warszawa 2004, t.1, cz. III, s.183-464.
Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku, Wydawnictwo Akademickie ‘’Żak”, Warszawa 20032007, t. 1-6, wybrane hasła tematyczne.
Kunowski Stafan: Podstawy współczesnej pedagogiki. Wydawnictwo Salezjańskie, Łódź 1981
Nowroczyński Bogdan: Dzieła wybrane (wybór A. Mońka- Stanikowa), Wydawnictwo szkolne i
Pedagogiczne, Warszawa 1987, t.1., s.483-548
Pedagogika alternatywna- dylematy teorii (red. B. Sliwerski) Oficyna Wydawnicza ‘’Impuls’’,
Kraków 2000, wyd. II
Rok studiów: II
Semestr: III
Język wykładowy: j. polski
pedagogika/pedagogika
resocjalizacyjna
Prowadzący: doc. dr Teresa Olearczyk
Liczba godzin: 15
Cele: zapoznanie studentów z podstawowymi pojęciami i problemami wchodzącymi w zakres
pedagogiki. Zainspirowanie studentów refleksją nad wychowaniem jako faktem o charakterze
społecznym, kulturowy i egzystencjalnym.
96
2. Opis przedmiotu- treść kształcenia (tematyka poszczególnych zajęć) Przedstawienie założeń
filozoficznych, oraz nakreślenie głównych tendencji i orientacji we współczesnej pedagogice, ze
szczególnym uwzględnieniem wybranych pojęć i zależności, oraz różnic w ich interpretacji
zależnych od kontekstu teoretycznego w jakich funkcjonuje. Założenia aksjologiczne wybranych
koncepcji pedagogicznych.
3. Środki i metody realizacji: żywe słowo, laptop, rzutnik
przedmiotu
Student umie dokonać rozróżnienia i analizy poszczególnych kierunków, określić ich
przedstawicieli, analizować problemy wychowawcze jakie transformacja niesie i jakie stawia przed
nauką.
5. Forma i warunki zaliczenia: Praca pisemna na zadany temat lub test sprawdzający przyswojoną
wiedzę
•
V. Frankl, Pluralizm nauk a jedność człowieka.
•
S. Hessen, O sprzecznościach i jedności wychowania.
•
L. Kohlberg, R. Mayer, Rozwój jako cel wychowania.
•
E. Rodziewicz, Szkoły myślenia w edukacji.
•
S. Kunowski, Podstawy pedagogiki współczesnej.
Nazwa przedmiotu: Metody badań pedagogicznych
Rok studiów: II
Semestr: III
Liczba godzin: 15
97
Przygotowanie studentów do uczestnictwa w projektach badawczych oraz samodzielnego
prowadzenia prostych badań pedagogicznych. Wyposażenie studentów w umiejętność autorefleksji
nad własnym działaniem, właściwą ocenę przyczyn oraz skutków podjętych w badaniach
rozwiązań.
2. Opis przedmiotu - treść kształcenia: Podstawowe pojęcia metodologii. Cechy poznania
naukowego. Rodzaje badań. Badania w działaniu. Badania opisowe i wyjaśniające. Klasyfikacja
metod badań pedagogicznych. Etapy badań naukowych. Struktura raportu badań empirycznych.
Techniki i narzędzia badawcze oraz ich cechy pomiarowe. Ankieta, wywiad, testy wiadomości,
techniki socjometryczne, obserwacja, skale postaw, analiza dokumentów.
4. Wiedza i umiejętności, jakie student powinien osiągnąć w wyniku realizacji: Wskazanie
praktycznych korzyści wynikających z prawidłowego rozumienia literatury naukowej. Poznawanie
cech poznania naukowego. Rozumienie paradygmatu jakościowego i ilościowego w socjologii i w
pedagogice. Rozumienie cech badań w działaniu. Umiejętności układania narzędzi badawczych.
Poznawanie pomiarowych cech technik badawczych. Umiejętność dobierania prób w badaniach
edukacji. Umiejętności przygotowania materiału empirycznego do opracowania statystycznego i do
prezentacji. Umiejętność interpretowania wyników badań.
5. Forma i warunki zaliczenia: Zaliczenie z ćwiczeń jest warunkiem podejścia do egzaminu. Po
cyklu wykładów egzamin pisemny w formie testu.
Brzeziński J., Metodologia badań psychologicznych, Warszawa 2003
Łobocki M., Metody i techniki badań pedagogicznych, Kraków 2000
98
Rok studiów: II
Semestr: III
Prowadzący: dr Jolanta Pułka
Liczba godzin: 15
Celem zajęć jest zapoznanie studentów z podstawowymi metodami, technikami i narzędziami
badań pedagogicznych, a w szczególności zdobycie praktycznych umiejętności posługiwania się
nimi przy realizacji własnych projektów badawczych.
Pierwsze spotkanie ma charakter ogólny, wprowadzający w tematykę zajęć, kolejne spotkania
natomiast będą skoncentrowane na wyćwiczeniu umiejętności konstruowania narzędzi badawczych.
Spotkanie I
Podstawowe pojęcia z zakresu metod badań pedagogicznych – wyjaśnienia terminologiczne.
Reguły technicznej i poznawczej poprawności budowy narzędzi.
Sposoby doboru narzędzi badawczych.
Spotkanie II
Konstruowanie narzędzi obserwacji (arkusza obserwacji).
Gromadzenie i opracowywanie danych z obserwacji.
Spotkanie III
Rodzaje pytań kwestionariuszowych.
Sporządzanie kwestionariusza wywiadu.
Sporządzanie kwestionariusza ankiety.
Spotkanie IV
Konstruowanie skal szacunkowych (skale ocen).
Konstruowanie skal postaw.
99
Spotkanie V
Budowanie testu socjometrycznego.
Sporządzanie tabeli socjometrycznej.
Graficzne przedstawienie materiału socjometrycznego.
Spotkanie VI
Analiza treści.
Analiza dokumentów.
Spotkanie VII
Test sprawdzający.
Porządkowanie i opracowywanie danych.
Prezentacja zgromadzonego materiału.
Spotkanie VIII
Omówienie wyników testów końcowych – pytania i odpowiedzi.
Podsumowanie zajęć oraz wpisywanie zaliczeń.
Praca w grupach oraz praca indywidualna studentów skoncentrowana głównie na ćwiczeniu
umiejętności konstruowania narzędzi badawczych. Na zajęciach będą wykorzystywane wzory
poszczególnych narzędzi badawczych, sporządzonych przez prowadzącą zajęcia, a także
dostępnych w literaturze przedmiotu.
przedmiotu:
Student po zrealizowaniu kursu powinien:
• znać metody, techniki i narzędzia badawcze stosowane w badaniach pedagogicznych,
• zdefiniować pojęcia z zakresu metod i technik badawczych, stosowanych w pedagogice,
•
umiejętnie dobierać metody, techniki i narzędzia badawcze do rodzaju prowadzonych przez
siebie badań na potrzeby pracy licencjackiej,
• samodzielnie skonstruować narzędzia badawcze, ze szczególnym uwzględnieniem narzędzi,
wykorzystywanych przez uczestników kursu do realizacji badań własnych,
• opracować zgromadzony materiał badawczy.
100
Podstawą zaliczenia przedmiotu będzie aktywny udział w zajęciach oraz uzyskanie pozytywnej
oceny z testu końcowego. Test odbędzie się na VII spotkaniu. Wymagana jest znajomość treści
przedmiotowych, realizowanych na poszczególnych spotkaniach, znajomość literatury przedmiotu
oraz umiejętność konstruowania narzędzi badawczych.
Łobocki M., Metody i techniki badań pedagogicznych. Kraków 2006, Oficyna Wydawnicza
„Impuls”.
Pilch T., Bauman T., Zasady badań pedagogicznych. Strategie ilościowe i jakościowe. Warszawa
2001, Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
Brzeziński J., Metodologia badań psychologicznych, Warszawa 1999, PWN.
Kubielski W., Suchocka A., Topol M.: Wykorzystanie podstawowych metod statystycznych w
opisie i analizie wyników badań pedagogicznych, Pomorska Akademia Pedagogiczna, Słupsk 2002
Nachmias D., Frankfort Nachmias Ch., Metody badawcze w naukach społecznych, PWN,
Warszawa 2003.
Nowak S., Metodologia badań socjologicznych, Warszawa 1970, PWN.
Palka S. (red): Orientacje w metodologii badań pedagogicznych, Wydawnictwo Uniwersytetu
Jagiellońskiego, Kraków 1998.
Palka S., Metodologia. Badania. Praktyka pedagogiczna, GWP, Gdańsk 2006.
Zaczyński W., Praca badawcza nauczyciela, Warszawa 1995.
Nazwa przedmiotu: Pedagogika porównawcza
Rok studiów: II
Semestr: III
Prowadzący: dr Danuta Skulicz
Liczba godzin: 20
101
1.Opis przedmiotu - Cele kształcenia:
Zapoznanie studentów z wybranymi europejskimi i pozaeuropejskimi systemami edukacyjnymi.
Zrozumienie przez studentów uwarunkowań funkcjonowania systemów edukacyjnych.
Rozwijanie
umiejętności
interpretowania
europejskich
programów
rozwoju
systemów
edukacyjnych.
1. Pedagogika porównawcza - charakterystyka dyscypliny.
2. Rozwój badań w zakresie pedagogiki porównawczej - rys historyczny.
3. Prawa i prawidowości w teorii i praktyce pedagogicznej jako efekt badań porównawczych.
4. Uwarunkowania funkcjonowania systemów edukacyjnych.
5. Przegląd Raportów UNESCO o stanie oświaty i edukacji w świecie ( Raport J.Foure,
Raport J.Delors'a, Raport F.Mayor i J.Binde) - zadania dla edukacji w
6. wymiarze globalnym,europejskim i narodowym (lokalnym).
7. Rozwój edukacji w świecie - paradygmaty: reformy systemów, rytmiczny rozwój systemów
(bez "rewolucyjnych zmian") oraz paradygmat spoleczeństwa bez szkoly.
8. Szkoly alternatywne inspiracją rozwoju systemów edukacyjnych.
9. Struktura wybranych systemów edukacyjnych, elementy strukturalne i ich funkcja.
10. Deklaracja Bolońska oraz Strategia Lizbońska a kierunki rozwoju europejskich systemów
edukacyjnych.
11. Przegląd europejskich programów rozwoju systemów edukacyjnych: "Uczenie się przez
cale życie"/ Lifelong Learning Programme (LLP) 2007 - 2013, Program
Komisji
Europejskiej w dziedzinie edukacji i doskonalenia zawodowego. Struktura programu LLP:
programy międzysektorowe: Program Comenius -
edukacja szkolna; Program wspólpracy
regionalnej Comenius Regio; Program Leonardo da Vinci podnoszenia kwalifikacji Program
rozwoju szkolnictwa i
Erasmus - rozwoju szkolnictwa wyższego; Program
Grundig - edukacja doroslych.
3. Środki i metody realizacji: metody audytoryjne i poglądowe,
multimedialna prezentacja wybranych systemów edukacyjnych w świecie
przedmiotu:
•
Wiedza faktograficzna z zakresu rozwoju pedagogiki porównawczej.
•
Wiedza z zakresu metodologii badań porównawczych.
•
Wiedza z zakresu struktury i funkcjonowania wybranych systemów edukacyjnych.
102
•
Orientacja w regulacjach prawnych funkcjonowania systemów edukacyjnych we Wspólnej
Europie.
•
Rozpoznawanie elementów strukturalnych systemów edukacyjnych i uzasadniania ich
•
funkcji w systemach.
•
Krytyczna analiza reform wybranych europejskich systemów edukacyjnych.
•
Ewaluacja i ocena jakości systemów.
Forma zaliczenia - test lub zaliczenie ustne. (do wyboru przez studenta)
J. Frątczak, Pedagogika porównawcza, WSP, Bydgoszcz 1992.
D. Dziewulak Polityka oświatowa Wspólnoty Europejskiej. - Wyd. 2. - Warszawa : Wyd.
Uniwersytetu Warszawskiego, 1995.
Pedagogika porównawcza, [w:]
Encyklopedia Pedagogiczna XXI wieku, tom IV Wyd."Żak",
Warszawa 2007.
J. Gnitecki, Badania porównawcze nad systemami ksztalcenia, Wyd.WSP, Zielona Góra 1989.
Raporty o stanie oświaty w świecie:
J. Delors (red.), Edukacja - jest w niej ukryty skarb, Wyd. UNESCO, Warszawa 1998.
E. Faure, E. Herrera, A. R. Kaddoura, H. Lopes, A. W. Pietrowski, W. Rahnema,
F. C. Ward, Uczyć się, aby być, PWN, Warszawa 1975.
F. Mayor, J. Binde, Przyszlość świata, Raport UNESCO, Wyd. Fundacja Studiów i Badań
Edukacyjnych, Warszawa 2001.
Cz. Kupisiewicz, Paradygmaty i wizje reform oświatowych, Warszawa 1988.
D. Skulicz, Strategie reform oświatowych w Europie, " Rocznik Ludowego Towarzystwa Naukowo
- Kulturalnego nr 4, Kraków 2000.
D. Skulicz, Realizacja zlożeń reformy polskiego systemu edukacyjnego w kontekście Raportu
Jacques'a Delorsa, "Rocznik Ludowego Towarzystwa
Naukowo - Kulturalnego" Nr 4, Kraków 2003.
T. Lewowicki, W poszukiwaniu modelu edukacji międzykulturowej, [w:] Pedagogika i edukacja
wobec nowych wspólnot i różnic w jednoczącej się
Europie, Materiay z IV Ogólnopolskiego
Zjazdu Pedagogicznego, E.Malewska, B.Śliwerski (red.), Kraków 2002.
Education and Training, "Uczenie się przez cale życie" Lifelong Learning Programme (LLP) 2007 20013, Nowoczesne metody i standardy zarządzania- jako szansa rozwoju placówek oświatowych
103
, z uwzględnieniem wykorzystania środków pomocowych , Europejski Instytut "Socrates Scola" ,
Warszawa 2008.
Artykuły z czasopism pedagogicznych odnoszące się do tematyki wykładów
Rok studiów: II
Semestr: III
Prowadzący: dr Renata Monika Sigva
Liczba godzin: 15
Wprowadzenie w problematykę metodologiczną pedagogiki porównawczej, poznanie metod badań,
możliwości i celowości ich stosowania, poznanie wybranych systemów edukacyjnych krajów Unii
Europejskiej, rozwijanie umiejętności porównywania istotnych elementów strukturalnych
systemów edukacyjnych, poznanie możliwości i ograniczeń wykorzystywania wzorów rozwiązań
do modernizacji krajowego systemu edukacji.
1. Procedury badawcze w pedagogice porównawczej.
2. Szkoły alternatywne w świecie- prezentacja programów wybranych szkól.
3. Przegląd wybranych systemów edukacyjnych - analiza porównawcza.
4. Reformy systemów edukacyjnych w kontekście Raportów UNESCO - omówienie reform w
wybranych krajach europejskich.
5. Regulacje prawne rozwoju europejskich systemów edukacyjnych - poznanie i analiza aktów
prawnych.
6. Priorytetowe zadania dla rozwoju edukacji we Wspólnej Europie - prezentacja europejskich
programów rozwoju systemów edukacji.
7. Zarządzanie unijnymi projektami rozwoju systemów edukacyjnych -
poznanie
dokumentacji i procedur składania projektów.
104
pakiety multimedialne prezentujące wybrane systemy edukacyjne, metody audytoryjne i
poglądowe.
przedmiotu
Wiedza z zakresu rozwoju pedagogiki porównawczej.
Europie.
Zastosowanie procedur przygotowania unijnych projektów edukacyjnych.
Wybrane działania dotyczące przygotowania projektu.
Rozpoznawanie elementów strukturalnych systemów edukacyjnych i uzasadniania ich funkcji w
systemach.
Porównywanie wyników badań wybranych systemów edukacyjnych z zastosowaniem metaanalizy
danych.
Zaliczenie na podstawie przygotowanej prezentacji multimedialnej na wybrany temat
R.Pachociński, Pedagogika porównawcza, PWN, Warszawa 1991.
D. Dziewulak Polityka oświatowa Wspólnoty Europejskiej. - Wyd. 2. - Warszawa : Wydaw.
D. Dziewulak, Systemy szkolne Unii Europejskiej. - Wyd. 3 popr. - Warszawa : "Żak", 1997.
Warszawa 2007.
J. Gnitecki, Badania porównawcze nad systemami ksztalcenia,Wyd.WSP, Zielona Góra 1989.
B.Matwijów, Pedagogiczne badania porównawcze, [w:] Orientacje w metodologii
badań
pedagogicznych, S. Palka (red.), Wyd. Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 1998.
105
E. Faure, E. Herrera, A. R. Kaddoura, H. Lopes, A. W. Pietrowski, W. Rahnema, F. C. Ward,
Uczyć się, aby być, PWN, Warszawa 1975.
Europie, Materiay z IV Ogólnopolskiego Zjazdu Pedagogicznego, E.Malewska, B.Śliwerski
(red.), Kraków 2002.
Education and Training, "Uczenie się przez cale życie" Lifelong Learning Programme (LLP) 2007 20013,
Nowoczesne metody i standardy zarządzania-
jako szansa rozwoju placówek
oświatowych , z uwzględnieniem wykorzystania środków pomocowych , Europejski Instytut
"Socrates Scola" , Warszawa 2008.
Nazwa przedmiotu: Pedagogika społeczna
Rok studiów: II
Semestr: III
Kierunek/specjalność:
Prowadzący: dr Jadwiga Jedynak
Liczba godzin: 15
1. Opis przedmiotu – cel kształcenia: : Przygotowanie teoretyczne i praktyczne do sformułowania
diagnozy społecznej i pracy socjalnej w różnorodnych środowiskach społecznych wraz z
umiejętnością organizowania i animowania środowiska wychowawczego w aspekcie potrzeb
edukacyjnych i społecznych dzieci i młodzieży.
106
Treści wykłady :
1. Pedagogika społeczna jako nauka: przedmiot, kategorie pojęciowe, odniesienia
epistemologiczne i aksjologiczne oraz orientacja teoretyczna.
2. Pedagogika społeczna wobec przeobrażeń społecznych, kierunki zmian. Pedagogika
humanistyczna i jej założenia, Metody poznawania rzeczywistości społecznej.
3. Metody badań w pedagogice społecznej: metoda indywidualnych przypadków, metoda
pracy grupowej, sondaż diagnostyczny.
4. Ochrona prawna dziecka: Europejska Konwencja o Ochronie Praw Człowieka,
Międzynarodowa Konwencja Praw Dziecka, dokumentacja „Niebieska karta”
5. Metody i techniki badania środowiska : wywiad środowiskowy, sondaż diagnostyczny,
metoda indywidualnych przypadków, metoda monograficzna.
6. Środowisko lokalne, struktura, funkcje, rodzaje. Stowarzyszenia i wspólnoty. Warunki
społeczno-wychowawcze głównych typów środowisk. Koncepcja wsparcia społecznego.
7. Środowisko rodzinne jako środowisko wychowawcze. Diagnoza wybranych składników
środowiska naturalnego: kultura pedagogiczna rodziców, style wychowania i postawy
rodzicielskie w rodzinach dysfunkcjonalnych i patologicznych.
3. Środki i metody realizacji: metody audiowizualne, folie, dyskusja.
wiedza z zakresu pedagogiki społecznej oraz umiejętności organizowania i animowania środowiska
wychowawczego w aspekcie potrzeb edukacyjnych i społecznych dzieci i młodzieży.
5. Forma i warunki zaliczenia: egzamin pisemny.
Podstawę zaliczenia wykładów stanowić będzie pisemne opracowanie dowolnie wybranego
artykułu na temat zgodny z zainteresowaniami studenta. Uzyskanie pozytywnych ocen z dwóch
pisemnych sprawdzianów zadecyduje o zaliczeniu ćwiczeń!.
Pedagogika Społeczna, od red. T. Piącha i I. Nepalczyk wyd. Akademickie Żak, Warszawa 2003
H. Spionek: Zaburzenia rozwoju uczniów a niepowodzenia szkolne PWN, Warszawa 1973
Sztuka nauczania t. I: szkoła, pod red. K. Konarzewskiego PWN, Warszawa 1988
107
Czasopisma Pedagogiczna: Pedagogika Opiekuńczo – Wychowawcza, Edukacja, edukacja i Dialog,
Pedagogika Społeczna, Opieka – Wychowanie - Terapia
Rok studiów: II
Semestr: III
Liczba godzin: 15
1. Opis przedmiotu – cel kształcenia: : Przygotowanie teoretyczne i praktyczne do sformułowania
diagnozy społecznej i pracy socjalnej w różnorodnych środowiskach społecznych wraz z
umiejętnością organizowania i animowania środowiska wychowawczego w aspekcie potrzeb
edukacyjnych i społecznych dzieci i młodzieży.
Treści ćwiczenia:
1. Szkoła jako środowisko wychowawcze. Ekologiczne aspekty procesu edukacji, klimaty
klasy, strategie pracy nauczyciela. Uczeń jako podmiot oddziaływań nauczyciela
wychowawcy.
2. Ubóstwo jako problem społeczny. Triada G.Gildera. Prewencja, projekty i organizacja
pomocy społecznej. Bezdomność i bezrobocie, przyczyny i konsekwencje społeczne. Praca
socjalna z rodziną i jednostkami.
3. Grupa rówieśnicza jako środowisko wychowawcze. Właściwości związków rówieśniczych,
struktura i funkcje grupy pierwotnej i grupy celowej.
4. Przemoc w rodzinie: przyczyny i rodzaje przemocy domowej ujawnianej wobec członków
rodziny i dziecka. Działania naprawcze i terapia. Błękitna Niebieska Linii i dokumentacja
„Niebieskiej Karty”. Ośrodek Pomocy Społecznej i Ośrodek Interwencji Kryzysowej.
5. Uzależnienia dzieci i młodzieży jako problem społeczny: nikotyzm, alkoholizm,
narkomania. Diagnoza uzależnień. Działania profilaktyczne.
108
6. Dyskusja nad problematyką opracowań przygotowanych przez uczestników zajęć w
aspekcie działań praktycznych.
Student będzie przygotowany do rozumienia istoty, zakresu i zadań pedagogiki społecznej,
zdobędzie podstawy umiejętności metodycznych i organizacyjnych do kompetentnej i kreatywnej
działalności na rzecz jednostek i grup wymagających wsparcia socjopedagogicznego.
Pedagogika Społeczna, od red. T. Piącha i I. Nepalczyk wyd. Akademickie Żak, Warszawa 2003
H. Spionek: Zaburzenia rozwoju uczniów a niepowodzenia szkolne PWN, Warszawa 1973
Sztuka nauczania t. I: szkoła, pod red. K. Konarzewskiego PWN, Warszawa 1988
Nazwa przedmiotu: Biomedyczne podstawy rozwoju i wychowania
Rok studiów: II
Semestr: III
Prowadzący: prof. nadzw. dr hab. Dorota A. Zięba
Forma kursu: w/ćw
Punkty ECTS: 3
Celem przedmiotu jest zapoznanie studentów z kolejnymi etapami rozwoju organizmu ludzkiego od
momentu poczęcia do osiągnięcia dojrzałości psychicznej i somatycznej. Omówienie genetycznych
i środowiskowych czynników wpływających na rozwój organizmu, zapoznanie z zaburzeniami
109
rozwojowymi i chorobami natury psychicznej i endokrynologicznej. Zaznajomienie studentów z
zagrożeniami środowiska, uzależnieniami.
WYKŁADY
1. Wstęp do rozwoju biologicznego człowieka (kryteria i właściwości życia, skład żywej
materii, komórka, narząd, układ)
2. Rozwój embrionalny
3. Rozwój ontogenetyczny.
4. Czynniki rozwoju:
a) czynniki endogenne (genetyczne i niegenetyczne)
b) czynniki egzogenne (środowisko biogeograficzne, warunki bytowe, tryb życia, żywienia,
aktywność ruchowa)
5. Rytmy biologiczne.
6. Problemy związane z rozwojem (zjawiska fizjopatologii rozwoju, zaburzenia zdrowia
psychicznego, natury endokrynologicznej, nieprzystosowania społeczne i nerwice, choroby
wieku dziecięcego).
7. Zdrowie i jego ochrona.
ĆWICZENIA
1. Rozwój biologiczny człowieka (pojęcie etapowości, czynniki rozwoju, zjawisko akceleracji
i jego przyczyny).
2. Genetyczne
uwarunkowania
rozwoju
(podstawowe
prawa
genetyczne,
sposób
determinowania cech organizmu ludzkiego, zmienność biologiczna – mutacje, prawidłowy
kariotyp człowieka oraz wybrane anomalie)
3. Wpływ środowiska na rozwój człowieka (wybrane czynniki środowiska wpływające na
rozwój i zdrowie człowieka)
4. Charakterystyka
okresów
rozwojowych
(okres
wewnątrzłonowy,
noworodkowy,
niemowlęcy, poniemowlęcy, przedszkolny, wczesnoszkolny i dojrzewania)
5.
Wybrane metody oceny rozwoju biologicznego dziecka (kryteria oceny rozwoju – metody i
normy rozwoju fizycznego, psychomotorycznego i wieku rozwojowego.
6. Przegląd wybranych układów człowieka (układ narządów ruchu, oddechowy, krążenia,
trawienny, narządy zmysłów.
7.
Wybrane zagadnienia z neurologii człowieka (ogólne zasady budowy i funkcji tkanki
nerwowej, przewodzenie impulsów, łuk odruchowy, odruchy, centralny i obwodowy układ
nerwowy)
8. Wybrane zagadnienia z endokrynologii człowieka (układ sprzężeń zwrotnych między
układem podwzgórzowo – przysadkowym a gruczołami wydzielania wewnętrznego, rodzaje
hormonów i ich rola w procesie rozwoju, anomalie)
110
9. Zagrożenia dla zdrowia (choroby wieku dziecięcego, urazy i nieszczęśliwe wypadki,
uzależnienia: alkoholizm, narkomania i lekomania, nikotynizm, HIV/AIDS)
Podczas zajęć stosowane są wszystkie formy organizacji pracy słuchaczy (zbiorowa, grupowa i
indywidualna). Najczęstszą formą na ćwiczenia jest praca w grupach oraz praca indywidualna
sfinalizowana przedstawieniem swoich dokonań na forum grupy.
Metody pracy to:
- słowne (wykład, dyskusja, seminarium, praca z tekstem źródłowym oraz gry
dydaktyczne i symulacyjne)
- badawcze (modelowanie, pomiar i obliczenia statystyczne)
- aktywizujące i interaktywne (z wykorzystaniem różnorodnych technik)
Istotną formą przekazu aktualnej wiedzy medycznej jest film i Internet.
Po cyklu wykładów i ćwiczeniach student powinien znać pozytywne i negatywne czynniki
wpływające na fizyczny i psychiczny rozwój człowieka, umieć wymienić scharakteryzować
powyższe czynniki i potrafić samodzielnie określić najlepsze środowisko dla prawidłowego
rozwoju człowieka od okresu niemowlęctwa do dojrzałości psycho-fizycznej.
Zaliczenie z oceną po I semestrze
-
obecność obowiązkowa na ćwiczeniach
-
opracowanie i przeprowadzenie prezentacji graficznej lub multimedialnej
-
pozytywna ocena z pisemnego kolokwium
-
aktywny udział w zajęciach
Wykład kończy się egzaminem.
Bartkowiak Z. - Biomedyczne podstawy rozwoju i wychowania WSiP Warszawa 1983
Jaczewski A.. – Biologiczne i medyczne podstawy rozwoju i wychowania, Warszawa 2001
Jobkiewicz A. – Biologiczne i medyczne podstawy rozwoju człowieka, WSP, Kielce 1995
Komosińska K – Biologiczne i medyczne podstawy rozwoju i wychowania, WSP, Olsztyn 1995
Wolański N. (red.) – Biologiczne i medyczne podstawy rozwoju i wychowania, PWN 1983
111
Wolański N. – Biologiczne i medyczne podstawy rozwoju człowieka, PWN 1975
Demel M. - Pedagogika zdrowia , WSiP , Warszawa 1980
Januszkiewicz J., Kassur B. – Choroby zakaźne i inwazyjne , PZWL, Warszawa 1988
Jaczewski A., Korczak C., Popoielarska A. – Rozwój i zdrowie ucznia, WSiP, Warszawa 1985
Le Moigne A. - Biologia rozwoju, PWN, Warszawa 1999
Nazwa przedmiotu: Metodyka pracy resocjalizacyjnej
Rok studiów: II
Semestr: III
Prowadzący: dr Beata Zinkiewicz
Liczba godzin: 30
1. Opis przedmiotu – cel kształcenia: Celem zajęć jest zapoznanie studentów z podstawowymi
zagadnieniami z zakresu metodyki wychowania resocjalizacyjnego, z uwzględnieniem zarówno
izolacyjnych, jak i wolnościowych instytucji resocjalizacyjnych. Program zakłada nie tylko
dostarczenie wiedzy na temat podstawowych procedur (metod i form pracy) w oddziaływaniu
resocjalizującym, ale również przewiduje naukę projektowania i prowadzenia zajęć w grupach osób
nieprzystosowanych społecznie oraz hospitacje placówek poprawczych i karnych.
•
Metodyka wychowania resocjalizacyjnego w systemie nauk pedagogicznych i społecznych.
•
Przegląd historycznych i współczesnych systemów i modeli oddziaływań resocjalizacyjnych
(za granicą i w Polsce).
•
Zasady i podstawowe zadania wychowania resocjalizującego oraz kluczowe mechanizmy
resocjalizacji.
•
Charakterystyka
podstawowych
instytucji
resocjalizacyjnych
–
izolacyjnych
i
wolnościowych.
•
Podstawy metodyki pracy kuratora sądowego.
•
Przegląd metod i form pracy wychowawczej w ramach izolacyjnych instytucji
resocjalizacyjnych.
112
•
Metody twórczej resocjalizacji – teatr resocjalizacyjny, drama, terapia przez sport, muzykę i
plastykę.
•
Zastosowanie ekonomii punktowej oraz kognitywno- behawioralne podejście w
resocjalizacji.
•
Terapia i resocjalizacja uzależnionych – przykłady innych państw i doświadczenia polskie.
•
Postępowanie z młodzieżą agresywną w placówkach resocjalizacyjnych.
•
Praca z rodziną dotkniętą przemocą.
•
Pedeutologiczne aspekty w pracy resocjalizacyjnej. Znaczenie autorytetu i walorów
osobowościowych pedagoga w procesie resocjalizacji. .
•
Uwarunkowania skuteczności podejmowanych działań resocjalizacyjnych.
•
Projektowanie zajęć wychowawczych na terenie instytucji opiekuńczych, profilaktycznych i
resocjalizacyjnych w oparciu o autorskie scenariusze.
3. Środki i metody realizacji: Indywidualna praca z tekstem (referowanie poszczególnych
zagadnień), prezentacje multimedialne, praca w grupach nad rozwiązywaniem konkretnych
problemów (z wykorzystaniem metod aktywizujących), projekcja filmów, dyskusja.
przedmiotu:
Student powinien znać kluczowe metody i formy pracy resocjalizacyjnej oraz umieć
wykorzystywać je w projektowaniu zajęć wychowawczych w instytucjach opiekuńczych,
profilaktycznych i resocjalizacyjnych.
5. Forma i warunki zaliczenia: Zaliczenie z oceną - obecności na zajęciach, aktywność w
dyskusji, indywidualne referowanie wybranych zagadnień, kolokwium zaliczeniowe.
Konopczyński M., Metody twórczej resocjalizacji, Warszawa, 2006.
Pospiszyl K., Resocjalizacja. Teoretyczne podstawy i przykłady programów oddziaływań,
Warszawa, 1998.
Sawicka K.(red.), Socjoterapia, Warszawa, 1999.
Urban B., Stanik J.M. (red.), Resocjalizacja, Warszawa, 2007.
Zinkiewicz B. (red.), Współczesna kuratela sądowa (wybrane zagadnienia), Mysłowice, 2006.
Bałandynowicz A., Probacja. Wychowanie do wolności, Warszawa, 1996.
113
Bartkowicz Z., Pomoc terapeutyczna nieletnim agresorom i ofiarom agresji w zakładach
resocjalizacyjnych, Lublin, 2001.
Cekiera C., Psychoprofilaktyka uzależnień oraz terapia i resocjalizacja osób uzależnionych, Lublin,
1993.
Egan G., Kompetentne pomaganie, Poznań, 2002.
Gaś Z.B., Uzależnienia. Skuteczność programów profilaktycznych, Warszawa, 1994.
Górecki P., Stachowiak S., Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich. Komentarz, Zakamycze,
2002.
Górski S., Metodyka resocjalizacji, Warszawa, 1985.
Gromek K., Kuratorzy sądowi. Komentarz do ustawy z 27 lipca 2001 r., Warszawa, 2002.
Jarosz E., Wysocka E., Diagnoza psychopedagogiczna. Podstawowe problemy i rozwiązania,
Warszawa, 2006.
Kodeks karny, postępowania karnego, wykonawczy, karny skarbowy i wykroczeń. Stan prawny na
1.04.2004, Bielsko- Biała, 2003.
Konopczyński M., Twórcza resocjalizacja, Warszawa, 1996.
Kubacka- Jasiecka D., Lipowska- Teutsch A.(red.), Wobec przemocy, Kraków, 1997.
Lorek Z., Kadrowe determinanty autentyczności resocjalizacyjnej zakładu poprawczego (w:)
Kawula S., Machel H. (red.) Młodzież a współczesne dewiacje i patologie społeczne, Toruń,
1997.
Machel H., Personel penitencjarny w świetle Europejskich Reguł Więziennych (w:) Kawula S.,
Machel H. (red.) Młodzież a współczesne dewiacje i patologie społeczne, Toruń, 1997. Madanes C.,
Przemoc w rodzinie. Psychoterapia sprawców i ofiar, Gdańsk, 2002.
Opora R., Rola sędziów i kuratorów w resocjalizacji nieletnich, Gdańsk, 2006.
Ostrihanska Z., Greczuszkin A., Praca z indywidualnym przypadkiem w nadzorze rodzinnego
kuratora sądowego, Lublin, 2000.
Paszkiewicz A., Podmiotowe traktowanie wychowanka w pracy rodzinnego kuratora sądowego,
Lublin, 2006.
Pospiszyl I., Razem przeciw przemocy, Warszawa, 1999.
Pospiszyl K. (red.), Resocjalizacja nieletnich. Doświadczenia i koncepcje, Warszawa, 1990.
Pytka L., Pedagogika resocjalizacyjna, Warszawa, 2000.
Pytka L., Zacharuk T., Zaburzenia przystosowania społecznego dzieci i młodzieży. Aspekty
diagnostyczne i terapeutyczne, Siedlce, 1998.
Rejman J., System wychowawczy zakładu penitencjarnego dla młodocianych, Rzeszów, 2000.
Sutton C., Psychologia dla pracowników socjalnych, Gdańsk, 2004
Stańdo- Kawecka B., Prawne podstawy resocjalizacji, Zakamycze, 2000.
Vopel K.W., Zabawy interakcyjne, cz.1-6, Kielce, 1999.
114
Węgliński A., Mikrosystemy wychowawcze w resocjalizacji nieletnich. Analiza pedagogiczna,
Lublin, 2000.
Wysocka E., Diagnoza w resocjalizacji, Warszawa, 2008.
Nazwa przedmiotu: Pedagogika resocjalizacyjna
Rok studiów: II
Semestr: III
Liczba godzin: 15
Zapoznanie uczestników zajęć
z teoretyczną wiedzą o uwarunkowaniach społecznego
niedostosowania dzieci, młodzieży i osób dorosłych, poznanie psychospołecznych mechanizmów
prowadzących do dewiacji zachowań (głównie przestępczych) oraz zapoznanie studentów z
naukowymi teoriami współczesnych systemów resocjalizacyjnych a w szczególności z zasadami i
metodami oraz organizacją procesu resocjalizacji jednostek i grup.
2. Opis przedmiotu- treść kształcenia (tematyka poszczególnych zajęć):
Wykłady:
Pedagogika resocjalizacyjna w systemie nauk pedagogicznych. Problemy, metody i twierdzenia
pedagogiki resocjalizacyjnej. Zaburzenia w zachowaniu – problemy diagnozy, typologii oraz
rozmiarów w świetle badań. Proces, zasady i metody wychowania resocjalizacyjnego. Systemy
resocjalizacyjne. Teorie zachowań dewiacyjnych. Metodologia pedagogiki resocjalizacyjnej.
Współczesne tendencje w resocjalizacji – na przykładzie wybranych systemów europejskich i
amerykańskich. Efektywność procesu resocjalizacji i jej uwarunkowania.
Ćwiczenia:
Zaburzenia w zachowaniu i niedostosowanie społeczne młodzieży – przyczyny, przejawy,
resocjalizacja i terapia, profilaktyka. Wybrane zagadnienia diagnozy resocjalizacyjnej. Nieletni jako
podmiot oddziaływań resocjalizacyjnych. Charakterystyka instytucji totalnych oraz zjawisko
115
podkultury więziennej. Krytyka kary pozbawienia wolności z perspektywy różnych dyscyplin
naukowych. Resocjalizacja i profilaktyka w środowisku otwartym
Wykłady: forma podająca z wykorzystaniem prezentacji multimedialnych
Ćwiczenia: forma poszukująca, dyskusja, prezentacje multimedialne
przedmiotu
•
wyposażenie studentów w wiedzę o podstawowych teoriach resocjalizacyjnych
•
wyposażenie w wiedzę o systemach resocjalizacyjnych
W zakresie umiejętności:
•
kształtowanie umiejętności analizy problemów dotyczących niedostosowania społecznego,
•
kształtowanie wrażliwości na wybrane problemy z zakresu pedagogiki resocjalizacyjnej
Egzamin ustny
Czapów Cz. Jedlewski St.: Pedagogika resocjalizacyjna. Warszawa 1971
Konopczyński M.: Twórcza resocjalizacja. Wybrane metody pomocy dzieciom i młodzieży.
Warszawa 1996
Pytka L.: Pedagogika resocjalizacyjna. Wybrane zagadnienia teoretyczne diagnostyczne i
metodyczne. Warszawa 2005
Urban B., Stanik J.M. (red.): Resocjalizacja. Tom 1, 2. Warszawa 2007
Urban B.: Zachowania dewiacyjne młodzieży. Kraków 2000.
Bałandynowicz A.: Probacja. Wychowanie do wolności. Warszawa, 1996.
Bartkowicz Z.: Pomoc terapeutyczna nieletnim agresorom i ofiarom agresji w zakładach
resocjalizacyjnych. Lublin, 2001.
Ciosek M.: Człowiek w obliczu izolacji więziennej. Gdańsk, 1996.
Czapów Cz., Jedlewski S.: Pedagogika resocjalizacyjna. Warszawa, 1971.
Czarnecka- Dzialuk B., Wójcik D.: Mediacja. Nieletni przestępcy i ich ofiary. Warszawa, 1999.
Foucault M.: Nadzorować i karać. Warszawa, 1998.
Górecki P., Stachowiak S.: Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich. Komentarz. Zakamycze,
2002.
Gromek K.: Kuratorzy sądowi. Komentarz do ustawy z 27 lipca 2001 r. Warszawa, 2002.
116
Hołyst B., Ambrozik W., Stępniak P.(red.): Więziennictwo. Nowe wyzwania. Warszawa – Poznań
– Kalisz, 2001.
Pospiszyl K.: Psychopatia. Przyczyny, przejawy i sposoby resocjalizacji antysocjalności. Warszawa
2000
Pytka L.: Teoretyczne problemy diagnozy w wychowaniu resocjalizującym. Warszawa 1986
Siemaszko A.: Granice tolerancji. O teoriach zachowań dewiacyjnych. Warszawa 1993
Węgliński A.: Mikrosystemy wychowawcze w resocjalizacji nieletnich. Analiza pedagogiczna.
Lublin, 2000
Rok studiów: II
Semestr: III
Kierunek/specjalność:
Prowadzący: mgr Bartłomiej Gołek
Liczba godzin: 30
1. Opis przedmiotu – cel kształcenia: zapoznanie z teoretyczną wiedzą o uwarunkowaniach
społecznego niedostosowania dzieci, młodzieży i osób dorosłych, poznanie psychospołecznych
mechanizmów prowadzących do dewiacji zachowań (głównie przestępczych) oraz zapoznanie
studentów z naukowymi teoriami współczesnych systemów resocjalizacyjnych
2. Opis przedmiotu- treść kształcenia: Możliwe ujęcia definicyjne resocjalizacji. Geneza
resocjalizacji jako dyscypliny naukowej. Miejsce resocjalizacji w systemie nauk społecznych.
Historia rozwoju praktyki resocjalizacyjnej w Polsce. Norma i patologia w zachowaniu ludzkim.
Pedagogika resocjalizacyjne a pedagogika specjalna. Niedostosowanie społeczne – diagnoza,
przyczyny, przejawy, terapia. Zaburzenia w zachowaniu i przestępczość młodzieży. Współczesne
systemy resocjalizacyjne i ich charakterystyka. Resocjalizacja w ujęciu pedagogicznym.
Resocjalizacja w zakładach karnych. Profilaktyka w praktyce resocjalizacyjnej. Rola i zadania
kadry resocjalizacyjnej – cechy osobowe, kwalifikacje, kompetencje.
3. Środki i metody realizacji: indywidualna i grupowa praca z tekstem, metoda poglądowa,
metoda dyskusji
117
przedmiotu:
wiedza z zakresu teorii resocjalizacyjnych wyjaśniających zjawisko niedostosowania społecznego
dzieci, młodzieży i osób dorosłych, umiejętność przeprowadzania diagnozy resocjalizacyjnej
5. Forma i warunki zaliczenia: obecność i aktywność na zajęciach, prezentacja na wybrany temat,
kolokwium ustne
6.
Literatura podstawowa:
„Resocjalizacja”, red. B. Urban, J. Stanik, tom I i II, PWN, Warszawa 2007; L. Pytka, „Pedagogika
resocjalizacyjna”, Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej, Warszawa 2005; B. Urban,
„Zaburzenia w zachowaniu i przestępczość młodzieży”, Wydawnictwo UJ, Kraków 2000
7. Literatura uzupełniająca: Czapów Cz. Jedlewski St.: Pedagogika resocjalizacyjna. Warszawa
1971; Konopczyński M.: Twórcza resocjalizacja. Wybrane metody pomocy dzieciom i młodzieży.
Warszawa 1996;
Pospiszyl K.: Psychopatia. Przyczyny, przejawy i sposoby resocjalizacji
antysocjalności.
Nazwa przedmiotu: Mediacje w resocjalizacji
Rok studiów: II
Semestr: III
Kierunek: pedagogika, specjalność:
Pedagogika resocjalizacyjna
Prowadzący: mgr Błażej Pasiut
Forma zajęć : ćwiczenia
Liczba godzin :30
Punktacja ECTS:1
1. Cel kształcenia :
Celem kształcenia jest zapoznanie uczestników ze sztuką mediacji, ze szczególnym
uwzględnieniem mediacji w postępowaniu karnym i z nieletnimi. W trakcie kursu przedstawiana
jest idea oraz historia mediacji, a także jej praktyczne zastosowanie. Szczególny nacisk położony
jest na zastosowanie mediacji jako metody wspomagającej proces resocjalizacji.
118
2. Treść kształcenia (konkretna tematyka poszczególnych zajęć w ramach kursu):
Treści realizowane w ramach przedmiotu:
- mediacja – idea i historia
- podstawowe zasady i reguły mediacji
- kontakt z klientem – listy mediacyjne
- dokumentacja mediacyjna – listy, umowy, ugoda, protokół
- techniki mediacyjne
- mediacja a prawo (rozporządzenia i ustawy)
- mediacje w postępowaniu karnym
- mediacje w postępowaniu z nieletnimi
Program realizowany jest za pomocą prezentacji, analizy przypadków, ćwiczeń praktycznych z
zakresu analizy konfliktów pod kontem ich rozwiązania na drodze mediacji. Uczestnicy po
zapoznaniu się z podstawami sztuki mediacyjnej, analizują przypadki dokonując symulacji
postępowania mediacyjnego.
Uczestnik w trakcie kursu zapoznaje się z podstawową widzą teoretyczną z zakresu technik
mediacyjnych oraz ich zastosowania. Program obejmuje podstawowa wiedzę proceduralna z
zakresu przeprowadzanie postępowania mediacyjnego, a także podstawy wiedzy prawnej
potrzebnej do właściwego poprowadzenia całego procesu mediacji. W części warsztatowej nabyta
wiedza jest utrwalana i korygowana za pomocą analizy przypadków spraw rodzinnych kierowanych
do postępowania mediacyjnego. Przypadki te analizowane są w formie symulacji mediacji
dokonywanych pod superwizją prowadzącego.
Test pisemny: pytania zamknięte i otwarte
Consedine, J. (2004), Sprawiedliwość naprawcza. Przywrócenie ładu społecznego. Polskie
Stowarzyszenie Edukacji Prawnej.
Deutch, M., Coleman, P. (red), (2005). Rozwiązywanie konfliktów. Wydawnictwo Uniwersytetu
Jagiellońskiego. Kraków.
McKay, M., Davis, M., Fanning, P. (2003), Sztuka skutecznego porozumiewania się. GWP,
Gdańsk.
119
Ury, W., Fisher, R. (1990), Dochodząc do TAK. PWE.
Paese, A. (2001), Mowa ciała. Kielce.
Gut, J., Haman, W., (1995), Docenić konflikt – od walki i manipulacji do współpracy. Kontrakt,
Warszawa.
Nazwa przedmiotu: Pomoc postpenitencjarna
Rok studiów: II
Semestr: III
Kierunek/Specjalność:Pedagogika/
pedagogika resocjalizacyjna
Prowadzący: doc. dr Małgorzata Leśniak
Liczba godzin: 30
Opis przedmiotu: celem kursu jest refleksja nad podstawami i konsekwencjami funkcjonowania w
społeczeństwie jednej z wielu instytucji totalnych – jednostki penitencjarnej (aresztu śledczego i
zakładu karnego), a także omówienie i przeanalizowanie stanu pomocy osobom opuszczającym
jednostki penitencjarne ze szczególnym uwzględnieniem roli instytucji więzienia, służby
kuratorskiej, instytucji pomocy społecznej, urzędów pracy oraz różnego rodzaju stowarzyszeń i
fundacji.
Opis przedmiotu -tematyka zajęć:
1. Rozwój idei i uwarunkowania resocjalizacji penitencjarnej, diagnoza penitencjarna, programowanie
resocjalizacyjne i metody diagnostyczne,
2. Patologie społeczności więziennej, reakcje psychologiczne człowieka na warunki izolacji
penitencjarnej,
3. Udział społeczeństwa w wykonywaniu kary pozbawienia wolności,
4. Stan i problemy pomocy postpenitencjarnej dla dorosłych w Polsce na tle innych krajów
europejskich.
5. Kuratela sądowa dla dorosłych i nieletnich sprawców czynów karalnych,
120
6. Działania na rzecz ofiary przestępstwa i ich aspekty penitencjarne,
7. Działalność probacyjna a społeczeństwo; rozwój konceptualizacji probacji i ukonstytuowanie się
metod wychowawczych (terapia grupowa, praca środowiskowa i opieka rezydencjalna, teoria
systemów), metody wykorzystywane w probacji organizowanej strategią indywidualnych
przypadków,
8. Rola służby kuratorskiej, służby więziennej, instytucji pomocy społecznej oraz urzędów pracy w
readaptacji społecznej opuszczających zakłady karne,
9. Analiza wybranych programów readaptacyjnych realizowanych w polskich zakładach karnych
(program „Duet”, „Bona” i inne)
Forma i warunki zaliczenia: praca pisemna
Literatura:
1. Leśniak M., Adaptacja społeczna osób opuszczających zakłady karne, w: J. Szałański (red.), Wina –
Kara – Nadzieja – Przemiana, Łódź-Warszawa-Kalisz 1998
2. Leśniak M, Praca socjalna na rzecz osób opuszczających zakłady karne, w: K. Frysztacki, K. Piątek
(red.), Wielowymiarowość pracy socjalnej, Toruń 2002,
3. Bałandynowicz A., Probacja. Wychowanie do wolności, Warszawa 1996,
4. Rybczyńska D. (red), Ciągłość i zmiana w obszarze profilaktyki społecznej i resocjalizacji, Kraków
2003
Plan Studiów licencjackich dla rocznika 2007/2008
Pedagogika – studia niestacjonarne,
II rok, sem. III, specjalność: pedagogika resocjalizacyjna
Przedmiot
Filozofia
społeczna
Forma
zajęć
W
Socjologia
W
wychowania
Geneza
W
europejskiej myśli
pedagogicznej
Współczesne
W
problemy
dydaktyki
Prowadzący
Wymiar
Punkty
semestralny ECTS
15
3
Typ
przedm.
O
Forma
zaliczenia
Z
Prof.
nadzw.dr hab.
J. Widomski
Dr A. Guzik 30
5
O
Z
Dr A. Kliś
20
1
O
Z
Dr E. Tabora- 20
Marcjan
1
O
121
Psychologia
rozwoju
człowieka w
cyklu życia
Psychologia
rozwoju
człowieka w
cyklu życia
W
Dr A.
15
Kaczanowska
Ćw.
Mgr K.
15
Wójcik-Pyrć,
dr M.
KarpińskaOchałek
Grupy społeczne
w wychowaniu
Współczesne
kierunki
pedagogiczne
Współczesne
kierunki
pedagogiczne
W
Dr A. Guzik
30
W
Prof. dr hab. 15
T. Aleksander
Ćw.
Metody badań
pedagogicznych
Metody badań
pedagogicznych
Pedagogika
porównawcza
Pedagogika
porównawcza
Pedagogika
społeczna
Pedagogika
społeczna
Biomedyczne
podstawy rozwoju
i wychowania
Biomedyczne
podstawy rozwoju
i wychowania
W
Ćw.
doc. dr T.
Olearczyk,
mgr A.
Litawa
Prof. dr hab.
B. Kożuh
Dr J. Pułka
W
Dr D. Skulicz 10
Ćw.
Dr R. Sigva
W
Dr J. Jedynak 15
Ćw.
Dr J. Jedynak 15
W.
Prof. dr hab.
E. Kolarzyk
Ćw.
Metodyka
pracy
resocjalizacyjnej
Pedagogika
resocjalizacyjna
Pedagogika
resocjalizacyjna
Ćw.
Dr A.
15
OstachowskaGąsior, dr J.
Helbin
Dr B.
20
Zinkiewicz
E
O
Z
3
O
Z
3
O
E
O
Z
O
Z
O
Z
O
Z
O
Z
O
E
O
Z
O
E
O
Z
1
O
Z
2
O
E
O
Z
OW
Z
10
1
10
1
10
15
Dr R. Sigva
15
Ćw.
Dr B.
Zinkiewicz,
Dr R. Sigva
20
Pomoc
W
postpenitencjarna
O
15
W
Przedmioty do
wyboru:
Mediacje w
Ćw.
resocjalizacji cz 1
5
10
4
3
0
Mgr B. Pasiut
Dr M.
Leśniak
122
cz 1
Język angielski
Studium
Języków
Obcych
Razem
20
0
360
33
O
Z
Praktyka pedagogiczna, hospitacyjna wraz z ewaluacją praktyk w sem. III (60 g.) i sem. IV (60 g.).
Przewidziane spotkanie organizacyjne (1 spotkanie 2 godzinne) oraz ewaluacja praktyk (1
spotkanie 2 godzinne).
W semestrze V i VI przewidziana jest praktyka opiniowana w wymiarze 80 g.
(podczas, której studenci nie tylko hospitują zajęcia, ale także asystują w zajęciach i je prowadzą)
oraz ewaluacja i zaliczenie praktyk (1 spotkanie 2 godzinne).
Rok studiów: II
Semestr: III
Kierunek/Specjalność: Pedagogika/ Pedagogika
resocjalizacyjna
Liczba godzin: 15
•
Analiza rzeczywistości społecznej w dziełach Platona i Arystotelesa.
•
Obraz społeczeństwa w dziele „O państwie Bożym” św. Augustyna.
•
Człowiek i społeczeństwo w pracach św. Tomasza z Akwinu.
•
Teorie umowy społecznej – J. Locke, T. Hobbes, J.J. Rousseau.
123
•
Przyrodnicze koncepcje bytu społecznego – H. Spencer, R. Worms, A. Espinas.
•
Psychologiczne koncepcje bytu społecznego – G. Tarde, W. McDougall.
•
Społeczeństwo jako rzeczywistość „sui generis – socjologizm – E. Durkheim.
•
Materializm historyczny (obraz społeczeństwa klasowego).
•
Humanistyczna koncepcja społeczeństwa W. Diltheya.
•
Koncepcja społeczeńswta w ujęciu M. Webera.
•
Fenomenologiczna interpretacja rzeczywistości społecznej – Dietrich von Hildebrand.
•
Chrześcijańska filozofia społeczna.
3. Środki i metody realizacji: wykład
przedmiotu:
Zaliczenie pisemne
Nazwa przedmiotu: Socjologia wychowania
Rok studiów: II
Semestr: III
Kierunek/Specjalność: pedagogika/pedagogika
resocjalizacyjna
124
Liczba godzin:
30
Punktacja ECTS: 5
1. Opis przedmiotu – cel kształcenia: celem wykładów jest przybliżenie młodzieży
podstawowych zagadnień poruszanych na gruncie socjologii wychowania, omówione zostaną
najistotniejsze pojęcia m.in. takie jak socjalizacja, wychowanie, środowisko społeczne, środowisko
wychowawcze, tożsamość społeczna. Szczegółowo zostaną scharakteryzowane grupy społeczne i
instytucje, które odgrywają ważną rolę w procesie socjalizacji i wychowania czyli mi.in. rodzina,
szkoła, środowisko lokalne.
Podczas wykładów omówione zostaną następujące zagadnienia:
1. Socjologia wychowania – określenie problematyki, przedmiotu i funkcji.
2. Socjalizacja – wyjaśnienie procesu i opis jego struktury. Charakterystyka pojęć socjalizacja
a wychowanie.
3. Środowisko
społeczne
jako
środowisko
wychowawcze.
Typologia
środowisk
wychowawczych
4. Tożsamość osobowa – tożsamość zbiorowa. Omówienie rożnych rodzajów tożsamości
5. Czynniki kształtujące tożsamość zbiorową we współczesnym świecie.
6. Rodzina jako naturalne środowisko wychowawcze. Znaczenie i przeobrażania funkcji
rodziny we współczesnym świecie.
7. Rola społeczności lokalnej w procesie socjalizacji i wychowania.
8. Szkoła jako instytucja wychowawcza.
9. Nauczyciel i klasa szkolna – nauczyciel wobec przemian społecznych i edukacyjnych
10. Kultura masowa i jej znaczenie w procesie socjalizacji
treści.
Student powinien umieć scharakteryzować prezentowane na wykładzie pojęcia, powinien umieć
wskazać i omówić instytucje i grupy społeczne, które odgrywają istotną rolę w procesie socjalizacji
i wychowania.
125
5. Forma i warunki zaliczenia: Przedmiot kończy się pisemnym sprawdzeniem wiadomości (test)
z zagadnień zaprezentowanych na wykładzie. Warunkiem dopuszczenia studenta do egzaminu jest
pozytywna ocena z ćwiczeń.
Goban-Klas T., Media i komunikowanie masowe, Kraków 1999
Kawula S., Człowiek w relacjach socjopedagogicznych, Toruń 1999
Pankowska D., Wychowanie a role płciowe, Gdańsk 2005
Siemieńska R., Socjalizacja w zmieniającym się społeczeństwie, (w:) Oswajanie rzeczywistości.
Między realnym socjalizmem a realną demokracją, (red.) M. Marody, Warszawa 1996
Tillmann K., J., Teorie socjalizacji. Społeczność instutucja upodmiotowienie, Warszawa 1996
Chałasiński J. Kultura amerykańska, Warszawa 1962
Mariański J. Między nadzieją i zwątpieniem, Lublin1998
Michalczyk S., Media lokalne w systemie komunikowania, Katowice 2000
Sowińska H. Klasa szkolna jako grupa społeczna w procesie wychowania i nauczania, (w:)
„Człowiek i Społeczeństwo” t.VIII, Poznań 1992
Kłoskowska A., Kultura masowa, Warszawa 1983
Berger P., Luckmann T., Społeczne tworzenie rzeczywistości, Warszawa 1983
Nazwa przedmiotu: Geneza europejskiej myśli pedagogicznej
Rok studiów: II rok
Semestr: I
Kierunek/Specjalność: Pedagogika/Pedagogika
resocjalizacyjna
Prowadzący: dr Andrzej Kliś
Forma kursu: wykład/ konwersatorium
Liczba godzin: 20
126
Ukazanie w oparciu o dzieje pedagogiki źródeł, genezy współczesnych koncepcji edukacyjnowychowawczych oraz szukania inspiracji oświatowych.
1. Geneza europejskiej myśli pedagogicznej.
a. Pojęcie
b. Potrzeba refleksji nad przedmiotem i metodą badań
c. Nauka historyczna czy pedagogiczna?
d. Ogólny wizerunek przeszłości i współczesne tendencje rozwojowe
2. Myśl edukacyjne epoki antycznej i jej rola w dziejach wychowania
a. Grecka myśl edukacyjna
b. Sofiści
c. Sokrates
d. Platon
e. Arystoteles
f. Rzymska myśl edukacyjna: M. F. Kwintylian
3. Ideały wychowawcze i organizacja szkolnictwa w średniowieczu
a. Znaczenie uniwersytetów w kształtowaniu się tożsamości europejskiej kultury
b. Edukacyjna rola kościoła
4. Zachodnioeuropejska i polska myśl edukacyjna doby Odrodzenia, Reformacji,
Kontrreformacji
a. Periodyzacja
b. Odrodzenia i Humanizm
c. Poglądy na wychowanie Erazma z Rotterdamu, Tomasza Moora, Jana Ludwika
Vivesa
d. Polski dorobek pedagogiczny doby Odrodzenia: Andrzej Frycz Modrzewski, Szymon
Marycjusz Kociołek z Pilzna, Erazm Gliczner-Skrzetuski, Sebastian Petrycy z Pilzna
e. Reformacja i jej wpływ na szkolnictwo i myśl edukacyjną czasów nowożytnych
f. Myśl pedagogiczna i działalność oświatowa M. Lutra, F. Melanchtona, J. Sturma, W.
Ratkego
g. Kontrreformacja: system pedagogiczny szkoły jezuickiej i pijarskiej
127
h. Szkolnictwo różnowiercze, jezuickie i pijarskie w Polsce
5. Myśl pedagogiczna i oświata epoki nowożytnej
a. Periodyzacja
b. Od rewolucji naukowej do rewolucji oświatowej w Europie XVII i XVIIIw.
c. Dorobek pedagogiczny J. A. Komeńskiego
d. Liberalna koncepcja wychowania J. Locke’a
e. Encyklopedyści wobec oświaty i wychowania
f. Naturalizm pedagogiczny J. J. Rousseau
g. Upaństwowienie szkolnictwa w dobie Oświecenia
h. Oświeceniowe reformy szkolne w Polsce
i. Dzieło Stanisława Konarskiego
j. Powstanie Akademii Rycerskiej
k. Komisja Edukacji Narodowej
l. Teoretyczny
dorobek
polskich
inicjatyw
pedagogicznych
doby
Oświecenia
filozofii
nowożytnej:
(G. Piramowicz, H. Kołłątaj, S. Staszic)
6. Geneza i rozwój pedagogiki naukowej w XIX w.
a. Próby
osadzenia
myśli
edukacyjnej
na
podstawach
J. H. Pestalozzi
b. Pedagogika filozoficzna J. F. Herbarta; herbartyzm
c. Początki socjalistycznej myśli edukacyjnej: C. Saint-Simon, R. Owen
d. Geneza teorii wychowania przedszkolnego: F. Froebel
e. Pedagogika społeczna i „nauczycielska” F. A. Diesterwega
f. Filozofia pozytywistyczna w myśli edukacyjnej: H. Spencer
7. Polska oświata i myśl pedagogiczna w okresie zaborów
1. Zabór rosyjski
a. Periodyzacja
b. Szkolnictwo polskie w Księstwie Warszawskim i Królestwie Polskim do 1831 r.
c. Reforma szkolna A. Wielopolskiego
d. Szkoła prywatna i tajna oświata polska w walce z rusyfikacją
e. Strajk szkolny w 1905 r.
f. Repolonizacja szkoły w okresie I wojny światowej
128
g. Pedagogika warszawskiego pozytywizmu (H. Wernic, A. Świętochowski, B. Prus, A.
Dygasiński, S. Karpowicz)
h. Myśl pedagogiczna J. W. Dawida
2.
Zabór pruski
a. Periodyzacja
b. Pierwsza fala germanizacji szkolnictwa polskiego
c. Ożywienie ruchu oświatowego w Wielkopolsce, na Śląsku, Pomorzu, Warmii i
Mazurach w okresie Wiosny Ludów
d. Ideologia „Kulturkampfu” i jej skutki dla oświaty polskiej
e. Formy oporu przeciwko germanizacji szkolnictwa; tragedia dzieci Wrześni
f. Dorobek polskiej refleksji wychowawczej (K. Libelt, A. Cieszkowski, E. Estkowski)
g. Chowanna czyli system pedagogii narodowej B. F. Trentowskiego
3.
Zabór austriacki
a. Periodyzacja
b. Germanizacja szkolnictwa polskiego w końcu XVIII i pierwszej poł. XIX w.
c. Szkoła polska w Wolnym Mieście Krakowie
d. Autonomia szkolna Galicji
e. Konserwatyzm systemu oświatowego i zachowawczy charakter polskiej myśli
pedagogicznej
f. Ożywienie ruchu oświatowego na przełomie stuleci
g. Kulturotwórcza rola galicyjskich uniwersytetów
h. Początki zawodowego ruchu nauczycielskiego
8. Pedagogika „Nowego wychowania” pod koniec XIX i w pierwszej połowie XX w.
a. Pedagogika naturalistyczno-liberalna jako opozycja wobec szkoły tradycyjnej
b. Ruch nowatorstwa pedagogicznego w Europie i Stanach Zjednoczonych Ameryki
Północnej
c. Amerykański progresywizm i dorobek J. Dewey’a
d. Dzieło M. Montessori
e. Koncepcja nauczania i wychowania w szkole C. Freineta
f. Plan daltoński H. Parkhurst
g. Szkoła pracy i jej główne odmiany (niemiecka, radziecka, amerykańska, polska)
h. Socjologizm pedagogiczny: E. Durkheim
129
i. Pedagogika kultury
j. Pedagogika religijna
k. Pedagogika materializmu historycznego
9. Polska myśl pedagogiczna okresu międzywojennego
a. Główne orientacje
b. Teoria wychowania narodowego: L. Zarzecki
c. Teoria wychowania państwowego S. Czerwiński, K. Sośnicki
d. Pedagogika kultury: Z. Mysłakowski, B. Suchodolski, S. Hessen
e. Pedagogika społeczne: H. Radlińska
f. Pedagogika socjalistyczna: W. Spasowski
g. Działalność pedagogiczna i dorobek pisarski J. Korczaka
h. „Szkoła twórcza” H. Rowida
i. Pedagogika „akademicka” i pedagogika „praktyczna”: rola badań empirycznych
10. Europejska myśl pedagogiczna po II wojnie światowej
3.Środki i metody realizacji: Krytyczna analiza tekstów źródłowych, dokumentów. Prezentacja
zabytków kultury edukacji w Krakowie (Muzeum Uj, Muzeum Etnograficzne itp.).
przedmiotu:
Geneza europejskiej myśli pedagogicznej kształtuje poglądy studentów wobec przejawów
teoretycznej i praktycznej aktywność edukacyjnej człowieka. Ukazuje, że współczesność
pedagogiczna jest rezultatem ciągłości i zmian występujących w rozwoju cywilizacji na
przestrzeni wieków. Dostarcza wiedzę o poziomie wykształcenia oraz cechach kultury
europejskiej w poszczególnych epokach.
Prezentacje charakterystyki przełomowych dokonań w europejskiej myśli pedagogicznej.
Zaliczenie z oceną.
Historia wychowania, t. 1 i 2, pod red. Ł. Kurdybachy, Warszawa 1965 – 1968.
Historia wychowania. Wiek XX, t. 1 i 2, pod red. J. Miąso, Warszawa 1980.
S. Litak, Historia wychowania, t. I, Do rewolucji francuskiej, Kraków 2002. .
130
L. Chmaj, Prądy i kierunki w pedagogice XX wieku, Warszawa 1962.
W. Okoń, Wizerunki sławnych pedagogów polskich, Warszawa 2000.
a. Teksty źródłowe:
J. W. Dawid, Pisma pedagogiczne. Wybrał , opracował, wstępem opatrzył R. Wroczyński,
Warszawa 1961.
Erazm z Rotterdamu, Pisma moralne. Wybór, przeł. M. Cytowska, Warszawa 1970
J. F. Herbart, Pisma pedagogiczne. Wybór , wstęp i opracowanie B. Nawroczyński, Wrocław 1967.
J. A. Komeński, Wielka dydaktyka. Oprac. B. Suchodolski, Wrocław 1956
Komisja Edukacji Narodowej. Pisma Komisji i o Komisji. Zebrał i opracował S. Tync, Wrocław
1954
J. A. Komeński, Pisma wybrane, przeł. K. Remerowa, wybór, wstęp, komentarz B. Suchodolski,
Wrocław 1964.
S. Konarski, Pisma pedagogiczne. Wstęp i objaśnienie Ł. Kurdybacha, Wrocław 1959.
M. F. Kwintylian, Kształcenie mówcy. Przekład i opracowanie M. Brożek, Wrocław 1954.
J. Locke, Myśli o wychowaniu, tłum. F. Wnorowski. Wstęp i komentarz K. Mrozowska, WrocławKraków 1959.
M. Montessori, Domy dziecka. Metoda pracy naukowej stosowana w wychowaniu najmłodszych
dzieci, Warszawa 1913.
Pedagogika pozytywizmu warszawskiego. Opr., wstępem opatrzył R. Wroczyński, Wrocław 1958.
J. H. Pestalozzi, Jak Gertruda uczy swoje dzieci. Opr. W. Szewczuk, M. Szulkin, Wrocław 1955.
J. H. Pestalozzi, Pisma pedagogiczne, tłum. E. Bielicka. Wybór, wstęp i opr. R. Wroczyński,
Wrocław 1972.
M. Pęcherski, M. Świątek, Organizacja oświaty w Polsce w latach 1917 - 1977. Podstawowe akty
prawne. Wyd. II, Warszawa 1978.
J. J. Rousseau, Emil, czyli o wychowaniu, t. I, przeł. W. Husarski, t. II, przeł. E. Zieliński. Wstęp J.
Legowicz, Wrocław 1955.
Sebastian Petrycy z Pilzna, Pisma wybrane. Opr. W. Wąsik, wstępem poprzedził K. Grzybowski, t.
I-II, Kraków 1956.
Szymon Marycjusz, O szkołach czyli akademiach ksiąg dwoje, przeł. A. Danysz, Wrocław 1955.
B. F. Trentowski, Chowanna, czyli system pedagogiki narodowej jako umiejętność wychowania,
nauki i oświaty, słowem wykształcenie naszej młodzieży, Wrocław 1970.
Wybór pism pedagogicznych Polski doby Odrodzenia. Oprac. J. Skoczek, Wrocław 1956.
131
Wybór źródeł i tekstów z historii kultury fizycznej i rehabilitacji. Wybór i oprac. U. Kowieska,
Wrocław 1997.
b. Opracowania:
F. W. Araszkiewicz, Ideały wychowawcze Drugiej Rzeczypospolitej, Warszawa 1978.
F. W. Araszkiewicz, Szkoła średnia ogólnokształcąca w Polsce w latach 1918-1932, Wrocław 1972.
P. Ariés, Historia dzieciństwa. Dziecko i rodzina w dawnych czasach, przeł. M. Ochab, Gdańsk
1995.
J. Axer, Retoryka antyczna i jej dziedzictwo, Warszawa 1996.
M. Balcerek, Rozwój opieki nad dzieckiem w Polsce w latach 1918-1939, Warszawa 1978.
M. Banasiewicz, Polityka naukowa i oświatowa hitlerowskich Niemiec na ziemiach polskich
„wcielonych” do Trzeciej Rzeszy w okresie okupacji (1939-1945), Poznań 1980.
H. Barycz, Alma Mater Jagellonica, Kraków 1958.
J. Baszkiewicz, Młodość uniwersytetu, Warszawa 1997.
A. Brühlmeier, Edukacja humanistyczna, przekł. I. Pańczakiewicz, Kraków 2000.
Człowiek oświecenia, red. M. Vovelle, przeł. M. Gurgul, Warszawa 2001.
Z. Dąbrowski, Pedagogika opiekuńcza (pedagogika opieki) jako dyscyplina naukowa, Toruń 1987.
E. Dolata, Józef Żuliński (1814-1908) i jego wkład w organizację kolonii dziecięcych w Galicji,
„Rocznik” Komisji Nauk Pedagogicznych PAN – Oddział w Krakowie 2001, t. 54, s. 17-30.
J. Draus, Oświata i nauka polska na Bliskim i Środkowym Wschodzie 1939-1950, Lublin 1993.
A. Dróżdż, Mity i utopie pedagogiczne, Kraków 2000.
J. Dybiec, Maria Montessori w Polsce, „Rocznik” Komisji Nauk Pedagogicznych PAN – Oddział w
Krakowie 1983, t. 30, s. 5 – 27.
Dzieje kultury fizycznej i sportu, pod red. Z. Grota i T Ziółkowskiej, Warszawa 1990.
Dzieje szkolnictwa i oświaty na wsi polskiej, t. I - do 1918. Praca zbiorowa pod red.
S. Michalskiego, Warszawa 1982.
Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku, red. E. Różycka, t. I-IV, Warszawa 2003.
A. Fijałkowski, Puer eruditus. Idee edukacyjne Wincentego z Beauvais (ok. 1194-1264), Warszawa
2001.
M. Flisak, Kolonie letnie w Polsce do 1939 roku, „Rocznik” Komisji Nauk Pedagogicznych PAN –
Oddział w Krakowie 2003, t. 56, s. 17-32.
A. Folkierska, Sergiusz Hessen – pedagog odpowiedzialny, Warszawa 2005.
C. Galek, Myśl pedagogiczna Bolesława Prusa na tle pozytywizmu polskiego, Zamość 2005.
W. Garbowska, Szkolnictwo powszechne w Polsce w latach 1932-1939, Wrocław 1975.
W. M. Grabski, Prekursorzy idei Komisji Edukacji Narodowej, Warszawa 2000.
A. Haratyk, Rozwój opieki nad dzieckiem i młodzieżą w Galicji doby autonomicznej, Wrocław
2002.
132
W. Jaeger, Paideia. Formowanie człowieka greckiego, przeł. M. Plezia, H. Bednarek, Warszawa
2001.
A. Jobert, Komisja Edukacji Narodowej w Polsce 1773-1794, przeł. M. Chamcówna, przedmowa
H. Barycz, Wrocław 1979.
J. Jundził, Wzorce i modele wychowania w rodzinie rzymskiej okresu III wieku p.n.e. – III wiek
n.e., wyd. II zm. i poszerzone, Bydgoszcz 2001.
Ł. Kabzińska, Geneza i rozwój pedagogiki pozytywizmu warszawskiego w świetle publicystyki
„obozu młodych”, Olsztyn 1996.
M. Kalinowski, Resocjalizacja nieletnich w państwach europejskich i pozaeuropejskich, Warszawa
2005.
F. Kiryk, Nauk przemożnych perła, Kraków 1986.
J. Krasuski, Tajne szkolnictwo polskie w okresie okupacji hitlerowskiej 1939 - 1945, Warszawa
1977.
J. Krukowski, Nauczyciele szkół parafialnych Krakowa w XVI wieku, Kraków 2007.
J. Krukowski, Wolfgang Ratke w Polsce (przegląd polskiego piśmiennictwa), „Rocznik NaukowoDydaktyczny WSP w Krakowie, z. 131. Prace z Historii Oświaty i Wychowania 2”, Kraków 1989,
s. 5 – 32.
Ł. Kurdybacha, Zawód nauczyciela w ciągu wieków, Łódź 1948.
W. Lisowski, Polskie korpusy kadetów, Warszawa 1982.
J. Maciaszkowa, Z teorii i praktyki pedagogiki opiekuńczej, Warszawa 1991.
C. Majorek, Glosa do rozważań o historii wychowania, „Kwartalnik Pedagogiczny” 1993, nr 2, s.
111-124.
J. Maritain, Trzej reformatorzy: Luter, Kartezjusz, Rousseau, przeł. K. Michalski, wstęp P. Lisicki,
wyd. II, Warszawa 2005,
S. Mauersberg, Szkolnictwo powszechne dla mniejszości narodowych w Polsce w latach 19181939, Wrocław 1968.
A. Meissner, U źródeł historii wychowania jako nauki, [w:] Historia wychowania XX wieku.
Dorobek i perspektywy, pod red. T. Gumuły, J. Krasuskiego, S. Majewskiego, Kielce 1998, s. 1323.
Metodologia
w
badaniach
naukowych
historii
wychowania,
pod
red.
T.
Jałmużny,
I. i G. Michalskich, Łódź 1993.
K. Mrozowska, By Polaków zrobić obywatelami. Dzieje narodu i państwa polskiego, t. II, z. 37,
Warszawa 1993
K. Mrozowska, Szkoła Rycerska Stanisława Augusta Poniatowskiego, Wrocław 1961.
A. Murzyn, Johann Friedrich Herbart i jego miejsce w pokantowskiej myśli idealistycznej, Kraków
2004.
133
L. Moulin, Średniowieczni szkolarze i ich mistrzowie, przeł. H. Lubicz-Trawkowska, GdańskWarszawa 2003.
Myśliciele o wychowaniu: Alain, Arystoteles, Avicenna […] Konfucjusz, red. Cz. Kupisiewicz, I.
Wojnar, przeł. I. Janiszowska, Warszawa 1996.
Pedagog czynu – Kazimierz Jeżewski, pr. zb. pod red. B. Cichego, Warszawa 1978.
Pedagogika ogólna i subdyscypliny, red. L. Turos, Warszawa 1999.
L. Piechnik, Początki seminariów nauczycielskich w Polsce w wieku XVI, „Nasza Przeszłość”
1959, nr 10, s. 159-175.
Pomoc społeczna w Polsce, pod red. J. Staręgi-Piasek, Warszawa 1985.
R. Wroczyński, Pedagogika społeczna, Warszawa 1985.
I. Pyrzyk, Prekursorzy pedagogiki opiekuńczej (J. H. Pestalozzi, J. Kroczak, A. Makarenko, J.
Babicki), Toruń 2003.
J. Radwan-Pragłowski, K. Frysztacki, Społeczne dzieje pomocy człowiekowi: od filantropii
greckiej do pracy socjalnej, Warszawa 1996.
P. Richė, Edukacja i kultura w Europie Zachodniej (VI-VIII w.), przeł. M. Radożycka-Paoletti,
Warszawa 1995.
B. Russell, Mądrość Zachodu, przeł. W. Jacórzyński, M. Wichrowski, oprac. naukowe Teresa
Hołówka, Warszawa 1994.
J. Serczyk, Albertyna: uniwersytet w Królewcu (1544-1915), Olsztyn 1994.
K. Stopka, A. K. Banach, J. Dybiec, Dzieje Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2000.
Szkoły eksperymentalne w świecie 1900 - 1960. Praca zbiorowa pod red. W. Okonia, Warszawa
1964.
Z. Skubała-Tokarska, Z. Tokarski, Uniwersytety w Polsce, Warszawa 1972.
S. Sztobryn, Badania nad „Filozofią pedagogii” Józefa Hoene Wrońskiego w czasopiśmiennictwie
pedagogicznym w latach 1918-1939, „Biuletyn Historii Wychowania” 1995, nr 1, s. 20-27.
A. Smołalski, Osoba i zawód nauczyciela w polskiej myśli pedagogicznej do 1939 roku, Wrocław
1983.
W. Szulakiewicz, Historia oświaty i wychowania w Polsce 1918-1939. Studium historiograficzne,
Toruń 2000.
W. Szulakiewicz, Historia oświaty i wychowania w Polsce 1944 – 1956, Kraków 2006.
W. Szulakiewicz, Biografistyka i jej miejsce w historiografii edukacyjnej po II wojnie światowej,
„Biuletyn Historii Wychowania” 2004, nr 1-2, s. 5-14.
A. Szumski, W walce o postępową szkołę. Rzecz o Henryku Rowidzie, Warszawa 1977.
W. Witwicki, Platon jako pedagog, Warszawa 1947.
S. Wołoszyn, Korczak, Warszawa 1978
134
S. Wołoszyn, Nauki o wychowaniu w Polsce w XX wieku: próba zarysu encyklopedycznego,
Warszawa 1992.
I. Zarębski, Iter Italicum - włoska droga wczesnego humanizmu w Polsce, „Rocznik NaukowoDydaktyczny WSP w Krakowie, z. 26. Prace Historyczne III”, Kraków 1967, s. 69-83.
D. Żołądź, Ideały edukacyjne doby staropolskiej, Warszawa 1990.
Nazwa przedmiotu: Współczesne problemy dydaktyki
Rok studiów: II
Semestr: III
Pedagogika/Pedagogika
resocjalizacyjna
Prowadzący: doc. dr Ewa Tabora-Marcjan
Liczba godzin: 20
Wykład ma na celu poszerzenie wiedzy studentów z zakresu współczesnych problemów dydaktyki.
Przedstawione treści, oparte o rozważania teoretyków kształcenia, stanowią również odniesienie do
propozycji zawartych w raportach edukacyjnych UE.
•
Wskazania dla dydaktyki ogólnej w rozważaniach współczesnych teoretyków
kształcenia. Status dydaktyki w obecnym systemie nauk pedagogicznych.
•
Rozwój języka naukowego dydaktyki – potrzeba redefinicji pojęć i ich systematyzacji.
Odniesienie do rozważań zawartych w raportach edukacyjnych.
•
Metodologiczne propozycje dla uprawiania nowoczesnej dydaktyki m.in. konsekwencje
dla praktyki edukacyjnej, kształcenia i doskonalenia zawodowego nauczycielipedagogów
•
Przemiany w płaszczyźnie teleologii celów kształcenia – paradygmat edukacji
podmiotowej. Dialog w dydaktyce ogólnej i praktyce kształcenia.
•
Edukacja alternatywna, jej istota i podstawowe założenia. Współczesne egzemplifikacje
wybranych kierunków „Nowego Wychowania”. Edukacja domowa jako alternatywa dla
systemów oświaty powszechnej.
135
•
Pedagog wobec złożoności problemów niepowodzeń szkolnych. Problematyka
niepowodzeń w europejskich raportach edukacyjnych – odniesienie do współczesnych
badań w Polsce.
•
Europejski wymiar edukacji a zmiany w polskiej oświacie. Strategie edukacyjne UE –
wybrane zagadnienia.
Wykład z wykorzystaniem materiałów wizualnych (foliogramy) oraz audiowizualnych – projekcji
filmowych.
Poznanie przez studentów treści teoretycznych z zakresu współczesnej teorii dydaktyki,
niezbędnych w przyszłej pracy pedagogicznej. Rozwijanie motywacji do prowadzenia działalności
badawczej w ramach swej specjalności zawodowej.
Zaliczenie z oceną na podstawie testu wiadomości (zakres treści wykładów).
Ćwikliński A. Zmiany w polskiej edukacji w okresie globalizacji, integracji i transformacji
ustrojowej, wyd. UAM Poznań 2005.
Tendencje edukacji XXI wieku w dialogu i perspektywie, red. A. Karpińska, Białystok 2005
Palka S. Pedagogika w stanie tworzenia – cz. II Dydaktyka ogólna w toku rozwoju naukowego i w
wymiarze praktycznej użyteczności, wyd. UJ Kraków 2003.
Przemiany dydaktyki na progu XXI wieku, prac. zbior.
Śnieżyński M. – Sztuka dialogu – teoretyczne założenia a szkolna rzeczywistość, Kraków 2005.
Strykowski W., Strykowska J., Pielachowski J. – Kompetencje nauczyciela szkoły współczesnej,
Poznań, 2003.
Tendencje w dydaktyce współczesnej, red. K. Denek. F. Bereźnicki, Toruń 1998.
Rok studiów: II
Semestr: III
resocjalizacyjna
136
Liczba godzin: 15
1. Dwie tradycje uprawiania psychologii rozwojowej. Pojęcie rozwoju i zmiany rozwojowej.
Rodzaje zmian rozwojowych.
2. Czynniki warunkujące rozwój psychiczny człowieka.
3. Osiągnięcia rozwojowe dzieciństwa.
4. Od rozwiązania kryzysu tożsamości do osiągania dojrzałości w różnych sferach rozwoju.
5. Okres wczesnej, średniej i późnej dorosłości. Zadania rozwojowe dorosłości. Kryzysy
okresu dorosłości - ich znaczenie rozwojowe. Indywidualizacja rozwoju w okresie
dorosłości.
przedmiotu:
137
Rok studiów: II
Semestr: III
Liczba godzin: 15
1. Prawidłowości rozwoju w okresie prenatalnym.
2. Rozwój samodzielności we wczesnym dzieciństwie - osiągnięcia pierwszych 3 lat życia
3. w motoryce, czynnościach samoobsługi, wyrażaniu potrzeb, porozumiewaniu się.
dziecka.
5. Rozwój społeczny dziecka w okresie średniego i późnego dzieciństwa.
6. Wiek dorastania - zmiany biologiczne i rozwój w obszarze społecznym.
zawodowego
8. Okres późnej dorosłości.
138
przedmiotu:
Rok studiów: II
Semestr: III
pedagogika/resocjalizacyjna
Liczba godzin: 15
139
zawodowego
- filmy
człowieka
140
- Bee H. (2004), Psychologia rozwoju człowieka. Poznań: Wyd. Zysk i S-ka.
- Brzezińska A. (red), (2005), Psychologiczne portrety człowieka. Gdańsk GWP
- Turner J.S., Helms D.B. (1999). Rozwój człowieka. Warszawa: WSiP.
- Szmigielska B. (1999), Pełnia życia w łonie. „Charaktery”, nr. 2.
- Jundziłł E. (1998). Potrzeby psychiczne dzieci i młodzieży. Gdańsk, Wyd. UG.
- Przetacznik-Gierowska M., Makiełło-Jarża G. (1992), Psychologia rozwojowa i wychowawcza
- Matczak A. (2003), Zarys psychologii rozwoju. Warszawa: Wyd. Akad. Żak.
- Obuchowska I. (1996), Drogi dorastania. Warszawa: WSiP.
Nazwa przedmiotu: Grupy społeczne w wychowaniu
Rok studiów: II
Semestr: III
resocjalizacyjna
Liczba godzin: 30
Punktacja ECTS: 3
zwróceniem uwagi na możliwości wykorzystania metody grupowej w pracy resocjalizacyjnej,
prezentacja wybranych teorii młodzieży.
141
3. Czynniki obiektywne i subiektywne za pomocą których można dokonać klasyfikacji grup
6. Normy grupowe.
9. Prezentacja wybranych teorii młodzieży
11. Rola grupy rówieśniczej w pracy wychowawczej i profilaktycznej
12. Grupa społeczna jako narzędzie pracy pedagoga
treści.
Diagnostyka, profilaktyka, socjoterapia w teorii i praktyce pedagogicznej, pod red. M Deptuły
Bydgoszcz 2005
142
Rok studiów: II
Semestr: III
Język wykładowy: język polski
Liczba godzin: 15
Punkty ECTS: 3
Zapoznanie studentów z wielonurtowością współczesnego myślenia o oświacie i wychowaniu.
Wskazanie na filozoficzne, psychologiczne i społeczne oraz ekonomiczno -społeczne
uwarunkowania tej wielonurtowości. Zilustrowanie jej następstw dla praktyki nauczania i
wychowania w postaci tworzenia różnych form tzw. nowego wychowania.
Rozwój społeczno-gospodarczy, przemiany w nauce (filozofii, psychologii i socjologii) XX wieku a
także rosnące niezadowolenie z funkcjonowania tradycyjnej (ukształtowanej w dużej mierze w
warunkach
oświeceniowych)
szkoły
źródłem
kreowania
współczesnych
kierunków
pedagogicznych.
Pozytywizm pedagogiczny (źródła powstania, twórcy i główni przedstawiciele, głoszone
przez nich poglądy, wpływ na praktykę badawcza w dziedzinie pedagogiki oraz praktykę
nauczania, zalety i wad),
Pragmatyzm pedagogiczny (geneza, twórcy i przedstawiciele, odmiany, treść głównych
założeń, wdrożone zmiany w oświacie)
Pedagogika personalizmu (warunki powstania, twórcy i główni przedstawiciele oraz ich
dzieła, podstawowe założenia teoretyczne, wpływ na praktykę nauczania i wychowania)
Pedagogika humanistyczna (okoliczności powstania, twórcy i przedstawiciele, podstawowe
założenia teoretyczne i tworzone koncepcje modernizacji praktyki nauczania i wychowania)
Pedagogika kultury ( geneza, twórcy i główni przedstawiciele oraz ich dzieła, głoszone
poglądy, wypracowane koncepcje modernizacji systemu i wychowania, zalety i wady)
143
Pedagogika antropologiczna czyli antropolizm pedagogiczny (warunki powstania, twórcy i
przedstawiciele, treść głoszonych poglądów, postulaty i wnioski dla praktyki edukacyjnej, aplikacje
wychowawcze i ich ocena)
Pedagogika egzystencjalna ( tło naukowe i społeczne powstania, twórcy i główni przedstawiciele
oraz ich dzieła, treść i zasadność głoszonych poglądów, aplikacja praktyczna głoszonych założeń
i postulatów oraz jej następstw, wady i zalety dorobku teoretycznego i praktyki edukacyjnej)
Pedagogika
krytyczna
czyli
krytyczna
nauka
o
wychowaniu
(geneza,
twórcy
i przedstawiciele, istota głoszonych tez, zastosowanie ich w praktyce, następstwa i skutki
praktyczne, zasady i niedociągnięcia)
Analityczno-empiryczna nauka o wychowaniu (warunki powstania i kierunki rozwoju,
głoszone tezy i ich praktyczne skutki, wady i zalety systemu)
Antypedagogika ( warunki powstania i rozwoju, twórcy i główni przedstawiciele oraz ich
dzieła, podstawowe tezy, wpływ na praktykę nauczania i wychowania, zalety i wady głoszonych
poglądów)
Wykład audytoryjny urozmaicony demonstracja ważniejszych książek ( informacja ibliograficzna),
rysowaniem wykresów i schematów na tablicy, podawaniem przykładów z praktyki edukacyjnej
i wychowawczej szkół reprezentujących poszczególne współczesne kierunki pedagogiczne.
Poznać nazwiska oraz główne fakty z życia i działalności twórców i najważniejszych
przedstawicieli poszczególnych kierunków współczesnych kierunków pedagogicznych
-
Dostrzec naukowe ( filozoficzne, psychologiczne i socjologiczne), ekonomiczne
i społeczno-kulturowe a nawet religijne tło powstania i rozwoju większości kierunków
-
Zrozumieć i przyswoić sobie istotę ( treść) założeń i poglądów oraz głoszonych haseł przez
poszczególne kierunki
-
Przyswojenie sobie informacji na temat wprowadzonych i realizowanych reform oraz
modernizacji w praktyce kształcenia i wychowania ( dzieci i dorosłych) prze przedstawicieli
poszczególnych kierunków
-
Utrwalanie nawyku poszukiwania literatury pedagogicznej i wdrażania do jej selektywnego
i krytycznego czytania.
144
Pedagogika. Podręcznik akademicki (red. Z. Kwieciński, B. Sliwerski), Wydawnictwo Naukowe
PWN, Warszawa 2004, t.1, cz. III, s.183-464.
Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku, Wydawnictwo Akademickie ‘’Żak”, Warszawa 20032007, t. 1-6, wybrane hasła tematyczne.
Kunowski Stafan: Podstawy współczesnej pedagogiki. Wydawnictwo Salezjańskie, Łódź 1981
Nowroczyński Bogdan: Dzieła wybrane (wybór A. Mońka- Stanikowa), Wydawnictwo szkolne i
Pedagogiczne, Warszawa 1987, t.1., s.483-548
Pedagogika alternatywna- dylematy teorii (red. B. Sliwerski) Oficyna Wydawnicza ‘’Impuls’’,
Kraków 2000, wyd. II
Rok studiów: II
Semestr: III
resocjalizacyjna
Liczba godzin: 15
pedagogiki . Zainspirowanie studentów refleksją nad wychowaniem jako faktem o charakterze
145
nauką.
wiedzę
•
•
•
Literatura uzupełniająca:
•
•
Rok studiów: II
Semestr: III
resocjalizacyjna
Liczba godzin: 15
- umożliwienie studentowi zdobycia wiedzy na temat współczesnych prądów pedagogicznych
- uświadomienie studentowi różnorodności koncepcji wychowawczych
- kształtowanie u studenta umiejętności konstruktywnej krytyki oraz dyskusji na temat założeń
wybranych kierunków pedagogicznych
146
Ruch Nowego Wychowania; Pragmatyzm Johna Deweya; Rudolf Steiner i szkoły waldorfskie;
Metody pracy z dzieckiem według Marii Montessori; Plan jenajski Petera Petersena; Techniki
Celestyna Freineta; Podstawowe założenia pedagogiki Janusza Korczaka
metody: pogadanka, praca z tekstem, prezentacja multimedialna, dyskusja, gry dydaktyczne
środki: foliogramy, filmy dydaktyczne, zdjęcia, materiały własne studentów
przedmiotu
Po zajęciach student charakteryzuje założenia wybranych kierunków pedagogicznych, zna sylwetki
przedstawicieli omawianych prądów pedagogicznych, potrafi krytycznie odnieść się do rozwiązań
proponowanych przez współczesnych pedagogów, wyjaśnia pojęcie Ruchu Nowego Wychowania
Aby otrzymać zaliczenie z ćwiczeń student zobowiązany jest przedstawić założenia wybranego
nurtu na forum grupy (w formie prezentacji) lub oddać pracę pisemną. Ponadto musi wykazać się
aktywnością na zajęciach.
Kwieciński Z., Śliwerski B.(red.), Pedagogika, t. I, PWN, Warszawa 2006
Bednarczuk B., Ocena pracy dziecka według Montessori, „Edukacja i dialog”, nr 7/2002
Chmaj L., Prądy i kierunki w pedagogice XX wieku, Warszawa 1963
Dewey J., Demokracja i wychowanie. Wstęp do filozofii wychowania, Wrocław 1972
Drynda D., Geneza Nowego Wychowania w Polsce. [w:] Galicja i jej dziedzictwo, Majorek Cz.,
Meissner A. (red.), t. 14, Rzeszów 2000
Edmunds F., Pedagogika R. Steinera. Szkoły waldorfskie na świecie i w Polsce, Warszawa 1996
Filipiak E., Smolińska-Rębas H., Od Celestyna Freineta do edukacji zintegrowanej. W
poszukiwaniu modelu wczesnej edukacji, Bydgoszcz 2000
Kayser M., Wagemann P., Uczyliśmy w szkole waldorfskiej. O historii i praktyce pewnej
pedagogicznej utopii, Warszawa 1998
Lewin A., Tryptyk pedagogiczny. Korczak – Makarenko – Freinet, Warszawa 1986
Łatacz E., Jak wychowywać dzieci? Zarys teorii pedagogiki Marii Montessori, Kraków 1995
147
Miksza M., Zrozumieć Montessori, Kraków 1998
Rok studiów: II
Semestr: III
resocjalizacyjna
Liczba godzin: 10
rozwiązań.
148
5. Forma i warunki zaliczenia: Zaliczenie z ćwiczeń jest warunkiem podejścia do zaliczenia
całego przedmiotu. Po cyklu wykładów odbędzie się test.
Rok studiów: II
Semestr: III
resocjalizacyjna
Liczba godzin: 10
Spotkanie I
149
Spotkanie II
Spotkanie III
Spotkanie IV
Test sprawdzający.
Spotkanie V
przedmiotu
Student po zrealizowaniu przedmiotu powinien:
•
150
o
Forma i warunki zaliczenia:
oceny z testu końcowego. Test odbędzie się na IV spotkaniu. Wymagana jest znajomość treści
6.
„Impuls”.
7.
Warszawa 2003.
Rok studiów: II
Semestr: III
resocjalizacyjna
151
Liczba godzin: 10
1. Opis przedmiotu - Cele kształcenia:
Zrozumienie przez studentów uwarukowań funkcjonowania systemów edukacyjnych.
Rozwijanie
umiejętności
interpretowania
europejskich
programów
rozwoju
systemów
edukacyjnych.
1. Pedagogika porównawcza - charakterystyka dyscypliny.
2. Rozwój badań w zakresie pedagogiki porównawczej - rys historyczny.
3. Prawa i prawidłowości w teorii i praktyce pedagogicznej jako efekt badań porównawczych.
4. Uwarunkowania funkcjonowania systemów edukacyjnych.
5. Przegląd Raportów UNESCO o stanie oświaty i edukacji w świecie ( Raport J.Foure,
Raport J.Delors'a, Raport F.Mayor i J.Binde) - zadania dla edukacji w
6. wymiarze globalnym, europejskim i narodowym (lokalnym).
7. Rozwój edukacji w świecie - paradygmaty: reformy systemów, rytmiczny rozwój systemów
(bez "rewolucyjnych zmian") oraz paradygmat społeczeństwa bez szkoły.
8. Szkoly alternatywne inspiracją rozwoju systemów edukacyjnych.
9. Struktura wybranych systemów edukacyjnych, elementy strukturalne i ich funkcja.
10. Deklaracja Bolońska oraz Strategia Lizbońska a kierunki rozwoju europejskich systemów
edukacyjnych.
11. Przegląd europejskich programów rozwoju systemów edukacyjnych: "Uczenie się przez
12. Komisji Europejskiej w dziedzinie edukacji i doskonalenia zawodowego. Struktura
programu LLP: programy międzysektorowe: Program Comenius -
edukacja szkolna;
Program wspólpracy regionalnej Comenius Regio; Program Leonardo da Vinci - rozwoju
szkolnictwa i podnoszenia kwalifikacji Program Erasmus - rozwoju szkolnictwa wyższego;
Program Grundig - edukacja doroslych.
3. Środki i metody realizacji: : , metody audytoryjne i poglądowe,
przedmiotu:
152
Europie.
Zaliczenie kursu.
Forma zaliczenia - test lub egzamin ustny. ( do wyboru przez studenta)
Warszawa 2007.
153
Education and Training, "Uczenie się przez cale życie" Lifelong Learning Programme (LLP) 2007 20013, Nowoczesne metody i standardy zarządzania- jako szansa rozwoju placówek oświatowych
, z uwzględnieniem wykorzystania środków pomocowych , Europejski Instytut "Socrates Scola" ,
Warszawa 2008.
Rok studiów: II
Semestr: III
Liczba godzin: 10
2. Opis przedmiotu- treść kształcenia (tematyka poszczególnych zajęć)
Procedury badawcze w pedagogice porównawczej.
Szkoły alternatywne w świecie- prezentacja programów wybranych szkól.
Przegląd wybranych systemów edukacyjnych - analiza porównawcza.
Reformy systemów edukacyjnych w kontekście Raportów UNESCO - omówienie reform w
Regulacje prawne rozwoju europejskich systemów edukacyjnych - poznanie i analiza aktów
prawnych.
Priorytetowe zadania dla rozwoju edukacji we Wspólnej Europie - prezentacja europejskich
154
Zarządzanie unijnymi projektami rozwoju systemów edukacyjnych - poznanie dokumentacji i
procedur składania projektów.
poglądowe.
przedmiotu
Europie.
systemach.
danych.
Warszawa 2007.
155
badań
Education and Training, "Uczenie się przez cale życie" Lifelong Learning Programme (LLP) 2007 20013, Nowoczesne metody i standardy zarządzania- jako szansa rozwoju placówek oświatowych ,
z uwzględnieniem wykorzystania środków pomocowych , Europejski Instytut "Socrates Scola" ,
Warszawa 2008.
Rok studiów: II
Semestr: III
Kierunek studiów/Specjalność: Pedagogika/
Liczba godzin: 15
1. Opis przedmiotu – cel kształcenia: Przygotowanie teoretyczne i praktyczne do sformułowania
diagnozy społecznej i pracy socjalnej w różnorodnych środowiskach społecznych.
156
2. Opis przedmiotu- treść kształcenia: Geneza, ewolucja i aktualny stan pedagogiki społecznej
jako dyscypliny naukowej. Analiza środowiskowych uwarunkować procesu wychowania, metody
badań i formy pracy w pedagogice społecznej. Diagnoza środowiska społeczno – wychowawczego i
podstawy pracy socjalnej: pomoc doraźna, opieka, kompensacja społeczna, interwencja.
Bezrobocie,
ubóstwo,
bezdomność
jako
problemy
społeczne.
Współpraca
z
rodziną
dysfunkcjonalną i patologiczną.
poznanie zagadnień pedagogiki społecznej oraz umiejętność organizowania i animowania
środowiska wychowawczego w aspekcie potrzeb edukacyjnych i społecznych dzieci i młodzieży
1) Pedagogika Społeczna, od red. T. Piącha i I. Nepalczyk wyd. Akademickie Żak,
Warszawa 2003
2) H. Spionek: Zaburzenia rozwoju uczniów a niepowodzenia szkolne PWN, Warszawa
1973
3) sztuka nauczania t. I: szkoła, pod red. K. Konarzewskiego PWN,
Warszawa 1988
Rok studiów: II
Semestr: III
Kierunek studiów/Specjalność: Pedagogika/
157
Liczba godzin: 15
Bezrobocie,
ubóstwo,
bezdomność
jako
problemy
społeczne.
Współpraca
z
rodziną
poznanie podstawowych zagadnień z pedagogiki społecznej oraz rozwijanie umiejętności
organizowania i animowania środowiska wychowawczego w aspekcie potrzeb edukacyjnych i
społecznych dzieci i młodzieży.
5. Forma i warunki zaliczenia: zaliczenie pisemne.
Warszawa 2003
1973
Warszawa 1988
158
Rok studiów: II
Semestr: III
Pedagogika/Pedagogika resocjalizacyjna,
Pedagogika szkolna
Prowadzący: prof. dr hab. Emilia Kolarzyk
Liczba godzin: 15
Przedmiot ma na celu dać studentom wiedzę na temat fizjologicznych funkcji
człowieka,
organizmu
z uwzględnieniem podstawowych odchyleń patologicznych. Podkreślone zostaje
znaczenie postaw prozdrowotnych dzieci i młodzieży oraz udział
zachowań osobniczych w
świadomym kształtowaniu własnego zdrowia.
Omówione są podstawowe procesy fizjologiczne w poszczególnych okresach rozwoju
ontogenetycznego człowieka, ze szczególnym uwzględnieniem okresu poprzedzającego okres
dojrzewania oraz w okresie adolescencji.
W części poświęconej patofizjologii omówione jest przede wszystkim znaczenie i rola układu
krążeniowo-oddechowego oraz układu nerwowego i hormonalnego.
Podkreślone jest znaczenie prawidłowego odżywiania dla funkcji metabolicznych organizmu oraz
jego znaczenie w prewencji rozwoju chorób żywieniowozależnych.
Omawiana jest etiologia chorób alergicznych, ze
z położeniem nacisku na etiologię
alergii
pokarmowych dzieci i młodzieży.
Analizowane
są zachowania ryzykowne zagrażające zdrowiu (nikotynizm, alkoholizm,
narkomania, przemoc) oraz podkreślone jest znaczenie zachowań prozdrowotnych w różnych
fizjologicznie ważnych przedziałach życia człowieka.
159
rzutnik pisma, rzutnik multimedialny, tabele wartości należnych podstawowych badań
laboratoryjnych, normy dla zanieczyszczeń srodowiskowych
przedmiotu:
Studenci otrzymują praktyczne wskazówki dotyczące interpretacji podstawowych badań
laboratoryjnych, określających wydolność organizmu człowieka. Muszą umieć rozróżnić wartości
prawidłowe od patologicznych, Powinni również znać podstawowe egzogenne zagrożenia zdrowia
i określić zachowania osobnicze ważne w prewencji pierwotnej i wtórnej
5. Forma i warunki egzaminu :
Test jednokrotnego wyboru, składający się z minimum 40 pytań. Warunkiem zdania jest udzielenie
minimum 60% odpowiedzi prawidłowych
E. Kolarzyk (red): „Wybrane Problemy Higieny i Ekologii Człowieka”,
Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2008r.
Traczyk WZ: „Fizjologia człowieka w zarysie”
Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2002
Jethon Z., Grzybowski A.: „Medycyna zapobiegawcza i środowiskowa” PZWL 2000.
Czupryna A. (red.).: „Zdrowie publiczne”. Tom I. Uniwersyteckie Wydawnictwo VESALIUS,
Kraków, 2000.
Czupryna A. (red.).: „Zdrowie publiczn”e. Tom II. Uniwersyteckie Wydawnictwo VESALIUS,
Kraków, 2001.
Lewiński W „Anatomia i fizjologia człowieka” Wydawnictwo Operon, 2002
Rok studiów: II
Semestr: III
pedagogika resocjalizacyjna
160
Prowadzący: dr Agnieszka Ostachowska-Gąsior
Liczba godzin: 15
Wykształcenie w studentach umiejętności dostrzegania zależność między:
Sposobem żywienia i stanem odżywienia a wydolnością psycho-fizyczną w różnych etapach
rozwoju osobniczego człowieka
Wpływem czynników środowiska bytowania człowieka oraz środowiska pracy na stan zdrowia
różnych grup ludności.
Środowiskowe czynniki wpływające na organizm człowieka, jak również na rozwój i wychowanie
dzieci i młodzieży.
Temat I:
Hałas w środowisku, ze szczególnym uwzględnieniem tego czynnika w szkołach.
Infradźwięki i ultradźwięki wśród nas.
Ćwiczenia praktyczne – wpływ natężenia hałasu na organizm człowieka w różnych miejscach pracy
z oszacowaniem ryzyka zawodowego w skali trój- i pięciostopniowej.
Temat II:
Problem oświetlenia w szkołach oraz wpływ jego na organizm człowieka.
Wibracja i jej skutki zdrowotne.
Ćwiczenia praktyczne – pomiar natężenia oświetlenia w różnych miejscach przebywania
młodzieży.
Temat III:
Elementy biometeorologii i bioklimatologii ze szczególnym uwzględnieniem ich wpływu na
zdrowie człowieka.
Ćwiczenia praktyczne – ocena obciążenia cieplnego człowieka zaaklimatyzowanego do pracy w
środowisku gorącym oraz w środowisku umiarkowanym.
Temat IV:
Zasady ergonomii i profilaktyki przemysłowej.
161
Żywieniowe czynniki wpływające na organizm człowieka, jak również na rozwój i wychowanie
dzieci i młodzieży:
- Stan odżywienia –definicja, charakterystyka. Metody oceny stanu odżywienia.
- Charakterystyka chorób z nieprawidłowego żywienia
- Nadwaga i otyłość – kryteria diagnostyczne. Konsekwencje zdrowotne otyłości. `
Postępowanie dietetyczne w otyłości
- Zaburzenia odżywiania ( anorexia nervosa, bulimia nervosa)
- Bilans energetyczny człowieka. Obliczanie wydatku energetycznego- ćwiczenia praktyczne
- Znaczenie białka w żywieniu człowieka. Sytuacje kliniczne w których zalecana jest dieta
bogatobiałkowa oraz ograniczenie podaży białka.
- Znaczenie tłuszczy w żywieniu człowieka. Różne rodzaje kwasów tłuszczowych. Zalecenia
dotyczące podaży tłuszczu w diecie człowieka zdrowego i chorego.
- Węglowodany – znaczenie w żywieniu. Rola błonnika pokarmowego. Indeks glikemiczny.
- Znaczenie witamin i składników mineralnych w żywieniu człowieka.
- rzutnik pisma, rzutnik multimedialny, tabele wartości odżywczej produktów i potraw, aparat
różnicujący tłuszczową i beztłuszczową masę ciała, luksomierz
przedmiotu:
Umiejętność rozpoznawania i klasyfikacji stanu odżywienia człowieka z wykorzystaniem metod
antropometrycznych
Znajomość konsekwencji zdrowotnych wynikających z nieprawidłowego stanu odżywienia
(niedożywienie, otyłość)
Rozpoznawanie grup populacyjnych szczególnie zagrożonych ryzykiem wystąpienia zaburzeń
odżywiania (anorexia nervosa, bulimia nervosa)
Poznanie podstawowych problemów z zakresu ochrony środowiska, wpływu czynników
środowiskowych na zdrowie człowieka.
Nabywanie praktycznych umiejętności w zakresie:
-ochrony środowiska,
-wpływu czynników środowiskowych na zdrowie człowieka
-zagadnień medycyny pracy
Warunkiem zaliczenia są:
162
- opracowanie zagadnienia dotyczącego postępowania dietetycznego w wybranych jednostkach
chorobowych (cukrzyca, choroby nerek i wątroby, nadciśnienie, miażdżyca)
- prawidłowe opisanie tematu dotyczącego wpływu natężenia hałasu na organizm człowieka z
oszacowaniem ryzyka zawodowego w skali trój- i pięciostopniowej oraz obciążenia cieplnego
człowieka zaaklimatyzowanego do pracy w środowisku gorącym.
-obecność na ćwiczeniach
- „Wybrane Problemy Higieny i Ekologii Człowieka”, skrypt pod red. E. Kolarzyk,
- „Żywienie człowieka. Podstawy nauki o żywieniu”. Gawęcki J., Hryniewiecki L. (red.) T.1.
PWN, Warszawa 2006
- Marcinkowski J.T.(red.): Podstawy higieny. Wrocław, 1997.
- Jethon Z. (red.): Medycyna zapobiegawcza i środowiskowa. PZWL, Warszawa, 1997.
- Wolska A., Pawlak A.: Oświetlenie pomieszczeń i stanowisk pracy. Wyd.3 poprawione, (W:
Bezpieczeństwo i Ochrona Człowieka w Środowisku Pracy, t. 12), Warszawa, 2001.
- Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 października 2002r. w sprawie szczegółowych
wymagań, jakim powinien odpowiadać program ochrony środowiska przed hałasem –
Dziennik Ustaw RP, Nr 179, poz.1498, Warszawa 2002r.
- Helbin J., Kolarzyk E.- Wykorzystanie walorów środowiska naturalnego w wspomaganiu leczenia
farmakologicznego. Problemy Higieny i Epidemiologii., 86(1):22 – 26, Poznań 2005
- Ziemlański Ś.: (red.) Normy żywienia człowieka – fizjologiczne podstawy. Wyd Lek PZWL
Warszawa 2001
- Ostachowska-Gąsior A., Skop A., Kolarzyk E., Jaglarz M.: Ryzyko zaburzeń odżywiania u
uczniów
szkół
średnich
w
Krakowie
w
porównaniu
do
wybranych
parametrów
antropometrycznych. Polish Journal of Environmental Studiem. Vol 13, supl.II, 361-364, 2004
- Weker H., Strusińska M., Więch M., Leibschang J.: Ocena sposobu żywienia w okresie ciąży –
suplementacja preparatami witaminowo-mineralnymi uzasadniona czy nie? Przegl Lek 2004;
61, 7: 769-775
- Tatoń J., Czech A., Bernas M.: Otyłość: zespół metaboliczny. Warszawa, Wyd Lek PZWL 2007
- Hasik J., Gawęcki J.: (red.) Żywienie człowieka zdrowego i chorego, tom II, PWN 2000
- Kolarzyk E., Ostachowska-Gąsior A., Miodońska K.: Zmiany osobowości w aspekcie
nieprawidłowych nawyków żywieniowych wśród krakowskich studentów i licealistów.
Wiadomości Lekarskie 2004, supl.1,cz. 2
163
Rok studiów: II
Semestr: III
Pedagogika/pedagogika resocjalizacyjna
Prowadzący: dr Jadwiga Helbin
Liczba godzin: 15
Temat I:
Temat II:
młodzieży.
Temat III:
zdrowie człowieka.
164
Temat IV:
przedmiotu:
antropometrycznych
Poznanie podstawowych problemów z zakresu ochrony środowiska,
wpływu czynników środowiskowych na zdrowie człowieka.
165
- „Wybrane Problemy Higieny i Ekologii Człowieka”, skrypt pod red. E. Kolarzyk,
- „Żywienie człowieka. Podstawy nauki o żywieniu”. Gawęcki J., Hryniewiecki L. (red.) T.1.
PWN, Warszawa 2006
- Marcinkowski J.T.(red.): Podstawy higieny. Wrocław, 1997.
- Jethon Z. (red.): Medycyna zapobiegawcza i środowiskowa. PZWL, Warszawa, 1997.
- Wolska A., Pawlak A.: Oświetlenie pomieszczeń i stanowisk pracy. Wyd.3 poprawione, (W:
- Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 października 2002r. w sprawie szczegółowych
- Helbin J., Kolarzyk E.- Wykorzystanie walorów środowiska naturalnego w wspomaganiu leczenia
- Ziemlański Ś.: (red.) Normy żywienia człowieka – fizjologiczne podstawy. Wyd Lek PZWL
Warszawa 2001
- Ostachowska-Gąsior A., Skop A., Kolarzyk E., Jaglarz M.: Ryzyko zaburzeń odżywiania u
uczniów
szkół
średnich
w
Krakowie
w
porównaniu
do
wybranych
parametrów
antropometrycznych. Polish Journal of Environmental Studiem. Vol 13, supl.II, 361-364, 2004
- Weker H., Strusińska M., Więch M., Leibschang J.: Ocena sposobu żywienia w okresie ciąży –
61, 7: 769-775
- Tatoń J., Czech A., Bernas M.: Otyłość: zespół metaboliczny. Warszawa, Wyd Lek PZWL 2007
166
- Hasik J., Gawęcki J.: (red.) Żywienie człowieka zdrowego i chorego, tom II, PWN 2000
- Kolarzyk E., Ostachowska-Gąsior A., Miodońska K.: Zmiany osobowości w aspekcie
Nazwa przedmiotu: Metodyka pracy resocjalizacyjnej
Rok studiów: II
Semestr: III
Liczba godzin: 20
1. Opis przedmiotu – cel kształcenia: Celem zajęć jest zapoznanie studentów z podstawowymi
zagadnieniami z zakresu metodyki wychowania resocjalizacyjnego, z uwzględnieniem zarówno
izolacyjnych, jak i wolnościowych instytucji resocjalizacyjnych. Program zakłada nie tylko
dostarczenie wiedzy na temat podstawowych procedur (metod i form pracy) w oddziaływaniu
resocjalizującym, ale również przewiduje naukę projektowania i prowadzenia zajęć w grupach osób
nieprzystosowanych społecznie.
•
Zasady i podstawowe zadania wychowania resocjalizującego oraz kluczowe mechanizmy
resocjalizacji.
•
Podstawy metodyki pracy kuratora sądowego.
•
Przegląd metod i form pracy wychowawczej w ramach izolacyjnych instytucji
resocjalizacyjnych.
•
Metody twórczej resocjalizacji – teatr resocjalizacyjny, drama, terapia przez sport, muzykę i
plastykę.
•
Zastosowanie ekonomii punktowej oraz kognitywno- behawioralne podejście w
resocjalizacji.
•
Terapia i resocjalizacja uzależnionych – przykłady innych państw i doświadczenia polskie.
•
Postępowanie z młodzieżą agresywną w placówkach resocjalizacyjnych.
•
Praca z rodziną dotkniętą przemocą.
167
•
Pedeutologiczne aspekty w pracy resocjalizacyjnej. Znaczenie autorytetu i walorów
osobowościowych pedagoga w procesie resocjalizacji. .
•
Projektowanie zajęć wychowawczych na terenie instytucji opiekuńczych, profilaktycznych i
resocjalizacyjnych w oparciu o autorskie scenariusze.
przedmiotu:
Student powinien znać kluczowe metody i formy pracy resocjalizacyjnej oraz umieć
wykorzystywać je w projektowaniu zajęć wychowawczych w instytucjach opiekuńczych,
profilaktycznych i resocjalizacyjnych.
Konopczyński M., Metody twórczej resocjalizacji, Warszawa, 2006.
Pospiszyl K., Resocjalizacja. Teoretyczne podstawy i przykłady programów oddziaływań,
Warszawa, 1998.
Sawicka K.(red.), Socjoterapia, Warszawa, 1999.
Zinkiewicz B. (red.), Współczesna kuratela sądowa (wybrane zagadnienia), Mysłowice, 2006.
Bałandynowicz A., Probacja. Wychowanie do wolności, Warszawa, 1996.
Bartkowicz Z., Pomoc terapeutyczna nieletnim agresorom i ofiarom agresji w zakładach
resocjalizacyjnych, Lublin, 2001.
Cekiera C., Psychoprofilaktyka uzależnień oraz terapia i resocjalizacja osób uzależnionych, Lublin,
1993.
Egan G., Kompetentne pomaganie, Poznań, 2002.
Gaś Z.B., Uzależnienia. Skuteczność programów profilaktycznych, Warszawa, 1994.
Górecki P., Stachowiak S., Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich. Komentarz, Zakamycze,
2002.
Górski S., Metodyka resocjalizacji, Warszawa, 1985.
168
Gromek K., Kuratorzy sądowi. Komentarz do ustawy z 27 lipca 2001 r., Warszawa, 2002.
Jarosz E., Wysocka E., Diagnoza psychopedagogiczna. Podstawowe problemy i rozwiązania,
Warszawa, 2006.
Kodeks karny, postępowania karnego, wykonawczy, karny skarbowy i wykroczeń. Stan prawny na
1.04.2004, Bielsko- Biała, 2003.
Konopczyński M., Twórcza resocjalizacja, Warszawa, 1996.
Kubacka- Jasiecka D., Lipowska- Teutsch A.(red.), Wobec przemocy, Kraków, 1997.
Lorek Z., Kadrowe determinanty autentyczności resocjalizacyjnej zakładu poprawczego (w:)
Kawula S., Machel H. (red.) Młodzież a współczesne dewiacje i patologie społeczne, Toruń,
1997.
Machel H., Personel penitencjarny w świetle Europejskich Reguł Więziennych (w:) Kawula S.,
Machel H. (red.) Młodzież a współczesne dewiacje i patologie społeczne, Toruń, 1997. Madanes C.,
Przemoc w rodzinie. Psychoterapia sprawców i ofiar, Gdańsk, 2002.
Opora R., Rola sędziów i kuratorów w resocjalizacji nieletnich, Gdańsk, 2006.
Ostrihanska Z., Greczuszkin A., Praca z indywidualnym przypadkiem w nadzorze rodzinnego
kuratora sądowego, Lublin, 2000.
Paszkiewicz A., Podmiotowe traktowanie wychowanka w pracy rodzinnego kuratora sądowego,
Lublin, 2006.
Pospiszyl I., Razem przeciw przemocy, Warszawa, 1999.
Pospiszyl K. (red.), Resocjalizacja nieletnich. Doświadczenia i koncepcje, Warszawa, 1990.
Pytka L., Pedagogika resocjalizacyjna, Warszawa, 2000.
Pytka L., Zacharuk T., Zaburzenia przystosowania społecznego dzieci i młodzieży. Aspekty
diagnostyczne i terapeutyczne, Siedlce, 1998.
Rejman J., System wychowawczy zakładu penitencjarnego dla młodocianych, Rzeszów, 2000.
Sutton C., Psychologia dla pracowników socjalnych, Gdańsk, 2004
Stańdo- Kawecka B., Prawne podstawy resocjalizacji, Zakamycze, 2000.
Vopel K.W., Zabawy interakcyjne, cz.1-6, Kielce, 1999.
Węgliński A., Mikrosystemy wychowawcze w resocjalizacji nieletnich. Analiza pedagogiczna,
Lublin, 2000.
Rok studiów: II
Semestr: III
Kierunek/Specjalność:Pedagogika/Pedagogika
resocjalizacyjna
169
Wykłady:
pedagogiki resocjalizacyjnej.
Zaburzenia w zachowaniu – problemy diagnozy, typologii oraz
resocjalizacyjne. Teorie zachowań dewiacyjnych.
Metodologia pedagogiki resocjalizacyjnej.
Ćwiczenia:
przedmiotu
-wyposażenie studentów w wiedzę o podstawowych teoriach resocjalizacyjnych
- wyposażenie w wiedzę o systemach resocjalizacyjnych
170
W zakresie umiejętności:
- kształtowanie umiejętności analizy problemów dotyczących niedostosowania społecznego,
- kształtowanie wrażliwości na wybrane problemy z zakresu pedagogiki resocjalizacyjnej
zaliczenie z ćwiczeń oraz egzamin ustny
Warszawa 1996
2002.
– Kalisz, 2001.
Pospiszyl K.: Psychopatia. Przyczyny, przejawy i sposoby resocjalizacji antysocjalności. Warszawa
2000
Lublin, 2000
171
Rok studiów: II
Semestr: III
Kierunek: Pedagogika, specjalność:
Liczba godzin: 20
1. Opis przedmiotu – cel kształcenia: Celem zajęć jest rozszerzenie i uszczegółowienie wiedzy z
zakresu tematyki wykładów. Przede wszystkim chodzi o zapoznanie studentów z podstawową
terminologią pedagogiki resocjalizacyjnej oraz współczesnymi tendencjami i rozwiązaniami w
zakresie profilaktyki i resocjalizacji, zarówno w warunkach izolacyjnych, jak i wolnościowych.
•
Język pedagogiki resocjalizacyjnej – charakterystyka podstawowych pojęć z perspektywy
różnych autorów.
•
Zagadnienie normy i patologii ludzkiego zachowania oraz aksjologiczne przesłanki
współczesnej resocjalizacji.
•
Podobieństwa i różnice klasycznego ujęcia procesu resocjalizacji Cz. Czapówa i
współczesnej perspektywy twórczej resocjalizacji M. Konopczyńskiego.
•
Modele zdrowej osobowości a przystosowanie społeczne.
•
resocjalizacja i terapia, profilaktyka.
•
Wybrane zagadnienia diagnozy resocjalizacyjnej.
•
Nieletni jako podmiot oddziaływań resocjalizacyjnych.
•
Charakterystyka instytucji totalnych oraz zjawisko podkultury więziennej.
•
Krytyka kary pozbawienia wolności z perspektywy różnych dyscyplin naukowych.
•
Resocjalizacja i profilaktyka w środowisku otwartym.
172
Student powinien znać aktualny model resocjalizacji nieletnich i dorosłych – ze szczególnym
uwzględnieniem warunków polskich. Odwołując się do kluczowych założeń teoretycznych –
powinien umieć zaprojektować pracę resocjalizacyjną z jednostką nieprzystosowaną społecznie,
zarówno w ramach instytucji izolacyjnych, jak i w środowisku otwartym.
Konopczyński M.: Metody twórczej resocjalizacji. Teoria i praktyka wychowawcza. Warszawa,
2006.
Pospiszyl K.: Resocjalizacja. Warszawa, 1998.
Pytka L.: Pedagogika resocjalizacyjna. Warszawa, 2000.
Bieńkowska E.: Poradnik mediatora. Warszawa, 1999.
2002.
– Kalisz, 2001.
Kalinowski M., Pełka J.: Zarys dziejów resocjalizacji nieletnich. Warszawa, 1996.
Kozaczuk F. (red.): Resocjalizacja instytucjonalna. Perspektywy i zagrożenia. Rzeszów, 2004.
Kozaczuk F. (red.): Optymalizacja oddziaływań resocjalizacyjnych w Polsce i w niektórych krajach
europejskich. Rzeszów, 2006.
Machel H.: Sens i bezsens resocjalizacji penitencjarnej – casus polski. Kraków, 2006.
Mościskier A.: Natura ludzka i problem przestępczości. Warszawa, 2001.
173
Siemaszko A.: Granice tolerancji. O teoriach zachowań dewiacyjnych. Warszawa, 1993.
Szaszkiewicz M.: Tajemnice grypserki. Kraków, 1997.
Szczęsny W.W.: Zarys resocjalizacji z elementami patologii społecznej i profilaktyki. Warszawa,
2003.
Urban B.: Zachowania dewiacyjne młodzieży. Kraków, 1997.
Urban B.: Zaburzenia w zachowaniu i przestępczość młodzieży. Kraków, 2000.
Urban B.: Zachowania dewiacyjne młodzieży w interakcjach rówieśniczych. Kraków, 2005.
Lublin, 2000.
Zinkiewicz B.(red.): Współczesna kuratela sądowa (Wybrane zagadnienia). Mysłowice,2006.
Nazwa przedmiotu: Mediacje w resocjalizacji cz. I
Rok studiów: II
Semestr: III
Kierunek: Pedagogika, specjalność:
Liczba godzin: 10
Punktacja ECTS:0
Opis przedmiotu:
1.Cel kształcenia :
Celem kształcenia jest zapoznanie uczestników ze sztuką mediacji, ze szczególnym
uwzględnieniem mediacji w postępowaniu karnym i z nieletnimi. W trakcie kursu przedstawiana
jest idea oraz historia mediacji, a także jej praktyczne zastosowanie. Szczególny nacisk położony
jest na zastosowanie mediacji jako metody wspomagającej proces resocjalizacji.
2.Treść kształcenia (konkretna tematyka poszczególnych zajęć w ramach kursu):
1. mediacja – idea i historia
2. podstawowe zasady i reguły mediacji
3. kontakt z klientem – listy mediacyjne
174
4. dokumentacja mediacyjna – listy, umowy, ugoda, protokół
5. techniki mediacyjne
6. mediacja a prawo (rozporządzenia i ustawy)
7. mediacje w postępowaniu karnym
8. mediacje w postępowaniu z nieletnimi
zakresu analizy konfliktów pod kontem ich rozwiązania na drodze mediacji. Uczestnicy po
zapoznaniu się z podstawami sztuki mediacyjnej, analizują przypadki dokonując symulacji
postępowania mediacyjnego.
Uczestnik w trakcie kursu zapoznaje się z podstawową widzą teoretyczną z zakresu technik
mediacyjnych oraz ich zastosowania. Program obejmuje podstawowa wiedzę proceduralna z
zakresu przeprowadzanie postępowania mediacyjnego, a także podstawy wiedzy prawnej
potrzebnej do właściwego poprowadzenia całego procesu mediacji. W części warsztatowej nabyta
wiedza jest utrwalana i korygowana za pomocą analizy przypadków spraw rodzinnych kierowanych
do postępowania mediacyjnego. Przypadki te analizowane są w formie symulacji mediacji
dokonywanych pod superwizją prowadzącego.
Consedine, J. (2004), Sprawiedliwość naprawcza. Przywrócenie ładu społecznego. Polskie
Stowarzyszenie Edukacji Prawnej.
Deutch, M., Coleman, P. (red), (2005). Rozwiązywanie konfliktów. Wydawnictwo Uniwersytetu
Jagiellońskiego. Kraków.
McKay, M., Davis, M., Fanning, P. (2003), Sztuka skutecznego porozumiewania się. GWP,
Gdańsk.
Ury, W., Fisher, R. (1990), Dochodząc do TAK. PWE.
Paese, A. (2001), Mowa ciała. Kielce.
175
Gut, J., Haman, W., (1995), Docenić konflikt – od walki i manipulacji do współpracy. Kontrakt,
Warszawa.
Nazwa przedmiotu: Pomoc postpenitencjarna I
Rok studiów: II
Semestr: III
Liczba godzin: 10
Opis przedmiotu: celem kursu jest refleksja nad podstawami i konsekwencjami funkcjonowania w
społeczeństwie jednej z wielu instytucji totalnych – jednostki penitencjarnej (aresztu śledczego i
zakładu karnego), a także omówienie i przeanalizowanie stanu pomocy osobom opuszczającym
jednostki penitencjarne ze szczególnym uwzględnieniem roli instytucji więzienia, służby
kuratorskiej, instytucji pomocy społecznej, urzędów pracy oraz różnego rodzaju stowarzyszeń i
fundacji.
Opis przedmiotu -tematyka zajęć:
10. Rozwój idei i uwarunkowania resocjalizacji penitencjarnej, diagnoza penitencjarna, programowanie
resocjalizacyjne i metody diagnostyczne,
11. Patologie społeczności więziennej, reakcje psychologiczne człowieka na warunki izolacji
penitencjarnej,
12. Udział społeczeństwa w wykonywaniu kary pozbawienia wolności,
13. Stan i problemy pomocy postpenitencjarnej dla dorosłych w Polsce na tle innych krajów
europejskich.
14. Kuratela sądowa dla dorosłych i nieletnich sprawców czynów karalnych,
15. Działania na rzecz ofiary przestępstwa i ich aspekty penitencjarne,
16. Działalność probacyjna a społeczeństwo; rozwój konceptualizacji probacji i ukonstytuowanie się
metod wychowawczych (terapia grupowa, praca środowiskowa i opieka rezydencjalna, teoria
176
systemów), metody wykorzystywane w probacji organizowanej strategią indywidualnych
przypadków,
17. Rola służby kuratorskiej, służby więziennej, instytucji pomocy społecznej oraz urzędów pracy w
readaptacji społecznej opuszczających zakłady karne,
18. Analiza wybranych programów readaptacyjnych realizowanych w polskich zakładach karnych
(program „Duet”, „Bona” i inne)
Forma i warunki zaliczenia: praca pisemna
Literatura:
5. Leśniak M., Adaptacja społeczna osób opuszczających zakłady karne, w: J. Szałański (red.), Wina –
Kara – Nadzieja – Przemiana, Łódź-Warszawa-Kalisz 1998
6. Leśniak M, Praca socjalna na rzecz osób opuszczających zakłady karne, w: K. Frysztacki, K. Piątek
(red.), Wielowymiarowość pracy socjalnej, Toruń 2002,
7. Bałandynowicz A., Probacja. Wychowanie do wolności, Warszawa 1996,
8. Rybczyńska D. (red), Ciągłość i zmiana w obszarze profilaktyki społecznej i resocjalizacji, Kraków
2003
Studia niestacjonarne
Pedagogika – studia niestacjonarne,
II rok, sem. III, specjalność: pedagogika szkolna
Przedmiot
Forma Prowadzący
zajęć
Typ
przedm.
Forma
zaliczenia
O
Z
W
Prof. nadzw.
dr hab. J.
Widomski
Dr A. Guzik
Wymiar Punkty
semestral ECTS
ny
15
3
30
5
O
Z
W
Dr A. Kliś
20
1
O
Z
W
Dr E. TaboraMarcjan
20
1
O
Z
W
Dr A.
15
Kaczanowska,
5
O
E
Filozofia społeczna W
Socjologia
wychowania
Geneza
europejskiej myśli
pedagogicznej
Współczesne
problemy
dydaktyki
Psychologia
rozwoju człowieka
w cyklu życia
177
Psychologia
Ćw.
rozwoju człowieka
w cyklu życia
Mgr K.
Wójcik,
Dr M.
KarpińskaOchałek
Dr A. Guzik
Grupy społeczne w
wychowaniu
Współczesne
kierunki
pedagogiczne
Współczesne
kierunki
pedagogiczne
Metody badań
pedagogicznych
Metody badań
pedagogicznych
Pedagogika
porównawcza
Pedagogika
porównawcza
Pedagogika
społeczna
Pedagogika
społeczna
Biomedyczne
podstawy rozwoju i
wychowania
Biomedyczne
podstawy rozwoju i
wychowania
W
Metodyka
pracy pedagoga
szkolnego
Pedagogika
opiekuńczowychowawcza
Pedagogika
opiekuńczowychowawcza
Przedmiot do
wyboru:
Ćw.
Pedagogika
zabawy
Ćw.
Mgr A. Zięba
Ćw.
Studium
Informatyki
Informatyka w
pracy pedagoga
szkolnego
15
O
Z
30
3
O
Z
15
3
O
E
O
Z
O
Z
O
Z
O
E
O
Z
O
Z
O
Z
O
Z
O
Z
W
Doc. T.
Olearczyk
Ćw.
Ćw.
Doc. dr T.
15
Olearczyk,
mgr A. Litawa
Prof. dr hab.
10
B. Kożuh
Dr J. Pułka
10
W.
Dr D. Skulicz
10
Ćw.
Dr R. Sigva
10
W
Dr J. Jedynak
15
Ćw.
Dr J. Jedynak
15
W.
Prof. dr hab. E. 15
Kolarzyk
Ćw.
Dr A.
OstachowskaGąsior dr J.
Helbin
Dr B.
Łuczyńska
15
20
1
O
Z
W
Dr M.
Rozenbajgier
20
1
O
Z
Ćw.
Mgr I.
Babuśka
10
O
Z
OW
Z
W
20
1
1
4
3
1
178
Język angielski
Ćw.
Studium
Języków
Obcych
Razem
20
0
365
33
O
Z
Praktyka pedagogiczna, hospitacyjna wraz z ewaluacją praktyk w sem. III (60 g.) i sem. IV (60 g.).
Przewidziane spotkanie organizacyjne (1 spotkanie 2 godzinne) oraz ewaluacja praktyk (1
spotkanie 2 godzinne).
W semestrze V i VI przewidziana jest praktyka opiniowana w wymiarze 80 g.
(podczas, której studenci nie tylko hospitują zajęcia, ale także asystują w zajęciach i je prowadzą)
oraz ewaluacja i zaliczenie praktyk (1 spotkanie 2 godzinne).
Rok studiów: II
Semestr: III
szkolna
Liczba godzin: 15
1. Analiza rzeczywistości społecznej w dziełach Platona i Arystotelesa.
2. Obraz społeczeństwa w dziele „O państwie Bożym” św. Augustyna.
3. Człowiek i społeczeństwo w pracach św. Tomasza z Akwinu.
4. Teorie umowy społecznej – J. Locke, T. Hobbes, J.J. Rousseau.
5. Przyrodnicze koncepcje bytu społecznego – H. Spencer, R. Worms, A. Espinas.
6. Psychologiczne koncepcje bytu społecznego – G. Tarde, W. McDougall.
7. Społeczeństwo jako rzeczywistość „sui generis – socjologizm – E. Durkheim.
8. Materializm historyczny (obraz społeczeństwa klasowego).
179
9. Humanistyczna koncepcja społeczeństwa W. Diltheya.
10. Koncepcja społeczeńswta w ujęciu M. Webera.
11. Fenomenologiczna interpretacja rzeczywistości społecznej – Dietrich von Hildebrand.
12. Chrześcijańska filozofia społeczna.
przedmiotu:
Zaliczenie pisemne
Rok studiów: II
Semestr: III
szkolna
Liczba godzin:
30
Punktacja ECTS: 5
180
a wychowanie.
3. Środowisko
społeczne
jako
środowisko
wychowawcze.
Typologia
środowisk
wychowawczych
treści.
i wychowania.
181
Siemieńska R., Socjalizacja w zmieniającym się społeczeństwie, (w:) Oswajanie rzeczywistości.
Tillmann K., J., Teorie socjalizacji. Społeczność instutucja upodmiotowienie, Warszawa 1996
Sowińska H. Klasa szkolna jako grupa społeczna w procesie wychowania i nauczania, (w:)
Nazwa przedmiotu: Geneza europejskiej myśli pedagogicznej
Rok studiów: II rok
Semestr: III
Kierunek/Specjalność: Pedagogika/Pedagogika
szkolna i resocjalizacyjna
Prowadzący: dr Andrzej Kliś
Forma kursu: wykład/ konwersatorium
Liczba godzin: 20
Ukazanie w oparciu o dzieje pedagogiki źródeł, genezy współczesnych koncepcji edukacyjnowychowawczych oraz szukania inspiracji oświatowych.
182
1) Geneza europejskiej myśli pedagogicznej.
a. Pojęcie
b. Potrzeba refleksji nad przedmiotem i metodą badań
c. Nauka historyczna czy pedagogiczna?
d. Ogólny wizerunek przeszłości i współczesne tendencje rozwojowe
2) Myśl edukacyjne epoki antycznej i jej rola w dziejach wychowania
e. Grecka myśl edukacyjna
Sofiści
Sokrates
Platon
Arystoteles
f. Rzymska myśl edukacyjna: M. F. Kwintylian
3) Ideały wychowawcze i organizacja szkolnictwa w średniowieczu
g. Znaczenie uniwersytetów w kształtowaniu się tożsamości europejskiej kultury
h. Edukacyjna rola kościoła
4) Zachodnioeuropejska i polska myśl edukacyjna doby Odrodzenia, Reformacji,
Kontrreformacji
a) Periodyzacja
b) Odrodzenia i Humanizm
c) Poglądy na wychowanie Erazma z Rotterdamu, Tomasza Moora, Jana Ludwika
Vivesa
d) Polski dorobek pedagogiczny doby Odrodzenia: Andrzej Frycz Modrzewski,
Szymon Marycjusz Kociołek z Pilzna, Erazm Gliczner-Skrzetuski, Sebastian
Petrycy z Pilzna
e) Reformacja i jej wpływ na szkolnictwo i myśl edukacyjną czasów nowożytnych
f) Myśl pedagogiczna i działalność oświatowa M. Lutra, F. Melanchtona, J. Sturma,
W. Ratkego
g) Kontrreformacja: system pedagogiczny szkoły jezuickiej i pijarskiej
h) Szkolnictwo różnowiercze, jezuickie i pijarskie w Polsce
5) Myśl pedagogiczna i oświata epoki nowożytnej
a)
Periodyzacja
b)
Od rewolucji naukowej do rewolucji oświatowej w Europie XVII i XVIIIw.
183
c)
Dorobek pedagogiczny J. A. Komeńskiego
d)
Liberalna koncepcja wychowania J. Locke’a
e)
Encyklopedyści wobec oświaty i wychowania
f)
Naturalizm pedagogiczny J. J. Rousseau
g)
Upaństwowienie szkolnictwa w dobie Oświecenia
h)
Oświeceniowe reformy szkolne w Polsce
Dzieło Stanisława Konarskiego
Powstanie Akademii Rycerskiej
Komisja Edukacji Narodowej
i. Teoretyczny dorobek polskich inicjatyw pedagogicznych doby Oświecenia
(G. Piramowicz, H. Kołłątaj, S. Staszic)
6) Geneza i rozwój pedagogiki naukowej w XIX w.
a. Próby
osadzenia
myśli
edukacyjnej
na
podstawach
filozofii
nowożytnej:
J. H. Pestalozzi
b. Pedagogika filozoficzna J. F. Herbarta; herbartyzm
c. Początki socjalistycznej myśli edukacyjnej: C. Saint-Simon, R. Owen
d. Geneza teorii wychowania przedszkolnego: F. Froebel
e. Pedagogika społeczna i „nauczycielska” F. A. Diesterwega
f. Filozofia pozytywistyczna w myśli edukacyjnej: H. Spencer
7) Polska oświata i myśl pedagogiczna w okresie zaborów
Zabór rosyjski
a) Periodyzacja
b) Szkolnictwo polskie w Księstwie Warszawskim i Królestwie Polskim do 1831 r.
c) Reforma szkolna A. Wielopolskiego
d) Szkoła prywatna i tajna oświata polska w walce z rusyfikacją
e) Strajk szkolny w 1905 r.
f) Repolonizacja szkoły w okresie I wojny światowej
g) Pedagogika warszawskiego pozytywizmu (H. Wernic, A. Świętochowski, B. Prus, A.
Dygasiński, S. Karpowicz)
h) Myśl pedagogiczna J. W. Dawida
Zabór pruski
184
a) Periodyzacja
b) Pierwsza fala germanizacji szkolnictwa polskiego
c) Ożywienie ruchu oświatowego w Wielkopolsce, na Śląsku, Pomorzu, Warmii i
Mazurach w okresie Wiosny Ludów
d) Ideologia „Kulturkampfu” i jej skutki dla oświaty polskiej
e) Formy oporu przeciwko germanizacji szkolnictwa; tragedia dzieci Wrześni
f) Dorobek polskiej refleksji wychowawczej (K. Libelt, A. Cieszkowski, E. Estkowski)
g) Chowanna czyli system pedagogii narodowej B. F. Trentowskiego
Zabór austriacki
a) Periodyzacja
b) Germanizacja szkolnictwa polskiego w końcu XVIII i pierwszej poł. XIX w.
c) Szkoła polska w Wolnym Mieście Krakowie
d) Autonomia szkolna Galicji
e) Konserwatyzm systemu oświatowego i zachowawczy charakter polskiej myśli
pedagogicznej
f) Ożywienie ruchu oświatowego na przełomie stuleci
g) Kulturotwórcza rola galicyjskich uniwersytetów
h) Początki zawodowego ruchu nauczycielskiego
8) Pedagogika „Nowego wychowania” pod koniec XIX i w pierwszej połowie XX w.
a) Pedagogika naturalistyczno-liberalna jako opozycja wobec szkoły tradycyjnej
b) Ruch nowatorstwa pedagogicznego w Europie i Stanach Zjednoczonych Ameryki
Północnej
Amerykański progresywizm i dorobek J. Dewey’a
Dzieło M. Montessori
Koncepcja nauczania i wychowania w szkole C. Freineta
Plan daltoński H. Parkhurst
c) Szkoła pracy i jej główne odmiany (niemiecka, radziecka, amerykańska, polska)
d) Socjologizm pedagogiczny: E. Durkheim
e) Pedagogika kultury
f) Pedagogika religijna
g) Pedagogika materializmu historycznego
9) Polska myśl pedagogiczna okresu międzywojennego
a. Główne orientacje
185
Teoria wychowania narodowego: L. Zarzecki
Teoria wychowania państwowego S. Czerwiński, K. Sośnicki
Pedagogika kultury: Z. Mysłakowski, B. Suchodolski, S. Hessen
Pedagogika społeczne: H. Radlińska
Pedagogika socjalistyczna: W. Spasowski
b. Działalność pedagogiczna i dorobek pisarski J. Korczaka
c. „Szkoła twórcza” H. Rowida
d. Pedagogika „akademicka” i pedagogika „praktyczna”: rola badań empirycznych
10)Europejska myśl pedagogiczna po II wojnie światowej
3.Środki i metody realizacji: Krytyczna analiza tekstów źródłowych, dokumentów. Prezentacja
zabytków kultury edukacji w Krakowie (Muzeum Uj, Muzeum Etnograficzne itp.).
przedmiotu
Geneza europejskiej myśli pedagogicznej kształtuje poglądy studentów wobec przejawów
teoretycznej i praktycznej aktywność edukacyjnej człowieka. Ukazuje, że współczesność
pedagogiczna jest rezultatem ciągłości i zmian występujących w rozwoju cywilizacji na przestrzeni
wieków. Dostarcza wiedzę o poziomie wykształcenia oraz cechach kultury europejskiej w
poszczególnych epokach.
Prezentacje charakterystyki przełomowych dokonań w europejskiej myśli pedagogicznej.
Zaliczenie z oceną.
Historia wychowania, t. 1 i 2, pod red. Ł. Kurdybachy, Warszawa 1965 – 1968.
Historia wychowania. Wiek XX, t. 1 i 2, pod red. J. Miąso, Warszawa 1980.
S. Litak, Historia wychowania, t. I, Do rewolucji francuskiej, Kraków 2002. .
L. Chmaj, Prądy i kierunki w pedagogice XX wieku, Warszawa 1962.
W. Okoń, Wizerunki sławnych pedagogów polskich, Warszawa 2000.
a. Teksty źródłowe:
J. W. Dawid, Pisma pedagogiczne. Wybrał , opracował, wstępem opatrzył R. Wroczyński,
Warszawa 1961.
186
Erazm z Rotterdamu, Pisma moralne. Wybór, przeł. M. Cytowska, Warszawa 1970
J. F. Herbart, Pisma pedagogiczne. Wybór , wstęp i opracowanie B. Nawroczyński, Wrocław 1967.
J. A. Komeński, Wielka dydaktyka. Oprac. B. Suchodolski, Wrocław 1956
Komisja Edukacji Narodowej. Pisma Komisji i o Komisji. Zebrał i opracował S. Tync, Wrocław
1954
J. A. Komeński, Pisma wybrane, przeł. K. Remerowa, wybór, wstęp, komentarz B. Suchodolski,
Wrocław 1964.
S. Konarski, Pisma pedagogiczne. Wstęp i objaśnienie Ł. Kurdybacha, Wrocław 1959.
M. F. Kwintylian, Kształcenie mówcy. Przekład i opracowanie M. Brożek, Wrocław 1954.
J. Locke, Myśli o wychowaniu, tłum. F. Wnorowski. Wstęp i komentarz K. Mrozowska, WrocławKraków 1959.
M. Montessori, Domy dziecka. Metoda pracy naukowej stosowana w wychowaniu najmłodszych
dzieci, Warszawa 1913.
Pedagogika pozytywizmu warszawskiego. Opr., wstępem opatrzył R. Wroczyński, Wrocław 1958.
J. H. Pestalozzi, Jak Gertruda uczy swoje dzieci. Opr. W. Szewczuk, M. Szulkin, Wrocław 1955.
J. H. Pestalozzi, Pisma pedagogiczne, tłum. E. Bielicka. Wybór, wstęp i opr. R. Wroczyński,
Wrocław 1972.
M. Pęcherski, M. Świątek, Organizacja oświaty w Polsce w latach 1917 - 1977. Podstawowe akty
prawne. Wyd. II, Warszawa 1978.
J. J. Rousseau, Emil, czyli o wychowaniu, t. I, przeł. W. Husarski, t. II, przeł. E. Zieliński. Wstęp J.
Legowicz, Wrocław 1955.
Sebastian Petrycy z Pilzna, Pisma wybrane. Opr. W. Wąsik, wstępem poprzedził K. Grzybowski, t.
I-II, Kraków 1956.
Szymon Marycjusz, O szkołach czyli akademiach ksiąg dwoje, przeł. A. Danysz, Wrocław 1955.
B. F. Trentowski, Chowanna, czyli system pedagogiki narodowej jako umiejętność wychowania,
nauki i oświaty, słowem wykształcenie naszej młodzieży, Wrocław 1970.
Wybór pism pedagogicznych Polski doby Odrodzenia. Oprac. J. Skoczek, Wrocław 1956.
Wybór źródeł i tekstów z historii kultury fizycznej i rehabilitacji. Wybór i oprac. U. Kowieska,
Wrocław 1997.
b. Opracowania:
F. W. Araszkiewicz, Ideały wychowawcze Drugiej Rzeczypospolitej, Warszawa 1978.
F. W. Araszkiewicz, Szkoła średnia ogólnokształcąca w Polsce w latach 1918-1932, Wrocław 1972.
P. Ariés, Historia dzieciństwa. Dziecko i rodzina w dawnych czasach, przeł. M. Ochab, Gdańsk
1995.
J. Axer, Retoryka antyczna i jej dziedzictwo, Warszawa 1996.
M. Balcerek, Rozwój opieki nad dzieckiem w Polsce w latach 1918-1939, Warszawa 1978.
187
M. Banasiewicz, Polityka naukowa i oświatowa hitlerowskich Niemiec na ziemiach polskich
„wcielonych” do Trzeciej Rzeszy w okresie okupacji (1939-1945), Poznań 1980.
H. Barycz, Alma Mater Jagellonica, Kraków 1958.
J. Baszkiewicz, Młodość uniwersytetu, Warszawa 1997.
A. Brühlmeier, Edukacja humanistyczna, przekł. I. Pańczakiewicz, Kraków 2000.
Człowiek oświecenia, red. M. Vovelle, przeł. M. Gurgul, Warszawa 2001.
Z. Dąbrowski, Pedagogika opiekuńcza (pedagogika opieki) jako dyscyplina naukowa, Toruń 1987.
E. Dolata, Józef Żuliński (1814-1908) i jego wkład w organizację kolonii dziecięcych w Galicji,
„Rocznik” Komisji Nauk Pedagogicznych PAN – Oddział w Krakowie 2001, t. 54, s. 17-30.
J. Draus, Oświata i nauka polska na Bliskim i Środkowym Wschodzie 1939-1950, Lublin 1993.
A. Dróżdż, Mity i utopie pedagogiczne, Kraków 2000.
J. Dybiec, Maria Montessori w Polsce, „Rocznik” Komisji Nauk Pedagogicznych PAN – Oddział w
Krakowie 1983, t. 30, s. 5 – 27.
Dzieje kultury fizycznej i sportu, pod red. Z. Grota i T Ziółkowskiej, Warszawa 1990.
Dzieje szkolnictwa i oświaty na wsi polskiej, t. I - do 1918. Praca zbiorowa pod red.
S. Michalskiego, Warszawa 1982.
Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku, red. E. Różycka, t. I-IV, Warszawa 2003.
A. Fijałkowski, Puer eruditus. Idee edukacyjne Wincentego z Beauvais (ok. 1194-1264), Warszawa
2001.
M. Flisak, Kolonie letnie w Polsce do 1939 roku, „Rocznik” Komisji Nauk Pedagogicznych PAN –
Oddział w Krakowie 2003, t. 56, s. 17-32.
A. Folkierska, Sergiusz Hessen – pedagog odpowiedzialny, Warszawa 2005.
C. Galek, Myśl pedagogiczna Bolesława Prusa na tle pozytywizmu polskiego, Zamość 2005.
W. Garbowska, Szkolnictwo powszechne w Polsce w latach 1932-1939, Wrocław 1975.
W. M. Grabski, Prekursorzy idei Komisji Edukacji Narodowej, Warszawa 2000.
A. Haratyk, Rozwój opieki nad dzieckiem i młodzieżą w Galicji doby autonomicznej, Wrocław
2002.
W. Jaeger, Paideia. Formowanie człowieka greckiego, przeł. M. Plezia, H. Bednarek, Warszawa
2001.
A. Jobert, Komisja Edukacji Narodowej w Polsce 1773-1794, przeł. M. Chamcówna, przedmowa
H. Barycz, Wrocław 1979.
J. Jundził, Wzorce i modele wychowania w rodzinie rzymskiej okresu III wieku p.n.e. – III wiek
n.e., wyd. II zm. i poszerzone, Bydgoszcz 2001.
Ł. Kabzińska, Geneza i rozwój pedagogiki pozytywizmu warszawskiego w świetle publicystyki
„obozu młodych”, Olsztyn 1996.
188
M. Kalinowski, Resocjalizacja nieletnich w państwach europejskich i pozaeuropejskich, Warszawa
2005.
F. Kiryk, Nauk przemożnych perła, Kraków 1986.
J. Krasuski, Tajne szkolnictwo polskie w okresie okupacji hitlerowskiej 1939 - 1945, Warszawa
1977.
J. Krukowski, Nauczyciele szkół parafialnych Krakowa w XVI wieku, Kraków 2007.
J. Krukowski, Wolfgang Ratke w Polsce (przegląd polskiego piśmiennictwa), „Rocznik NaukowoDydaktyczny WSP w Krakowie, z. 131. Prace z Historii Oświaty i Wychowania 2”, Kraków 1989,
s. 5 – 32.
Ł. Kurdybacha, Zawód nauczyciela w ciągu wieków, Łódź 1948.
W. Lisowski, Polskie korpusy kadetów, Warszawa 1982.
J. Maciaszkowa, Z teorii i praktyki pedagogiki opiekuńczej, Warszawa 1991.
C. Majorek, Glosa do rozważań o historii wychowania, „Kwartalnik Pedagogiczny” 1993, nr 2, s.
111-124.
J. Maritain, Trzej reformatorzy: Luter, Kartezjusz, Rousseau, przeł. K. Michalski, wstęp P. Lisicki,
wyd. II, Warszawa 2005,
S. Mauersberg, Szkolnictwo powszechne dla mniejszości narodowych w Polsce w latach 19181939, Wrocław 1968.
A. Meissner, U źródeł historii wychowania jako nauki, [w:] Historia wychowania XX wieku.
Dorobek i perspektywy, pod red. T. Gumuły, J. Krasuskiego, S. Majewskiego, Kielce 1998, s. 1323.
Metodologia
w
badaniach
naukowych
historii
wychowania,
pod
red.
T.
Jałmużny,
I. i G. Michalskich, Łódź 1993.
K. Mrozowska, By Polaków zrobić obywatelami. Dzieje narodu i państwa polskiego, t. II, z. 37,
Warszawa 1993
K. Mrozowska, Szkoła Rycerska Stanisława Augusta Poniatowskiego, Wrocław 1961.
A. Murzyn, Johann Friedrich Herbart i jego miejsce w pokantowskiej myśli idealistycznej, Kraków
2004.
L. Moulin, Średniowieczni szkolarze i ich mistrzowie, przeł. H. Lubicz-Trawkowska, GdańskWarszawa 2003.
Myśliciele o wychowaniu: Alain, Arystoteles, Avicenna […] Konfucjusz, red. Cz. Kupisiewicz, I.
Wojnar, przeł. I. Janiszowska, Warszawa 1996.
Pedagog czynu – Kazimierz Jeżewski, pr. zb. pod red. B. Cichego, Warszawa 1978.
Pedagogika ogólna i subdyscypliny, red. L. Turos, Warszawa 1999.
L. Piechnik, Początki seminariów nauczycielskich w Polsce w wieku XVI, „Nasza Przeszłość”
1959, nr 10, s. 159-175.
189
Pomoc społeczna w Polsce, pod red. J. Staręgi-Piasek, Warszawa 1985.
R. Wroczyński, Pedagogika społeczna, Warszawa 1985.
I. Pyrzyk, Prekursorzy pedagogiki opiekuńczej (J. H. Pestalozzi, J. Kroczak, A. Makarenko, J.
Babicki), Toruń 2003.
J. Radwan-Pragłowski, K. Frysztacki, Społeczne dzieje pomocy człowiekowi: od filantropii
greckiej do pracy socjalnej, Warszawa 1996.
P. Richė, Edukacja i kultura w Europie Zachodniej (VI-VIII w.), przeł. M. Radożycka-Paoletti,
Warszawa 1995.
B. Russell, Mądrość Zachodu, przeł. W. Jacórzyński, M. Wichrowski, oprac. naukowe Teresa
Hołówka, Warszawa 1994.
J. Serczyk, Albertyna: uniwersytet w Królewcu (1544-1915), Olsztyn 1994.
K. Stopka, A. K. Banach, J. Dybiec, Dzieje Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2000.
Szkoły eksperymentalne w świecie 1900 - 1960. Praca zbiorowa pod red. W. Okonia, Warszawa
1964.
Z. Skubała-Tokarska, Z. Tokarski, Uniwersytety w Polsce, Warszawa 1972.
S. Sztobryn, Badania nad „Filozofią pedagogii” Józefa Hoene Wrońskiego w czasopiśmiennictwie
pedagogicznym w latach 1918-1939, „Biuletyn Historii Wychowania” 1995, nr 1, s. 20-27.
A. Smołalski, Osoba i zawód nauczyciela w polskiej myśli pedagogicznej do 1939 roku, Wrocław
1983.
W. Szulakiewicz, Historia oświaty i wychowania w Polsce 1918-1939. Studium historiograficzne,
Toruń 2000.
W. Szulakiewicz, Historia oświaty i wychowania w Polsce 1944 – 1956, Kraków 2006.
W. Szulakiewicz, Biografistyka i jej miejsce w historiografii edukacyjnej po II wojnie światowej,
„Biuletyn Historii Wychowania” 2004, nr 1-2, s. 5-14.
A. Szumski, W walce o postępową szkołę. Rzecz o Henryku Rowidzie, Warszawa 1977.
W. Witwicki, Platon jako pedagog, Warszawa 1947.
S. Wołoszyn, Korczak, Warszawa 1978
S. Wołoszyn, Nauki o wychowaniu w Polsce w XX wieku: próba zarysu encyklopedycznego,
Warszawa 1992.
I. Zarębski, Iter Italicum - włoska droga wczesnego humanizmu w Polsce, „Rocznik NaukowoDydaktyczny WSP w Krakowie, z. 26. Prace Historyczne III”, Kraków 1967, s. 69-83.
D. Żołądź, Ideały edukacyjne doby staropolskiej, Warszawa 1990.
190
Nazwa przedmiotu: Współczesne problemy dydaktyki
Rok studiów: II
Semestr: III
szkolna
Prowadzący: doc. dr Ewa Tabora-Marcjan
Liczba godzin: 20
Wykład ma na celu poszerzenie wiedzy studentów z zakresu współczesnych problemów dydaktyki.
Przedstawione treści, oparte o rozważania teoretyków kształcenia, stanowią również odniesienie do
propozycji zawartych w raportach edukacyjnych UE.
1-2. Wskazania dla dydaktyki ogólnej w rozważaniach współczesnych teoretyków kształcenia.
Status dydaktyki w obecnym systemie nauk pedagogicznych.
3. Rozwój języka naukowego dydaktyki – potrzeba redefinicji pojęć i ich systematyzacji.
Odniesienie do rozważań zawartych w raportach edukacyjnych.
4-5. Metodologiczne propozycje dla uprawiania nowoczesnej dydaktyki m.in. konsekwencje dla
praktyki edukacyjnej, kształcenia i doskonalenia zawodowego nauczycieli-pedagogów.
6. Przemiany w płaszczyźnie teleologii celów kształcenia – paradygmat edukacji podmiotowej.
Dialog w dydaktyce ogólnej i praktyce kształcenia.
7-8. Edukacja alternatywna, jej istota i podstawowe założenia. Współczesne egzemplifikacje
wybranych kierunków „Nowego Wychowania”. Edukacja domowa jako alternatywa dla systemów
oświaty powszechnej.
9. Pedagog wobec złożoności problemów niepowodzeń szkolnych. Problematyka niepowodzeń w
europejskich raportach edukacyjnych – odniesienie do współczesnych badań w Polsce.
191
10. Europejski wymiar edukacji a zmiany w polskiej oświacie. Strategie edukacyjne UE – wybrane
zagadnienia.
Wykład z wykorzystaniem materiałów wizualnych (foliogramy) oraz audiowizualnych – projekcji
filmowych.
Poznanie przez studentów treści teoretycznych z zakresu współczesnej teorii dydaktyki,
niezbędnych w przyszłej pracy pedagogicznej. Rozwijanie motywacji do prowadzenia działalności
badawczej w ramach swej specjalności zawodowej.
Zaliczenie z oceną na podstawie testu wiadomości (zakres treści wykładów).
Ćwikliński A. Zmiany w polskiej edukacji w okresie globalizacji, integracji i transformacji
ustrojowej, wyd. UAM Poznań 2005.
Tendencje edukacji XXI wieku w dialogu i perspektywie, red. A. Karpińska, Białystok 2005
Palka S. Pedagogika w stanie tworzenia – cz. II Dydaktyka ogólna w toku rozwoju naukowego i w
wymiarze praktycznej użyteczności, wyd. UJ Kraków 2003.
Przemiany dydaktyki na progu XXI wieku, prac. zbior.
3. Śnieżyński M. – Sztuka dialogu – teoretyczne założenia a szkolna rzeczywistość, Kraków 2005.
4. Strykowski W., Strykowska J., Pielachowski J. – Kompetencje nauczyciela szkoły współczesnej,
Poznań, 2003.
5. Tendencje w dydaktyce współczesnej, red. K. Denek. F. Bereźnicki, Toruń 1998.
192
Rok studiów: II
Semestr: III
szkolna
Liczba godzin: 15
Dwie tradycje uprawiania psychologii rozwojowej. Pojęcie rozwoju i zmiany rozwojowej. Rodzaje
zmian rozwojowych.
Czynniki warunkujące rozwój psychiczny człowieka.
Osiągnięcia rozwojowe dzieciństwa.
Od rozwiązania kryzysu tożsamości do osiągania dojrzałości w różnych sferach rozwoju.
Okres wczesnej, średniej i późnej dorosłości. Zadania rozwojowe dorosłości. Kryzysy okresu
dorosłości - ich znaczenie rozwojowe. Indywidualizacja rozwoju w okresie dorosłości.
przedmiotu:
193
Rok studiów: II
Semestr: III
Pedagogika/Pedagogika szkolna
Liczba godzin: 15
Prawidłowości rozwoju w okresie prenatalnym.
Rozwój samodzielności we wczesnym dzieciństwie - osiągnięcia pierwszych 3 lat życia
w motoryce, czynnościach samoobsługi, wyrażaniu potrzeb, porozumiewaniu się.
Twórczość dziecka w wieku przedszkolnym. Jej znaczenie dla rozwoju psychicznego dziecka.
Rozwój społeczny dziecka w okresie średniego i późnego dzieciństwa.
Wiek dorastania - zmiany biologiczne i rozwój w obszarze społecznym.
Zadania rozwojowe wczesnej i średniej dorosłości w obszarze życia rodzinnego
i zawodowego
194
Okres późnej dorosłości.
przedmiotu:
Rok studiów: II
Semestr: III
Liczba godzin: 15
195
6. Zadania rozwojowe wczesnej i średniej dorosłości w obszarze życia rodzinnego
i zawodowego
- filmy
człowieka
196
Bee H. (2004), Psychologia rozwoju człowieka. Poznań: Wyd. Zysk i S-ka.
Brzezińska A. (red), (2005), Psychologiczne portrety człowieka. Gdańsk GWP
Turner J.S., Helms D.B. (1999). Rozwój człowieka. Warszawa: WSiP.
Szmigielska B. (1999), Pełnia życia w łonie. „Charaktery”, nr. 2.
Jundziłł E. (1998). Potrzeby psychiczne dzieci i młodzieży. Gdańsk, Wyd. UG.
Matczak A. (2003), Zarys psychologii rozwoju. Warszawa: Wyd. Akad. Żak.
Obuchowska I. (1996), Drogi dorastania. Warszawa: WSiP.
Rok studiów: II
Semestr: III
szkolna
Liczba godzin: 30
Punktacja ECTS: 3
197
3. Czynniki obiektywne i subiektywne za pomocą których można dokonać klasyfikacji grup
6. Normy grupowe.
9. Prezentacja wybranych teorii młodzieży
11. Rola grupy rówieśniczej w pracy wychowawczej i profilaktycznej
12. Grupa społeczna jako narzędzie pracy pedagoga
treści.
Diagnostyka, profilaktyka, socjoterapia w teorii i praktyce pedagogicznej, pod red. M Deptuły
Bydgoszcz 2005
198
Rok studiów: II
Semestr: III
szkolna
Liczba godzin: 15
Forma zaliczenia: egzamin pisemny testowy
Opis przedmiotu – cel :
Wyposażenie studentów w wiedzę podstawową z zakresu wybranych współczesnych kierunków
pedagogicznych.
Przedstawienie
głównych
koncepcji
pedagogicznych.
Ukazanie
napięć
zachodzących miedzy różnymi obrazami wychowania i nauczania Analiza przemian jako dokonały
się w nauce, kompetencja refleksji w procesie edukacji. Rozpoznanie różnorodności teorii, jako
wyraz pedagogicznego profesjonalizmu. Działania odpowiedzialne etycznie
jako
wyraz
koniecznego rozumienia pluralistycznych, odpowiedzialnych postaw pedagogicznych.
Opis przedmiotu – treść:
Podstawowe pojęcia: pajdocentryzm, wychowanie,
przestrzeń wolności, odpowiedzialność,
idealizm, behawioryzm, socjologizm, konstruktywizm. Współczesne prądy kierunki w świetle
paradygmatów pedagogiki Nowego Wychowania aż do pedagogiki postmodernizmu.
Literatura:
Z. Kwieciński, B. Śliwerski, Pedagogika T.1. PWN Wwa 2003
B. Śliwerski, Współczesne teorie i nurty wychowania, Impuls, Kraków, 2001
B. Śliwerski, Przekraczanie granic wychowania. Od pedagogiki dziecka do antypedagogiki. Łódź
1992
199
Rok studiów: II
Semestr: III
Liczba godzin: 15
pedagogiki . Zainspirowanie studentów refleksją nad wychowaniem jako faktem o charakterze
przedmiotu
nauką.
wiedzę
•
•
•
200
•
•
Rok studiów: II
Semestr: III
szkolna
Liczba godzin: 15
umożliwienie studentowi zdobycia wiedzy na temat współczesnych prądów pedagogicznych
uświadomienie studentowi różnorodności koncepcji wychowawczych
kształtowanie u studenta umiejętności konstruktywnej krytyki oraz dyskusji na temat założeń
wybranych kierunków pedagogicznych
Ruch Nowego Wychowania; Pragmatyzm Johna Deweya; Rudolf Steiner i szkoły waldorfskie;
Metody pracy z dzieckiem według Marii Montessori; Plan jenajski Petera Petersena; Techniki
Celestyna Freineta; Podstawowe założenia pedagogiki Janusza Korczaka
metody: pogadanka, praca z tekstem, prezentacja multimedialna, dyskusja, gry dydaktyczne
środki: foliogramy, filmy dydaktyczne, zdjęcia, materiały własne studentów
przedmiotu
Po zajęciach student charakteryzuje założenia wybranych kierunków pedagogicznych, zna sylwetki
przedstawicieli omawianych prądów pedagogicznych, potrafi krytycznie odnieść się do rozwiązań
proponowanych przez współczesnych pedagogów, wyjaśnia pojęcie Ruchu Nowego Wychowania
201
Aby otrzymać zaliczenie z ćwiczeń student zobowiązany jest przedstawić założenia wybranego
nurtu na forum grupy (w formie prezentacji) lub oddać pracę pisemną. Ponadto musi wykazać się
aktywnością na zajęciach.
Kwieciński Z., Śliwerski B.(red.), Pedagogika, t. I, PWN, Warszawa 2006
Bednarczuk B., Ocena pracy dziecka według Montessori, „Edukacja i dialog”, nr 7/2002
Chmaj L., Prądy i kierunki w pedagogice XX wieku, Warszawa 1963
Dewey J., Demokracja i wychowanie. Wstęp do filozofii wychowania, Wrocław 1972
Drynda D., Geneza Nowego Wychowania w Polsce. [w:] Galicja i jej dziedzictwo, Majorek Cz.,
Meissner A. (red.), t. 14, Rzeszów 2000
Edmunds F., Pedagogika R. Steinera. Szkoły waldorfskie na świecie i w Polsce, Warszawa 1996
Filipiak E., Smolińska-Rębas H., Od Celestyna Freineta do edukacji zintegrowanej. W
poszukiwaniu modelu wczesnej edukacji, Bydgoszcz 2000
Kayser M., Wagemann P., Uczyliśmy w szkole waldorfskiej. O historii i praktyce pewnej
pedagogicznej utopii, Warszawa 1998
Lewin A., Tryptyk pedagogiczny. Korczak – Makarenko – Freinet, Warszawa 1986
Łatacz E., Jak wychowywać dzieci? Zarys teorii pedagogiki Marii Montessori, Kraków 1995
Miksza M., Zrozumieć Montessori, Kraków 1998
Rok studiów: II
Semestr: III
szkolna
Liczba godzin: 10
202
rozwiązań.
5. Forma i warunki zaliczenia: Zaliczenie z ćwiczeń jest warunkiem podejścia do zaliczenia
całego przedmiotu. Po cyklu wykładów odbędzie się test.
203
Rok studiów: II
Semestr: III
szkolna
Liczba godzin: 10
1.
Opis przedmiotu – cel kształcenia:
2.
Opis przedmiotu- treść kształcenia:
Spotkanie I
„Impuls”, str. 27-32
Spotkanie II
Spotkanie III
204
Spotkanie IV
Test sprawdzający.
Spotkanie V
przedmiotu
Student po zrealizowaniu przedmiotu powinien:
•
5.
oceny z testu końcowego. Test odbędzie się na IV spotkaniu. Wymagana jest znajomość treści
205
6.
„Impuls”.
7.
Warszawa 2003.
Rok studiów: II
Semestr: III
szkolna
Liczba godzin: 10
1. Opis przedmiotu - Cele kształcenia:
Zrozumienie przez studentów uwarukowań funkcjonowania systemów edukacyjnych.
Rozwijanie
umiejętności
interpretowania
europejskich
programów
rozwoju
systemów
edukacyjnych.
206
Pedagogika porównawcza - charakterystyka dyscypliny.
Rozwój badań w zakresie pedagogiki porównawczej - rys historyczny.
Prawa i prawidowości w teorii i praktyce pedagogicznej jako efekt badań porównawczych.
Uwarunkowania funkcjonowania systemów edukacyjnych.
Przegląd Raportów UNESCO o stanie oświaty i edukacji w świecie ( Raport J.Foure, Raport
J.Delors'a, Raport F.Mayor i J.Binde) - zadania dla edukacji w
wymiarze globalnym,europejskim i narodowym (lokalnym).
Rozwój edukacji w świecie - paradygmaty: reformy systemów, rytmiczny rozwój systemów (bez
"rewolucyjnych zmian") oraz paradygmat spoleczeństwa bez
szkoly.
Szkoly alternatywne inspiracją rozwoju systemów edukacyjnych.
Struktura wybranych systemów edukacyjnych, elementy strukturalne i ich funkcja.
Deklaracja Bolońska oraz Strategia Lizbońska
a
kierunki rozwoju europejskich systemów
edukacyjnych.
Przegląd europejskich
programów rozwoju systemów edukacyjnych: "Uczenie się przez cale
życie"/ Lifelong Learning Programme (LLP) 2007 - 2013, Program
Komisji Europejskiej w dziedzinie edukacji i doskonalenia zawodowego. Struktura programu
LLP: programy międzysektorowe: Program Comenius -
edukacja szkolna; Program wspólpracy
regionalnej Comenius Regio; Program Leonardo da Vinci - rozwoju szkolnictwa i podnoszenia
kwalifikacji Program
Erasmus - rozwoju szkolnictwa wyższego; Program Grundig - edukacja
doroslych.
3. Środki i metody realizacji: metody audytoryjne i poglądowe, multimedialna prezentacja
wybranych systemów edukacyjnych w świecie
przedmiotu:
Europie.
systemach.
207
Zaliczenie kursu.
Warszawa 2007.
Jacques'a Delorsa, "Rocznik Ludowego Towarzystwa Naukowo - Kulturalnego" Nr 4, Kraków
2003.
oświatowych, z uwzględnieniem wykorzystania środków pomocowych , Europejski Instytut
208
Rok studiów: II
Semestr: III
Liczba godzin: 10
Reformy systemów edukacyjnych w kontekście Raportów UNESCO - omówienie reform w
Regulacje prawne rozwoju europejskich systemów edukacyjnych - poznanie i analiza aktów
prawnych.
Priorytetowe zadania dla rozwoju edukacji we Wspólnej Europie - prezentacja europejskich
Zarządzanie unijnymi projektami rozwoju systemów edukacyjnych - poznanie dokumentacji i
procedur składania projektów.
poglądowe.
209
Europie.
systemach.
danych.
Warszawa 2007.
badań
*J. Delors (red.), Edukacja - jest w niej ukryty skarb, Wyd. UNESCO, Warszawa 1998.
210
oświatowych , z uwzględnieniem wykorzystania środków pomocowych , Europejski Instytut
Rok studiów: II
Semestr: III
Kierunek studiów: Pedagogika/Pedagogika
szkolna
Liczba godzin: 15
211
Bezrobocie,
ubóstwo,
bezdomność
jako
problemy
społeczne.
Współpraca
z
rodziną
poznanie zagadnień pedagogiki społecznej oraz umiejętność organizowania i animowania
środowiska wychowawczego w aspekcie potrzeb edukacyjnych i społecznych dzieci i młodzieży
Warszawa 2003
1973
Warszawa 1988
Rok studiów: II
Semestr: III
Kierunek studiów/specjalność: Pedagogika/
Pedagogika szkolna
Liczba godzin: 15
212
Bezrobocie,
ubóstwo,
bezdomność
jako
problemy
społeczne.
Współpraca
z
rodziną
poznanie podstawowych zagadnień z pedagogiki społecznej oraz rozwijanie umiejętności
organizowania i animowania środowiska wychowawczego w aspekcie potrzeb edukacyjnych i
społecznych dzieci i młodzieży.
5. Forma i warunki zaliczenia: zaliczenie pisemne.
Warszawa 2003
1973
Warszawa 1988
Rok studiów: II
Semestr: III
pedagogika szkolna
213
Prowadzący: prof. dr hab. Emilia Kolarzyk
Liczba godzin: 15
Przedmiot ma na celu dać studentom wiedzę na temat fizjologicznych funkcji
człowieka,
organizmu
z uwzględnieniem podstawowych odchyleń patologicznych. Podkreślone zostaje
znaczenie postaw prozdrowotnych dzieci i młodzieży oraz udział
zachowań osobniczych w
świadomym kształtowaniu własnego zdrowia.
Omówione są podstawowe procesy fizjologiczne w poszczególnych okresach rozwoju
ontogenetycznego człowieka, ze szczególnym uwzględnieniem okresu poprzedzającego okres
dojrzewania oraz w okresie adolescencji.
W części poświęconej patofizjologii omówione jest przede wszystkim znaczenie i rola układu
krążeniowo-oddechowego oraz układu nerwowego i hormonalnego.
Podkreślone jest znaczenie prawidłowego odżywiania dla funkcji metabolicznych organizmu oraz
jego znaczenie w prewencji rozwoju chorób żywieniowozależnych.
Omawiana jest etiologia chorób alergicznych, ze
z położeniem nacisku na etiologię
alergii
pokarmowych dzieci i młodzieży.
Analizowane
są zachowania ryzykowne zagrażające zdrowiu (nikotynizm, alkoholizm,
narkomania, przemoc) oraz podkreślone jest znaczenie zachowań prozdrowotnych w różnych
fizjologicznie ważnych przedziałach życia człowieka.
rzutnik pisma, rzutnik multimedialny, tabele wartości należnych podstawowych badań
laboratoryjnych, normy dla zanieczyszczeń środowiskowych
przedmiotu:
Studenci otrzymują praktyczne wskazówki dotyczące interpretacji podstawowych badań
laboratoryjnych, określających wydolność organizmu człowieka. Muszą umieć rozróżnić wartości
214
prawidłowe od patologicznych, Powinni również znać podstawowe egzogenne zagrożenia zdrowia
i określić zachowania osobnicze ważne w prewencji pierwotnej i wtórnej
5. Forma i warunki egzaminu :
Test jednokrotnego wyboru, składający się z minimum 40 pytań. Warunkiem zdania jest udzielenie
minimum 60% odpowiedzi prawidłowych
E. Kolarzyk (red): „Wybrane Problemy Higieny i Ekologii Człowieka”, Wydawnictwo
Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2008r.
Traczyk WZ: „Fizjologia człowieka w zarysie” Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2002
Jethon Z., Grzybowski A.: „Medycyna zapobiegawcza i środowiskowa” PZWL 2000.
Czupryna A. (red.).: „Zdrowie publiczne”. Tom I. Uniwersyteckie Wydawnictwo VESALIUS,
Kraków, 2000.
Czupryna A. (red.).: „Zdrowie publiczne”. Tom II. Uniwersyteckie Wydawnictwo VESALIUS,
Kraków, 2001.
Lewiński W „Anatomia i fizjologia człowieka” Wydawnictwo Operon, 2002
Rok studiów: II
Semestr: III
pedagogika szkolna
Prowadzący: dr Agnieszka Ostachowska-Gąsior
Liczba godzin: 15
215
Temat I:
Temat II:
młodzieży.
Temat III:
zdrowie człowieka.
Temat IV:
216
przedmiotu:
antropometrycznych
„Wybrane Problemy Higieny i Ekologii Człowieka”, skrypt pod red. E. Kolarzyk,
217
„Żywienie człowieka. Podstawy nauki o żywieniu”. Gawęcki J., Hryniewiecki L. (red.) T.1.
PWN, Warszawa 2006
Marcinkowski J.T.(red.): Podstawy higieny. Wrocław, 1997.
Jethon Z. (red.): Medycyna zapobiegawcza i środowiskowa. PZWL, Warszawa, 1997.
Wolska A., Pawlak A.: Oświetlenie pomieszczeń i stanowisk pracy. Wyd.3 poprawione, (W:
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 października 2002r. w sprawie szczegółowych
Helbin J., Kolarzyk E.- Wykorzystanie walorów środowiska naturalnego w wspomaganiu leczenia
Ziemlański Ś.: (red.) Normy żywienia człowieka – fizjologiczne podstawy. Wyd Lek PZWL
Warszawa 2001
Ostachowska-Gąsior A., Skop A., Kolarzyk E., Jaglarz M.: Ryzyko zaburzeń odżywiania u uczniów
szkół średnich w Krakowie w porównaniu do wybranych parametrów antropometrycznych. Polish
Journal of Environmental Studiem. Vol 13, supl.II, 361-364, 2004
Weker H., Strusińska M., Więch M., Leibschang J.: Ocena sposobu żywienia w okresie ciąży –
61, 7: 769-775
Tatoń J., Czech A., Bernas M.: Otyłość: zespół metaboliczny. Warszawa, Wyd Lek PZWL 2007
Hasik J., Gawęcki J.: (red.) Żywienie człowieka zdrowego i chorego, tom II, PWN 2000
Kolarzyk E., Ostachowska-Gąsior A., Miodońska K.: Zmiany osobowości w aspekcie
Rok studiów: II
Semestr: III
Pedagogika szkolna
Prowadzący: dr Jadwiga Helbin
218
Liczba godzin: 15
Temat I:
Temat II:
młodzieży.
Temat III:
zdrowie człowieka.
Temat IV:
219
przedmiotu:
antropometrycznych
220
„Wybrane Problemy Higieny i Ekologii Człowieka”, skrypt pod red. E. Kolarzyk,
„Żywienie człowieka. Podstawy nauki o żywieniu”. Gawęcki J., Hryniewiecki L. (red.) T.1.
PWN, Warszawa 2006
Marcinkowski J.T.(red.): Podstawy higieny. Wrocław, 1997.
Jethon Z. (red.): Medycyna zapobiegawcza i środowiskowa. PZWL, Warszawa, 1997.
Wolska A., Pawlak A.: Oświetlenie pomieszczeń i stanowisk pracy. Wyd.3 poprawione, (W:
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 października 2002r. w sprawie szczegółowych
wymagań, jakim powinien odpowiadać program ochrony środowiska przed hałasem – Dziennik
Ustaw RP, Nr 179, poz.1498, Warszawa 2002r.
Helbin J., Kolarzyk E.- Wykorzystanie walorów środowiska naturalnego w wspomaganiu leczenia
Ziemlański Ś.: (red.) Normy żywienia człowieka – fizjologiczne podstawy. Wyd Lek PZWL
Warszawa 2001
Ostachowska-Gąsior A., Skop A., Kolarzyk E., Jaglarz M.: Ryzyko zaburzeń odżywiania u uczniów
szkół średnich w Krakowie w porównaniu do wybranych parametrów antropometrycznych. Polish
Journal of Environmental Studiem. Vol 13, supl.II, 361-364, 2004
Weker H., Strusińska M., Więch M., Leibschang J.: Ocena sposobu żywienia w okresie ciąży
– suplementacja preparatami witaminowo-mineralnymi uzasadniona czy nie? Przegl Lek 2004; 61,
7: 769-775
Tatoń J., Czech A., Bernas M.: Otyłość: zespół metaboliczny. Warszawa, Wyd Lek PZWL 2007
Hasik J., Gawęcki J.: (red.) Żywienie człowieka zdrowego i chorego, tom II, PWN 2000
Kolarzyk E., Ostachowska-Gąsior A., Miodońska K.: Zmiany osobowości w aspekcie
221
Nazwa przedmiotu: Metodyka pracy pedagoga szkolnego
Rok studiów: II
Semestr: III
Prowadzący: dr Barbara Łuczyńska
Liczba godzin: 20
1. Opis przedmiotu – cel kształcenia: Uświadomienie studentom opiekuńczo-wychowawczej
funkcji szkoły oraz zorientowanie w zadaniach i formach pracy pedagoga szkolnego. Dostarczenie
wiedzy i wyposażenie w umiejętności stawiania przez pedagoga szkolnego diagnozy potrzeb
społeczno-opiekuńczych i rozwiązywania problemów wychowawczych.
2. Opis przedmiotu- treść kształcenia: zapoznanie się z podstawowymi dokumentami prawnymi
regulującymi działalność pedagoga szkolnego poznanie sposobów realizacji opiekuńczowychowawczej funkcji szkoły, nabycie umiejętności poznawania uczniów w środowisku szkolnym
i rodzinnym oraz stawiania diagnozy pedagogicznej jak również rozpoznawania potrzeb bytowych i
psychicznych uczniów. Zdobycie informacji o działalności profilaktycznej szkoły oraz
współdziałaniu z rodzicami i współpracy szkoły z innymi instytucjami społeczno-opiekuńczymi.
3. Środki i metody realizacji: praca z tekstem, praca w zespołach, wywiady z pedagogami
szkolnymi, zapoznanie się z techniką przeprowadzenia wywiadu środowiskowego, opracowanie
konspektu, i przeprowadzenie pokazowej lekcji wychowawczej z grupą studentów.
Student winien zdobyć orientację dotyczącą zasad udzielania i organizacji pomocy pedagogicznopsychologicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach MEN. Powinien znać sposoby
diagnozowania potrzeb opiekuńczo-wychowawczych i ich zaspokajania w środowisku szkolnym i
rodzinnym, oraz rolę profilaktyczno-opiekuńczą szkoły.
5. Forma i warunki zaliczenia: frekwencja i aktywność na zajęciach, nawiązanie stałego kontaktu
z pedagogiem szkolnym w wybranej placówce, opracowanie w zespole konspektu lekcji
wychowawczej i przeprowadzenie jej z grupą ćwiczeniową.
222
1. Sałasiński M. Badziukiewicz B., Vademecum pedagoga szkolnego, WSiP, W-wa 2003.
2. Jundziłł I., Rola zawodowa pedagoga szkolnego, W-wa 1980.
3. Gordon T., Wychowanie bez porażek w szkole, W-wa 1995.
4. Janowski A., Uczeń w teatrze życia szkolnego, W-wa 1995.
5. Sobocki M., Wychowanie w klasie szkolnej, W-wa 1985.
1. artykuły z czasopism: „Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze”, „Opieka Wychowanie Terapia”
Nazwa przedmiotu : Pedagogika opiekuńczo- wychowawcza
Rok studiów: IV
Semestr: VII
Pedagogika/pedagogika
szkolna
Prowadzący: dr Małgorzata Rozenbajgier
Liczba godzin: 20
1. Opis przedmiotu – cel kształcenia: Zapoznanie studentów z węzłowymi problemami
pedagogiki opiekuńczej (terminologia, kręgi środowiskowe w życiu dziecka, diagnozowanie
potrzeb dziecka, system opieki nad dzieckiem).
Ukazanie zadań i funkcji różnych środowisk wychowawczych.
1. Myśli prekursorów pedagogiki opiekuńczej (Cz. Babickiego, K. Jeżewskiego, J.
Korczaka, H. Radlińskiej, A. Makarenki.
2. Metody, techniki oraz formy opieki i wychowania. Kształtowanie więzi
psycho-
społecznej w opiece i jej znaczenie.
3. Czynniki opieki, funkcje opieki. Potrzeby dzieciństwa i konsekwencje ich
niezaspokojenia.
4. Sieroctwo oraz formy jego kompensacji – ich podstawowe zadania i zasady organizacji.
Opieka nad matką i dzieckiem. Zagadnienia rodziny jako kategorii prawnej i społecznej.
223
5. Samotne macierzyństwo, samotne ojcostwo, rodzina zrekonstruowana, rodzina
wielodzietna a problem opieki i wychowania.
6. Atmosfera opieki. Specyfika opieki nad dzieckiem chorym. Innowacje opiekuńczowychowawcze. Opieka w innych krajach.
7. Kształtowanie więzi psycho - społecznej w opiece i jej znaczenie.
8. Przygotowanie do samodzielnego życia dzieci i młodzieży w społeczeństwie jako cel
działań opiekuńczo-wychowawczych.
9. Rola organizacji, towarzystw, fundacji, stowarzyszeń rządowych i pozarządowych,
krajowych oraz międzynarodowych w opiece i wychowaniu dzieci i młodzieży
10. Prawne aspekty systemu opieki w Polsce (podziały kompetencji w sprawach opieki nad
dzieckiem, wybrane zagadnienia z kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, Konwencja
Praw Dziecka, działalność krajowych i międzynarodowych organizacji na rzecz dzieci
(FICE, UNICEEF i inne)
3. Środki i metody realizacji: wiedza zostanie przekazana między innymi przy wykorzystaniu
prezentacji przygotowanych w programie Power Point.
Wyposażenie studentów w podstawową
przedmiotu:
wiedze o istocie, celach i prawidłowościach procesu
wychowania i opieki w klasie, świetlicy szkolnej, internacie, domu dziecka a także w innego
rodzaju instytucjach i rodzinnych formach opieki.
Kształtowanie u studentów podstawowych umiejętności pedagogicznych jak: postrzeganie,
rejestrowanie, ocenianie i konsekwentne działanie.
5. Forma i warunki zaliczenia: kolokwium zaliczeniowe
Dąbrowski Z., (2006), Pedagogika opiekuńcza w zarysie Cz. 1-2, Olsztyn
Kamińska U., (2005), Zarys Metodyki pracy opiekuńczo – wychowawczej w rodzinnych i
instytucjonalnych formach opieki, Katowice, Wyd. Uniwersytetu Śląskiego
Formy pracy opiekuńczo-wychowawczej pod red. J. Brągiel i S. Batory, Częstochowa 1997
Gajewska G., (1999), Pedagogika opiekuńcza i jej metodyka. Stan i perspektywy rozwoju
,Wybrane zagadnienia teorii i praktyki pracy opiekuńczo-wychowawczej, Zielona Góra
224
7.
Literatura uzupełniająca :
Karczmarek M., (2006), Opieka zastępcza nad dzieckiem , założenia i rzeczywistość,
Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze nr 4
Kelm A.,(2000), Węzłowe problemy pedagogiki opiekuńczej, Warszawa
Maciaszkowa J., (1991), Z teorii i praktyki pedagogiki opiekuńczej. Opieka rodzinna nad
dzieckiem i kompensacja jej niedostatków, Warszawa
Hejne M., Gajewska G., (1999), Sieroctwo społeczne i jego kompensacja, Zielona Góra
Badora S., Czeredecka B., Marzec D., (2001), Rodzina i formy jej wspomagania, Kraków
Brągiel J., (1996), Zrozumieć dziecko skrzywdzone, Opole
Czeredecka B., (1988), Potrzeby psychiczne sierot społecznych, Warszawa
Dröscher V.,B., (1988), Rodzinne gniazdo. Jak zwierzęta rozwiązują swoje problemy
rodzinne, Warszawa
Goleman D.,(1999), Inteligencja emocjonalna w praktyce. W jaki sposób inteligencja
emocjonalna pomaga odnieść sukces zawodowy, Poznań
Encyklopedia Pedagogiczna (1993), red. W . Pomykało, Warszawa
Kawula S., Brągiel J., Janke A. W., (1997),Pedagogika rodziny. Obszary i panorama
problematyki, Toruń
Kasten H., (1997), Rodzeństwo, Ideały, rywale, powiernicy, Warszawa
Katula S., (1999), Człowiek w relacjach socjopedagogicznych, Toruń
Klimowicz G., (1995), Po dzwonku na lekcję. Interakcyjne spojrzenie na klasę szkolną,
Warszawa
Kozak S., (1986), Sieroctwo społeczne, Warszawa
Nazwa przedmiotu: Pedagogika opiekuńczo-wychowawcza
Rok studiów: II
Semestr: III
Prowadzący: mgr Iwona Babuśka
Liczba godzin: 10
225
Ćwiczenia z pedagogiki opiekuńczo-wychowawczej mają na celu zapoznanie studentów w
podstawy wiedzy o opiece; jej istocie, zasadach sprawowania, rodzajów działań i przejawów,
skutkach nieprawidłowości, możliwościach kompensacji; znaczeniu diagnozy w pracy opiekuńczo
– wychowawczej, warunkach kształtowania się i istocie potrzeby przywiązania u dziecka oraz
formach opieki zastępczej nad dzieckiem.
1. Diagnoza w pracy opiekuńczo-wychowaczej. Jej specyfika i znaczenie – wyznaczniki
potrzeb opiekuńczych.
2. Kształtowanie więzi psycho-społecznej w opiece i jej znaczenie.
3. Zjawisko sieroctwa (opuszczenia) dzieci i młodzieży oraz jego kompensacja.
4. Opieka zastępcza nad dzieckiem.
5. Wychowawca w placówce opiekuńczej. Postawy opiekuńcze a postawy rodzicielskie.
Zajęcia prowadzone są w formie ćwiczeń z uwzględnieniem pracy zarówno indywidualnej jak i
grupowej.
Wyposażenie studentów w podstawy wiedzy teoretycznej i metodycznej niezbędnej do pracy
edukacyjnej (wychowawczo-opiekunczej i kompensacyjnej) z dziećmi i młodzieżą pozbawioną
trwale lub czasowo opieki rodziców lub pochodzącą ze środowisk niewydolnych wychowawczo.
Obecność i aktywny udział w ćwiczeniach, kolokwium zaliczeniowe.
6.
Kelm. A., (2000), Węzłowe problemy pedagogiki opiekuńczej, Wydawnictwo Akademickie „Żak”
Gajewska G., (2006), Pedagogika opiekuńcza. Elementy metodyki, Zielona Góra
Dąbrowski Z., (2006), Pedagogika opiekuńcza w zarysie, Tom I i II, Wydawnictwo Uniwersytetu
Warmińsko- Mazurskiego w Olsztynie
7.
Kuźma J., (red.), (2007), Opieka i wychowanie dzieci sierocych w Polsce, Kraków
226
Dzieci do trzeciego roku życia w instytucjach opiekuńczych w Europie. Statystyka i cechy
charakterystyczne, (2007),
Małe Dziecko w Placówce, Zeszyt 5, Wydawnictwo Akademickie
„Żak”
Nazwa przedmiotu: Pedagogika zabawy
Rok studiów: II
Semestr: III
Prowadzący: mgr Anna Zięba
Liczba godzin: 20
Liczba punktów ECTS : 1
Celem kształcenia jest nabycie przez studentów wiedzy i umiejętności z zakresu pedagogiki zabawy
jako formy pracy z grupą. Przekazanie wiedzy potrzebnej do stosowania metod aktywnych w
procesie wychowawczo-dydaktycznym.
2. Opis przedmiotu - Treśc kształcenia:
Charakterystyka pedagogiki zabawy
Rodzaje metod najczęściej stosowanych w pedagogice zabawy
Wybrane techniki twórczego myślenia dominujące w pracy z dziećmi
Ćwiczenia z zakresu kinezjologii edukacyjnej wspomagające naturalny rozwój dziecka
- podstawowe środki audio : odtwarzacz CD
- metody podające : pogadanka
- metody aktywizujące : metody i techniki integracyjne, diagnostyczne, dyskusyjne,
twórczego myślenia, planowania, gry dydaktyczne
227
4.Wiedza i umiejętności jakie powinien opanować student:
Po zakończeniu zajęć student będzie wyposażony w wiedzę zakresu pedagogiki zabawy – jako
metodyki pracy z grupą. Posiądzie umiejętności praktycznego wykorzystania metod
aktywizujących, technik twórczego myślenia i ćwiczeń z zakresu kinezjologii edukacyjnej
w procesie wychowawczo – dydaktycznym.
- ewaluacja stopnia przygotowania do ćwiczeń
- ocena poziomu aktywności
- ocena kreatywności w rozwiązywaniu problemów
Podstawę zaliczenia stanowić będą autorskie opracowania 2 scenariuszy zajęć
z wykorzystaniem, metod według koncepcji Pedagogiki zabawy,
poznanych technik twórczego myślenia i wybranych ćwiczeń z kinezjologii edukacyjnej.
•
„Wprowadzenie do Pedagogiki Zabawy”, wyd. Klauza, Lublin 2001
•
Edward Nęcka, „Trening Twórczości”, Oficyna wydawnicza IMPULS, Kraków 1998
•
„Twórcza Kinezjologia w praktyce. Propozycje dla każdego”, pod. red. Joanny Zwoleńskiej,
wyd. KINED, Warszawa 2002
•
Jolanta Rojewska, „Grupa bawi się i pracuje”, Oficyna Wydawnicza UNUS,
Wrocław 2000r
•
„Tańce i zabawy dla grupy”, Polskie Stowarzyszenia Pedagogów i animatorów KLANZA,
Lublin 1999
Przedmiot Informatyka w pracy pedagoga szkolnego nie został uruchomiony w semestrze
zimowym roku akademickiego 2008/2009.
228
ROK III
Plan studiów dla rocznika 2006/2007 Pedagogika – st. stacjonarne, rok III, semestr V
Rok akademicki 2008/09, sem. zimowy
Specjalność: pedagogika szkolna; pedagogika resocjalizacyjna
Przedmiot
Form Prowadzący Wymiar Forma
Typ
Ped.
Ped. res.
zaliczenia i przedm. szk.
a
sem.
ECTS
zajęć
Andragogika
W
Prof. Dr
15
E
3 O
15
hab. T.
Aleksander
Andragogika
Ćw.
Mgr A.
15
Z
O
15
Pabiańczyk
Pedagogika
W.
Dr R. Sigva 15
E
4 O
15
resocjalizacyjna
Cz.II
Pedagogika
Ćw.
Dr B.
15
Z
O
15
resocjalizacyjna
Zinkiewicz
Cz.II
Mgr B.
Gołek
Metody pracy Ćw.
Mgr
20
Z
3 O
20
opiekuńczoI. Babuśka
wychowawczej
Organizacja
W
Dr
15
Z
2 O
15
15
czasu wolnego
A. Panek
dzieci i
młodzieży
Organizacja
Ćw
Mgr
15
Z
O
15
15
czasu wolnego
A. Litawa
dzieci i
młodzieży
Instytucjonalne W
Prof. nadzw. 15
Z
2 O
15
15
formy pracy
Dr hab. R.
wychowawczej
StojeckaZuber
Instytucjonalne Ćw.
Prof. nadzw. 15
Z
O
15
15
formy pracy
Dr hab. R.
wychowawczej
StojeckaZuber
Negocjacje i
Ćw.
Mgr B.
30
Z
2 O
30
30
rozwiązywanie
Pasiut
konfliktów
Organizacja i
W
Dr M.
15
Z
2 O
15
15
zarządzanie
Parlicki
oświatą
Psychologia
W
Dr P. Huget 15
Z
3 O
15
wychowawcza
Psychologia
Ćw.
Mgr. I.
30
Z
O
30
wychowawcza
Babuśka
Wprowadzenie W
Prof. dr hab. 30
E
2 O
30
do pedeutologii
J. Kuźma
Terapia
W
Dr P. Huget 15
Z
2 O
15
pedagogiczna
Terapia
Ćw
Dr P. Huget 15
Z
O
15
229
pedagogiczna
Subkultury
młodzieżowe
Subkultury
młodzieżowe
Muzykoterapia
w resocjalizacji
Pedagogika
porównawcza
Pedagogika
porównawcza
Seksualność
człowieka w
aspekcie
medycznym
Przedmiot do
wyboru:
Elementy
logopedii
W.
Ćw.
Ćw.
W.
Ćw.
W
Razem
stacjonarne
E
15
Z
15
Z
15
E
Dr Z.
Libera
15
Konw Dr A.
Skoczek
W.
Język angielski Ćw.
Seminarium
licencjackie
10
3
O
10
10
O
15
15
1
O
-
15
3
O
15
15
O
30
15
O
15
15
30
30
1
30
30
O
30
30
405
(ECTS
34)
340
(ECTS
30)
30/15
Z
2
OW
Komunikacja
interpersonalna Ćw.
Elementy
wiedzy o
kulturze
Dr J.
Bierówka
Dr J.
Bierówka
Dr E. Frydel
– Jasińska
Dr D.
Skulicz
Dr R. Sigva
Ćw.
30
2
Mgr A.
Zakrzewska
Prof. nadzw.
dr hab. T.
Węcławowi
cz
Studium
30
Języków
Obcych
Pedagogika 30
resocj.:
Dr A.
Panek,
Dr P. Huget,
Prof. dr hab.
J. Kuźma,
Dr J. Pułka
Pedagogika
szkolna:
Dr K.
Grzesiak, dr
D. Skulicz
Z
Z
4
230
Nazwa przedmiotu: Andragogika
Rok studiów: III
Semestr: V
Liczba godzin: 15
1.Opis przedmiotu - cel kształcenia:
Głównym celem nauczania przedmiotu jest zapoznanie słuchaczy z koniecznością, specyfiką
formami współczesnego kształcenia oraz wychowania ludzi dorosłych. Zamierzeniem dodatkowym
–wdrożenie studentów do systematycznego studiowania bieżącej literatury. Przedmiotu, zarówno
książek jak i czasopism naukowych. Następstwem realizacji obu tych celów jest wyrobienie u
studentów aspiracji do pracy oświatowej z ludźmi
dorosłymi i ukształtowanie umiejętności
nauczania poszkolnego. W szczególności celem nauczania przedmiotu jest zapoznanie studentów
z szerokim tłem społeczno-cywilizacyjnym i ekonomicznym w jakim zrodziła się i rozwija
współczesna edukacja dorosłych. Poznanie głównych teoretyków polskich i zagranicznych oraz ich
dzieł z zakresu teorii i praktyki kształcenia dorosłych. Pogłębienie zainteresowań studentów
sprawami kształcenia dorosłych oraz utrwalenie ich akceptacji dla potrzeby i rozwoju tej edukacji.
Zapoznanie ich z głównymi formami, organizacja i specyfika metodyczna edukacji dorosłych.
2. Opis przedmiotu – treści kształcenia:
Pojęcie i przedmiot andragogiki , jej działy i nauki ja wspomagające. Języki(główne pojęcia)
Teorii oświaty dorosłych. Geneza i ewolucja andragogiki jako nauki o człowieku dorosłym. Stan
andragogiki w Polsce (katedry uniwersyteckie , bibliografie, główne podręczniki, czasopisma) i
innych krajach.
Potrzeby dalszego rozwoju kształcenia dorosłych (ich źródła)
wypływające z niedomagań
szkolnictwa dla dzieci i młodzieży, postępu technicznego, technologicznego i organizacyjnego.
Psychologiczne oraz społeczne aspekty funkcjonowania ludzi dorosłych i wypływające nich
konsekwencje dla kształcenia dorosłych.
Współczesne teorie kształcenia dorosłych
Systemy kształcenia dorosłych: jego składniki (instytucje i formy) .Klasyfikacja i charakterystyka
głównych form kształcenia dorosłych.
231
Cechy współczesnej edukacji dorosłych (wielość organizatorów- charakterystyka głównych z nich
,elastyczność, otwartość i in.) Problem edukacji ustawicznej dorosłych.
Typy (ekstensywność i intensywność) i nurty(dyplomowy i bezinteresowny) oraz funkcje założone
oświaty dorosłych.
Szkoły
dla
pracujących
(rodzaje
trendy
dotychczasowego
rozwoju,
charakterystyka
ilościowa)specyfika organizacyjna i metody kształcenia dorosłych. Uczniowie dorośli i ich pozycja
w szkole i uprawnienia.
Kurs jako forma kształcenia dorosłych: cechy, specyfika metodyczna i organizacyjna.
Uniwersytet powszechny jako instytucja kształcenia dorosłych (cechy. Rodzaje, ilościowy rozwój)
.Specyfika organizacyjna i metodyczna kształcenia kursowego.
Istota popularyzacji nauki ,techniki i sztuki (poziomy ,formy i jej cechy, organizacja
i metodyka).
Edukacja na odległość, jej rodzaje ,cechy oraz specyfika organizacyjna i metodyczna
Edukacyjne funkcje radia, telewizji i Internetu.
Potrzeby kulturalno-oświatowe i artystyczne ludzi dorosłych oraz możliwości ich zaspokojenia
(urzeczywistnienia)
Edukacja poprzez naukę ,sztukę i rozrywkę. Edukacyjne wartości amatorskiej twórczości
artystycznej oraz aktywności hobbystycznej w dziedzinie sztuki.
Potrzeby oraz rodzaje wychowania człowieka dorosłego w różnych środowiskach (zakład pracy,
miejsce wczasowania stowarzyszenie społeczne i in.).
Funkcje rzeczywiste edukacji dorosłych ; istota i rodzaje oraz ewolucja tych funkcji.
Osiągnięcia krajów anglojęzycznych w rozwoju edukacji dorosłych i myśli andragonicznej.
Oświata dorosłych języka niemieckiego.
Przeobrażenia i rozwój edukacji dorosłych w krajach postkomunistycznych.
Współpraca międzynarodowa na polu kształcenia dorosłych. Znaczenie w tym zakresie
międzynarodowych i ponad krajowych inicjatyw.
Wykład audytoryjny urozmaicony demonstracją ważniejszych książek (informacja bibliograficzna),
rysowaniem wykresów i schematów na tablicy , podawaniem przykładów z praktyki edukacyjnej i
wychowawczej szkół reprezentujących poszczególne formy kształcenia dorosłych.
Poznanie okoliczności i warunków społeczno- gospodarczy i cywilizacyjnych w jakich zrodziła się
i funkcjonuje dzisiaj kształcenie i wychowanie ludzi dorosłych. Przyswojenie sobie podstawowych
informacji z dziejów przeszłości kształcenia dorosłych w Polsce i innych krajach.
232
Znajomość głównych organizatorów i instytucji i metod edukacji dorosłych. Wdrożenie nawyku
czytania czasopism andragogicznych i publikacji książkowych z zakresu oświaty dorosłych.
Poznanie głównych sposobów samokształcenia i utrwalenie nawyków jego racjonalnej realizacji.
•
Aleksander Tadeusz: Andragonika, Podręcznik dla studentów szkół wyższych. PPWH
”Triada”, Ostrowiec Św. 2002 r.
•
Wprowadzenie do andragoniki (red. T. Wujek), wydawnictwo Instytutu Technologii
Eksploatacji. Warszawa 1996
•
Turos Lucjan : Andragonika ogólna, Drukarnia J.J. Maciejewscy, Warszawa 2004, wyd.
III
•
Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku, Wydawnictwo Akademickie Żak, Warszawa
2003-2007, t.1-6, wybrane hasła tematyczne.
•
Czasopisma (wybrane artykuły): Rocznik Andragoniczny. Edukacja Dorosłych, Edukacja
Ustawiczna ,Oświatowiec i ew. inne
Rok studiów: III
Semestr: V
Liczba godzin: 15
Celem zajęć jest przybliżenie studentom utylitarnej strony andragogiki, wykazanie różnic pomiędzy
edukacją dzieci i młodzieży a edukacją dorosłych, zapoznanie z formami organizacyjnymi edukacji
ustawicznej oraz kwerenda czasopism z zakresu edukacji dorosłych.
233

Zajęcia organizacyjne. Treści programowe. Metodyka pracy na ćwiczeniach. Podział zadań
dydaktycznych. Bibliografia przedmiotu (2 godziny)

Uczeń dorosły - właściwości procesów poznawczych. Postawy wobec edukacji. Bariery
aktywności edukacyjnej. Potrzeby oświatowe ludzi dorosłych. Motywy podejmowania
aktywności edukacyjnej (2 godziny)

Doradztwo i poradnictwo w oświacie dorosłych. Rodzaje, zakres, metodyka (2 godziny)

Nauczyciel ucznia dorosłego – jego charakterystyka (2 godziny)

Formy organizacyjne edukacji ustawicznej - uniwersytet powszechny, studia oświatowe,
uniwersytet
ludowy,
uniwersytet
otwarty,
uniwersytet
III
wieku,
kształcenie
korespondencyjne, e-learning (6 godzin)

Systemy edukacyjne w wybranych krajach - oświata dorosłych za granicą – kwerenda
czasopism, recenzja

Tendencje rozwojowe andragogiki. Nowe trendy i obszary badań andragogicznych kwerenda czasopism, recenzja

Zaliczenie przedmiotu (1 godzina)
Każdy student opracowuje temat, samodzielnie dobiera metodę prowadzenia zajęć, przedstawia
konspekt do zaopiniowania, a po pozytywnej ocenie konspektu prowadzi zajęcia z grupą
przedmiotu:
5.
Aktywność na ćwiczeniach (prowadzenie zajęć z grupą),przedstawienie recenzji przeczytanych
artykułów
•
Wujek T. (red.), Wprowadzenie do andragogiki, PWN, Warszawa 1996
•
Wujek T. (red.), Wprowadzenie do pedagogiki dorosłych, PWN, Warszawa 1992
•
Półturzycki J., Dydaktyka dorosłych, Warszawa, 1991
•
Turos L., Andargogika ogólna, Wyd. Akademickie "Żak", Warszawa 1999
•
Aleksander T. (2002), Andragogika, Ostrowiec Św.
234
•
Marczuk M. (red.), Problemy i dylematy andragogiki, Lublin-Radom 1994
•
Wojciechowski K. (red.), Encyklopedia oświaty i kultury dorosłych, Ossolineum 1986
Czasopisma
• „Edukacja Dorosłych”, Toruń
• „Edukacja ustawiczna Dorosłych”, Radom
• „Edukacja Otwarta”
• „Pedagogika Pracy”, Radom
• „Roczniki Andragogiczne”
Rok studiów: III
Semestr: V
resocjalizacyjna
Liczba godzin: 15
Wykłady:
pedagogiki resocjalizacyjnej.
Zaburzenia w zachowaniu – problemy diagnozy, typologii oraz
resocjalizacyjne. Teorie zachowań dewiacyjnych.
Metodologia pedagogiki resocjalizacyjnej.
235
Ćwiczenia:
4.
Wiedza i umiejętności, jakie student powinien osiągnąć w wyniku realizacji
przedmiotu: wyposażenie studentów w wiedzę o podstawowych teoriach resocjalizacyjnych oraz
w wiedzę o systemach resocjalizacyjnych.
W
zakresie
umiejętności:
kształtowanie
umiejętności
analizy
problemów
dotyczących
niedostosowania społecznego oraz wrażliwości na wybrane problemy z zakresu pedagogiki
resocjalizacyjnej
Egzamin ustny
•
•
Konopczyński M.: Twórcza resocjalizacja. Wybrane metody pomocy dzieciom i
młodzieży. Warszawa 1996
•
Pytka L.: Pedagogika resocjalizacyjna. Wybrane zagadnienia teoretyczne diagnostyczne
i metodyczne. Warszawa 2005
•
•
•
•
236
•
•
•
Czarnecka- Dzialuk B., Wójcik D.: Mediacja. Nieletni przestępcy i ich ofiary. Warszawa,
1999.
•
•
Górecki P., Stachowiak S.: Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich. Komentarz.
Zakamycze, 2002.
•
•
Hołyst B., Ambrozik W., Stępniak P.(red.): Więziennictwo. Nowe wyzwania. Warszawa –
Poznań – Kalisz, 2001.
•
Pospiszyl K.: Psychopatia. Przyczyny, przejawy i sposoby resocjalizacji antysocjalności.
Warszawa 2000
•
Pytka L.: Teoretyczne problemy diagnozy w wychowaniu resocjalizującym. Warszawa
1986
•
•
Węgliński A.: Mikrosystemy wychowawcze w resocjalizacji nieletnich. Analiza
pedagogiczna. Lublin, 2000
Rok studiów: III
Semestr: V
Liczba godzin: 15
237

Język pedagogiki resocjalizacyjnej – charakterystyka podstawowych pojęć z
perspektywy różnych autorów.

Historyczne i współczesne systemy resocjalizacji – różne ujęcia klasyfikacyjne i
charakterystyka przykładowych instytucji.

Zagadnienie normy i patologii ludzkiego zachowania.

Aksjologiczne przesłanki współczesnej resocjalizacji.

Zaburzenia w zachowaniu i niedostosowanie społeczne młodzieży – przyczyny,
przejawy, resocjalizacja i terapia, profilaktyka.

Zróżnicowane podejście w resocjalizacji – na postawie typologii H.Quaya oraz systemu
diagnostycznego „I-Level Classification”.

Mediacja jako realizacja idei sprawiedliwości naprawczej.
•
238
•
Konopczyński M.: Metody twórczej resocjalizacji. Teoria i praktyka wychowawcza.
Warszawa, 2006.
•
•
•
•
•
•
•
•
1999.
•
•
Zakamycze, 2002.
•
•
•
•
Kozaczuk F. (red.): Resocjalizacja instytucjonalna. Perspektywy i zagrożenia. Rzeszów,
2004.
•
Kozaczuk F. (red.): Optymalizacja oddziaływań resocjalizacyjnych w Polsce i w niektórych
krajach europejskich. Rzeszów, 2006.
•
•
•
•
•
Szczęsny W.W.: Zarys resocjalizacji z elementami patologii społecznej i profilaktyki.
Warszawa, 2003.
•
•
•
Urban B.: Zachowania dewiacyjne młodzieży w interakcjach rówieśniczych. Kraków, 2005.
239
•
pedagogiczna. Lublin, 2000.
•
•
Zinkiewicz
B.(red.):
Współczesna
kuratela
sądowa
(Wybrane
zagadnienia).
Mysłowice,2006.
Rok studiów: III
Semestr: V
Prowadzący: mgr Bartłomiej Gołek
Liczba godzin: 15
1. Opis przedmiotu – cel kształcenia: zapoznanie z teoretyczną wiedzą o uwarunkowaniach
społecznego niedostosowania dzieci, młodzieży i osób dorosłych, poznanie psychospołecznych
mechanizmów prowadzących do dewiacji zachowań (głównie przestępczych) oraz zapoznanie
studentów z naukowymi teoriami współczesnych systemów resocjalizacyjnych
2. Opis przedmiotu - treść kształcenia: Możliwe ujęcia definicyjne resocjalizacji. Geneza
resocjalizacji jako dyscypliny naukowej. Miejsce resocjalizacji w systemie nauk społecznych.
Historia rozwoju praktyki resocjalizacyjnej w Polsce. Norma i patologia w zachowaniu ludzkim.
Pedagogika resocjalizacyjne a pedagogika specjalna. Niedostosowanie społeczne – diagnoza,
przyczyny, przejawy, terapia. Zaburzenia w zachowaniu i przestępczość młodzieży. Współczesne
systemy resocjalizacyjne i ich charakterystyka. Resocjalizacja w ujęciu pedagogicznym.
Resocjalizacja w zakładach karnych. Profilaktyka w praktyce resocjalizacyjnej. Rola i zadania
kadry resocjalizacyjnej – cechy osobowe, kwalifikacje, kompetencje.
3. Środki i metody realizacji: indywidualna i grupowa praca z tekstem, metoda poglądowa,
metoda dyskusji
240
przedmiotu:
wiedza z zakresu teorii resocjalizacyjnych wyjaśniających zjawisko niedostosowania społecznego
dzieci, młodzieży i osób dorosłych, umiejętność przeprowadzania diagnozy resocjalizacyjnej
5. Forma i warunki zaliczenia: obecność i aktywność na zajęciach, prezentacja na wybrany temat,
kolokwium ustne

„Resocjalizacja”, red. B. Urban, J. Stanik, tom I i II, PWN, Warszawa 2007;

L. Pytka, „Pedagogika resocjalizacyjna”, Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej,
Warszawa 2005;

B. Urban, „Zaburzenia w zachowaniu i przestępczość młodzieży”, Wydawnictwo UJ,
Kraków 2000

Czapów Cz. Jedlewski St.: Pedagogika resocjalizacyjna. Warszawa 1971;

Warszawa 1996;

Nazwa przedmiotu: Metody pracy opiekuńczo-wychowawczej
Rok studiów: III
Semestr: V
Pedagogika/Pedagogika Szkolna
Liczba godzin: 20
Ćwiczenia z przedmiotu metody pracy opiekuńczo-wychowawczej mają na celu zapoznanie
studentów z metodami i technikami wychowania, zasadami wychowania opiekuńczego, planowania
pracy opiekuńczo-wychowawczej oraz metodami pracy opiekuńczo-wychowawczej w wybranych
placówkach opiekuńczych.
241
Metody i zasady pracy opiekuńczo – wychowawczej.
Diagnoza środowiska rodzinnego. Specyfika pracy wychowawczej z rodziną normalną i w
kryzysie.
Metody pracy z wychowankiem trudnym w placówce.
Rodziny zastępcze – metody pracy z dzieckiem i rodziną biologiczną.
Ośrodki adopcyjne – przygotowanie rodziców do adopcji.
Metoda indywidualnych planów pracy z dzieckiem i jego rodziną.
Metody pracy na rzecz wzmacniania poczucia własnej wartości u wychowanków domu
dziecka.
Metody pracy w pogotowiu opiekuńczym.
Metoda pracy grupowej.
Metody pedagogicznego wsparcia rodziny.
3. Środki i metody realizacji: Zajęcia prowadzone są w formie ćwiczeń i warsztatów z
uwzględnieniem, pracy zarówno indywidualnej jak i grupowej.
przedmiotu:
Wiedza dotycząca metod i form pracy w placówkach opiekuńczo-wychowawczych,
umiejętności dotyczące planowania pracy opiekuńczo-wychowawczej, ukształtowania u
studentów kompetencji społecznych i zawodowych związanych z pracą wychowawczą w
placówkach opieki.
5. Forma i warunki zaliczenia: Kolokwium zaliczeniowe (pisemne), teczka metodyczna
Gajewska G., (2006), Pedagogika opiekuńcza. Elementy metodyki, Zielona Góra,
Brągiel J., Badora S., (red.),(2005), Formy opieki, wychowania i wsparcia w zreformowanym
systemie pomocy społecznej, Opole
Kamińska U., (2005), Zarys metodyki pracy opiekuńczo-wychowaczej w rodzinnych i
instytucjonalnych formach wychowania, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Gumienny B., (2005), Funkcjonowanie domu dziecka na przykładzie Domu dla Dzieci „Nasza
Chata”, Rzeszów
Kelm A., ( 2000), Węzłowe problemy pedagogiki opiekuńczej, Wydawnictwo Akademickie
„Żak”
242
Kuźma J., (red.), (2007), Opieka i wychowanie dzieci sierocych w Polsce, Kraków
Jarosz E., Wysocka (red. ), (2006), Diagnoza psychopedagogiczna. Podstawowe problemy i
rozwiązania, wydawnictwo Akademickie „Żak”
Nazwa przedmiotu: Organizacja czasu wolnego dzieci i młodzieży
Rok studiów: III
Semestr: V
Pedagogika/Pedagogika szkolna,
Prowadzący: dr Anna Panek
Liczba godzin: 15
Liczba punktów: 2
1. Opis przedmiotu - cel kształcenia: Przygotowanie przyszłych pedagogów zajmujących się
pracą wychowawczą w szkołach i placówkach pozaszkolnych do prowadzenia na terenie tych
placówek prawidłowej organizacji i właściwie prowadzonej pracy w zakresie ; organizacji czasu
wolnego i wypoczynku dzieci i młodzieży, animacji społeczno- kulturowej wybranych środowisk
wychowawczych.

Pojęcia- definicje czasu wolnego – tradycja a współczesne implikacje.

Międzynarodowa Karta Wychowania do czasu wolnego ( rola komisji Wychowania do
Czasu Wolnego Światowego Stowarzyszenia Czasu Wolnego i Rekreacji)

Prognozy, strategie i raporty dotyczące nowych wyzwań wobec wychowania do czasu
wolnego.

Cztery wymiary czasu wolnego

Funkcje i klasyfikacje czasu wolnego

Czas wolny dzieci i młodzieży – formy jego spędzania z uwzględnieniem środowisk
miejskich i wiejskich

Klasyfikacja występujących form organizacyjnych czasu wolnego

Zasady i metody wychowywania do czasu wolnego

Czynniki warunkujące czas wolny dzieci i młodzieży ( elementy diagnozy )
243
3. Środki i metody realizacji: wykład konwersatoryjny z wykorzystaniem foliogramów,
prezentacji multimedialnych i najnowszych raportów dotyczących tematyki czasu wolnego.
4.
Wiedza
i
umiejętności,
jakie
powinien
osiągnąć
student:
Realizacja
wykładu
„Organizacja czasu wolnego dzieci i młodzieży” ma za zadanie wyposażenie studentów w duży
zasób wiedzy i umiejętności praktycznych zakresie organizowania różnego typu działalności
wolnoczasowej dzieci i młodzieży uwzględniając prawidłową ich diagnozę i modelowe
rozwiązania. Studenci powinni osiągnąć nową orientację podejściu do roli i funkcji pedagogiki
czasu wolnego. Studenci będą znać rolę animatorów poznając walory społeczno- dydaktyczne
animacji społeczno- kulturowej. Studenci powinni poznać zależności między ofertą wolnoczasową
a atrakcyjnością jakości życia.
5. Forma i warunki zaliczenia: Zaliczenie z oceną – test z problematyki wykładów.

Banaszkiewicz T. Wychowanie dzieci i młodzieży do rekreacji na progu reformy oświaty.
Wyd. im. Jana Długosza , Częstochowa 2005

Bombol M., Dąbrowska A., Czas wolny , Liber , Warszawa 2003

Gajda J., Pedagogika kultury w zarysie, Impuls Kraków 2006

Panek A., Zajęcia pozalekcyjne w reformowanej szkole. Oczekiwania i rzeczywistość. Wyd.
Nauk AP. Kraków 2002

Pięta J., Pedagogika czasu wolnego, Wyższa Szkoła Ekonomii, Warszawa 2004

Bombol M., Ekonomiczny wymiar czasu wolnego, SGH Oficyna wydawnicza, Warszawa
2005

Kozak E., Miejsce wypoczynku ucznia klasy piątej i jego środowiskowe uwarunkowania,
Impuls 2004

Jedlewska B. Animatorzy kultury wobec wyzwań edukacyjnych, Wyd. UMCS Lublin 2001

Urlich Beer, Czas wolny w rodzinie, Wyd. Best Press Warszawa 2006

Rekreacja, turystyka, kultura w zagospodarowaniu czasu wolnego. Red. J Oździński Wyd.
AWFiS Gdańsk 2005
ORAZ
Czasopisma pedagogiczne po 2003 roku
244
Rok studiów: III
Semestr: V
resocjalizacyjna,Pedagogika szkolna
Liczba godzin: 15

uświadomienie znaczenia czasu wolnego w życiu dzieci i młodzieży

uświadomienie potencjału, jaki niesie ze sobą zawód animatora kultury

kształtowanie postawy twórczego organizatora czasu wolnego dzieci i młodzieży
Ogólna definicja czasu wolnego. Współczesna specyfika i kultura spędzania czasu wolnego. Pojęcie
animacji kultury, sylwetka animatora. Diagnoza pedagogiczna jako punkt wyjścia dla działań
animatora kultury. Problematyka czasu wolnego w piśmiennictwie – recenzje artykułów
naukowych. Organizacja czasu wolnego dzieci i młodzieży w środowisku lokalnym – rozwiązania
praktyczne, omówienie i prezentacja projektów.
Praca z tekstem, burza mózgów, dyskusja, projekt
Rzutnik folii, plakaty, fragmenty tekstów naukowych
przedmiotu:
Po zajęciach student definiuje pojęcie animacji kultury, zna specyfikę pracy animatora kultury,
krytycznie odnosi się do współczesnej kultury spędzania czasu wolnego, twórczo rozwiązuje
problem braku zorganizowanych form spędzania czasu po lekcjach w swoim środowisku lokalnym.
245
Aby otrzymać zaliczenie z ćwiczeń student zobowiązany jest przedstawić w formie ustnej recenzję
wybranego przez siebie artykułu naukowego oraz przygotować i zaprezentować projekt zajęć
wolnoczasowych dla wybranej grupy wiekowej w swoim środowisku lokalnym.
•
Barczak W., Organizacja czasu wolnego w świetlicy szkolnej, Życie Szkoły , nr 4/2002
•
Chmielewska B., Czas wolny ucznia i jego wykorzystanie [w:] Kozioł E., Kobyłecka E.,
Pedagogika wobec problemów wychowania końca XX wieku, Zielona Góra 2000
•
Ciczkowski W., Czas wolny [w:] Lalak D., Pilch T., Elementarne pojęcia pedagogiki i pracy
socjalnej, Warszawa 1999
•
Janas M., Sposób na czas wolny, Problemy Opiekuńczo–Wychowawcze, nr 6/2002
•
Jedlewska B., Animatorzy kultury wobec wyzwań edukacyjnych, Lublin 1999
•
Kargul J., O czasie wolnym młodzieży, Problemy Opiekuńczo–Wychowawcze, nr 6/2001
•
Kozak E., Miejsce wypoczynku wśród zajęć piątoklasisty, Problemy Opiekuńczo–
Wychowawcze, nr 9/2004
•
Matyjas B., Czas wolny, [w:] Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku, Różycka E. (red.), tom
I, Warszawa 2003
•
Mudrak–Nowak J., Nowak W., Jak zorganizować czas wolny uczniów, Nowa Szkoła, nr
9/2005
Nazwa przedmiotu: Instytucjonalne formy pracy wychowawczej
Rok studiów: III
Semestr: V
Prowadzący: prof. nadzw. dr hab. Renata Stojecka – Zuber
Liczba godzin: 15
246

Przedstawienie studentom różnorodności instytucjonalnych form wychowania i specyfiki
ich funkcjonowania.

Zapoznanie z funkcjami i zadaniami wybranych instytucjonalnych form wychowania
funkcjonujących w zintegrowanym systemie opieki i wychowania.

Prekursorzy instytucjonalnych form wychowania: J.Korczak, J.Cz.Babicki, K.Lisiecki, ks.
B.Markiewicz. ( 4g.)

Instytucjonalne formy opieki i wychowania przeznaczone dla dzieci osieroconych naturalnie
i społecznie: (8 godz.)
a) placówka socjalizacyjna jako środowisko wychowawcze
b) placówka interwencyjna jako środowisko wychowawcze
c) geneza, funkcje i zadania Rodzinnych Domów dziecka;
d) geneza, organizacja i zasady działania Wiosek dziecięcych SOS
e) niespokrewniona z dzieckiem zawodowa rodzina zastępcza – instytucjonalna czy
rodzinna forma opieki i wychowania.

Placówki wsparcia dziennego jako instytucje wychowawcze: (4 godz.)
a) cele i zadania świetlic środowiskowych;
b) cele i zadania świetlic socjo- i psychopedagogicznych
c) cele i zadania ognisk wychowawczych.

Placówki wsparcia dziennego prowadzone przez Kościół: (4 godz.)
a) zasady działania i zadania oratoriów
b) oazy jako forma wychowania
c) przytuliska, świetlice, ogniska

Internaty i bursy jako środowisko opiekuńczo – wychowawcze: (2 godz.)
a) zadania internatów i burs a potrzeby współczesnej młodzieży;
b) metody pracy internatowej;
c) współpraca internatów ze szkołą i rodzicami.

Żłobek i przedszkole jako instytucje uzupełniające funkcje rodziny: (4 godz.)
a) zasady i formy planowania pracy wychowawczej;
b) organizacja pracy grup dziecięcych i personelu.

Instytucjonalne formy pracy wychowawczej z niepełnosprawnymi: (2 godz,)
a) ośrodek szkolno – wychowawczy
b) ośrodek rehabilitacyjno – wychowawczy.

Instytucjonalne formy wychowania osób nieprzystosowanych społecznie; (2 godz.)
a) Młodzieżowy ośrodek wychowawczy;
247
b) Schronisko dla nieletnich
c) Zakład poprawczy
d) Ośrodek rehabilitacyjno – readaptacyjny ( dla uzależnionych)
3. Środki i metody realizacji: wykład, dyskusja, praca z dokumentem.
przedmiotu: Student powinien posiąść zintegrowaną wiedzę na temat instytucjonalnych form
wychowania, przyswoić zasady planowania i realizacji pracy wychowawczej, powinien również
znać placówki wychowawcze przeznaczone dla osób różnej kategorii oraz specyfikę ich
funkcjonowania. Zdobyta wiedza powinna być dobrą podstawą do kształtowania umiejętności
wychowawczych, tak w czasie praktyki pedagogicznej, jak i pracy zawodowej
5. Forma i warunki zaliczenia: wykład – zaliczenie

Formy opieki, wychowania i wsparcia w zreformowanym systemie pomocy społecznej, red.
J.Brągiel, S.Badora . Opole 2005

R.Stojecka – Zuber, Opieka nad dzieckiem, tradycja a współczesność. Katowice 2008.

R.Stojecka – Zuber, A.Róg, Formy opieki nad dzieckiem w Polsce. Katowice 2008

S.Badora, Z zagadnień pedagogiki opiekuńczej. Tarnobrzeg 2006.

Pedagogika, red. B.Śliwerski, t.1, 2, 3.Gdańsk 2006

Badora S., Marzec D. (red.), System opieki kompensacyjnej w zjednoczonej Europie.
Kraków 2002.

Badora S., Marzec D., Twórcy polskiej pedagogiki opiekuńczej. Wybrani przedstawiciele.
Częstochowa 1999.

Badora S., Czeredecka B., Marzec D., Rodzina i formy jej wspomagania. Kraków 2001.

Brągiel J., Wioski dziecięce. W: Brągiel J., Badora S. (red.), Formy pracy opiekuńczo –
wychowawczej. Częstochowa 1997.

Bzibziak M., Wioska Dziecięca w Rajsku. „Problemy Opiekuńczo – Wychowawcze” 1995,
nr 10.
248
Rok studiów: III
Semestr: V
Prowadzący: prof. nadzw. dr hab. Renata Stojecka – Zuber
Liczba godzin: 15

Przedstawienie studentom różnorodności instytucjonalnych form wychowania i specyfiki
ich funkcjonowania.

Zapoznanie z funkcjami i zadaniami wybranych instytucjonalnych form wychowania
funkcjonujących w zintegrowanym systemie opieki i wychowania.
2. Opis przedmiotu - treść kształcenia :

Prekursorzy instytucjonalnych form wychowania: J.Korczak, J.Cz.Babicki, K.Lisiecki, ks.
B.Markiewicz. ( 4g.)

Instytucjonalne formy opieki i wychowania przeznaczone dla dzieci osieroconych naturalnie
i społecznie: (8 godz.)
a) placówka socjalizacyjna jako środowisko wychowawcze
b) placówka interwencyjna jako środowisko wychowawcze
c) geneza, funkcje i zadania Rodzinnych Domów dziecka;
d) geneza, organizacja i zasady działania Wiosek dziecięcych SOS
e) niespokrewniona z dzieckiem zawodowa rodzina zastępcza – instytucjonalna czy
rodzinna forma opieki i wychowania.

Placówki wsparcia dziennego jako instytucje wychowawcze: (4 godz.)
a) cele i zadania świetlic środowiskowych;
b) cele i zadania świetlic socjo- i psychopedagogicznych
c) cele i zadania ognisk wychowawczych.

Placówki wsparcia dziennego prowadzone przez Kościół: (4 godz.)
a) zasady działania i zadania oratoriów
b) oazy jako forma wychowania
249
c) przytuliska, świetlice, ogniska

Internaty i bursy jako środowisko opiekuńczo – wychowawcze: (2 godz.)
a) zadania internatów i burs a potrzeby współczesnej młodzieży;
b) metody pracy internatowej;
c) współpraca internatów ze szkołą i rodzicami.

Żłobek i przedszkole jako instytucje uzupełniające funkcje rodziny: (4 godz.)
a) zasady i formy planowania pracy wychowawczej;
b) organizacja pracy grup dziecięcych i personelu.

Instytucjonalne formy pracy wychowawczej z niepełnosprawnymi: (2 godz,)
a) ośrodek szkolno – wychowawczy
b) ośrodek rehabilitacyjno – wychowawczy.

Instytucjonalne formy wychowania osób nieprzystosowanych społecznie; (2 godz.)
a) Młodzieżowy ośrodek wychowawczy;
b) Schronisko dla nieletnich
c) Zakład poprawczy
d) Ośrodek rehabilitacyjno – readaptacyjny ( dla uzależnionych)
3. Środki i metody realizacji: wykład, dyskusja, praca z dokumentem,
Student powinien posiąść zintegrowaną wiedzę na temat instytucjonalnych form wychowania,
przyswoić zasady planowania i realizacji pracy wychowawczej, powinien również znać placówki
wychowawcze przeznaczone dla osób różnej kategorii oraz specyfikę ich funkcjonowania. Zdobyta
wiedza powinna być dobrą podstawą do kształtowania umiejętności wychowawczych, tak w czasie
praktyki pedagogicznej, jak i pracy zawodowej
5. Forma i warunki zaliczenia: ćwiczenia- zaliczenie z oceną

Formy opieki, wychowania i wsparcia w zreformowanym systemie pomocy społecznej, red.
J.Brągiel, S.Badora . Opole 2005

R.Stojecka – Zuber, Opieka nad dzieckiem, tradycja a współczesność. Katowice 2008.

R.Stojecka – Zuber, A.Róg, Formy opieki nad dzieckiem w Polsce. Katowice 2008

S.Badora, Z zagadnień pedagogiki opiekuńczej. Tarnobrzeg 2006.
250

Pedagogika, red. B.Śliwerski, t.1, 2, 3.Gdańsk 2006

Badora S., Marzec D. (red.), System opieki kompensacyjnej w zjednoczonej Europie.
Kraków 2002.

Badora S., Marzec D., Twórcy polskiej pedagogiki opiekuńczej. Wybrani przedstawiciele.
Częstochowa 1999.

Badora S., Czeredecka B., Marzec D., Rodzina i formy jej wspomagania. Kraków 2001.

Brągiel J., Wioski dziecięce. W: Brągiel J., Badora S. (red.), Formy pracy opiekuńczo –
wychowawczej. Częstochowa 1997.

Bzibziak M., Wioska Dziecięca w Rajsku. „Problemy Opiekuńczo – Wychowawcze” 1995,
nr 10.
Nazwa przedmiotu: Negocjacje i rozwiązywanie konfliktów
Rok studiów: III
Semestr: V
Liczba godzin: 30
Celem kształcenia jest wyposażenie uczestników kursu w podstawową wiedzę teoretyczne
z zakresu konfliktów interpersonalnych oraz negocjacji, a także wyposażenie ich w elementarne
umiejętności praktyczne z zakresu negocjowania i radzenia sobie w sytuacjach konfliktowych.
•
zjawisko konfliktu: konflikt jako proces psychologiczny
•
rodzaje konfliktu – mechanizmy powstawania
•
metody rozwiązywania konfliktów
•
interwencja w konflikt przez osoby trzecie: metody pomocy
•
negocjacje jako technika rozwiązywania sporów
251
•
rodzaje negocjacji: anatomia procesu
•
nastawienia negocjacyjne i style w negocjacjach
•
taktyki i techniki negocjacyjne
•
etyka w negocjacjach
•
umiejętności interpersonalne w procesie negocjacji
•
konflikt i negocjacje: analiza przypadków
3. Środki i metody realizacji: Program realizowany jest za pomocą prezentacji, analizy
przypadków, ćwiczeń praktycznych z zakresu zastosowania technik negocjacyjnych oraz symulacji
rozwiązywania sytuacji konfliktowych.
Uczestnik w trakcie kursu zapoznaje się z podstawową widzą teoretyczną z zakresu psychologii
konfliktów tj. mechanizmy powstawania, rodzaje, specyfika przebiegu i metody interwencji oraz
rozwiązywania. Druga część kursu obejmuje wiedzę z zakresu negocjacji – specyfiki postępowania
oraz podstawowych technik i umiejętności negocjacyjnych. W części warsztatowej nabyta wiedza
jest prezentowana w formie ćwiczeń oraz dokonywana jest analizy przypadków.

Cenker, M. (2002). Negocjacje. Wydawnictwo Wyższej Szkoły Komunikacji i Zarządzania.
Poznań.

Chełpa, S., Witkowski, T. (2004). Psychologia konfliktów. Biblioteka moderatora.
Wrocław.

Kamiński, J. (2005), Negocjowanie – techniki rozwiązywania konfliktów. Poltext.
Warszawa.

McKay, M., Davis, M., Fanning, P. (2003). Sztuka skutecznego porozumiewania się. GWP.
Gdańsk.

Nęcki, Z. (2000), Negocjacje w biznesie. Antykwa. Kluczbork

Deutch, M., Coleman, P. (red), (2005). Rozwiązywanie konfliktów. Wydawnictwo
Uniwersytetu Jagiellońskiego. Kraków.
252

Myśliwiec, G. (2001). Techniki i triki negocjacyjne. Efekt. Warszawa.
Nazwa przedmiotu: Organizacja i zarządzanie oświatą
Rok studiów: III
Semestr: V
Prowadzący: dr Mariusz Parlicki
Liczba godzin: 15
Punkty ECTS : 2
1. Opis przedmiotu – cel kształcenia: W wyniku wysłuchania wykładów studenci zapoznają się z
zagadnieniami organizacji i zarządzania w oświacie oraz z możliwościami praktycznego
wykorzystania wiedzy z zakresu organizacji i zarządzania w kierowaniu instytucjami oświaty.

Ogólna charakterystyka wiedzy o organizacji i zarządzaniu w oświacie

Organizacja i zarządzanie w oświacie a dorobek ogólnej teorii organizacji i zarządzania.

Zmiany w systemie oświaty w Polsce po 1989 roku. Struktura, organizacyjna systemu
oświaty.

Szkoła jako podstawowy element systemu oświaty.

Organizacja pracy szkoły.

Statut szkoły jako podstawa jej organizacji i działania.

Rola i funkcje dyrektora szkoły, rady pedagogicznej i rady szkoły.

Plany i proces planowania w instytucjach oświatowo-wychowawczych.

Organizowanie pracy instytucji oświatowych – projektowanie organizacji i gospodarowanie
zasobami ludzkimi.

Przywództwo i motywacja.

Kontrola działalności instytucji oświatowych.

Relacje instytucji oświatowych z otoczeniem.

Jakość i zarządzanie jakością w oświacie

Zarządzanie strategiczne w oświacie.

Kultura organizacyjna instytucji oświatowych.
253
3. Środki i metody realizacji: Realizacja celu wykładu odbywać się będzie poprzez użycie takich
środków jak: prezentacje multimedialne i slajdy. Wśród wykorzystywanych metod kształcenia poza
wykładem zostaną zastosowane: dyskusja, opis, analiza przypadku, praca z tekstem.
4. Wiedza i umiejętności, jakie powinien osiągnąć student w wyniku realizacji przedmiotu: Po
wysłuchaniu wykładów i zdaniu testu zaliczeniowego studenci powinni umieć scharakteryzować
etapy procesu reform systemu oświaty w Polsce po 1989 roku, i opisać miejsce szkoły jako
podstawowego elementu systemu oświaty. Powinni także potrafić scharakteryzować organizację
pracy szkoły oraz funkcje dyrektora szkoły, rady pedagogicznej i rady szkoły. Zdobycie przez
studentów wiedzy teoretycznej z zakresu pełnienia podstawowych funkcji zarządczych:
planowania, organizowania, przewodzenia i motywowania oraz kontrolowania powinno skutkować
umiejętnościami praktycznego zastosowania tej wiedzy w pracy zawodowej.
5. Forma i warunki zaliczenia: Warunkiem zaliczenia wykładu jest systematyczne uczestnictwo
studenta w zajęciach i zdanie testu.

Gawroński K., Stefan A.: Zarządzanie placówką oświatową., Wolters Kluwer Polska –
ABC, Warszawa 2006.

Pielachowski J.: Organizacja, kierowanie i nadzór pedagogiczny w szkole. Poradnik dla
dyrektorów szkół oraz pracowników organów prowadzących i nadzorujących szkołę.,
eMPi2, Poznań 2007.

Gawrecki L. (Red.): Menedżer w szkole., Poznań 1996

Griffin R. W., Podstawy zarządzania organizacjami., Wyd. Naukowe PWN, Warszawa
2006.

Kobyliński W.: Podstawy organizacji i kierowania w oświacie., Wyd. 2, SOP, Warszawa
1996.

Kobyliński W.: Polska myśl organizacyjna w oświacie., Wyd. Nauk. PWN, Warszawa 2000.
Nazwa przedmiotu: Psychologia wychowawcza
Rok studiów: III
Semestr: V
254
Prowadzący: dr Patrycja Huget
Liczba godzin: 15
Liczba punktów: 3
Celem przedmiotu jest wyposażenie uczestników w podstawową wiedzę dotyczącą procesu
wychowania, jego celów, warunków, przebiegu i prawidłowości.
2. Opis przedmiotu - treść kształcenia: Proces wychowania należy rozpatrywać jako odrębną
sferę działalności człowieka, polegającą na wspieraniu rozwoju jednostki w różnych okresach
życia, w której wywieranie wpływu na osobowość wychowanka opiera się na zasadach
poszanowania jego indywidualności i podmiotowości. W wychowaniu ważne są takie mechanizmy
jak: naśladownictwo, modelowanie, identyfikacja, wzmacnianie przez kary i nagrody oraz
interioryzacja i internalizacja norm i zasad. Wychowanie jako proces może być skuteczne lub
nieskuteczne, co jest związane z błędami wychowawców zarówno w środowisku rodzinnym jak i
wychowawczym. Na wykładach zostaną omówione problemy wychowania małego dziecka, dziecka
w wieku przedszkolnym i szkolnym w różnych środowiskach wychowawczych. Zostanie
przedstawiona charakterystyka rodziny i szkoły jako systemów wychowawczych. Treść kształcenia
obejmuje również zagadnienia wychowania dziecka w rodzinach zastępczych, adopcyjnych, oraz
rodzinnych domach dziecka oraz tradycyjnych domach dziecka.
Udział w zajęciach pozwala na zdobycie wiedzy na temat prawidłowego i zaburzonego procesu
wychowawczego.
5. Forma i warunki zaliczenia: test
6. Literatura:

M. Przetacznik – Gierowska, Z. Włodarski, Psychologia wychowawcza, Wydawnictwo
Naukowe PWN, Warszawa 1994

A. Maciaż, Psychoemocjonalne i wychowawcze problemy dzieci przewlekle chorych,
Kraków 1998
255

J. Rembowski, Jedynactwo dzieci w domu i w szkole, Wyd. PAN, Wrocław 1975

A. Gurycka, Błąd w wychowaniu, WSIP, Warszawa 1990
7.

M. Ziemska, Rodzina a dziecko, PWN, Warszawa 1973
Rok studiów: III
Semestr: V
Liczba godzin: 30
Ćwiczenia z psychologii wychowawczej mają na celu zapoznanie studentów z ogólnymi
prawidłowościami dotyczącymi funkcjonowania dzieci i młodzieży w środowisku szkolnym,
charakterystyką podstawowych środowisk wychowawczych z uwzględnieniem ich wpływu na
rozwój i osobowość dziecka.
•
Rodzina jako źródło doświadczeń wychowawczych i rozwojowych.
•
Uczeń z rodziny dysfunkcyjnej.
•
Środki oddziaływań wychowawczych: nagradzanie i karanie.
•
Błędy wychowawcze.
•
Konflikty w rodzinie i w szkole (analiza i diagnoza konfliktów rodzinno-edukacyjnych).
•
Uczeń agresywny w szkole, zapobieganie i przeciwdziałanie przemocy w szkole.
•
Niepowodzenia dydaktyczne jako źródło problemów wychowawczych.
•
Wychowanie rodzinne i instytucjonalne – podobieństwa i różnice.
•
Wpływ mediów na rozwój i wychowanie dziecka.
•
Funkcjonowanie rodziny adopcyjnej.
256
•
Mediacje rodzinne i szkolne.
•
Sytuacja szkolna jako przedmiot diagnozy psychopedagogicznej.
•
Dziecko z ADHD w szkole.
•
Nauczyciel i rodzic w procesie wychowawczym dziecka.
•
Zagrożenia wychowawcze we współczesnej szkole.
Zajęcia prowadzone są w formie ćwiczeń z uwzględnieniem pracy zarówno indywidualnej jak i
grupowej.
przedmiotu: Wyposażenie studentów w wiedzę dotyczącą
podstawowych środowisk
wychowawczych – rodziny i szkoły. Zdobyta na ćwiczeniach wiedza z zakresu psychologii
wychowawczej
ma
umożliwić
przyszłym
nauczycielom
i
pedagogom
kompetentne
oddziaływanie na osobowość wychowanków. Wyposażenie studentów w wiadomości
i
umiejętności niezbędne do zastosowania w pracy pedagogicznej z wychowankiem.

Przetacznikowa M., Włodarski Z., (1997), Psychologia wychowawcza, Tom 1 i 2.
Warszawa, PWN

Gordon T., (1997), Wychowanie w samodyscyplinie, Rozdz. II-IV, Inst. Wyd. Pax

Jarosz E., Wysocka E.,(2006), Diagnoza psychopedagogiczna. Podstawowe problemy i
rozwiąnia, Cześć II, Rozdz.3, 7,9, Wydawnictwo Akademickie Żak,
Nazwa przedmiotu: Wprowadzenie do pedeutologii
Rok studiów: III
Semestr: V
257
Prowadzący: prof. dr hab. Józef Kuźma
Liczba godzin: 30
Poznanie teorii i praktyki edukacji nauczycieli.
Kierunki zmian programów kształcenia
nauczycieli , teleologia i deontologia, strategie i interakcje nauczycieli z uczniami i rodzicami.
Geneza nauki o nauczycielu
Podstawowe pojęcia
Prekursorzy i twórcy nauki o nauczycielu
Poglądy wybitnych pedeutologów na temat cech modelowych osobowości nauczycieli :
J.W.Dawida,
Z.Mysłakowskiego,
M.Grzegorzewskiej,
M.Kreutza,
S.Dobrowolskiego,
S.Szumana,
J.Bohuckiego,
S.Baleya,
W.Dzierzbickiej,
J.Legowicza,
J.Kozieleckiego,
S.Krawcewicza. J.Mirski – autor pojęcia pedeutologia.
Współczesny trójstopniowy system wzoru osobowego nauczycieli wg W.Okonia
Ewolucja, celów, ról i funkcji społecznych i zawodowych nauczycieli
/K.Denek, C.Banach,
S.Krawcewicz, A.Janowski i inni /
Kompetencje i umiejętności / kwalifikacje/ nauczycieli w badaniach pedeutologicznych.
Rola różnych rodzajów praktyk w procesie kształcenia nauczycieli
Zjawisko” przedwypalenia” i” wypalenia” zawodowego nauczycieli –przyczyny i konsekwencje
Obraz nauczycieli dawniej i dziś-. nauczyciele w oczach uczniów i rodzicow
Badania nauczycieli w procesie działania / „research in action” /
Nauczyciel jako agent zmiany edukacyjnej w procesie zarządzania jakością pracy szkoły – „Total
Quality Management”
Nowe orientacje teoretyczne edukacji nauczycieli.
Tożsamość nauczycieli : jednostkowa i społeczna – rodzaje tożsamości wg. E.H.Eriksona i
J.C.Turnera. Jak kształcić nauczycieli aby zejść z drogi podporządkowania w kierunku
niezależności / upodmiotowienia/ ?(wg .H Kwiatkowskiej).
Podmiotowość nauczycieli i uczniów – ich znaczenie w procesie nauczania i wychowania.
Strategie i postępowanie nauczycieli w praktyce szkolnej.(A. Janowski i inni)
258
Dialog i dyskurs pedagogiczny w procesie edukacji nauczyciela jako „ refleksyjnego praktyka”
(.D.A. Schon )
Kultura szkoły a kultura nauczycieli, uczniów i rodziców.
Systemy i modele kształcenia nauczycieli w teorii i praktyce.
Miejsce pedeutologii w nauce o szkole – nowe perspektywy badawcze
Wykład kursowy, problemowy, monograficzny lub konwersatoryjny. Metody uzupełniające:
opracowanie projektów i prezentacja wybranych tematów przez studentów. Metody problemowo –
dyskusyjne, sytuacyjne lub analiza przypadków.
Podstawowe pojęcia: pedeutologia, scholiologia i deontologia nauczyciel – wychowawca, uczeń –
wychowanek, edukacja, dokształcanie, samokształcenie i inne. Podstawowe wiadomości: zarys
historii, prekursorzy i twórcy nauki o nauczycielu, cechy osobowe, stadia rozwoju zawodowego.
Cele, role, funkcje edukacji nauczycieli, ich kompetencje
/ kwalifikacje/. Postawy badawcze nauczycieli, interakcje z uczniami i rodzicami, tożsamość i
podmiotowość nauczycieli. Strategie, systemy i modele edukacji nauczycieli. Opanowanie
umiejętności dialogu , dyskusji i samodzielnego prowadzenia zajęć dydaktycznych z pedeutologii z
wykorzystaniem metod: projektów, sytuacyjnej, przypadków i problemowo – dyskusyjnej oraz
środków multimedialnych ,głównie komputera i Internetu.
Egzamin pisemny z wybranych tematów – opracowanie i prezentacja projektu zajęć dydaktycznych
przez studentów
Dodatkowy egzamin ustny dla sprawdzenia stopnia opanowania wiedzy i umiejętności z całego
programu pedeutologii

Henryka
Kwiatkowska:
Nowa
orientacja
w
kształceniu
nauczycieli.
PWN,
Warszawa1988

Józef Kuźma: Nauczyciele przyszłej szkoły .Wydaw. A.P. Kraków 2000,2001

Józef Kuźma: Nauka o szkole. Studium monograficzne. Zarys koncepcji. Of. Wydaw.

„Impuls”,Kraków 2005

Henryka Kwiatkowska: Tożsamość nauczycieli. Między anomią a autonomią. G.W.P.,
Gdańsk 2005
259

Banach Cz. (1997): Polska szkoła i system edukacji – przemiany i perspektywy. A.
Marszałek, Toruń

Banach Cz. (2001): Edukacja, wartość, szansa, wybór pism 1995-2001. Wydaw. Nauk. AP,
Kraków

Bandura L. (1957): Model nauczyciela w społeczeństwie budującym socjalizm. „Nowa
Szkoła”

Bohucki J. (1965): Osobowość nauczyciela w świadomości młodzieży. Katowice

Dalin P., Rolf H.G. (1993): Changing the School Culture. Cassel, London

Denek K. (1994): Wartości i cele edukacji szkolnej. WSE UAM, Poznań – Toruń

Denek K., Kuźniak J. (2001): Projektowanie celów kształcenia w reformowanej szkole.
„Eriditus”, Poznań

Fullan M. (1995): The New Meaning of Educational Change. Cassel, London

Gnitecki J. (2001): Aksjologiczne podstawy współczesnej edukacji. „Dydaktyka Literatury”,
t. XX

Grzegorzewska M. (1957): Pedagogika specjalna. Skrypt, IPS Warszawa

Hamer H. (1994): Klucz do efektywności nauczania. Poradnik dla nauczycieli. Wydaw.
Veda, Warszawa

Janowski A. (1995): Uczeń w teatrze życia szkolnego. WSiP, Warszawa

Janowski A. (2002): Pedagogika praktyczna. Fraszka Edukacyjna, Warszawa

Knafel K., Złobecki E. (1998: 83): Wewnątrzszkolne Doskonalenie Nauczycieli. Program
„Nowa Szkoła”, CODN Warszawa

Kotarbiński T. (1976): Medytacje o życiu godziwym. Wiedza Powszechna, Warszawa

Kuźma J. (1993): Optymalizacja systemu pedagogicznego kształcenia, dokształcania i
doskonalenia nauczycieli. PWN, Warszawa – Kraków

Kwaśnica R. (1995): Wprowadzenie do myślenia o wspomaganiu nauczycieli w rozwoju.
„Studia pedagogiczne”

Wi:ncenty Okoń ;Osobowość nauczyciela.PZWS,Warszawa 1962

Legowicz J. (1976): O nauczycielu. Filozofia nauczania i wychowania. PWN Warszawa

Norman W.T. (1963): Toward an adeguate taxonomy of personality attribute. Fournal of
Abn. and Social psychology. [W:] Psychologia (red.) Tomaszewski T., PWN Warszawa

Okoń W. (1991),Rzecz o edukacji nauczycieli.WSiP,Warszawa

Potulicka E. (red. 2001): Szkice z teorii i praktyki zmiany oświatowej. UAM Poznań

Tischner J. (1989): Etyka Solidarności. „Pryzmat”, Warszawa

Wojnar I. (tłum.) (1987): Bliskie i dalekie cele wychowania. PWN Warszawa
260

Wołoszyn S. (1964): Dzieje wychowania i myśli pedagogicznej w zarysie. PWN Warszawa

Zaczyński W. (1995): Praca badawcza nauczyciela. Wyd.4, Warszawa
Nazwa przedmiotu: Terapia pedagogiczna
Rok: III
Semestr: V
Liczba godzin: 15
Celem przedmiotu jest zapoznanie uczestników z problematyką przyczyn, objawów oraz terapii
specyficznych i niespecyficznych zaburzeń rozwojowych w okresie przedszkolnym i szkolnym.

Pojęcie specyficznych i niespecyficznych zaburzeń rozwoju. Przyczyny trudności w uczeniu
się.

Dysleksja, dysgrafia i dysortografia jako trudności w uczeniu się. Przegląd definicji.

Etiologia dysleksji.

Rozwój czynności czytania i pisania w ontogenezie

Symptomy zaburzeń funkcji percepcyjno – motorycznych – funkcji wzrokowej, słuchowej i
kinestetyczno - ruchowej.

Symptomy ryzyka dysleksji.

Wpływ lateralizacji na rozwój czynności czytania i pisania.

Analiza próbek pisma dzieci dyslektycznych.

Praca z uczniem z pogranicza normy w szkole masowej.

Funkcjonowanie w szkole masowej ucznia zdolnego. Pojęcie zdolności specjalnych.
Definicja talentu. Problemy emocjonalne ucznia zdolnego.

Dziecko nadpobudliwe. Rodzaje nadpobudliwośći – syndrom ADHD, nadpobudliwość
uwarunkowana temperamentem.
3. Metody i środki realizacji: wykład
261
Znajomość symptomów zaburzeń rozwoju w wieku przedszkolnym i szkolnym.
5. Forma zaliczenia: zaliczenie pisemne opisowe

M. Bogdanowicz, O dysleksji, czyli specyficznych trudnościach w czytaniu i pisaniu –
odpowiedzi na pytania rodziców i nauczycieli, Wydawnictwo LINEA, Lublin 1994

G. Krasowicz-Kupis, Dysleksja rozwojowa. Perspektywa psychologiczna, Wydawnictwo
Harmonia, Gdańsk 2006

Czajkowska, K. Herda, Zajęcia korekcyjno – kompensacyjne w szkole, WSiP, Warszawa
1989

T. Wolańczyk, J. Komender, Zaburzenia hiperkinetyczne. Zespół nadpobudliwości
psychoruchowej, w (red): I. Namysłowska, Psychiatria dzieci i młodzieży, Wyd. PZWL,
Warszawa 2004.
1.

H. Nartowska, Dzieci nadpobudliwe psychoruchowo. Zaburzenia w zachowaniu i trudności
szkolne, PZWS, Warszawa 1972
Nazwa przedmiotu: Terapia pedagogiczna
Rok: III
Semestr: V
Liczba godzin: 15
Liczba punktów: 0
Celem przedmiotu jest zapoznanie uczestników z problematyką przyczyn, objawów oraz terapii
specyficznych i niespecyficznych zaburzeń rozwojowych w okresie przedszkolnym i szkolnym.
2. Opis przedmiotu - treść kształcenia: Terapia pedagogiczna, nazywana również zajęciami
262
korekcyjno-kompensacyjnymi to specjalistyczne oddziaływania mające na celu pomoc dzieciom
ujawniającym różnego rodzaju nieprawidłowości i zaburzenia w zachowaniu. Zaburzenia te
koryguje się poprzez oddziaływania specjalistyczne o charakterze profilaktycznym oraz
psychologiczno - pedagogicznym Brak osiągnięć w nauce wiąże się z trudnościami w czytaniu,
pisaniu i liczeniu. Trudnościom szkolnym często towarzyszą trudności wychowawcze, zaburzenia
emocjonalne i społeczne. Niepowodzenia szkolne dotyczą dzieci o prawidłowym rozwoju
inteligencji i z zakłóceniami funkcji wzrokowych, słuchowych i ruchowych. Często trudnościom
towarzyszą zaburzenia mowy, zaburzenia procesów nerwowych oraz zaburzenia procesów
emocjonalno – motywacyjnych. W ramach ćwiczeń studenci poznają zasady oddziaływań
terapeutycznych.
3. Środki i metody realizacji: analiza tekstów, praca w grupach.
Znajomość symptomów zaburzeń rozwoju w wieku przedszkolnym i szkolnym. Umiejętność
projektowania i prowadzenia ćwiczeń, mających na celu stymulację zaburzonych funkcji
percepcyjno – motorycznych.
5. Forma zaliczenia: zaliczenie pisemne opisowe
•
M. Bogdanowicz, O dysleksji, czyli specyficznych trudnościach w czytaniu i pisaniu –
odpowiedzi na pytania rodziców i nauczycieli, Wydawnictwo LINEA, Lublin 1994
•
G. Krasowicz-Kupis, Dysleksja rozwojowa. Perspektywa psychologiczna, Wydawnictwo
Harmonia, Gdańsk 2006
•
Czajkowska, K. Herda, Zajęcia korekcyjno – kompensacyjne w szkole, WSiP, Warszawa
1989
•
T. Wolańczyk, J. Komender, Zaburzenia hiperkinetyczne. Zespół nadpobudliwości
psychoruchowej, w (red): I. Namysłowska, Psychiatria dzieci i młodzieży, Wyd. PZWL,
Warszawa 2004.
•
H. Nartowska, Dzieci nadpobudliwe psychoruchowo. Zaburzenia w zachowaniu i trudności
szkolne, PZWS, Warszawa 1972
263
Nazwa przedmiotu: Subkultury młodzieżowe
Rok studiów: III
Semestr: V
szkolna,Pedagogika resocjalizacyjna
Prowadzący: dr Joanna Bierówka
Liczba godzin: 10
1. Opis przedmiotu – cel kształcenia: Ukazanie tematyki subkultur w szerszym kontekście
teoretycznym i praktycznym jako podstawy obiektywnej analizy zjawiska. Zapoznanie studentów z
problematyką psychospołecznych przyczyn powstawania subkultur młodzieżowych. Wskazanie
znaczenia (pozytywnego i negatywnego), jakie ma udział w grupach tego typu dla procesów
socjalizacji jednostki

Anatomia kultury i obszary jej regulacji, postawy wobec systemu aksjonormatywnego
(konformizm i dewiacja)

Podstawowe teorie i pojęcia: subkultura, kontrkultura, antykultura, kultura alternatywna,
kontestacja, teorie anomii, teorie konfliktu pokoleń, teorie zmiany i adaptacji, trójfazowy
proces rozwoju kultury młodzieżowej

Specyfika adolescencji i czynniki wpływające na przebieg procesu uspołecznienia.
Środowisko rodzinne, szkolne, lokalne jako kontekst dla funkcjonowania grup
rówieśniczych

Wpływ grup rówieśniczych (pozytywny lub negatywny) na rozwój człowieka: kształtowanie
jego osobowości, uzupełnianie (zastępowanie) funkcji socjalizacyjnej rodziny, budowanie
samooceny, określanie standardów zachowania, kształtowanie kompetencji społecznych

Subkultury młodzieżowe w społeczeństwie współczesnym. Sytuacja młodzieży w
społeczeństwie ponowoczesnym. Alternatywność jako element współczesnej kultury
uczestnictwa

Typologia subkultur młodzieżowych:
a. Subkultury religijno-terapeutyczne i ekologiczno-pacyfistyczne
264
b. Subkultury buntu społeczno-obyczajowego
c. Subkultury ucieczki i izolacji
d. Subkultury kreatywne
3. Środki i metody realizacji: Wykład oraz ćwiczenia podczas których studenci przedstawiają
przygotowane wcześniej prezentacje dotyczące współczesnych subkultur młodzieżowych. W
ramach ćwiczeń prezentowane będą również materiały multimedialne, przez prowadzącego.
przedmiotu:
Wiedza dotycząca psychospołecznych podstaw powstawania subkultur młodzieżowych, ich
trwania, mechanizmów leżących u podstawy ich spójności, atrakcyjności i siły oddziaływania
socjalizacyjnego. Umiejętność analizy funkcjonowania subkultur młodzieżowych z różnych
perspektyw teoretycznych. Wiedza na temat historii subkultur, ich typów i skutków ich działania
dla jednostki i społeczeństwa.
5. Forma i warunki zaliczenia: egzamin pisemny w formie opisowej.

Przemysław
Piotrowski:
Subkultury
młodzieżowe.
Aspekty
psychospołeczne.
Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa 2003.

Marek Jędrzejewski: Młodzież a subkultury. Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa
1999.

Marian Filipiak: Od subkultury do kultury alternatywnej. Wprowadzenie do subkultur
młodzieżowych. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2003.

Andrzej Siemaszko: Granice tolerancji. O teoriach zachowań dewiacyjnych. Warszawa:
PWN, 1993.

Maciej Chłopek: Bikiniarze. Warszawa : Wydawnictwo Akademickie "Żak", 2005
Wanda Zagórska: Uczestnictwo młodych dorosłych w rzeczywistości wykreowanej
kulturowo. Kraków : TAiWPN "Universitas", 2004
Sławomir Przybyliński: Podkultura więzienna. Kraków : Oficyna Wydawnicza IMPULS,
2005
Marek Jędrzejewski: Subkultury a przemoc w perspektywie psychoedukacji. Warszawa :
Wydawnictwo Akademickie "Żak", 2001
Andrzej Buda: Historia kultury hip-hop w Polsce 1977-2002. - Głogów : Andrzej Buda
Wydawnictwo Nieza, 2001
265

Kazimierz Jankowski: Hipisi w poszukiwaniu ziemi obiecanej. - Warszawa : Wydawnictwo
Jacek Santorski &, 2003
Barbara Fatyga: Style życia młodzieży a narkotyki. - Warszawa : Instytut Spraw
Publicznych, 2002
Czasopismo: „Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze”
Nazwa przedmiotu: Subkultury młodzieżowe
Rok studiów: III
Semestr: V
Liczba godzin: 15
1. Opis przedmiotu – cel kształcenia: Ukazanie tematyki subkultur w szerszym kontekście
teoretycznym i praktycznym jako podstawy obiektywnej analizy zjawiska. Zapoznanie studentów z
problematyką psychospołecznych przyczyn powstawania subkultur młodzieżowych. Wskazanie
znaczenia (pozytywnego i negatywnego), jakie ma udział w grupach tego typu dla procesów
socjalizacji jednostki
i.
Anatomia kultury i obszary jej regulacji, postawy wobec systemu aksjonormatywnego
(konformizm i dewiacja)
ii.
Podstawowe teorie i pojęcia: subkultura, kontrkultura, antykultura, kultura alternatywna,
kontestacja, teorie anomii, teorie konfliktu pokoleń, teorie zmiany i adaptacji, trójfazowy
proces rozwoju kultury młodzieżowej
iii.
Specyfika adolescencji i czynniki wpływające na przebieg procesu uspołecznienia.
Środowisko rodzinne, szkolne, lokalne jako kontekst dla funkcjonowania grup
rówieśniczych
iv.
Wpływ grup rówieśniczych (pozytywny lub negatywny) na rozwój człowieka: kształtowanie
jego osobowości, uzupełnianie (zastępowanie) funkcji socjalizacyjnej rodziny, budowanie
samooceny, określanie standardów zachowania, kształtowanie kompetencji społecznych
266
v.
Subkultury młodzieżowe w społeczeństwie współczesnym. Sytuacja młodzieży w
społeczeństwie ponowoczesnym. Alternatywność jako element współczesnej kultury
uczestnictwa
vi.
Typologia subkultur młodzieżowych:
1.
Subkultury religijno-terapeutyczne i ekologiczno-pacyfistyczne
2.
Subkultury buntu społeczno-obyczajowego
3.
Subkultury ucieczki i izolacji
4.
Subkultury kreatywne
3. Środki i metody realizacji: Wykład oraz ćwiczenia podczas których studenci przedstawiają
przygotowane wcześniej prezentacje dotyczące współczesnych subkultur młodzieżowych. W
ramach ćwiczeń prezentowane będą również materiały multimedialne, przez prowadzącego.
przedmiotu:
Wiedza dotycząca psychospołecznych podstaw powstawania subkultur młodzieżowych, ich
trwania, mechanizmów leżących u podstawy ich spójności, atrakcyjności i siły oddziaływania
socjalizacyjnego. Umiejętność analizy funkcjonowania subkultur młodzieżowych z różnych
perspektyw teoretycznych. Wiedza na temat historii subkultur, ich typów i skutków ich działania
dla jednostki i społeczeństwa.
5. Forma i warunki zaliczenia: Podstawą zaliczenia ćwiczeń jest ocena przygotowanej przez
studentów w grupach prezentacji oraz obecność i aktywność na zajęciach.

Przemysław
Piotrowski:
Subkultury
młodzieżowe.
Aspekty
psychospołeczne.
Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa 2003.

Marek Jędrzejewski: Młodzież a subkultury. Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa
1999.

Marian Filipiak: Od subkultury do kultury alternatywnej. Wprowadzenie do subkultur
młodzieżowych. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2003.

Andrzej Siemaszko: Granice tolerancji. O teoriach zachowań dewiacyjnych. Warszawa:
PWN, 1993.

Maciej Chłopek: Bikiniarze. Warszawa : Wydawnictwo Akademickie "Żak", 2005
267

Wanda Zagórska: Uczestnictwo młodych dorosłych w rzeczywistości wykreowanej
kulturowo. Kraków : TAiWPN "Universitas", 2004

Sławomir Przybyliński: Podkultura więzienna. Kraków : Oficyna Wydawnicza IMPULS,
2005

Marek Jędrzejewski: Subkultury a przemoc w perspektywie psychoedukacji. Warszawa :
Wydawnictwo Akademickie "Żak", 2001

Andrzej Buda: Historia kultury hip-hop w Polsce 1977-2002. - Głogów : Andrzej Buda
Wydawnictwo Nieza, 2001

Kazimierz Jankowski: Hipisi w poszukiwaniu ziemi obiecanej. - Warszawa : Wydawnictwo
Jacek Santorski &, 2003

Barbara Fatyga: Style życia młodzieży a narkotyki. - Warszawa : Instytut Spraw
Publicznych, 2002

Czasopismo: „Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze”
Nazwa przedmiotu: Muzykoterapia w resocjalizacji
Rok studiów: III
Semestr: V
Prowadzący: dr Ewa Frydel-Jasińska
Liczba godzin: 15
1 Opis przedmiotu- cel kształcenia:
Zapoznanie studentów z wybranymi elementami wiedzy muzycznej służącej rozbudzeniu
zainteresowania wpływam muzyki na życie i zachowanie człowieka oraz wprowadzenie w
terapeutyczną funkcję muzyki.
Muzykoterapia dociera często tam gdzie język werbalny jest bezradny.
Zapoznanie studentów z:

Dziedzina Muzykoterapii

W kręgu zagadnień metodyki

Dobór materiału muzycznego

Techniki Muzykoterapii

Muzykoterapia u schyłku życia człowieka
268
Wykład ilustrowany przykładami muzyki klasycznej.
Omawianie szczególnych przypadków z zakresu Muzykoterapii analitycznej, behawioralnej,
humanistycznej.
Dyskusje ze studentami, rysunek psychologiczny do muzyki.
Przygotowanie studentów do pracy zarówno zarówno dziećmi, młodzieżą jak i osobami
starszymi z trudnością akceptującymi swoją sytuację życiową.
Rozwijanie dyspozycji twórczych jako dowartościowanie i ukazanie nowego sensu życia.
Muzyka jako czynnik relaksujący.
Przygotowanie pracy pisemnej.

T. Natanson Wstęp do Nauki o Muzykoterapii.

Zakł. Nar. Ossolińskich, Warszawa 1979.

Ch. Schwabe Leczenie Muzyką Chorych z Nerwicami i Zaburzeniami Czynnościowymi

PZWL. Warszawa 1972

E. Galijska Muzykoterapia Jako Jedna z Form Terapii Przez Sztukę w Zeszyt Naukowy Nr
48, Akad. Muz. Wrocław 1989.
Rok studiów: III
Semestr: V
Liczba godzin: 15
269
Rozwijanie
umiejętności
interpretowania
europejskich
programów
rozwoju
systemów
edukacyjnych.
.2. Opis przedmiotu - treść kształcenia:

Prawa i prawidłowości w teorii i praktyce pedagogicznej jako efekt badań porównawczych.

Przegląd Raportów UNESCO o stanie oświaty i edukacji w świecie ( Raport J. Foure,
Raport J. Delors'a, Raport F. Mayor i J. Binde) - zadania dla edukacji w
wymiarze
globalnym, europejskim i narodowym (lokalnym).

Rozwój edukacji w świecie - paradygmaty: reformy systemów, rytmiczny rozwój systemów
(bez "rewolucyjnych zmian") oraz paradygmat społeczeństwa bez szkoły.

Szkoły alternatywne inspiracją rozwoju systemów edukacyjnych.

Deklaracja Bolońska oraz Strategia Lizbońska a kierunki rozwoju europejskich systemów
edukacyjnych.

Przegląd europejskich programów rozwoju systemów edukacyjnych: "Uczenie się przez

Komisji Europejskiej w dziedzinie edukacji i doskonalenia zawodowego. Struktura
edukacja szkolna;
Program współpracy regionalnej Comenius Regio; Program Leonardo da Vinci - rozwoju
szkolnictwa i podnoszenia kwalifikacji Program Erasmus - rozwoju szkolnictwa wyższego;
Program Grundig - edukacja dorosłych.
3. Środki i metody realizacji: : metody audytoryjne i poglądowe,

przedmiotu:
270

Europie.

Zaliczenie kursu - na podstawie egzaminu.

J. Frątczak, Pedagogika porównawcza, WSP, Bydgoszcz 1992

Pedagogika porównawcza, [w:] Encyklopedia Pedagogiczna XXI wieku, tom IV Wyd.
"Żak", Warszawa 2007.

J. Gnitecki, Badania porównawcze nad systemami kształcenia, Wyd. WSP, Zielona Góra
1989.

D. Skulicz, Strategie reform oświatowych w Europie, " Rocznik Ludowego Towarzystwa
Naukowo - Kulturalnego nr 4, Kraków 2000.

D. Skulicz, Realizacja złożeń reformy polskiego systemu edukacyjnego w kontekście
Raportu Jacques'a Delorsa, "Rocznik Ludowego Towarzystwa

T. Lewowicki, W poszukiwaniu modelu edukacji międzykulturowej, [w:] Pedagogika i
edukacja wobec nowych wspólnot i różnic w jednoczącej się
Europie, Materiały z IV
Ogólnopolskiego Zjazdu Pedagogicznego, E. Malewska, B. Śliwerski (red.), Kraków 2002.

Education and Training, "Uczenie się przez cale życie" Lifelong Learning Programme
(LLP) 2007 - 20013, Nowoczesne metody i standardy zarządzania-
jako szansa rozwoju
271
placówek oświatowych , z uwzględnieniem wykorzystania środków pomocowych ,
Europejski Instytut "Socrates Scola" , Warszawa 2008.

F. Mayor, J. Binde, Przyszłość świata, Raport UNESCO, Wyd. Fundacja Studiów i Badań
Rok studiów: III
Semestr: V
Pedagogika resocjalizacyjna, szkolna
Liczba godzin: Pedagogika resocjalizacyjna 15, Pedagogika szkolna 30

Reformy systemów edukacyjnych w kontekście Raportów UNESCO - omówienie
reform w wybranych krajach europejskich.

Regulacje prawne rozwoju europejskich systemów edukacyjnych - poznanie i analiza
aktów prawnych.
272

Priorytetowe zadania dla rozwoju edukacji we Wspólnej Europie - prezentacja
europejskich programów rozwoju systemów edukacji.

Zarządzanie unijnymi projektami rozwoju systemów edukacyjnych -
poznanie
poglądowe.
przedmiotu:

Europie.

Porównywanie wyników badań
wybranych systemów edukacyjnych z zastosowaniem
metaanalizy danych.

D. Dziewulak, Systemy szkolne Unii Europejskiej. - Wyd. 3 popr. - Warszawa : "Żak",
1997.

Encyklopedia Pedagogiczna XXI wieku, tom IV
Wyd."Żak", Warszawa 2007.
273

E. Faure, E. Herrera, A. R. Kaddoura, H. Lopes, A. W. Pietrowski, W. Rahnema, F. C.
Ward, Uczyć się, aby być, PWN, Warszawa 1975.

D. Skulicz, Strategie reform oświatowych w Europie, " Rocznik Ludowego Towarzystwa
Naukowo - Kulturalnego nr 4, Kraków 2000.

D. Skulicz, Realizacja zlożeń reformy polskiego systemu edukacyjnego w kontekście
Raportu Jacques'a Delorsa, "Rocznik Ludowego Towarzystwa Naukowo - Kulturalnego" Nr
4, Kraków 2003.

jako szansa rozwoju
placówek oświatowych , z uwzględnieniem wykorzystania środków pomocowych ,
Europejski Instytut "Socrates Scola" , Warszawa 2008.

J. Gnitecki, Badania porównawcze nad systemami ksztalcenia,Wyd.WSP, Zielona Góra
1989.

B.Matwijów, Pedagogiczne badania porównawcze, [w:] Orientacje w metodologii badań
Nazwa przedmiotu: Seksualność człowieka w aspekcie medycznym
Rok studiów: III
Semestr: V
Kierunek/Specjalność:Pedagogika
/Pedagogika resocjalizacyjna i szkolna
Prowadzący: Zbigniew Liber dr n. med. specjalista ginekolog – położnik- seksuolog
Liczba godzin: 15
274
Uzyskanie wiedzy z zakresu seksualności człowieka obejmującej psycho- fizjologię współżycia
seksualnego :z uwzględnieniem, symptomatologii, diagnostyki i leczenia dysfunkcji seksualnych..
Seksuologia jako nauka – zarys metodologii badań seksualności człowieka. Zarys anatomii i
fizjologii narządów płciowych kobiety i mężczyzny. Rozwój psycho-seksualny. Psycho-fizjologia
współżycia seksualnego. Dysfunkcje seksualne- diagnostyka, poradnictwo i leczenie.
3.Środki i metody realizacji: Wykłady ilustrowane przeźroczami
przedmiotu:
Podstawowe wiadomości z seksualności człowieka z przekonaniem o konieczności posiadania
odpowiedniej wiedzy w tym zakresie. Przekonanie o społecznej użyteczności seksuologii; znacznej
roli poradnictwa oraz o możliwościach niesienia pomocy ludziom cierpiącym z powodu dysfunkcji
seksualnych
5.Forma i warunki zaliczenia: Zaliczenie testowe.
•
Fisher Helen:1- Anatomia miłości. 2-Dlaczego kochamy. Dom wyd Rebis Poznań 2004
•
Speroff Leon,,Darney D Philip: Antykoncepcja
•
Bleckledge Catherine: Vagina (tyt. org.: The story of V Opening Pandora,s Box.).
Prószyński ska W-wa 2005:
•
Brizendine Louann: Mózg Kobiety. VM Media Sp.zoo Gdańsk 2006.
•
Comfort Alex: Radość sesku.Zysk i s-ka. Poznanń 2003..
•
Hajcak FrankGarwood
Patricia:17nie,seksualnych,powodów,dla,których,ludzie,uprawiają,,seks.:.GdańskieTow.Psy
ch.Gdańsk.1994..
•
Guillebaud,John:Antykoncepcja,-pytania,i,odpowiedzi..Wyd.Med.Prakt. Kraków.1995
275
Nazwa przedmiotu: Elementy logopedii
Rok studiów: III
Semestr: V
Prowadzący: dr Anna Skoczek
Liczba godzin: 30
Celem nauczania przedmiotu Logopedia jest zapoznanie studentów z różnorodnymi zaburzeniami
komunikacji, ich cechami charakterystycznymi oraz możliwymi przyczynami. Zajęcia uwzględniają
także wiedzę na temat metod oraz narzędzi diagnozowania i terapii, konsekwencji dla rodzin i
społecznych kontaktów jednostek, a ponadto informacje dotyczące społecznych i organizacyjnych
struktur, w jakich pracują logopedzi w odniesieniu do zdrowia, kształcenia, współpracy ze
specjalistami z pokrewnych dziedzin, kwestie prawne i etyczne, wykorzystanie bazy materiałowej
oraz odpowiedzialność zawodową.

Podstawowe terminy z zakresu logopedii (zaburzenie mowy, wada mowy, wada wymowy,
przejęzyczenie, błąd językowy). Zadania logopedii, specjalizacje logopedyczne. Organizacja
pracy logopedycznej w Polsce i na świecie.

Anatomiczne podstawy tworzenia się mowy.

Elementy fonetyki.

Profilaktyka logopedyczna, rozwój mowy dziecka.

Opóźniony rozwój mowy.

Niedokształcenie mowy o typie afazji.

Dyslalia.

Metodyka pracy logopedycznej (zasady, metody, formy logoterapii; tworzenie scenariuszy
zajęć terapeutycznych).

Logoneurozy (mutyzm, jąkanie, giełkot).

Afazja.
276
Zajęcia prowadzone są metodą wykładowo – ćwiczeniową. Specyfika zagadnień logopedycznych,
stopień trudności prezentowanych zagadnień sprawiają, że duża część zajęć opiera się na
zapoznawaniu słuchaczy z tematyką logopedyczną w formie wykładu; jest on jednak łączony z
metodami aktywizującymi studentów. W trakcie zajęć wykorzystywane są
także prezentacje
multimedialne, filmy video, nagrania magnetofonowe.
przedmiotu:
W wyniku realizacji przedmiotu Logopedia student powinien posiadać wiedzę na temat istniejących
odstępstw od normy wymawianiowej (zaburzeń mowy), mechanizmów ich powstawania, opisu
nieprawidłowych zachowań werbalnych, profilaktyki zaburzeń
oraz projektowania toku
postępowania terapeutycznego w przypadku najczęściej spotykanych odstępstw od normy
rozwojowej – dyslalii.
Zaliczenie z oceną. Warunkiem uzyskania zaliczenia jest systematyczne, aktywne uczestnictwo w
zajęciach oraz uzyskanie pozytywnego wyniku z kolokwium zaliczeniowego.

„Diagnoza i terapia zaburzeń mowy” (1993), pod red. T. Gałkowskiego, Z.
Tarkowskiego, T. Zaleskiego, Lublin
7.

„Logopedia – pytania i odpowiedzi” ( pod red. T. Gałkowskiego i G. Jastrzębowskiej

Demel G., (1994), Minimum logopedyczne nauczyciela przedszkola, Warszawa

Jastrzębowska G., (1999), Podstawy teorii i diagnozy logopedycznej, Opole

Kania J.T., (1982), Szkice logopedyczne, Warszawa
Tzw. literatura wspierająca dotycząca zagadnień szeroko rozumianej terapii, zgodnie z
wykazem dostarczonym studentom.
Rok studiów: III
Semestr : V
resocjalizacyjna,
Pedagogika szkolna
277
Prowadzący: mgr Agnieszka Szewczyk-Zakrzewska
Liczba godzin: 30
Przyswojenie pojęć z zakresu psychologii społecznej, umożliwiających lepszą orientację w
procesach i właściwościach odnoszących się do komunikacji interpersonalnej oraz tworzenie
podstaw do dalszego samokształcenia się przyszłych pedagogów (specjalizacje: pedagogika
:resocjalizacyjna, szkolna, interwencja wychowawcza.)

Wprowadzenie do komunikacji interpersonalnej-komunikacja interpersonalna : kontakt
między osobami /nadawca, odbiorca, kanał ,emisja/

Komunikacja niewerbalna-dziedziny zachowań niewerbalnych, funkcje komunikacji
niewerbalnej, znaczenie komunikatów niewerbalnych w procesie komunikacji.

Rola słuchania w komunikacji interpersonalnej-sposoby reagowania na komunikaty /
techniki aktywnego słuchania /, bariery komunikacyjne

Konflikt -konflikt interpersonalny /konflikt o sumie zerowej, konflikt motywów mieszanych
Nawiązywanie kontaktu oraz proste sposoby radzenia sobie ze stresem-aktywne słuchanie,
odsłanianie się, zadawanie pytań itp, radzenie sobie w sytuacja stresujących w trakcie
pierwszych kontaktów

Zarządzanie czasem-wprowadzenie w tematykę gospodarowania czasem, techniki
ułatwiające planowanie zajęć / okresy czasu krótko i daleko terminowe/, planowanie czasu
osobistego i zawodowego.

Elementy treningu asertywności-
style komunikacji (agresywny, pasywny, asertywny),
techniki asertywnego komunikowania się.

Stereotypy płci-pojecie stereotypu, różnice w stylach komunikowania się kobiet i mężczyzn.
Zajęcia podzielono na część teoretyczną w formie prezentacji multimedialnej oraz część
praktyczną. Pierwsza obejmuje wprowadzenie w wybraną problematykę W części praktycznej
ćwiczone są umiejętności lub w formie dyskusji podjęte tematy z omawianej problematyki ( na
forum grupy lub w 2-3 osobowych grupach) oraz omawianie wybranych przykładów.
278
Przyswojenie podstawowych wiadomości na temat procesu komunikacji interpersonalnej
odnoszących się do wybranych obszarów komunikacji /komunikacja werbalna, niewerbalna,
aktywne słuchanie, konflikt, zarządzanie czasem/. Kształtowanie praktycznych umiejętności w
zakresie porozumiewania się, aktywnego słuchania, prezentacji, radzenia sobie w sytuacjach
konfliktowych. Umiejętność stosowania różnych stylów komunikacji w zależności od kontekstu
sytuacyjnego
5. Formy i warunki zaliczenia: Praca pisemna- wybór 1-go z 4 –ech tematów i/ lub egzamin
pisemny testowy( + frekwencja na zajęciach +aktywność.)

McKay M Davis M Fanning (2002) Sztuka skutecznego porozumiewania się GWP

Stewart J. /red/ (2000). Mosty zamiast murów. O komunikowaniu się między ludźmi.
Naukowe PWN

Adler B.R. Rosenfeld B L Proctor II F R (2007) Relacje interpersonalne –proces
porozumiewania się DW Rebis Poznań
7.Literatura uzupełniająca:

Aronson E. Wilson T. Akert R. (1997) Psychologia Społeczna -serce i umysł Wyd. Zysk
S-ka
Rok studiów: III
Semestr: V
resocjalizacyjna,
Pedagogika szkolna
Liczba godzin: 30
279
referowanie wybranych przykładów materiału zabytkowego z architektury rzeźby
malarstwa i rzemiosła artystycznego prezentowanych na przezroczach a także dwa
wykłady w oddziałach Muzeum Narodowego w Krakowie (10 godz.);
Cesarstwa rzymskiego. Podziały religijne w wiekach XVI-XVIII i ich znaczenie dla
kultury artystycznej krajów protestanckich i katolickich; Rola Francji i Paryża od wieku
XVII do połowy wieku XX.) (6 godz);

A. Włodarczyk-Kulak, M. Kulak, Wiedza o kulturze - epoki, dzieła artyści, Bielsko-Biała
2000, (II wyd. 2005);

A. F. Jones, Wstęp do historii sztuki, Poznań 1999;
280

St. Kozakiewicz (red.), Słownik terminologiczny sztuk pięknych, Warszawa (kilka wydań
od 1969 do 2002).
Plan studiów dla rocznika 2006/2007
Pedagogika – studia niestacjonarne , rok III, semestr V
Rok akademicki 2008/09, sem. zimowy
Specjalność: pedagogika szkolna; pedagogika resocjalizacyjna
Przedmiot
Form Prowadzący
Wymiar
Forma
Typ
a
sem.
zaliczenia i
przedm. szk.
zajęć
Etyka
zawodowa
Andragogika
W
Andragogika
Ćw.
Ped.
res.
ECTS
Dr T.
Niemirowski
Prof. Dr hab.
T. Aleksander
Mgr A.
Pabiańczyk
Dr R. Sivga
15
Z
2
10
E
2
10
Z
20
E
Dr B.
Zinkiewicz, Dr
R. Sigva
Dr M.
Rozenbajgier
Mgr I.
Babuśka
20
Z
20
Z
W
Dr A. Guzik
30
Z
2
O
30
30
Ćw.
Mgr B. Pasiut
10
Z
1
O
10
10
W
Dr M. Parlicki
10
Z
1
O
W
Pedagogika
W.
resocjalizacyjna
Pedagogika
Ćw.
resocjalizacyjna
Pedagogika
opiekuńcza
Metodyka
pracy
opiekuńczowychowawczej
Socjologia
wychowania
Negocjacje i
rozwiązywanie
konfliktów
Organizacja i
zarządzanie
oświatą
Psychologia
wychowawcza
Psychologia
wychowawcza
Wprowadzenie
do pedeutologii
Ped.
W
Ćw.
3
2
O
15
15
O
-
10
O
-
10
O
-
20
O
-
20
O
20
20
15
Z
1
O
15
-
10
10
W
Dr P. Huget
10
Z
Ćw.
Mgr. I.
Babuśka
Prof. dr hab. J.
Kuźma
20
Z
Dr E. Frydel –
Jasińska
10
W
Muzykoterapia Ćw.
w resocjalizacji
2
O
10
O
20
-
30
E
2
O
30
-
Z
1
O
-
10
281
Grupy
społeczne w
wychowaniu
Pedagogika
porównawcza
Pedagogika
porównawcza
Seksualność
człowieka w
aspekcie
medycznym
Przedmiot do
wyboru:
Andragogika
(przedmiot dla
ped. szkolnej)
W
Dr A. Guzik
15
Z
2
O
15
W.
Dr D. Skulicz
10
E
2
O
10
10
Ćw.
Dr R. Sigva
10
O
10
10
W
Dr Libera
10
O
10
10
Ćw.
Mgr A.
Pabiańczyk
10
1
Elementy
logopedii
Ćw.
Dr A. Skoczek
20
2
2
OW
Komunikacja
Ćw.
interpersonalna
Elementy
W.
wiedzy o
kulturze
Język angielski Ćw.
Seminarium
licencjackie
Z
-
Ćw.
30
20
Mgr A.
Zakrzewska
Prof. nadzw. dr
hab. T.
Węcławowicz
Studium
Języków
Obcych
Pedagogika
resocj.:
Prof. nadzw. dr
hab.prof. R.
StojeckaZuber, dr hab.
T. Aleksander,
dr J. Jedynak,
dr M.
Rozenbajgier,
dr B.
Zinkiewicz,
dr P. Huget,
dr A.
Aleksander,
Pedagogika
szkolna:
Dr K.
Grzesiak, dr D.
Skulicz, dr B.
Czerska, doc.
dr T.
Olearczyk
20
Z
1
O
20
20
20
Z
5
O
20
20
282
Razem
niestacjonarne
275
245
(ECTS (ECTS
28)
26)
Nazwa przedmiotu: Etyka zawodowa
Rok studiów: III
Semestr: V
Pedagogika szkolna
Prowadzący: dr Tomasz Niemirowski
Liczba godzin: 15
1. Opis przedmiotu – cel kształcenia: Uwrażliwienie studentów na problematykę moralną.
Ukazanie podstawowych zasad moralności człowieka. Kształtowanie umiejętności rozwiązywania
dylematów etycznych.
2. Opis przedmiotu- treść kształcenia: Etyka jako nauka, człowiek jako istota moralna, elementy
szczęścia, podstawowe zasady etyczne, hierarchia wartości, kształtowanie sumienia, powinność a
wolność, odpowiedzialność, wychowanie jako wspomaganie rozwoju człowieka, definicja rozwoju,
cel rozwoju człowieka, zasady wspomagania rozwoju, pełnia rozwoju człowieka, rola mistrza w
wychowaniu, wzory osobowe.
Umiejętność wyboru najlepszego sposobu działania pod względem moralnym, Rozumienie rozwoju
człowieka i zdolność kształtowania prawidłowego przebiegu tego procesu.
5. Forma i warunki zaliczenia: egzamin ustny
•
Grzybek G. (2007). Etyka, rozwój, wychowanie, Bielsko Biała: Wydawnictwo ATH.
283
•
Homplewicz J. (1996). Etyka pedagogiczna. - Rzeszów: Wydawnictwo WSP.
Rok studiów: III
Semestr: V
Liczba godzin: 10
Głównym celem nauczania przedmiotu jest zapoznanie słuchaczy z koniecznością, specyfiką
formami współczesnego kształcenia oraz wychowania ludzi dorosłych. Zamierzeniem dodatkowym
–wdrożenie studentów do systematycznego studiowania bieżącej literatury. Przedmiotu, zarówno
książek jak i czasopism naukowych. Następstwem realizacji obu tych celów jest wyrobienie u
studentów aspiracji do pracy oświatowej z ludźmi
dorosłymi i ukształtowanie umiejętności
nauczania poszkolnego. W szczególności celem nauczania przedmiotu jest zapoznanie studentów
z szerokim tłem społeczno-cywilizacyjnym i ekonomicznym w jakim zrodziła się i rozwija
współczesna edukacja dorosłych. Poznanie głównych teoretyków polskich i zagranicznych oraz ich
dzieł z zakresu teorii i praktyki kształcenia dorosłych. Pogłębienie zainteresowań studentów
sprawami kształcenia dorosłych oraz utrwalenie ich akceptacji dla potrzeby i rozwoju tej edukacji.
Zapoznanie ich z głównymi formami, organizacja i specyfika metodyczna edukacji dorosłych.
2. Opis przedmiotu -treść kształcenia:
Pojęcie i przedmiot andragogiki , jej działy i nauki ja wspomagające. Języki (główne pojęcia)
Teorii oświaty dorosłych. Geneza i ewolucja andragogiki jako nauki o człowieku dorosłym. Stan
andragogiki w Polsce (katedry uniwersyteckie, bibliografie, główne podręczniki, czasopisma) i
innych krajach.
Potrzeby dalszego rozwoju kształcenia dorosłych (ich źródła)
wypływające z niedomagań
szkolnictwa dla dzieci i młodzieży, postępu technicznego, technologicznego i organizacyjnego.
284
Psychologiczne oraz społeczne aspekty funkcjonowania ludzi dorosłych i wypływające nich
konsekwencje dla kształcenia dorosłych.
Współczesne teorie kształcenia dorosłych
Systemy kształcenia dorosłych: jego składniki (instytucje i formy) .Klasyfikacja i charakterystyka
głównych form kształcenia dorosłych.
Cechy współczesnej edukacji dorosłych (wielość organizatorów- charakterystyka głównych z nich
,elastyczność, otwartość i in.) Problem edukacji ustawicznej dorosłych.
Typy (ekstensywność i intensywność) i nurty(dyplomowy i bezinteresowny) oraz funkcje założone
oświaty dorosłych.
Szkoły
dla
pracujących
(rodzaje
trendy
dotychczasowego
rozwoju,
charakterystyka
ilościowa)specyfika organizacyjna i metody kształcenia dorosłych. Uczniowie dorośli i ich pozycja
w szkole i uprawnienia.
Kurs jako forma kształcenia dorosłych: cechy, specyfika metodyczna i organizacyjna.
Uniwersytet powszechny jako instytucja kształcenia dorosłych (cechy. Rodzaje, ilościowy rozwój)
.Specyfika organizacyjna i metodyczna kształcenia kursowego.
Istota popularyzacji nauki ,techniki i sztuki (poziomy ,formy i jej cechy, organizacja i metodyka).
Edukacja na odległość, jej rodzaje ,cechy oraz specyfika organizacyjna i metodyczna
Edukacyjne funkcje radia, telewizji i Internetu.
Potrzeby kulturalno-oświatowe i artystyczne ludzi dorosłych oraz możliwości ich zaspokojenia
(urzeczywistnienia)
Edukacja poprzez naukę ,sztukę i rozrywkę. Edukacyjne wartości amatorskiej twórczości
artystycznej oraz aktywności hobbystycznej w dziedzinie sztuki.
Potrzeby oraz rodzaje wychowania człowieka dorosłego w różnych środowiskach (zakład pracy,
miejsce wczasowania stowarzyszenie społeczne i in.).
Funkcje rzeczywiste edukacji dorosłych ; istota i rodzaje oraz ewolucja tych funkcji.
Osiągnięcia krajów anglojęzycznych w rozwoju edukacji dorosłych i myśli andragonicznej.
Oświata dorosłych języka niemieckiego.
Przeobrażenia i rozwój edukacji dorosłych w krajach postkomunistycznych.
Współpraca międzynarodowa na polu kształcenia dorosłych. Znaczenie w tym zakresie
międzynarodowych i ponad krajowych inicjatyw.
Wykład audytoryjny urozmaicony demonstracją ważniejszych książek (informacja bibliograficzna),
rysowaniem wykresów i schematów na tablicy , podawaniem przykładów z praktyki edukacyjnej i
wychowawczej szkół reprezentujących poszczególne formy kształcenia dorosłych.
285
Poznanie okoliczności i warunków społeczno- gospodarczy i cywilizacyjnych w jakich zrodziła się
i funkcjonuje dzisiaj kształcenie i wychowanie ludzi dorosłych. Przyswojenie sobie podstawowych
informacji z dziejów przeszłości kształcenia dorosłych w Polsce i innych krajach.
Znajomość głównych organizatorów i instytucji i metod edukacji dorosłych . Wdrożenie nawyku
czytania czasopism andragogicznych i publikacji książkowych z zakresu oświaty dorosłych.
Poznanie głównych sposobów samokształcenia i utrwalenie nawyków jego racjonalnej realizacji.
• Aleksander Tadeusz: Andragonika, Podręcznik dla studentów szkół wyższych. PPWH
”Triada”, Ostrowiec Św. 2002 r.
•
Wprowadzenie do andragoniki (red. T. Wujek), wydawnictwo Instytutu Technologii
Eksploatacji. Warszawa 1996
•
Turos Lucjan : Andragonika ogólna, Drukarnia J.J. Maciejewscy, Warszawa 2004, wyd. III
•
Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku, Wydawnictwo Akademickie Żak, Warszawa 20032007, t.1-6, wybrane hasła tematyczne.
•
Czasopisma (wybrane artykuły): Rocznik Andragoniczny. Edukacja Dorosłych, Edukacja
Ustawiczna ,Oświatowiec i ew. inne.
Rok studiów: III
Semestr: V
Liczba godzin: 10
286
Celem zajęć jest przybliżenie studentom utylitarnej strony andragogiki, wykazanie różnic pomiędzy
edukacją dzieci i młodzieży a edukacją dorosłych, zapoznanie z formami organizacyjnymi edukacji
ustawicznej oraz kwerenda czasopism z zakresu edukacji dorosłych.
1. Zajęcia organizacyjne. Treści programowe. Metodyka pracy na ćwiczeniach. Podział zadań
dydaktycznych. Bibliografia przedmiotu (2 godziny)
2. Uczeń dorosły - właściwości procesów poznawczych. Postawy wobec edukacji. Bariery
aktywności edukacyjnej. Potrzeby oświatowe ludzi dorosłych. Motywy podejmowania
aktywności edukacyjnej (2 godziny)
3. Formy organizacyjne edukacji ustawicznej - uniwersytet powszechny, studia oświatowe,
uniwersytet ludowy, uniwersytet otwarty, uniwersytet III wieku, kształcenie korespondencyjne, elearning (5 godzin)
4. Systemy edukacyjne w wybranych krajach - oświata dorosłych za granicą – kwerenda
czasopism, recenzja
5. Tendencje rozwojowe andragogiki. Nowe trendy i obszary badań andragogicznych - kwerenda
czasopism, recenzja
6. Zaliczenie przedmiotu (1 godzina)
Każdy student opracowuje temat, samodzielnie dobiera metodę prowadzenia zajęć, przedstawia
konspekt do zaopiniowania, a po pozytywnej ocenie konspektu prowadzi zajęcia z grupą
przedmiotu:
Aktywność na ćwiczeniach (prowadzenie zajęć z grupą),przedstawienie recenzji przeczytanych
artykułów.
•
Wujek T. (red.), Wprowadzenie do andragogiki, PWN, Warszawa 1996
•
Wujek T. (red.), Wprowadzenie do pedagogiki dorosłych, PWN, Warszawa 1992
•
Półturzycki J., Dydaktyka dorosłych, Warszawa, 1991
•
Turos L., Andargogika ogólna, Wyd. Akademickie "Żak", Warszawa 1999
287
•
Aleksander T. (2002), Andragogika, Ostrowiec Św.
•
Marczuk M. (red.), Problemy i dylematy andragogiki, Lublin-Radom 1994
•
Wojciechowski K. (red.), Encyklopedia oświaty i kultury dorosłych, Ossolineum 1986
Czasopisma
„Edukacja Dorosłych”, Toruń
„Edukacja ustawiczna Dorosłych”, Radom
„Edukacja Otwarta”
„Pedagogika Pracy”, Radom
„Roczniki Andragogiczne”
Rok studiów: III
Semestr: V
Wykłady:
pedagogiki resocjalizacyjnej. Zaburzenia w zachowaniu – problemy diagnozy, typologii oraz
288
resocjalizacyjne. Teorie zachowań dewiacyjnych. Metodologia pedagogiki resocjalizacyjnej.
Ćwiczenia:
przedmiotu:
wyposażenie studentów w wiedzę o podstawowych teoriach resocjalizacyjnych oraz o systemach
resocjalizacyjnych
W zakresie umiejętności: kształtowanie umiejętności analizy problemów dotyczących
niedostosowania społecznego oraz o wrażliwości na wybrane problemy z zakresu pedagogiki
resocjalizacyjnej
Egzamin ustny
•
•
Warszawa 1996
•
•
•
•
•
289
•
•
•
1999.
•
•
Zakamycze, 2002.
•
•
•
Warszawa 2000
•
•
•
Węgliński
A.:
Mikrosystemy
wychowawcze
w
resocjalizacji
nieletnich.
Analiza
pedagogiczna. Lublin, 2000
Rok studiów: III
Semestr: V
Liczba godzin: 20
290
•
Język pedagogiki resocjalizacyjnej – charakterystyka podstawowych pojęć z perspektywy
różnych autorów.
•
Zagadnienie normy i patologii ludzkiego zachowania oraz aksjologiczne przesłanki
współczesnej resocjalizacji.
•
•
•
resocjalizacja i terapia, profilaktyka.
•
•
•
•
•
•
•
Konopczyński M.: Metody twórczej resocjalizacji. Teoria i praktyka wychowawcza.
Warszawa, 2006.
•
•
•
291
•
•
•
•
•
Czarnecka- Dzialuk B., Wójcik D.: Mediacja. Nieletni przestępcy i ich ofiary.
Warszawa, 1999.
•
•
Zakamycze, 2002.
•
Gromek K.: Kuratorzy sądowi. Komentarz do ustawy z 27 lipca 2001 r. Warszawa,
2002.
•
Hołyst B., Ambrozik W., Stępniak P.(red.): Więziennictwo. Nowe wyzwania. Warszawa
– Poznań – Kalisz, 2001.
•
•
Kozaczuk F. (red.): Resocjalizacja instytucjonalna. Perspektywy i zagrożenia. Rzeszów,
2004.
•
Kozaczuk F. (red.): Optymalizacja oddziaływań resocjalizacyjnych w Polsce i w
niektórych krajach europejskich. Rzeszów, 2006.
•
•
•
•
•
Szczęsny W.W.: Zarys resocjalizacji z elementami patologii społecznej i profilaktyki.
Warszawa, 2003.
•
•
•
Urban B.: Zachowania dewiacyjne młodzieży w interakcjach rówieśniczych. Kraków,
2005.
•
pedagogiczna. Lublin, 2000.
•
292
•
Zinkiewicz
B.(red.):
Współczesna
kuratela
sądowa
(Wybrane
zagadnienia).
Mysłowice,2006.
Nazwa przedmiotu: Pedagogika opiekuńcza
Rok studiów: III
Semestr: V
Pedagogika szkolna
Liczba godzin: 20
pedagogiki opiekuńczej ( terminologia, kręgi środowiskowe w życiu dziecka, diagnozowanie
potrzeb dziecka, system opieki nad dzieckiem, praca opiekuńczo - wychowawcza ).
Ukazanie zadań i funkcji różnych środowisk wychowawczych, w tym rodziny, szkoły oraz
placówek opiekuńczo-wychowawczych.
Przygotowanie do realizacji zadań dydaktyczno-wychowawczych, związanych zarówno z
przygotowaniem do funkcji rodzicielskich, wychowaniem obywatelskim, jak i kształtowaniem
europejskiej świadomości.
2. Opis przedmiotu -treść kształcenia:
1. Pedagogika opiekuńcza jako nauka humanistyczna. Podstawowe pojęcia, przedmiot
zainteresowań, przemiany, funkcje, rozwój pedagogiki opiekuńczej w Polsce. Dorobek
naukowy pedagogiki opiekuńczej.
2. Związki pedagogiki opiekuńczej z innymi naukami pedagogicznymi : pedagogiką
społeczną, specjalna, resocjalizacyjną oraz psychologią i socjologią. Zależności między
opieką - pomocą - wychowaniem i kształceniem, geneza opieki i jej przemiany od
czasów prehistorycznych. Zakresy i kategorie treściowe opieki.
3. Opieka, pomoc, ratownictwo, wychowanie, specyficzne cechy, podobieństwa i różnice,
zakresy i kategorie treściowe opieki, metody, techniki oraz formy opieki i wychowania.,
czynniki opieki, funkcje opieki.
4. Pedagog opiekuńczy, wychowawca opiekun w różnych formach opieki. Specyfika
zawodu, wymagania, samodoskonalenie. Etyka zawodu, odpowiedzialność.
293
5. Struktura opieki (potrzeby ponadpodmiotowe i ich diagnozowanie, czynności opiekuna,
postawy opiekuńcze, sytuacje opiekuńcze). Atmosfera opieki, specyfika opieki nad
dzieckiem chorym., opieka w innych krajach., innowacje opiekuńczo-wychowawcze.
6. Potrzeby opiekuńcze ich diagnoza, zaspokajanie, skutki niezaspokojenia. Choroba
sieroca. Tworzenie sytuacji opiekuńczych, form opieki.
7. Opieka nad dzieckiem w rodzinie. Właściwości rodziny naturalnej. Funkcja opiekuńcza
w rodzinie o różnej strukturze. Znaczenie więzi międzypokoleniowych, rola rodzeństwa
w rodzinie.
8. Opieka nad dzieckiem w środowisku lokalnym. Zajęcia pozaszkolne, pozalekcyjne,
organizacja czasu wolnego. Opieka nad dzieckiem w szkole, świetlicy, przedszkolu.
Zastępcze formy opieki nad dzieckiem. Sytuacja opiekuńcza dziecka w formach
rodzinnych i instytucjonalnych.
9. Myśli prekursorów pedagogiki opiekuńczej (Cz. Babickiego, K. Jeżewskiego, J.
Korczaka, H. Radlińskiej, A. Makarenki. Potrzeby dzieciństwa i konsekwencje ich
niezaspokojenia., sieroctwo oraz formy jego kompensacji – ich podstawowe zadania i
zasady organizacji.
10. Opieka nad matką i dzieckiem. Zagadnienia rodziny jako kategorii prawnej i społecznej,
samotne macierzyństwo, samotne ojcostwo, rodzina zrekonstruowana, rodzina
wielodzietna a problem opieki i wychowania.
treści odnoszących się do poszczególnych zagadnień.
Kształtowanie u studentów odpowiedzialności za wychowanka oraz za przebieg procesu
dydaktyczno-wychowawczego i za jego efekty.
Wyrobienie u studentów kultury pedagogicznej, refleksyjnego stosunku do własnych
poczynań i twórczej postawy w rozwiązywaniu zadań opiekuńczo-wychowawczych.
5. Forma i warunki zaliczenia: praca pisemna
294
•
•
Kamińska U., (2005), Zarys Metodyki pracy opiekuńczo – wychowawczej w
rodzinnych i instytucjonalnych formach opieki, Katowice, Wyd. Uniwersytetu
Śląskiego
•
Hajduk E., Hajduk B., (2001), Pomoc i opieka – różne postacie, Kraków
•
Formy pracy opiekuńczo-wychowawczej pod red. J. Brągiel i S. Batory, Częstochowa
1997
•
Dąbrowski Z., Kulpiński F., (2000), Pedagogika opiekuńcza, historia, teoria,
terminologia, Olsztyn
•
Hajduk E., Hajduk B., (2001), Pomoc i opieka – różne postacie, Kraków
•
•
Maciaszkowa J., (1991), Z teorii i praktyki pedagogiki opiekuńczej. Opieka rodzinna
nad dzieckiem i kompensacja jej niedostatków, Warszawa
•
Hejne M., Gajewska G., (1999), Sieroctwo społeczne i jego kompensacja, Zielona
Góra
•
Kolankiewicz M., (1998), Zagrożone dzieciństwo. Rodzinne i instytucjonalne formy
opieki, Warszawa
•
•
1997
•
Gajewska G., Doliński A., (1998), Warsztat pracy pedagoga – zbiór scenariuszy i
konspektów, Zielona Góra Seria : Zeszyty metodyczne dla pedagogów, nr 1
•
Gajewska G., (1999), Pedagogika opiekuńcza i jej metodyka. Stan i perspektywy
rozwoju (Wybrane zagadnienia teorii i praktyki pracy opiekuńczo-wychowawczej,
Zielona Góra
Nazwa przedmiotu: Metodyka pracy opiekuńczo-wychowawczej
Rok studiów: III
Semestr: V
Kierunek studiów/specjalność:
295
Liczba godzin: 15
1.Cel kształcenia:
Ćwiczenia z metodyki pracy opiekuńczo-wychowawczej maja na celu zapoznanie studentów z
formami i metodami pracy w wybranych placówkach opiekuńczo-wychowawczych, wyposażenie
studentów w podstawową wiedzę o istocie, celach i prawidłowościach procesu wychowania i opieki
w grupie wychowawczej i w różnego rodzaju instytucjonalnych i rodzinnych formach opieki,
zaznajomieniem studentów z problemami współczesnej rodziny oraz sytuacji dziecka w środowisku
rodzinnym.
a.
Przedmiot i podstawowe zadania metodyki pracy opiekuńczo-wychowawczej.
b.
Rozpoznawanie potrzeb jako podstawa działalności opiekuńczo-wychowawczej.
c.
Agresja w pracy opiekuńczo-wychowawczej- jej istota, przejawy formy i sposoby
zapobiegania oraz radzenia sobie z nią. Wychowanek trudny w placówce.
d.
Formy zastępczej opieki rodzinnej- rodziny zastępcze i rodzinne domy dziecka. Formy
pomocy psychopedagogicznej udzielanej rodzinom zastępczym.
e.
Rodziny adopcyjne. Działalność ośrodków adopcyjnych.
f.
Działalność domu dziecka i domu małego dziecka. Wychowawca i pedagog w domu dziecka.
g.
Placówki opiekuńczo-wychowawcze typu interwencyjnego. Pogotowie opiekuńcze i policyjna
izba dziecka.
h.
Placówki wsparcia dziennego. Świetlice środowiskowe i świetlice socjoterapeutyczne,
ognisko wychowawcze,
i.
Rodzinny kurator sądowy. System wsparcia dla osób bezdomnych.
Zajęcia prowadzone są w formie ćwiczeń i warsztatów z uwzględnieniem pracy zarówno
indywidualnej jak i grupowej.
Wiedza dotycząca metod i form pracy w placówkach opiekuńczo-wychowawczych, umiejętności
dotyczące planowania pracy opiekuńczo-wychowawczej, ukształtowania u studentów kompetencji
społecznych i zawodowych związanych z praca wychowawczą w placówkach opieki. Wyposażenie
296
studentów w podstawową wiedzę o istocie, celach i prawidłowościach procesu wychowania i opieki
w grupie wychowawczej i w różnego rodzaju instytucjonalnych i rodzinnych formach opieki.
Kolokwium zaliczeniowe (pisemne), teczka metodyczna
1. U. Kamińska: Zarys metodyki pracy opiekuńczo-wychowawczej w rodzinnych i
instytucjonalnych formach wychowania, 2005
2. J. Brągiel, S. Badora: Formy opieki, wychowania i wsparcia w zreformowanym systemie
pomocy społecznej, 2006,
3. A. M. Seweryńska: Uczeń z rodziny dysfunkcyjnej. Przewodnik dla nauczycieli i
wychowawców. ,2004
1. A. Kelm: Węzłowe problemy pedagogiki opirkuńczej, 2000
2. G. Gajewska: Pedagogika opiekuńcza i jej metodyka. Wybrane zagadnienia teorii, metodyki
i praktyki opiekuńczo-wychowawczej, 2004
3. B. Gumienny: Funkcjonowanie domu dziecka na przykładzie Domu dla Dzieci „Nasza
Chata”, 2005
Rok studiów: III
Semestr: V
Pedagogika szkolna
Liczba godzin: 30
297
2. Opis przedmiotu -treść kształcenia: Podczas wykładów omówione zostaną następujące
zagadnienia:
a wychowanie.
3. Środowisko
społeczne
jako
środowisko
wychowawcze.
Typologia
środowisk
wychowawczych
treści.
i wychowania.
•
298
•
•
•
Siemieńska R., Socjalizacja w zmieniającym się społeczeństwie, (w:) Oswajanie
rzeczywistości. Między realnym socjalizmem a realną demokracją, (red.) M. Marody,
Warszawa 1996
•
Tillmann K., J.,
Teorie socjalizacji. Społeczność instutucja upodmiotowienie,
Warszawa 1996
•
•
•
•
Sowińska H. Klasa szkolna jako grupa społeczna w procesie wychowania i nauczania,
(w:) „Człowiek i Społeczeństwo” t.VIII, Poznań 1992
•
•
Rok studiów: III
Semestr: V
Pedagogika szkolna
Liczba godzin: 10
299
Treści realizowane w ramach przedmiotu: zjawisko konfliktu: konflikt jako proces psychologiczny;
rodzaje konfliktu – mechanizmy powstawania; metody rozwiązywania konfliktów; interwencja w
konflikt przez osoby trzecie: metody pomocy; negocjacje jako technika rozwiązywania sporów;
rodzaje negocjacji: anatomia procesu; nastawienia negocjacyjne i style w negocjacjach; taktyki i
techniki negocjacyjne; etyka w negocjacjach; umiejętności interpersonalne w procesie negocjacji;
zakresu
zastosowania
technik
negocjacyjnych
oraz
symulacji
rozwiązywania
sytuacji
konfliktowych.
•
Cenker, M. (2002). Negocjacje. Wydawnictwo Wyższej Szkoły Komunikacji i
Zarządzania. Poznań.
•
Wrocław.
•
Warszawa.
•
McKay, M., Davis, M., Fanning, P. (2003). Sztuka skutecznego porozumiewania się.
GWP. Gdańsk.
•
•
300
•
Nazwa przedmiotu: Organizacja i zarządzanie oświatą
Rok studiów: III
Semestr: V
Pedagogika szkolna
Prowadzący: dr Mariusz Parlicki
Liczba godzin: 10
Liczba punktów ECTS : 1
1. Opis przedmiotu: cel kształcenia :
W wyniku wysłuchania wykładów studenci zapoznają się z zagadnieniami organizacji i zarządzania
w oświacie oraz z możliwościami praktycznego wykorzystania wiedzy z zakresu organizacji i
zarządzania w kierowaniu instytucjami oświaty.
1.
Ogólna charakterystyka wiedzy o organizacji i zarządzaniu w oświacie Organizacja
i zarządzanie w oświacie a dorobek ogólnej teorii organizacji i zarządzania.
2.
Zmiany w systemie oświaty w Polsce po 1989 roku. Struktura, organizacyjna systemu
oświaty.
3.
Szkoła jako podstawowy element systemu oświaty.
4.
Organizacja pracy szkoły.
5.
Statut szkoły jako podstawa jej organizacji i działania.
6.
Rola i funkcje dyrektora szkoły, rady pedagogicznej i rady szkoły.
7.
Plany i proces planowania w instytucjach oświatowo-wychowawczych.
8.
Organizowanie pracy instytucji oświatowych – projektowanie organizacji
i gospodarowanie zasobami ludzkimi.
9.
Przywództwo i motywacja.
10.
Kontrola działalności instytucji oświatowych.
11.
Relacje instytucji oświatowych z otoczeniem.
12.
Jakość i zarządzanie jakością w oświacie
13.
Zarządzanie strategiczne w oświacie.
301
14.
Kultura organizacyjna instytucji oświatowych.
Realizacja celu wykładu odbywać się będzie poprzez użycie takich środków jak: prezentacje
multimedialne i slajdy. Wśród wykorzystywanych metod kształcenia poza wykładem zostaną
zastosowane: dyskusja, opis, analiza przypadku, praca z tekstem.
Po wysłuchaniu wykładów i zdaniu testu zaliczeniowego studenci powinni umieć scharakteryzować
etapy procesu reform systemu oświaty w Polsce po 1989 roku, i opisać miejsce szkoły jako
podstawowego elementu systemu oświaty. Powinni także potrafić scharakteryzować organizację
pracy szkoły oraz funkcje dyrektora szkoły, rady pedagogicznej i rady szkoły. Zdobycie przez
studentów wiedzy teoretycznej z zakresu pełnienia podstawowych funkcji zarządczych:
planowania, organizowania, przewodzenia i motywowania oraz kontrolowania powinno skutkować
umiejętnościami praktycznego zastosowania tej wiedzy w pracy zawodowej.
Warunkiem zaliczenia wykładu jest systematyczne uczestnictwo studenta w zajęciach i zdanie
egzaminu testowego.
•
Gawroński K., Stefan A.: Zarządzanie placówką oświatową., Wolters Kluwer Polska –
ABC, Warszawa 2006.
•
Pielachowski J.: Organizacja, kierowanie i nadzór pedagogiczny w szkole. Poradnik dla
dyrektorów szkół oraz pracowników organów prowadzących i nadzorujących szkołę.,
eMPi2, Poznań 2007.
•
Gawrecki L. (Red.): Menedżer w szkole., Poznań 1996
•
Griffin R. W., Podstawy zarządzania organizacjami., Wyd. Naukowe PWN, Warszawa
2006.
•
Kobyliński W.: Podstawy organizacji i kierowania w oświacie., Wyd. 2, SOP, Warszawa
1996.
•
Kobyliński W.: Polska myśl organizacyjna w oświacie., Wyd. Nauk. PWN, Warszawa
2000.
302
Rok studiów: III
Semestr: V
Liczba godzin: 10
Celem przedmiotu jest wyposażenie uczestników w podstawową wiedzę dotyczącą procesu
wychowania, jego celów, warunków, przebiegu i prawidłowości.
1. Psychologiczne
mechanizmy
wychowania
–
naśladownictwo,
identyfikacja,
modelowanie, kary, nagrody, role społeczne, interioryzacja, internalizacja.
2. Kształtowanie osobowości w procesie wychowawczym.
3. Wychowanie a proces socjalizacji. Problemy wychowania społecznego i moralnego.
4. Wychowanie w rodzinie – funkcje wychowawcze rodziny, struktura rodziny, style
wychowania w rodzinie, postawy rodzicielskie.
5. Psychologiczne skutki układów rodzinnych – rodziny rozbite, rodziny zrekonstruowane,
rodziny zastępcze, rodziny adopcyjne.
6. Wychowanie małego dziecka – problemy wychowania małego dziecka w środowisku
rodzinnym i instytucjonalnym.
7. Wychowanie dziecka w okresie przedszkolnym. Psychologiczne problemy wychowania
w przedszkolu. Wychowanie a dojrzałość szkolna.
8. Wychowanie w okresie adolescencji.
4. Wiedza i umiejętności, jakie powinien osiągnąć student: Udział w zajęciach pozwala na
zdobycie wiedzy na temat prawidłowego i zaburzonego procesu wychowawczego.
5. Forma i warunki zaliczenia: zaliczenie z oceną
303
6. Literatura:
•
M. Przetacznik – Gierowska, Z. Włodarski, Psychologia wychowawcza, Wydawnictwo
Naukowe PWN, Warszawa 1994
•
Maciaż, Psychoemocjonalne i wychowawcze problemy dzieci przewlekle chorych, Kraków
1998
•
J. Rembowski, Jedynactwo dzieci w domu i w szkole, Wyd. PAN, Wrocław 1975
•
Gurycka, Błąd w wychowaniu, WSIP, Warszawa 1990
•
M. Ziemska, Rodzina a dziecko, PWN, Warszawa 1973
Rok studiów:
Semestr: V
Liczba godzin: 20
Ćwiczenia z psychologii wychowawczej mają na celu zapoznanie studentów z ogólnymi
prawidłowościami dotyczącymi funkcjonowania dzieci i młodzieży w środowisku szkolnym,
charakterystyką podstawowych środowisk wychowawczych z uwzględnieniem ich wpływu na
rozwój i osobowość dziecka.
1. Rodzina jako źródło doświadczeń wychowawczych i rozwojowych.
2. Uczeń z rodziny dysfunkcyjnej.
3. Środki oddziaływań wychowawczych: nagradzanie i karanie.
4. Błędy wychowawcze.
5. Konflikty w rodzinie i w szkole (analiza i diagnoza konfliktów rodzinno-edukacyjnych).
6. Uczeń agresywny w szkole, zapobieganie i przeciwdziałanie przemocy w szkole.
304
7. Niepowodzenia dydaktyczne jako źródło problemów wychowawczych.
8. Wychowanie rodzinne i instytucjonalne – podobieństwa i różnice.
9. Wpływ mediów na rozwój i wychowanie dziecka.
10. Funkcjonowanie rodziny adopcyjnej.
3. Środki i metody realizacji: Zajęcia prowadzone są w formie ćwiczeń z uwzględnieniem pracy
zarówno indywidualnej jak i grupowej.
przedmiotu:
Wyposażenie studentów w wiedzę dotyczącą podstawowych środowisk wychowawczych –
rodziny i szkoły. Zdobyta na ćwiczeniach wiedza z zakresu psychologii wychowawczej ma
umożliwić przyszłym nauczycielom i pedagogom kompetentne oddziaływanie na osobowość
wychowanków. Wyposażenie studentów w wiadomości
i umiejętności niezbędne do
zastosowania w pracy pedagogicznej z wychowankiem.
•
Przetacznikowa M., Włodarski Z., (1997), Psychologia wychowawcza, Tom 1 i 2.
Warszawa, PWN
•
Gordon T., (1997), Wychowanie w samodyscyplinie, Rozdz. II-IV, Inst. Wyd. Pax
•
Jarosz E., Wysocka E.,(2006), Diagnoza psychopedagogiczna. Podstawowe problemy i
rozwiąnia, Cześć II, Rozdz.3, 7,9, Wydawnictwo Akademickie Żak,
Nazwa przedmiotu: Wprowadzenie do pedeutologii
Rok studiów: III
Semestr: V
Prowadzący: prof. dr hab. Józef Kuźma
Liczba godzin: 30
305
Poznanie teorii i praktyki edukacji nauczycieli, w tym kierunków zmian systemów i programów
kształcenia i dokształcania nauczycieli .Teleologia i deontologia, strategie i interakcje nauczycieli
z uczniami i rodzicami. Osobowość ,tożsamość i podmiotowość nauczycieli
Geneza nauki o nauczycielu
Poglądy wybitnych pedeutologów na temat cech modelowych osobowości nauczycieli
Cele, role i funkcje społeczne i zawodowe nauczycieli
Kompetencje i umiejętności / kwalifikacje/ nauczycieli w badaniach pedeutologicznych.
Rola praktyk w procesie kształcenia nauczycieli.
Badania nauczycieli w procesie działania „research in action”
Nauczyciel jako agent zmiany edukacyjnej w procesie zarządzania jakością pracy szkoły – „Total
Quality Management”.
Nowe orientacje teoretyczne a systemy i modele edukacji nauczycieli.
Tożsamość i podmiotowość nauczycieli – jako strategia odejścia od podporządkowania i
uprzedmiotowienia uczniów
Nauka o szkole a nauczyciele szkoły przyszłości
Wykład kursowy, problemowy, monograficzny lub konwersatoryjny
( dialogowy). Metody uzupełniające: opracowanie projektów zajęć dydaktycznych i prezentacja
wybranych tematów przez studentów. Metody problemowo – dyskusyjne, sytuacyjne lub analiza
indywidualnych przypadków
Podstawowe pojęcia, prekursorzy i twórcy nauki o nauczycielu. Cele, funkcje edukacji nauczycieli,
ich kompetencje / kwalifikacje/. Postawy badawcze nauczycieli, interakcje z uczniami i rodzicami,
tożsamość i podmiotowość nauczycieli.
Egzamin pisemny z wybranych tematów –na podstawie
projektów zajęć opracowanych i
prezentowanych przez studentów
Dodatkowy egzamin ustny w celu sprawdzenia stopnia opanowania wiadomości z całego kursu
306
•
Henryka Kwiatkowska: Nowa orientacja w kształceniu nauczycieli. PWN,
Warszawa1988
•
Józef Kuźma: Nauczyciele przyszłej szkoły .Wydaw. A.P. Kraków 2000,2001
•
Józef Kuźma: Nauka o szkole. Studium monograficzne. Zarys koncepcji. Of.
Wydaw.„Impuls”, Kraków 2005
•
Henryka Kwiatkowska: Tożsamość nauczycieli. Między anomią a autonomią.
G.W.P., Gdańsk 2005
•
Wi:ncenty Okoń ;Osobowość nauczyciela. PZWS, Warszawa 1962
•
Banach Cz. (1997): Polska szkoła i system edukacji – przemiany i perspektywy. A.
Marszałek, Toruń
•
Banach Cz. (2001): Edukacja, wartość, szansa, wybór pism 1995-2001. Wydaw. Nauk.
AP, Kraków
•
Bandura L. (1957): Model nauczyciela w społeczeństwie budującym socjalizm. „Nowa
Szkoła”
•
Bohucki J. (1965): Osobowość nauczyciela w świadomości młodzieży. Katowice
•
Dalin P., Rolf H.G. (1993): Changing the School Culture. Cassel, London
•
Denek K. (1994): Wartości i cele edukacji szkolnej. WSE UAM, Poznań – Toruń
•
Denek K., Kuźniak J. (2001): Projektowanie celów kształcenia w reformowanej szkole.
„Eriditus”, Poznań
•
Fullan M. (1995): The New Meaning of Educational Change. Cassel, London
•
Gnitecki J. (2001): Aksjologiczne podstawy współczesnej edukacji. „Dydaktyka
Literatury”, t. XX
•
Grzegorzewska M. (1957): Pedagogika specjalna. Skrypt, IPS Warszawa
•
•
Hamer H. (1994): Klucz do efektywności nauczania. Poradnik dla nauczycieli. Wydaw.
Veda, Warszawa
Janowski A. (1995): Uczeń w teatrze życia szkolnego. WSiP, Warszawa
•
Janowski A. (2002): Pedagogika praktyczna. Fraszka Edukacyjna, Warszawa
•
Knafel K., Złobecki E. (1998: 83): Wewnątrzszkolne Doskonalenie Nauczycieli.
Program „Nowa Szkoła”, CODN Warszawa
•
Kotarbiński T. (1976): Medytacje o życiu godziwym. Wiedza Powszechna, Warszawa
•
Kuźma J. (1993): Optymalizacja systemu pedagogicznego kształcenia, dokształcania i
doskonalenia nauczycieli. PWN, Warszawa – Kraków
307
•
Kwaśnica R. (1995): Wprowadzenie do myślenia o wspomaganiu nauczycieli w
rozwoju. „Studia Pedagogiczne”
•
Legowicz J. (1976): O nauczycielu. Filozofia nauczania i wychowania. PWN Warszawa
•
Norman W.T. (1963): Toward an adeguate taxonomy of personality attribute. Fournal of
Abn. and Social psychology. [W:] Psychologia (red.) Tomaszewski T., PWN Warszawa
•
Okoń W. (1991),Rzecz o edukacji nauczycieli.WSiP,Warszawa
•
Potulicka E. (red. 2001): Szkice z teorii i praktyki zmiany oświatowej. UAM Poznań
•
Tischner J. (1989): Etyka Solidarności. „Pryzmat”, Warszawa
•
Wojnar I. (tłum.) (1987): Bliskie i dalekie cele wychowania. PWN Warszawa
•
Wołoszyn S. (1964): Dzieje wychowania i myśli pedagogicznej w zarysie. PWN
Warszawa
•
Zaczyński W. (1995): Praca badawcza nauczyciela. Wyd.4, Warszawa
Nazwa przedmiotu: Muzykoterapia w resocjalizacji
Rok studiów: III
Semestr: V
Liczba godzin: 10
Zapoznanie studentów z wybranymi elementami wiedzy muzycznej służącej rozbudzeniu
zainteresowania wpływam muzyki na życie i zachowanie człowieka oraz wprowadzenie w
terapeutyczną funkcję muzyki.
Muzykoterapia dociera często tam gdzie język werbalny jest bezradny.
Zapoznanie studentów z:
•
Dziedzina Muzykoterapii
•
W kręgu zagadnień metodyki
•
Dobór materiału muzycznego
•
Techniki Muzykoterapii
308
•
Muzykoterapia u schyłku życia człowieka
Wykład ilustrowany przykładami muzyki klasycznej.
Omawianie szczególnych przypadków z zakresu Muzykoterapii analitycznej, behawioralnej,
humanistycznej.
Dyskusje ze studentami, rysunek psychologiczny do muzyki.
Przygotowanie studentów do pracy zarówno zarówno dziećmi, młodzieżą jak i osobami starszymi z
trudnością akceptującymi swoją sytuację życiową.
Rozwijanie dyspozycji twórczych jako dowartościowanie i ukazanie nowego sensu życia.
Muzyka jako czynnik relaksujący.
Przygotowanie pracy pisemnej.
•
T. Natanson Wstęp do Nauki o Muzykoterapii. Zakł. Nar. Ossolińskich, Warszawa
1979.
•
Ch. Schwabe Leczenie Muzyką Chorych z Nerwicami i Zaburzeniami Czynnościowymi
PZWL. Warszawa 1972
•
E. Galijska Muzykoterapia Jako Jedna z Form Terapii Przez Sztukę w Zeszyt Naukowy
Nr 48, Akad. Muz. Wrocław 1989.
Rok studiów: III
Semestr: V
309
Liczba godzin: 15
społecznych, ukazanie roli grup społecznych w procesie wychowania i socjalizacji, prezentacja
wybranych teorii młodzieży.
•
Co to jest grupa społeczna – czym różni się od innych zbiorowości
•
Struktura wewnątrzgrupowa – struktura przywództwa, komunikacji, socjometryczna.
•
Czynniki obiektywne i subiektywne za pomocą których można dokonać klasyfikacji
grup
•
Charakterystyka grup rówieśniczych.
•
Charakterystyka grup odniesienia.
•
Normy grupowe.
•
Mechanizmy podejmowania przez grupę decyzji
•
Mechanizmy rozwiązywania przez grupę problemów
•
Praca socjoterapeutyczna z grupą
treści.
310
•
•
•
•
•
•
Zimbardo P. G., Leippe M. R., Psychologia zmiany postaw i wpływu społecznego,
Poznań 2004
Rok studiów: III
Semestr: V
Liczba godzin: 10
1. Opis przedmiotu - cele kształcenia:
Rozwijanie
umiejętności
interpretowania
europejskich
programów
rozwoju
systemów
edukacyjnych.
.2. Opis przedmiotu - treść kształcenia:
•
•
•
Prawa i prawidłowości w teorii i praktyce pedagogicznej jako efekt badań
porównawczych.
•
311
•
Przegląd Raportów UNESCO o stanie oświaty i edukacji w świecie ( Raport J. Foure,
Raport J. Delors'a, Raport F. Mayor i J. Binde) - zadania dla edukacji w wymiarze
globalnym, europejskim i narodowym (lokalnym).
•
Rozwój edukacji w świecie - paradygmaty: reformy systemów, rytmiczny rozwój
systemów (bez "rewolucyjnych zmian") oraz paradygmat społeczeństwa bez szkoły.
•
Szkoły alternatywne inspiracją rozwoju systemów edukacyjnych.
•
•
Deklaracja Bolońska oraz Strategia Lizbońska
a
kierunki rozwoju europejskich
systemów edukacyjnych.
•
Przegląd europejskich programów rozwoju systemów edukacyjnych: "Uczenie się przez
•
Komisji Europejskiej w dziedzinie edukacji i doskonalenia zawodowego. Struktura
edukacja szkolna;
Program współpracy regionalnej Comenius Regio; Program Leonardo da Vinci rozwoju szkolnictwa i podnoszenia kwalifikacji Program
Erasmus - rozwoju
szkolnictwa wyższego; Program Grundig - edukacja dorosłych.
3. Środki i metody realizacji: metody audytoryjne i poglądowe,
.4. Wiedza i umiejętności, jakie student powinien osiągnąć w wyniku realizacji
przedmiotu:
•
•
•
•
Orientacja w regulacjach prawnych funkcjonowania systemów edukacyjnych we
Wspólnej Europie.
•
•
•
Zaliczenie kursu - na podstawie egzaminu.
312
•
•
D. Dziewulak Polityka oświatowa Wspólnoty Europejskiej. - Wyd. 2. - Warszawa :
Wyd. Uniwersytetu Warszawskiego, 1995.
•
Pedagogika porównawcza, [w:] Encyklopedia Pedagogiczna XXI wieku, tom IV Wyd.
"Żak", Warszawa 2007.
•
J. Gnitecki, Badania porównawcze nad systemami kształcenia, Wyd. WSP, Zielona Góra
1989.
•
•
*J. Delors (red.), Edukacja - jest w niej ukryty skarb, Wyd. UNESCO, Warszawa 1998.
•
•
•
F. Mayor, J. Binde, Przyszłość świata, Raport UNESCO, Wyd. Fundacja Studiów i
Badań
•
•
•
D. Skulicz, Strategie reform oświatowych w Europie, " Rocznik Ludowego
Towarzystwa Naukowo - Kulturalnego nr 4, Kraków 2000.
•
D. Skulicz, Realizacja złożeń reformy polskiego systemu edukacyjnego w kontekście
•
•
edukacja wobec nowych wspólnot i różnic w jednoczącej się Europie, Materiały z IV
Ogólnopolskiego Zjazdu Pedagogicznego, E. Malewska, B. Śliwerski (red.), Kraków
2002.
•
jako szansa
rozwoju placówek oświatowych , z uwzględnieniem wykorzystania środków
pomocowych , Europejski Instytut "Socrates Scola" , Warszawa 2008.
313
Rok studiów: III
Semestr: V
Pedagogika resocjalizacyjna, Pedagogika
szkolna
Liczba godzin: 10
•
•
•
•
Reformy systemów edukacyjnych w kontekście Raportów UNESCO - omówienie
reform w wybranych krajach europejskich.
•
Regulacje prawne rozwoju europejskich systemów edukacyjnych - poznanie i analiza
aktów prawnych.
•
Priorytetowe zadania dla rozwoju edukacji we Wspólnej Europie - prezentacja
europejskich programów rozwoju systemów edukacji.
•
Zarządzanie unijnymi projektami rozwoju systemów edukacyjnych -
poznanie
poglądowe.
przedmiotu:
314
Europie.
danych.
•
•
•
D. Dziewulak Polityka oświatowa Wspólnoty Europejskiej. - Wyd. 2. - Warszawa :
Wydaw. Uniwersytetu Warszawskiego, 1995.
•
D. Dziewulak, Systemy szkolne Unii Europejskiej. - Wyd. 3 popr. - Warszawa : "Żak",
1997.
•
Encyklopedia Pedagogiczna XXI wieku, tom IV
Wyd."Żak", Warszawa 2007.
•
•
•
E. Faure, E. Herrera, A. R. Kaddoura, H. Lopes, A. W. Pietrowski, W. Rahnema, F. C.
Ward, Uczyć się, aby być, PWN, Warszawa 1975.
•
D. Skulicz, Strategie reform oświatowych w Europie, " Rocznik Ludowego
Towarzystwa Naukowo - Kulturalnego nr 4, Kraków 2000.
315
•
D. Skulicz, Realizacja zlożeń reformy polskiego systemu edukacyjnego w kontekście
•
•
F. Mayor, J. Binde, Przyszlość świata, Raport UNESCO, Wyd. Fundacja Studiów i
Badań Edukacyjnych, Warszawa 2001.
•
•
Europie, Materiay z IV Ogólnopolskiego Zjazdu Pedagogicznego, E.Malewska,
B.Śliwerski (red.), Kraków 2002.
•
jako szansa
rozwoju placówek oświatowych , z uwzględnieniem wykorzystania środków
pomocowych , Europejski Instytut "Socrates Scola" , Warszawa 2008.
•
J. Gnitecki, Badania porównawcze nad systemami ksztalcenia,Wyd.WSP, Zielona Góra
1989.
•
badań pedagogicznych, S. Palka (red.), Wyd. Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków
1998.
Nazwa przedmiotu: Seksualność człowieka w aspekcie medycznym
Rok studiów: III
Semestr: V
Prowadzący: Zbigniew Libera dr n. med. specjalista ginekolog – położnik- seksuolog
Liczba godzin: 10
Uzyskanie wiedzy z zakresu seksualności człowieka obejmującej psycho- fizjologię współżycia
seksualnego :z uwzględnieniem, symptomatologii, diagnostyki i leczenia dysfunkcji seksualnych..
316
Seksuologia jako nauka – zarys metodologii badań seksualności człowieka. Zarys anatomii i
fizjologii narządów płciowych kobiety i mężczyzny. Rozwój psycho-seksualny. Psycho-fizjologia
współżycia seksualnego. Dysfunkcje seksualne- diagnostyka, poradnictwo i leczenie.
3.Środki i metody realizacji: Wykłady ilustrowane przeźroczami
przedmiotu:
Podstawowe wiadomości z seksualności człowieka z przekonaniem o konieczności posiadania
odpowiedniej wiedzy w tym zakresie. Przekonanie o społecznej użyteczności seksuologii; znacznej
roli poradnictwa oraz o możliwościach niesienia pomocy ludziom cierpiącym z powodu dysfunkcji
seksualnych
5.Forma i warunki zaliczenia: Egzamin pisemny- testowy.
•
Fisher Helen:1- Anatomia miłości. 2-Dlaczego kochamy.Dom wyd Rebis Poznań 2004
•
Speroff Leon,,Darney D Philip:Antykoncepcja
7. Literatura uzupełniająca
•
Bleckledge Catherine: Vagina (tyt.org.:The story of V Opening Pandora,s Box.).
Prószyński ska W-wa 2005:
•
Brizendine Louann: Mózg Kobiety.VM Media Sp.zoo Gdańsk 2006.
•
Comfort Alex: Radość sesku.Zysk i s-ka. Poznanń 2003..
•
Hajcak FrankGarwood P. ;
17nie,seksualnych,powodów,dla,których,ludzie,uprawiają,,seks.:.GdańskieTow.Psych.G
dańsk.1994..
•
Guillebaud,John:Antykoncepcja,-pytania,i,odpowiedzi..Wyd.Med.Prakt. Kraków.1995
Rok studiów: III
Semestr: V
Pedagogika szkolna
317
Liczba godzin: 20
Tematyka zajęć:
1. Podstawowe terminy z zakresu logopedii (zaburzenie mowy, wada mowy, wada wymowy,
2. Anatomiczne podstawy tworzenia się mowy.
3. Elementy fonetyki.
4. Profilaktyka logopedyczna, rozwój mowy dziecka.
5. Opóźniony rozwój mowy.
6. Niedokształcenie mowy o typie afazji.
7. Dyslalia.
8. Metodyka pracy logopedycznej (zasady, metody, formy logoterapii; tworzenie scenariuszy
zajęć terapeutycznych).
9. Logoneurozy (mutyzm, jąkanie, giełkot).
10. Afazja.
318
także prezentacje
przedmiotu:
W wyniku realizacji przedmiotu Logopedia student powinien posiadać wiedzę na temat
istniejących odstępstw od normy wymawianiowej (zaburzeń mowy), mechanizmów ich
powstawania, opisu nieprawidłowych zachowań werbalnych, profilaktyki zaburzeń
oraz
projektowania toku postępowania terapeutycznego w przypadku najczęściej spotykanych odstępstw
od normy rozwojowej – dyslalii.
1.
„Diagnoza i terapia zaburzeń mowy” (1993), pod red. T. Gałkowskiego, Z. Tarkowskiego,
T. Zaleskiego, Lublin
2. „Logopedia – pytania i odpowiedzi” ( pod red. T. Gałkowskiego i G. Jastrzębowskiej
3. Demel G., (1994), Minimum logopedyczne nauczyciela przedszkola, Warszawa
4. Jastrzębowska G., (1999), Podstawy teorii i diagnozy logopedycznej, Opole
5. Kania J.T., (1982), Szkice logopedyczne, Warszawa
Rok studiów: III
Semestr: V
Prowadzący: mgr Agnieszka Szewczyk- Zakrzewska
Liczba godzin: 20
319
:resocjalizacyjna, szkolna, interwencja wychowawcza).
2.Opis przedmiotu – treść kształcenia:
•
•
•
•
Konflikt -konflikt interpersonalny /konflikt o sumie zerowej, konflikt motywów
mieszanych
•
Nawiązywanie kontaktu oraz proste sposoby radzenia sobie ze stresem-aktywne
słuchanie, odsłanianie się, zadawanie pytań itp, radzenie sobie w sytuacja stresujących w
trakcie pierwszych kontaktów
•
ułatwiające planowanie zajęć / okresy czasu krótko i daleko terminowe/, planowanie
czasu osobistego i zawodowego.
•
Elementy treningu asertywności- style komunikacji (agresywny, pasywny, asertywny),
•
Stereotypy płci-pojecie stereotypu, różnice w stylach komunikowania się kobiet i
mężczyzn.
forum grupy lub w 2-3 osobowych grupach) oraz omawianie wybranych przykładów.
320
sytuacyjnego.
Praca pisemna- wybór 1-go z 4 –ech tematów i/ lub egzamin pisemny testowy( + frekwencja na
zajęciach +aktywność.)
1
2
Naukowe PWN
3
1
Aronson E. Wilson T. Akert R. (1997) Psychologia Społeczna -serce i umysł Wyd. Zysk Ska
Rok studiów: III
Semestr: V
Rodzaj studiów:niestacjonarne
resocjalizacyjna,
Pedagogika szkolna
Liczba godzin: 20
321
•
•
referowanie wybranych przykładów materiału zabytkowego z architektury rzeźby
malarstwa i rzemiosła artystycznego prezentowanych na przezroczach a także dwa
wykłady w oddziałach Muzeum Narodowego w Krakowie (10 godz.);
•
Regiony historyczno-kulturowe Europy – Tradycja kultury antycznej w dawnych
granicach Cesarstwa rzymskiego. Podziały religijne w wiekach XVI-XVIII i ich
znaczenie dla kultury artystycznej krajów protestanckich i katolickich; Rola Francji i
Paryża od wieku XVII do połowy wieku XX.) (6 godz);
•
•
•
•
A. Włodarczyk-Kulak, M. Kulak, Wiedza o kulturze - epoki, dzieła artyści, BielskoBiała 2000, (II wyd. 2005);
322
•
•
A. F. Jones, Wstęp do historii sztuki, Poznań 1999;
•
St. Kozakiewicz (red.), Słownik terminologiczny sztuk pięknych, Warszawa (kilka
wydań od 1969 do 2002);
ROK IV
Pedagogika – studia niestacjonarne, IV rok, sem. VII,
specjalność: pedagogika szkolna i pedagogika resocjalizacyjna
Przedmiot
Organizacja
czasu wolnego
dzieci i
młodzieży
Organizacja
czasu wolnego
dzieci i
młodzieży
Forma Prowadzący Wymiar Punkty Forma Pedagogika
Pedagogika
zajęć
sem.
ECTS Zal./Typ szkolna resocjalizacyjna
przedm
W
Dr E.
15
Z/O
15
15
FrydelJasińska
Ćw.
Dr E.
FrydelJasińska 3
gr.
Mgr A.
Litawa 3 gr.
10
Z/O
10
10
Negocjacje i
rozwiązywanie
konfliktów
Poradnictwo
pedagogiczne
Poradnictwo
pedagogiczne
Psychoterapia w
praktyce
resocjalizacyjnej
Psychoterapia w
praktyce
resocjalizacyjnej
Profilaktyka
wychowawcza
Profilaktyka
wychowawcza
Ćw.
Mgr B.
Pasiut
10
Z/O
10
10
W
20
E/O
20
10
Z/O
10
W
Dr B.
Czerska
Mgr A.
Misiuk
Dr S. Wójcik
10
Z/O
10
Ćw.
Dr S. Wójcik
20
Z/O
20
W
10
E/O
10
10
20
Z/O
20
20
Jakościowe
metody
poznawania
W
Dr B.
Majerek
Dr M.
KarpińskaOchałek
Dr A. Guzik
20
Z/O
Ćw.
Ćw.
20
323
wychowanków
Instytucjonalne
Ćw.
Mgr A.
formy pracy
Balicka
wychowawczej
Grupy społeczne
W
Dr A. Guzik
w wychowaniu i
resocjalizacji
Pedagogika
Ćw.
Dr M.
opiekuńcza
Rozenbajgier
Wolności i prawa Konw.
dr S.
człowieka
Domaradzki
Doc. Dr T.
Seminarium
Ćw.
Olearczyk,
Dr Piasecka, dr
A. Panek, dr
Wasilewska, dr
M. Jordan,
prof. Koziej, dr
Jedynak, dr
Głogowska, dr
Rozenbajgier,
dr Zinkiewicz,
dr J. Aksman
Przedmioty
do
wyboru: Elementy
logopedii
Ćw.
(Ped. szk.)
Elementy
reedukacji
szk.)
(Ped.
Jakościowe
metody
poznawania
wychowanków
Podstawy
samokształcenia
(Ped. resocj.)
Ewaluacja
programów
profilaktycznych
(Ped. resocj.)
Komunikacja
interpersonalna
(Ped. resocj.)
Poradnictwo
Pedagogiczne
(ped. resocj.)
Razem
Ćw.
15
Z/O
15
30
Z/O
30
20
Z/O
20
20
20
Z/O
20
20
20
Z/O
20
20
OW
Dr A.
Skoczek
30
Dr P. Huget
30
W
Dr A. Guzik
20
30
Ćw.
Mgr M.
Pabiańczyk
Konw.
Mgr M.
BocheńskaSeweryn
Ćw.
Mgr A.
SzewczykZakrzewska
50
50
30
30
20
Dr B. Czerska
W
205
270
324
Rok studiów: IV
Semestr: VII
Forma kursu: wykłady/ćwiczenia
Przygotowanie studentów do organizowania zajęć dla dzieci i młodzieży w czasie wolnym od
nauki i zajęć dodatkowych
I. Podstawy teoretyczne wychowania do wolnego czasu.
Pojęcie wolnego czasu.
Funkcje wolnego czasu.
II. Wzory spędzania wolnego czasu.
Rodzina jako podstawa instytucja warunkująca wychowanie do wolnego czasu .
Harcerskie wzory spędzania wolnego czasu.
Czas wolny a edukacja kulturalna.
Czas wolny a kultura fizyczna.
Szkoła i instytucje poza szkolne.
III. Zadania pedagogiki czasu wolnego i edukacji kulturalnej.
Ćwiczenia praktyczne – zwiedzanie Wawelu i Collegium Maius
Wykłady + płyta CD z propozycją zajęć.
przedmiotu:
Student powinien opanować wiedzę na temat kształtowania w dzieciach i młodzieży
umiejętności samodzielnego wykorzystania czasu wolnego w sposób wszechstronnie
325
rozwijający osobowość a równocześnie dostarczający możliwości wypoczynku i psychicznego
odprężenia.
Wykształcenie trwałych zainteresowań i przyzwyczajeń do aktywnego działania.
Praca pisemna.
•
M. Walczak, Wychowanie do wolnego czasu, W.S.P. Zielona Góra 1994
•
Z. Dąbrowski, Czas wolny dzieci i młodzieży
•
B. Chmielowski, Czas wolny – pojęcia i problemy podstawowe
Wykłady.
Rok studiów: IV
Semestr: VII
Liczba godzin: 10
Cele zajęć: uświadomienie znaczenia czasu wolnego w życiu dzieci i młodzieży oraz potencjału,
jaki niesie ze sobą zawód animatora kultury . Kształtowanie postawy twórczego organizatora czasu
wolnego dzieci i młodzieży
Ogólna definicja czasu wolnego. Współczesna specyfika i kultura spędzania czasu wolnego. Pojęcie
animacji kultury, sylwetka animatora. Diagnoza pedagogiczna jako punkt wyjścia dla działań
animatora kultury. Problematyka czasu wolnego w piśmiennictwie – recenzje artykułów
naukowych. Organizacja czasu wolnego dzieci i młodzieży w środowisku lokalnym – rozwiązania
praktyczne, omówienie i prezentacja projektów.
326
Praca z tekstem, burza mózgów, dyskusja, projekt
Rzutnik folii, plakaty, fragmenty tekstów naukowych
przedmiotu
Po zajęciach student definiuje pojęcie animacji kultury, zna specyfikę pracy animatora kultury,
krytycznie odnosi się do współczesnej kultury spędzania czasu wolnego, twórczo rozwiązuje
problem braku zorganizowanych form spędzania czasu po lekcjach w swoim środowisku lokalnym.
Aby otrzymać zaliczenie z ćwiczeń student zobowiązany jest przedstawić w formie ustnej recenzję
wybranego przez siebie artykułu naukowego oraz przygotować i zaprezentować projekt zajęć
wolnoczasowych dla wybranej grupy wiekowej w swoim środowisku lokalnym.
•
Barczak W., Organizacja czasu wolnego w świetlicy szkolnej, Życie Szkoły , nr 4/2002
•
Chmielewska B., Czas wolny ucznia i jego wykorzystanie [w:] Kozioł E., Kobyłecka E.,
Pedagogika wobec problemów wychowania końca XX wieku, Zielona Góra 2000
•
Ciczkowski W., Czas wolny [w:] Lalak D., Pilch T., Elementarne pojęcia pedagogiki i pracy
socjalnej, Warszawa 1999
•
Janas M., Sposób na czas wolny, Problemy Opiekuńczo–Wychowawcze, nr 6/2002
•
Jedlewska B., Animatorzy kultury wobec wyzwań edukacyjnych, Lublin 1999
•
Kargul J., O czasie wolnym młodzieży, Problemy Opiekuńczo–Wychowawcze, nr 6/2001
•
Kozak E., Miejsce wypoczynku wśród zajęć piątoklasisty, Problemy Opiekuńczo–
Wychowawcze, nr 9/2004
•
Matyjas B., Czas wolny, [w:] Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku, Różycka E. (red.),
tom I, Warszawa 2003
•
Mudrak–Nowak J., Nowak W., Jak zorganizować czas wolny uczniów, Nowa Szkoła, nr
9/2005
327
Rok studiów: IV
Semestr: VII
Pedagogika szkolna
Liczba godzin: 10
•
zjawisko konfliktu: konflikt jako proces psychologiczny
•
rodzaje konfliktu – mechanizmy powstawania
•
metody rozwiązywania konfliktów
•
interwencja w konflikt przez osoby trzecie: metody pomocy
•
negocjacje jako technika rozwiązywania sporów
•
rodzaje negocjacji: anatomia procesu
•
nastawienia negocjacyjne i style w negocjacjach
•
taktyki i techniki negocjacyjne
•
etyka w negocjacjach
•
umiejętności interpersonalne w procesie negocjacji
•
zakresu
zastosowania
technik
negocjacyjnych
oraz
symulacji
rozwiązywania
sytuacji
konfliktowych.
328

Cenker, M. (2002). Negocjacje. Wydawnictwo Wyższej Szkoły Komunikacji i Zarządzania.
Poznań.

Wrocław.

Warszawa.

McKay, M., Davis, M., Fanning, P. (2003). Sztuka skutecznego porozumiewania się. GWP.
Gdańsk.

Nazwa przedmiotu: Poradnictwo pedagogiczne
Rok studiów: IV
Semestr: VII
szkolna
Liczba godzin: 20
329
Celem
wykładu
jest
zapoznanie
studentów
z
wybranymi
zagadnieniami
dotyczącymi
poradoznawstwa, jako wiedzy o poradnictwie i poradnictwa, jako formy pomocy radzącemu się w
sytuacji problemowej, a tym samym zwiększenie kompetencji przyszłych pedagogów
w zakresie umiejętności niesienia pomocy dzieciom, młodzieży oraz osobom dorosłym.
1. Zagadnienia wprowadzające i wyjaśnienia terminologiczne.
Doradca zawodowy w ujęciu terminologicznym.
2. Rozwój zawodoznawstwa w Polsce.
Nowe kierunki poradnictwa zawodowego na przełomie XX i XXI wieku.
3. Orientacja i poradnictwo zawodowe w nowym systemie edukacyjnym.
Wybrane koncepcje rozwoju zawodowego człowieka.
4. Kompetencje i status doradcy zawodowego – regulacje prawne.
Kwalifikacje doradcy w zawodoznawstwie i poradnictwie.
5. Metody, techniki i narzędzia poradnictwa.
Nowe metody poradnictwa – bilans kompetencji.
6. Modele procesu pomagania w poradnictwie pedagogicznym.
Stadia procesu pomagania a teoretyczna koncepcja pomagającego.
7. Wybrane problemy rozwoju zawodowego człowieka.
Przygotowanie dziecka do zawodu – znaczenie rodziny.
8. Kształcenie doradców na potrzeby społeczeństwa XXI.
Kompetencje komunikacyjne w poradnictwie pedagogicznym.
9. Doradztwo pedagogiczne w gimnazjum, szkole średniej i uczelni wyższej.
Specyfika poradnictwa rodzinnego – terapia rodzin.
10. Klasyfikacja zawodów i specjalności w zawodzie doradcy.
Student powinien posiadać podstawową wiedzę z zakresu teorii poradnictwa, a także
dysponować znajomością szeroko rozumianych procesów pomocy świadczonej jednym ludziom
przez innych, a zwłaszcza pomocy niesionej w formie poradnictwa pedagogicznego na różnych
szczeblach edukacji, doradztwa, konsultacji i terapii.
330
5. Forma i warunki zaliczenia: uzyskanie pozytywnej oceny z pisemnego egzaminu..

Bańka, Zawodoznawstwo. Doradztwo zawodowe. Pośrednictwo pracy. Psychologiczne
metody i strategie pomocy bezrobotnym. Wydaw. PRINT-B, Poznań 1995.

E. Hajduk, B. Hajduk, Pomoc i opieka. Różne postacie. Impuls, Kraków 2001.

Kargulowa, O teorii i praktyce poradnictwa, Wydaw. Naukowe PWN, Warszawa 2004.

S. Murgatroyd, Poradnictwo i pomoc. Zysk i S-ka, Poznań 2000.

L. M. Brammer, Kontakty służące pomaganiu. Procesy i umiejętności. PTP Studium
Pomocy Psychologicznej. Warszaw 1984

H. Boland, Podstawy komunikowania w doradztwie. CDiEwR, Poznań 2005.

B. Czerska, Doradztwo pedagogiczne na uczelni wyższej. [w:] W poszukiwaniu modelu
dydaktyki akademickiej, red. D. Skulicz, Wydaw. UJ, Kraków 2004.

G. Wieczorek, Rozwój i przemiany zawodoznawstwa, orientacji i poradnictwa zawodowego
w Polsce w latach 1945-1999. Wydaw. WSP Częstochowa, Częstochowa 2004.

B. Wojtasik, Rozmowa poradnicza jako spotkanie doradcy zawodu i osoby radzącej się, [w:]
Podejmowanie decyzji zawodowych przez młodzież i osoby dorosłe w nowej rzeczywistości
społeczno politycznej. B. Wojtasik (red.), Wydaw. Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław
2001.

B. Wojtasik, A. Kargulowa (red.), Doradca – profesja, pasja, powołanie? SDSiZRP,
Warszawa 2003.
Nazwa przedmiotu: Poradnictwo pedagogiczne
Rok studiów: IV
Semestr: VII
Prowadzący: mgr Agnieszka Misiuk
Liczba godzin: 10
331
Punktacja ECTS: 0
1. Opis przedmiotu: cel kształcenia:

przedstawienie
studentom
podstawowych
zagadnień
związanych
z
poradnictwem
pedagogicznym;

zapoznanie i trenowanie umiejętności budujących relację i ułatwiających komunikację w
obszarze poradnictwa;

kształcenie umiejętności konstruowania indywidualnych programów pomocowych dla
dzieci z rodzin dysfunkcyjnych.
2. Opis przedmiotu: treść kształcenia (konkretna tematyka poszczególnych zajęć w ramach
kursu):

Wprowadzenie terminologiczne. Obszary poradnictwa. Podstawy prawne poradnictwa
pedagogicznego.

Poradnictwo jako działanie społeczne. Warunki konieczne do zaistnienia prawidłowej
relacji: pedagog- uczeń/ rodzic.

Rodziny dysfunkcyjne: diagnoza pedagogiczna, analiza kryteriów, norm i reguł. Deficyty
rozwojowe dzieci z rodzin dysfunkcyjnych.

Indywidualny program pomocowy. Obszary pracy z dzieckiem w obszarze poradnictwa.

Praca z uczniem zdolnym. Znaczenie poradnictwa w kreowaniu karier życiowych i
zawodowych.
3. Środki i metody realizacji: Stosowane środki i metody mają na celu ułatwić studentom
zdobywanie i przyswajanie nowej wiedzy dotyczącej poradnictwa pedagogicznego w
placówkach edukacyjnych i opiekuńczo- wychowawczych oraz wspomóc rozwijanie
kluczowych umiejętności.
Realizowane metody i techniki aktywizujące to min.: praca w małych grupach, praca w parach,
technika zmieniających się par, technika kuli śniegowej, burza mózgów, pogadanka,
miniwykład. Stosowane środki dydaktyczne to: prezentacje multimedialne, przeźrocza, oraz
karty pracy.
4. Wiedza i umiejętności, jakie powinien osiągnąć student: Student powinien znać podstawowe
zagadnienia dotyczące poradnictwa, umieć tworzyć -w oparciu o dokonanie diagnozy warunków
realizacji zadań życiowych- indywidualne programy pomocowe oraz potrafić sprawnie posługiwać
się umiejętnościami komunikacyjnymi koniecznymi do zaistnienia prawidłowej relacji doradczej.
332
5. Metody sprawdzania wiedzy, forma i warunki zaliczenia: warunkiem zaliczenia jest zdanie
pisemnego kolokwium.

Budyń K., „Komunikacja bez przemocy” jako metoda przezwyciężania i zapobiegania
konfliktom; (W:) Kryzys, interwencja i pomoc psychologiczna. Nowe ujęcia i możliwości;
D. Kubacka- Jasiecka, K. Budyń (red.), Wyd. Adam Marszałek, Toruń 2004.

Kargulowa A., O teorii i praktyce poradnictwa : odmiany poradoznawczego dyskursu :
podręcznik akademicki. Wydaw. Naukowe PWN, Warszawa 2007.

Kulczycki M., Prace psychologiczne. Rozważania wokół psychologicznego poradnictwa
życiowego. Wyd. Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 1998.

Robinson B.E., Rhoden J.L., Pomoc psychologiczna dla dzieci alkoholików, Wyd. PARPA,
Warszawa 2005;

Wojtasik B., Doradca zawodu. Studium teoretyczne z zakresu poradoznawstwa.
Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 1994.
a. Bates J., Munday S., Dzieci zdolne, ambitne i utalentowane. Wydawnictwo K.E. Liber,
Warszawa 2005.
b. Hajduk B., Hajduk E., O rodzajach pomocy. Wydawnictwo „Impuls”, Kraków 2006.
c. Olejarczyk A., Trudności w realizacji zadań rozwojowych u dzieci w młodszym wieku
szkolnym z rodzin dysfunkcyjnych. (W:) M. Duda, Rodzina wobec zagrożeń, Wydawnictwo
Naukowe PAT, Kraków 2008;
d. Sałasiński M., Badziukiwicz B., Vademecum pedagoga szkolnego, Wyd. WSiP, Warszawa
2003.
Nazwa przedmiotu: Psychoterapia w praktyce resocjalizacyjnej
Rok studiów :IV
Semestr: VII
Specjalność: Pedagogika resocjalizacyjna
Prowadzący: dr Stanisław Wójcik
333
Liczba godzin: 10
Punkty ECTS: 0
1. Opis przedmiotu cel kształcenia

Poznawczy: rozumienie istoty psychoterapii – czynników leczących, specyficznych zjawisk
zachodzących w procesie terapeutycznym oraz poznanie głównych kierunków
psychoterapii.

Przygotowanie do ćwiczeń z zakresu podstawowych umiejętności terapeutycznych.
Prezentacja wybranych metod i technik psychoterapeutycznych przydatnych w procesie
resocjalizacji.
2. Treść kształcenia tematy zajęć podczas kursu;
•
Blok pierwszy: I.Czym jest psychoterapia? (definicja psychoterapii; miejsce psychoterapii
wśród innych form oddziaływania- różnice między wychowaniem, resocjalizacją i
psychoterapią). Specyficzne i niespecyficzne czynniki leczące w psychoterapii. Procesy i
fenomeny . Procesy prowadzące do zmiany. Inicjowanie zmiany w realnym życiu klienta.
•
Blok drugi: Treść terapii (objawy, problemy, identyfikacja problemów; odniesienie do
określonej koncepcji osobowości i psychopatologii. Ogólny przegląd koncepcji
psychoterapii
•
Blok trzeci: Psychoanaliza i terapia psychodynamiczna. Terapia humanistyczna i
egzystencjalna. Terapia interpersonalna
•
Blok czwarty: Terapia behawioralna. Terapia poznawcza. Systemowa terapia rodzin
Podejście konstruktywistyczne – terapia narracyjna i terapia skoncentrowana na rozwiązaniu
3. Środki i metody realizacji : Wykłady uzupełniane prezentacjami
4. Wiedza i umiejętności, jakie powinien osiągnąć student: Miejsce psychoterapii wśród innych
form oddziaływania na człowieka – możliwości i ograniczenia w stosowaniu metody. Główne
nurty w psychoterapii. Formy terapii. Techniki i metody psychoterapii oraz możliwości ich
wykorzystania w praktyce resocjalizacyjnej. Poznanie istoty procesu terapeutycznego,
specyficznych i niespecyficznych czynników prowadzących do zmiany. Podstawy teoretyczne
umożliwiające rozwijanie umiejętności terapeutycznych.
5. Metody sprawdzania wiedzy, forma i warunki zaleczenia: Zaliczenie w formie testu
334

Grzesiuk L.(red) Psychoterapia. Szkoły, zjawiska, techniki i specyficzne problemy; PWN,
Warszawa 1994 (lub wznowienia)

Czabała C. Czynniki leczące w psychoterapii; PZWLWarszawa 2007 (ew. wcześniejsze
wydania)

Corey G. Teoria i praktyka poradnictwa i psychoterapii; Wyd. Zysk i s-ka, 2005

Prochaska J., Norcross J. Systemy psychoterapeutyczne, W-wa 2006
Nazwa przedmiotu: Psychoterapia w praktyce resocjalizacyjnej
Rok studiów :IV
Semestr: VII
Specjalność: Pedagogika resocjalizacyjna
Prowadzący: dr Stanisław Wójcik
Liczba godzin: 20
Punkty ECTS: 0
1. Cel kształcenia : Poznanie podstawowych metod i technik psychoterapeutycznych. Ćwiczenie
podstawowych umiejętności terapeutycznych.

Nawiązywanie kontaktu

Od objawu do problemu – nazywanie problemów

Jak przygotować klienta/ pacjenta do pracy terapeutycznej?

Terapeutyczne i nieterapeutyczne zachowania terapeuty

Przygotowanie do stworzenia „grupy spotkaniowej”. Kontrakt grupowy

Fazy rozwoju grupy terapeutycznej. Rola i zadania terapeuty grupowego

Symulacje sesji terapii grupowej – na podstawie przypadków prezentowanych w
literaturze przedmiotu
335

Psychodrama i inne techniki wykorzystywane w pracy z grupą

Czynniki leczące w psychoterapii grupowej

Podsumowanie i analiza doświadczeń studentów z pracy symulowanej „grupy
spotkaniowej”
3. Środki i metody realizacji :Warsztaty w formie „grupy spotkaniowej”
Podstawowe umiejętności terapeutyczne: nawiązywanie kontaktu, zawieranie „przymierza
terapeutycznego”, nazywanie problemów, tworzenie i rozumienie procesu grupowego.
Umiejętność różnicowania terapeutycznych i nieterapeutycznych zachowań. Zasady etyczne w
pracy terapeutycznej.
5. Metody sprawdzania wiedzy, forma i warunki zaleczenia: zaliczenie

Corey G., Corey M. : Grupy- zasady i techniki grupowej pomocy psychologicznej. Instytut
Zdrowia i Trzeźwości, Warszawa 1995

Grzesiuk L.(red) Psychoterapia. Szkoły, zjawiska, techniki i specyficzne problemy; PWN,
Warszawa 1994 (lub wznowienia)

Czabała C. Czynniki leczące w psychoterapii; PZWLWarszawa 2007 (ew. wcześniejsze
wydania)

Corey G. Teoria i praktyka poradnictwa i psychoterapii; Wyd. Zysk i s-ka, 2005

Prochaska J., Norcross J. Systemy psychoterapeutyczne, W-wa 2006

Yalom I. Dar terapii; W-wa 2006
Nazwa przedmiotu: Profilaktyka wychowawcza
Rok studiów: IV
Semestr: VII
Prowadzący: dr Majerek Bożena
336
Forma zajęć: wykład/ćwiczenia
Punktacja ECTS: 0
1. Opis przedmiotu – Cele kształcenia:
Głównym celem przedmiotu jest zapoznanie studentów z podstawowymi zjawiskami i
zagadnieniami z zakresu profilaktyki społecznej. Omówione zostaną formy i procedury
postępowania profilaktycznego w różnych środowiskach. Studenci zapoznani zostaną także ze
znaczeniem profilaktyki w działalności szkolnej i środowiskowej oraz z metodami i procedurami
projektowania programów profilaktycznych.
2. Opis przedmiotu - Treść kształcenia :
Treść wykładów:

Teoretyczny kontekst profilaktyki wychowawczej – analiza podstawowych pojęć (2godz.).

Analiza działań z zakresu profilaktyki I-, II- i III-rzędowej (2 godz.)

Charakterystyka oddziaływań profilaktycznych w rodzinie, szkole oraz środowisku
lokalnym (2 godz.)

Analiza wybranych programów profilaktycznych (2 godz.)

Prawne i organizacyjne uwarunkowania działalności profilaktycznej, kierunki i tendencje w
profilaktyce społecznej. Rozwiązania działalności profilaktycznej w wybranych krajach
Unii Europejskiej (2 godz.)
Treść ćwiczeń:

Analiza wybranych zjawiskowych form patologii społecznych dzieci i młodzieży (6godz.).

Analiza podstawowych potrzeb w środowiskach wychowawczych i społecznych (4godz.)

Oddziaływanie profilaktyczne za pomocą metody grup peers (2 godz.)

Projektowanie profilaktyczne w zakresie wybranych problemów i zjawisk społecznych (4
godz.)

Prezentacja
wybranych
elementów
samodzielnie
opracowanych
programów
profilaktycznych (2 godz.)

Omówienie przedstawionych programów profilaktycznych i podsumowanie końcowe
( 2godz.)

wykład

praca z książką
337

ćwiczenia praktyczne

metoda przypadków i sytuacyjna

umiejętność rozpoznawania wybranych zjawisk patologii i zagrożeń społecznych;

umiejętność wykorzystania wybranych programów profilaktycznych;

umiejętność projektowania oddziaływań profilaktycznych.
5. Forma i warunki zaliczenia: zaliczenie na podstawie przygotowanych prac semestralnych; test.

Albański L. ( red. ) Profilaktyka i wspomaganie pedagogiczne rodziny. Jelenia Góra 2001.

Gaś Z. Profilaktyka – procedury konstruowania programów wczesnej interwencji. Lublin
1998.

Jakubowska H. Promocja zdrowia i profilaktyka uzależnień. Warszawa – Łódź 1999.

Szymańska J. Programy profilaktyczne. Podstawy profesjonalnej psychoprofilaktyki.
Warszawa 2000.

Danielewska J. Agresja u dzieci. Warszawa 2002

Elliot J., Place M. Dzieci i młodzież w kłopocie. Warszawa 2000

Jędrzejewski M. Młodzież a subkultury. Problematyka edukacyjna. Warszawa 1999

Kawula S., Dąbrowski Z., Gałaś M. Diagnozowanie potrzeb opiekuńczo –wychowawczych i
kulturalnych środowiska. Toruń 1980

Kelm A. Węzłowe problemy pedagogiki opiekuńczej. Warszawa 2000

McWhirter J.J. (red.) Zagrożona młodzież. Warszawa 2001

Ryś M. Systemy rodzinne. Warszawa 2001
Nazwa przedmiotu: Profilaktyka wychowawcza
Rok studiów: IV
Semestr: VII
338
Liczba godzin: 20
Głównym celem przedmiotu jest zapoznanie studentów z podstawowymi zjawiskami i
zagadnieniami z zakresu profilaktyki wychowawczej. Realizowane zagadnienia dotyczyć będą form
postępowania profilaktycznego w różnych środowiskach, jak też terapii w zakresie trudności
wychowawczych oraz w uczeniu się, występujących u dzieci i młodzieży.
Analiza wybranych zaburzeń, patologii społecznych i trudności wychowawczych dzieci i
młodzieży, postępowanie profilaktyczne i terapia

Trudności związane ze sferą seksualną - ciąża nieletnich, prostytucja, kazirodztwo i
molestowanie seksualne, aborcja

Wybrane zaburzenia okresu dorastania – samobójstwa, depresja

Zaburzenia nawyków i procesu łaknienia (odżywiania) – zaburzenia nawyków: zaburzenia
wydalania (enurezja, enkopreza), zaburzenia komunikacji (jąkanie, tiki), zaburzenia procesu
łaknienia – anoreksja, bulimia

Zjawiska patologiczne związane z zaburzeniami w funkcjonowaniu społecznym – sekty,
agresja i przemoc

Nadużywanie środków psychoaktywnych i używek – alkohol, narkotyki, papierosy
Analiza wybranych trudności w uczeniu się dzieci i młodzieży, postępowanie profilaktyczne,
terapia

Deficyty – zdolności społecznych, językowy, słuchowy, organizacji przestrzennej,
pamięciowy, uwagi oraz deficyt uwagi związany z nadmierną ruchliwością - ADHD

Syndrom 4 x d - dysleksja, dyskalkulia, dysgrafia, dysortografia

Niezręczności: niezborność ruchowa całego ciała, niezręczność manualna

Zaburzenia lateralizacji: metody badania, postępowanie korekcyjno-wychowawcze

analiza przypadków

ćwiczenia praktyczne w małych grupach

umiejętność rozpoznawania wybranych zjawisk patologii i zagrożeń społecznych
339

umiejętność weryfikowania mitów i stereotypów na temat danego zagadnienia

umiejętność postępowania profilaktycznego

zaliczenie na podstawie prac semestralnych

obecność na zajęciach

aktywność w trakcie zajęć

Carson R. C., Butcher J. N., Mineka S. (red.). (2003). Psychologia zaburzeń. Gdańsk: GWP.

Meyer R. (2003). Psychopatologia. Jeden przypadek wiele teorii. Studia przypadków.
Gdańsk: GWP.

Seligmann M. E. P., Walker E. F., Rosenhan D. L. (2003). Psychopatologia. Poznań: Zysk i
S-ka.

Gaś Z. (1998). Profilaktyka – procedury konstruowania programów wczesnej interwencji.
Lublin.

Albański L. (red.). (2001). Profilaktyka i wspomaganie pedagogiczne rodziny. Jelenia Góra.
Nazwa przedmiotu: Jakościowe metody poznawania wychowanków
Rok studiów: IV
Semestr: VII
Liczba godzin:
20
1. Opis przedmiotu – cel kształcenia: celem wykładów jest prezentacja założeń jakościowych
podejść badawczych i możliwości ich wykorzystania w praktyce edukacyjnej
2. Opis przedmiotu – treść kształcenia: Podczas wykładów omówione będą podstawowe
założenia metod jakościowych ze szczególnym odniesieniem do praktyki pedagogicznej. Ukazane
340
zostaną podstawy teorii symbolicznego interakcjonizmu, główne założenia fenomenologii,
etnometodologii, hermeneutyki. Zaprezentowane będzie zagadnienie dialogowości, jako idei
przewodniej w wychowaniu. Przedstawione będą podstawowe założenia badań biograficznych.
Teoretyczne odniesienia prowadzić będą w konsekwencji do ogólnego ukazania wybranych metod
jakościowych takich jak: wywiad narracyjny, wywiad zogniskowany, wywiad na podstawie
fotografii, obserwacja uczestnicząca, jakościowa analiza tekstu
3. Środki i metody realizacji: Zajęcia prowadzone są w formie wykładów, na których
prezentowana jest wiedza teoretyczna z zakresu danego przedmiotu, ilustrowana przykładami
praktycznymi
4. Wiedza i umiejętności, jakie powinien osiągnąć student: Student powinien wiedzieć czym
charakteryzują się jakościowe metody poznawania wychowanków, wskazać wybrane metody i
umieć zastosować je w praktyce – w konkretnej sytuacji wychowawczej.
5. Forma i warunki zaliczenia: Zaliczenie na podstawie testu sprawdzającego wiedzę z wykładów
6. Literatura podstawowa :

Jakościowe orientacje w badaniach pedagogicznych. Studia i materiały, (red.) D. UrbaniakZając, J. Piekarski, Łódź 2003,

K. Ablewicz, Teoretyczne i metodologiczne podstawy pedagogiki antropologicznej.
Studium sytuacji wychowawczej, Kraków 2003

J. Łysek, O podstawach kreowania racjonalności hermeneutycznej w pedagogice, Katowice
1998,

Pytanie, dialog, wychowanie, (red.) J. Rutkowiak, Warszawa 1992,

Janowski, Uczeń w teatrze życia szkolnego, Waszawa 1995,
Rok studiów: IV
Semestr: VII
Prowadzący: mgr Agnieszka Balicka
341
Liczba godzin: 15
1. Opis przedmiotu – cel kształcenia: Celem ćwiczeń jest przegląd zinstytucjonalizowanych form
realizacji procesu wychowawczego ze szczególnym uwzględnieniem stosowanych w tych
instytucjach metod i technik pracy wychowawczej.
Chodzi również o kształtowanie u studentów twórczego podejścia do pojmowania zadań i roli
wychowawcy.
2. Opis przedmiotu - treść kształcenia (tematyka poszczególnych zajęć)
Charakterystyka instytucji o charakterze kompensującym wychowawcze oddziaływania rodziny
oraz instytucji zastępczych względem rodziny.
Przegląd form, metod i technik pracy wychowawczej – formy oddziaływań werbalnych,
niewerbalnych i doraźnych. Zasady działalności opiekuńczo – wychowawczej.
3. Środki i metody realizacji: mini – wykład, praca z tekstem, praca w grupach, metoda układanki
oraz grup eksperckich, plakaty, schematy graficzne, dyskusja, burza mózgów, ćwiczenia
aktywizujące, prezentacje multimedialne, uczenie przez doświadczenie – wejście przez studentów
w rolę wychowawcy w celu przeprowadzenia wybranej metody (techniki) pracy wychowawczej.
4.Wiedza i umiejętności, jakie student powinien osiągnąć w wyniku realizacji
przedmiotu
Poznanie specyfiki funkcjonowania różnorodnych placówek opiekuńczo – wychowawczych
(wsparcia
dziennego,
interwencyjnych,
placówek
rodzinnych,
socjalizacyjnych
oraz
resocjalizacyjnych). Świadomość celów i zadań opieki i wychowania w odniesieniu do konkretnych
instytucji opiekuńczo – wychowawczych. Umiejętność dostosowania form pracy wychowawczej do
warunków, w których przebiega proces wychowania. Znajomość warsztatu pracy wychowawców
zinstytucjonalizowanych form realizacji procesu wychowawczego.
Istotną rolę odgrywa obecność i aktywność na zajęciach, pozytywna ocena ze sprawdzianu
pisemnego, prezentacja jednej z instytucji o charakterze wspierającym lub zastępczym względem
rodziny wraz z przeprowadzeniem wybranej (charakterystycznej dla prezentowanej instytucji)
metody pracy wychowawczej.
342

Brągiel J. „Metodyka pracy opiekuńczo – wychowawczej”, Opole 1984 r.

U. Kamińska „Zarys metodyki pracy opiekuńczo – wychowawczej w rodzinnych

i instytucjonalnych formach wychowania”, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego,
Katowice 2003,

J. Kuźma „Opieka i wychowanie dzieci sierocych w Polsce”, Wydawnictwo Krakowskiej
Szkoły Wyższej, Kraków 2007 r.

Badora S., Czeredecka B., Marzec D. „Rodzina i formy jej wspomagania”, Oficyna
Wydawnicza „Impuls” Kraków 2001 r.
Nazwa przedmiotu: Grupy społeczne w wychowaniu i resocjalizacji
Rok studiów: IV
Semestr: VII
resocjalizacyjna
Liczba godzin: 30
Punktacja ECTS: 0

Co to jest grupa społeczna – czym różni się od innych zbiorowości
343

Struktura wewnątrzgrupowa – struktura przywództwa, komunikacji, socjometryczna.

Czynniki obiektywne i subiektywne za pomocą których można dokonać klasyfikacji grup

Charakterystyka grup rówieśniczych.

Charakterystyka grup odniesienia.

Normy grupowe.

Mechanizmy podejmowania przez grupę decyzji

Mechanizmy rozwiązywania przez grupę problemów

Prezentacja wybranych teorii młodzieży

Praca socjoterapeutyczna z grupą

Rola grupy rówieśniczej w pracy wychowawczej i profilaktycznej

Grupa społeczna jako narzędzie pracy pedagoga
treści.

Zimbardo P. G., Leippe M. R., Psychologia zmiany postaw i wpływu społecznego, Poznań
2004

Diagnostyka, profilaktyka, socjoterapia w teorii i praktyce pedagogicznej, pod red. M
Deptuły Bydgoszcz 2005
344
Nazwa przedmiotu : Pedagogika opiekuńcza
Rok studiów: IV
Semestr: VII
Liczba godzin: 20
pedagogiki opiekuńczej (terminologia, kręgi środowiskowe w życiu dziecka, diagnozowanie
potrzeb dziecka, system opieki nad dzieckiem).
Ukazanie zadań i funkcji różnych środowisk wychowawczych.

Myśli prekursorów pedagogiki opiekuńczej (Cz. Babickiego, K. Jeżewskiego, J. Korczaka,
H. Radlińskiej, A. Makarenki.

Metody, techniki oraz formy opieki i wychowania. Kształtowanie więzi psycho-społecznej
w opiece i jej znaczenie.

Czynniki opieki, funkcje opieki. Potrzeby dzieciństwa i konsekwencje ich niezaspokojenia.

Sieroctwo oraz formy jego kompensacji – ich podstawowe zadania i zasady organizacji.
Opieka nad matką i dzieckiem. Zagadnienia rodziny jako kategorii prawnej i społecznej.

Samotne macierzyństwo, samotne ojcostwo, rodzina zrekonstruowana, rodzina wielodzietna
a problem opieki i wychowania.

Atmosfera opieki. Specyfika opieki nad dzieckiem chorym. Innowacje opiekuńczowychowawcze. Opieka w innych krajach.

Kształtowanie więzi psycho - społecznej w opiece i jej znaczenie.

Przygotowanie do samodzielnego życia dzieci i młodzieży w społeczeństwie jako cel
działań opiekuńczo-wychowawczych.

Rola organizacji, towarzystw, fundacji, stowarzyszeń rządowych i pozarządowych,
krajowych oraz międzynarodowych w opiece i wychowaniu dzieci i młodzieży

Prawne aspekty systemu opieki w Polsce (podziały kompetencji w sprawach opieki nad
dzieckiem, wybrane zagadnienia z kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, Konwencja Praw
345
Dziecka, działalność krajowych i międzynarodowych organizacji na rzecz dzieci (FICE,
UNICEEF i inne)
przedmiotu:
5. Forma i warunki zaliczenia: kolokwium zaliczeniowe

Kamińska U., (2005), Zarys Metodyki pracy opiekuńczo – wychowawczej w rodzinnych i
instytucjonalnych formach opieki, Katowice, Wyd. Uniwersytetu Śląskiego

1997

Gajewska G., (1999), Pedagogika opiekuńcza i jej metodyka. Stan i perspektywy rozwoju
,Wybrane zagadnienia teorii i praktyki pracy opiekuńczo-wychowawczej, Zielona Góra

Karczmarek M., (2006), Opieka zastępcza nad dzieckiem , założenia i rzeczywistość,
Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze nr 4
7. Literatura uzupełniająca :

Badora S., Czeredecka B., Marzec D., (2001), Rodzina i formy jej wspomagania,
Kraków

Brągiel J., (1996), Zrozumieć dziecko skrzywdzone, Opole

Czeredecka B., (1988), Potrzeby psychiczne sierot społecznych, Warszawa

Dröscher V.,B., (1988), Rodzinne gniazdo. Jak zwierzęta rozwiązują swoje problemy
rodzinne, Warszawa

Goleman D.,(1999), Inteligencja emocjonalna w praktyce. W jaki sposób inteligencja
emocjonalna pomaga odnieść sukces zawodowy, Poznań

Encyklopedia Pedagogiczna (1993), red. W . Pomykało, Warszawa
346

Kawula S., Brągiel J., Janke A. W., (1997),Pedagogika rodziny. Obszary i panorama
problematyki, Toruń

Kasten H., (1997), Rodzeństwo, Ideały, rywale, powiernicy, Warszawa

Katula S., (1999), Człowiek w relacjach socjopedagogicznych, Toruń

Klimowicz G., (1995), Po dzwonku na lekcję. Interakcyjne spojrzenie na klasę szkolną,
Warszawa

Kozak S., (1986), Sieroctwo społeczne, Warszawa

Maciaszkowa J., (1991), Z teorii i praktyki pedagogiki opiekuńczej. Opieka rodzinna
nad dzieckiem i kompensacja jej niedostatków, Warszawa

Hejne M., Gajewska G., (1999), Sieroctwo społeczne i jego kompensacja, Zielona Góra
Nazwa przedmiotu: Wolności i prawa człowieka
Rok studiów: IV
Semestr: VII
Prowadzący: dr Spasimir Domaradzki
Forma kursu: konwersatorium
Liczba godzin: 20
1. Opis przedmiotu – cel kształcenia: Przedstawienie głównych aspektów problematyki praw
człowieka ze strony teoretycznej i praktycznej. Część teoretyczna zakłada wyjaśnienie
podstawowych pojęć i ewolucji praw w perspektywie historycznej. Zostanie również zwrócona
uwaga na mechanizmy ochrony praw człowieka, sposób działania i skutki dla państwa i wspólnoty
międzynarodowej. Część praktyczna zakłada przedstawienie krajowych i międzynarodowych
środków ochrony praw i wolności na przykładzie wybranych casusów.

Podstawowe pojęcia: Filozoficzne założenia praw człowieka, prawo naturalne, prawa a
wolności (2 godziny)

Historia rozwoju praw i wolności (2 godziny)

Prawa człowieka w okresie międzywojennym (2 godziny)
347

Prawa człowieka po II Wojnie Światowej: Wprowadzenie do rodzajów ochrony praw
człowieka. Geneza i rozwój instytucji zajmujących się ochroną praw człowieka w ramach ONZ:
(w tym komisji i komitetu praw człowieka), Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości,
Międzynarodowego Trybunału Karnego dla Jugosławii i Międzynarodowego Trybunału
Karnego. (4 godzin)

Geneza i rozwój instytucji zajmujących się ochroną praw człowieka w ramach Europy:
Europejski Trybunał Praw Człowieka. Praktyczny wymiar działalności Europejskiego
Trybunału Praw Człowieka, podmioty, postępowanie, przygotowanie skargi i jej znaczenie. (2
godziny)

Wybrane kazusy Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. (2 godziny)

Orzecznictwo
Europejskiego
Trybunału
Sprawiedliwości
dotyczące
praw
człowieka.
Kompetencje, postępowanie i kazusy. (2 godziny)

Ochrona praw człowieka w ramach innych organizacji regionalnych. Prawa mniejszości
narodowych. (2 godziny)

Prawa człowieka w Polsce (prawa człowieka w Konstytucji, instytucje, kompetencje, teoria a
praktyka) (2 godzin)
przedmiotu
Po ukończeniu kursu student powinien posiadać wiedzę na temat istoty i sensu praw człowieka.
Ponadto powinien być w stanie rozróźniać wolności i prawa jednostki, jak również rolę i miejsce
państwa i władzy. Student powinien posiadać wiedzę pozwalającą mu rozpoznawać i rozróżniać
instytucje zajmujące się ochroną i promocją praw człowieka w Polsce, Europie i na świecie.
5. Forma i warunki zaliczenia: Zaliczenie pisemne w formie testu.

Banaszak,
Bogusław;
Bisztyga,
Andrzej;
Complak,
Krystian;
Jabłoński,
Mariusz;
Wieruszewski, Roman; Wójtowicz, Krzysztof; System ochrony praw człowieka, Zakamycze,
Kraków 2005;

Bednarczyk, Bogusława; Granice władzy; Kraków 2002

Motyka, Krzysztof; Prawa człowieka, Wprowadzenie, Wybór źródeł, Verba, Lublin 2004
348

Sozański, Jarosław; Europejskie Standardy Ochrony Praw Człowieka, PWSBiA, Warszawa
2004

Sozański, Jarosław; Prawa zasadnicze a prawa człowieka we wspólnotowym systemie
prawnym. Iuris, Warszawa, Poznań 2003

Kuźniar, Roman; Prawa Człowieka, Prawo, Instytucje, Stosunki Międzynarodowe, Scholar
2004
Rok studiów: IV
Semestr: VII
Pedagogika/
Pedagogika
szkolna
Liczba godzin: 30
Tematyka zajęć:

Podstawowe terminy z zakresu logopedii (zaburzenie mowy, wada mowy, wada wymowy,

Anatomiczne podstawy tworzenia się mowy.

Elementy fonetyki.
349

Profilaktyka logopedyczna, rozwój mowy dziecka.

Opóźniony rozwój mowy.

Niedokształcenie mowy o typie afazji.

Dyslalia.

Metodyka pracy logopedycznej (zasady, metody, formy logoterapii; tworzenie scenariuszy zajęć
terapeutycznych).

Logoneurozy (mutyzm, jąkanie, giełkot).

Afazja.
także prezentacje
przedmiotu
W wyniku realizacji przedmiotu Logopedia student powinien posiadać wiedzę na temat
istniejących odstępstw od normy wymawianiowej (zaburzeń mowy), mechanizmów ich
powstawania, opisu nieprawidłowych zachowań werbalnych, profilaktyki zaburzeń
oraz
projektowania toku postępowania terapeutycznego w przypadku najczęściej spotykanych
odstępstw od normy rozwojowej – dyslalii.

„Diagnoza i terapia zaburzeń mowy” (1993), pod red. T. Gałkowskiego, Z. Tarkowskiego, T.
Zaleskiego, Lublin

„Logopedia – pytania i odpowiedzi” pod red. T. Gałkowskiego i G. Jastrzębowskiej

Demel G., (1994), Minimum logopedyczne nauczyciela przedszkola, Warszawa

Jastrzębowska G., (1999), Podstawy teorii i diagnozy logopedycznej, Opole

Kania J.T., (1982), Szkice logopedyczne, Warszawa
350
Nazwa przedmiotu: Elementy reedukacji
Rok studiów: IV
Semestr: VII
szkolna
Liczba godzin: 30
Celem przedmiotu jest zapoznanie uczestników z problematyką prowadzenia zajęć reedukacyjnych
z dziećmi z zaburzeniami rozwojowymi w okresie szkolnym.

Cele i kierunki pracy reedukacyjnej.

Zasady prowadzenia zajęć reedukacyjnych.

Praca reedukacyjna z dzieckiem z globalnymi zaburzeniami rozwoju psychoruchowego.

Praca reedukacyjna z dzieckiem z zaburzeniami emocjonalno – społecznymi (postępowanie z
dzieckiem lękowym, agresywnym, biernym społecznie, nadpobudliwym).

Elementy treningu twórczego myślenia w zajęciach reedukacyjnych.

Analiza studium przypadku.
3. Środki i metody realizacji: konwersatorium, warsztaty
Opanowywanie umiejętności
prowadzenia zajęć reedukacyjnych, rozwijających sferę poznawczą, ruchową i emocjonalno –
społeczną.
5. Forma zaliczenia: praca pisemna
351

T. Gąsowska, Z. Pietrzak-Stępkowska, Praca wyrównawcza z dziećmi mającymi trudności
w czytaniu i pisaniu, WSIP, Warszawa 1994

E. Gruszczyk-Kolczyńska, Jak nauczyć dzieci sztuki konstruowania gier, WSIP, Warszawa
1996

Kozłowska, Jak pomagać dziecku z zaburzeniami życia uczuciowego, Wydawnictwo „Żak”,
Warszawa 1996

D. Lewis, Jak wychować zdolne dziecko, Warszawa 1988
Nazwa przedmiotu: Podstawy samokształcenia
Rok studiów: IV
Semestr: VII
resocjalizacyjna
Liczba godzin: 30
Celem zajęć
jest
przybliżenie studentom możliwości
zdobywania
wiedzy
w
ramach
samokształcenia, zapoznanie z podstawowymi mnemotechnikami oraz umiejętność ich stosowania
w praktyce.

Wprowadzenie do przedmiotu. Warunki zaliczenia. Tematyka zajęć. Bibliografia (1 godz.)

Rozpoznawanie i efektywne wykorzystywanie swoich możliwości: podstawy pracy
samokształceniowej, trening twórczości, zwiększanie własnej kreatywności (4 godz.)

Technologia pracy umysłowej: planowanie i higiena pracy własnej, samorealizacja
psychiczna, motywacja do uczenia się (2 godz.)

Sposoby zbierania, przechowywania i wykorzystywania informacji: dobór publikacji
pisemnych, sporządzanie bibliografii, przypisów i fiszek, sporządzanie notatek, recenzja,
referat, odczyt – przygotowanie (6 godz.)
352

Tajniki dobrej pamięci – zapamiętywanie tradycyjne a mnemotechniki (4 godz.)

Czytanie ze zrozumieniem – analiza przykładowych tekstów (2 godz.)

Sposoby aktywizacji umysłowej: rozumienie siebie jako ucznia, tworzenie planu aktywnej
nauki (4 godz.)

Internet jako źródło informacji (2 godz.)

Umiejętność asertywnego wyrażania krytyki (2 godz.)

Zaliczenie przedmiotu (1 godz.)
Metody warsztatowe, metody symultaniczne, metody sytuacyjne, praca z tekstem
przedmiotu:
Aktywne uczestnictwo w zajęciach, samodzielne opracowanie metodą Mapy myśli wybranego
tekstu naukowego

Nęcka E. Trening twórczości, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk, 2005

Buzan T. Genialna pamięć, BBC Active Łódź 2007

Buzan T Mapy myśli, BBC Active Łódź 2007

Silberman M. Uczymy się uczyć Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2005
Samodzielny wybór przez studentów
Przedmiot Ewaluacja programów profilaktycznych w semestrze zimowym roku akademickiego
2008/2009 nie został uruchomiony.
353
Rok studiów: IV
Semestr: VII
Forma studiów: niestacjonarne
Pedagogika
/pedagogika
resocjalizacyjna
Prowadzący: mgr Agnieszka Szewczyk-Zakrzewska
Forma: ćwiczenia
Liczba godzin: 30
1. Opis przedmiotu-cele kształcenia:
:resocjalizacyjna, szkolna, interwencja wychowawcza.)
2. Opis przedmiotu-treść kształcenia:

Konflikt -konflikt interpersonalny /konflikt o sumie zerowej, konflikt motywów mieszanych

Nawiązywanie kontaktu oraz proste sposoby radzenia sobie ze stresem-aktywne słuchanie,
odsłanianie się, zadawanie pytań itp, radzenie sobie w sytuacja stresujących w trakcie
pierwszych kontaktów

ułatwiające planowanie zajęć / okresy czasu krótko i daleko terminowe/, planowanie czasu
osobistego i zawodowego.

Elementy treningu asertywności-
style komunikacji (agresywny, pasywny, asertywny),

Stereotypy płci-pojecie stereotypu, różnice w stylach komunikowania się kobiet i mężczyzn.
354
3.Środki i metody realizacji:
forum grupy lub w 2-3 osobowych grupach) oraz omawianie wybranych przykładów
4.Wiedza i umiejętności jakie powinien osiągnąć student w wyniku realizacji przedmiotu:
sytuacyjnego
5. Metody sprawdzania wiedzy, formy i warunki zaliczenia:
Praca pisemna- wybór 1-go z 4 –ech tematów i/ lub egzamin pisemny testowy( + frekwencja na
zajęciach +aktywność.)

Naukowe PWN

Aronson E. Wilson T. Akert R. (1997) Psychologia Społeczna -serce i umysł Wyd. Zysk Ska
355
Część B – studia na kierunku socjologia
Studia na kierunku „socjologia” przygotowują do zawodu socjologa na wielu stanowiskach
związanych z funkcjonowaniem instytucji i struktur życia społecznego. Zdobyta w trakcie
studiów wiedza oraz umiejętności absolwentów znajdą zastosowanie przede wszystkim
tam, gdzie istnieje silna potrzeba rozwiązywania różnorodnych problemów społecznych i
sytuacji konfliktowych. Absolwent może podjąć pracę w charakterze doradcy w
ośrodkach rządowych i samorządowych, stowarzyszeniach, fundacjach i organizacjach
pozarządowych oraz w poradniach specjalistycznych: rodzinnych i zawodowych. W
programie studiów przewidziano bogaty program praktyk studenckich w instytucjach
społecznych, kulturalnych, oświatowych i gospodarczych.
Plany studiów dla rocznika 2008.
Rok ak. 2008/2009
Socjologia stacjonarna
ROK I, SEM. I
Przedmiot
Antropologia kulturowa
Demografia społeczna
Elementy filozofii
Wykładowca
wykłady/ćwiczenia
prof. dr hab. Janusz
Typ
przedm.
O
Rokicki/mgr D. Brzeziński
dr Krystyna Kluz
O
Prof. Beata Szymańska/dr M.
O
Bonenberg i dr
W
godziny
30
C/Konw./
Lekt./Sem
godziny
30
30
Forma
Punkty
zal.
ECTS
E
5
E
3
30
30
E
5
30
30
Z/O
5
30
30
E
6
30
30
E
6
30
Z
0
T.Niemirowski
Logika i ogólna
dr Jan Płazowski/dr Jan
metodologia nauk
Płazowski
Mikrosocjologia I
Wstęp do socjologii I
Wychowanie fizyczne
Razem
dr Tadeusz Sozański/mgr
O
O
Agnieszka Ostafińska
prof. dr hab. Hieronim
O
Kubiak/dr D.Sozańska
Studium Wychowania
O
Fizycznego
O
180
180
30
356
Nazwa przedmiotu: Antropologia kulturowa
Rok studiów: I
Semestr: I
Rodzaj studiów: studia stacjonarne
Kierunek studiów: Socjologia
Prowadzący: dr hab. Jarosław Rokicki
Liczba godzin: 30 godzin
1. Ukazanie bogactwa form adaptacji kulturowej człowieka do otaczającego go środowiska,
zarówno przyrodniczego i materialnego, jak i społecznego.
2. Próba odpowiedzi na pytanie o miejsce człowieka w stworzonym przez niego świecie kultury.
3. Pomoc w wyzwoleniu studentów od stereotypów etnicznych, rasowych i stereotypów płci.
4. Poszerzenie wiedzy studentów o różnorodności kultur ludzkich, a także ukazanie wielu
alternatywnych, ale także komplementarnych perspektyw poznawczych, w tym naukowych
Wykład zaprojektowany został według dwóch kryteriów porządkujących: problemowego oraz
kierunkowego. Kryterium problemowe dotyczy uporządkowania materiału według dziedzin
aktywności człowieka: ekonomicznej (produkcja, dystrybucja i wymiana dóbr), tworzenie więzi i
struktury społecznej (w tym zwłaszcza struktur pokrewieństwa), zmiany kulturowej, form kultury
symbolicznej. Kryterium kierunkowe porządkuje materiał według głównych orientacji naukowych
– od szkoły heliocentrycznej i koncepcji kręgów kulturowych, poprzez ewolucjonizm, dyfuzjonizm,
funkcjonalizm i strukturalizm po ujęcia postmodernistyczne
i antropologię kognitywną.
4. Forma i warunki zaliczenia: egzamin pisemny testowy
5. Literatura obowiązkowa:
1. Burszta Wojciech, Antropologia kultury, Zysk i S-ka, Poznań 1998 (lub inne
wydanie)
357
2. Nowicka Ewa, Świat człowieka – świat kultury. Systematyczny wykład problemów
antropologii kulturowej, PWN, Warszawa 1991.
3. Paluch Andrzej K., Mistrzowie antropologii społecznej, PWN, Warszawa 1990.
Rok studiów: I
Semestr: I
Kierunek/Specjalność: Socjologia
Prowadzący: mgr Dariusz Brzeziński
Ćwiczenia z antropologii kulturowej mają na celu zapoznanie studentów z wybranymi pracami
powstałymi na gruncie tej dziedziny nauki, zarówno klasycznymi (B. Malinowski, A. R. RadcliffeBrown, M. Mauss, R. Benedict, E. E. Evans-Pritchard), jak i współczesnymi (C. Geertz, M.
Carrithers, M. Sahlins, G. Obeyesekere, U. Hannerz). Ważnym celem zajęć jest także zwrócenie
uwagi na problematykę inności i różnorodności kulturowej, ze szczególnym uwzględnieniem ich
przejawiania się we współczesnym świecie.
1. Kwestie organizacyjne.
2. Zakres przedmiotowy antropologii.
3. Koncepcja kultury w antropologii.
4. Struktura społeczna.
5. Rodzina i pokrewieństwo.
6. Wymiana.
7. Praca i gospodarka.
8. Religia.
9. Rytuał.
10. „Myśl niosowojona”
11. Czas.
358
12. Historia.
13. Globalizacja.
14. Prezentacje studentów.
15. Podsumowanie zajęć.
Zajęcia mają charakter konwersatoryjny. Teksty omawiane w ich trakcie służą analizie
najważniejszych kategorii badanych przez antropologów, a także odniesieniu owej wiedzy do
analizy współczesnych zjawisk w kulturze. Ważną pomocą dydaktyczną są materiały filmowe,
przedstawiające sylwetki antropologów i odnoszące się do współczesnych badań prowadzonych na
gruncie tej dziedziny nauki
przedmiotu:
Uczestnik zajęć powinien posiąść podstawową wiedzę z zakresu historii i teorii antropologii, mieć
świadomość jej ewolucji i złożoności. Poznane na zajęciach kategorie teoretyczne i sposoby
konceptualizacji świata powinien potrafić wykorzystać w dokonywaniu własnych analiz
antropologicznych.
Ocena z ćwiczeń jest pochodną sumy uzyskanych punktów z dwóch testów: jednego
przeprowadzanego w połowie zajęć, i jednego na ich zakończenie. Można ją podwyższyć o pół
stopnia dzięki częstej aktywności na zajęciach i / lub poprzez przygotowanie i wygłoszenie
prezentacji. Wystąpienie owo powinno stanowić wynik własnych poszukiwań antropologicznych
studenta, być oparte na lekturze literatury tematu i ilustrowane materiałem zdjęciowym.
1. R. Radcliffe-Brown, Wyspiarze z Andamanów. Studia z antropologii społecznej, Wydawnictwo
Marek Drewiecki, Kęty 2006.
2. R. Benedict, Wzory kultury, Muza, Warszawa 2002.
3. E. E. Evans-Pritchard, Religia Nuerów, Wydawnictwo Marek Drewiecki, Kęty 2006.
4. Malinowski, Życie seksualne dzikich w północno-zachodniej Melanezji. Miłość, małżeństwo i
życie rodzinne u krajowców z Wysp Triobrianda Brytyjskiej Nowej Gwinei, PWN, Warszawa
1980.
5. Geertz, Interpretacja kultur. Wybrane eseje, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego,
Kraków 2005.
359
1. M. Carrithiers, Dlaczego ludzie mają kultury? Uzasadnienie antropologii i różnorodności
społecznej, PIW, Warszawa 1994.
2. R. Firth, Społeczności ludzkie, PWN, Warszawa 1965.
A. Flis, Chrześcijaństwo i Europa. Studia z dziejów cywilizacji Zachodu, Nomos, Kraków
2001.
3. U. Hannerz, Powiązania transnarodowe. Kultura, ludzie, miejsca, Wydawnictwo Uniwersytetu
Jagiellońskiego.
4. M. Kempny, E. Nowicka (red.), Badanie kultury. Elementy teorii antropologicznej, Warszawa
2003.
5. C. Lévi-Strauss, Spojrzenie z oddali, PIW, Warszawa 1993.
6. M. Mauss, Szkic o darze. Forma i podstawa wymiany w społeczeństwach archaicznych, w:
tegoż, Socjologia i antropologia, Wydawnictwo KR, Warszawa 2001,
7. E. Nowicka, Świat człowieka, świat kultury, PWN, Warszawa 2007.
8. G. Obeyesekere, Apoteoza kapitana Cooka. Europejskie mitotwórstwo w rejonie Pacyfiku,
Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2007.
9. R. A. Rappaport, Rytuał i religia w rozwoju ludzkości, Nomos, Kraków 2007.
10. M. Sahlins, Wyspy historii, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2006.
11. A. Szyjewski, Przejawy „myślenia nieoswojonego”, Etnologia religii, Nomos, Kraków 2008.
Nazwa przedmiotu: Demografia społeczna
Rok studiów: I
Semestr: I
Rodzaj studiów: Studia stacjonarne
Specjalność/Specjalności: Socjologia
Prowadzący: dr Krystyna Kluz
Celem zajęć jest zapoznanie studentów z podstawowymi pojęciami i metodami demografii
społecznej oraz przedstawienie problemów ludnościowych współczesnego świata i Polski, w
360
szczególności społecznych uwarunkowań i konsekwencji procesów ruchu naturalnego i
wędrówkowego, struktur społeczno-demograficznych oraz zagadnień polityki ludnościowej.
1. Teoretyczne i metodologiczne podstawy demografii społecznej
1.1. podstawowe systemy analityczne demografii społecznej: aspekt przedmiotowy i
podmiotowy
1.2. wybrane problemy analizy struktur i procesów ludnościowych
2. Źródła informacji o strukturach i procesach ludnościowych
3. Struktury demograficzno-społeczne: ich uwarunkowania i procesualne następstwa
przemian
3.1. struktura ludności według cech biologicznych
3.2. struktura ludności w przestrzeni geograficznej
3.3. struktura ludności w przestrzeni społecznej
4. Rodzina jako podmiot zachowań demograficznych
4.1. struktura i typy rodzin oraz gospodarstw domowych
4.2. proces powstawania rodziny
4.3. proces rozpadu i rekonstrukcji rodziny
5. Reprodukcja ludności i warunkujące ja procesy ruchu naturalnego
5.1. mechanizmy i wzorce rozrodczości
5.2 .mechanizmy i wzorce umieralności
5.3. typy reprodukcji ludności
5.4.teorie wyjaśniające przemiany we wzorcach reprodukcji ludności
6. Migracje ludności
6.1. typy migracji
6.4.mechanizmy procesów migracyjnych – ich uwarunkowania i konsekwencje
6.5.teorie migracji
7. Ludność w świetle prognoz demograficznych: świat – kontynenty - Polska
8. Polityka ludnościowa: kierunki, cele, instrumenty działania
Wykład, prezentacja tabelaryczna i graficzna wyników badań ludnościowych przy wykorzystaniu
technik multimedialnych
361
przedmiotu:
Po ukończeniu kursu demografii student powinien: a) rozumieć znaczenie podstawowych
pojęć stosowanych na gruncie demografii i umieć je zastosować przy dokonywaniu opisu i
interpretacji podstawowych cech struktury ludności oraz procesów demograficznych; b)znać
podstawowe źródła informacji z zakresu statystyki ludności i umieć z nich skorzystać; c) potrafić
zastosować w praktyce podstawowe metody analizy demograficznej; d)dostrzegać wzajemne
powiązania między zjawiskami społecznymi i ludnościowymi i rozumieć ich przyczyny oraz
konsekwencje; e) posiadać orientację w zakresie podstawowych problemów ludnościowych
współczesnego świata, jego regionów i własnego kraju oraz strategii ich rozwiązywania
egzamin pisemny testowo-opisowy
1. J. Balicki (i in.) Wybrane problemy współczesnej demografii, Łódź 2003
2. J. Z. Holzer: Demografia, Warszawa 2003 (wybrane rozdziały)
3. K. Kluzowa: Demografia; Ludność, w: Encyklopedia socjologii , t.1 i II, Warszawa 1998
4. M. Okólski: Demografia, Warszawa 2004 (wybrane rozdziały)
5. M. Okólski: Demografia zmiany społecznej , Warszawa 2004 (wybrane fragmenty)
6. Rocznik Demograficzny 2007, Warszawa 2007, GUS
1.I. Jaguś: Od wielodzietności do bezdzietności? Przemiany w poglądach na posiadanie
dzieci i ich uwarunkowania, w: Roczniki Socjologii Rodziny, t.XVI, Poznań 2005
2. P. Rydzewski: Rozwód – zjawisko wielowymiarowe, w : Studia Demograficzne 1994
nr 3
3. K. Slany, K. Kluzowa: Rodzina polska w świetle wyników NSP 2002, w: Studia
Socjologiczne 2004 nr 1
4. P. Szukalski: Między przymusem a wyborem – spór o naturę przemian demograficznych
w Polsce, w ostatnich latach, w: Rodzina w zmieniającym się społeczeństwie polskim (red.
W. Warzywoda-KruszyńskaP. Szukalski) , Łódź 2004
5. P. Szukalski: Zagrożenie czy wyzwanie- proces starzenia się ludności, w: Polityka
Społeczna 2006 nr 9
6. Wędrowcy i migranci - pomiędzy marginalizacją a integracją ( red. E. Nowicka, B.
Cieślińska), Kraków 2005 (wybrane fragmenty)
362
Nazwa przedmiotu: Elementy filozofii
Rok studiów: I
Semestr: I
Prowadzący: Prof. dr hab. Beata Szymańska
Forma kursu: Wykład
Liczba godzin: 30
1.Opis przedmiotu – cel kształcenia :
Celem wykształcenia jest przekazanie studentom wiedzy na temat podstawowych pojęć
filozoficznych, a także informacji na temat najbardziej znanych stanowisk filozoficznych poprzez
odwołanie się do wybranych postaci wielkich filozofów i najważniejszych nurtów filozoficznych.
2. Opis przedmiotu- treść kształcenia : .
1. Filozoficzne
sceptycyzmu,
stanowiska
materializmu,
agnostycyzmu,
empiryzmu,
idealizmu
(obiektywnego
racjonalizmu,
i
irracjonalizmu,
subiektywnego),
determinizmu,
indeterminizmu, finalizmu – 6 godzin.
2. Filozofia starożytna - jońska filozofia przyrody, Demokryt – 2 godziny.
3. Sokrates, Platon, Arystoteles, stoicy, Epikur, Plotyn. – 2 godziny.
4. Średniowieczna filozofia chrześcijańska: św. Augustyn, św. Tomasz, spór o uniwersalia - 2
godziny.
5. Filozofia nowożytna :Kartezjusz –2 godziny.
6. Hobbes, Spinoza, Leibniz – 2 godziny.
7. Oświecenie francuskie – 2 godziny.
8. Empiryzm angielski- 2 godziny.
9. Kant - 2 godziny.
10. Hegel (ew również marksizm) – 2 godziny.
11. Schopenahuer, Nietzsche – 2 godziny.
12. Pozytywizm (neopozytywizm) –2 godziny.
13. Egzystencjalizm: Kierkegaard, Sartre – 2 godziny.
363
3.Środki i metody realizacji: wykład
przedmiotu :
Opanowanie pojęć filozoficznych niezbędnych w wykształceniu studenta socjologii, a więc przede
wszystkim w zakresie problematyki człowieka w jego indywidualnym i społecznym życiu i
problematyki etycznej. Student powinien uzyskać także ogólną wiedzę dotyczącą zagadnień
filozoficznych i ich ujęć przez najwybitniejszych filozofów. Umiejętność prawidłowego
rozpoznawania w dyskursach nauk humanistycznych i społecznych wątków i identyfikacji
filozoficznych.
5. Forma i warunki zaliczenia: egzamin
Tatarkiewicz, Historia Filozofii tom 1-3, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007 (lub
dowolne inne wydanie).
7. Literatura uzupełniająca: Wybrane fragmenty tekstów filozoficznych podane studentom na
ćwiczeniach.
Rok studiów: I
Semestr: I
Prowadzący: dr Marek Bonenberg
1.Opis przedmiotu – cel kształcenia:
Ćwiczenia do wykładu z Elementów filozofii, których celem jest zapoznanie studentów z
wybranymi fragmentami literatury filozoficznej i pomoc w nabyciu umiejętności analizowania tego
typu tekstów.
364
Opis przedmiotu- treść kształcenia:
Samodzielna lektura, a następnie wspólna analiza wybranych fragmentów następujących dzieł:
1. Platon, 'Uczta'
2. Arystoteles 'Metafizyka', ks. VII
3. Kartezjusz, 'Rozprawa o metodzie'
4. D. Hume, 'Badania dotyczące rozumu ludzkiego'
5. I. Kant, 'Uzasadnienie metafizyki moralności'
6. J.S. Mill, 'O wolności'
7. J-P. Sartre, 'List o humanizmie'
8. E. Mounier, 'Personalizm'
9. R. Ingarden, 'Książeczka o człowieku'
10. L. Wittgenstein, 'O pewności'
11. J-F. Lyotard, 'Kondycja ponowoczesna'
12. E. Gellner, 'Postmodernizm, rozum i religia'
Analiza tekstów i dyskusja na temat poruszanych w nich problemów
Wiedza w zakresie zagadnień poruszanych w analizowanych fragmentach oraz umiejętność
samodzielnej problematyzacji i analizy tekstów humanistycznych.
Zaliczenie – obecność i aktywność w trakcie zajęć
Podana wyżej
Podana wyżej
365
Nazwa przedmiotu: Logika i ogólna metodologia nauk
Rok studiów: I
Semestr: I
Kierunek/Specjalności: Socjologia
Prowadzący: dr Jan Werszowiec Płazowski
Liczba godzin: wykład- 30 godzin, ćwiczenia- 30 godzin
Kurs pt. Wstęp do logiki i ogólnej metodologii nauk ma na celu zapoznanie studentów z głównymi
zagadnieniami Logiki i ogólnej metodologii nauk. W szczególności ma przybliżyć studentom
tematykę związaną z strukturą teorii i praw naukowych, problemem naukowego wyjaśniania
zjawisk i uzasadniania praw naukowych, osadzeniem metody naukowej w kontekście logicznym,
filozoficznym, socjologicznym i historycznym.
2. Opis przedmiotu – treść kształcenia
Zajęcia 1. Pojęcia i definiowanie pojęć
Omówione zostaną następujące zagadnienia:
-
dedukowalność a prawa logiki
-
definicje i definiowanie
-
rodzaje definicji
-
warunki poprawności definicji
-
czego nie można zdefiniować
Zajęcia 2. Prawa naukowe
-
czym jest prawo naukowe?
-
rodzaje i przykłady praw naukowych (prawa szczegółowe, jednostkowe, ogólne.
-
rola praw naukowych – aspekt poznawczy
-
rola praw naukowych – aspekt praktyczny
366
Zajęcia 3. Teorie naukowe i związki ponad teoriami naukowymi
-
struktura ogólna wiedzy naukowej:
i. Teoria
ii. Model
iii. Hipotezy i tezy naukowe
-
formalna struktura wiedzy naukowej
-
system wiedzy – związki ponad teoriami naukowymi (style myślenia, paradygmaty,
metafizyczne programy badawcze)
Zajęcia 4. Wyjaśnianie w nauce.
-
wyjaśnianie deterministyczne a teleologiczne
-
ścisłe i statystyczne związki przyczynowo-skutkowe
-
schematy wyjaśniania ścisłego i probabilistycznego
-
dlaczego jest nam potrzebny determinizm?
-
nomologiczno-dedukcyjny schemat wyjaśniania naukowego
Zajęcia 5. Podstawy metodologii
-
nauka a racjonalność,
-
doświadczenie, eksperyment naukowy,
-
nauki „teoretyczne” i „eksperymentalne”,
-
nauki „teoretyczne” i „opisowe”,
-
metoda naukowa – szczegółowe metody nauk a ogólna metodologia nauki
-
uniwersalizm ogólnej metodologii nauk.
Zajęcia 6. W poszukiwaniu METODY
-
starożytne ideały poznania naukowego – rola logiki i metody dedukcyjnej
367
-
średniowiecze – przygotowanie nowożytnej metodologii (m.in. : metoda zgodności i
różnicy Dunsa Szkota, pierwsza prerogatywa nauk eksperymentalnych Bacona,
zasada Ockhama
-
nowożytny ideał wiedzy naukowej – Kartezjusz i metoda dedukcyjna, empiryzm
brytyjski, Leibniz i propozycja formalizacji języka
-
ku współczesności – analityka sądów, pozytywizm i neopozytywizm, spór o
racjonalność metody naukowej
Zajęcia 7. Formułowanie praw naukowych
-
formułowanie praw naukowych – od obserwacji do prawa – indukcja
-
formułowanie praw naukowych – od ogółu do szczegółu – dedukcja
-
indukcja a problem pewności naukowej
-
idealizacja i redukcja
Zajęcia 8. Hipotezy i sprawdzanie wiedzy
-
hipotezy naukowe i ich sprawdzanie
-
konfirmacja, weryfikacja, falsyfikacja
-
fakt empiryczny i spór o naturę zdań obserwacyjnych
-
konwencjonalizm Poincare’go
Zajęcia 9. Między eksperymentem a wiedzą
-
od eksperymentu do uprawdopodobnienia wiedzy
-
asymetria wyjaśniania i przewidywania
-
falsyfikacjonizm Poppera
Zajęcia 10. Skąd brać nowe teorie w nauce?
-
heureza i jej rola w nauce
-
problem odkrycia naukowego
-
kontekst odkrycia i uzasadnienia
368
Zajęcia 11. Standard empiryzmu logicznego i jego graniczenia
-
program formalizacji teorii naukowych
-
pozytywizm empiryczny jako odpowiedź na sceptycyzm Hume’a
-
ograniczenia logiczno-empirycznego programu metodologicznego
Zajęcia 12. Między metafizyką a psychologią wiedzy
-
metafizyczny aspekt wiedzy naukowej
-
psychologiczny aspekt wiedzy naukowej
-
podmiotowe i bezpodmiotowe podejście do poznania (tzw. epistemologia bez
podmiotu poznającego)
Zajęcia 13. Osadzenie w kulturze i dziejach
-
socjologiczny aspekt wiedzy naukowej
-
historyczny aspekt wiedzy naukowej
Zajęcia 14. Nauka a wartości
-
zagadnienie wartości a metoda naukowa
-
rozwój nauki – postęp w nauce
-
problem racjonalności wiedzy naukowej
Zajęcia 15. Ewolucjonizm w aspekcie metody
-
ewolucjonizm naukowy a filozoficzny program metafizyczny
-
ewolucjonizm jako socjologiczny model kultury
a. uczestnictwo i aktywność na zajęciach
369
b. referat w trakcie ćwiczeń (obligatoryjnie)
c. zaliczenie cząstkowe części przedmiotu dotyczącej logiki
d. wykonanie pracy semestralnej na jeden z wybranych tematów podanych przez
prowadzącego kurs
e. egzamin testowy z przedmiotu
Wykład i ćwiczenia przeprowadzane metodami tradycyjnymi z uwzględnieniem zastosowania
środków multimedialnych na wybranych jednostkach zajęć.
Student powinien zapoznać się z podstawowymi terminami i wstępnie opanować metody logiki
formalnej na poziomie sylogistyki. Powinien również poznać wybrane zagadnienia logiki
pragmatycznej, w szczególności problematykę argumentacji i dysputy naukowej. W części
metodologicznej powinien uzyskać ogólną wiedzę metodologiczną. W jej zakresie winien się
zapoznać z filozofią nauki, problemami ideału wiedzy racjonalnej, uzasadnienia empirycznego
nauki oraz z problematyką wyjaśniania i dowodzenia w nauce, strukturą nauki i niektórymi
problemami związanymi ze społecznym usytuowaniem nauk. Powinien również zapoznać się z
przemianami we współczesnej nauce, szczególnie powiązanymi z paradygmatem ewolucyjnym i
teorią złożoności.
5. Forma i warunki zaliczenia: zaliczenie na ocenę
1. Żarnecka-Biały E., Mała logika,– podstawy logicznej analizy tekstów, wnioskowania i
argumentacji, Wyd. Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2006
2. Amsterdamski, S., Między historią a metodą, PIW, W-wa 1983
3. Krajewski, W., Prawa Nauki – Przegląd zagadnień metodologicznych
i
filozoficznych, Książka i Wiedza, W-wa 1998
4. Sady W., Spór o racjonalność naukową od Poincarego do Laudana, Wyd. Funna, Wrocław
2000
5. Amsterdamski, S., Między doświadczeniem a metafizyką, Książka i Wiedza, W-wa 1975
1. Popper K., Logika odkrycia naukowego, PWN, W-wa 1977
370
2. Kuhn T., Struktura rewolucji naukowych, PWN, W-wa 1968
3. Feyerabend, P. K., Przeciw metodzie, Siedmioróg 1996
4. Problemy socjologii wiedzy, PWN, W-wa 1985
5. Polkinghorne J., Poza nauką, Wydawnictwo Amber, W-wa 1998
6. Strawson P. F., Analiza i metafizyka - rozdz. IX, , ZNAK, Kraków 1994
7. Losce, J., Wprowadzenie do filozofii nauki, Prószyński i S-ka, W-wa 2001
8. Sztompka P., Teoria i wyjaśnianie, PWN, W-wa 1973
9. Watkins J., Nauka a sceptycyzm, PWN, W-wa 1989
10. Biedrzycki M., Genetyka Kultury, Prószyński i S-ka, 1998
Nazwa przedmiotu: Mikrosocjologia I
Rok studiów: I
Semestr: I
Prowadzący: dr Tadeusz Sozański
Liczba godzin: 30
Zapoznanie słuchaczy z klasycznymi teoriami mikrosocjologicznymi i badaniami małych grup
społecznych w szerokim zakresie tematycznym z uwzględnieniem zainteresowań badawczych
wykładowcy oraz zapoczątkowanej przez prof. Jacka Szmatkę (1950–2001) tradycji wykładania
mikrosocjologii jako dyscypliny teoretyczno-eksperymentalnej zajmującej się „procesami
grupowymi”.
Tematy wykładów
1. Co to jest nauka? Podziały nauk. Socjologia jako nauka empiryczna i teoretyczna.
2. Osobliwości socjologii. Trzy generacje teorii socjologicznych.
371
3. Podstawowe
wiadomości
o
eksperymencie
jako
metodzie
sprawdzania
hipotez
teoretycznych w mikrosocjologii.
4. Architektura świata społecznego. Koncepcje wielopoziomowości świata społecznego.
Elementarne zjawiska i procesy społeczne. Biologiczne i kulturowe podstawy zjawisk
mikrospołecznych.
5. Pojęcie grupy społecznej. Spór o sposób istnienia grup i innych całości społecznych.
Systemowe modele grup.
6. Podziały grup społecznych. Grupy pierwotne. Wielość zmiennych różnicujących grupy (w
ujęciu Mertona).
7. Historia mikrosocjologii: wkład klasyków socjologii XIX i XX wieku; odkrycie zjawiska
facylitacji
społecznej;
badania
grup
naturalnych;
odkrycie
grup
nieformalnych
wytwarzających normy.
8. Historia mikrosocjologii: teoria pola i dynamika grupowa; współczesna mikrosocjologia
strukturalna.
9. Modele aktora i interakcji społecznej. Mikrosocjologia a psychologia społeczna.
Atrakcyjność interpersonalna w diadzie. Interakcja jako komunikowanie się prowadzące do
uzgodnienia postaw (układ A-B-X Newcomba).
10. Model racjonalnego aktora. Teoria racjonalnego wyboru i jej oddziaływanie na
mikrosocjologię.
11. Teoria elementarna Davida Willera. Relacje wymiany, przymusu i konfliktu.
12. Interakcja społeczna jako wymiana zasobów. Problem targu Nasha.
13. Interakcja w diadzie jako gra. Minimalne sytuacje decyzyjne i minimalne sytuacje
społeczne.
14. Dylemat więźnia. Problem kooperacji. Dylematy społeczne.
Realizacji powyższego celu służą wykłady i ćwiczenia oraz lektura opracowań podręcznikowych i
klasycznych prac oryginalnych.
przedmiotu
Poznanie współczesnego stanu wiedzy w dziedzinie mikrosocjologii oraz metod badawczych tej
subdyscypliny socjologicznej.
372
Egzamin pisemny w formie testu wyboru (egzamin poprawkowy pisemny – pytania otwarte)
Elementy mikrosocjologii, część I i II, Kraków 1979, 1992 (skrypty UJ). J. Szmatka. Małe struktury
społeczne. Warszawa 1989. R. Brown. Procesy grupowe. Gdańsk 2006.
Dodatkowe fragmenty w/w pozycji
Rok studiów: I
Semestr: I
Prowadzący: mgr Agnieszka Ostafińska
Głównym celem ćwiczeń jest uzupełnienie i poszerzenie tematyki wykładu, drogą analizy i
krytycznej dyskusji literatury przedmiotu uwzględnionej w programie. Ćwiczenia mają również za
zadanie przegotowanie studentów do egzaminu z kursu „Mikrosocjologia”.
2. Opis przedmiotu - treść kształcenia (z przyporządkowaną literaturą):
1.
Wprowadzenie w tematykę zajęć i omówienie podstawowych pojęć.
Życie społeczne w kontekście biologii ewolucyjnej.
- SZACKA Barbara, Wprowadzenie do socjologii, Warszawa 2003. Rozdział 2 (Biologiczne
podstawy życia społecznego z perspektywy biologii ewolucyjnej) s.55-71.
2.
Ujęcie mikrostrukturalne i makrostrukturalne.
- RYBICKI Paweł, Wielkie i małe struktury społeczne, [w]: P. Rybicki, Struktura
społecznego świata, Warszawa 1979, s.184–219;
373
- SZTOMPKA Piotr, Pojęcie struktury społecznej: próba uogólnienia, [w:] P. Sztompka, M.
Kucia (red.) Socjologia. Lektury, Kraków 2005, s.170-180.
3.
Struktura świata społecznego.
- SZMATKA Jacek, Emergentny strukturalizm socjologiczny – dochodzenie do
paradygmatu analizy mikrostruktur społecznych, [w]: J. Szmatka, Małe struktury społeczne.
Wstęp do mikrosocjologii strukturalnej, Warszawa 2007. Rozdział 1, s.15–43.
4.
Pojęcie grupy społecznej.
- RYBICKI Paweł, Grupy społeczne [w:] P. Rybicki, Społeczeństwo miejskie, Warszawa
1972. Rozdział VI.1, s.207–217.
- MIKA Stanisław, Psychologia społeczna. Wyd. III. Warszawa 1981. Rozdział V (Grupy
jako system jednostek pozostających ze sobą w interakcji, fragment), s.328–340.
- * HEIDTMAN Joanna, Typy grup społecznych, [w:] Encyklopedia Socjologii. Suplement,
Warszawa 2005.
5.
Strukturalistyczna koncepcja grupy społecznej i podziały grup społecznych.
- SZMATKA Jacek, Próba strukturalistycznej koncepcji małej grupy społecznej. „Studia
Socjologiczne” 1983 nr 2, s.153–170.
- MERTON Robert K, Prowizoryczna lista własności grup społecznych, [w]: J. Szmatka
(red.). Elementy mikrosocjologii I (Wybór tekstów). Kraków 1979, s., 67–80.(artykuł ten
znajduje się również [w:] P. Sztompka, M. Kucia (red.) Socjologia. Lektury, Kraków 2005,
s.244-254.
- * MAZUR Joanna, Grupa społeczna, [w:] Encyklopedia Socjologii, tom I, Warszawa
1998, s. 260-267.
6.
Proces interakcji.
- SZACKA Barbara, Wprowadzenie do socjologii. Warszawa 2003. Rozdział V (Interakcje
społeczne), s.119–133.
- NEWCOMB Theodore M. R.H. TURNER, P.E. CONVERSE, Psychologia społeczna,
Warszawa 1965; Dodatek C (Analiza procesu interakcji), s.577–583.
7.
Atrakcyjność interpersonalna i struktura socjometryczna.
374
- SZMATKA Jacek, Struktura socjometryczna, [w]: MSS, J. Szmatka, Małe struktury
społeczne. Wstęp do mikrosocjologii strukturalnej, Warszawa 2007.Rozdział 6 (6.1-6.3.3),
s.161–184.
8.
Relacje wymiany, przymusu i konfliktu.
- UHL Izabela, Co to jest „teoria elementarna”?, [w]: T. Sozański, J. Szmatka, M. Kempny
(red.), Struktura, wymiana, władza. Studia z socjologii teoretycznej, Warszawa 1993, s. 7399.
9.
Dylematy społeczne – problem kooperacji.
- MLICKI Marek, Konflikty społeczne. Pułapki i dylematy działań zbiorowych, Warszawa
1992. Rozdział 4 (O dylematach społecznych), s.57–68; Rozdział 7 (Jednostka i grupa
wobec dylematu), s.109–132.
10.
Procesy grupowe i skuteczność działania społecznego.
- ARONSON Elliot, T.D. W ILSON, R.M. AKERT, Psychologia społeczna. Serce i umysł,
Poznań 1997. Rozdział 9 (Procesy grupowe, fragment), s.354–379.
-
BROWN Rupert, Procesy grupowe, Gdańsk 2006. Rozdział 5 (Kto jest bardziej
skuteczny – jednostki czy grupy), s.153–200.
Kolokwium semestralne.
Metodą realizacji celu ćwiczeń jest wspólna ze studentami analiza zadanej literatury oraz krytyczna
dyskusja nad nią.
przedmiotu
Studenci powinni zdobyć wiedzę na temat zagadnień z zakresu mikrosocjologii. Potrafić wskazać i
opisać zjawiska zachodzące na poziomie małych struktur społecznych oraz wyjaśnić i analizować
procesy zachodzących w grupach społecznych. Oczekiwaną umiejętnością nabytą podczas kursu
jest również prawidłowe operowanie aparatem pojęciowym.
Do zaliczenia ćwiczeń wymagana jest regularna obecność na zajęciach, aktywne uczestnictwo w
dyskusjach oraz pozytywna ocena z przeprowadzonych zaliczeń. Znajomość literatury przedmiotu
sprawdzana jest na zajęciach podczas omawiania poszczególnych zagadnień. Ponadto studenci
375
zobowiązani są przygotować pracę pisemną zadaną przez prowadzącego, zaliczyć kolokwium
(cząstkowe) z literatury (w trakcie semestru) oraz kolokwium semestralne w trakcie sesji.
Nazwa przedmiotu: Wstęp do socjologii, cz. I
Rok studiów: I
Semestr: I
Prowadzący: prof. zw. dr hab. Hieronim Kubiak (wykład) i dr Dominika Sozańska (ćwiczenia)
Forma kursu: wykład (oznaczany dalej literą W) połączony z ćwiczeniami (oznaczanymi dalej
literą C).
Liczba godzin: 30 godzin wykładu oraz 30 godzin ćwiczeń
Kurs pomyślany jest jako wprowadzenie do naukowego myślenia o życiu społecznym ludzi
i zarazem przygotowanie do samodzielnej lektury tekstów socjologicznych, z którymi
słuchacze będą mieli do czynienia w toku studiów. Dlatego tez prowadzony jest
jednocześnie na dwu poziomach: 1/ ogólnych kategorii pojęciowych i zasad właściwych
większości socjologii szczegółowych oraz 2/ aplikacji tych kategorii i zasad do analizy
wybranych zakresów zjawisk i procesów życia społecznego w warunkach współczesnej
cywilizacji.
1/ (W i C) Czym jest socjologia?
2/ (C) Socjologia w Krakowie na tle historii polskiej socjologii.
3/ (W) Socjologia jako nauka społeczna.
4/ (W i C) Uprawianie socjologii.
5/ (W i C) Główne perspektywy teoretyczne współczesnej socjologii.
6/ (W i C) Społeczeństwo jako rzeczywistość obiektywna.
7/ (W i C) Determinanty życia społecznego.
8/ (W i C) Kultura.
9/ (W i C) Wartości, normy, znaki.
376
10/ (W) Potrzeby i instytucje.
11/ (W) Więź społeczna.
12/ (W i C) Zbiorowości społeczne.
13/ (C) Rodzina.
14/ (W) Struktura społeczna.
15/ (W) Stratyfikacja społeczna.
Wykład połączony z pełną wizualizacją wszystkich nazwisk, dat, definicji, paradygmatów
oraz struktury wszystkich prezentowanych teorii i ich twierdzeń.
przedmiotu.
Socjologia traktowana jest przez prowadzących kurs nie jako stan hic et nunc, lecz jako trwający
przez wieki proces – pełen nieoczekiwanych zwrotów – formowania się ludzkiej samowiedzy i
umiejętności radzenia sobie z własną rzeczywistością. Socjologia widziana z tej perspektywy to,
innymi słowy, przygoda intelektualna umożliwiająca zarówno opis, jak i wyjaśnienie grupowych
aspektów ludzkiej egzystencji i te właśnie umiejętności powinni opanować – przynajmniej w
stopniu podstawowym – studenci uczestnicząc czynnie w wykładach i w ćwiczeniach.
Zaliczenie ćwiczeń i zdanie pisemnego egzaminu (trwającego ok. 90 minut) z całego
materiału prezentowanego i dyskutowanego zarówno w trakcie wykładów jak ćwiczeń.
O ocenie ostatecznej rozstrzyga wynik egzaminu.
1/ Anthony Giddens (1998) Socjologia. Zwięzłe, lecz krytyczne wprowadzenie. Poznań:
Zysk i S-ka Wydawnictwo.
2/ Barbara Szacka (2003) Wprowadzenie do socjologii. Warszawa: Oficyna Naukowa.
3/ Piotr Sztompka (2002) Socjologia. Analiza społeczeństwa. Kraków: Wydawnictwo Znak
4/ Jonatan H. Tuner (1998) Socjologia. Koncepcje i ich zastosowanie. Poznań: Zysk i S-ka
Wydawnictwo.
377
1/ Zygmunt Barman (1996) Socjologia. Poznań: Zysk i S-ka Wydawnictwo.
2/ Peter L. Berger (2001) Zaproszenie do socjologii. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe
PWN.
3/ Peter L. Berżer, Thomas Luckmann (1983) Społeczne tworzenie rzeczywistości.
Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
4/ Norma Goodman (1997) Wstęp do socjologii. Poznań: Zysk i S-ka Wydawnictwo.
5/ Jerzy Szacki (2002) Historia myśli socjologicznej. Wydanie nowe. Warszawa:
Wydawnictwo Naukowe PWN.
Plan studiów dla rocznika 2008. Rok ak. 2008/2009
SOCJOLOGIA niestacjonarna ROK I, SEM. I
Wykładowca
Przedmiot
Antropologia kulturowa
Prof. Jarosław Rokicki/
Typ
W
C
Forma
Punkty
przedm.
godz.
godz.
zal.
ECTS
O
30
30
E
5
mgr D. Brzeziński
Demografia społeczna
Dr Krystyna Kluz
O
30
0
E
3
Elementy filozofii
Prof. Beata Szymańska/
O
30
20
E
5
O
20
20
Z/O
5
O
20
20
E
6
O
30
30
E
6
20
Z/O
0
mgr M. Konik, dr Marek
Bonenberg
Logika
i
ogólna Dr J. Płazowski/
metodologia nauk
dr J. Płazowski
Mikrosocjologia I
Dr Tadeusz Sozański/
mgr Agnieszka Ostafińska
Wstęp do socjologii I
Dr Mirosław Boruta/
dr D. Sozańska
Język angielski
Razem
Studium Języków Obcych
O
O
160
140
30
378
Rok studiów: I
Semestr: I
Rodzaj studiów: studia niestacjonarne
Kierunek studiów: Socjologia
1. Ukazanie bogactwa form adaptacji kulturowej człowieka do otaczającego go środowiska,
zarówno przyrodniczego i materialnego, jak i społecznego.
2. Próba odpowiedzi na pytanie o miejsce człowieka w stworzonym przez niego świecie kultury.
3. Pomoc w wyzwoleniu studentów od stereotypów etnicznych, rasowych i
stereotypów płci.
4. Poszerzenie wiedzy studentów o różnorodności kultur ludzkich, a także ukazanie wielu
alternatywnych, ale także komplementarnych perspektyw poznawczych, w tym naukowych
Wykład zaprojektowany został według dwóch kryteriów porządkujących: problemowego oraz
kierunkowego. Kryterium problemowe dotyczy uporządkowania materiału według dziedzin
aktywności człowieka: ekonomicznej (produkcja, dystrybucja i wymiana dóbr), tworzenie więzi i
struktury społecznej (w tym zwłaszcza struktur pokrewieństwa), zmiany kulturowej, form kultury
symbolicznej. Kryterium kierunkowe porządkuje materiał według głównych orientacji naukowych
– od szkoły heliocentrycznej i koncepcji kręgów kulturowych, poprzez ewolucjonizm, dyfuzjonizm,
funkcjonalizm i strukturalizm po ujęcia postmodernistyczne
i antropologię kognitywną.
379
3.Forma zaliczenia:
Egzamin pisemny testowy
1. Burszta Wojciech, Antropologia kultury, Zysk i S-ka, Poznań 1998 (lub inne
wydanie)
2. Nowicka Ewa, Świat człowieka – świat kultury. Systematyczny wykład problemów
antropologii kulturowej, PWN, Warszawa 1991.
3. Paluch Andrzej K., Mistrzowie antropologii społecznej, PWN, Warszawa 1990.
Rok studiów: I
Semestr: I
Ćwiczenia z antropologii kulturowej mają na celu zapoznanie studentów z wybranymi pracami
Carrithers, M. Sahlins, G. Obeyesekere). Ważnym celem zajęć jest także zwrócenie uwagi na
problematykę inności i różnorodności kulturowej, ze szczególnym uwzględnieniem ich
1. Kwestie organizacyjne. Emisja i omówienie filmu dokumentalnego poświęconego postaci
Bronisława Malinowskiego.
2. Zakres przedmiotowy antropologii. Ewolucja teorii antropologicznej.
3. Koncepcja kultury w antropologii. Zmiany w konceptualizacji kultury na przestrzeni XX wieku.
380
4. Struktura społeczna. Omówienie problematyki funkcjonowania społeczności zbierackołowieckich na przykładzie pracy A. R. Radcliffe-Browna poświęconej Andamańczykom.
5. Rodzina i pokrewieństwo. Analiza instytucji małżeństwa na Wyspach Triobrianda na podstawie
badań B. Malinowskiego.
6. Gospodarka i wymiana. Przybliżenie kategorii „kula” i „potlaczu”.
7. Religia. Analiza religii Nuerów na podstawie pracy E. E. Evansa-Pritcharda.
8. Rytuał i mit. Przejawy „myśli nieoswojonej”.
9. Antropologia historii. Spór między M. Sahlinsem i G. Obeyesekere poświęcony kwestii śmierci
J. Cooka.
10. Prezentacje studentów. Podsumowanie zajęć.
przedmiotu:
antropologicznych.
1. R. Radcliffe-Brown, Wyspiarze z Andamanów. Studia z antropologii społecznej,
Wydawnictwo Marek Drewiecki, Kęty 2006.
2. R. Benedict, Wzory kultury, Muza, Warszawa 2002.
3. E. E. Evans-Pritchard, Religia Nuerów, Wydawnictwo Marek Drewiecki, Kęty 2006.
381
4. Malinowski, Życie seksualne dzikich w północno-zachodniej Melanezji. Miłość, małżeństwo
i życie rodzinne u krajowców z Wysp Triobrianda Brytyjskiej Nowej Gwinei, PWN,
Warszawa 1980.
5. Geertz, Interpretacja kultur. Wybrane eseje, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego,
Kraków 2005.
1. M. Carrithiers, Dlaczego ludzie mają kultury? Uzasadnienie antropologii i różnorodności
2. R. Firth, Społeczności ludzkie, PWN, Warszawa 1965.
3. M. Kempny, E. Nowicka (red.), Badanie kultury. Elementy teorii antropologicznej,
Warszawa 2003.
4. C. Lévi-Strauss, Spojrzenie z oddali, PIW, Warszawa 1993.
5. M. Mauss, Szkic o darze. Forma i podstawa wymiany w społeczeństwach archaicznych, w:
tegoż, Socjologia i antropologia, Wydawnictwo KR, Warszawa 2001,
6. E. Nowicka, Świat człowieka, świat kultury, PWN, Warszawa 2007.
7. G. Obeyesekere, Apoteoza kapitana Cooka. Europejskie mitotwórstwo w rejonie Pacyfiku,
8. R. A. Rappaport, Rytuał i religia w rozwoju ludzkości, Nomos, Kraków 2007.
9. M. Sahlins, Wyspy historii, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2006.
10. Szyjewski, Przejawy „myślenia nieoswojonego”, Etnologia religii, Nomos, Kraków 2008.
Nazwa przedmiotu: Demografia społeczna
Rok studiów: I
Semestr: I
Rodzaj studiów: Studia niestacjonarne
Specjalność/Specjalności: Socjologia
Prowadzący: dr Krystyna Kluz
382
Celem zajęć jest zapoznanie studentów z podstawowymi pojęciami i metodami demografii
społecznej oraz przedstawienie problemów ludnościowych współczesnego świata i Polski, w
szczególności społecznych uwarunkowań i konsekwencji procesów ruchu naturalnego i
wędrówkowego, struktur społeczno-demograficznych oraz zagadnień polityki ludnościowej.
1. Teoretyczne i metodologiczne podstawy demografii społecznej
1.1. podstawowe systemy analityczne demografii społecznej: aspekt przedmiotowy i
podmiotowy
1.2. wybrane problemy analizy struktur i procesów ludnościowych
2. Źródła informacji o strukturach i procesach ludnościowych
3. Struktury demograficzno-społeczne: ich uwarunkowania i procesualne następstwa
przemian
3.1. struktura ludności według cech biologicznych
3.2.struktura ludności w przestrzeni geograficznej
3.3.struktura ludności w przestrzeni społecznej
4. Rodzina jako podmiot zachowań demograficznych
4.1. struktura i typy rodzin oraz gospodarstw domowych
4.2. proces powstawania rodziny
4.3. proces rozpadu i rekonstrukcji rodziny
5. Reprodukcja ludności i warunkujące ja procesy ruchu naturalnego
5.1. mechanizmy i wzorce rozrodczości
5.2 .mechanizmy i wzorce umieralności
5.3. typy reprodukcji ludności
5.4. teorie wyjaśniające przemiany we wzorcach reprodukcji ludności
6. Migracje ludności
6.1. typy migracji
6.4.mechanizmy procesów migracyjnych – ich uwarunkowania i konsekwencje
6.5.teorie migracji
7. Ludność w świetle prognoz demograficznych: świat – kontynenty - Polska
8. Polityka ludnościowa: kierunki, cele, instrumenty działania
383
Wykład, prezentacja tabelaryczna i graficzna wyników badań ludnościowych przy wykorzystaniu
technik multimedialnych
przedmiotu
Po ukończeniu kursu demografii student powinien: a) rozumieć znaczenie podstawowych
pojęć stosowanych na gruncie demografii i umieć je zastosować przy dokonywaniu opisu i
interpretacji podstawowych cech struktury ludności oraz procesów demograficznych;
b)znać
podstawowe źródła informacji z zakresu statystyki ludności i umieć z nich
skorzystać; c) potrafić zastosować w praktyce podstawowe metody analizy
demograficznej; d)dostrzegać wzajemne powiązania między zjawiskami społecznymi
ludnościowymi i rozumieć ich przyczyny oraz konsekwencje; e) posiadać orientację
zakresie podstawowych problemów ludnościowych współczesnego świata, jego regionów
i
w
i
własnego kraju oraz strategii ich rozwiązywania
egzamin pisemny testowo-opisowy
8. J. Balicki (i in.) Wybrane problemy współczesnej demografii, Łódź 2003
9. J. Z. Holzer: Demografia, Warszawa 2003 (wybrane rozdziały)
10. K. Kluzowa: Demografia; Ludność, w: Encyklopedia socjologii , t.1 i II, Warszawa 1998
4. M. Okólski: Demografia, Warszawa 2004 (wybrane rozdziały)
7. M. Okólski: Demografia zmiany społecznej , Warszawa 2004 (wybrane fragmenty)
1.I. Jaguś: Od wielodzietności do bezdzietności? Przemiany w poglądach na posiadanie
dzieci i ich uwarunkowania, w: Roczniki Socjologii Rodziny, t.XVI, Poznań 2005
2. P. Rydzewski: Rozwód – zjawisko wielowymiarowe, w : Studia Demograficzne 1994
nr 3
3. K. Slany, K. Kluzowa: Rodzina polska w świetle wyników NSP 2002, w: Studia
Socjologiczne 2004 nr 1
4. P. Szukalski: Między przymusem a wyborem – spór o naturę przemian demograficznych
w Polsce, w ostatnich latach, w: Rodzina w zmieniającym się społeczeństwie polskim (red.
W. Warzywoda-KruszyńskaP. Szukalski) , Łódź 2004
5. P. Szukalski: Zagrożenie czy wyzwanie- proces starzenia się ludności, w: Polityka
Społeczna 2006 nr 9
384
9. Wędrowcy i migranci - pomiędzy marginalizacją a integracją ( red. E. Nowicka, B.
Cieślińska),
Kraków 2005 (wybrane fragmenty)
7. Rocznik Demograficzny 2007, Warszawa 2007, GUS
Rok studiów: I
Semestr: I
Prowadzący: Prof. dr hab. Beata Szymańska
Forma kursu: Wykład
Liczba godzin: 30
Celem wykształcenia jest przekazanie studentom wiedzy na temat podstawowych pojęć
filozoficznych, a także informacji na temat najbardziej znanych stanowisk filozoficznych poprzez
odwołanie się do wybranych postaci wielkich filozofów i najważniejszych nurtów filozoficznych.
1. Filozoficzne stanowiska materializmu, idealizmu (obiektywnego i subiektywnego),
sceptycyzmu, agnostycyzmu, empiryzmu, racjonalizmu, irracjonalizmu, determinizmu,
indeterminizmu, finalizmu – 6 godzin.
2. Filozofia starożytna - jońska filozofia przyrody, Demokryt – 2 godziny.
3. Sokrates, Platon, Arystoteles, stoicy, Epikur, Plotyn. – 2 godziny.
4. Średniowieczna filozofia chrześcijańska: św. Augustyn, św. Tomasz, spór o uniwersalia - 2
godziny.
5. Filozofia nowożytna :Kartezjusz –2 godziny.
6. Hobbes, Spinoza, Leibniz – 2 godziny.
7. Oświecenie francuskie – 2 godziny.
8. Empiryzm angielski- 2 godziny.
9. Kant - 2 godziny.
10. Hegel (ew również marksizm) – 2 godziny.
385
11. Schopenahuer, Nietzsche – 2 godziny.
12. Pozytywizm (neopozytywizm) –2 godziny.
13. Egzystencjalizm: Kierkegaard, Sartre – 2 godziny.
3.Środki i metody realizacji: wykład
przedmiotu:
Opanowanie pojęć filozoficznych niezbędnych w wykształceniu studenta socjologii, a więc przede
wszystkim w zakresie problematyki człowieka w jego indywidualnym i społecznym życiu i
problematyki etycznej. Student powinien uzyskać także ogólną wiedzę dotyczącą zagadnień
filozoficznych i
ich ujęć przez najwybitniejszych filozofów. Umiejętność prawidłowego
rozpoznawania w dyskursach nauk humanistycznych i społecznych wątków i identyfikacji
filozoficznych.
5. Forma i warunki zaliczenia: egzamin
Tatarkiewicz, Historia Filozofii tom 1-3, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007 (lub
dowolne inne wydanie).
7. Literatura uzupełniająca: Wybrane fragmenty tekstów filozoficznych podane studentom na
ćwiczeniach.
Rok studiów: I
Semestr: I
Prowadzący: Marek Bonenberg
386
Ćwiczenia do wykładu z Elementów filozofii, których celem jest zapoznanie studentów z
wybranymi fragmentami literatury filozoficznej i pomoc w nabyciu umiejętności analizowania tego
typu tekstów.
Samodzielna lektura, a następnie wspólna analiza wybranych fragmentów następujących tekstów:
1. Platon, 'Uczta'
2. Arystoteles 'Metafizyka', ks. VII
3. Kartezjusz, 'Rozprawa o metodzie'
4. D. Hume, „Badania dotyczące rozumu ludzkiego'
5. J-P. Sartre, 'List o humanizmie'
6. E. Mounier, 'Personalizm'
7. J-F. Lyotard, 'Kondycja ponowoczesna'
8. E. Gellner, 'Postmodernizm, rozum i religia'
Analiza tekstów i dyskusja na temat poruszanych w nich problemów
Wiedza w zakresie zagadnień poruszanych w analizowanych fragmentach oraz umiejętność
samodzielnej problematyzacji i analizy tekstów humanistycznych.
Zaliczenie – obecność i aktywność w trakcie zajęć
Podana wyżej
Podana wyżej
387
Rok studiów: I
Semestr: I
Prowadzący: mgr Marcin Konik
Liczba godzin: 20
1. Opis przedmiotu – cel kształcenia :
Głównym celem ćwiczeń jest przygotowanie studentów do egzaminu z kursu „Elementy filozofii”.
Ćwiczenia stanowią uzupełnienie treści prezentowanych podczas wykładu. Podczas ćwiczeń
studenci mają zapoznać się z podstawową problematyką filozoficzną.
1. Wprowadzenie w tematykę zajęć, omówienie podstawowych zagadnień i kierunków
filozofii, nakreślenie obrazu historii filozofii.
2. Krótkie omówienie filozofii przedsokratejskiej wprowadzenie do filozofii Platona. Analiza
wybranych fragmentów Uczty Platona.
3. Zapoznanie studentów z problematyką metafizyki. Wprowadzenie do filozofii Arystotelesa.
Analiza fragmentów Metafizyki Arystotelesa.
4. Początki filozofii chrześcijańskiej. Filozofia św. Augustyna. Analiza fragmentów dialogu O
wolnej woli.
5. Filozofia dojrzałego średniowiecza – powstanie i rola uniwersytetów, działalność zakonów,
podstawowe problemy scholastyki (spór o uniwersalia). Wprowadzenie do filozofii
Tomasza z Akwinu.
6. Analiza wybranych fragmentów Summy teologicznej Tomasza z Akwinu.
7. Początki filozofii nowożytnej. Problematyka dualizmu psycho-fizycznego. Lektura
fragmentów Medytacji o filozofii pierwszej Kartezjusza.
8. „Przewrót kopernikański” Kanta w epistemologii. Imperatyw kategoryczny. Omówienie
tekstu Prolegomena Kanta.
388
9. Historiozofia i dialektyka. Filozofia Hegla. Analiza wybranych fragmentów Fenomenologii
ducha.
10. Kolokwium zaliczeniowe
Cel ćwiczeń realizowany jest poprzez wspólną ze studentami analizę wybranych tekstów
filozoficznych. Studenci wprowadzani są w problematykę tekstu poprzez przedstawienie przez
prowadzącego, kontekstu historycznego oraz merytorycznego, stanowiącego tło dla omawianego
tekstu.
przedmiotu:
Studenci powinni zdobyć wiedzę na temat podstawowych dziedzin filozoficznych i ich zakresu.
Oczekiwaną umiejętnością jest kojarzenie najważniejszych nazwisk z epokami i zagadnieniami.
Ćwiczenia mają być zarazem wprowadzeniem w podstawy historii filozofii (rozpatrywanej w
szerszym kontekście kulturowym). Na zajęciach studenci powinni zdobyć podstawowe
umiejętności analizy tekstu filozoficznego, oraz kojarzenia go z odpowiednim kontekstem. Jednym
z oczekiwanych rezultatów jest krytyczne podejście do tekstu.
Do zaliczenia ćwiczeń wymagana jest obecność na zajęciach, aktywne uczestnictwo, pozytywna
ocena z przeprowadzonych sprawdzianów. Znajomość tekstów sprawdzana jest na zajęciach
podczas omawiania poszczególnych zagadnień. Ponadto studenci zobowiązani są zaliczyć
sprawdzian z części tekstów (w trakcie semestru) oraz kolokwium semestralne.
1. Platon, Uczta, ss. 31-89, Kęty 1999
2. Arystoteles, Metafizyka, księga XII, ss. 197-245, Lublin 1998
3. św. Augustyn, O wolnej woli, ss. 526-566, 580-591, Kraków
4. św. Tomasz z Akwinu, Summa teologiczna, ss. 16-52, Kraków
5. Kartezjusz, Medytacje o filozofii pierwszej, ss. 29-68, Kraków 2002
6. I. Kant, Prolegomena, ss. 19-33, 82-105, Kraków 2005
7. G. W. F. Hegel, Fenomenologia ducha, Warszawa 2002
1. W. Tatarkiewicz, Historia filozofii, t. 1-3, Warszawa 1999
389
2. K. Ajdukiewicz, Zagadnienia i kierunki filozofii, Warszawa 1983
Nazwa przedmiotu: Logika i ogólna metodologia nauk
Rok studiów: I
Semestr: I
Prowadzący: dr Jan Werszowiec Płazowski
Liczba godzin: wykład- 20 godzin, ćwiczenia- 20 godzin
Kurs pt. „Wstęp do logiki i ogólnej metodologii nauk” ma na celu zapoznanie studentów z
głównymi zagadnieniami logiki i ogólnej metodologii nauk. W szczególności ma przybliżyć
studentom tematykę związaną z strukturą teorii i praw naukowych, problemem naukowego
wyjaśniania zjawisk i uzasadniania praw naukowych, osadzeniem metody naukowej w kontekście
logicznym, filozoficznym, socjologicznym i historycznym.
Zajęcia 1. Pojęcia i definiowanie pojęć
-
dedukowalność a prawa logiki
-
definicje i definiowanie
-
rodzaje definicji
-
warunki poprawności definicji
-
czego nie można zdefiniować
Zajęcia 2. Prawa naukowe
-
czym jest prawo naukowe?
-
rodzaje i przykłady praw naukowych (prawa szczegółowe, jednostkowe, ogólne.
-
rola praw naukowych – aspekt poznawczy
390
-
rola praw naukowych – aspekt praktyczny
Zajęcia 3. Teorie naukowe i związki ponad teoriami naukowymi
-
struktura ogólna wiedzy naukowej:
i. Teoria
ii. Model
iii. Hipotezy i tezy naukowe
-
formalna struktura wiedzy naukowej
-
system wiedzy – związki ponad teoriami naukowymi (style myślenia, paradygmaty,
metafizyczne programy badawcze)
Zajęcia 4. Wyjaśnianie w nauce.
-
wyjaśnianie deterministyczne a teleologiczne
-
ścisłe i statystyczne związki przyczynowo-skutkowe
-
schematy wyjaśniania ścisłego i probabilistycznego
-
dlaczego jest nam potrzebny determinizm?
-
nomologiczno-dedukcyjny schemat wyjaśniania naukowego
Zajęcia 5. Podstawy metodologii
-
nauka a racjonalność,
-
doświadczenie, eksperyment naukowy,
-
nauki „teoretyczne” i „eksperymentalne”,
-
nauki „teoretyczne” i „opisowe”,
-
metoda naukowa – szczegółowe metody nauk a ogólna metodologia nauki
-
uniwersalizm ogólnej metodologii nauk.
Zajęcia 6. W poszukiwaniu METODY
-
starożytne ideały poznania naukowego – rola logiki i metody dedukcyjnej
391
-
średniowiecze – przygotowanie nowożytnej metodologii (m.in. : metoda zgodności i
różnicy Dunsa Szkota, pierwsza prerogatywa nauk eksperymentalnych Bacona,
zasada Ockhama
-
nowożytny ideał wiedzy naukowej – Kartezjusz i metoda dedukcyjna, empiryzm
brytyjski, Leibniz i propozycja formalizacji języka
-
ku współczesności – analityka sądów, pozytywizm i neopozytywizm, spór o
racjonalność metody naukowej
Zajęcia 7. Formułowanie praw naukowych
-
formułowanie praw naukowych – od obserwacji do prawa – indukcja
-
formułowanie praw naukowych – od ogółu do szczegółu – dedukcja
-
indukcja a problem pewności naukowej
-
idealizacja i redukcja
Zajęcia 8. Hipotezy i sprawdzanie wiedzy
-
hipotezy naukowe i ich sprawdzanie
-
konfirmacja, weryfikacja, falsyfikacja
-
fakt empiryczny i spór o naturę zdań obserwacyjnych
-
konwencjonalizm Poincare’go
Zajęcia 9. Między eksperymentem a wiedzą
-
od eksperymentu do uprawdopodobnienia wiedzy
-
asymetria wyjaśniania i przewidywania
-
falsyfikacjonizm Poppera
Zajęcia 10. Skąd brać nowe teorie w nauce?
-
heureza i jej rola w nauce
-
problem odkrycia naukowego
-
kontekst odkrycia i uzasadnienia
392
Zajęcia 11. Standard empiryzmu logicznego i jego graniczenia
-
program formalizacji teorii naukowych
-
pozytywizm empiryczny jako odpowiedź na sceptycyzm Hume’a
-
ograniczenia logiczno-empirycznego programu metodologicznego
Zajęcia 12. Między metafizyką a psychologią wiedzy
-
metafizyczny aspekt wiedzy naukowej
-
psychologiczny aspekt wiedzy naukowej
-
podmiotowe i bezpodmiotowe podejście do poznania (tzw. epistemologia bez
podmiotu poznającego)
Zajęcia 13. Osadzenie w kulturze i dziejach
-
socjologiczny aspekt wiedzy naukowej
-
historyczny aspekt wiedzy naukowej
Zajęcia 14. Nauka a wartości
-
zagadnienie wartości a metoda naukowa
-
rozwój nauki – postęp w nauce
-
problem racjonalności wiedzy naukowej
Zajęcia 15. Ewolucjonizm w aspekcie metody
-
ewolucjonizm naukowy a filozoficzny program metafizyczny
-
ewolucjonizm jako socjologiczny model kultury
393
Wykład i ćwiczenia przeprowadzane metodami tradycyjnymi z uwzględnieniem zastosowania
środków multimedialnych na wybranych jednostkach zajęć.
przedmiotu:
Student powinien zapoznać się z podstawowymi terminami i wstępnie opanować metody logiki
formalnej na poziomie sylogistyki. Powinien również poznać wybrane zagadnienia logiki
pragmatycznej, w szczególności problematykę argumentacji i dysputy naukowej. W części
metodologicznej powinien uzyskać ogólną wiedzę metodologiczną. W jej zakresie winien się
zapoznać z filozofią nauki, problemami ideału wiedzy racjonalnej, uzasadnienia empirycznego
nauki oraz z problematyką wyjaśniania i dowodzenia w nauce, strukturą nauki i niektórymi
problemami związanymi ze społecznym usytuowaniem nauk. Powinien również zapoznać się z
przemianami we współczesnej nauce, szczególnie powiązanymi z paradygmatem ewolucyjnym i
teorią złożoności.
1. Uczestnictwo i aktywność na zajęciach
2. Referat w trakcie ćwiczeń (obligatoryjnie)
3. Zaliczenie cząstkowe części przedmiotu dotyczącej logiki
4. Wykonanie pracy semestralnej na jeden z wybranych tematów podanych przez
prowadzącego kurs
5. Egzamin testowy z przedmiotu
1. Żarnecka-Biały E., Mała logika,– podstawy logicznej analizy tekstów, wnioskowania i
argumentacji, Wyd. Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2006
2. Amsterdamski, S., Między historią a metodą, PIW, W-wa 1983
3. Krajewski, W., Prawa Nauki – Przegląd zagadnień metodologicznych i filozoficznych,
Książka i Wiedza, W-wa 1998
4. Sady W., Spór o racjonalność naukową od Poincarego do Laudana, Wyd. Funna, Wrocław
2000
5. Amsterdamski, S., Między doświadczeniem a metafizyką, Książka i Wiedza, W-wa 1975
1. Popper K., Logika odkrycia naukowego, PWN, W-wa 1977
2. Kuhn T., Struktura rewolucji naukowych, PWN, W-wa 1968
394
3. Feyerabend, P. K., Przeciw metodzie, Siedmioróg 1996
4. Problemy socjologii wiedzy, PWN, W-wa 1985
5. Polkinghorne J., Poza nauką, Wydawnictwo Amber, W-wa 1998
6. Strawson P. F., Analiza i metafizyka - rozdz. IX, , ZNAK, Kraków 1994
7. Losce, J., Wprowadzenie do filozofii nauki, Prószyński i S-ka, W-wa 2001
8. Sztompka P., Teoria i wyjaśnianie, PWN, W-wa 1973
9. Watkins J., Nauka a sceptycyzm, PWN, W-wa 1989
10. Biedrzycki M., Genetyka Kultury, Prószyński i S-ka, 1998
Rok studiów: I
Semestr: I
Prowadzący: dr Tadeusz Sozański
Liczba godzin: 20
Zapoznanie słuchaczy z klasycznymi teoriami mikrosocjologicznymi i badaniami małych grup
społecznych w szerokim zakresie tematycznym z uwzględnieniem zainteresowań badawczych
wykładowcy oraz zapoczątkowanej przez prof. Jacka Szmatkę (1950–2001) tradycji wykładania
mikrosocjologii jako dyscypliny teoretyczno-eksperymentalnej zajmującej się „procesami
grupowymi”.
2. Opis przedmiotu- treść kształcenia
Tematy wykładów
1. Co to jest nauka? Podziały nauk. Osobliwości socjologii jako nauki empirycznej i
teoretycznej.
2. Metody badawcze socjologii. Podstawowe wiadomości o eksperymencie.
395
3. Architektura świata społecznego. Koncepcje wielopoziomowości świata społecznego.
Elementarne zjawiska i procesy społeczne. Mikrosocjologia i makrosocjologia.
4. Pojęcie grupy społecznej. Podziały grup społecznych. Wielość zmiennych różnicujących
grupy (w ujęciu Mertona).
5. Historia mikrosocjologii w zarysie. Wkład klasyków socjologii XIX i XX wieku. Odkrycie
zjawiska facylitacji społecznej i grup nieformalnych wytwarzających normy.
6. Teoria pola i dynamika grupowa. Współczesna mikrosocjologia strukturalna.
7. Modele interakcji społecznej. Atrakcyjność interpersonalna w diadzie. Interakcja jako
komunikowanie się prowadzące do uzgodnienia postaw. Mikrosocjologia a psychologia
społeczna.
8. Model racjonalnego aktora. Teoria elementarna Davida Willera. Relacje wymiany,
przymusu i konfliktu.
9. Interakcja społeczna w diadzie jako gra. Minimalne sytuacje decyzyjne i minimalne sytuacje
społeczne.
10. Dylemat więźnia. Problem kooperacji. Dylematy społeczne.
Realizacji powyższego celu służą wykłady i ćwiczenia oraz lektura opracowań podręcznikowych i
klasycznych prac oryginalnych.
przedmiotu
Poznanie współczesnego stanu wiedzy w dziedzinie mikrosocjologii oraz metod badawczych tej
subdyscypliny socjologicznej.
Egzamin pisemny w formie testu wyboru (egzamin poprawkowy pisemny – pytania otwarte)
Elementy mikrosocjologii, część I i II, Kraków 1979, 1992 (skrypty UJ). J. Szmatka. Małe struktury
społeczne. Warszawa 1989. R. Brown. Procesy grupowe. Gdańsk 2006.
Dodatkowe fragmenty w/w pozycji
396
Rok studiów: I
Semestr: I
Prowadzący: mgr Agnieszka Ostafińska
Głównym celem ćwiczeń jest uzupełnienie i poszerzenie tematyki wykładu, drogą analizy i
krytycznej dyskusji literatury przedmiotu uwzględnionej w programie. Ćwiczenia mają również za
zadanie przegotowanie studentów do egzaminu z kursu „Mikrosocjologia”.
2. Opis przedmiotu - treść kształcenia (z przyporządkowaną literaturą):
1.
Wprowadzenie w tematykę zajęć i omówienie podstawowych pojęć.
Życie społeczne w kontekście biologii ewolucyjnej.
- SZACKA Barbara, Wprowadzenie do socjologii, Warszawa 2003. Rozdział 2 (Biologiczne
podstawy życia społecznego z perspektywy biologii ewolucyjnej) s.55-71.
2.
Ujęcie mikrostrukturalne i makrostrukturalne.
- RYBICKI Paweł, Wielkie i małe struktury społeczne, [w]: P. Rybicki, Struktura
społecznego świata, Warszawa 1979, s.184–219;
- SZTOMPKA Piotr, Pojęcie struktury społecznej: próba uogólnienia, [w:] P. Sztompka, M.
Kucia (red.) Socjologia. Lektury, Kraków 2005, s.170-180.
3.
Struktura świata społecznego.
- SZMATKA Jacek, Emergentny strukturalizm socjologiczny – dochodzenie do
paradygmatu analizy mikrostruktur społecznych, [w]: J. Szmatka, Małe struktury społeczne.
Wstęp do mikrosocjologii strukturalnej, Warszawa 2007. Rozdział 1, s.15–43.
4.
Pojęcie grupy społecznej.
397
- RYBICKI Paweł, Grupy społeczne [w:] P. Rybicki, Społeczeństwo miejskie, Warszawa
1972. Rozdział VI.1, s.207–217.
- MIKA Stanisław, Psychologia społeczna. Wyd. III. Warszawa 1981. Rozdział V (Grupy
jako system jednostek pozostających ze sobą w interakcji, fragment), s.328–340.
- * HEIDTMAN Joanna, Typy grup społecznych, [w:] Encyklopedia Socjologii. Suplement,
Warszawa 2005.
5.
Strukturalistyczna koncepcja grupy społecznej i podziały grup społecznych.
- SZMATKA Jacek, Próba strukturalistycznej koncepcji małej grupy społecznej. „Studia
Socjologiczne” 1983 nr 2, s.153–170.
- MERTON Robert K, Prowizoryczna lista własności grup społecznych, [w]: J. Szmatka
(red.). Elementy mikrosocjologii I (Wybór tekstów). Kraków 1979, s., 67–80.(artykuł ten
znajduje się również [w:] P. Sztompka, M. Kucia (red.) Socjologia. Lektury, Kraków 2005,
s.244-254.
- * MAZUR Joanna, Grupa społeczna, [w:] Encyklopedia Socjologii, tom I, Warszawa
1998, s. 260-267.
6.
Proces interakcji.
- SZACKA Barbara, Wprowadzenie do socjologii. Warszawa 2003. Rozdział V (Interakcje
społeczne), s.119–133.
- NEWCOMB Theodore M. R.H. TURNER, P.E. CONVERSE, Psychologia społeczna,
Warszawa 1965; Dodatek C (Analiza procesu interakcji), s.577–583.
7.
Atrakcyjność interpersonalna i struktura socjometryczna.
- SZMATKA Jacek, Struktura socjometryczna, [w]: MSS, J. Szmatka, Małe struktury
społeczne. Wstęp do mikrosocjologii strukturalnej, Warszawa 2007.Rozdział 6 (6.1-6.3.3),
s.161–184.
8.
Relacje wymiany, przymusu i konfliktu.
- UHL Izabela, Co to jest „teoria elementarna”?, [w]: T. Sozański, J. Szmatka, M. Kempny
(red.), Struktura, wymiana, władza. Studia z socjologii teoretycznej, Warszawa 1993, s. 7399.
9.
Dylematy społeczne – problem kooperacji.
398
- MLICKI Marek, Konflikty społeczne. Pułapki i dylematy działań zbiorowych, Warszawa
1992. Rozdział 4 (O dylematach społecznych), s.57–68; Rozdział 7 (Jednostka i grupa
wobec dylematu), s.109–132.
10.
Procesy grupowe i skuteczność działania społecznego.
- ARONSON Elliot, T.D. W ILSON, R.M. AKERT, Psychologia społeczna. Serce i umysł,
Poznań 1997. Rozdział 9 (Procesy grupowe, fragment), s.354–379.
-
BROWN Rupert, Procesy grupowe, Gdańsk 2006. Rozdział 5 (Kto jest bardziej
skuteczny – jednostki czy grupy), s.153–200.
Kolokwium semestralne.
Metodą realizacji celu ćwiczeń jest wspólna ze studentami analiza zadanej literatury oraz krytyczna
dyskusja nad nią.
przedmiotu
Studenci powinni zdobyć wiedzę na temat zagadnień z zakresu mikrosocjologii. Potrafić wskazać i
opisać zjawiska zachodzące na poziomie małych struktur społecznych oraz wyjaśnić i analizować
procesy zachodzących w grupach społecznych. Oczekiwaną umiejętnością nabytą podczas kursu
jest również prawidłowe operowanie aparatem pojęciowym.
Do zaliczenia ćwiczeń wymagana jest regularna obecność na zajęciach, aktywne uczestnictwo w
dyskusjach oraz pozytywna ocena z przeprowadzonych zaliczeń. Znajomość literatury przedmiotu
sprawdzana jest na zajęciach podczas omawiania poszczególnych zagadnień. Ponadto studenci
zobowiązani są przygotować pracę pisemną zadaną przez prowadzącego, zaliczyć kolokwium
(cząstkowe) z literatury (w trakcie semestru) oraz kolokwium semestralne w trakcie sesji.
Nazwa przedmiotu: Wstęp do socjologii I
Rok studiów: I
Semestr: I
399
Prowadzący: Dr Mirosław Boruta (wykład), Dr Dominika Sozańska (ćwiczenia)
Forma kursu: wykład, ćwiczenia
Liczba godzin: wykład – 30 godzin, ćwiczenia -30 godzin
Zapoznanie studentów z problematyką socjologii. Przekazanie im wiedzy na temat historii i
współczesnych kierunków socjologii oraz miejsca tej dyscypliny wśród innych nauk społecznych.
Nauki społeczne, socjologia jako nauka, wiedza potoczna a wiedza naukowa, początki myśli
socjologicznej. Pierwsi klasycy socjologii. Funkcje socjologii jako nauki, działy socjologii i ich
powiązanie z typami zbiorowości społecznych, pojęcia grupy i interakcji społecznej, socjologia w
Polsce. Socjologia scjentystyczna i humanistyczna, klasyczne teorie socjologiczne na poziomie
makro-, mezo- i mikrospołecznym. Metody i techniki badawcze w socjologii. Więź społeczna i jej
rodzaje. Definicja kultury, kultura jako zjawisko społeczne, rzeczywistość historyczna, system
symboli, instrumentalne i psychologiczne wymiary kultury (socjologia Internetu). Społeczeństwo w
dobie globalizacji. Rasa, etniczność, migracje, Polacy za granicą. Klasy i warstwy społeczne,
wczoraj i dziś. Władza i polityka oraz środki masowego przekazu. Edukacja. Rodzina jako grupa i
jako instytucja społeczna.
3. Środki i metody realizacji: wykład akademicki, ćwiczenia aktywizujące, kolokwia.
Poznanie podstawowych problemów stanowiącymi przedmiot zainteresowań socjologii oraz
wskazanie na specyfikę socjologii jako dziedziny nauki, która odnosi się do różnych obszarów
rzeczywistości, ale ujmuje je z perspektywy całości społecznych: grup, społeczności, wspólnot, czy
zrzeszeń. Wytworzenie zdolności do zrozumienia struktury społecznej i opisania procesów
społecznych oraz umiejętności odczytywania sensu zachodzących w społeczeństwie interakcji i
relacji. Nabycie przez nich umiejętności postrzegania świata zjawisk społecznych, opanowanie
podstaw języka opisu i wyjaśniania zjawisk społecznych.
400
5. Forma i warunki zaliczenia: egzaminy i zaliczenia. Obowiązuje znajomość treści wykładów
oraz literatury podstawowej i wybranych fragmentów literatury uzupełniającej - tekstów będących
podstawą ćwiczeń.
1. Szacka Barbara, Wprowadzenie do socjologii, Warszawa 2003
2. Szczepański Jan, Elementarne pojęcia socjologii (wydanie rozszerzone), Warszawa
(wydania po) 1970 (wybrane rozdziały)
3. Turowski Jan, Socjologia. Małe struktury społeczne, Lublin 1993, 2001
4. Turowski Jan, Socjologia. Wielkie struktury społeczne, Lublin 1994, 2000
1. Babbie Earl, Badania społeczne w praktyce, Warszawa 2004
2. Encyklopedia socjologii, tomy I-IV, Suplement, Indeksy, Warszawa (od 1998)
3. Giddens Anthony, Socjologia, Warszawa 2004
4. Słownik socjologii i nauk społecznych, Warszawa 2004
5. Socjologia. Lektury, red. Piotr Sztompka, Marek Kucia, Kraków 2005
Socjologia stacjonarna ROK II, SEM. III
Specjalność: Psychosocjologia
Przedmiot
Typ
W
C
Forma Punkty
przedm.
godz.
godz.
zal.
ECTS
15
30
E/Z
6
15
15
Z/O
2
E
3
E
3
Metody i techniki badań Prof. Jan Jerschina/ Prof. O
socjologicznych I
Prawa
i
wolności Prof. Halina Wantuła/ Prof. O
człowieka
Socjologia
Jan Jerschina
Halina Wantuła
procesów Dr Krzysztof Prendecki
O
30
ludnościowych
Psychologia ogólna
Dr Szymon Czapliński
O
30
Socjologia kultury
Dr Katarzyna Brataniec
O
30
Z/O
2
Socjologia mediów
Dr A. Kościółek
O
30
Z/O
2
Socjologia wsi i miasta
Prof.
Rębowska- O
30
Z/O
2
Anna
30
Sowa
401
Przedmiot
Współczesne
teorie Prof. Jarosław Rokicki/
socjologiczne
dr Ryszard Sęczyk
Język angielski
Studium
Typ
W
C
Forma Punkty
przedm.
godz.
godz.
zal.
ECTS
O
30
30
E
5
30
Z/O
1
Z/O
4
O
Języków Obcych
Wg listy przedmiotów do FOW
Zajęcia do wyboru
30
wyboru
Razem
240
Język obcy fakultatywny Studium Języków Obcych
135
30
30
Z/O
1
Przedmioty do wyboru:
Uzależnienia
Dr M.Majczyna
Patologie społeczne
Doc. dr M. Leśniak
Etyka społeczna
Prof. ndzw. Jacek Widomski
-
okresie Prof. dr hab. Krystyna Slany
-
Rodzina
w
FOW
-
-
-
Z/O
4
-
-
-
-
-
-
30
Z/O
4
30
transformacji
Język obcy do wyboru
Nazwa przedmiotu: Prawa i wolności człowieka
Rok studiów: II
Semestr: III
Socjologia/Psychosocjologia
Prowadzący: prof. Halina Wantuła
Zapoznanie studentów z podstawowymi pojęciami i koncepcjami prawnymi, z najważniejszymi
aktami krajowymi i międzynarodowymi chroniącymi prawa człowieka, oraz z instytucjami
kontrolującymi realizację tych praw. Ukazanie prawa jako zjawiska społecznego, z którym ciągle
się stykamy, uświadomienie, iż prawo w naszej obecności jest tworzone i nas dotyczy, a także
402
uświadomienie możliwości różnego podejścia do problemów społecznych i odmiennych ich
rozwiązań. Kondycjonowanie do samodzielnego myślenia oraz uwrażliwienie na problematykę
praw człowieka, na występujące problemy społeczne.
Prawo naturalne a prawo pozytywne; pozytywistyczna a prawonaturalna koncepcja prawa; cele i
funkcje prawa; formalne źródła prawa; tworzenie prawa; racjonalny i odpowiedzialny prawodawca;
prawa człowieka (definicje, rodzaje); przyrodzona godność człowieka źródłem praw i wolności;
godność jako wartość etyczna i prakseologiczna. Pojęcia praworządności, społeczeństwa
obywatelskiego, obywatelskiego nieposłuszeństwa.. Systemy ochrony praw człowieka: krajowy,
międzynarodowy, unijny; najważniejsze akta i instytucje.
Wybrane zagadnienia moralno-prawne związane z poszczególnymi prawami i wolnościami
człowieka: aborcja, kara śmierci.
Akta międzynarodowe odnoszące się do osób pozbawionych wolności.
Kara pozbawienia wolności; mediacja; sprawiedliwość naprawcza a sprawiedliwość odpłaty.
Wykład
włączający aktywnie studentów: ich uwagi, wiadomości, refleksje;
część materiału
wizualizowana (przy pomocy środków multimedialnych); materiał wizualizowany (i nie tylko ten)
przekazywany studentom. Skłanianie młodzieży do obserwacji zjawisk, zdarzeń mających związek
z prawami człowieka – odnotowywanie ich naruszania, względnie szczególnie troskliwą czy
spektakularną wręcz ich realizację.
przedmiotu
Znajomość podstawowych pojęć i koncepcji prawnych, najważniejszych akt krajowych i
międzynarodowych chroniących prawa człowieka, oraz instytucji kontrolujących realizację tych
praw; poznanie środków, instytucji krajowych i międzynarodowych pozwalających bronić praw
naruszonych przez administrację państwową czy działania sądów; rozumienie idei praworządności,
społeczeństwa obywatelskiego, obywatelskiego nieposłuszeństwa; poznanie mediacji jako
alternatywnego środka dla kary pozbawienia wolności.
Wyjaśnienie nieporozumień, niejasności związanych z prawną ochroną życia, poznanie
argumentów każdej ze stron uwikłanych w spór.
Wyrobienie nawyku obserwowania społecznych zdarzeń w perspektywie praw i wolności
człowieka.
Uwrażliwienie na naruszanie czyjejkolwiek godności.
403
Egzamin pisemny testowy + opisowy. Uzyskanie stopnia bardzo dobrego wymaga przeczytania
zalecanej lektury (uzupełniającej).
Obecność na wykładach, aktywność może mieć wpływ na
ostateczną ocenę.
•
•
Prawa człowieka. Zarys wykładu. – J. Hołda, Zb. Hołda, D. Ostrowska, J.A. Rybczyńska,
Kraków 2004
•
Powszechna Deklaracja Praw Człowieka
•
Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności,
•
Karta Podstawowych Praw Unii Europejskiej
1. Barker E., Nowe Ruchy Religijne, Kraków 1997
2. Czarna Księga Kobiet, pod redakcją Christine Ockrent, Warszawa 2007
3. Ebadi Shirin, Broniłam ofiar, Warszawa 2007
4. Hassan St., Psychomanipulacja w sektach, Łódź 1997
5. Helminiak D.A., Co Biblia naprawdę mówi o homoseksualności, Gdynia 2002
6. Hoffman B., Oblicza terroryzmu, Warszawa 2001
7. Jarosz M., Samobójstwa. Ucieczka przegranych. Warszawa 2004
8. Miller A., Zniewolone dzieciństwo, Poznań 1999
9. Modrzewskiego Andrzeja Frycza Myśli polityczne (wybór), Warszawa
10. Ossowska M., Wzór demokraty, Lublin 1992
11. Paleczny T., Sekty W poszukiwaniu utraconego raju, Kraków 1998
12. Pilecka B., Psychospołeczny kontekst homoseksualizmu, Kraków 1999
13. Singer P., O życiu i śmierci Upadek etyki tradycyjnej, Warszawa 1997
14. Widacki J. Rozważania o prawie i sprawiedliwości, Kraków 2007
Rok studiów: II
Semestr: III
404
Prowadzący: Halina Wantuła
Poznanie i uświadomienie sobie własnych praw i obowiązków obywatelskich. Wykształcenie
nawyku obserwowania wydarzeń społeczno-politycznych, ekonomicznych w perspektywie praw i
wolności człowieka. Poznanie –szansa zrozumienia – argumentacji różnych stanowisk w trudnych
kwestiach moralno-prawnych.
1. Prawa i wolności zawarte w Konstytucji a rzeczywistość społeczna
Studenci śledzą formy realizacji lub naruszania wybranych, ujętych w Konstytucji, praw i
wolności.
2. Konkretyzacja - uszczegółowienie poszczególnych praw zawartych w Konstytucji RP lub
w ratyfikowanych przez Polskę aktach międzynarodowych budzące sprzeciw społeczny,
poczucie zagrożenia
- Prawna ochrona życia
Argumenty za i przeciw poszczególnym odstępstwom – naruszeniom zasady świętości życia (
eutanazja, samobójstwo ...)
- Wolność sumienia i religii
Problem Nowych Ruchów Religijnych (sekt)
-
Zakaz
dyskryminowania
kogokolwiek
w życiu
politycznym,
społecznym
lub
gospodarczym
Homoseksualizm: geneza zjawiska, postawy wobec osób o odmiennej orientacji seksualnej,
problem coming out; sytuacja kobiet, w szczególności w krajach islamskich
- Nietykalność osobista i wolność osobista
Współczesne niewolnictwo, praca przymusowa
Studenci opracowują poszczególne tematy (w trakcie zajęć mogą pojawić się nieuwzględnione
wyżej) i prezentują je w wybranej przez siebie formie(korzystając także ze środków
multimedialnych), inicjują dyskusję.
Wskazują aktualne wydarzenia społeczno-polityczne,
gospodarcze, kulturalne wiążąc je z konkretnymi artykułami Konstytucji RP.
405
przedmiotu
Poznanie praw i obowiązków obywatelskich. Wykształcenie nawyku obserwowania wydarzeń
społeczno-politycznych,
ekonomicznych
w perspektywie
praw
i
wolności
człowieka.
Ukształtowanie postawy gotowości poznawania argumentacji różnych stanowisk związanych
z dylematami moralno-prawnymi życia społecznego.
Warunkiem zaliczenia jest obecność i aktywność na zajęciach. Minimum aktywności (stopień
dostateczny):
Przedstawienie
kilku
aktualnych
wydarzeń
społeczno-politycznych,
czy
gospodarczych lub kulturalnych będących ilustracją realizacji albo naruszenia konkretnych
artykułów II rozdz. Konstytucji RP. Uzyskanie stopnia bardzo dobrego wymaga opracowania
wybranego tematu w oparciu o literaturę.
1. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej
2. Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności,
3. Karta Podstawowych Praw Unii Europejskiej
1. Barker E., Nowe Ruchy Religijne, Kraków 1997
2. Czarna Księga Kobiet, pod redakcją Christine Ockrent, Warszawa 2007
3. Ebadi Shirin, Broniłam ofiar, Warszawa 2007
4. Hassan St., Psychomanipulacja w sektach, Łódź 1997
5. Helminiak D.A., Co Biblia naprawdę mówi o homoseksualności, Gdynia 2002
6. Hoffman B., Oblicza terroryzmu, Warszawa 2001
7. Jarosz M., Samobójstwa. Ucieczka przegranych. Warszawa 2004
8. Miller A., Zniewolone dzieciństwo, Poznań 1999
9. Modrzewskiego Andrzeja Frycza Myśli polityczne (wybór), Warszawa
10. Ossowska M., Wzór demokraty, Lublin 1992
11. Paleczny T., Sekty W poszukiwaniu utraconego raju, Kraków 1998
12. Pilecka B., Psychospołeczny kontekst homoseksualizmu, Kraków 1999
13. Singer P., O życiu i śmierci Upadek etyki tradycyjnej, Warszawa 1997
14. Widacki J. Rozważania o prawie i sprawiedliwości, Kraków 2007
Artykuły:
1. Wantuła H., Przemoc w instytucji totalnej. Struktura przemocy w więzieniu (2008)
406
Nazwa przedmiotu: Socjologia procesów ludnościowych
Rok studiów: II
Semestr: III
Kierunek/Specjalności:
Prowadzący: Krzysztof Prendecki
Celem kształcenia jest poznanie najważniejszych problemów dotyczącym zjawiska przemieszczania
się, migracji i zjawisk demograficznych związanych z tym problemem. Szczególny nacisk zostanie
położony na problemy wyjazdowe Polaków po wstąpieniu naszego kraju do Unii Europejskiej.
1. Wyjaśnienie podstawowych pojęć i terminów.
2. Historyczne podłoże migracji w Polsce i Europie.
3. Skala, dynamika i struktura migracji z i do Polski.
4. Czynniki motywacyjne prowadzące do wyjazdu z Polski i migracji powrotnych oraz
do przyjazdów cudzoziemców do Polski.
5. Makro i mikrospołeczne konsekwencje ruchów migracyjnych.
6. Ekonomiczne konsekwencje odpływu Polaków za granicę.
7. Psychospołeczne skutki emigracji dla członków rodzin pozostałych w Polsce,
8. Imigracja do Polski a rynek pracy, wyzwania dla polityki państwa.
9. Psychologiczne i socjologiczne charakterystyki migrantów i ich rodzin.
10. Demograficzne konsekwencje przemieszczania się ludności.
11. Sukces i porażka w procesie akulturacji.
12. Problemy z wielokulturowością.
13. Problem „obcego” w dyskursie publicznym.
14.. Obraz migrantów w mediach.
15. Polscy imigranci z perspektywy społeczeństw krajów docelowych.
407
Wykład 30 godzin
Nabycie wiedzy która pozwoli na poznanie możliwie wyczerpującego obrazu dokonujących się w
Polsce i Europie zjawisk migracyjnych. Z jednej strony, uzupełnianie ogólnej, standardowej wiedzy
o relatywnie świeże dane na temat wyjeżdżających i powracających społeczeństw. Z drugiej strony,
poznanie nowych, mało jeszcze znanych faktów dawnych i współczesnych, co pozwali na szybsze
wzbogacenie zasobu wiadomości studenta socjologii.
Uczestnictwo w wykładach
Egzamin pisemny opisowy
1. Walaszek A., Migracje Europejczyków 1650-1914, Kraków 2007.
2. Ząbek M. (red.), Między piekłem a rajem, Warszawa 2002.
3. Romaniszyn K., Kulturowe implikacje międzynarodowych migracji, Lublin 2003.
4. Kaczmarczyk P., Raport "Współczesne migracje zagraniczne Polaków - skala, struktura i
potencjalne skutki dla rynku pracy", Warszawa 2007.
1. Jaźwińska E., Okólski M., red., Ludzie na huśtawce. Migracje między peryferiami Polski
i Zachodu, Scholar, Warszawa 2002.
2. Klimaszewski B., red., Emigracja z Polski po 1989 roku, Kraków, 2002.
3. Mydel R., Fassman H., Nielegalni robotnicy cudzoziemscy i czarny rynek pracy.
Polscy nielegalni pracownicy w Wiedniu, Kraków 1997.
4. Sztompka P., Socjologia zmian społecznych, Kraków 2005.
408
Rok studiów: II
Semestr: III
Prowadzący: dr Szymon Czapliński
Forma kursu: wykład / ćwiczenia
Liczba godzin: 30 / 30
cel ogólny: Zapoznanie studentów z problematyką psychologii
cele operacyjne: Przekazanie studentom wiedzy na temat głównych problemów poruszanych na
gruncie psychologii oraz zapoznanie uczestników kursu z terminologią i metodami badawczymi
stosowanymi w tej dziedzinie nauki. Zaprezentowanie możliwych obszarów zastosowań
psychologii w praktyce zawodowej.
Podstawową ideą kursu nie jest przekazanie szczegółowej wiedzy, lecz ukazanie specyfiki myślenia
psychologicznego.
Blok I - Wprowadzenie
Psychologia jako nauka. Psychologia ewolucyjna, Biopsychologia
Blok II - Procesy poznawcze
Spostrzeganie. Uwaga i świadomość. Uczenie się i pamięć. Myślenie
Blok III - Umysł i osobowość
Emocje i stres. Motywacja. Różnice indywidualne, temperament i osobowość.
Blok IV - Jednostka w relacji z innymi
409
Rozwój psychiczny człowieka. Psychologia społeczna. Zaburzenia zachowania. Etyczne aspekty
psychologii.
Wykład – metoda wykładowa. Ćwiczenia - konwersatorium, kolokwia, praca projektowa
indywidualna.
przedmiotu
Zdolność rozumienia i posługiwania się podstawowymi pojęciami z zakresu psychologii
umożliwiającymi analizowanie i rozumienie zjawisk psychologicznych.
Wykład – Egzamin. Ćwiczenia – zaliczenie na podstawie aktywności i oceny stopnia realizacji
zadań powierzonych w trakcie semestru.
1. Gerrig R., Zimbardo P. (2006) Psychologia i życie, Warszwa, PWN
2. Mietzel G. (2008) Wprowadzenie do psychologii. Gdańsk, GWP.
3. Materska M. (2001) Wstęp do psychologii, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR.
1. James W. (2002) Psychologia. Kurs skrócony, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
2. Stachowski R. (2000) Historia myśli psychologicznej. Od Wundta do czasów najnowszych,
Warszawa, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR.
3. Strelau J., Doliński D. (2008) Psychologia. Tom 1, Tom 2. Gdańsk, GWP.
4. Wadeley A., Birch A., Malim T. (2002) Wprowadzenie do psychologii, Warszawa,
Nazwa przedmiotu: Socjologia kultury
Rok studiów: II
Semestr: III
Socjologia/ Psychosocjologia
410
Prowadzący: dr Katarzyna Brataniec
Celem kursu jest zapoznanie studentów ze specyfiką socjologicznego ujęcia kultury, szczególnie
przedstawienie nierozerwalnego związku kultury z życiem społecznym. Podczas wykładu
prezentowane są najważniejsze koncepcje teoretyczne dotyczące kultury nie tylko z dziedziny
socjologii, ale także filozofii, historii i antropologii kultury.
1. Specyfika socjologicznego pojmowania kultury, przedstawienie historii pojęcia, kultura a
cywilizacja.
2. Kultura ujęta w wąskim sensie- kultura symboliczna, teoria znaku, teoria meatafory i
symbolu w ujęciu Hannah Arendt i Susanne Langer.
3. Wartości w ujęciu socjologicznym: Charles Morris, Max Weber, Stanisław Ossowski.
4. Sposoby nabywania kultury.
5. Problem tożsamości, osobowość a kultura.
6. Wielokulturowość we współczesnym świecie, etnocentryzm, relatywizm kulturowy.
7. Kultura masowa: charakterystyka i główne dylematy.
8. Zróżnicowanie społeczno-kulturowe, styl życia.
9. Podkultury, nowoplemiona, sekty; poziomy kultury.
10. Zmiana społeczno-kulturowa: teoria konwergencji, dyfuzji i modernizacji.
11. Tradycja i nowoczesność, pojęcie osobowości nowoczesnej, badania Daniela Lernera.
12. System społeczno-kulturowy.
13. Uczestnictwo w kulturze: wskaźniki, uwarunkowania i typy.
14. Socjologia sztuki.
Problematyka socjologii kultury zostanie przedstawiona w postaci wykładów, których znacząca
częścią będzie zapoznanie studentów z wybranymi koncepcjami i analizami oraz czynny udział w
dyskusji podczas zajęć.
przedmiotu:
411
Student powinien zaznajomić się z różnymi koncepcjami socjologii kultury, dostrzegać wymiary
kultury i jej związki z otaczającą go rzeczywistością społeczną, zmierzyć się z dylematami, które
niesie istnienie wielości kultur we współczesnym świecie.
Kolokwium zaliczeniowe obejmujące tematykę wykładu.
1. Marian Golka, Socjologia kultury, Scholar, Warszawa 2007;
2. Antonina Kłoskowska, Socjologia kultury, PWN, Warszawa 2007;
3. Wojciech Józef Burszta, Antropologia kultury, Zysk i S-ka, 1998.
1. Daniel Bell, Kulturowe sprzeczności kapitalizmu, PWN, Warszawa 1994;
2. James Clifford, Kłopoty z kulturą,Wydawnictwo KR, Warszawa 2000;
3. Samuel P. Huntington, Harrison L.E., Kultura ma znaczenie, Zysk- S-ka, Warszawa 2003;
Wojciech Kalaga, Dylematy wielokulturowości, Universitas, Krakow 2004.
Nazwa przedmiotu: Socjologia mediów
Rok studiów: II
Semestr: III
Prowadzący: dr Andrzej Kościołek
Media i ich funkcjonowanie zawsze mają swój konkretny kontekst społeczny. W trakcie wykładu
ten aspekt znajdować się będzie stale w polu „widzenia”, jak chociażby wtedy, gdy mowa będzie o
oddziaływaniu mediów na postawy, systemy wartości współczesnych odbiorców, funkcje, skutki
412
itp. Z drugiej strony media mają nieredukowalny wymiar symboliczny – to one wytwarzają,
kumulują i transmitują znaczenia, którymi posługują się ludzie.
1. Określenie mediów.
•
Potoczne rozumienie.
•
Media w nauce o komunikowaniu.
2. Historyczny zarys rozwoju ludzkości i rozwoju mediów.
•
Epoki w dziejach ludzkości.
•
Najważniejsze rewolucje w dziejach ludzkości.
•
Etapy powstawania mediów
3. Czynniki determinujące powstawanie i rozwój mediów masowych.
•
Stadium elitarne.
•
Stadium popularyzacji.
•
Stadium specjalizacji.
•
Stadium multimedialne.
4. Media masowe.
•
Przyczyny i okoliczności pojawienia się mediów masowych.
•
Dysponenci mediów masowych.
5. Typy instytucji nadawczych.
•
Uwarunkowania działalności nadawczej.
•
Rodzaje nadawców na świecie i Polsce.
6. Doktryny medialne.
•
Doktryna leninowska.
•
Doktryna autorytarna.
•
Doktryna liberalna.
•
Doktryna odpowiedzialności społecznej.
7. Funkcje mediów.
413
•
Funkcja socjalizacyjna i wychowawcza.
•
Funkcja informacyjna.
•
Funkcja rozrywkowa.
•
Funkcja interpretacyjna.
8. Świat przedstawiony w mediach.
•
Mozaikowy charakter obrazu świata w mediach.
•
Relacje między światem przedstawionym a rzeczywistością.
•
Struktura społeczna świata przedstawionego w mediach masowych.
9. Propaganda, manipulacja i stereotypy a media.
•
Rozumienie propagandy, manipulacji i stereotypów.
•
Stereotypy płci.
•
Stereotypy etniczne.
•
Udział i wykorzystywanie mediów w propagandzie i manipulacji.
10. Oddziaływanie mediów na postawy odbiorców.
•
Oddziaływanie w płaszczyźnie poznawczej.
•
Oddziaływanie w płaszczyźnie emocjonalnej.
•
Oddziaływanie w płaszczyźnie behawioralnej.
11. Media masowe a budowanie więzi społecznych.
•
Media a kontakty pośrednie.
•
Media a kontakty bezpośrednie.
•
Dwustopniowy przepływ informacji.
•
Spirala milczenia.
•
Mediolanie stosunków społecznych.
12. Media masowe a kwestie budowania tożsamości indywidualnej i zbiorowej.
•
Określenie tożsamości – indywidualnej i zbiorowej.
•
Tożsamość człowieka nowoczesnego a media masowe.
•
Tożsamość człowieka ponowoczesnego.
13. Uzależnienia medialne.
414
•
Pojęcie i charakterystyka uzależnień od mediów.
•
Przyczyny i rodzaje uzależnień medialnych.
14. Początki i rozwój empirycznych badań funkcjonowania mediów.
•
Podstawowe cechy wiedzy o funkcjonowaniu społecznym mediów.
•
Badania audytoriów.
•
Badania skuteczności mediów.
•
Mass media a system społeczny.
•
Badania wpływów długofalowych.
Studenci będą uczestnikami wykładu, w trakcie którego wykorzystana będzie zaproponowana
literatura; stosowane będzie także studium przypadków. Studenci otrzymają również zestawy zadań
do samodzielnego rozwiązania, oraz tematy esejów do opracowywania w ciągu semestru.
przedmiotu:
Uczestnicy kursu zdobędą wiedze z zakresu historii i ekspansji mediów w świecie ludzkim.
Media zostaną scharakteryzowane pod względem ich funkcji, oraz specyfiki komunikacji przez nie
zapośredniczonej. Wykładem i dyskusją zostanie objęty również wpływ szczególnie mediów
masowych na społeczną kondycję współczesnego człowieka. Istotnym celem będzie wyposażenie
studentów w aparat pojęciowy i teoretyczny, niezbędny do samodzielnej analizy relacji łączących
współcześnie działające media i różnorakie struktury społeczne. Ważnym będzie także
uwrażliwienie studentów na problematykę digitalizacji kultury, wprowadzającej odbiorców w sferę
globalnych sieci obiegu informacji i produktów kultury. Do tego niezbędna jest wiedza z dziedziny
komunikowania masowego, współczesnej kultury, wpływu mediów na wszelkie formy życia
społecznego, oddziaływania mediów na psychikę odbiorców, symboli masowej kultury, technik
masowej propagandy i manipulacji. W centrum uwagi pozostaną także zagadnienia zagrożeń, jakie
zdaniem badaczy masowych środków komunikowania wnoszą współczesne mass - media.
Zaliczenie z oceną – w formie kolokwium, plus esej zaliczeniowy.
1. A. Kozłowska, Oddziaływanie mass mediów, SGH, Warszawa 2006.
415
2. M. Mrozowski, Między manipulacją a poznaniem. Człowiek w świecie Mass Mediów,
COMUK, Warszawa 1991.
3. M. Mrozowski, Media masowe – władza, rozrywka i biznes, ASPRA-JR, Warszawa 2001.
4. J. Thompson, Media i nowoczesność. Społeczna teoria mediów, ASTRUM, Wrocław 2001.
1. M. Filipiak, Homo communicans. Wprowadzenie do teorii masowego komunikowania,
Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2004.
2. T. Goban – Klas, Cywilizacja medialna. Geneza, ewolucja, eksplozja, WSiP, Warszawa
2005.
3. D. De Kerckhove, Powłoka kultury – odkrywanie nowej elektronicznej rzeczywistości,
MIKOM, Warszawa 1996.
4. D. Mc Quail, Teoria komunikowania masowego. PWN, Warszawa 2007.
Nazwa przedmiotu: Socjologia wsi i miasta
Rok studiów: II
Semestr: III
Prowadzący: prof. nadzw. dr hab Anna Rębowska-Sowa
Socjologia wsi i miasta nie jest prostą sumą dwóch sub-dyscyplin socjologii o innych tradycjach
historycznych. Jest raczej sposobem spojrzenia na rozwój całego społeczeństwa, uwzględniającym
aspekt przestrzenny.
Kształtowanie się dyscyplin, orientacje teoretyczne i metodologiczne, nauki pokrewne
Wieś i miasto – tendencje rozwoju form osadnictwa, historyczne typy miast
Rewolucja przemysłowa: miasto i wieś ery industrializacji
416
Miasto i wieś na tle procesów światowych: modernizacja, urbanizacja i jej fazy
Miasto i wieś w czasach totalitaryzmu
Przemiany w procesie polskiej transformacji: aktorzy, działania w przestrzeni
Metropolizacja i miasta polskie w sieci metropolii europejskich
Globalizacja a regionalizacja i lokalność
Elementy życia codziennego: rodzina i jej mieszkanie
W poszukiwaniu społeczności lokalnej
Rola centrum – koncepcje i żywa przestrzeń
Sfera symboliczna: przestrzeń a miejsce
Oswajanie przestrzeni, elementy architektury i sztuki
Gospodarowanie przestrzenią – konflikty strukturalne i rutynowe „konflikty społeczne”
Miejsce socjologa w procesie planowania
Wykład ilustrowany przeźroczami
przedmiotu
Znajomość historycznych form osadnictwa, ich roli w kształtowaniu się społeczności. Łączenie
wyobraźni społecznej z wyobraźnią przestrzenną
Test zaliczeniowy
1. Jałowiecki B., Szczepański M. – Miasto i przestrzeń w perspektywie socjologicznej,
SCHOLAR, Warszawa, wyd. I - 2002, wyd. II – 2006
2. Gorlach K. – Socjologia obszarów wiejskich, SCHOLAR, Warszawa 2004 (lub,
uzupełniająco: Turowski J. – Socjologia wsi i rolnictwa, TN KUL, Lublin 1995, BukrabaRylska I. – Socjologia wsi polskiej, PWN, Warszawa 2008)
7. Zalecana literatura uzupełniająca:
1. Znaniecki F. - Socjologiczne podstawy ekologii ludzkiej [w:] Ruch Prawniczy, Ekonomiczny
i Socjologiczny 1938 r, I półrocze, przedruk w: Malikowski M., Solecki S. – Społeczeństwo
i przestrzeń zurbanizowana. Teksty źródłowe, wyd. WSP Rzeszów, 1999
417
2. Rybicki P. – Zrzeszenia [w:] Społeczeństwo miejskie, PWN, Warszawa 1972, str 242-271
oraz Urbanizacja. Dwie fazy dwa pojęcia [w:] Społeczeństwo.. op. cit. , str 405-411
3. Chowaniec M. – Rozwój osadnictwa wiejskiego w Polsce [w:] Zarys teorii i zasad
kształtowania osiedli i terenów wiejskich, PK, Kraków 1089 (wyd. II), część I – str. 17-133
4. Bauman Z. - Globalizacja, PIW, W-wa 2000, Wstęp i R.1, str 5-34
5. Rębowska A. – Użytkowanie mieszkań – gospodarka przestrzenią, [w:] KaltenbergKwiatkowska E. – Mieszkanie, analiza socjologiczna, PWE, Warszawa 1982
6. Wallis A. – Obszar kulturowy [w:] Socjologia przestrzeni, Niezależna Oficyna
Wydawnicza, Warszawa 1990, str 99-110 oraz: Informacja i gwar. O miejskim centrum,
PWN Warszawa 1979, od Pojęcie... do Społeczne następstwa...str 18-59
7. Krzysztofek K. – Czy społeczności terytorialne przeniosą się do sieci [w:] Społeczności
lokalne: teraźniejszość i przyszłość (B. Jałowiecki, W. Łukowski – red.), Scholar, Warszawa
2006.
Nazwa przedmiotu: Współczesne teorie socjologiczne
Rok studiów: II
Semestr: III
Forma kursu: wykład.
Głównym celem kursu jest zapoznanie studentów z paradygmatycznymi, ogólnymi sposobami
widzenia świata społecznego, które przyjęły dojrzałą, naukową postać po II wojnie światowej. Nie
będzie to oczywiście prezentacja wszystkich nurtów socjologii, ale ich wybór, warunkowany cezurą
czasową, stopniem oddziaływania na wiedzę o społeczeństwie i popularnością. Ważnym kryterium
wyboru jest także ich metodologiczna przydatność do interpretacji ogólnych tendencji rozwoju
struktury i dynamiki współczesnego świata ludzi, jak i możliwość operacjonalizacji do badań
empirycznych nad konkretnymi zjawiskami, takimi jak np. wykluczenie społeczne, płeć kulturowa,
nowe ruchy społeczne, kulturalizacja struktury społecznej, globalizacja czy terroryzm.
418
2.Opis przedmiotu- treść kształcenia:
Wykład rozpoczyna się od dyskusji nad statusem teorii i metodologii we współczesnej nauce w tym
socjologii. Punktem wyjścia jest różnorodność rozumienia pojęcia teorii, pluralizm teoretyczny w
naukach społecznych, dynamika teorii na przykładzie koncepcji struktury rewolucji naukowych
Thomasa Kuhna. Egzemplifikacją paradygmatyczno-rewolucyjnej koncepcji nauki będzie
przedstawienie osi głównych i trwałych sporów w obrębie nauk społecznych, takich jak:
nominalizm – realizm, indywidualizm – holizm, naturalizm – antynaturalizm, materializm –
idealizm, behawioryzm – kognitywizm, pozytywizm – kulturalizm, zaangażowanie aksjologiczne
badacza – wolność od wartościowania. Kolejnym etapem dyskusji będą podstawowe paradygmaty
teoretyczne socjologii po II wojnie światowej. Szczególne miejsce w kursie zajmie omówienie
kolejno: funkcjonalizm i strukturalny funkcjonalizm, teorie konfliktu, teorie wymiany, szkoła
frankfurcka, interakcjonizm symboliczny, fenomenologia, teorie nowych ruchów społecznych,
teorie globalizacji, teorie postmodernistyczne i brytyjskie studia kulturowe. W podsumowaniu
kursu pragnę zwrócić uwagę na immanentną w naukach społecznych potrzebę stosowania wielu
paradygmatów i perspektyw badawczych, które wcale nie świadczą o słabości tej dziedziny wiedzy,
ale wręcz – dzięki umiejętnie stosowanej dyrektywie triangulacji socjologicznej K. Mannheima ją
wzmacniają. Ponadto w dyskusji ze studentami dokonamy próby aplikacji przedstawionych ujęć
teoretycznych do analizy współczesnych problemów społecznych.
3.Forma zaliczenia: egzamin pisemny testowy,
4.Literatura obowiązkowa:
A. Jasińska-Kania, L. Nijakowski, J. Szacki, M. Ziółkowski (red.), Współczesne teorie
socjologiczne, PWN, Warszawa, 2006
J. Turner, Struktura teorii socjologicznej, Wydanie nowe, PWN, Warszawa 2004
Ch. Barker, Studia kulturowe. Teoria i praktyka, Wydawnictwo UJ, Kraków 2005
P. Sztompka, M. Kucia (red.), Socjologia. Lektury, Kraków, Znak 2005.
P. Sztompka, Socjologia. Analiza społeczeństwa, Kraków, Znak 2002.
Encyklopedia Socjologii (wybrane hasła)
419
Rok studiów: II
Semestr: III
Socjologia /Psychosocjologia
Prowadzący: dr Ryszard Sęczyk
1. Poznanie ważniejszych współczesnych nurtów teoretycznych współczesnej socjologii.
2. Ocena przydatności koncepcji teoretyczno-metodologicznych dla analizy konkretnych zjawisk
społecznych.
3. Zachęcenie do własnych poszukiwań propozycji teoretycznych inspirujących rozumienie
świata.
2.1. Problemy z teorią – podstawowe orientacje socjologiczne
− zarys stanu współczesnej teorii socjologicznej początku XXI wieku
− natura teorii naukowej
-
ważniejsze orientacje teoretyczne w socjologii współczesnej
2.2. Teoria wymiany w ujęciu behawioralnym i dialektycznym
− podstawy teorii behawioralnej
− wymiana społeczna jako podstawa analizy społeczności
-
różnica w ujęcie behawiorystycznym (G. Homans) i dialektycznym (P. Blau).
2.3. Sieciowa teoria wymiany
− analiza struktury sieci.
− władza w ujęciu sieciowym
420
-
podział pracy w sieciowej teorii wymiany
2.4. Funkcjonalizm jako orientacja teoretyczno – metodologiczna
− struktura działania społecznego
− kategorie orientacji i organizacji działania
− funkcjonalne współdziałanie podsystemów
2.5. Funkcjonalizm – Robert Merton
− teorie socjologiczne średniego zasięgu
− definicja funkcji
− funkcje jawne i ukryte
2.6. Paradygmat naturalistyczny - socjobiologia
− próby wykorzystania biologii w naukach społecznych.
− przedstawiciele nurtu socjobiologii
− krytyka kierunku
2.7. Teoria konfliktu – model dialektyczny i funkcjonalny
− powstanie grup konfliktowych, zmienność konfliktu klasowego
− znaczenie konfliktu dla grupy społecznej
− zasady analizy konfliktu
− analiza grup społecznych z zastosowaniem teorii konfliktu
2.8. Teoria krytyczna - szkoła frankfurcka
− twórcy teorii krytycznej szkoły frankfurckiej
− poszukiwanie alternatyw istniejącego porządku społecznego
− struktura klasowa
2.9. Interakcjonizm symboliczny – H. Blumer
− pojęcie jaźni, i interakcji społecznej
− koncepcja społeczeństwa
− zastosowanie koncepcji w analizie socjologicznej
2.10.Podejście dramaturgiczne – Goffman
421
− koncepcja społeczeństwa w ujęciu Goffmana
− interakcja zogniskowana
− charakterystyka organizacji totalnych – Goffman
2.11.Fenomenologia i etnometodologia
− przedstawiciele kierunku
− istota fenomenologii
− porównanie fenomenologii i etnometodologii
− istota etnometodologii
− odmiany podejścia etnometodologicznego
2.12.Strukturalizm kulturowy Pierre’a Bourdieu
− kulturowa teoria konfliktu
− kultury klasowe a habitus
2.13.Teorie systemu światowego
− zasady teorii systemu światowego
− analiza współczesnych problemów społecznych z punktu widzenia teorii
2.14.Klasyczna socjologia wiedzy
− związki między społecznymi warunkami powstania wiedzy a jej treścią
− zastosowanie metody w analizie socjologicznej
2.15.Nowy instytucjonalizm
-
instytucjonalizm jako perspektywa badawcza
Podstawą pracy w czasie ćwiczeń jest dyskusja oraz referaty pisane przez studentów. Zajęcia są
dokumentowane również w postaci notatek sporządzanych w trakcie zajęć moderowanych przez
prowadzącego.
-
przedmiotu
ogólna wiedza o ważniejszych nurtach socjologicznych oraz ich rozwoju w historii nauki,
422
-
umiejętność wyboru odpowiedniej płaszczyzny metodologicznej i jej zastosowanie do
planowanych własnych badań empirycznych,
-
metodologiczna przydatność do interpretacji ogólnych tendencji rozwoju struktury i dynamiki
współczesnego świata,
Na ocenę końcową składają się oceny cząstkowe za: aktywność na zajęciach, referat, obecność na
zajęciach, dwa testy semestralne.
a) Za obecność – max 15 pkt. (każde zajęcia 1 pkt)
b) aktywność – max 25 pkt.
c) referat – 10 pkt.
d) test – 25 pkt
punktacja zbiorcza
0 - 49 ndst
50-63 dst
64-71 dst+
72-80 db
81-87 db+
88-100 bdb
1. Turner Jonathan. Struktura teorii socjologicznej. Warszawa: PWN ; 2005.
2. Jasińska_Kania A., Nijakowski L.M., Szacki J., Ziółkowski M. Współczesne teorie
socjologiczne. Warszawa: WN „Scholar”, 2006 tom 1,
socjologiczne. Warszawa: WN „Scholar”, 2006 tom 2
1. R. Dahrendorf. Klasy i konflikt klasowy w społeczeństwie przemysłowym. Kraków: ZW
„Nomos”, 2008
2. R.K. Merton. Teoria socjologiczna i struktura społeczna. Warszawa: PWN, 2002.
3. K. Mannheim. Ideologia i utopia. Warszawa; Wyd. Aletheia, 2008.
4. P. Sztompka, M. Kucia (red.), Socjologia. Lektury, Kraków, Znak 2005.
5. P. Sztompka, Socjologia. Analiza społeczeństwa, Kraków, Znak 2002.
423
6. Encyklopedia Socjologii (wybrane hasła)
Nazwa przedmiotu: Patologie społeczne
Rok studiów: II
Semestr: III
Podstawowym celem zajęć jest podjęcie i przedyskutowanie teoretycznych, empirycznych i
praktycznych aspektów tych zjawisk społecznych, które określamy mianem dewiacji, patologii i
przestępczości. Zagadnienia prezentowane w ramach kursu obejmują również krótkie omówienie
teorii zachowań dewiacyjnych oraz monograficzne ujęcia poszczególnych rodzajów dewiacji i
patologii charakterystycznych dla społeczeństwa polskiego, a będących przedmiotem licznych
dyskusji, polemik i badań naukowych. Jednocześnie słuchacze kursu zapoznają się z
podstawowymi metodami i technikami badań socjologicznych użytecznymi w opisie i wyjaśnianiu
omawianych kwestii.
Program zajęć:
1. Problem społeczny, patologia społeczna, dewiacja, dezorganizacja, przestępczość –
ustalenia terminologiczne.
2. Kryteria wyróżniania zachowań dewiacyjnych; normatywne, większościowe i reaktywne,
kryterium czasu i przestrzeni.
3. Charakterystyka najważniejszych paradygmatów w wyjaśnianiu zachowań dewiacyjnych:
paradygmat „rodzajów ludzi”, paradygmat „rodzajów otoczenia”, i paradygmat „władzy”
4. Szkoła chicagowska ekologii społecznej i jej percepcja w badaniu zjawisk patologii
społecznej. Przejawy dezorganizacji społecznej w środowisku wielkomiejskim. Idea
„przestrzeni bezpiecznej” i „syndromu wybitych okien”.
424
5. Zachowania dewiacyjne młodzieży. Przestępczość nieletnich.
6. Społeczny wymiar kary pozbawienia wolności i świadczenia pomocy ofiarom przestępstw
w świetle obowiązującego prawa karnego. Idea probacji.
7. „Bo zupa była za słona...” O przemocy domowej – mity i rzeczywistość. Programy
edukacyjne i interwencyjne. Instytucjonalna interwencja w zjawisko przemocy: rola policji,
ośrodków interwencji kryzysowej i fundacji kobiecych.
8. Prostytucja, homoseksualizm, dewiacje seksualne. Koncepcja Finkelhora socjokulturowych
uwarunkowań przemocy seksualnej wobec dzieci.
9. Narkotyki i człowiek. Narkomania i przestępczość. Psychoterapia. Programy redukcji szkód.
Modele etiologiczne uzależnień. Ocena skali zagrożenia narkomanią w województwie
małopolskim.
10. „Phuv miri i vesengri, me som chaj tiri... (“Ziemio moja i leśna, jestem córką twoją…”).
Romowie w Polsce, ich kultura, język, obyczaje.
11. Sprawcy seryjnych zabójstw, portrety psychologiczne sprawców seryjnych zabójstw,
mechanizm seryjnych zabójstw
12. Podstawowe pojęcia z zakresu kryminalistyki i kryminologii: prowokacja, predestynacja,
reguła 7 „złotych pytań”, pytania wykrywcze, itp.
3.Forma i warunki zaliczenia:
Praca pisemna
1. Andrzej Siemaszko, Granice tolerancji. O teoriach zachowań dewiacyjnych, PWN,
Warszawa 1993
2. Bronisław Urban, Zachowania dewiacyjne młodzieży, Wydawnictwo UJ, Kraków 1998
3. Bronisław Urban (red.), Problemy współczesnej patologii społecznej, Wydawnictwo UJ,
Kraków 1998
4. Krzysztof Czekaj, Krzysztof Gorlach, Małgorzata Leśniak, Labirynty współczesnego
społeczeństwa, Wyd. Śląsk, Katowice 1998
5. Ewa Nowicka (red.), U nas dole i niedole. Sytuacja Romów w Polsce, Zakład Wydawniczy
Nomos, Kraków 1999
425
1. Teresa Sołtysiak, Jolanta Sudar-Malukiewicz (red.), Zjawiskowe formy patologii społecznych
oraz profilaktyka i resocjalizacja młodzieży, Akademia Bydgoska, Bydgoszcz 2003.
Psychosocjologia niestacjonarna
ROK II, SEMESTR III
Przedmiot
Wykładowca
Metody i techniki badań Dr
socjolog. I
Krzysztof
Typ
W
C
Forma
Punkty
przedm.
godz.
godz.
zal.
ECTS
O
15
30
E
Prendecki/Dr Krzysztof
6
Z/O
Prendecki
Prawa i wolności człowieka
Socjologia
Dr K. Przybysławska
procesów Dr
Krzysztof
ludnościowych
Prendecki
Socjologia wsi i miasta
Prof. Hanna Rębowska
Współczesne
teorie Prof.
socjologiczne
Rokicki/dr
Jarosław
O
15
O
15
Z/O
4
30
E
5
O
30
Z/O
4
O
30
30
E
6
30
Z/O
1
Ryszard
Sęczyk
Język angielski
Studium
Języków
O
Obcych
Zajęcia do wyboru
Wg listy przedmiotów
FOW
20
O
140
Z/O
4
do wyboru
Razem
105
30
Psychologia ogólna
Dr Szymon Czapliński
FOW
20
X
E
4
Socjologia kultury
FOW
20
X
Z/O
4
Socjologia mediów
dr A.Kościółek
20
-
-
-
FOW
20
X
Z/O
4
FOW
20
X
Z/O
4
Kulturowe
uwarunkowania dr A. Panek
czasu wolnego
Uzależnienia
dr M. Majczyna
426
Rodzina
w
okresie dr Beata Kowalska
20
-
-
-
transformacji
Nazwa przedmiotu: Metody i techniki badań socjologicznych I
Rok studiów: II
Semestr: III
Prowadzący: dr Krzysztof Prendecki
Liczba godzin: wykład-15 godzin, ćwiczenia-30 godzin
Celem wykładu i ćwiczeń jest zapoznanie słuchaczy z podstawowymi procedurami, metodami,
technikami oraz narzędziami współczesnych empirycznych badań socjologicznych, jak również
elementarnymi zasadami opracowywania materiału. Zostaną omówione kwestie metodologicznej
specyfiki humanistyki i nauk społecznych, teoretyczne i metodologiczne orientacje w socjologii i
ich konsekwencje dla procesu przygotowania i realizacji badań empirycznych
Wykłady:
1. Przegląd kluczowych pojęć.
2. Specyfika nauk społecznych i socjologii
3. Cele nauki i możliwości ich osiągnięcia w socjologii.
4. Pisarstwo naukowe i język nauki.
5. Sztuka stawiania pytań w formułowaniu problemów badawczych.
6. Ilościowe i jakościowe podejście do badań socjologicznych.
7. Źródła danych socjologicznych i ich rodzaje.
8. Etapy postępowania badawczego.
9. Pojęcia, definicje, modele.
10. Problemy badawcze, zmienne, związki, hipotezy.
427
11. Pomiar w socjologii.
12. Metody a techniki badań – ogólne wprowadzenie.
13. Sposoby konstruowania prób w badaniach socjologicznych.
14. Techniki gromadzenia danych wykorzystujących komunikację.
15. Pilotaż badań.
Ćwiczenia:
1. Miejsce i rola kwestionariusza w socjologii.
2. Część formalno – ewidencyjna kwestionariusza.
3. Rodzaje pytań kwestionariuszowych.
4. Pytania – skale.
5. Materiały pomocnicze.
6. Instrukcja kodowa.
7. Graficzne opracowania kwestionariusza.
8. Specyficzny charakter pracy ankietera.
9. Przygotowanie do pracy w charakterze ankietera.
10. Wywiady ze specjalnymi kategoriami respondentów.
11. Aranżacja i przebieg wywiadu.
12. Wpływ i efekt ankieterski.
13. „Osoby trzecie” w wywiadzie.
14. Miejsce wywiadu.
15. Filtr „nie wiem” i odpowiedzi „trudno powiedzieć”.
Wykłady 15 godzin i ćwiczenia 30 godzin
Student powinien wiedzieć: jak scharakteryzować najważniejsze etapy procesu badawczego,
sformułować problem badawczy, dobrać wskaźniki, wybrać źródła, badaną zbiorowość, jakich
metodami i technikami badawczymi się posługiwać, jak budować najbardziej typowe narzędzia.
Systematyczne i aktywne uczestnictwo w zajęciach,
428
1. Nowak S., Metodologia badań społecznych, Warszawa 2007.
2. Gruszczyński L. A., Kwestionariusz w socjologii. Budowa narzędzi do badań surveyowych,
Katowice 2001.
3. Lutyńska, K., Surveye w Polsce: spojrzenie socjologiczno-antropologiczne (wybrane
zagadnienia), Warszawa 1993.
4. Podgórski, R. A., Metodologia badań socjologicznych, Bydgoszcz 2007.
1. Sawiński Zb., Sztabiński P., Sztabiński F., Podręcznik ankietera, Warszawa 2000.
2. Lutyńska K., Wywiad kwestionariuszowy. Przygotowanie i sprawdzenie narzędzia badawczego,
Wrocław 1984.
3. Gostkowski Z., P. Daniłowicz, Analizy i próby technik badawczych w socjologii, Tom X, Łódź
2001.
4. Sułek A., Ogród metodologii socjologicznej, Warszawa 2002.
5. E. Babbie, Podstawy badań społecznych, Warszawa 2008.
Rok studiów: II
Semestr: III
Prowadzący: dr Katarzyna Przybysławska (Zdybska)
Liczba godzin: wykład 15 godzin, ćw15 godzin
Celem kształcenia jest przekazanie studentom wiedzy na temat katalogu podstawowych praw i
wolności człowieka, instytucjonalnych ram ich ochrony, zakresu i obowiązywania praw człowieka
oraz najważniejszych dokumentów prawa krajowego, międzynarodowego i unijnego odnoszącego
się do tematyki. Dodatkowo przedmiot ma na celu wyjaśniać istotę praw człowieka w odniesieniu
429
do konkretnych przykładów naruszeń, przełomowych spraw, orzeczeń i wydarzeń na świecie oraz
uwrażliwić studentów wskazując im wagę ochrony praw jednostki.
Wykład oraz ćwiczenia. Przedmiot ze względu na duże odniesienie do praktyki polega na
przekazaniu fachowej wiedzy odnośnie wskazanych w syllabusie zagadnień, jednocześnie
wskazując na konkretne przykłady i odniesienia do najnowszych wydarzeń, spraw, orzeczeń. Dzięki
takiej formie wyjaśniane zagadnienia i instytucje prawne mogą być przez studentów lepiej
zrozumiane oraz zapamiętane. Taka forma pozwala również na wyrobienie sobie własnego zdania,
a także podejmowanie dyskusji odnośnie najbardziej kontrowersyjnych zagadnień.
Przedmiot zakłada również własną pracę studentów poprzez ćwiczenia. Na ćwiczeniach omawiane
są dodatkowe przykłady i zagadnienia powiązane z tematem wykładu oraz prezentowane są przez
studentów referaty na wybrane tematy zaproponowane przez wykładowcę. Każdy referat kończy się
dyskusją podczas której studenci mogą zaprezentować swoje opinie i wątpliwości.
przedmiotu:
W wyniku realizacji przedmiotu student powinien zdobyć wiedzę na temat katalogu podstawowych
praw i wolności człowieka, instytucjonalnych ram ich ochrony, zakresu i obowiązywania praw
człowieka oraz najważniejszych dokumentów prawa krajowego, międzynarodowego i unijnego
odnoszącego się do tematyki. Dodatkowo powinien zrozumieć wyjaśniać istotę praw człowieka w
odniesieniu do konkretnych przykładów naruszeń, przełomowych spraw, orzeczeń i wydarzeń na
świecie oraz rozwinąć swoją wrażliwość na te zagadnienia. Przedmiot w założeniu ma studentom
również pomóc w rozwijaniu umiejętności prezentacji w grupie oraz prowadzenia merytorycznej
dyskusji.
Zaliczenie ćwiczeń – na podstawie obecności oraz po przygotowaniu oraz wygłoszeniu referatu na
jeden z zaproponowanych tematów dotyczących współczesnych aspektów ochrony i łamania praw i
wolności człowieka.
Egzamin – pisemny w formie 15 krótkich pytań otwartych.
430
„Prawa człowieka. Zarys wykładu.”, Joanna Hołda, Zbigniew Hołda, Dorota Ostrowska, Julita
Agnieszka Rybczyńska, Wyd. Zakamycze 2004 i nowsze
„Wolności i prawa człowieka w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej”, pod red. Marka Chmaja,
Kantor Wydawniczy Zakamycze, 2006
Nazwa przedmiotu: Socjologia procesów ludnościowych
Rok studiów: II
Semestr: III
Liczba godzin: 30
Celem kształcenia jest poznanie najważniejszych problemów dotyczącym zjawiska przemieszczania
się, migracji i zjawisk demograficznych związanych z tym problemem. Szczególny nacisk zostanie
położony na problemy wyjazdowe Polaków po wstąpieniu naszego kraju do Unii Europejskiej.
1. Wyjaśnienie podstawowych pojęć i terminów.
2. Historyczne podłoże migracji w Polsce i Europie.
3. Skala, dynamika i struktura migracji z i do Polski.
4. Czynniki motywacyjne prowadzące do wyjazdu z Polski i migracji powrotnych oraz
do przyjazdów cudzoziemców do Polski.
5. Makro i mikrospołeczne konsekwencje ruchów migracyjnych.
6. Ekonomiczne konsekwencje odpływu Polaków za granicę.
7. Psychospołeczne skutki emigracji dla członków rodzin pozostałych w Polsce,
8. Imigracja do Polski a rynek pracy, wyzwania dla polityki państwa.
431
9. Psychologiczne i socjologiczne charakterystyki migrantów i ich rodzin.
10. Demograficzne konsekwencje przemieszczania się ludności.
11. Sukces i porażka w procesie akulturacji.
12. Problemy z wielokulturowością.
13. Problem „obcego” w dyskursie publicznym.
14.. Obraz migrantów w mediach.
15. Polscy imigranci z perspektywy społeczeństw krajów docelowych.
Wykład 30 godzin
przedmiotu
Polsce i Europie zjawisk migracyjnych. Z jednej strony, uzupełnianie ogólnej, standardowej wiedzy
o relatywnie świeże dane na temat wyjeżdżających i powracających społeczeństw. Z drugiej strony,
poznanie nowych, mało jeszcze znanych faktów dawnych i współczesnych, co pozwali na szybsze
wzbogacenie zasobu wiadomości studenta socjologii.
1. Walaszek A., Migracje Europejczyków 1650-1914, Kraków 2007.
2. Ząbek M. (red.), Między piekłem a rajem, Warszawa 2002.
3. Romaniszyn K., Kulturowe implikacje międzynarodowych migracji, Lublin 2003.
4. Kaczmarczyk P., Raport "Współczesne migracje zagraniczne Polaków - skala, struktura i
potencjalne skutki dla rynku pracy", Warszawa 2007.
1. Jaźwińska E., Okólski M., red., Ludzie na huśtawce. Migracje między peryferiami Polski
i Zachodu, Scholar, Warszawa 2002.
2. Klimaszewski B., red., Emigracja z Polski po 1989 roku, Kraków, 2002.
3. Mydel R., Fassman H., Nielegalni robotnicy cudzoziemscy i czarny rynek pracy.
Polscy nielegalni pracownicy w Wiedniu, Kraków 1997.
4. Sztompka P., Socjologia zmian społecznych, Kraków 2005.
432
Nazwa przedmiotu: Socjologia wsi i miasta
Rok studiów: II
Semestr: III
Prowadzący: prof. nadzw. dr hab. Anna Rębowska-Sowa
Socjologia wsi i miasta nie jest prostą sumą dwóch sub-dyscyplin socjologii o innych tradycjach
historycznych. Jest raczej sposobem spojrzenia na rozwój całego społeczeństwa, uwzględniającym
aspekt przestrzenny.
Kształtowanie się dyscyplin, orientacje teoretyczne i metodologiczne, nauki pokrewne
Historyczne formy osadnictwa, typy miast preindustrialnych
Rewolucja przemysłowa, modernizacja, urbanizacja i jej fazy
Miasto i wieś w czasach totalitaryzmu
Przemiany przestrzeni w procesie polskiej transformacji, globalizacja, metropolizacja
Elementy życia codziennego: rodzina i jej mieszkanie
W poszukiwaniu społeczności lokalnej
Rola centrum – koncepcje i żywa przestrzeń
Sfera symboliczna: przestrzeń a miejsce
Gospodarowanie przestrzenią, miejsce socjologa w procesie planowania
Wykład ilustrowany przeźroczami
433
przedmiotu
Znajomość historycznych form osadnictwa, ich roli w kształtowaniu się społeczności. Łączenie
wyobraźni społecznej z wyobraźnią przestrzenną
Test zaliczeniowy
1. Jałowiecki B., Szczepański M. – Miasto i przestrzeń w perspektywie socjologicznej,
SCHOLAR, Warszawa, wyd. I - 2002, wyd. II – 2006
2. Gorlach K. – Socjologia obszarów wiejskich, SCHOLAR, Warszawa 2004 (lub,
uzupełniająco: Turowski J. – Socjologia wsi i rolnictwa, TN KUL, Lublin 1995, BukrabaRylska I. – Socjologia wsi polskiej, PWN, Warszawa 2008)
7. Zalecana literatura uzupełniająca:
1. Znaniecki F. - Socjologiczne podstawy ekologii ludzkiej [w:] Ruch Prawniczy, Ekonomiczny
i Socjologiczny 1938 r, I półrocze, przedruk w: Malikowski M., Solecki S. – Społeczeństwo
i przestrzeń zurbanizowana. Teksty źródłowe, wyd. WSP Rzeszów, 1999
2. Rybicki P. – Zrzeszenia [w:] Społeczeństwo miejskie, PWN, Warszawa 1972, str 242-271
oraz Urbanizacja. Dwie fazy dwa pojęcia [w:] Społeczeństwo.. op. cit. , str 405-411
3. Chowaniec M. – Rozwój osadnictwa wiejskiego w Polsce [w:] Zarys teorii i zasad
kształtowania osiedli i terenów wiejskich, PK, Kraków 1089 (wyd. II), część I – str. 17-133
4. Bauman Z. - Globalizacja, PIW, W-wa 2000, Wstęp i R.1, str 5-34
5. Rębowska A. – Użytkowanie mieszkań – gospodarka przestrzenią, [w:] KaltenbergKwiatkowska E. – Mieszkanie, analiza socjologiczna, PWE, Warszawa 1982
6. Wallis A. – Obszar kulturowy [w:] Socjologia przestrzeni, Niezależna Oficyna
Wydawnicza, Warszawa 1990, str 99-110 oraz: Informacja i gwar. O miejskim centrum,
PWN Warszawa 1979, od Pojęcie... do Społeczne następstwa...str 18-59
7. Krzysztofek K. – Czy społeczności terytorialne przeniosą się do sieci [w:] Społeczności
lokalne: teraźniejszość i przyszłość (B. Jałowiecki, W. Łukowski – red.), Scholar, Warszawa
2006
434
Rok studiów: II
Semestr: III
Głównym celem kursu jest zapoznanie studentów z paradygmatycznymi, ogólnymi sposobami
widzenia świata społecznego, które przyjęły dojrzałą, naukową postać po II wojnie światowej. Nie
będzie to oczywiście prezentacja wszystkich nurtów socjologii, ale ich wybór, warunkowany cezurą
czasową, stopniem oddziaływania na wiedzę o społeczeństwie i popularnością. Ważnym kryterium
wyboru jest także ich metodologiczna przydatność do interpretacji ogólnych tendencji rozwoju
struktury i dynamiki współczesnego świata ludzi, jak i możliwość operacjonalizacji do badań
empirycznych nad konkretnymi zjawiskami, takimi jak np. wykluczenie społeczne, płeć kulturowa,
nowe ruchy społeczne, kulturalizacja struktury społecznej, globalizacja czy terroryzm.
2.Opis przedmiotu- treść kształcenia:
Wykład rozpoczyna się od dyskusji nad statusem teorii i metodologii we współczesnej nauce w tym
socjologii. Punktem wyjścia jest różnorodność rozumienia pojęcia teorii, pluralizm teoretyczny w
naukach społecznych, dynamika teorii na przykładzie koncepcji struktury rewolucji naukowych
Thomasa Kuhna. Egzemplifikacją paradygmatyczno-rewolucyjnej koncepcji nauki będzie
przedstawienie osi głównych i trwałych sporów w obrębie nauk społecznych, takich jak:
nominalizm – realizm, indywidualizm – holizm, naturalizm – antynaturalizm, materializm –
idealizm, behawioryzm – kognitywizm, pozytywizm – kulturalizm, zaangażowanie aksjologiczne
badacza – wolność od wartościowania. Kolejnym etapem dyskusji będą podstawowe paradygmaty
teoretyczne socjologii po II wojnie światowej. Szczególne miejsce w kursie zajmie omówienie
kolejno: funkcjonalizm i strukturalny funkcjonalizm, teorie konfliktu, teorie wymiany, szkoła
frankfurcka, interakcjonizm symboliczny, fenomenologia, teorie nowych ruchów społecznych,
teorie globalizacji, teorie postmodernistyczne i brytyjskie studia kulturowe. W podsumowaniu
kursu pragnę zwrócić uwagę na immanentną w naukach społecznych potrzebę stosowania wielu
paradygmatów i perspektyw badawczych, które wcale nie świadczą o słabości tej dziedziny wiedzy,
435
ale wręcz – dzięki umiejętnie stosowanej dyrektywie triangulacji socjologicznej K. Mannheima ją
wzmacniają. Ponadto w dyskusji ze studentami dokonamy próby aplikacji przedstawionych ujęć
teoretycznych do analizy współczesnych problemów społecznych.
3.Forma zaliczenia: egzamin pisemny testowy
1. Jasińska-Kania, L. Nijakowski, J. Szacki, M. Ziółkowski (red.), Współczesne teorie
socjologiczne, PWN, Warszawa, 2006
2. J. Turner, Struktura teorii socjologicznej, Wydanie nowe, PWN, Warszawa 2004
3. Ch. Barker, Studia kulturowe. Teoria i praktyka, Wydawnictwo UJ, Kraków 2005
Rok studiów: II
Semestr: III
Prowadzący: dr Ryszard Sęczyk
1. Poznanie ważniejszych współczesnych nurtów teoretycznych współczesnej socjologii.
2. Ocena przydatności koncepcji teoretyczno-metodologicznych dla analizy konkretnych zjawisk
społecznych.
3. Zachęcenie do własnych poszukiwań propozycji teoretycznych inspirujących rozumienie
świata.
436
3.1. Problemy z teorią – podstawowe orientacje socjologiczne
− zarys stanu współczesnej teorii socjologicznej początku XXI wieku
− natura teorii naukowej
-
ważniejsze orientacje teoretyczne w socjologii współczesnej
3.2. Teoria wymiany w ujęciu behawioralnym i dialektycznym
− podstawy teorii behawioralnej
− wymiana społeczna jako podstawa analizy społeczności
-
różnica w ujęcie behawiorystycznym (G. Homans) i dialektycznym (P. Blau)
3.3. Sieciowa teoria wymiany
− analiza struktury sieci.
− władza w ujęciu sieciowym
-
podział pracy w sieciowej teorii wymiany
3.4. Funkcjonalizm jako orientacja teoretyczno – metodologiczna
− struktura działania społecznego
− kategorie orientacji i organizacji działania
− funkcjonalne współdziałanie podsystemów
3.5. Funkcjonalizm – Robert Merton
− teorie socjologiczne średniego zasięgu
− definicja funkcji
− funkcje jawne i ukryte
3.6. Paradygmat naturalistyczny - socjobiologia
− próby wykorzystania biologii w naukach społecznych.
− przedstawiciele nurtu socjobiologii
− krytyka kierunku
3.7. Teoria konfliktu – model dialektyczny i funkcjonalny
− powstanie grup konfliktowych, zmienność konfliktu klasowego
437
− znaczenie konfliktu dla grupy społecznej
− zasady analizy konfliktu
− analiza grup społecznych z zastosowaniem teorii konfliktu
3.8. Teoria krytyczna - szkoła frankfurcka
− twórcy teorii krytycznej szkoły frankfurckiej
− poszukiwanie alternatyw istniejącego porządku społecznego
− struktura klasowa
3.9. Interakcjonizm symboliczny – H. Blumer
− pojęcie jaźni, i interakcji społecznej
− koncepcja społeczeństwa
− zastosowanie koncepcji w analizie socjologicznej
3.10.Podejście dramaturgiczne – Goffman
− koncepcja społeczeństwa w ujęciu Goffmana
− interakcja zogniskowana
− charakterystyka organizacji totalnych – Goffman
3.11.Fenomenologia i etnometodologia
− przedstawiciele kierunku
− istota fenomenologii
− porównanie fenomenologii i etnometodologii
− istota etnometodologii
− odmiany podejścia etnometodologicznego
3.12.Strukturalizm kulturowy Pierre’a Bourdieu
− kulturowa teoria konfliktu
− kultury klasowe a habitus
3.13.Teorie systemu światowego
− zasady teorii systemu światowego
− analiza współczesnych problemów społecznych z punktu widzenia teorii
3.14.Klasyczna socjologia wiedzy
438
− związki między społecznymi warunkami powstania wiedzy a jej treścią
− zastosowanie metody w analizie socjologicznej
3.15.Nowy instytucjonalizm
-
instytucjonalizm jako perspektywa badawcza
Podstawą pracy w czasie ćwiczeń jest dyskusja oraz referaty pisane przez studentów. Zajęcia są
dokumentowane również w postaci notatek sporządzanych w trakcie zajęć moderowanych przez
prowadzącego.
przedmiotu
-
ogólna wiedza o ważniejszych nurtach socjologicznych oraz ich rozwoju w historii nauki,
-
umiejętność wyboru odpowiedniej płaszczyzny metodologicznej i jej zastosowanie do
planowanych własnych badań empirycznych,
-
metodologiczna przydatność do interpretacji ogólnych tendencji rozwoju struktury i dynamiki
współczesnego świata,
Na ocenę końcową składają się oceny cząstkowe za: aktywność na zajęciach, referat, obecność na
zajęciach, dwa testy semestralne.
a) Za obecność – max 15 pkt. (każde zajęcia 1 pkt)
b) aktywność – max 25 pkt.
c) referat – 10 pkt.
d) test – 25 pkt
punktacja zbiorcza
0 - 49 ndst
50-63 dst
64-71 dst+
72-80 db
81-87 db+
88-100 bdb
439
1. Turner Jonathan. Struktura teorii socjologicznej. Warszawa: PWN ; 2005.
socjologiczne. Warszawa: WN „Scholar”, 2006 tom 1,
socjologiczne. Warszawa: WN „Scholar”, 2006 tom 2
1. R. Dahrendorf. Klasy i konflikt klasowy w społeczeństwie przemysłowym. Kraków: ZW
„Nomos”, 2008
2. R.K. Merton. Teoria socjologiczna i struktura społeczna. Warszawa: PWN, 2002.
3. K. Mannheim. Ideologia i utopia. Warszawa; Wyd. Aletheia, 2008.
Rok studiów: II
Semestr: III
Prowadzący: Szymon Czapliński
cel ogólny: Zapoznanie studentów z problematyką psychologii
cele operacyjne: Przekazanie studentom wiedzy na temat głównych problemów poruszanych na
gruncie psychologii oraz zapoznanie uczestników kursu z terminologią i metodami badawczymi
440
stosowanymi w tej dziedzinie nauki. Zaprezentowanie możliwych obszarów zastosowań
psychologii w praktyce zawodowej.
Podstawową ideą kursu nie jest przekazanie szczegółowej wiedzy, lecz ukazanie specyfiki myślenia
psychologicznego.
Blok I - Wprowadzenie
Psychologia jako nauka. Biopsychologia
Blok II - Procesy poznawcze
Spostrzeganie. Uczenie się i pamięć. Myślenie
Blok III - Umysł i osobowość
Emocje i stres. Motywacja. Różnice indywidualne, temperament i osobowość.
Blok IV - Jednostka w relacji z innymi
Rozwój psychiczny człowieka. Zaburzenia zachowania.
Metoda wykładowa.
przedmiotu
Zdolność rozumienia i posługiwania się podstawowymi pojęciami z zakresu psychologii
umożliwiającymi analizowanie i rozumienie zjawisk psychologicznych.
Egzamin.
1. Gerrig R., Zimbardo P. (2006) Psychologia i życie, Warszwa, PWN
2. Mietzel G. (2008) Wprowadzenie do psychologii. Gdańsk, GWP.
3. Materska M. (2001) Wstęp do psychologii, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR.
1. James W. (2002) Psychologia. Kurs skrócony, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
441
2. Stachowski R. (2000) Historia myśli psychologicznej. Od Wundta do czasów najnowszych,
Warszawa, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR.
3. Strelau J., Doliński D. (2008) Psychologia. Tom 1, Tom 2. Gdańsk, GWP.
4. Wadeley A., Birch A., Malim T. (2002) Wprowadzenie do psychologii, Warszawa,
Nazwa przedmiotu: Socjologia kultury
Rok studiów: II
Semestr: III
Prowadzący: dr Katarzyna Brataniec
Celem kursu jest zapoznanie studentów ze specyfiką socjologicznego ujęcia kultury, szczególnie
przedstawienie nierozerwalnego związku kultury z życiem społecznym. Podczas wykładu
prezentowane są najważniejsze koncepcje teoretyczne dotyczące kultury nie tylko z dziedziny
socjologii, ale także filozofii, historii i antropologii kultury.
1. Specyfika socjologicznego pojmowania kultury, przedstawienie historii pojęcia, kultura a
cywilizacja.
2. Kultura ujęta w wąskim sensie- kultura symboliczna, teoria znaku, teoria meatafory i
symbolu w ujęciu Hannah Arendt i Susanne Langer.
3. Wartości w ujęciu socjologicznym: Charles Morris, Max Weber, Stanisław Ossowski.
4. Sposoby nabywania kultury.
5. Problem tożsamości, osobowość a kultura.
6. Wielokulturowość we współczesnym świecie, etnocentryzm, relatywizm kulturowy.
442
7. Kultura masowa: charakterystyka i główne dylematy.
8. Zróżnicowanie społeczno-kulturowe, styl życia.
9. Podkultury, nowoplemiona, sekty; poziomy kultury.
10. Zmiana społeczno-kulturowa: teoria konwergencji, dyfuzji i modernizacji.
11. Tradycja i nowoczesność, pojęcie osobowości nowoczesnej, badania Daniela Lernera.
12. System społeczno-kulturowy.
13. Uczestnictwo w kulturze: wskaźniki, uwarunkowania i typy.
14. Socjologia sztuki.
Problematyka socjologii kultury zostanie przedstawiona w postaci wykładów, których znacząca
częścią będzie zapoznanie studentów z wybranymi koncepcjami i analizami oraz czynny udział w
dyskusji podczas zajęć.
Student powinien zaznajomić się z różnymi koncepcjami socjologii kultury, dostrzegać wymiary
kultury i jej związki z otaczającą go rzeczywistością społeczną, zmierzyć się z dylematami, które
niesie istnienie wielości kultur we współczesnym świecie.
Kolokwium zaliczeniowe obejmujące tematykę wykładu.
1. Marian Golka, Socjologia kultury, Scholar, Warszawa 2007;
2. Antonina Kłoskowska, Socjologia kultury, PWN, Warszawa 2007;
3. Wojciech Józef Burszta, Antropologia kultury, Zysk i S-ka, 1998.
1. Daniel Bell, Kulturowe sprzeczności kapitalizmu, PWN, Warszawa 1994;
2. James Clifford, Kłopoty z kulturą,Wydawnictwo KR, Warszawa 2000;
3. Samuel P. Huntington, Harrison L.E., Kultura ma znaczenie, Zysk- S-ka, Warszawa 2003;
Wojciech Kalaga, Dylematy wielokulturowości, Universitas, Krakow 2004.
443
Nazwa przedmiotu: Uzależnienia
Rok studiów: II
Semestr: III
Prowadzący: dr Marek Majczyna
Zapoznanie studentów z problematyką związaną z „byciem zależnym od czegoś”, co prowadzi do
destrukcji i zaburzeń zarówno w obszarze funkcjonowania jednostki, jak i funkcjonowania
społecznego. Nabycie wiedzy w odniesieniu do rozumienia natury, genezy, funkcji i przebiegu
procesu uzależniania się i, w konsekwencji, uzależnienia. Ujawnienie kryteriów diagnostycznych
w obszarze uzależnień, możliwych sposobów pomocy osobom uzależnionym, jak również
naświetlenie wybranych aspektów profilaktyki.
Moduł wprowadzający:
Terminologia i dyskurs dotyczący uzależnienia (osoba, proces, „substancja”, jednostka chorobowa)
– analiza pojęć i wstępna konceptualizacja
Diagnostyka: kryteria uzależnienia (wg ICD-10 i DSM-IV), objawy i ich manifestacje
Moduł antropologiczny:
Człowiek jako podmiot aktywności własnej – proces decyzyjny, cele i wartości realizowane w
życiu, jakość życia
Odpowiedzialność – podejmowania zaangażowania i zobowiązania w swoim życiu – jako przejaw
dojrzałej osobowości jednostki ludzkiej
Moduł psychologiczny:
Funkcjonowanie psychiczne człowieka: jego wielowymiarowość i wieloaspektowość
Psychologiczne koncepcje uzależnień: modele – przesłanki i wnioski
Możliwe ograniczenia w zakresie samokontroli – jako przejaw czynników chorobotwórczych:
utrata kontroli jako przejaw destrukcji (i autodestrukcji)
444
Dlaczego człowiek sięga po różnego rodzaju substancje psychoaktywne? W kierunku rozumienia
możliwych przyczyn, powodów, pretekstów...
Moduł psychoterapeutyczny:
Co człowiek zyskuje dzięki własnemu uzależnieniu? Paradoks terapeutyczny
Od mechanizmów uzależnienia ku wolności – antropologia adekwatna i konstruktywne ujęcie
zmian w życiu osoby uzależnionej
Modele i podejścia psychoterapeutyczne do problematyki uzależnień (ze szczególnym
uwzględnieniem podejścia poznawczego i integracyjnego)
Analiza (możliwego) nawrotu jako elementu świadczącego o sile uzależnienia i słabości pomocy
terapeutycznej
Metoda konwersatoryjna: mini-wykłady, opis i analiza przypadków z praktyki terapeutycznej,
dyskusja wokół wybranych zagadnień (po osobistej lekturze lub po opisie sytuacji naturalnej),
prezentacja konkretnych elementów pracy z osobą uzależnioną
a) konceptualizacja i kryteria uzależnienia, b) rozpoznanie objawów uzależnienia w zachowaniu
człowieka z tym problemem, c) antropologiczna wizja osoby uzależnionej, d) psychologiczne
„mechanizmy” funkcjonowania osoby uzależnionej, e) możliwe rozumienie zmian, jakie zachodzą
w życiu osoby uzależnionej („w kierunku destrukcji” i „w kierunku wolności”), f) rozmowa z osobą
uzależnioną (elementy psychoterapeutyczne), g) motywowanie osoby uzależnionej do tego, aby
szukała pomocy, h)
Egzamin testowy (na podstawie wybranej literatury)
6. Literatura podstawowa :
1. Cierpiałkowska, L. (2007). Psychopatologia. (Wykłady z Psychologii 15). Warszawa:
Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, rozdz. 7.
2. Cungi, C. (2007). Stawić czoło uzależnieniom. Alkohol. Nikotyna. Narkotyki. Hazard.
Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX. (tłum. A. Tomaszewska).
3. Pospiszyl, I. (2008). Patologie społeczne. (Resocjalizacja). Warszawa: Wydawnictwo
Naukowe PWN, rozdz. 7.
445
1. Guerreschi, C. (2006). Nowe uzależnienia. Kraków: Wydawnictwo SALWATOR. (tłum. A.
Wieczorek-Niebielska).
2. Baumeister, R. F., Heatherton, T. E., Tice, D. M. (2000). Utrata kontroli. Jak i dlaczego
tracimy zdolność samoregulacji. Warszawa: Państwowa Agencja Rozwiązywania
Problemów Alkoholowych. (tłum. Ł. Święcicki).
3. Cierpiałkowska,
L.
(red.).
(2008).
Oblicza
współczesnych
uzależnień.
Poznań:
Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Adama Mickiewicza.
PSYCHOSOCJOLOGIA stacjonarna
ROK III, SEM. V
Przedmiot
Forma Wykładowca
Typ Liczba Forma ETCS
zajęć
przedm godzin zaliczeń
Etyka społeczna II
W
Prof. nadzw. dr hab. J. Widomski
O
30
Z/O
2
Elementy ekonomii
W
dr S. Drobny
O
30
Egzamin
4
Ćw.
mgr M. Trzcionka
Etniczność,
narody
iW
30
dr Ewa Michna
O
30
Egzamin
3
Kulturowe i społeczne aspekty W
dr hab. Piotr Górski
O
30
Z/O
3
integracji europejskiej
Ćw.
Nowe ruchy społeczne
W
Prof. dr hab. T. Paleczny
O
30
Z/O
3
Seminarium dyplomowe
Sem.
Prof. nadzw. dr hab. Z. Pucek;
O
30
Z/O
3
O
30
Egzamin
3
Prof. dr hab. Hieronim Kubiak
O
30
Egzamin
4
Prof. dr hab. Ryszard Dyoniziak
O
30
Z/O
4
nacjonalizmy w Europie
doc.
dr
M.
Leśniak;
15
dr
J.
Bierówka; dr K. Brataniec; dr K.
Bujak; dr M. Boruta;
Socjologia polityki
W
Prof. nadzw. dr hab. B. KrauzMozer
Socjologia władzy
Współczesne
W
społeczeństwo W
polskie
446
Język angielski
Ćw
O
RAZEM
Język
obcy
30
Egzamin
345
do
wyboru Ćw.
O
30
30
Z/O
(fakultet)
Nazwa przedmiotu: Etyka społeczna
Rok studiów: III
Semestr: V
1
Punkty ECTS: 2
Tematem kursu jest etyka społeczna, w której chodzi o wspólne dobro, które urzeczywistnia
większa grupa ludzi we wspólnym działaniu. Pojęcie dobra wspólnego (bonum commune) wywodzi
się od Arystotelesa i wyraża się jako sprawiedliwość społeczna we wszystkich dziedzinach
ludzkiego współżycia. Tematem przewodnim wykładu będzie omówienie głównych stanowisk w
etyce społecznej w liberalizmie, socjalizmie i chrześcijańskiej nauce społecznej. Dodatkowo
podczas wykładu poruszone zostaną takie zagadnienia jak: normy moralne służące ochronie życia i
godności człowieka (aborcja, eutanazja, kara śmierci). Osobnym tematem będę kwestie związane z
ideologią i wartościami (feminizm, maskulinizm, Zieloni).
2. Opis przedmiotu – treść kształcenia
1. Arystotelesowskie pojęcie dobra wspólnego (bonum commune) (2 godz.).
2. Główne stanowiska w etyce społecznej (przegląd historyczny) (2 godz.).
3. Liberalizm. Rozdział społeczeństwa i państwa (Locke, Smith, Bentham) (2 godz.).
4. Socjalizm. Pojecie sprawiedliwości społecznej (równość jako podstawowa kategoria
w realizacji dobra wspólnego) (2 godz.).
447
1
5. Chrześcijańska nauka społeczna. Człowiek jako cel sam w sobie (zasada osobowa)
(2 godz.).
6. Prawo a etyka. Kwestia uzasadnienia norm prawnych. (2 godz.).
7. Normy moralne służące ochronie życia (Przysięga Hipokratesa) (2 godz.).
8. Aborcja, eutanazja, kara śmierci (2 godz.).
9. Normy moralne strzegące sprawiedliwości (2 godz.).
10. Normy moralne w obronie prywatności jednostki, myśli i wypowiedzi (2 godz.).
11. Ideologia i wartości (feminizm, maskulinizm, Zieloni) (2 godz.).
12. Człowiek a środowisko (2 godz.).
13. Koncepcje wolności człowieka (2 godz.).
14. Podsumowanie wykładu (4 godz.).
Student powinien zapoznać się z podstawowymi systemami etyki społecznej. Analiza
poszczególnych
stanowisk
ma
pomóc
w
wypracowaniu
własnej
postawy
moralnej
i w zrozumieniu innych.
Zaliczenie z oceną
6. Literatura podstawowa
1. Etyka (praca zbiorowa), Uniwersytet Jagielloński, Kraków 1992.
2. M. Ossowska, Normy moralne, Warszawa 1986.
3. W. Zuziak, Społeczne perspektywy etyki, Kraków 2006.
4. J. Teichman, Etyka społeczna, Warszawa 2002.
Nazwa przedmiotu: Elementy ekonomii
Rok studiów: III
Semestr: V
448
Prowadzący: dr Stanisław Drobny
Forma kursu: wykład,
Liczba godzin: 30
Zrozumienie istoty funkcjonowania gospodarki rynkowej.
Poznanie mechanizmu współzależności między podstawowymi kategoriami gospodarki rynkowej.
Rozwój ekonomi jako nauki o gospodarowaniu
Proces gospodarowania i jego uwarunkowania
Podstawowe rodzaje systemów ekonomicznych
Mechanizm rynkowy- mikroanaliza rynku
Wrażliwość popytu i podaży na zmiany cen i dochodów
Gospodarstwo domowe jako podmiot gospodarczy
Teoria funkcjonowania przedsiębiorstwa
Maksymalizacja zysku w przedsiębiorstwie
Struktury rynkowe – model rynku
Rynek czynników produkcji (pracy, kapitału, ziemi)
Wykład, konwersacja.
Uświadomienie roli współczesnej ekonomii w podejmowaniu decyzji.
Zrozumienie mechanizmu funkcjonowania gospodarki rynkowej.
Poznanie charakteru współzależności pomiędzy podstawowymi podmiotami gospodarki rynkowej.
Znajomość podstaw racjonalnego zachowania się podmiotów gospodarczych.
Egzamin, test.
1. D. Begg, S. Fischer,Ekonomia, tom 1, 3, PWE, W-wa 2000
449
2. P.A. Samuelson, W. D. Nordhaus, Ekonomia, tom 1, PWN, W-wa 1995
3. A. Rybarski, Historia i przedmiot ekonomii, AE Kraków, 1993
4. Z.Dach, Mikroekonomia dla studiów licencjackich, SYNABA, Kraków, 2005
1.
Podstawy ekonomii, pod red. R. Milewskiego, PWN, W-wa, 2004
Rok studiów: III
Semestr: V
Prowadzący: mgr Magdalena Trzcionka
Celem kursu jest przeanalizowanie i utrwalenie podstawowych problemów z zakresu teorii mikro- i
makroekonomii oraz nabycie umiejętności posługiwania się wiedzą ekonomiczną w praktyce.
Ćwiczenia mają dodatkowo na celu rozwinięcie kluczowych procesów i relacji zachodzących w
gospodarce w skali makro za pomocą metod sformalizowanych oraz dokładniejszą analizę
prezentowanych modeli. Zajęcia mają w zamyśle dostarczyć wiedzę umożliwiającą samodzielną
analizę poszczególnych aspektów funkcjonowania gospodarek.
1. Ekonomia jako dyscyplina naukowa (definicje ekonomii), klasyfikacja ekonomii –
mikroekonomia i makroekonomia, ekonomia pozytywna i ekonomia normatywna.
2. Podstawowe pojęcia mikroekonomii: ograniczoność (rzadkość zasobów), gospodarka,
podmioty rynkowe (uczestnicy rynku, potrzeba (definicja i różne kryteria klasyfikacji),
dobra wolne, dobra komplementarne i substytucyjne, prawo malejących przychodów,
usługi, dobro publiczne, dobro społeczne, dobro prywatne, produkcja, czynniki produkcji
(czynniki wytwórcze, środki produkcji), system gospodarczy, poszczególne rodzaje
systemów gospodarczych.
450
3. Mikroekonomiczna analiza rynku – popyt, podaż, równowaga rynkowa. Definicja popytu,
rodzaje, determinanty popytu, paradoksy: Giffena, Veblena, efekt owczego pędu. Definicja
podaży, rodzaje, determinanty podaży.
4. Prawo popytu i podaży podstawowym prawem rynku – graficzna prezentacja i analiza
zależności, przejawy równowagi i procesy dostosowawcze w różnym horyzoncie
czasowym.
5. Pojęcie elastyczności cenowej popytu, czynniki determinujące elastyczność, omówienie
wzorów, graficzna prezentacja i analiza zależności. Elastyczność dochodowa, prawo Ernsta
Engla i krzywe Engla. Mieszana cenowa elastyczność popytu. Pojęcie elastyczności
cenowej podaży. Praktyczna przydatność elastyczności popytu i podaży dla konsumenta i
producenta.
6. Ekonomiczny model zachowania się konsumenta w warunkach ograniczeń budżetowych.
Konsument – definicja, cechy, źródła dochodów gospodarstwa domowego, racjonalność
wyborów ekonomicznych konsumenta. Równowaga konsumenta w świetle teorii preferencji
– założenia o preferencjach konsumenta i krzywa obojętności. Linia ograniczenia
budżetowego i mapa preferencji – równowaga konsumenta, wykres i wnioski, warunek
równowagi tzw. optimum konsumenta. Wpływ zmiany ceny i dochodu na równowagę
konsumenta.
7. Przedsiębiorstwo jako podstawowy podmiot gospodarczy, cechy i funkcje. Podstawowe
zasady funkcjonowania przedsiębiorstw w gospodarce rynkowej. Krzywa możliwości
produkcyjnych i jej zastosowanie w mikroekonomii. Pojęcie funkcji produkcji – jedno
i wieloczynnikowe ujęcie funkcji produkcji. Wyznaczanie produkcyjności z zastosowaniem
izokwanty i izokoszty, wybór optymalnej kombinacji czynników produkcji.
8. Koszty przedsiębiorstwa. Definicja kosztów, koszty księgowe a koszty ekonomiczne, zysk
księgowy a zysk ekonomiczny. Rodzaje kosztów w krótkim i długim okresie.
9. Podstawowe pojęcia makroekonomii: mierniki wzrostu gospodarczego (PKB, PNB, HDI),
dochód narodowy realny i nominalny, stopy wzrostu gospodarczego.
10. Model 45 stopni; popyt zagregowany, funkcja konsumpcji, konsumpcja autonomiczna,
popyt inwestycyjny, mnożnik inwestycyjny, mnożnik zrównoważonego wzrostu.
11. Pieniądz i polityka pieniężna rządu: funkcje pieniądza, podaż pieniądza, agregaty podaży
pieniądza, kreacja pieniądza w systemie bankowym, popyt na pieniądz, determinanty popytu
na pieniądz, równowaga na rynku pieniężnym.
12. Polityka fiskalna rządu: charakterystyka instrumentów polityki fiskalnej (wydatki
budżetowe i podatki)
451
13. Model IS-LM:zależność pomiędzy stopą procentową a popytem konsumpcyjnym i
inwestycyjnym, efekt wypierania i tłumienia, krzywa IS, LM oraz równowaga na rynku
dóbr i usług oraz pieniężnym.
14. Rynek pracy i jego specyfika. Popyt i podaż na konkurencyjnym rynku pracy: pojęcie płacy
nominalnej i realnej, determinanty popytu na pracę i podaży pracy pracownika, równowaga
na rynku pracy i przejawy nierównowagi, pozytywne i negatywne aspekty płacy
minimalnej, zjawisko zróżnicowania płac i dyskryminacji na rynku pracy, rodzaje
bezrobocia.
15. Zaliczenie przedmiotu.
Podczas zajęć wykorzystywane będą różne narzędzia i metody ułatwiające opanowanie materiału:
zadania, rysunki, analiza tekstów ekonomicznych i danych statystycznych.
Student zna i rozumie podstawowe pojęcia z zakresu ekonomii.
Student zna i rozumie współczesne procesy gospodarcze dotyczące zjawisk ekonomicznych.
Student potrafi dokonywać samodzielnej analizy i interpretacji faktów oraz danych statystycznych
podawanych przez media krajowe i zagraniczne.
Warunkiem zaliczenia jest uzyskanie min. 50% punktów z zadań rozwiązywanych na każdych
ćwiczeniach z zarysowanej tematyki. Prócz tego student
może uzyskać dodatkowe punkty z
aktywności na zajęciach- dyskusja, własne komentarze i przykłady.
1.Begg D., Fischer S., Dornbusch R., t. 1 Mikroekonomia, t.2 Makroekonomia, PWN Warszawa
2007.
2.Dach Z. [red]: Mikroekonomia, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Krakowie, Kraków
2002.
3.Milewski R. [red] Elementarne zagadnienia ekonomii, PWN, Warszawa 2005.
4.Dach Z., Pollok A., Przybylska K., Zbiór zadań z mikroekonomii, Wydawnictwo Naukowe
Synaba, Wydanie II poprawione i uzupełnione (2002)
452
5. Bałut M., Pelikan-Krupińska M., Świerczyńska J., Podstawy makroekonomii : ćwiczenia,
Krakowska Szkoła Wyższa im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego Kraków : Krakowskie
Towarzystwo Edukacyjne - Oficyna Wydawnicza AFM, 2007.
1. Smith P., Begg D., Ekonomia - zbiór zadań, PWE, 2001.
Nazwa przedmiotu: Etniczność narody i nacjonalizmy w Europie
Rok studiów: III
Semestr: V
Prowadzący: dr Ewa Michna
Kurs ma na celu zapoznanie studentów z problematyka nacjonalizmu i zróżnicowania
etnicznego, narodowego i pluralizmu kulturowego współczesnej Europy. Wykład będzie się
koncentrował na analizie faktycznie zachodzących historycznych i współczesnych procesów
powstawania i przemian społeczności narodowych w Europie, mniejszości narodowych oraz
konfliktów etnicznych w Europie.
1. Podstawowe pojęcia: etniczność, grupa etniczna nacjonalizm, mniejszość: etniczna,
narodowa
2. Zróżnicowanie etniczne Europy
3. Historyczne ramy i uwarunkowania procesów narodotwórczych w Europie, europejskie
strefy czasu historycznego.
4. Przejawy nacjonalizmów we współczesnej Europie;
5. Nacjonalizmy i konflikty etniczne
6. ruchy regionalne i separatystyczne we współczesnej Europie;
453
7. Konflikty i relacje etniczne w Europie. Analiza szczegółowa sytuacji w wybranych rejonach
Europy.
8. Relacje i konflikty etniczne w byłej Jugosławii. Współczesne wojny na Bałkanach – wojny
kresowe czy zderzenie cywilizacji?
9. Szczegółowa analiza kwestii mniejszości węgierskiej w Rumunii, Słowacji i Ukrainie;
10. Mniejszość rosyjska w nowych państwach narodowych powstałych na gruzach ZSRR
(Estonia, Łotwa, Litwa, Ukraina);
11. Sytuacja społeczności romskiej.
12. Polityka wobec mniejszości etnicznych, narodowych i imigrantów;
13. Dystanse i stereotypy etniczne – problemy współczesnej Europy;
14. Problemy etniczne integracji europejskiej.
Wykład. Projekcja filmów dokumentalnych o tematyce etnicznej.
przedmiotu
Po ukończeniu kursu student powinien posiadać wiedzę na temat zróżnicowania etnicznego w
Europie pozwalającą mu lepiej zrozumieć współcześnie występujące zjawiska społeczne i
polityczne, których podłożem jest zróżnicowanie etniczno narodowe Europy.
Egzamin pisemny.
1. Altermatt U., Sarajewo przestrzega. Etnonacjonalizm w Europie, Kraków 1998.
2. Anderson B., Wspólnoty wyobrażone. Rozważania o źródłach i rozprzestrzenianiu się
nacjonalizmu, Kraków 1997.
3. Waldenberg M., Narody zależne i mniejszości narodowe w Europie
Środkowo-
Wschodniej, Warszawa 2000.
4. Janusz Mucha, Wojciech Olszewski (red.) Dylematy tożsamości europejskich pod koniec
drugiego tysiąclecia, Toruń 1997,
5. Pomian K., Europa i jej narody, Warszawa 1992.
1. Janusz Mucha, Wojciech Olszewski (red.) Dylematy tożsamości europejskich pod
koniec drugiego tysiąclecia, Toruń 1997,
454
3. Konflikty etniczne. Źródła-typy- sposoby rozstrzygania, I. Kabzińska-Stawarz, S.
Szynkiewicz (red.), Warszawa 1996.
4. Europa państw- Europa narodów, G. Babiński, W. Miodunka (red.), Kraków.
5. Imigranci i społeczeństwa przyjmujące: adaptacja ? integracja ? transformacja ? , (red.)
Grażyna Waluga, Warszawa : Wydaw. Neriton, 2000.
6. Kultura mniejszości narodowych i grup etnicznych w Europie , (red.) Zenona
Jasińskiego i Tadeusza Lewowickiego , Opole : Wydaw. UO, 2004.
7. Tolerancja, przeciwdziałanie rasizmowi i ksenofobii - wyzwania jednoczącej się Europy
, (red.) Halina Machińska, Warszawa : CEUW, 2001.
8. Monitoring the EU accession process : minority protection, Vol. 2, Case studies in
selected member states / Open Society Institute, EU Accession Monitoring Program,
Budapest ; New York : OSI, 2002.
9. Monitoring the EU accession process : minority protection, Vol. 1, An assessment of
selected policies in candidate states / Open Society Institute, EU Accession Monitoring
Program, Budapest ; New York : OSI, 2002.
10. Preece J.J., Prawa mniejszości, Warszawa 2007.
11. Smith A.D., Nacjonalizm, Warszawa 2007.
Nazwa przedmiotu: Kulturowe i społeczne aspekty integracji europejskiej
Rok studiów: III
Semestr: V
Prowadzący: dr hab. Piotr Górski
Przedstawienie zagadnień związanych z integracją europejską w wymiarze historycznym oraz
współczesnym. Wykorzystanie perspektywy socjologicznej (w tym również badań empirycznych)
455
do zaprezentowania podstawowych zagadnień społecznych i kulturowych związanych z integracją
europejską.
Tematy zajęć:
1. Integracja jako proces społeczny
Założenia dotyczące rzeczywistości społecznej
Charakter procesów integracyjnych (procesy żywiołowe i planowe)
Płaszczyzny integracji europejskiej (kulturowa, społeczna, polityczna)
2. Świadomość europejska.
Różne koncepcje i idee Europy
3. Aspekty kulturowe integracji europejskiej
Języki, sztuka i architektura, religia
4. Tradycja i nowoczesność społeczeństw europejskich
Co oznacza nowoczesność
Nowoczesność a tradycja
Drogi do nowoczesności społeczeństw europejskich
5. Społeczeństwa europejskie aspekty demograficzne
Zmiany liczebności ludności, gęstość zaludnienia, procesy urbanizacji.
Wskaźniki demograficzne i ich związek z poziomem cywilizacyjnym społeczeństw (śmiertelność
niemowląt, średnia długość życia).
6. Narodowościowy wymiar zróżnicowania społeczeństw europejskich
Typy i fazy procesów narodotwórczych w Europie.
Stosunki narodowościowe w Europie na przestrzeni ostatnich dwustu lat.
7. Industrializacja i dezindustrializacja; konsekwencje społeczne
Co to jest industrializacja.
Przebieg procesów industrializacji i jego konsekwencje.
Uwarunkowania gospodarcze i konsekwencje procesów dezindustrializacji.
8. Współczesne wyzwania gospodarcze UE.
Strategia Lizbońska
Gospodarka oparta na wiedzy
Rozwiązania polityki gospodarczej wybranych krajów UE (Irlandia, Finlandia)
9. Struktura społeczna i rynki pracy w krajach Europy zachodniej
Czym jest rynek pracy?
Wpływ mechanizmów rynków pracy na kształtowanie się struktury społecznej.
Pozycja specjalistów na rynku pracy.
456
Rynek pracy w Polsce pierwszej połowy lat dziewięćdziesiątych, a doświadczenia społeczeństw
EU.
10. Polityczna płaszczyzna integracji.
Mechanizmy integracji politycznej
Koncepcje i projekty integracyjne
Periodyzacja
11. Polityka regionalna UE.
Przesłanki
Proponowane rozwiązania
12. Społeczeństwo polskie w perspektywie członkostwa w Unii Europejskiej
Stan społeczeństwa polskiego wobec wyzwań integracyjnych w wymiarach: mentalnych,
edukacyjnych, obyczajowych i prawnych w świetle badań socjologicznych
Stosunek Polaków do UE, prezentacja wyników badań sondażowych.
Egzamin pisemny
1. K. Pomian, Europa i jej narody, Warszawa 1992
2. G. Therborn, Drogi do nowoczesnej Europy, Warszawa Kraków 1998.
1. N. Davis, Europa. Rozprawa historyka z historia. Wyd. Znak, Kraków 1999.
2. M. Fałkowski, J. Kucharczyk, Obywatele Europy. Integracja europejska w polskim życiu
publicznym, Warszawa 2005.
3. M. Grabowska, K. Koseła, T. Szawiel, Europejska tożsamość Polaków, Warszawa 1998.
4. Obraz Polski i Polaków w Europie. Pod red. L. Kolarskiej – Bobińskiej, Warszawa 2003.
5. Popowicz K, 2006, Historia integracji europejskiej. SGH, Warszawa.
6. Społeczeństwo polskie w perspektywie członkostwa w Unii Europejskiej. Praca zbiorowa pod
red. J. Muchy, Warszawa 1999.
7. E. Skotnicka – Illasiewicz, Powrót czy droga w nieznane? Europejskie dylematy Polaków,
Warszawa 1997.
8. R. Suchocka, Integracja europejska w polskiej perspektywie, Poznań 1998.
457
Rok studiów: III
Semestr: V
Celem przedmiotu jest ukształtowanie w studentach umiejętności samodzielnego myślenia,
zdobywania informacji na temat społecznych i kulturowych aspektów integracji europejskiej,
powiązania ich z podstawowymi kategoriami i koncepcjami teoretycznymi socjologii. Nabycie
przez studentów umiejętności krytycznego myślenia i formułowania samodzielnych sądów w
oparciu o rzeczową argumentację.
Tematy zajęć:
Zagadnienia kulturowe, historyczne, świadomość europejska
Unia Europejska a Stany Zjednoczone współcześnie
Polityka wielokulturowości i stosunki między narodami w UE.
Stosunek Polaków do obcokrajowców
Postawy, aspiracje i systemy wartości młodych Polaków w kontekście integracji europejskiej
1. J. Jedlicki, „Narodowcy i „Europejczycy”
2. 2. J. Tazbir, „My Europianie prawi”
3. Krzemiński, „Europa potrafi” o poglądach Rifkina.
4.
Nie dajcie się nabrać Ameryce, wywiad z Rifkinem
5.
Wielka Brytania przesadziła z wielokulturowością
1. Rewolucja pariasów
458
2.
Młodość razy osiem
3. Jesteśmy konserwatywnymi socjalistami
4. Współczesna młodzież - bez buntu, bez marzeń
5. Pokolenie 1200
Raporty badawcze CBOS oraz Instytutu Spraw Publicznych poświęcone stosunkowi Polaków do
innych narodów oraz postrzegania Polaków przez innych (materiały poszukiwane samodzielnie
przez studentów do przygotowania referatu).
(wszystkie teksty dostarczone są przez prowadzącego ćwiczenia)
Nazwa przedmiotu: Nowe ruchy społeczne
Rok studiów: III
Semestr: V
Prowadzący: Prof. dr hab. Tadeusz Paleczny
Wykład ma na celu zapoznanie studenta z socjologicznymi koncepcjami, typologiami i ujęciami
roli ruchów społecznych w kształtowaniu społecznego porządku i ładu kulturowego. Ruchy
społeczne posiadają różnorodny charakter, zawsze odpowiadają swoim czasom zarówno w
sferze wartości i celów, jak i przebiegu i konsekwencji.
1. Socjologiczne definicje ruchów społecznych
2. Klasyfikacje i typologie ruchów społecznych
3. Koncepcja nowych ruchów społecznych
4. Rodzaje nowych ruchów społecznych
5. Nowe ruchy religijne. Najważniejsze odmiany
6. New Age jako nowy ruch religijny
459
7. Westernizacja, amerykanizacja, europeizacja jako warianty ruchów globalizacyjnych
8. Ruchy antyglobalistyczne
9. Ruchy ekologiczne
10. Ruchy pacyfistyczne
11. Ruchy anarchistyczne
12. Fazy rozwojowe ruchów społecznych
13. Następstwa ruchów nowych ruchów społecznych: analiza postmodernistyczna
14. Zjawiska instytucjonalizacji nowych ruchów społecznych
15. Rola nowych ruchów społecznych w kształtowaniu nowych tendencji w rozwoju
politycznym, gospodarczym i kulturalnym w świecie
3. Środki i metody realizacji.
Wykład obejmuje 30 godzin charakterystyki, opisu i wyjaśnienia, przy wykorzystaniu zarówno
przekazu słownego, jak i technik audiowizualnych, zwłaszcza w zakresie prezentacji
syntetycznych grafów, tabel, typologii i zestawień porównawczych.
4. Wiedza i umiejętności, jakie powinien osiągnąć student.
Student w trakcie wykładu zapozna się z genezą, naturą i funkcjami strukturalnymi nowych
ruchów społecznych. Wymagana wiedza obejmować winna znajomość typologii, rodzajów, faz
rozwoju, jak również monografii, przynajmniej wybranych, nowych ruchów społecznych.
Wiedza słuchaczy winna obejmować zwłaszcza znajomość różnorodnych form nowych ruchów
społecznych, zwłaszcza najważniejszych ich kategorii, takich jak: ruchy elitarne i masowe,
radykalne i umiarkowane, spontaniczne i kierowane, polityczne, ekonomiczne, kulturowe – w
tym religijne. Do najczęściej analizowanych współcześnie ruchów społecznych zalicza się nowe
ruchy religijne, ekologiczne, feministyczne, pacyfistyczne oraz ruchy prowadzące do wzrostu
uniwersalizacji tożsamości, w tym globalizacyjne vs. antyglobalizacyjne.
5. Formy i warunki zaliczenia:
Uczestnictwo w wykładach, egzamin pisemny
1. Misztal B., 1993, Socjologiczna teoria ruchów społecznych, „Studia Socjologiczne”, nr 1
2. Paleczny T., 1997, Kontestacja. Formy buntu we współczesnym społeczeństwie, Nomos,
Kraków
460
3. Rokicki J., 2007, Nowe ruchy społeczne w kontekście zmiany współczesnego
społeczeństwa polskiego, w: Dylematy tożsamości. Stare i nowe konteksty socjalizacji,
red. Z. Pucek, KSW, Kraków
4. Sztompka P., 2002, Socjologia. Analiza społeczeństwa, Wydawnictwo Znak, Kraków
5. Tourain A., 1995, Wprowadzenie do analizy ruchów społecznych, w: Władza i
społeczeństwo, red. J. Szczupaczyński, Warszawa
1. Doktór T., 1991 Nowe ruchy religijne i parareligijne w Polsce, w: „Euhemer-Przegląd
Religioznawczy”, nr.4.
2. Jawłowska A., 1975, Drogi kontrkultury, Warszawa 1975
3. Malinowski A., 1983 Mit wolności: szkice o anarchizmie. Warszawa: "Książka i Wiedza",
Warszawa
4. Paleczny T., 1999, Bunt nadnormalnych, Universitas, Kraków
5. Tokarski S., 1996: Orient i subkultury.- Warszawa: "Semper", Warszawa
Nazwa przedmiotu: Socjologia polityki
Rok studiów: III
Semestr: V
Prowadzący: prof. nadzw. dr hab. Barbara Krauz-Mozer
1. Opis przedmiotu – cel kształcenia
Prezentacja podstawowych kierunków zainteresowań i badań socjologii polityki. Rozważenie
mechanizmów walki o władzę, procesów sprawowania władzy politycznej oraz rozwoju stosunków
i struktur społecznych.
461
Socjologia polityki jako subdyscyplina socjologiczna; zarys historii dyscypliny; pola badawcze
socjologii polityki; władza a polityka; systemy polityczne; kultura polityczna; zbiorowe podmioty
życia politycznego; zachowania polityczne; teorie decyzji politycznych; partycypacja polityczna;
globalizacja w płaszczyźnie politycznej.
Wykład konwersatoryjny
przedmiotu:
Poznanie i zrozumienie teorii wyjaśniających jak możliwe jest uporanie się ze stałym konfliktem
w społeczeństwie, zachodzącym między jego członkami i grupami, przy równoczesnym
zachowaniu spójności społecznej oraz legitymizacji władzy państwowej.
Udział w wykładzie , opanowanie treści zawartych w literaturze obowiązkowe
1. S.M. Lipset, Homo politicus. Społeczne podstawy polityki, Warszawa 1998;
2. J. Szczupaczyński (red.) Władza i społeczeństwo. Antologia tekstów z zakresu socjologii
polityki, Warszawa 1995;
3. E. Wnuk-Lipiński, Socjologia życia publicznego, Warszawa 2005;
4. B. Krauz-Mozer, P. Borowiec (red.), Czas społeczeństwa obywatelskiego. Między teorią a
praktyką, Kraków 2006;
5. J. Wiatr, Socjologia polityki, Warszawa 1999.
1. M. Grabowska, T. Szawiel, Budowanie demokracji. Podziały społeczne, partie polityczne,
społeczeństwo obywatelskie w postkomunistycznej Polsce, Warszawa 2002;
2. G. Sartori, Teoria demokracji, Warszawa 1994;
3. W. Wesołowski, I. Pańkow (red.), Świat elity politycznej, Warszawa 1995;
4. E. Wnuk-Lipiński, Świat międzyepoki. Globalizacja, demokracja, państwo narodowe,
Kraków 2004.
462
Nazwa przedmiotu: Socjologia władzy
Rok studiów: III
Semestr: V
Prowadzący: prof. zw. dr hab. Hieronim Kubiak
Wykłady mają umożliwić zrozumienie fenomenu władzy oraz przygotować studentów do
samodzielnej analizy tego typu stosunków społecznych, zwłaszcza w sferze publicznej.
Dlatego tez wykłady koncentrują się przede wszystkim na problematyce
ogólnoteoretycznej i interpretacji kolejno cech swoistych stosunków władzy w relacjach
intra- i interpersonalnych, mikro- i makrospołecznych.
2. 1. Władza jako przedmiot refleksji socjologicznej.
2. 2. Polskie tradycje i problemy.
2. 3. Spór o istotę władzy.
2. 4. Klasyczne i nieklasyczne rozumienie władzy.
2. 5. Legitymizacja władzy.
2. 6. Zachowania nonkonformistyczne i sankcje.
2. 7. Jednostkowe i grupowe uwarunkowania stosunku do władzy.
2. 8. Systemy polityczne.
2. 9. Totalitaryzm i autorytaryzm.
2. 10. Istota demokracji przedstawicielskiej.
2. 11. Społeczeństwo jako podmiot władzy politycznej.
2. 12. Społeczeństwo polityczne a naród. Obywatel a państwo.
2. 13. Przywództwo.
2. 14. Elity polityczne.
2. 15. Patologia władzy.
463
Wykłady wsparte są wizualizacjami nazwisk, dat, definicji, paradygmatów, struktury teorii
et cetera
przedmiotu.
Wiedza przekazywana w trakcie wykładów powinna ułatwić studentom opis i wyjaśnienie:
1/ podstawowych typów władzy,
2/ relacji pomiędzy cechami władzy i typami osobowości oraz struktury społecznej,
3/ osobliwości różnych systemów politycznych i ich elementów składowych,
4/ alienacji i patologii władzy oraz
5/ korupcji dyskursu politycznego.
Aby ukończyć kurs należy:
1/ uczestniczyć w wykładach,
2/ przeczytać i zapamiętać treść 15 tekstów (wybranych – po jednym do każdego
wykładu – spośród tekstów wskazanych do wyboru w szczegółowym programie
kursu przekazanym studentom przez wykładowcę),
3/ zdać egzamin pisemny (trwający ok. 90 minut i obejmujący zagadnienia omawiane w
trakcie wykładów oraz interpretowane w 15 przeczytanych tekstach).
O ocenie końcowej decyduje wynik egzaminu.
1. Beck Urlich (2005) Władza i przeciwwładza w epoce globalnej. Nowa ekonomia polityki
światowej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR.
2. Encyklopedia socjologii (wybrane hasła z pięciu tomów wydanych w latach 1998-2005).
Warszawa: Oficyna Naukowa.
3. Sartorii Giovanni (1994) Teoria demokracji. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
4. Szczupaczyński Jerzy (wyb. i oprac.) Władza i społeczeństwo (tom I wyd. w 1995 r. i tom II
wyd. w 1998 r.). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR.
5. Wnuk-Lipiński Edmund (2005) Socjologia życia publicznego. Warszawa: Wydawnictwo
Naukowe SCHOLAR.
464
Obejmuje ponad pięćdziesiąt pozycji. Każda z nich przypisana jest – do wyboru –
do jednego z wykładów. Pełny opis każdej pozycji (wraz z numerami stron
wybranych tekstów) znajduje się w szczegółowym programie kursu przekazywanym
studentom bezpośrednio przez wykładowcę.
Nazwa przedmiotu: Współczesne społeczeństwo polskie
Rok studiów: III
Semestr: V
Prowadzący: prof. dr hab. Ryszard Dyoniziak
Liczba godzin: 30
Zapoznanie studentów z ważnymi pojęciami służącymi do opisu współczesnego społeczeństwa
polskiego.
Określenie co rozumiemy przez społeczeństwo w odróżnieniu od państwa i narodu, co znaczy
zwrot „ współczesne społeczeństwo”, od czego zależy określenie czasowe „współczesnego
społeczeństwa”, wyjaśnienie, co oznacza termin „problem społeczny” oraz omówienie
przykładów i istotnych problemów społecznych w naszym społeczeństwie.
Ukazanie na konkretnych przykładach, na jakie problemy
społeczne muszą zwracać uwagę
socjologowie, również poprzez dyskusję, pisemną pracę domową w nawiązaniu do poleconych
lektur oraz za liczenie w formie pisemnej.
przedmiotu:
Powinien zdobyć orientację, przy pomocy jakich pojęć można określać aktualny stan danego
społeczeństwa i kierunki jego przeobrażeń.
465
5. Forma i warunki zaliczenia: dyskusje w części wykładów, pisemna praca domowa dotycząca
małej społeczności, znanej studentom z własnej obserwacji (miejsce przebywania rodziny,
obecne miejsce zamieszkania w konkretnym osiedlu, dzielnicy, wsi czy miasta) pisemna forma
zaliczenia (odpowiedzi na konkretne pytania egzaminatora)
a. Andrzej Kojder (red.): Jedna Polska? Dawne i nowe zróżnicowania społeczne, Wyd. WAM i
PAN, Kraków 2007
b. Maria Jarosz (red.), Transformacja. Elity. Społeczeństwo, Instytut Studiów Politycznych
PAN, Warszawa 2007
1. Ryszard Dyoniziak (i in.): Społeczeństwo w procesie zmian. Zarys socjologii ogólnej,
Zachodnie Centrum Organizacji, Kraków, Szczecin, Zielona Góra, 1999, s. 326
PSYCHOSOCJOLOGIA niestacjonarna
Rok III, SEM. V
Przedmiot
Forma Wykładowca
zajęć
Elementy ekonomii
Etniczność,
narody
W
dr S. Drobny
Ćw.
Mgr M. Trzcionka
iW
Typ
Wymiar
Forma ECTS
przedm
godzin.
zaliczeń
O
20
Egzamin
4
20
Dr Ewa Michna
O
20
Egzamin
3
dr hab.Piotr Górski
O
20
Z/O
3
Z/O
3
nacjonalizmy w Europie
Kulturowe
i
społeczne W
aspekty integracji europejskiej Ćw.
dr J. Bierówka; dr K. Brataniec;
Sem.
10
O
20
dr D.Sozańska; dr G. Piechota;
M. Boruta; dr hab. P. Górski; dr
E. Michna;
466
Socjologia władzy
W
Prof. ndzw. dr hab. B. Krauz–
O
20
Egzamin
4
O
20
Z/O
4
FOW
20
Z/O
3
O
20
Z/O
1
Mozer
Współczesne
społeczeństwo W
Dr Krzysztof Prendecki
polskie
Wykład do wyboru
W
Jeden
wykład
wg
listy
przedmiotów do wyboru
Język angielski
Ćw.
RAZEM
190
25
Socjologia polityki
W
Prof. nadzw. dr hab. B.Krauz-
20
Z/O
Mozer
Socjologia płci
W
Dr Joanna Bierówka
FOW 20
Z/O
Socjologia wychowania
W
Dr Agnieszka Guzik
20
Z/O
Socjologia problemów społecznych
W
Prof.
hab.T. FOW 20
Z/O
nadzw.
dr
Michalczyk
Rok studiów: III
Semestr: V
Język wykładowy:polski
Socjologia/
Psychosocjologia
467
3
3
przedmiotu:
Egzamin, test.
1.
Podstawy ekonomii, pod red. R. Milewskiego, PWN, W-wa, 2004
468
Rok studiów: III
Semestr: V
469
czasowym.
producenta.
konsumenta.
470
bezrobocia.
przedmiotu:
2007.
2002.
471
Nazwa przedmiotu: Etniczność narody i nacjonalizmy w Europie
Rok studiów: III
Semestr: V
Prowadzący: dr Ewa Michna
1. Opis przedmiotu
Kurs ma na celu zapoznanie studentów z problematyka nacjonalizmu i zróżnicowania etnicznego,
narodowego i pluralizmu kulturowego współczesnej Europy. Wykład będzie się koncentrował na
analizie
faktycznie
zachodzących historycznych i współczesnych procesów powstawania i
przemian społeczności narodowych w Europie, mniejszości narodowych
oraz
konfliktów
etnicznych w Europie.
2. Opis przedmiotu
1. Podstawowe pojęcia: etniczność, grupa etniczna nacjonalizm, mniejszość: etniczna, narodowa
2. Zróżnicowanie etniczne Europy
3. Historyczne ramy i uwarunkowania procesów narodotwórczych w Europie, europejskie strefy
czasu historycznego.
4. Przejawy nacjonalizmów we współczesnej Europie;
5. Nacjonalizmy i konflikty etniczne
6. ruchy regionalne i separatystyczne we współczesnej Europie;
7. Konflikty i relacje etniczne w Europie. Analiza szczegółowa sytuacji w wybranych rejonach
Europy.
8. Relacje i konflikty etniczne w byłej Jugosławii. Współczesne wojny na Bałkanach – wojny
kresowe czy zderzenie cywilizacji?
9. Szczegółowa analiza kwestii mniejszości węgierskiej w Rumunii, Słowacji i Ukrainie;
472
10. Mniejszość rosyjska
w
nowych państwach narodowych powstałych na gruzach ZSRR
(Estonia, Łotwa, Litwa, Ukraina);
11. Sytuacja społeczności romskiej.
12. Polityka wobec mniejszości etnicznych, narodowych i imigrantów;
13. Dystanse i stereotypy etniczne – problemy współczesnej Europy;
14. Problemy etniczne integracji europejskiej.
Wykład. Projekcja filmów dokumentalnych o tematyce etnicznej.
przedmiotu
Po ukończeniu kursu student powinien posiadać wiedzę na temat zróżnicowania etnicznego w
Europie pozwalającą mu lepiej zrozumieć współcześnie występujące zjawiska społeczne i
polityczne, których podłożem jest zróżnicowanie etniczno narodowe Europy.
Egzamin pisemny.
1. Altermatt U., Sarajewo przestrzega. Etnonacjonalizm w Europie, Kraków 1998.
2. Anderson B., Wspólnoty wyobrażone. Rozważania o źródłach i rozprzestrzenianiu się
nacjonalizmu, Kraków 1997.
3. Waldenberg M., Narody zależne i mniejszości narodowe w Europie Środkowo-Wschodniej,
Warszawa 2000.
3. Konflikty etniczne. Źródła-typy- sposoby rozstrzygania, I. Kabzińska-Stawarz, S.
Szynkiewicz (red.), Warszawa 1996.
4. Europa państw- Europa narodów, G. Babiński, W. Miodunka (red.), Kraków.
473
5. Imigranci i społeczeństwa przyjmujące : adaptacja ? integracja ? transformacja ? , (red.)
Grażyna Waluga, Warszawa : Wydaw. Neriton, 2000.
6. Kultura mniejszości narodowych i grup etnicznych w Europie , (red.) Zenona Jasińskiego i
Tadeusza Lewowickiego , Opole : Wydaw. UO, 2004.
7. Tolerancja, przeciwdziałanie rasizmowi i ksenofobii - wyzwania jednoczącej się Europy ,
(red.) Halina Machińska, Warszawa : CEUW, 2001.
8. Monitoring the EU accession process : minority protection, Vol. 2, Case studies in selected
member states / Open Society Institute, EU Accession Monitoring Program, Budapest ; New
York : OSI, 2002.
9. Monitoring the EU accession process : minority protection, Vol. 1, An assessment of
selected policies in candidate states / Open Society Institute, EU Accession Monitoring
Program, Budapest ; New York : OSI, 2002.
10. Preece J.J., Prawa mniejszości, Warszawa 2007.
11. Smith A.D., Nacjonalizm, Warszawa 2007.
Rok studiów: III
Semestr: V
Socjologia/
Psychosojologia
Prowadzący: Dr hab. Piotr Górski
europejską.
474
Tematy zajęć:
EU.
475
Periodyzacja
Przesłanki
Egzamin pisemny
8. Społeczeństwo polskie w perspektywie członkostwa w Unii Europejskiej. Praca zbiorowa pod
red. J. Muchy, Warszawa 1999.
Warszawa 1997.
476
Rok studiów: III
Semestr: V
Socjologia/
Psychosocjologia
Tematy zajęć:
2. J. Tazbir, „My Europianie prawi”
4.
5.
2.
477
5. Pokolenie 1200
przez studentów do przygotowania referatu)
Rok studiów: III
Semestr: V
Socjologia / Psychosocjologia
Wykład zawiera omówienie problematyki ogólno teoretycznej socjologii władzy, przedstawianej
zarówno w ujęciu historycznym jaki i w podejściach współczesnych. Władza jest traktowana jako
szczególny typ stosunku społecznego, analizowane są swoiste cechy fenomenu władzy, typologie
władzy, relacje między władzą a typami osobowości i struktury społecznej. Zostają przedstawione
systemy polityczne, instytucje i elity władzy, a także zjawiska określane mianem patologii władzy.
1. Socjologia władzy jako subdyscyplina socjologiczna. Politologia a socjologia władzy.
Interdyscyplinarny charakter naukowej wiedzy o zjawiskach władzy.
2. Perspektywa historyczna refleksji nad władzą.
3. Spory o istotę władzy; od substancjalnego do relacyjnego rozumienia władzy. Autorytet i
władza. Definicje władzy i ich typologie. Klasyczne i nieklasyczne rozumienie władzy.
478
4.
Władza ekonomiczna i władza polityczna. Typy władzy, legitymizacja władzy. Systemy
normatywne i właściwe im rodzaje sankcji.
5. Władza polityczna; biologia – psychologia – kultura – racjonalizm – irracjonalność – władza
jako materia złożona.
6. Systemy polityczne; pojęcie systemu politycznego i przegląd podstawowych koncepcji.
Typologie klasyczne, typologia „trzech światów”.
7. Podstawowe struktury władzy. Instytucja polityczna. Państwo jako instytucja władzy. Cele
rządu. Państwo jako czynnik modernizacji. Typologia rządów – ustrojów. Współczesny
rząd. Wytyczanie polityki państwowej: aspekt materialny i symboliczny.
8. Społeczeństwo jako podmiot władzy politycznej. Stosunki władzy w społeczeństwach postmodernistycznych. Obywatel a państwo.
9. Przywództwo ; istota zjawiska i typy przywództwa. Elity; geneza, rodzaje, funkcje,
wymiana.
10. Patologia władzy. Procesy oligarchizacyjne. Alienacja władzy i możliwość jej
przezwyciężenia. Przemoc i rewolucja – załamanie się systemu.
11. Globalizacja i zarządzanie subpaństwowe.
Udział w wykładzie, przeczytanie wybranej literatury podstawowej, zdanie egzaminu pisemnego.
5. Lektury podstawowe
1. Elementy teorii socjologicznych (praca zbiorowa), Warszawa 1975; tam: Max Weber – Trzy
czyste typy prawomocnego panowania
2. Turner J.H., Konstruowanie teorii wymiany, w: tenże, Struktura teorii socjologicznej,
Warszawa 1985
3. Baszkiewicz J., Władza, Wrocław 1999
4. Hindess B., Filozofowie władzy. Od Hobbesa do Foucaulta, Warszawa 1999
1. Tinder G., Myślenie polityczne. Odwieczne pytania, Warszawa 1995
2. Filipowicz St., Mit i spektakl władzy, Warszawa 1998
3. Simon Y.R., Ogólna teoria władzy, Kraków 1998
4. Russell B., Władza. Nowa analiza społeczna, Warszawa 2001
479
Rok studiów: III
Semestr: V
Socjologia/
Psychosocjologia
Celem kształcenia jest poznanie najważniejszych problemów społeczeństwa polskiego. Będą
analizowane przyczyny powstawania patologii i kwestii je nurtujących. Ukazane zostaną sposoby
przeciwdziałania i przezwyciężania problemów społeczeństwa polskiego
1. Polska transformacja przez pryzmat socjologicznych teorii zmiany.
2. Formowanie się nowej struktury społecznej.
3. Zmiany modelu rodziny.
4. Zmieniające się wartości Polaków.
5. Przemiany zbiorowości miejskich i wiejskich.
6. Kształtowanie się sceny politycznej.
7. Nowe usytuowanie przedsiębiorstw.
8. Ubóstwo.
9. Korupcja.
10. Przebudowa ustrojowa a pamięć zbiorowej.
11. Kultura polska widziana oczyma mniejszości.
12. Budowanie instytucji.
13. Zdrowie i choroby Polaków.
14. Zmiany w postawach religijnych.
480
15. Polskie społeczeństwo w globalnej wiosce.
Wykład 30 godzin
przedmiotu:
Polsce przemian. Z jednej strony, uzupełnianie ogólnej, standardowej wiedzy o relatywnie świeże
dane na temat polskiego społeczeństwa. Z drugiej strony, poznanie nowych, mało jeszcze znanych
faktów, co pozwali na szybsze wzbogacenie zasobu wiadomości studenta socjologii.
1. Wasilewski J.,(red.) Współczesne społeczeństwo polskie, Warszawa 2006.
2. Dyoniziak R., Iwanicka K., Karwińska A., Pucek Z., Społeczeństwo w procesie zmian. Zarys
socjologii ogólnej, Kraków 1994.
3. Czapiński J., Panek T., Diagnoza społeczna 2007. Warunki i jakość życia Polaków, Warszawa
2007.
4. Marody M., Wymiary życia społecznego. Polska na przełomie XX i XXI wieku, Warszawa
2007-2008.
1. Suchocka R. (red.) Współczesne społeczeństwo polskie. Przemiany struktury społecznej
Warszawa 2007.
2. Koralewicz J., Mentalność Polaków. Sposoby myślenia o polityce, gospodarce i życiu
społecznym, Warszawa 2003.
3. Domański H., Rychard A., Śpiewak P., Polska jedna czy wiele? Warszawa 2005.
4. Domański H., Jak żyją Polacy, Warszawa 2000.
5. Drogosz M (red.)., Jak Polacy przegrywają, jak Polacy wygrywają, Gdańsk 2005.
481
Nazwa przedmiotu: Socjologia płci
Rok studiów: III
Semestr: V
Socjologia/
Psychosocjologia
Liczba godzin: 20
Celem kursu jest zapoznanie studentów z szeroko i wieloaspektowo rozumianą problematyką płci.
Przedstawione zostaną kulturowe i społeczne procesy konstruowania ról płciowych, normy
społeczne związane z tymi rolami oraz konsekwencje ich obowiązywania i redefiniowania.
Przedmiotem analizy będę takie sfery społeczne jak edukacja i wychowanie, praca, polityka i sfera
publiczna, życie rodzinne.
1. Podstawowe pojęcia: płeć, płciowość, seksualność, płeć kulturowa, role płciowe, patriarchat.
2. Przegląd teorii socjologicznych na gruncie, których rozwijana jest problematyka płci.
3. Role płciowe w obrębie rodziny, konstruowanie, reprodukcja i redefinicja.
4. Kobiety i mężczyźni w rolach zawodowych, dyskryminacja płciowa na rynku pracy.
5. Płeć a uczestnictwo w życiu politycznym i społecznym.
6. Reprodukcja ról płciowych w instytucjach wychowawczych i edukacyjnych.
przedmiotu:
przegląd teorii dotyczących zagadnienia płci oraz analiza danych pochodzących z raportów i badań,
ma stanowić podstawę do budowania własnej, otwartej i świadomej postawy studentów w stosunku
do poruszanej problematyki.
5. Forma i warunki zaliczenia: Podstawą zaliczenia przedmiotu jest egzamin pisemny.
482
1.
Renzzetti C.M., Kobiety, mężczyźni, społeczeństwo. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
2006.
2.
Turner J. H., Struktura teorii socjologicznej. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006, r.
42.
3.
Bradley
H.,
Płeć.
Wydawnictwo
Sic!,
Warszawa
2008.
1. Giddens A., Przemiany intymności. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006.
2. Radkiewicz M., Gender. Rabid, Kraków 2004.
3. Fuszara M. (red.), Kobiety w Polsce na przełomie wieków. Instytut Spraw Publicznych,
Warszawa 2002.
4. Czapliński J., Panek T., Diagnoza Społeczna 2007. Warunki i jakość życia Polaków.
5. Raporty UNDP
6. Baraska A., Mandal E., Tożsamość społeczno-kulturowa płci, Wydawnictwo Uniwersytetu
Opolskiego, Opole 2005.
Nazwa przedmiotu: Socjologia problemów społecznych
Rok studiów: III
Semestr: V
Prowadzący: prof. nadzw. dr hab. Tadeusz Michalczyk
Liczba godzin: 20
Głównym celem prowadzonych zajęć z socjologii problemów społecznych jest zapoznanie
studentów z podstawowymi pojęciami funkcjonującymi na gruncie omawianej subdyscypliny
483
wiedzy i kryteriami wyróżniania problemów społecznych. Ponadto zaprezentowane zostaną różne
teoretyczno-badawcze nurty i orientacje rozwiązywania problemów społecznych oraz przykładowo
omówione zostaną wybrane problemy społeczne występujące we współczesnych społeczeństwach.
1. Socjologia
problemów
społecznych
jako
subdyscyplina
socjologiczna
(
historia
zainteresowania problemami społecznymi, różnorodność i nieścisłość pojęć, przedmiot
zainteresowania socjologii problemów społecznych, ontologiczny charakter problemów
społecznych, socjologia problemów społecznych a inne nauki).
2-3. Kryteria wyróżniania problemów społecznych(identyfikacja problemów społecznych)
uwagi ogólne o kryteriach, poziom makrospołeczny ( perspektywa ogólna, perspektywa
nauki, perspektywa władzy oraz perspektywa jednostki i małych grup społecznych), poziom
megaspołeczny, poziom mezospołeczny i poziom mikrospołeczny, relacje między
poziomami.
4. Teorie społeczeństwa a koncepcje ujmowania problemów społecznych na przykładzie teorii
równowagi społecznej i teorii konfliktu społecznego.
5. Teoretyczne opcje socjologii problemów społecznych a teorie zachowań dewiacyjnych:
koncepcje problemów społecznych, perspektywy teoretyczno-poznawcze problemów
społecznych (podejście strukturalno - funkcjonalne, kulturowe, podejście z pozycji kontroli
społecznej i reakcji społecznej).
6-7. Sposoby rozwiązywania problemów społecznych (ekspertyzy naukowe, dyrektywy
celowościowe, teorie zachowań dewiacyjnych, socjotechnika jako metoda rozwiązywania
problemów społecznych).
8-10. Wybrane problemy społeczne: 1/ bezrobocie, 2/ przestępczość, 3/ ubóstwo i
marginalizacja społeczna, 4/ alkoholizm, narkomania i samobójstwa. Omówić według
wzoru: 1/ rys historyczny, 2/ etiologia problemu społecznego, 3/ rozmiary, dynamika, 4/
skutki, 5/ przeciwdziałanie
Wykład z wykorzystaniem środków audiowizualnych (laptop, rzutnik)
Sprawne posługiwanie się terminologią z zakresu socjologii problemów społecznych, a także
umiejętność identyfikowania i rozwiązywania problemów społecznych.
484
5. Forma i warunki zaliczenia: aktywność na wykładzie, znajomość podstawowych treści
(kolokwium)
1. Socjologia problemów społecznych. Teorie i rzeczywistość, red. wyd. K. Wichary, Zakł. Narod.
Ossolińskich, Wrocław 1987
2. T. Michalczyk, Wybrane zagadnienia patologii społecznej, Opole 1995
3. A. Gaberle, Nierozłączna triada. Przestępczość. Przestępca. Społeczeństwo, Gdańsk 2003
4. A. Kuzynowski (red.) Polityka społeczna, Warszawa 2006, rozdz. VI, IX i XV
1. Marody, (red.) Wymiary życia społecznego, Warszawa 2007, (w części I rozdz. – W. Kozek
Bezrobocie jako zjawisko społeczne, K.W. Frieske – Przestępczość w Polsce na przełomie
stuleci. Stereotypy i realia)
2. J. Królikowska, Socjologia dobroczynności, Warszawa 2004
3. M. Jarosz, Władza. Przywileje. Korupcja, Warszawa 2004
4. H. Domański, Ubóstwo w społeczeństwach postkomunistycznych, Warszawa 2002
5. J. Błachut, A. Gaberle, K. Krajewski, Kryminologia, Gdańsk 2001
6. B. Urban, Zachowania dewiacyjne młodzieży, Kraków 1999
7. T. Kowalak, Marginalność i marginalizacja społeczna, Warszawa 1998
8. K.W. Frieske, (red.) Ofiary sukcesu. Zjawiska marginalizacji społecznej w Polsce, Warszawa
1997
9. A.Siemaszko, Granice tolerancji. O teoriach zachowań dewiacyjnych, Warszawa 1993
10. T. Michalczyk, Socjologiczne sposoby badania rzeczywistości społecznej, Opole 1993
11. A. Gaberle, Patologia społeczna, Warszawa 1993
12. A. Podgórecki, Zagadnienia patologii społecznej, Warszawa 1976
SOCJOLOGIA OGÓLNA niestacjonarna
Rok III, SEM. V
Przedmiot
Forma Wykładowca
zajęć
Elementy ekonomii
Typ
Wymiar
przedm. godzin.
W
dr S. Drobny
Ćw.
Mgr M. Trzcionka
O
20
Forma ECTS
zaliczeń
Egzamin
20
485
4
Kulturowe
i
społeczne W
dr hab.Piotr Górski
O
aspekty integracji europejskiej Ćw.
dr J. Bierówka; dr K. Brataniec;
Sem.
20
Z/O
3
10
O
20
Z/O
3
O
20
Z/O
3
O
20
Egzamin
4
O
20
Z/O
4
FOW
20
Z/O
3
O
20
Z/O
1
dr D. Sozańska; dr G. Piechota;
M. Boruta; dr hab. P. Górski; dr
E. Michna;
Socjologia polityki
W
Prof. nadzw. dr hab. B. KrauzMozer
Socjologia władzy
W
Prof. nadzw. dr hab. B. Krauz–
Mozer
Współczesne
społeczeństwo W
Dr Krzysztof Prendecki
polskie
Wykład do wyboru
W
Jeden
wykład
wg
listy
przedmiotów do wyboru
Język angielski
Ćw.
RAZEM
190
25
Socjologia globalizacji
W
Prof. nadzw. dr hab. Zbigniew
20
-
-
Z/O
3
Pucek
Kulturowa historia odmienności
Społeczeństwo
obywatelskie
W
wW
Dr Dariusz Grzonka
FOW 20
Dr Bogdan Blachnicki
20
-
-
Dr Lucjan Miś
20
-
-
Europie
Polityka społeczna
W
Rok studiów: III
Semestr: V
Język wykładowy:polski
Socjologia/
Socjologia Ogólna
486
przedmiotu:
Egzamin, test.
487
1. Podstawy ekonomii, pod red. R. Milewskiego, PWN, W-wa, 2004
Rok studiów: III
Semestr: V
Socjologia/Socjologia Ogólna
488
czasowym.
producenta.
konsumenta.
489
bezrobocia.
przedmiotu:
2007.
2002.
490
Rok studiów: III
Semestr: V
Socjologia/
Socjologia ogólna
Prowadzący: Dr hab. Piotr Górski
europejską.
Tematy zajęć:
491
EU.
Periodyzacja
Przesłanki
492
Egzamin pisemny
6. Społeczeństwo polskie w perspektywie członkostwa w Unii Europejskiej. Praca zbiorowa
pod red. J. Muchy, Warszawa 1999.
Warszawa 1997.
Rok studiów: III
Semestr: V
Socjologia/
Socjologia ogólna
493
Tematy zajęć:
2. 2. J. Tazbir, „My Europianie prawi”
4.
5.
2.
5. Pokolenie 1200
przez studentów do przygotowania referatu)
494
Nazwa przedmiotu: Socjologia polityki
Rok studiów: III
Semestr: V
Socjologia / Socjologia ogólna
Prezentacja podstawowych kierunków zainteresowań i badań socjologii polityki. Rozważenie
mechanizmów walki o władzę, procesów sprawowania władzy politycznej oraz rozwoju stosunków
i struktur społecznych.
Socjologia polityki jako subdyscyplina socjologiczna; zarys historii dyscypliny; pola badawcze
socjologii polityki; władza a polityka; systemy polityczne; kultura polityczna; zbiorowe podmioty
życia politycznego; zachowania polityczne; teorie decyzji politycznych; partycypacja polityczna;
globalizacja w płaszczyźnie politycznej.
Wykład konwersatoryjny
przedmiotu:
Poznanie i zrozumienie teorii wyjaśniających jak możliwe jest uporanie się ze stałym konfliktem w
społeczeństwie, zachodzącym między jego członkami i grupami, przy równoczesnym zachowaniu
spójności społecznej oraz legitymizacji władzy państwowej.
Udział w wykładzie, opanowanie treści zawartych w literaturze obowiązkowe
495
1. S.M. Lipset, Homo politicus. Społeczne podstawy polityki, Warszawa 1998;
2. J. Szczupaczyński (red.) Władza i społeczeństwo. Antologia tekstów z zakresu socjologii
polityki, Warszawa 1995;
3. E. Wnuk-Lipiński, Socjologia życia publicznego, Warszawa 2005;
4. B. Krauz-Mozer, P. Borowiec (red.), Czas społeczeństwa obywatelskiego. Między teorią a
praktyką, Kraków 2006;
5. J. Wiatr, Socjologia polityki, Warszawa 1999.
1. M. Grabowska, T. Szawiel, Budowanie demokracji. Podziały społeczne, partie polityczne,
społeczeństwo obywatelskie w postkomunistycznej Polsce, Warszawa 2002;
2. G. Sartori, Teoria demokracji, Warszawa 1994;
3. W. Wesołowski, I. Pańkow (red.), Świat elity politycznej, Warszawa 1995;
4. E. Wnuk-Lipiński, Świat międzyepoki. Globalizacja, demokracja, państwo narodowe,
Kraków 2004.
Rok studiów: III
Semestr: V
Socjologia / Socjologia ogólna
Wykład zawiera omówienie problematyki ogólno teoretycznej socjologii władzy, przedstawianej
zarówno w ujęciu historycznym jaki i w podejściach współczesnych. Władza jest traktowana jako
szczególny typ stosunku społecznego, analizowane są swoiste cechy fenomenu władzy, typologie
władzy, relacje między władzą a typami osobowości i struktury społecznej. Zostają przedstawione
systemy polityczne, instytucje i elity władzy, a także zjawiska określane mianem patologii władzy.
496
1. Socjologia władzy jako subdyscyplina socjologiczna. Politologia a socjologia władzy.
Interdyscyplinarny charakter naukowej wiedzy o zjawiskach władzy.
2. Perspektywa historyczna refleksji nad władzą.
3. Spory o istotę władzy; od substancjalnego do relacyjnego rozumienia władzy. Autorytet i
władza. Definicje władzy i ich typologie. Klasyczne i nieklasyczne rozumienie władzy.
4.
Władza ekonomiczna i władza polityczna. Typy władzy, legitymizacja władzy. Systemy
normatywne i właściwe im rodzaje sankcji.
5. Władza polityczna; biologia – psychologia – kultura – racjonalizm – irracjonalność – władza
jako materia złożona.
6. Systemy polityczne; pojęcie systemu politycznego i przegląd podstawowych koncepcji.
Typologie klasyczne, typologia „trzech światów”.
7. Podstawowe struktury władzy. Instytucja polityczna. Państwo jako instytucja władzy. Cele
rządu. Państwo jako czynnik modernizacji. Typologia rządów – ustrojów. Współczesny
rząd. Wytyczanie polityki państwowej: aspekt materialny i symboliczny.
8. Społeczeństwo jako podmiot władzy politycznej. Stosunki władzy w społeczeństwach postmodernistycznych. Obywatel a państwo.
9. Przywództwo ; istota zjawiska i typy przywództwa. Elity; geneza, rodzaje, funkcje,
wymiana.
10. Patologia władzy. Procesy oligarchizacyjne. Alienacja władzy i możliwość jej
przezwyciężenia. Przemoc i rewolucja – załamanie się systemu.
11. Globalizacja i zarządzanie subpaństwowe.
Udział w wykładzie, przeczytanie wybranej literatury podstawowej, zdanie egzaminu pisemnego.
5. Lektury podstawowe
1. Elementy teorii socjologicznych (praca zbiorowa), Warszawa 1975; tam: Max Weber – Trzy
czyste typy prawomocnego panowania
2. Turner J.H., Konstruowanie teorii wymiany, w: tenże, Struktura teorii socjologicznej, Warszawa
1985
3. Baszkiewicz J., Władza, Wrocław 1999
497
4. Hindess B., Filozofowie władzy. Od Hobbesa do Foucaulta, Warszawa 1999
1. Tinder G., Myślenie polityczne. Odwieczne pytania, Warszawa 1995
2. Filipowicz St., Mit i spektakl władzy, Warszawa 1998
3. Simon Y.R., Ogólna teoria władzy, Kraków 1998
4. Russell B., Władza. Nowa analiza społeczna, Warszawa 2001
Rok studiów: III
Semestr: V
Socjologia/
Socjologia ogólna
Celem kształcenia jest poznanie najważniejszych problemów społeczeństwa polskiego. Będą
analizowane przyczyny powstawania patologii i kwestii je nurtujących. Ukazane zostaną sposoby
przeciwdziałania i przezwyciężania problemów społeczeństwa polskiego
1. Polska transformacja przez pryzmat socjologicznych teorii zmiany.
2. Formowanie się nowej struktury społecznej.
3. Zmiany modelu rodziny.
4. Zmieniające się wartości Polaków.
5. Przemiany zbiorowości miejskich i wiejskich.
6. Kształtowanie się sceny politycznej.
7. Nowe usytuowanie przedsiębiorstw.
498
8. Ubóstwo.
9. Korupcja.
10. Przebudowa ustrojowa a pamięć zbiorowej.
11. Kultura polska widziana oczyma mniejszości.
12. Budowanie instytucji.
13. Zdrowie i choroby Polaków.
14. Zmiany w postawach religijnych.
15. Polskie społeczeństwo w globalnej wiosce.
Wykład 30 godzin
przedmiotu:
Polsce przemian. Z jednej strony, uzupełnianie ogólnej, standardowej wiedzy o relatywnie świeże
dane na temat polskiego społeczeństwa. Z drugiej strony, poznanie nowych, mało jeszcze znanych
faktów, co pozwali na szybsze wzbogacenie zasobu wiadomości studenta socjologii.
1. Wasilewski J.,(red.) Współczesne społeczeństwo polskie, Warszawa 2006.
2. Dyoniziak R., Iwanicka K., Karwińska A., Pucek Z., Społeczeństwo w procesie zmian. Zarys
socjologii ogólnej, Kraków 1994.
3. Czapiński J., Panek T., Diagnoza społeczna 2007. Warunki i jakość życia Polaków, Warszawa
2007.
4. Marody M., Wymiary życia społecznego. Polska na przełomie XX i XXI wieku, Warszawa
2007-2008.
1. Suchocka R. (red.) Współczesne społeczeństwo polskie. Przemiany struktury społecznej
Warszawa 2007.
499
2. Koralewicz J., Mentalność Polaków. Sposoby myślenia o polityce, gospodarce i życiu
społecznym, Warszawa 2003.
3. Domański H., Rychard A., Śpiewak P., Polska jedna czy wiele? Warszawa 2005.
4. Domański H., Jak żyją Polacy, Warszawa 2000.
5. Drogosz M (red.)., Jak Polacy przegrywają, jak Polacy wygrywają, Gdańsk 2005.
Nazwa przedmiotu: Kulturowa historia odmienności
Rok studiów: III
Semestr: V
Socjologia/
Socjologia ogólna
Prowadzący: dr Dariusz Grzonka
Liczba godzin: 20
Temat kursu eksploruje teoretyczne rozważania M. Foucaulta, T. Todorova i szkoły Queer
dotyczące mechanizmów społecznego wykluczenia i narodzin „technik dyscyplinujących”. Kurs
przedstawia korzenie współczesnych instytucji: szkoły, kliniki, więzienia, szpitala psychiatrycznego
i w szerszej perspektywie ewolucję postaw wobec szaleństwa, przestępczości i odmienności
seksualnych.
1) Odmienność jako kategoria kulturowa i kulturotwórcza (koncepcja innego i odmienności w
filozofii –Waldenfels, Levinas; socjologii – Foucault i kontynuatorzy; antropologii- Geertz).
2) Korzenie odmienności: koncepcja autonomii jednostki, marginesu społecznego i aberracji
w perspektywie historii nowożytnej.
3) Wzory ekskluzji i schematy prześladowcze w kulturze Zachodu związane z odmiennością
etniczną i religijną (kwestia genezy antysemityzmu: od stygmatu do zagłady).
4) Narodziny jednostki: koncepcje jednostki i represyjnego społeczeństwa w myśli
europejskiej przełomu XIX i XX wieku (M. Striner, F. Nietsche, M. Scheler).
5) Idea uniwersalizmu i lęk przed jednostką: od średniowiecznej wizji homogeniczności
społeczeństwa po dezintegracyjne wizje ponowoczesności (Le Goff, B. Geremek, Ch.
500
Taylor, A. Macintyre, A. Giddens)
6) Wojny o alkowę: stałość i zmienność postaw wobec preferencji seksualnych od kultu
ascezy po kult promiskuityzmu (G. Bataile, R. Barthes, M. Foucault) (2 bloki zajęciowe)
7) Związki jednopłciowe i alternatywne modele związków partnerskich w perspektywie
szkoły Queer: od płci biologicznej po płeć społeczną.
8) Nowożytność jako kolebka technik dyscyplinujących: narodziny kliniki, szpitala
psychiatrycznego i więzienia (3 bloki zajęciowe)
9) O pojęciu jednostki i osoby we współczesnej antropologii i socjologii oraz granicach tolerancji.
10) Szacunek dla odmienności w perspektywie współczesnych koncepcji wielokulturowości.
W formie wykładu przedstawione zostaną wybrane założenia teoretyczne z szeroko rozumianej
sfery badań nad „innością” jako kategorią kulturową i socjo-historyczną. Poszczególne tematy
wykładów mają charakter interdyscyplinarny. Te same zjawiska przynależne do sfery kultury
analizowane będą w różnych kontekstach teoretycznych ze szczególnym naciskiem położonym na
egzemplifikację i weryfikację teorii, poprzez odniesienie ich do sfery doświadczenia
indywidualnego.
przedmiotu:
Po ukończeniu kursu student powinien wykazać się znajomością nie tylko samych założeń
teoretycznych, ale przede wszystkim, uzyskać bardziej pogłębiony i świadomy wgląd w sferę
zachowań kulturowych również w bardzo subiektywnym i indywidualnym wymiarze. Umiejętność
samodzielnego i twórczego analizowania relacji zachodzących pomiędzy jednostką i kulturą,
zdolność do dystansowania się oraz weryfikacji teorii – poprzez ich krytyczny rozbiór – przynależą
do tych umiejętności, którymi student winien wykazać się po ukończeniu kursu.
5. Forma i warunki zaliczenia: egzamin testowy/ egzamin ustny.
Warunkiem dopuszczenia do egzaminu ustnego jest obecność i aktywność na zajęciach. Podczas
egzaminu ustnego student odpowiada na zadane pytania (2) oraz dokonuje autorskiej prezentacji
jednego z wybranych zagadnień.
6. Literatura podstawowa: (Podana literatura nie zawiera wszystkich polsko - i – obcojęzycznych
prac, wykorzystanych podczas przygotowywania wykładów).
1. Bataille G., Erotyzm, Gdańsk 1999.
501
2. Canguilhem, Normalne i patologiczne, Gdańsk 2000.
3. Foucaul M., Historia szaleństwa., Warszawa 1987.
4. Szahaj A., E pluribus unum? Dylematy wielokulturowości I politycznej poprawności,
Kraków 2004.
5. Środa M., Indywidualizm i jego krytycy. Współczesne spory między liberałami,
komunitarianami i feministkami na temat podmiotu, wspólnoty i płci, Warszawa 2003.
1. Burzyńska A., Feminizm, w: Teorie literatury XX wieku, red. P. Markowski, A. Burzyńska,
i. Kraków 2007, s.389-432.
2. Burzyńska A., Gender i Queer, w: Teorie literatury XX wieku, red. P. Markowski, A.
i. Burzyńska, Kraków 2007, s.439-470.
3. Canetti E., Masa i władza, Warszawa 1996.
4. Delumeau J., Strach w kulturze Zachodu Warszawa 1986.
5. Eribon D., Michel Foucault. Biografia, Warszawa 2005.
6. Foucault M., Historia seksualności, Warszawa 1995.
7. Foucault M., Nadzorować i karać. Narodziny więzienia, Warszawa 1993.
8. Foucault M., Narodziny kliniki., Warszawa 1999.
9. Friedman D.M., Pan niepokorny, kulturowa historia penisa, Warszawa 2003.
10. Hall Donald E., Queer Theories, Palgrave Macmillan 2003.
11. Foucault M., Powiedziane, napisane. Szaleństwo i literatura, Warszawa 1999.
12. Kirsch Max H.., Queer Theory and Social Change (Opening Out),Routledge 2001.
13. Kochanowski J., Fantazmat niezróżnicowany, Kraków 2004.
14. Neubauer John, Cultural History after Foucault, Aldine Transaction 1999.
15. Rossiaud J., Prostytucja w średniowieczu, Warszawa 1997.
502
Plan studiów dla rocznika 2005/2006. Rok ak. 2008/9
SOCJOLOGIA – st. niestacjonarne,
Specjalność: PSYCHOSOCJOLOGIA
ROK IV, SEMESTR VII
Wykładowca
Typ
Przedmiot
wykład/ćwiczenia
Etyka społeczna
Dr M.Bonenberg /mgr Marcin
W
C
Forma
przedm godziny godziny
O
20
20
E
Konik
Metody i techniki badań Dr
Krzysztof
zaliczeń
Z/O
Prendecki/Dr
O
30
20
E
socjologicznych II
Socjologia reklamy
Krzysztof Prendecki
Dr M. Juza
O
20
Public relations
Dr Kazimierz Bujak
O
20
Z/O
kontynuacja
O
20
Z/O
Socjologia wychowania
Dr Agnieszka Guzik
O
20
E
FOW
20
90
Z/O
Wykład
RAZEM
do
wyboru Wg osobnej listy
Z/O
Z/O
100
Wykłady do wyboru:
Socjologia cywilizacji
Socjologia Internetu
Terroryzm – źródła i formy
Strach w kulturze
Dr Joanna Bierówka
Dr Dariusz Grzonka
Dr Dariusz Grzonka
FOW W
FOW W
-
20
20
-
Z/O
Z/O
-
Nazwa przedmiotu: Etyka społeczna
Rok studiów: IV
Semestr: VII
503
Prowadzący: dr Marek Bonenberg
Celem kursu jest przedstawienie podstawowych zagadnień etycznych i omówienie wybranych,
najbardziej reprezentatywnych stanowisk w filozofii moralności.
1. Ogólne wprowadzenie do problematyki etycznej:
a) podstawowe pojęcia dotyczące problematyki etycznej, tzn. pojęcia etyki, moralności, etosu,
dobra, wartości, słuszności etycznej, normy, sankcji, relatywizmu i absolutyzmu moralnego, etc.;
b) miejsce etyki wśród innych dziedzin refleksji filozoficznej i jej wewnętrza struktura;
c) charakter związków etyki z ontologią i antopologią;
d) specyfika etyki jako nauki normatywnej;
e) charakterystyka podejmowanych na jej gruncie problemów;
f) przedmiotowe i podmiotowe warunki etyki.
2. Charakterystyka sfery normatywnej w życiu i aktywności społecznej człowieka:
a) zachowania wspólnotowe i ich geneza;
b) obyczajowość i etos jako część kultury;
c) rola etyki w kształtowaniu postaw życiowych i systemów celów indywidualnych i społecznych.
4. Główne kierunki w etyce: perfekcjonizm, konsekwencjalizm i deontologizm i ich omówienie na
przykładach najbardziej charakterystycznych systemów etycznych (arystotelizm, kantyzm,
utylitaryzm, fenomenologia, teoria praw, kontraktualizm)
5. Etyka w życiu społecznym:
a) etyka a etos społeczny;
b) współczesne teorie sprawiedliwości.
504
3. Środki i metody realizacji: tradycyjny wykład
1. orientacja w problematyce badań etycznych,
2. wiedza na temat związków etyki z innymi naukami filozoficznymi (ontologia, antropologia,
filozofia społeczna),
3. znajomość podstawowych pojęć etycznych,
4. znajomość najważniejszych systemów etycznych
5. Forma i warunki zaliczenia: egzamin pisemny
1. 'Etyka' pod red. J. Pawlicy
2. MacIntyre, 'Krótka historia etyki'
3. Willians, 'Moralność'
1. R.B. Brandt, 'Etyka'
2. J. Griffin, 'Sąd wartościujący'
3. MacIntyre, 'Dziedzictwo cnoty'
4. Wł. Stróżewski, 'Istnienie i wartość'
Nazwa przedmiotu: Etyka społeczna - ćwiczenia
Rok studiów: IV
Semestr: VII
Prowadzący: mgr Marcin Konik
505
Celem kursu jest przedstawienie podstawowych zagadnień etycznych i omówienie wybranych,
najbardziej reprezentatywnych stanowisk w filozofii moralności.
Ćwiczenia podzielono na dwie części. Podczas pierwszej omawiane są klasyczne teksty z zakresu
filozofii moralnej. Druga obejmuje współcześnie podejmowane zagadnienia z tej dziedziny. Osobne
zajęcia poświęcone zostaną etyce w badaniach nauk społecznych oraz analizie sytuacji badawczych
i eksperymentów socjologicznych, które mogą budzić wątpliwości etyczne.
Cel ćwiczeń realizowany jest poprzez wspólną ze studentami analizę wybranych tekstów
filozoficznych. Studenci wprowadzani są w problematykę tekstu poprzez przedstawienie przez
prowadzącego, kontekstu historycznego oraz merytorycznego, stanowiącego tło dla omawianego
tekstu.
przedmiotu
Student powinien nabyć swobodę poruszania się po terenie filozofii moralnej oraz właściwego
posługiwania się jej najważniejszymi pojęciami.
Do zaliczenia ćwiczeń wymagana jest obecność na zajęciach, aktywne uczestnictwo, pozytywna
ocena z przeprowadzonych sprawdzianów. Znajomość tekstów sprawdzana jest na zajęciach
podczas omawiania poszczególnych zagadnień. Ponadto studenci zobowiązani są zaliczyć
sprawdzian z części tekstów (w trakcie semestru) oraz kolokwium semestralne.
1. 'Etyka' pod red. J. Pawlicy
2. MacIntyre, 'Krótka historia etyki'
3. Willians, 'Moralność'
1. R. B. Brandt, 'Etyka'
2. J. Griffin, 'Sąd wartościujący'
3. MacIntyre, 'Dziedzictwo cnoty'
4. Wł. Stróżewski, 'Istnienie i wartość'
506
Nazwa przedmiotu: Metody i techniki badań socjologicznych II
Rok studiów: IV
Semestr: VII
Kierunek/Specjalności:
Liczba godzin: wykład-30 godzin i ćwiczenia-20 godzin
Celem wykładu i ćwiczeń jest zapoznanie słuchaczy z podstawowymi, najnowszymi procedurami,
metodami, technikami oraz narzędziami współczesnych empirycznych badań socjologicznych, jak
również elementarnymi zasadami analizy materiału empirycznego. Podczas wykładu zostanie
zaznajomiony m.in. z obserwacją, eksperymentem, socjologią wizualną czy badaniami terenowymi.
1. Socjolog wobec dokumentów urzędowych.
2. Badania porównawcze.
3. Rynek polskich badań społecznych.
4. Metoda badań sondażowych.
5. Badania sondażowe jako narzędzie manipulacji opinią publiczną.
6. Metodologiczne problemy badań grup mniejszościowych.
7. Badania terenowe.
8. Socjologia wizualna.
9. Obserwacja.
10. Badania eksperymentalne.
11. Metoda biograficzna.
12. Analiza danych ilościowych.
13. Analiza danych jakościowych.
14. Praktyczne problemy prezentacji wyników badań.
15. Etyczne problemy badań socjologicznych.
507
Ćwiczenia:
1. Socjometria.
2. Wywiady telefoniczne.
3. Ankieta audytoryjna.
4. Ankieta pocztowa.
5. Badania wyborcze, przedwyborcze sondaże, exit – poll, late – poll w Polsce.
6. Najczęstsze błędy w sondażach.
7. Analiza treści.
8. Badanie czytelnictwa prasy.
9. Badania audytoriów stacji radiowych.
10. Badania telemetryczne.
11. Badania trackingowe.
12. Badania stylów życia.
13. Badania internetowe.
14. Focus – zogniskowany wywiad grupowy, problemy z komunikacją.
15. Focus – zogniskowany wywiad grupowy - badanie dynamiki grupy.
Wykłady 30 godzin i ćwiczenia 30 godzin
przedmiotu:
Student powinien wiedzieć: jak scharakteryzować poszczególne rodzaje badań, w tym najnowsze
możliwości badań wyborczych, czytelnictwa prasy, stacji radiowych i telewizyjnych, badania
trackingowe, stylów życia czy badania internetowe.
Systematyczne i aktywne uczestnictwo w zajęciach,
1. Nowak S., Metodologia badań społecznych, Warszawa 2007.
2. Sitek W., Między rynkiem a civil society. Konteksty badań socjologicznych, Warszawa 2007.
3. Silverman D., Interpretacja danych jakościowych, Warszawa 2007.
4. Sztabiński F., Ankieta pocztowa i wywiad kwestionariuszowy, Warszawa 1997.
508
1. Dyoniziak R., Sondaże a manipulowanie społeczeństwem, Kraków 1997.
2. Sułek A., Sondaż Polski, Warszawa 2001.
3. Kubiak A. (red.) Sondaże wyborcze wiedza czy towar, Przegląd socjologiczny, Tom LVI/1, Łódź
2007.
4. Atkinson P., Hammersley M., Metody badań terenowych, Poznań 2001.
5. Sztompka P., Socjologia wizualna jako metoda badawcza, Warszawa 2005.
Nazwa przedmiotu: Socjologia reklamy
Rok studiów: IV
Semestr: VII
Prowadzący: dr Marta Juza
Zapoznanie studentów z cechami reklamy jako formy przekazu, z rolą reklamy we współczesnym
społeczeństwie; nabycie przez studentów umiejętności analizowania reklam pod kątem ich funkcji
oraz wykorzystywanych w nich mechanizmów.
Co to jest reklama? Charakterystyczne cechy reklamy jako formy komunikacji. Historia reklamy w
Polsce i na świecie. Reklama a media masowe – wzajemne relacje i uwarunkowania.
Reklama jako rodzaj przekazu perswazyjnego. Reklama i propaganda – podobieństwa i różnice.
Psychologiczne mechanizmy reklamy.
Edukacyjna rola reklamy. Reklama w procesie tworzenia i odtwarzania wzorów kulturowych.
Charakterystyczne cechy reklamy modernistycznej i postmodernistycznej.
Reklama jako przekaz wykorzystujący i utrwalający stereotypy.
509
Charakterystyczne cechy języka wykorzystywanego w reklamie.
Reklama społeczna jako szczególny rodzaj reklamy.
Reklamy w komunikacji internetowej.
wykład, prezentacje, case studies
przedmiotu:
Określenie charakterystycznych cech reklamy jako formy przekazu, wskazanie społecznych funkcji
reklam oraz psychologicznych mechanizmów wykorzystywanych w reklamie, umiejętność
scharakteryzowania języka używanego w reklamie, wskazanie specyficznych cech różnego rodzaju
reklam
kolokwium obejmujące materiał z zajęć oraz podanych lektur
Aronson E, Pratkanis A. Wiek propagandy. Używanie i nadużywanie perswazji na co dzień,
Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2003, r. Komunikat i sposób jego przekazania, s. 138179.
Bogunia-Borowska, M. Reklama jako tworzenie rzeczywistości społecznej, Kraków 2004, r.
Reklama jako wiedza ogólnospołeczna o rzeczywistości społeczno-kulturowej, s. 37-61.
Doliński, D., Psychologiczne mechanizmy reklamy, Gdańsk 2003, r. Ogólne determinanty
skuteczności reklamy, s. 50-83.
Lipovetsky G. Advertising on the Offensive (podane tłumaczenie)
Szczęsna E, Poetyka reklamy, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2001, r. Aspekt werbalny,
s. 100-127.
Albin K. Reklama. Przekaz, odbiór, interpretacja. Wydawnictwo Naukowe PWN SA Warszawa –
Wrocław 2000
Bajka Z., Krótka historia reklamy na świecie i w Polsce, Aida Media – Teoria i praktyka reklamy,
Wrocław 6/1994
Bralczyk J., Język na sprzedaż, czyli o tym, jak język służy reklamie i jak reklama używa języka,
Gdańsk 2004
510
Doliński D. Psychologia reklamy, Agencja Reklamowa „Aida” s.c., Wrocław 1998
Nazwa przedmiotu: Public relations
Rok studiów: IV
Semestr: VII
Prowadzący: dr Kazimierz Bujak
Liczba godzin:20 godzin
Celem zajęć jest zapoznanie słuchaczy z problematyką public relations zarówno od strony podstaw
teoretycznych jak i z perspektywy praktycznej. Student po ukończeniu kursu powinien posiadać
podstawową wiedzę na temat PR umożliwiającą mu dalsze samodzielne studiowanie literatury
specjalistycznej oraz elementarne umiejętności w zakresie programowania i organizowania działań
PR.
Przedmiot obejmuje takie zagadnienia jak: istota i pojęcie public relations, tradycje PR, zagadnienia
i rozróżnienia pojęciowe, problematyka komunikowania społecznego jako podstawa teoretyczna
PR, środki i techniki PR, zagadnienia media relations, kreowanie wizerunku organizacji,
programowanie działań PR, miejsce PR w systemie działań organizacji, komunikowanie się z
różnymi podmiotami z otoczenia organizacji, PR organizacji różnych typów, wewnętrzne PR,
kontrola i ocena efektów PR.
Tematyka zajęć:
1. Istota public relations ( definicje, cele PR, rola PR w zarządzaniu przedsiębiorstwami i
instytucjami publicznymi).
511
2. Tradycje public relations (rys historyczny działań prekursorskich wobec PR, okoliczności
narodzin PR, historia profesjonalnego PR).
3. Public relations a propaganda, reklama i marketing.
4. Komunikowanie
jako
podstawa
public
relations
(istota
komunikowania,
zasady
komunikowania , proces komunikacji społecznej, kwestie odbioru, opinia publiczna i
odbiorcy wyspecjalizowani, strategie komunikowania, efektywność komunikowania)
5. Środki i metody public relations (oparte na przekazie słownym, oparte na słowie
drukowanym, oparte na obrazie, multimedialne, dobór i wykorzystanie środków
komunikowania, publikacje, kampanie, imprezy, konferencje medialne, wystawy i targi,
sponsoring, lobbying, kontakty bezpośrednie).
6. Media relations (zasady współpracy z mediami, mediaplany, konferencje medialne,
wywiady, kampanie medialne, mierzenie rezultatów media relations).
7. Kreowanie wizerunku organizacji ( pojęcie wizerunku, funkcje wizerunku, struktura i
właściwości wizerunku, reguły działań na rzecz kształtowania wizerunku, techniki
wizerunkowe).
8. Wewnętrzny PR ( budowanie tożsamości organizacji, formowanie więzi personelu z
organizacją, czynniki wzmacniające i osłabiające spójność wewnętrzną, techniki
wewnętrznego PR).
9. Proces public relations i programowanie działań PR (analiza stanu wyjściowego, tożsamość
i image organizacji, projektowanie i podtrzymywanie wizerunku organizacji, określanie
celów PR, planowanie PR, programy i działania, ocena efektów).
10. Miejsce public relations w systemie komunikacyjnym organizacji.
11. Organizowanie działań public relations (rozwiązania organizacyjne, kwalifikacje personelu,
służby PR, wyspecjalizowane instytucje).
12. Public relations organizacji różnych typów ( przedsiębiorstwa, banki, instytucje publiczne,
partie polityczne, instytucje oświatowe).
512
13. Badanie, kontrola i ocena efektów public relations (przedmiot i narzędzia kontroli efektów,
rodzaje badań i ich cele,
monitorowanie mediów, sondaże opinii publicznej, badanie
wizerunku organizacji jako efektu PR, pomiary efektów PR, zastosowanie technik badań
społecznych w ocenie wyników PR).
1. S. Black: Public relations. W-wa 1999.
2. W. Budzyński: Public relations. Zarządzanie reputacją firmy. W-wa 1999.
3. W. Budzyński: Wizerunek Firmy. Kreowanie, zarządzanie, efekty. W-wa 2003.
4. T. Goban-Klas, A. Kadragic, P. Czarnowski: Public relations, czyli promocja reputacji. W-wa
1997.
5. K. Wojcik: Public relations od A do Z. T. I i II. W-wa 2001.
1. K. Wojcik; Public relations. Wiarygodny dialog z otoczeniem. Warszawa 2005.
2. W. Budzyński: Techniki reklamy i public relations. W-wa 1995.
3. R. Celdini: Wywieranie wpływu na ludzi. Gdańsk 1995.
4. E.M. Cenker: Public relations. Poznań 2000.
5. I. Czaja: Public relations. Studia przypadków i zadania. Kraków 1998.
6. T. Goban-Klas: Media i komunikowanie masowe. W-wa 1999.
7. A. Gregory: Public relations w praktyce. Kraków 2000.
8. A. Sznajder: Sztuka promocji. W-wa 1993.
9. K. Wojcik: Public relations, czyli jak zjednać otoczenie i tworzyć dobrą opinię. Międzyborów
1995.
Rok studiów: IV
Semestr: VII
Kierunek studiów: socjologia
513
1.Opis przedmiotu – cel kształecenia:
Celem wykładów jest przybliżenie młodzieży podstawowych zagadnień poruszanych na gruncie
socjologii wychowania, omówione zostaną najistotniejsze pojęcia m.in. takie jak socjalizacja,
wychowanie,
środowisko
społeczne,
środowisko
wychowawcze.
Szczegółowo
zostaną
scharakteryzowane grupy społeczne i instytucje, które odgrywają ważną rolę w procesie socjalizacji
i wychowania czyli mi.in. rodzina, szkoła, środowisko lokalne.
a wychowanie.
13. Środowisko
społeczne
jako
środowisko
wychowawcze.
Typologia
środowisk
wychowawczych
Środki i metody realizacji związane będą z przekazem słownym treści odnoszących się do
poszczególnych zagadnień. Ilustracją wybranych przekazów będzie prezentacja multimedialna
ułatwiająca studentom zanotowanie i zapamiętanie przekazywanych treści.
przedmiotu:
i wychowania.
5. Forma i warunki zaliczenia: Przedmiot kończy się egzaminem pisemnym (test) z zagadnień
zaprezentowanych na wykładzie. Warunkiem dopuszczenia studenta do egzaminu jest pozytywna
ocena z ćwiczeń.
514
1. Goban-Klas T., Media i komunikowanie masowe, Kraków 1999
2. Kawula S., Człowiek w relacjach socjopedagogicznych, Toruń 1999
3. Kłoskowska A., Kultura masowa, Warszawa 1983
4. Siemieńska R., Socjalizacja w zmieniającym się społeczeństwie, (w:) Oswajanie rzeczywistości.
5. Tillmann K., J., Teorie socjalizacji. Społeczność instutucja upodmiotowienie, Warszawa 1996
1. Chałasiński J. Kultura amerykańska, Warszawa 1962
2. Mariański J. Między nadzieją i zwątpieniem, Lublin1998
3. Michalczyk S., Media lokalne w systemie komunikowania, Katowice 2000
4. Sowińska H. Klasa szkolna jako grupa społeczna w procesie wychowania i nauczania, (w:)
Nazwa przedmiotu: Socjologia Internetu
Rok studiów: IV
Semestr: VII
Internet w coraz szerszym zakresie penetruje i przekształca różne dziedziny życia społecznego.
Redefinicji ulegają klasyczne pojęcia socjologii, takie jak wspólnota, kultura, styl życia, przestrzeń
społeczna, władza, itd. Celem kursu jest zapoznanie studentów ze społecznymi implikacjami
zarysowanych zjawisk.
515
1. Historia
Internetu
–
od
militarnego
projektu
-
Społeczne kształtowanie się zjawiska i idei Internetu
-
Analiza wpływu historii Internetu na obecny kształt Sieci
-
Skala ekspansji Internetu na świecie i w Polsce
2. Środowiska
Internetu.
Przegląd
asynchronicznych
-
Strony WWW (portale, wortale, serwisy)
-
Poczta e–mail
-
Grupy i fora dyskusyjne
-
Blogi
-
FAQ
3. Środowiska
Internetu.
Przegląd
-
Komunikatory sieciowe
-
Czaty
-
MUD-y
synchronicznych
do
globalnej
ekspansji:
usług
oferowanych
w
Sieci:
usług
oferowanych
w
Sieci:
4. Internet jako masowy komunikator interpersonalny dla każdego:
-
Redefinicja podstawowych elementów procesu komunikacji (nadawcy, odbiorcy, treści,
przekazu, kanału)
-
Przemiany w obrębie modelu komunikowania w cyberprzestrzeni: interaktywność,
konwergencja,
digitalizacja,
wizualizacja,
symulacja,
wtórna
oralność,
hipertekstualność, multimedialność
-
Indywidualizowanie
się
i
aktywizacja
zbiorowości
odbiorczych
(clickstream)
5. Specyfika komunikacji zapośredniczonej komputerowo (Computer Mediated Communication):
-
Implikacje przejścia od kontaktu face to face, do kontaktu interface to interface: brak
kontekstu czasoprzestrzennego, brak komunikacyjnej sfery pozawerbalnej, odwrócenie
sekwencji interakcji: spotkanie > budowanie wrażenia, na: budowanie wrażenia >
ewentualne spotkanie
-
Cechy cyberjęzyka: skrótowość wypowiedzi, emotikony, niki, akronimy, itd.
-
Nowe formy wyrażania emocji oraz autoprezentacji
516
6. Mechanizmy psychologiczne stymulowane przez CMC:
-
Szczerość i otwartość wypowiedzi
-
Polaryzacja i agresja
-
Wzajemność, altruizm i kooperacja
-
Miłość i przyjaźń
-
Zjawisko utożsamiania mediów z rzeczywistością
7. Tożsamość jednostki a Internet:
-
Autoprezentacja i autoidentyfikacja w sieci
-
Anonimowości i fałszowanie tożsamości w Internecie
-
Internetowa tożsamość a tożsamość ponowoczesna: mozaikowatość, dezintegracja,
efemeryczność
8. Internet a przemiany wzorów uspołecznienia
-
Więzi społeczne pierwszego, drugiego i trzeciego rzędu
-
Pojęcie indywidualizmu sieciowego
-
Sieci komputerowe i sieci społeczne
-
Społeczności wirtualne
9. Zagrożenia wynikające z ekspansji Internetu.
-
Uzależnienia, dezintegracja osobowości
-
Atrofia więzi międzyludzkich
-
Brak zaangażowania w sprawy lokalne (fragmentaryzacja)
-
Brak kontroli nad treściami naruszającymi moralności i bezpieczeństwo publiczne
-
Ingerencja w prywatność
10. Internet a wiedza i edukacja.
-
Zasoby sieciowe jako źródło wiedzy
-
Wykorzystanie Internetu w procesie edukacji
-
Nauczanie na odległość e–learning
-
Kompetencje komunikacyjne jako czynnik determinujący pozycję społeczną
-
Inteligencja zbiorowa i powszechna partycypacja
-
Edukacja medialna
517
11. Kultura Internetu.
-
Cztery poziomy kultury Internetu: technomerytokratyczna, hakerska, komunitariańska,
przedsiębiorczości
-
Aksjologia, netykieta i kontrola w sieci
-
Podstawowe napięcia w kulturze Internetu (kultura internetowych elit versus kultura
masowa).
-
Zjawiska kulturowe mające źródło w cyberculture
3. Środki i metody realizacji: Studenci będą uczestnikami wykładu, w trakcie którego
wykorzystana zostanie szeroka gama materiałów multimedialnych. Będą również uczestniczyć w
dyskusji dotyczącej treści wykładu i polecanych lektur.
przedmiotu:
Uczestnicy kursu zdobędą wiedze z zakresu historii Internetu i skali jego ekspansji. Medium to
zostanie scharakteryzowane pod względem jego funkcji oraz specyfiki komunikacji przez nie
zapośredniczonej. Wykładem i dyskusją zostanie objęty również wpływ Internetu na psychospołeczną kondycję współczesnego człowieka oraz wzajemne oddziaływania pomiędzy Internetem
a polityką, gospodarka, edukacją i kulturą. Zgłębienie wymienionych zagadnień, oraz ich dyskusja
ma służyć kształtowaniu wśród uczestników zajęć dojrzałej, otwartej i świadomej postawy wobec
Internetu i związanych z nim zjawisk społecznych.
5. Forma i warunki zaliczenia: Podstawą zaliczenia ćwiczeń jest ocena z testu.
W przypadku wysokiej frekwencji i aktywności podczas zajęć studenci mogą być zwolnieni
z
testu.
1. Jenkins H., Kultura konwergencji. WAiP, Warszawa 2006.
2. Castells M., Galaktyka Internetu, refleksje nad Internetem, biznesem i społeczeństwem. Dom
Wydawniczy Rebis, Poznań 2003.
3. Wallace P., Psychologia Internetu. Dom Wydawniczy Rebis, Poznań 2001.
1. Batorski D., Marody M., Nowak A., Społeczna przestrzeń Internetu, Warszawa 2006.
518
2. Batorski D., 2007: Uwarunkowania i konsekwencje korzystania z technologii komunikacyjnoinformacyjnych, [w:] Diagnoza społeczna 2007. Warunki i jakość życia Polaków. Czapiński J.,
Panek
T.
(red.),
Rada
Monitoringu
Społecznego,
Warszawa.
http://www.diagnoza.com/files/diagnoza2007/diagnoza2007-html.html
3.
„Studia Socjologiczne”, nr 3, 2007.
4. Fras J. (red.), Studia nad komunikacją popularna, międzykulturową, sieciową i edukacyjną,
Toruń 2007.
5. Elżbieta Anna Morawska (red.), Re: Internet – społeczne aspekty medium, Warszawa 2008.
6. Krzysztofek K. i inni, Wielka sieć, Warszawa: Trio, 2006.
7. Mikułowski-Pomorski J., Zmieniający się świat mediów, Kraków 2008.
Nazwa przedmiotu: Terroryzm - źródła i formy
Rok studiów: IV
Semestr: VII
Zadaniem kursu jest zapoznanie studentów z historycznymi, społecznymi i religijnymi korzeniami
współczesnego terroryzmu.
1. Terroryzm i ekstremizm we współczesnym świecie (Terroryzm przegląd teorii i podejść
badawczych. Typologie terroryzmu. Terroryzm nacjonalistyczny i rewolucyjny. Ekstremizm
prawicowy i religijny. Terroryzm miejski. Psychologia terroryzmu. Metody i techniki działań
terrorystycznych. Teorie rewolucji
2. Korzenie terroryzmu (Starzec z gór i asasyni, Narodziny terroru w dobie rewolucji
francuskiej Terroryzm i anarchizm (włoski, rosyjski). Terroryzm wojenny i rewolucyjny. Jak dżihad
przybył do Europy)
519
3 Terroryzm państwowy i wewnętrzny (2 bloki zajęciowe): Terror wewnętrzny jako
mechanizm kontroli i sprawowania władzy. Czystki i procesy polityczne (w Rosji i Europie
Środkowej). Tajne policje i prowokacje polityczne. Terror sponsorowany: działania terrorystyczne
jako strategia polityczna. Instytucjonalizacja przemocy. Terroryzm wspierany przez państwo (Iran,
Libia)
4.Świat podziemia a grupy ekstremistyczne (Europejskie związki przestępcze (II poł XIX
w.-II poł XX w.). Związki przestępcze i organizacje tajne a ruch narodowowyzwoleńczy
(karbonaryzm, iluminatyzm, hetarie, organizacje mafijne i triady, tajne związki polityczne).
Kolumbijskie kartele narkotykowe i partyzantka wiejska
5. Współczesne kampanie terrorystyczne (Dekolonizacja a terroryzm (Algieria francuska,
kraje afrykańskie: Kenia, Rodezja, Namibia, Madagaskar, kraje azjatyckie). Konflikt izraelskoarabski a działania terrorystyczne na Bliskim Wschodzie. Bliskowschodnie organizacje i kampanie
terrorystyczne (Czarny Wrzesień, Ludowy Front Wyzwolenia Palestyny, OWP). Terroryzm w
Ameryce Łacińskiej (Argentyna, Chile, Kolumbia, Meksyk, Nikaragua, Peru). Terroryzm w krajach
azjatyckich (Tamilscy tygrysi na Sri Lance, Święci wojownicy Kaszmiru, Sikhowie w Indiach).
Terroryzm nacjonalistyczny i narodowy krajów postsowieckich
6) Fundamentalizm religijny: sacrum i wojna. (Święta wojna w islamie. Fundamentalizm
muzułmański (terroryzm w Iranie, Hezbollah-Partia boga, Hamas). Terroryzm islamski w Algierii i
Egipcie. Działalność i organizacja Bazy (Al.-Kaidy). Mau-Mau i Ludzie Lamparty ekstremizm w
duchu religii społeczności plemiennych
7.Prawicowi i lewicowi ekstremiści (Nacjonalizm a terroryzm. Ku-Klux-Klan i rasistowskie
grupy w USA. Czarne pantery. Ruchy protestu dzieci kwiatów i związków studenckich w USA
(Weathermeni). Grupy antyaborcyjne. Ekstremizm europejski ( baskijska ETA, irlandzka IRA i
francuscy prawicowi ekstremiści: Action Directe).Frakcja Czerwonej Armii: Grupa BaaderMeinfof. Czerwone Brygady
8. Świat wobec terroryzmu (Międzynarodowa współpraca w zwalczaniu terroryzmu.
Reakcje na terroryzm (na przykładzie Wielkiej Brytanii i USA). Metody zwalczania terroryzmu.
Media wobec przemocy.
520
9. Psychologia terroru i terroryzmu (Współczesna psychologia a rozumienie zjawiska
terroryzmu. Kto i dlaczego zostaje terrorystą? Zamachy samobójcze).
Prezentacja głównych założeń teoretycznych, analiza materiału źródłowego (historycznego,
literackiego, oraz materiałów audiowizualnych)
przedmiotu:
Umiejętność rozpoznawania i profilowania organizacji terrorystycznych. Pogłębiony wgląd we
współczesne debaty dotyczące zjawiska terroryzmu.
egzamin testowy/ egzamin ustny.
Warunkiem dopuszczenia do egzaminu ustnego jest obecność i aktywność na zajęciach.
6. Literatura podstawowa: (Podana literatura nie zawiera wszystkich polsko - i – obcojęzycznych
prac, wykorzystanych podczas przygotowywania wykładów).
1. Bolechów B., Terroryzm w świecie podwubiegunowym. Przewartościowania i kontynuacje
2. Toruń 2003.
3. Encyklopedia terroryzmu, Warszawa 2004.
4. Elsässer J., Jak dżihad przybył do Europy, Warszawa 2007.
5. Grotowicz V., Terroryzm w Europie zachodniej: w imię narodu i lepszej sprawy, Warszawa6. Wrocław 2000.
7. Horgan J., Psychologia terroryzmu, Warszawa 2008.
1. Baczko B., Jak wyjść z terroru, Gdańsk 2005.
2. Bell J. B., The Gun in Politics: An Analysis of Irish Violence, New Brunswick 1991.
3. Bonner M., Jihad in Islamic History. Doctrines and Practice, Princeton University Press
4. 2006.
5. Canetti, Masa i władza, Warszawa 1996.
6. Chomsky N., The Culture of Terrorism, London 1998.
7. Conquest R., Wielki terror, Warszawa1997.
8. Edwards Beverley Milton, Islam and violence in the modern era, New York 2006.
521
9. Fattah E.A., Terrorist Activities and terrorist Targets: A tentative Typology, New York 1981.
10. Mayer A. J., The Furies: Violence and Terror in the French and Russian Revolutions,
11. Princeton University Press 2001.
12. Pipes R., Rewolucja rosyjska, Warszawa 2006.
13. Religion and Violence in South Asia Theory and Practice, red., John R.Hinnells and Richard
14. King, London-New York 2007.
15. Sieradzan J., Od kultu do zbrodni. Ekscentryzm i szaleństwo w religiach XX wieku, Katowice
2006.
16. Sofsky W., Traktat o przemocy, Wrocław 1999.
17. The Roots of Terrorism, red. Louise Richardson, Routledge 2006.
522
Część C – studia na kierunku kulturoznawstwo
Studia na kierunku “kulturoznawstwo” przygotowują do podjęcia pracy w zakresie animacji
kultury oraz organizacji środków masowej komunikacji zwłaszcza w obszarze sztuk
audiowizualnych i relacji międzykulturowych. Zdobyta w trakcie studiów wiedza oraz
umiejętności absolwentów znajdą zastosowanie w instytucjach diagnozujących jak i
kreujących różne sfery aktywności kulturalnej. Absolwent może podjąć pracę w
charakterze doradcy i konsultanta ds. kultury w lokalnych instytucjach samorządowych i
administracji rządowej, lokalnych ośrodkach kultury, działach kulturalnych środków
masowej komunikacji, różnych instytucjach aktywności kulturalnej, jak muzea, teatry
kina itp., agencjach reklamowych i public relations, stowarzyszeniach, fundacjach i
organizacjach pozarządowych związanych z promowaniem kultury.
kierunek: KULTUROZNAWSTWO, specjalność: SZTUKI AUDIOWIZUALNE
STUDIA STACJONARNE
2008/2009
Rok 1, semestr 1
Lp.
Nazwa przedmiotu
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
Wstęp do kulturoznawstwa
Historia filozofii
Historia kultury
Kultura audiowizualna
Wiedza o filmie
Historia sztuki
Historia kina powszechnego (I)
Projekcje filmowe
Technologia informacyjna
Wychowanie fizyczne
Język angielski
Razem
W
l. godz.
30
30
30
30
30
30
30
15
225
C
l. godz.
30
30
30
30
30
15
30
30
225
Forma zaliczenia Punkty
ECTS
E
4
E
6
E
6
E
5
Z
2
E
5
Z
1
Z
1
Z
2
Z
0
Z
1
33
kierunek: KULTUROZNAWSTWO, specjalność: CYWILIZACJE ŚWIATA
STUDIA STACJONARNE
2008/2009
Rok 1, semestr 1
Lp.
Nazwa przedmiotu
1
2
3
4
5
Historia filozofii
Historia kultury
Kultura audiowizualna
Wiedza o filmie
W
l. godz.
30
30
30
30
30
C
l. godz.
30
30
30
-
ECTS
E
4
E
6
E
6
E
5
Z
2
523
6
7
8
9
10
11
Historia sztuki
Projekcje filmowe
Wychowanie fizyczne
Język angielski
Razem
30
30
15
225
30
30
15
30
30
225
E
Z
Z
Z
Z
Z
5
1
1
2
0
1
33
STUDIA NIESTACJONARNE
2008/2009
Rok 1, semestr 1
Lp.
Nazwa przedmiotu
1
2
3
4
5
6
7
8
Historia filozofii
Historia kultury
Wiedza o filmie
Historia sztuki
Język angielski
Razem
W
l. godz.
20
20
20
20
20
20
10
130
C
l. godz.
20
20
20
10
20
90
ECTS
E
4
E
6
E
6
Z
3
E
6
Z
3
Z
2
Z
1
31
kierunek: KULTUROZNAWSTWO, specjalność: CYWILIZACJE ŚWIATA
2008/2009
Rok 1, semestr 1
Lp.
Nazwa przedmiotu
1
2
3
4
5
6
7
8
Historia filozofii
Historia kultury
Wiedza o filmie
Historia sztuki
Język angielski
Razem
W
l. godz.
20
20
20
20
20
20
10
130
C
l. godz.
20
20
20
10
20
90
ECTS
E
4
E
6
E
6
E
3
E
6
Z
3
Z
2
Z
1
31
524
Nazwa przedmiotu: Wstęp do kulturoznawstwa
Rok studiów: I
Semestr: I
Typ przedmiotu
Kierunek/Specjalność:Kulturoznawstwo/Sztuki
audiowizualne/Cywilizacje świata
O
Prowadzący: prof. nadzw. dr hab. Krzysztof Loska
Liczba godzin: 30
Przedmiot ten ma służyć przyswojeniu podstawowych zagadnień z zakresu wiedzy o kulturze,
orientacji w metodologiach badawczych współczesnego kulturoznawstwa.
Geneza pojęcia i wczesne koncepcje kultury.
1.Narodziny antropologii - ewolucjonizm i dyfuzjonizm (Edward Tylor, Lewis H. Morgan, Franz
Boas)
2.Funkcjonalizm w badaniach nad kulturą – Bronisław Malinowski
3.Amerykańska szkoła relatywizmu kulturowego: Ruth Benedict, Alfred L. Kroeber, Ralph Linton
4.Zabawa jako kultura – Johan Huizinga, Roger Caillois, Michał Bachtin
5.Sacrum i mit w kulturze – Mircea Eliade, René Girard
6.Kultura i społeczeństwo – Max Weber, David Riesman, Robert K. Merton, Karl R. Popper
7.Krytyka kultury popularnej i początki refleksji nad społeczeństwem masowym: Ortega y Basset
3. Środki i metody realizacji: wykład omawiający podstawowe pojęcia w kulturoznawstwie oraz
stosowane metodologie badawcze.
Zajęcia mają na celu wprowadzenie podstawowych terminów oraz metod w badaniach
kulturoznawczych, począwszy od przedstawienia genezy samego pojęcia przez historyczny
przegląd głównych nurtów w refleksji nad kulturą i społeczeństwem. W ramach kursu
przewidzianych jest kilka bloków tematycznych: [I] zarys historyczny (ewolucjonizm, dyfuzjonizm,
funkcjonalizm etc.), [II] podstawowe pojęcia: czas, przestrzeń, mit, zabawa, karnawał, sacrum itd.
[III] społeczeństwo masowe (Ortega y Gasset).
525
A. Kłoskowska, Kultura masowa, Warszawa 1980.
B. Malinowski, Czym jest kultura?, (w:) j.w.
R. Benedict, Wzory kultury, Warszawa 1999, rozdz. 1-3, 8.
R. Linton, Kulturowe podstawy osobowości, Warszawa 2000, rozdz. 1, 2.
M. Eliade, Czas święty i mity, (w:) Sacrum. Mit. Historia, Warszawa 1993.
J. Huizinga, Homo ludens, Warszawa 1985.
R. Caillois, Klasyfikacja gier i zabaw (w:) tegoż, Żywioł i ład, Warszawa 1973.
M. Bachtin, Twórczość Franciszka Rabelais`go, Warszawa 1975.
E. Fromm, Ucieczka od wolności, Warszawa 1993.
J. Ortega y Gasset, Bunt mas, Warszawa 1995.
Nazwa przedmiotu: Historia filozofii
Rok studiów: I
Semestr: I
Typ przedmiotu
O
Prowadzący: dr Krzysztof Jakubczak
Forma kuru: wykład, ćwiczenia
Liczba godzin: wykład – 30 godz., ćwiczenia – 30 godz.
Zapoznanie
studentów
z
podstawowymi
zagadnieniami
filozoficznymi
w
perspektywie
historycznej, ze szczególnym uwzględnieniem problematyki ontologicznej i epistemologicznej.
Przybliżenie podstawowych pojęć i kategorii filozoficznych.
1. Przedmiot filozofii i jej działy.
2. Podstawowe zagadnienia filozofii presokratycznej.
526
3. Etyka i antropologia w myśli Sokratesa.
4. Wyjście z jaskini – zagadnienie dwóch światów w filozofii Platona.
5. Realizm i racjonalizm Arystotelesa.
6. Filozofia szkół hellenistycznych – epikureizm, stoicyzm, sceptycyzm.
7. Neoplatonizm – z powrotem do platonizmu?
8. Co warto, a czego nie warto poznawać według św. Augustyna.
9. Arystotelizm św. Tomasza, czyli jak poprzez poznanie świata dojść do Boga.
10. Narodziny nowożytnego racjonalizmu – Kartezjusz.
11. Czy empiryzm jest wynalazkiem brytyjskim?
12. Kant, czyli o godzeniu empiryzmu z racjonalizmem.
13. Jak Hegel ukoronował idealizm?
14. Od pozytywizmu do postmodernizmu.
Wykład ustny. Analiza tekstu filozoficznego egzemplifikującego zagadnienia omawiane podczas
wykładu.
Znajomość podstawowych pojęć filozofii oraz zdolność identyfikowania głównych nurtów filozofii
w perspektywie historycznej (diachronicznej) i merytorycznej (synchronicznej). Zdolność
identyfikacji czołowych postaci w filozofii z ideami. Umiejętność krytycznej analizy tekstu.
Zaliczenie ćwiczeń na podstawie obecności, znajomości tekstów oraz aktywności. Zaliczenie
wykładu na podstawie zdanego testu.
D. Scott-Kakures. i in., Wstęp do historii filozofii, Wyd. Zysk i S-ka, Poznań 1999.
W. Tatarkiewicz., Historia filozofii, PWN, Warszawa, wiele wydań.
A. Węgrzecki, Zarys filozofii, Wyd. Akademii Ekonomicznej w Krakowie, Kraków 2002.
K. Ajdukiewicz, Zagadnienia i kierunki filozofii, Warszawa 1983 (także inne wydania).
A. Kenny, Krótka historia filozofii zachodniej, Prószyński i S-ka, Warszawa 2005.
527
Nazwa przedmiotu: Historia kultury
Rok studiów: I
Semestr: I
Typ przedmiotu
O
Prowadzący: dr hab. Joachim Diec
Poznanie kierunków rozwoju największych historycznych kultur świata od pradziejów do
współczesności. Rozwinięcie umiejętności prowadzenia analizy przyczynowo-skutkowej
w kulturoznawstwie.
1.Człowiek prehistoryczny i powstanie kultur autochtonicznych. Mezopotamia: Sumer-wynalzki
pisma i koła. Semicka Mezopotamia: Akad, Asyria i Babilonia. Egipt – religia
i
społeczeństwo. Starożytne Indie i Chiny.
2.Starożytne kultury europejskie: Grecja, Rzym i ich spuścizna.. Świat celtycki i germański.
3.Starożytny Izrael i jego znaczenie dla świata chrześcijańskiego.
4.Kultura wiosny chrześcijaństwa i wędrówka ludów.
5.Powstanie i rozwój kultury islamskiej. Spotkanie z chrześcijaństwem, judaizmem
i
hinduizmem.
6.Bizancjum i Europa zachodnia w okresie średniowiecza. Najważniejsze dylematy religijne
i moralne. Społeczeństwo feudalne, etos rycerza i mnicha.
7.Renesans w kulturze europejskiej. Humanizm w miejsce teocentryzmu.
8.Kultury prekolumbijskiej Ameryki: Majowie Aztekowie, Inkowie. Spotkanie z konkwistą,
budowa społeczeństw latynoamerykańskich. Metysyzacja.
9.Kulturowe znaczenie reformacji i kontrreformacji w Europie – religijny podział Zachodniej
Europy.
10.Purytanizm brytyjski. Powstanie fenomenu anglosaskiego liberalizmu i społeczeństwa sukcesu
– purytanizm a stara Ameryka Północna. USA – mentalność Północy i Południa.
11.Europa Oświecenia i Romantyzmu. Od deizmu do nacjonalizmu.
528
12.Przemiany kulturowe w obszarach kolonialnych: Afryka, Indie. Przebudzemie Chin.
13.Rosja i jej przemiany kulturowe: wpływ nordycki, bizantyjski, mongolski i europejski.
Powstanie kultury imperialnej.
14.Cywilizacja japońska: między szintoizmem a buddyzmem.. Wzrost potęgi i klęska.
15.Europejska moderna i nadejście faszyzmu i nazizmu. Wielokulturowość i jej zagrożenia.
16.Cywilizacyjne i kulturowe implikacje komunizmu – budowa nowego człowieka i nowego
społeczeństwa.
17.Dylematy nowoczesności – kontestacja kulturowa lat sześćdziesiątych a kultura współczesna.
Wykład ustny
4. Wiedza i umiejętności jakie student powinien osiągnąć w wyniku realizacji przedmiotu:
Znajomość problematyki związanej z historiozoficznymi procesami rozwoju kultury śwaitowej.
5. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu:
Egzamin w formie pisemnej.
M. Jordan, Islam. Historia religii i kultury, Warszawa 2004.
M.Gołębiowski, Dzieje kultury Stanów Zjednoczonych, Warszawa 2005.
H.W.Haussig, Historia kultury bizantyńskiej, Warszawa 1980.
Z.Komorowski, Kultury czarnej Afryki, Wrocław 1994.
K.F.Kumaniecki, Historia kultury starożytnej Grecji i Rzymu, Warszawa 1975.
W.Olszewski, Chiny. Zarys kultury, Poznań 2005.
R.Waterstone, Indie, Warszawa 1996.
K. Jankowski, Hipisi w poszukiwaniu ziemi obiecanej, Warszawa 2003.
Y.Tazawa, Historia kultury japońskiej w zarysie, Tokio 1987.
529
Nazwa przedmiotu: Kultura audiowizualna
Rok studiów: I
Semestr: I
Typ przedmiotu
O
Prowadzący: dr Elżbieta Wiącek
Zajęcia prezentują funkcjonowanie obrazu w kulturze – poprzez przegląd refleksji semiotycznej,
antropologicznej, estetycznej oraz z zakresu fizjologii psychologii percepcji. Mają także na celu
zaakcentowanie tekstowego i wielokołowego charakteru przekazów audiowizualnych
1.Fenomen tzw. syndromu audiowizualnego Tekstowy wymiar warstwy obrazowej i dźwiękowej
oraz kooperacja semiotyczna ich na przykładzie filmu „Rozmowa” F. F. Coppoli. Dźwięk jako
obraz. Synchroniczność, asynchroniczność i tautologia. Nowa ikonosfera – nowa audiosfera.
2.Wiarygodność obrazów. Wrażenie realności . Urządzenia optyczne i ich wpływ na widzenie
rzeczywistości (na przykładzie malarstwa Jan Vermeer van Delft) Wpływ estetyki fotografii na
kompozycje malarskie. Film i antropologia – czy istnieje analfabetyzm audiowizualny? Stopnie
lektury filmowego tekstu.
3.Determizm technologiczny w komunikacji międzyludzkiej. Od kultury oralnej przez Galaktykę
Gutenberga do wtórnej oralności i „wieku ekranów”.
4.Rozumienia terminu „język filmu”. Film komunikatem wielokołowym. Komunikacja niewerbalna
w przekazie audiowizualnym. Polemika w kwestii „naturalności” języka gestów – U. Eco i P. P.
Pasolini. Kinezyka. Kino jako generator nowych modeli zachowań na przykładzie filmu „I Bóg
stworzył kobietę” R. Vadima.
5.Adaptacja i ekranizacja. Rodzaje adaptacji. Adaptacja właściwa i transfer. Na przykładzie filmu
„Tron we krwi” A. Kurosawy oraz „Czasu apokalipsy” F. F. Coppoli.
6.Ontologia obrazu fotograficznego – analogowość i cyfrowość. Konsekwencje digitalizacji.
Symulakry i symulacje na podstawie lektury J. Baudrillarda
7.Komiks na ekranie. Semiotyka komiksu
530
8.Zjawisko kiczu. Od kiczu romantycznego do kiczu postmodernistycznego. Refleksje wokół
uniwersalności kategorii kiczu na podstawie filmów hollywoodzkich
9.Kino kultowe jako fenomen kulturowy i społeczny.
prezentacje w programie Power Point, analiza fragmentów filmów, lektura tekstów i dyskusja
wokół ich problematyki
przedmiotu:
Umiejętność sytuowania przekazów filmowych we współczesnym pejzażu kultury i sztuki.
Odkrywanie związków, zależności. Umiejętność samodzielnej analizy przekazów
audiowizualnych, ze szczególnym uwzględnieniem jej wielokołowości oraz wskazania
związków intertekstualnych oraz intermedialnych. Umiejętność oceny zastosowanych
środków wyrazu i konwencji obrazowania. Umiejętność wskazania szans i zagrożeń
płynących ze strony mediów audiowizualnych
wykład obecność i egzamin testowy
ćwiczenia: obecność, aktywny udział w dyskusji oraz dwie prace pisemne
M. Hendrykowski, Dźwięk na ekranie. Przełom dźwiękowy w filmie, „Kwartalnik Filmowy” nr 44,
2003, s. 18-30.
J. Młodkowski, Aktywność wizualna człowieka, Warszawa 1988.
A. Helman, Twórcza zdrada, Poznań 1998.
A. Pitrus, Kino kultu. Kraków, Kraków 1998.
Niedyskretny urok kiczu. Problem filmowej kultury popularnej. (Red.) Grażyna Stachówna Kraków
1997.
G. Królikiewicz, Diabeł nas podsłuchuje, Warszawa 1994.
M. Hopfinger, Adaptacje filmowe utworów literackich. Problemy teorii i interpretacji,
Wrocław 1974.
T. Miczka, Adaptacja [w:] Słownik pojęć filmowych (red. A. Helman) t. X, Kraków 1998.
B. Eichenbaum, Literatura i kino [w:] Cudowny Kinemo. Rosyjska myśl filmowa, oprac. T.
Szczepański, Gdańsk 2001.
531
W. Głodowski. Komunikowanie interpersonalne, Warszawa, 2001.
A. Helman, Rola muzyki w filmie, Warszawa 1964.
A. Helman, O dziele filmowym, Warszawa 1981.
Nazwa przedmiotu: Wiedza o filmie
Rok studiów: I
Semestr: I
Typ przedmiotu
O
Prowadzący: dr Jarosław Twardosz
Liczba godzin: 30
Przedmiot ten stanowi wprowadzenie do uniwersyteckich studiów nad kinem. Przybliża
zagadnienia związane z funkcjonowaniem filmu w aspekcie technicznym i społecznym. Celem
wykładu jest zaznajomienie studentów z budową dzieła filmowego, z kwestiami dotyczącymi
analizy i interpretacji filmu oraz problematyką autorstwa i gatunku filmowego.
1. Co to jest kino? System produkcji filmu.
2. Problematyka autorstwa filmowego (system studyjny i teoria autorska).
3. Forma filmowa i jej znaczenie (fabularne i niefabularne systemy formalne).
4. Obraz filmowy.
5. Montaż filmowy (hollywoodzki montaż ciągły, rosyjska szkoła montażu, technika głębi ostrości,
montaż wewnątrzujęciowy).
6. Dźwięk w filmie.
7. Aktor i inscenizacja (scenografia, oświetlenie, kostiumy, formy aktorstwa filmowego).
8. Narracja filmowa (pojęcia fabuły i sjużetu, narrator filmowy a literacki, konstrukcja
dramaturgiczna filmu).
9. Charakterystyka klasycznego kina hollywoodzkiego.
10. Gatunki filmowe.
532
11. Problematyka rozumienia i interpretacji filmu.
12. Związki filmu i literatury.
Prezentacja dzieła filmowego w perspektywie metod badawczych opartych na koncepcjach
neoformalnych. Wykład uzupełniany fragmentami filmów będących modelowymi przykładami
omawianych zagadnień.
Opanowanie pojęć i podstawowych metodologii badań współczesnego filmoznawstwa. Znajomość
budowy dzieła filmowego i umiejętność przeprowadzenia jego prostej analizy. Zdolność opisu
filmu w perspektywie komunikacyjnej: nadawca – tekst – odbiorca.
Ch. Altman, W stronę teorii gatunku filmowego, „Kino” 1987, nr 6.
D. Bordwell D., Tworzenie znaczenia [w:] Godzic W. (red.), Interpretacja dzieła filmowego,
Kraków 1993.
M. Haltof, Autor i kino artystyczne, Kraków 2001.
A. Helman. (red.), Kino gatunków, Kraków 1991.
K. Loska (red.), Kino gatunków wczoraj i dziś, Kraków 1998.
M. Przylipiak, Kino stylu zerowego. Z zagadnień estetyki filmu fabularnego, Gdańsk 1994.
D. Bordwell. & Thompson., Film Art. An Introduction, New York 1990.
A. Helman, Co to jest kino?, Kraków 1992.
T. Lubelski (red.) Encyklopedia kina, Kraków 2003.
533
Nazwa przedmiotu: Historia Sztuki
Rok studiów: I
Semestr: I
Typ przedmiotu
O
Prowadzący: Prof. nadzw. dr hab. Tomasz Węcławowicz
Forma zajęć: wykład, ćwiczenia
Liczba godzin: 60 (30/30)
1. Szczegółowe omawianie – wspólne i indywidualne –wybranych dzieł sztuki światowej na
przeźroczach. Zagadnienia technologiczne, stylowe, funkcji i treści. Konstrukcja opisu dzieła
sztuki. (6 godz.).
2. Szczegółowe omawianie – wspólne i indywidualne – wybranych zabytków architektury w
Krakowa: kompozycji przestrzeni architektonicznej, detalu architektonicznego, wyposażenia
wnętrza (ćwiczenia terenowe – 8 godz.).
3. Szczegółowe omawianie – wspólne i indywidualne – wybranych dzieł sztuki światowej i polskiej
znajdujących się w zbiorach Muzeum Narodowego w Krakowie (ćwiczenia terenowe – 8 godz.).
4. Podstawy muzealnictwa konserwacji zabytków: pojęcie zabytku, historia zbiorów, zasady
ekspozycji (ćwiczenia w Zbiorach Czartoryskich – 2 godz.).
5. Opracowywanie, referowanie i poprawianie prac semestralnych (6 godz.),
Omawianie wybranych dzieł sztuki światowej pod kątem rozpoznania techniki ich wykonania, cech
stylu i treści ideowych. Zajęcia odbywają się w sali (przezrocza), w kościołach Krakowa i w
oddziałach Muzeum Narodowego w Krakowie. (na podstawie umowy zawartej w roku 2007
między Rektorem i Kanclerzem KSW a Dyrektorem MNK).
534
Umiejętność rozpoznania najważniejszych technik artystycznych z dziedzin architektury, rzeźby,
malarstwa, grafiki i rzemiosła artystycznego. Znajomość przemian technik artystycznych w
dziejach sztuki. Umiejętność rozpoznania podstawowych cech stylowych na konkretnych
przykładach dzieł zarówno sztuki światowej jak i prowincjonalnej.
Praca semestralna pisemna: opis cech stylowych i treści ideowych wybranego dzieła sztuki
A. D’Alleva, Jak studiować historię sztuki, Kraków 2008.
A. F. Jones, Wstęp do historii sztuki, Poznań 1999.
A. Włodarczyk-Kulak, M. Kulak, Wiedza o kulturze - epoki, dzieła artyści, Bielsko-Biała 2000, (II
wyd. 2005).
A. D’Alleva, Metody i teorie historii sztuki, Kraków 2008.
T. Dobrowolski, Sztuka Krakowa, Kraków (kilka wydań od r. 1958).
St. Kozakiewicz (red.), Słownik terminologiczny sztuk pięknych, Warszawa (kilka wydań od 1969
do 2002).
Nazwa przedmiotu: Historia Kina Powszechnego I
Rok studiów: I
Semestr: I
Typ przedmiotu
O
Prowadzący: dr Piotr Kletowski
Liczba godzin: 30
1. Opis przedmiotu - cel nauczania:
Celem wykładu jest przybliżenie studentom historii kina powszechnego, od pierwszych,
publicznych pokazów filmowych w 1894 (wynalezienie kinetoskopu przez Edisona) i 1895
535
(wynalezienie kinematografu przez braci Lumiére), do początku lat 80. (wygasanie formacji kina
autorskiego, definitywny koniec tzw. klasycznego okresu w historii kina). Uczestnicy wykładu będą
mieli okazję zapoznać się z dorobkiem najwybitniejszych twórców sztuki filmowej, głównymi
nurtami oraz socjologiczno – filozoficznymi aspektami kina. Podczas wykładów z przedmiotu
Historia Kina Powszechnego nacisk zostanie położony przede wszystkim na prezentację dorobku
kinematografii zachodniego kręgu kulturowego.
Cykl wykładów podzielony został na bloki tematyczne
1.Kino klasyczne: „kino jarmarczne”; tworzenie się hollywoodzkiego systemu produkcyjnego i kina
gatunkowego; Szwedzka Szkoła Filmowa, dokonania I, II i III awangardy filmowej (kino
ekspresjonistyczne, impresjonistyczne, kubistyczne); „Przełom dźwiękowy”; faszystowskie i
radzieckie kino propagandowe; II wojna światowa w kinie; włoski neorealizm.
2.Kino amerykańskie: od afirmacji do negacji (Orson Welles, Alfred Hitchcock John Ford; Samuel
Fuller; Nicholas Ray; Sam Peckinpah; Stanley Kubrick).
3.Kino włoskie: pokłosie Neorelizmu (Roberto Rossellini; Vittorio de Sica; Federico Fellini;
Micheleangelo Antonioni; Luchino Visconti; Pier – Paolo Pasolini; Bernardo Bertollucci; Marco
Ferreri).
4.Kino francuskie: Nowa Fala i Nowa Lewica (Jean – Luc Godard; Francois Truffaut; Louis Malle).
5.Kino skandynawskie: pejzaż wewnętrzny (C. T. Dreyer, I. Bergman, B. Widenberg, A. Sjöberg).
6.Kino hiszpańskie: surrealizm wiecznie żywy (L. Buñuel, C. Saura, F. Arrabal)
7.Kino niemieckie: wobec upiorów przeszłości (V. Schlondorff, W. Herzog, H. – J. Syberberg)
8.Kino angielskie: pożegnanie z Imperium (David Lean; Michael Powell i Emeric Pressburger;
Oliver Reed)
9.Kino radzieckie: zmagania z totalitaryzmem (Grigorij Kozincew; Siergiej Bondarczuk; Andriej
Tarkowski)
10.Kino polskie, węgierskie i czechosłowackie: człowiek wobec historii (Miklos Jansco; Jiri
Menzel; A. Wajda; A. Munk; A. Żuławski).
Wykład ustny wzbogacony o prezentację fragmentów omawianych filmów.
Znajomość podstawowych zagadnień z dziedziny historii kina światowego, ze szczególnym
uwzględnieniem sztuki kinematograficznej zachodniego kręgu kulturowego.
536
Zaliczenie w formie ustnej
J. Toeplitz, Historia filmu powszechnego, t. 1- 6, kilka wydań.
J. Płażewski, Historia filmu dla każdego, Warszawa 1986.
J. Płażewski, Historia kina francuskiego, Warszawa 1992.
R. Jurieniew, Historia filmu radzieckiego, Warszawa 1977.
A. Jackiewicz, Moja filmoteka: literatura i teatr w filmie, Warszawa 1989.
M. Haltof, Kino polskie, Gdańsk 2004.
A. Werner, Dekada filmu, Warszawa 1997.
T. Miczka, W Cinecittà i okolicach: historia kina włoskiego od połowy lat pięćdziesiątych do końca
lat osiemdziesiątych XX wieku, Kraków 1993.
K. Loska, Hitchcock – autor wśród gatunków, Kraków 2002.
A. Helman, Urok zmierzchu - Kino Luchina Viscontiego, Gdańsk 2001.
T. Szczepański, Zwierciadło Bergmana, Gdańsk 2002.
M. Kornatowska, Fellini, Gdańsk 2004.
P. Kletowski, Filmowa odyseja Stanlaya Kubicka, Kraków 2007.
Nazwa przedmiotu: Projekcje filmowe
Rok studiów: I
Semestr: I
Typ przedmiotu
O
Prowadzący: dr Grzegorz Dryja
Liczba godzin: 30
537
Projekcje mają na celu zapoznanie studentów z historią światowego kina na przykładach najbardziej
znaczących filmów wybitnych reżyserów.
Prezentacja i omówienie najważniejszych filmów i twórców w historii kina.
Projekcje filmowe poprzedzone wstępem i komentarzem.
przedmiotu:
Znajomość kluczowych dla rozwoju kina kierunków artystycznych, szkół filmowych, oraz
najwybitniejszych twórców i ich dzieł.
Egzamin ustny.
A. Helman, 100 arcydzieł kina, Kraków 2005.
A. Gwóźdź, Europejskie manifesty kina. Antologia, Warszawa 2002.
P. Sitarski, Kino Europy, Kraków 2001.
Nazwa przedmiotu: Technologia informacyjna
Rok studiów: I
Semestr: I
Typ przedmiotu
O
538
Prowadzący: dr inż. Joanna Płażek
Liczba godzin: 15
Celem nauczania przedmiotu jest zapoznanie studentów z podstawowymi pojęciami informatyki,
omówienie zagadnień związanych z budową nowoczesnych systemów komputerowych i ich
oprogramowaniem, a także zaznajomienie z problematyką sieci komputerowych i bezpieczeństwem
systemów informatycznych.
Zajęcia praktyczne pozwalają studentom na opanowanie biegłego posługiwania się narzędziami
pakietu Microsoft Office na poziomie wymaganym do uzyskania Europejskiego Certyfikatu
Umiejętności Komputerowych (ECDL – European Komputer Driving Licence).
Wykład obejmuje następujące grupy tematyczne:
1.Społeczeństwo informacyjne
- definicje, szanse i zagrożenia nowej epoki
- informatyczne przesłanki do powstania społeczeństwa informacyjnego.
2.Systemy komputerowe
- budowa i działanie komputera, rodzaje pamięci
- reprezentacja informacji w komputerze
- urządzenia wejścia i wyjścia.
3.Oprogramowanie komputerów
- oprogramowanie systemowe (rodzaje systemów operacyjnych i różnice między nimi, zadania
systemu operacyjnego, interfejs użytkownika)
- oprogramowanie użytkowe (typy systemów używanych w zarządzaniu, w przemyśle, w oświacie i
życiu codziennym; rodzaje licencji).
4.Algorytmizacja
- pojęcie algorytmu, cechy algorytmu, sposoby reprezentacji, złożoność obliczeniowa
- klasyfikacja języków programowania, pojęcia translacji, kompilacji, konsolidacji
5.Podstawy sieci komputerowych
- klasyfikacja sieci komputerowych
- Internet, adresowanie komputerów w sieci
- zasoby informacyjne udostępniane w Internecie; adres URL.
539
6.Bezpieczeństwo systemów informatycznych
- identyfikacja zagrożeń
- wirusy i ochrona antywirusowa
- uwierzytelnianie
- firewall.
Wszystkie wykłady są opracowane w formie elektronicznej jako prezentacje w programie Power
Point.
Znajomość podstawowych technik informatycznych w teorii i praktyce.
Przedmiot kończy się zaliczeniem na ocenę na podstawie sprawdzianu pisemnego zawierającego
zarówno pytania otwarte jak i zamknięte.
Ćwiczenia laboratoryjne zalicza się w formie sprawdzianów praktycznych w pracowni
komputerowej.
J. Glenn Brookshear, Informatyka w ogólnym zarysie, WNT, Warszawa 2003.
Z. Nowakowski, ECUK. Użytkowanie komputerów, Wyd. Nauk. PWN, Warszawa 2006.
W. Sikorski, ECUK. Podstawy technik informatycznych, , Wyd. Nauk PWN, Warszawa 2007.
A. Wojciechowski, ECUK. Usługi w sieciach informatycznych, Wyd. Nauk. PWN, Warszawa
2006.
Rok studiów: I
Semestr: I
Typ przedmiotu
O
540
Liczba godzin: 5 (2 godziny wykład i 3 ćwiczenia)
Celem zajęć jest zapoznanie studentów z rodzajami zagrożeń zdrowotnych i ich przyczyn, jakie
mogą wystąpić lub zaistnieć w miejscu nauki oraz zwięzłe omówienie obowiązujących regulacji
prawnych dotyczących ich zapobieganiu. W szczególności uwaga zostanie zwrócona na obowiązki
studentów związane z bezpiecznym i higienicznym zachowaniem się oraz z udzielaniem pierwszej
pomocy w razie wystąpienia zagrożenia dla zdrowia lub życia ludzkiego.
1.Pojęcie ryzyka zdrowotnego i zagrożeń zdrowotnych w miejscu nauki lub pracy:
- czynniki fizyczne (temperatura, wilgotność, promieniowanie, hałas, wibracje…);
- czynniki chemiczne (związki i substancje chemiczne, zwłaszcza toksyczne);
- czynniki biologiczne (bakterie, wirusy, pasożyty, infekcje….);
2.Przyczyny zagrożeń zdrowotnych w miejscu nauki lub pracy:
- stan techniczny obiektów, budynków i wyposażenie pomieszczeń;
- maszyny i urządzenia;
- stosowane procesy technologiczne;
- organizacja pracy lub nauki;
- inne rodzaje zagrożeń zdrowotnych;
3.Konsekwencje zagrożeń zdrowotnych – mechanicznych, termicznych, chemicznych,
biologicznych:
- choroby zawodowe – pojęcie choroby zawodowej w świetle przepisów prawnych;
- pojęcie wypadku przy pracy lub w toku nauki oraz w czasie dojazdu lub powrotu;
- rodzaje wypadków i uszkodzeń ciała: poparzenia, zatrucia, złamania oraz pojęcie długotrwałego
uszczerbku na zdrowiu;\
- wypadek ciężki, zbiorowy, śmiertelny;
- postępowanie w razie wypadku przy pracy;
4.Podstawowe zasady i organizacja bezpieczeństwo i higieny w miejscu nauki lub pracy:
- rola i zadania służb bhp – nadzór i kontrola w zakresie przestrzegania przepisów o bhp;
- szkolenie w zakresie znajomości przepisów o bhp;
- zadania, obowiązki i uprawnienia Państwowej Inspekcji Pracy;
541
5.Podstawowe regulacje prawne w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy:
- zakres przedmiotowy regulacji w Kodeksie Pracy;
- rozporządzenie Ministra Pracy z 1997 roku w sprawie ogólnych przepisów
- rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z 2004 roku w sprawie szkolenia w
- specyfika zagrożeń zdrowotnych w poszczególnych działach i sektorach gospodarki –
- regulacje międzynarodowe i unijne w zakresie zagrożeń zdrowotnych;
w uczelniach:
- podstawowe obowiązki uczelni i Rektora w świetle rozporządzenia Ministra Nauki i
- obowiązki studentów w świetle rozporządzenia Ministra Zdrowia z 1997 roku w
- obowiązki studentów w zakresie bezpieczeństwa i higieny wynikające z
Wykład ustny.
Wiedza na temat zagrożeń zdrowotnych, podstaw BHP, oraz z podstawami udzielania pierwszej
pomocy.
Obowiązkowy udział w zajęciach
542
Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z 2007 roku w sprawie bezpieczeństwa i
higieny w uczelniach
Wybrane fragmenty komentarzy w zakresie omawianych przepisów
Nazwa przedmiotu: Wstęp do kulturoznawstwa
Rok studiów: I
Semestr: I
Typ przedmiotu
O
Prowadzący: prof. nadzw.dr hab. Krzysztof Loska
Liczba godzin: 20
Przedmiot ten ma służyć przyswojeniu podstawowych zagadnień z zakresu wiedzy o kulturze,
orientacji w metodologiach badawczych współczesnego kulturoznawstwa.
Geneza pojęcia i wczesne koncepcje kultury.
1.Narodziny antropologii - ewolucjonizm i dyfuzjonizm (Edward Tylor, Lewis H. Morgan, Franz
Boas)
2.Funkcjonalizm w badaniach nad kulturą – Bronisław Malinowski
3.Amerykańska szkoła relatywizmu kulturowego: Ruth Benedict, Alfred L. Kroeber, Ralph Linton
543
4.Zabawa jako kultura – Johan Huizinga, Roger Caillois, Michał Bachtin
5.Sacrum i mit w kulturze – Mircea Eliade, René Girard
6.Kultura i społeczeństwo – Max Weber, David Riesman, Robert K. Merton, Karl R. Popper
7.Krytyka kultury popularnej i początki refleksji nad społeczeństwem masowym: Ortega y Basset
3. Środki i metody realizacji: wykład omawiający podstawowe pojęcia w kulturoznawstwie oraz
stosowane metodologie badawcze.
Zajęcia mają na celu wprowadzenie podstawowych terminów oraz metod w badaniach
kulturoznawczych, począwszy od przedstawienia genezy samego pojęcia przez historyczny
przegląd głównych nurtów w refleksji nad kulturą i społeczeństwem. W ramach kursu
przewidzianych jest kilka bloków tematycznych: [I] zarys historyczny (ewolucjonizm, dyfuzjonizm,
funkcjonalizm etc.), [II] podstawowe pojęcia: czas, przestrzeń, mit, zabawa, karnawał, sacrum itd.
[III] społeczeństwo masowe (Ortega y Gasset).
A. Kłoskowska, Kultura masowa, Warszawa 1980.
B. Malinowski, Czym jest kultura?, (w:) j.w.
R. Benedict, Wzory kultury, Warszawa 1999, rozdz. 1-3, 8.
R. Linton, Kulturowe podstawy osobowości, Warszawa 2000, rozdz. 1, 2.
M. Eliade, Czas święty i mity, (w:) Sacrum. Mit. Historia, Warszawa 1993.
J. Huizinga, Homo ludens, Warszawa 1985.
R. Caillois, Klasyfikacja gier i zabaw (w:) tegoż, Żywioł i ład, Warszawa 1973.
M. Bachtin, Twórczość Franciszka Rabelais`go, Warszawa 1975.
E. Fromm, Ucieczka od wolności, Warszawa 1993.
J. Ortega y Gasset, Bunt mas, Warszawa 1995.
544
Nazwa przedmiotu: Historia filozofii
Rok studiów: I
Semestr: I
Typ przedmiotu
O
Prowadzący: dr Krzysztof Jakubczak
Forma kuru: wykład, ćwiczenia
Liczba godzin: wykład – 20 godz., ćwiczenia – 20 godz.
Zapoznanie
studentów
z
podstawowymi
zagadnieniami
filozoficznymi
w
perspektywie
historycznej, ze szczególnym uwzględnieniem problematyki ontologicznej i epistemologicznej.
Przybliżenie podstawowych pojęć i kategorii filozoficznych.
15. Przedmiot filozofii i jej działy.
16. Podstawowe zagadnienia filozofii presokratycznej.
17. Etyka i antropologia w myśli Sokratesa.
18. Wyjście z jaskini – zagadnienie dwóch światów w filozofii Platona.
19. Realizm i racjonalizm Arystotelesa.
20. Filozofia szkół hellenistycznych – epikureizm, stoicyzm, sceptycyzm.
21. Neoplatonizm – z powrotem do platonizmu?
22. Co warto, a czego nie warto poznawać według św. Augustyna.
23. Arystotelizm św. Tomasza, czyli jak poprzez poznanie świata dojść do Boga.
24. Narodziny nowożytnego racjonalizmu – Kartezjusz.
25. Czy empiryzm jest wynalazkiem brytyjskim?
26. Kant, czyli o godzeniu empiryzmu z racjonalizmem.
27. Jak Hegel ukoronował idealizm?
28. Od pozytywizmu do postmodernizmu.
545
Wykład ustny. Analiza tekstu filozoficznego egzemplifikującego zagadnienia omawiane podczas
wykładu.
Znajomość podstawowych pojęć filozofii oraz zdolność identyfikowania głównych nurtów filozofii
w perspektywie historycznej (diachronicznej) i merytorycznej (synchronicznej). Zdolność
identyfikacji czołowych postaci w filozofii z ideami. Umiejętność krytycznej analizy tekstu.
Zaliczenie ćwiczeń na podstawie obecności, znajomości tekstów oraz aktywności. Zaliczenie
wykładu na podstawie zdanego testu.
D. Scott-Kakures. i in., Wstęp do historii filozofii, Wyd. Zysk i S-ka, Poznań 1999.
W. Tatarkiewicz., Historia filozofii, PWN, Warszawa, wiele wydań.
A. Węgrzecki, Zarys filozofii, Wyd. Akademii Ekonomicznej w Krakowie, Kraków 2002.
K. Ajdukiewicz, Zagadnienia i kierunki filozofii, Warszawa 1983 (także inne wydania).
A. Kenny, Krótka historia filozofii zachodniej, Prószyński i S-ka, Warszawa 2005.
Nazwa przedmiotu: Historia kultury
Rok studiów: I
Semestr: I
Typ przedmiotu
O
Prowadzący: dr hab. Joachim Diec
546
Poznanie kierunków rozwoju największych historycznych kultur świata od pradziejów do
współczesności. Rozwinięcie umiejętności prowadzenia analizy przyczynowo-skutkowej
w kulturoznawstwie.
1.Człowiek prehistoryczny i powstanie kultur autochtonicznych. Mezopotamia: Sumer-wynalzki
pisma i koła. Semicka Mezopotamia: Akad, Asyria i Babilonia. Egipt – religia i społeczeństwo.
Starożytne Indie i Chiny.
2.Starożytne kultury europejskie: Grecja, Rzym i ich spuścizna.. Świat celtycki i germański.
3.Starożytny Izrael i jego znaczenie dla świata chrześcijańskiego.
4.Kultura wiosny chrześcijaństwa i wędrówka ludów.
5.Powstanie i rozwój kultury islamskiej. Spotkanie z chrześcijaństwem, judaizmem i hinduizmem.
6.Bizancjum i Europa zachodnia w okresie średniowiecza. Najważniejsze dylematy religijne
i moralne. Społeczeństwo feudalne, etos rycerza i mnicha.
7.Renesans w kulturze europejskiej. Humanizm w miejsce teocentryzmu.
8.Kultury prekolumbijskiej Ameryki: Majowie Aztekowie, Inkowie. Spotkanie z konkwistą,
budowa społeczeństw latynoamerykańskich. Metysyzacja.
9.Kulturowe znaczenie reformacji i kontrreformacji w Europie – religijny podział Zachodniej
Europy.
10.Purytanizm brytyjski. Powstanie fenomenu anglosaskiego liberalizmu i społeczeństwa sukcesu
– purytanizm a stara Ameryka Północna. USA – mentalność Północy i Południa.
11.Europa Oświecenia i Romantyzmu. Od deizmu do nacjonalizmu.
12.Przemiany kulturowe w obszarach kolonialnych: Afryka, Indie. Przebudzemie Chin.
13.Rosja i jej przemiany kulturowe: wpływ nordycki, bizantyjski, mongolski i europejski.
Powstanie kultury imperialnej.
14.Cywilizacja japońska: między szintoizmem a buddyzmem.. Wzrost potęgi i klęska.
15.Europejska moderna i nadejście faszyzmu i nazizmu. Wielokulturowość i jej zagrożenia.
16.Cywilizacyjne i kulturowe implikacje komunizmu – budowa nowego człowieka i nowego
społeczeństwa.
17.Dylematy nowoczesności – kontestacja kulturowa lat sześćdziesiątych a kultura współczesna.
Wykład ustny
4. Wiedza i umiejętności jakie student powinien osiągnąć w wyniku realizacji przedmiotu:
547
Znajomość problematyki związanej z historiozoficznymi procesami rozwoju kultury śwaitowej.
M. Jordan, Islam. Historia religii i kultury, Warszawa 2004.
M.Gołębiowski, Dzieje kultury Stanów Zjednoczonych, Warszawa 2005.
H.W.Haussig, Historia kultury bizantyńskiej, Warszawa 1980.
Z.Komorowski, Kultury czarnej Afryki, Wrocław 1994.
K.F.Kumaniecki, Historia kultury starożytnej Grecji i Rzymu, Warszawa 1975.
W.Olszewski, Chiny. Zarys kultury, Poznań 2005.
R.Waterstone, Indie. Warszawa 1996.
K. Jankowski. Hipisi w poszukiwaniu ziemi obiecanej. Warszawa 2003.
Y.Tazawa. Historia kultury japońskiej w zarysie. Tokio 1987.
Nazwa przedmiotu: Wiedza o filmie
Rok studiów: I
Semestr: I
Typ przedmiotu
O
Liczba godzin: 20
Przedmiot ten stanowi wprowadzenie do uniwersyteckich studiów nad kinem. Przybliża
zagadnienia związane z funkcjonowaniem filmu w aspekcie technicznym i społecznym. Celem
548
wykładu jest zaznajomienie studentów z budową dzieła filmowego, z kwestiami dotyczącymi
analizy i interpretacji filmu oraz problematyką autorstwa i gatunku filmowego.
1. Co to jest kino? System produkcji filmu.
2. Problematyka autorstwa filmowego (system studyjny i teoria autorska).
3. Forma filmowa i jej znaczenie (fabularne i niefabularne systemy formalne).
4. Obraz filmowy.
5. Montaż filmowy (hollywoodzki montaż ciągły, rosyjska szkoła montażu, technika głębi ostrości,
montaż wewnątrzujęciowy).
6. Dźwięk w filmie.
7. Aktor i inscenizacja (scenografia, oświetlenie, kostiumy, formy aktorstwa filmowego).
8. Narracja filmowa (pojęcia fabuły i sjużetu, narrator filmowy a literacki, konstrukcja
dramaturgiczna filmu).
9. Charakterystyka klasycznego kina hollywoodzkiego.
10. Gatunki filmowe.
11. Problematyka rozumienia i interpretacji filmu.
12. Związki filmu i literatury.
Prezentacja dzieła filmowego w perspektywie metod badawczych opartych na koncepcjach
neoformalnych. Wykład uzupełniany fragmentami filmów będących modelowymi przykładami
omawianych zagadnień.
Opanowanie pojęć i podstawowych metodologii badań współczesnego filmoznawstwa. Znajomość
budowy dzieła filmowego i umiejętność przeprowadzenia jego prostej analizy. Zdolność opisu
filmu w perspektywie komunikacyjnej: nadawca – tekst – odbiorca.
Ch. Altman, W stronę teorii gatunku filmowego, „Kino” 1987, nr 6.
D. Bordwell D., Tworzenie znaczenia [w:] Godzic W. (red.), Interpretacja dzieła filmowego,
Kraków 1993.
549
M. Haltof, Autor i kino artystyczne, Kraków 2001.
A. Helman. (red.), Kino gatunków, Kraków 1991.
K. Loska (red.), Kino gatunków wczoraj i dziś, Kraków 1998.
M. Przylipiak, Kino stylu zerowego. Z zagadnień estetyki filmu fabularnego, Gdańsk 1994.
D. Bordwell. & Thompson., Film Art. An Introduction, New York 1990.
A. Helman, Co to jest kino?, Kraków 1992.
T. Lubelski (red.) Encyklopedia kina, Kraków 2003.
Nazwa przedmiotu: Historia Sztuki
Rok studiów: I
Semestr: I
Typ przedmiotu
O
Forma zajęć: wykład, ćwiczenia
Liczba godzin: 40 (20/20)
1. Szczegółowe omawianie – wspólne i indywidualne –wybranych dzieł sztuki światowej na
przeźroczach. Zagadnienia technologiczne, stylowe, funkcji i treści. Konstrukcja opisu dzieła
sztuki. (6 godz.).
2. Szczegółowe omawianie – wspólne i indywidualne – wybranych zabytków architektury w
Krakowa: kompozycji przestrzeni architektonicznej, detalu architektonicznego, wyposażenia
wnętrza (ćwiczenia terenowe – 8 godz.).
3. Szczegółowe omawianie – wspólne i indywidualne – wybranych dzieł sztuki światowej i polskiej
znajdujących się w zbiorach Muzeum Narodowego w Krakowie (ćwiczenia terenowe – 8 godz.).
550
4. Podstawy muzealnictwa konserwacji zabytków: pojęcie zabytku, historia zbiorów, zasady
ekspozycji (ćwiczenia w Zbiorach Czartoryskich – 2 godz.).
5. Opracowywanie, referowanie i poprawianie prac semestralnych (6 godz.),
Omawianie wybranych dzieł sztuki światowej pod kątem rozpoznania techniki ich wykonania, cech
stylu i treści ideowych. Zajęcia odbywają się w sali (przezrocza), w kościołach Krakowa i w
oddziałach Muzeum Narodowego w Krakowie. (na podstawie umowy zawartej w roku 2007
między Rektorem i Kanclerzem KSW a Dyrektorem MNK).
Umiejętność rozpoznania najważniejszych technik artystycznych z dziedzin architektury, rzeźby,
malarstwa, grafiki i rzemiosła artystycznego. Znajomość przemian technik artystycznych w
dziejach sztuki. Umiejętność rozpoznania podstawowych cech stylowych na konkretnych
przykładach dzieł zarówno sztuki światowej jak i prowincjonalnej.
Praca semestralna pisemna: opis cech stylowych i treści ideowych wybranego dzieła sztuki
A. D’Alleva, Jak studiować historię sztuki, Kraków 2008.
A. F. Jones, Wstęp do historii sztuki, Poznań 1999.
A. Włodarczyk-Kulak, M. Kulak, Wiedza o kulturze - epoki, dzieła artyści, Bielsko-Biała 2000, (II
wyd. 2005).
A. D’Alleva, Metody i teorie historii sztuki, Kraków 2008.
T. Dobrowolski, Sztuka Krakowa, Kraków (kilka wydań od r. 1958).
St. Kozakiewicz (red.), Słownik terminologiczny sztuk pięknych, Warszawa (kilka wydań od 1969
do 2002).
551
Nazwa przedmiotu: Historia Kina Powszechnego I
Rok studiów: I
Semestr: I
Typ przedmiotu
O
Liczba godzin: 20
Celem wykładu jest przybliżenie studentom historii kina powszechnego, od pierwszych,
publicznych pokazów filmowych w 1894 (wynalezienie kinetoskopu przez Edisona) i 1895
(wynalezienie kinematografu przez braci Lumiére), do początku lat 80. (wygasanie formacji kina
autorskiego, definitywny koniec tzw. klasycznego okresu w historii kina). Uczestnicy wykładu będą
mieli okazję zapoznać się z dorobkiem najwybitniejszych twórców sztuki filmowej, głównymi
nurtami oraz socjologiczno – filozoficznymi aspektami kina. Podczas wykładów z przedmiotu
Historia Kina Powszechnego nacisk zostanie położony przede wszystkim na prezentację dorobku
kinematografii zachodniego kręgu kulturowego.
Cykl wykładów podzielony został na bloki tematyczne
1.Kino klasyczne: „kino jarmarczne”; tworzenie się hollywoodzkiego systemu produkcyjnego i kina
gatunkowego; Szwedzka Szkoła Filmowa, dokonania I, II i III awangardy filmowej (kino
ekspresjonistyczne, impresjonistyczne, kubistyczne); „Przełom dźwiękowy”; faszystowskie i
radzieckie kino propagandowe; II wojna światowa w kinie; włoski neorealizm.
2.Kino amerykańskie: od afirmacji do negacji (Orson Welles, Alfred Hitchcock John Ford; Samuel
Fuller; Nicholas Ray; Sam Peckinpah; Stanley Kubrick).
3.Kino włoskie: pokłosie Neorelizmu (Roberto Rossellini; Vittorio de Sica; Federico Fellini;
Micheleangelo Antonioni; Luchino Visconti; Pier – Paolo Pasolini; Bernardo Bertollucci; Marco
Ferreri).
4.Kino francuskie: Nowa Fala i Nowa Lewica (Jean – Luc Godard; Francois Truffaut; Louis Malle).
5.Kino skandynawskie: pejzaż wewnętrzny (C. T. Dreyer, I. Bergman, B. Widenberg, A. Sjöberg).
6.Kino hiszpańskie: surrealizm wiecznie żywy (L. Buñuel, C. Saura, F. Arrabal)
552
7.Kino niemieckie: wobec upiorów przeszłości (V. Schlondorff, W. Herzog, H. – J. Syberberg)
8.Kino angielskie: pożegnanie z Imperium (David Lean; Michael Powell i Emeric Pressburger;
Oliver Reed)
9.Kino radzieckie: zmagania z totalitaryzmem (Grigorij Kozincew; Siergiej Bondarczuk; Andriej
Tarkowski)
10.Kino polskie, węgierskie i czechosłowackie: człowiek wobec historii (Miklos Jansco; Jiri
Menzel; A. Wajda; A. Munk; A. Żuławski).
Wykład ustny wzbogacony o prezentację fragmentów omawianych filmów.
Znajomość podstawowych zagadnień z dziedziny historii kina światowego, ze szczególnym
uwzględnieniem sztuki kinematograficznej zachodniego kręgu kulturowego.
Zaliczenie w formie ustnej
J. Płażewski, Historia kina francuskiego, Warszawa 1992.
R. Jurieniew, Historia filmu radzieckiego, Warszawa 1977.
A. Jackiewicz, Moja filmoteka: literatura i teatr w filmie, Warszawa 1989.
M. Haltof, Kino polskie, Gdańsk 2004.
T. Miczka, W Cinecittà i okolicach: historia kina włoskiego od połowy lat pięćdziesiątych do końca
lat osiemdziesiątych XX wieku, Kraków 1993.
K. Loska, Hitchcock – autor wśród gatunków, Kraków 2002.
A. Helman, Urok zmierzchu - Kino Luchina Viscontiego, Gdańsk 2001.
T. Szczepański, Zwierciadło Bergmana, Gdańsk 2002.
M. Kornatowska, Fellini, Gdańsk 2004.
P. Kletowski, Filmowa odyseja Stanlaya Kubicka, Kraków 2007.
553
Nazwa przedmiotu: Technologia informacyjna
Rok studiów: I
Semestr: I
Typ przedmiotu
O
Prowadzący: dr inż. Joanna Płażek
Liczba godzin: 10
Celem nauczania przedmiotu jest zapoznanie studentów z podstawowymi pojęciami informatyki,
omówienie zagadnień związanych z budową nowoczesnych systemów komputerowych i ich
oprogramowaniem, a także zaznajomienie z problematyką sieci komputerowych i bezpieczeństwem
systemów informatycznych.
Zajęcia praktyczne pozwalają studentom na opanowanie biegłego posługiwania się narzędziami
pakietu Microsoft Office na poziomie wymaganym do uzyskania Europejskiego Certyfikatu
Umiejętności Komputerowych (ECDL – European Komputer Driving Licence).
Wykład obejmuje następujące grupy tematyczne:
1.Społeczeństwo informacyjne
- definicje, szanse i zagrożenia nowej epoki
- informatyczne przesłanki do powstania społeczeństwa informacyjnego.
2.Systemy komputerowe
- budowa i działanie komputera, rodzaje pamięci
- reprezentacja informacji w komputerze
- urządzenia wejścia i wyjścia.
3.Oprogramowanie komputerów
- oprogramowanie systemowe (rodzaje systemów operacyjnych i różnice między nimi, zadania
systemu operacyjnego, interfejs użytkownika)
- oprogramowanie użytkowe (typy systemów używanych w zarządzaniu, w przemyśle, w oświacie i
życiu codziennym; rodzaje licencji).
554
4.Algorytmizacja
- pojęcie algorytmu, cechy algorytmu, sposoby reprezentacji, złożoność obliczeniowa
- klasyfikacja języków programowania, pojęcia translacji, kompilacji, konsolidacji
5.Podstawy sieci komputerowych
- klasyfikacja sieci komputerowych
- Internet, adresowanie komputerów w sieci
- zasoby informacyjne udostępniane w Internecie; adres URL.
6.Bezpieczeństwo systemów informatycznych
- identyfikacja zagrożeń
- wirusy i ochrona antywirusowa
- uwierzytelnianie
- firewall.
Wszystkie wykłady są opracowane w formie elektronicznej jako prezentacje w programie Power
Point.
Znajomość podstawowych technik informatycznych w teorii i praktyce.
Przedmiot kończy się zaliczeniem na ocenę na podstawie sprawdzianu pisemnego zawierającego
zarówno pytania otwarte jak i zamknięte.
Ćwiczenia laboratoryjne zalicza się w formie sprawdzianów praktycznych w pracowni
komputerowej.
J. Glenn Brookshear, Informatyka w ogólnym zarysie, WNT, Warszawa 2003.
Z. Nowakowski, ECUK. Użytkowanie komputerów, Wyd. Nauk. PWN, Warszawa 2006.
W. Sikorski, ECUK. Podstawy technik informatycznych, , Wyd.Nauk. PWN, Warszawa 2007.
A. Wojciechowski, ECUK. Usługi w sieciach informatycznych, Wyd. Nauk. PWN, Warszawa
2006.
555
Rok studiów: I
Semestr: I
Typ przedmiotu
O
Liczba godzin: 5 (2 godziny wykład i 3 ćwiczenia)
Celem zajęć jest zapoznanie studentów z rodzajami zagrożeń zdrowotnych i ich przyczyn, jakie
mogą wystąpić lub zaistnieć w miejscu nauki oraz zwięzłe omówienie obowiązujących regulacji
prawnych dotyczących ich zapobieganiu. W szczególności uwaga zostanie zwrócona na obowiązki
studentów związane z bezpiecznym i higienicznym zachowaniem się oraz z udzielaniem pierwszej
pomocy w razie wystąpienia zagrożenia dla zdrowia lub życia ludzkiego.
1.Pojęcie ryzyka zdrowotnego i zagrożeń zdrowotnych w miejscu nauki lub pracy:
- czynniki fizyczne (temperatura, wilgotność, promieniowanie, hałas, wibracje…);
- czynniki chemiczne (związki i substancje chemiczne, zwłaszcza toksyczne);
- czynniki biologiczne (bakterie, wirusy, pasożyty, infekcje….);
2.Przyczyny zagrożeń zdrowotnych w miejscu nauki lub pracy:
- stan techniczny obiektów, budynków i wyposażenie pomieszczeń;
- maszyny i urządzenia;
- stosowane procesy technologiczne;
- organizacja pracy lub nauki;
- inne rodzaje zagrożeń zdrowotnych;
3.Konsekwencje zagrożeń zdrowotnych – mechanicznych, termicznych, chemicznych,
biologicznych:
- choroby zawodowe – pojęcie choroby zawodowej w świetle przepisów prawnych;
- pojęcie wypadku przy pracy lub w toku nauki oraz w czasie dojazdu lub powrotu;
556
- rodzaje wypadków i uszkodzeń ciała: poparzenia, zatrucia, złamania oraz pojęcie długotrwałego
uszczerbku na zdrowiu;\
- wypadek ciężki, zbiorowy, śmiertelny;
- postępowanie w razie wypadku przy pracy;
4.Podstawowe zasady i organizacja bezpieczeństwo i higieny w miejscu nauki lub pracy:
- rola i zadania służb bhp – nadzór i kontrola w zakresie przestrzegania przepisów o bhp;
- szkolenie w zakresie znajomości przepisów o bhp;
- zadania, obowiązki i uprawnienia Państwowej Inspekcji Pracy;
5.Podstawowe regulacje prawne w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy:
- zakres przedmiotowy regulacji w Kodeksie Pracy;
- rozporządzenie Ministra Pracy z 1997 roku w sprawie ogólnych przepisów
- rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z 2004 roku w sprawie szkolenia w
- specyfika zagrożeń zdrowotnych w poszczególnych działach i sektorach gospodarki –
- regulacje międzynarodowe i unijne w zakresie zagrożeń zdrowotnych;
w uczelniach:
- podstawowe obowiązki uczelni i Rektora w świetle rozporządzenia Ministra Nauki i
- obowiązki studentów w świetle rozporządzenia Ministra Zdrowia z 1997 roku w
- obowiązki studentów w zakresie bezpieczeństwa i higieny wynikające z
557
Wykład ustny.
Wiedza na temat zagrożeń zdrowotnych, podstaw BHP, oraz z podstawami udzielania pierwszej
pomocy.
Obowiązkowy udział w zajęciach
Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z 2007 roku w sprawie bezpieczeństwa i
higieny w uczelniach
Wybrane fragmenty komentarzy w zakresie omawianych przepisów
STUDIA STACJONARNE
2009/2010
Rok 2, semestr 3
Lp. Przedmiot
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Antropologia kultury
Literatura współczesna
Teoria filmu (II)
Kierunki filmu współczesnego
Analiza filmu
Cywilizacja Dalekiego Wschodu
Strach w kulturze Zachodu
Język angielski
Razem
Plan
60
60
30
30
30
60
30
30
330
W
30
30
30
30
30
30
30
210
Ćw.
E/Z
30
30
30
30
120
E
E
E
E
Z
E
E
Z
ECTS
7
5
3
3
3
6
3
1
31
558
2009/2010
Rok 2 semestr 3
Lp. Przedmiot
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
7.
Plan
Antropologia kultury
Literatura współczesna
Teoria filmu (II)
Kierunki filmu współczesnego
Analiza filmu
Cywilizacja Dalekiego Wschodu
Strach w kulturze Zachodu
Język angielski
40
40
20
20
20
40
20
20
220
W
20
20
20
20
20
20
20
140
Ćw.
E/Z
20
20
20
20
80
E
E
E
E
Z
E
E
Z
ECTS
7
5
3
3
3
6
3
1
31
Nazwa przedmiotu: Antropologia kultury
Rok studiów: II
Semestr: III
Typ przedmiotu
Kulturoznawstwo/Sztuki audiowizualne
O
Liczba godzin: 30
1. Opis przedmiotu – cel kształcenia: Prezentacja wybranych zagadnień z zakresu współczesnej
antropologii kulturowej. Przedmiot stanowi rozwinięcie problematyki podejmowanej na zajęciach
ze wstępu do kulturoznawstwa oraz teorii kultury
Motywem przewodnim wykładu jest zagadnienie tożsamości rozważane w dwóch podstawowych
wymiarach, zarówno jednostkowym, jak i zbiorowym. Na szczególną uwagę zasługują kwestie
tożsamości narodowej, etnicznej, rasowej, płciowej, które zostaną usytuowane w kontekście
559
współczesnych przemian – globalizującej się rzeczywistości oraz konieczności życia w
społeczeństwie wielokulturowym.
3. Środki i metody realizacji: wykład uzupełniony ćwiczeniami
przedmiotu:
wiedza na temat różnych sposobów rozumienia i definiowania podstawowych kategorii (naród,
rasa, płeć itp.) określających człowieka jako członka społeczeństwa.
H. Mamzer, Tożsamość w podróży. Wielokulturowość a kształtowanie tożsamości jednostki,
Poznań: Wydawnictwo UAM 2003.
E. Gellner, Narody i nacjonalizm, Warszawa 1991.
A. Kłoskowska, Kultury narodowe u korzeni, Warszawa 2005.
T. Edensor, Tożsamość narodowa, kultura popularna i życie codzienne, Kraków 2005.
Ch. Barker, Studia kulturowe. Teoria i praktyka, Kraków 2005.
W. Kalaga (red.), Dylematy wielokulturowości, Kraków 2004.
E.W. Böckenförde, Naród – tożsamość w swych różnych postaciach, (w:) Tożsamość w czasach
zmiany, red. K. Michalski, Kraków 1995.
Z. Bauman, Tożsamość. Wtedy, teraz, po co?, (w:) Idee a urządzanie świata społecznego, red. E.
Nowicka, M. Chałubiński, Warszawa 1999.
J. Habermas, Obywatelstwo a tożsamość narodowa, Warszawa 1993.
Rok studiów: II
Semestr: III
Typ przedmiotu
O
560
Liczba godzin: 30
Ćwiczenia z antropologii kultury mają na celu zapoznanie studentów z wybranymi pracami
6. Wymiana.
8. Religia.
9. Rytuał.
10. „Myśl nioswojona”
11. Czas.
12. Historia.
13. Globalizacja.
561
przedmiotu
antropologicznych.
A. R. Radcliffe-Brown, Wyspiarze z Andamanów. Studia z antropologii społecznej, Wydawnictwo
R. Benedict, Wzory kultury, Muza, Warszawa 2002.
E. E. Evans-Pritchard, Religia Nuerów, Wydawnictwo Marek Drewiecki, Kęty 2006.
B. Malinowski, Życie seksualne dzikich w północno-zachodniej Melanezji. Miłość, małżeństwo i
1980.
C. Geertz, Interpretacja kultur. Wybrane eseje, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego,
Kraków 2005.
M. Carrithiers, Dlaczego ludzie mają kultury? Uzasadnienie antropologii i różnorodności
R. Firth, Społeczności ludzkie, PWN, Warszawa 1965.
A. Flis, Chrześcijaństwo i Europa. Studia z dziejów cywilizacji Zachodu, Nomos, Kraków 2001.
U. Hannerz, Powiązania transnarodowe. Kultura, ludzie, miejsca, Wydawnictwo Uniwersytetu
Jagiellońskiego 2006.
M. Kempny, E. Nowicka (red.), Badanie kultury. Elementy teorii antropologicznej, Warszawa
2003.
C. Lévi-Strauss, Spojrzenie z oddali, PIW, Warszawa 1993.
M. Mauss, Szkic o darze. Forma i podstawa wymiany w społeczeństwach archaicznych, w: tegoż,
Socjologia i antropologia, Wydawnictwo KR, Warszawa 2001,
562
E. Nowicka, Świat człowieka, świat kultury, PWN, Warszawa 2007.
G. Obeyesekere, Apoteoza kapitana Cooka. Europejskie mitotwórstwo w rejonie Pacyfiku,
R. A. Rappaport, Rytuał i religia w rozwoju ludzkości, Nomos, Kraków 2007.
M. Sahlins, Wyspy historii, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2006.
A. Szyjewski, Przejawy „myślenia nieoswojonego”, Etnologia religii, Nomos, Kraków 2008.
Nazwa przedmiotu: Literatura współczesna
Rok studiów: II
Semestr: III
Typ przedmiotu
O
Prowadzący: dr Piotr Marecki
Forma kursu: wykład / konwersatorium
Omówienie najnowszych szkół, nurtów w badaniach literackich, przedstawienie zjawisk w
literaturze najnowszej, omówienie najważniejszych twórców i ich dzieł, omówienie filmowych
adaptacji literatury współczesnej
- Najnowsze badania w literaturoznawstwie (gender studies, queer studies, cultural studies,
poststrukturalizm, postkolonializm).
- Czasopisma, instytucje, pokolenia literackie, życie literackie.
- Zarys współczesnej literatury polskiej i światowej (literatura krytyczna, cyberpunk, minimalizm,
mitografie, literatura małych ojczyzn, literatura zaangażowana, postmodernizm a literatura,
literatura mniejszości seksualnych, literatura polityczna, literatura popularna,).
- Twórcy polscy (Olga Tokarczuk, Andrzej Stasiuk, Izabela Filipiak, Paweł Huelle, Stefan Chwin,
Manuela Gretkowska, Cezary Michalski, Marek Krajewski, Marcin Świetlicki, Darek Foks,
Wojciech Kuczok, Michał Witkowski, Dorota Masłowska, Sławomir Shuty, Daniel Odija, Mariusz
563
Sieniewicz, Ewa Schilling, Jakub Żulczyk, Jaś Kapela, Jacek Dehnel, Zbigniew Masternak, Hubert
Klimko-Dobrzaniecki)
- Twórcy literatury światowej (Elfriede Jelinek, Michel Houellebecq, Chuck Palahniuk, John
Maxwell Coetzee, Cormac McCarthy, Raymond Carver, William Gibson)
- Literatura i nowe media
- Filmowe adaptacje literatury współczesnej
Wykład problemowy, dyskusja ze studentami, prezentacje fragmentów adaptacji filmowych,
prezentacje nowych form książki (audiobooki, hiperteksty, liberatura)
Student rozpoznaje najważniejsze szkoły i nurty współczesnej literatury, zna najważniejsze dzieła
literackie współczesności, potrafi je interpretować za pomocą narzędzi wypracowanych przez
najnowsze osiągnięcia literaturoznawstwa. Student zna filmowe adaptacje powstałe na kanwie
literatury współczesnej.
A. Burzyńska, Michał Paweł Markowski, Teorie literatury XX wieku. Podręcznik, Kraków 2007.
P. Marecki (red.), Tekstylia bis. Słownik młodej polskiej kultury, Kraków 2006.
P. Marecki (red.), Liternet.pl, Kraków 2003.
O. Tokarczuk, Prawiek i inne czasy, Kraków 2005.
M. Pankowski, Rudolf, Kraków 2005
M. Witkowski, Lubiewo, Kraków 2005.
R. Nowakowski, Koniec świata według Emeryka, Kraków 2005.
D. Masłowska, Paw Królowej, Warszawa 2005.
W. Kuczok, Senność, Warszawa 2008.
C. McCarthy, Droga, Kraków 2008.
E. Jelinek, Pianistka, Warszawa 2004.
M. Houellebecq, Cząstki elementarne, Warszawa 2006.
J. Maxwell Coetzee, Elizabeth Costello, Kraków 2006.
C. Palahniuk, Fight Club, Warszawa 2006.
564
R. Carver, Na skróty, Warszawa 2006.
Nazwa przedmiotu: Teoria filmu II
Rok studiów: II
Semestr: III
Typ przedmiotu
O
Liczba godzin: 30
Zajęcia są kontynuacją wykładu Teoria filmu I. Celem przedmiotu jest zapoznanie studentów z
aparaturą pojęciową współczesnej teorii filmu oraz prezentacja historycznego rozwoju myśli
filmowej.
1. Poglądy W. Benjamina na film.
2. Czy możliwa jest semiotyczno strukturalna analiza filmów?
3. O pojęciu konwencji filmowej w semiotycznej i kognitywnej i teorii filmu (J. Carey, D.
Bordwell).
4. O „braku”, który charakteryzuje widza wg psychoanalitycznej teorii filmu (Ch. Metz).
5. „Pożądanie w tekście” a „pożądanie tekstu” – analityczne próby wykorzystania koncepcji
podmiotu w psychoanalitycznej teorii filmu.
6. Krytyka ideologiczna na gruncie filmoznawstwa ( Narboni, Comolli, Baudry).
7. Czym jest feminizm w teorii filmu? (L. Mulvey, C. Johnson).
8. Inspiracje fenomenologiczne w teorii filmu (R. Ingarden, A. Casebier).
9. Analiza tekstualna na przykładzie analizy Dyliżansu N. Browne`a.
10. Założenia pragmatycznej teorii filmu (F.Casetti i D.Dayan)
11. Zastosowanie teorii aktów mowy w filmoznawstwie (D. Dayan).
565
12. O narracji filmowej w kognitywnej teorii filmu.
Prezentacja w ujęciu historycznym najważniejszych koncepcji z obszaru teorii filmu od lat 60-tych
po dzień dzisiejszy. Szczególny nacisk położony jest na wskazanie powiązań i korespondencji
między poszczególnymi koncepcjami teoretycznymi.
Studenci powinni opanować podstawowe wiadomości o tradycji badawczej oraz posiąść
umiejętność operowania abstrakcyjnymi konstruktami teoretycznymi w celu ich późniejszego
wykorzystania w praktyce analitycznej.
Egzamin w formie pisemnej
J. Carey, Konwencje i znaczenia w filmie, „Kino”, 1985, nr 3.
Ch. Metz, Prgnienie i jego brak, „Film na świecie”, 1989, nr 369.
D. Dayan, Widz wpisany w obraz, „Film na świecie”, 1989, nr 369.
J. Place, Kobiety w filmie czarnym, „Film na świecie”, 1991, nr 384.
C. Johnson, Kino kobiece jako kino buntu, „Film na świecie”, 1991, nr 384.
M. Radkiewicz, W poszukiwaniu sposobu ekspresji. O filmach Jane Campion i Sally Potter,
Kraków 2001.
N. Browne, Widz-w-tekście. Retoryka „Dyliżansu” J. Forda [w:] Godzic Wiesław (red.), Sztuka
filmowej interpretacji, Kraków 1988.
F. Casetti, W poszukiwaniu widza (w:) Alicja Helman (red.), Panorama współczesnej myśli
filmowej, Kraków 1992.
D. Dayan, Widz zaprogramowany (w:) Alicja Helman (red.), Panorama współczesnej myśli
D. Bordwell, Konwencja, konstrukcja a obraz filmowy (w:) Jacek Ostaszewski (red.), Kognitywna
teoria filmu, Kraków 1999.
A. Helman, Historia semiotyki filmu, tom I - Warszawa 1991 i tom II - Warszawa 1993.
Ł. Demby, Poza rzeczywistością, Kraków 2002, rozdz. 4 (poświęcony psychoanalizie).
J. Ostaszewski, Film i poznanie, Kraków 1999.
566
N. Carroll, Filozofia horroru, Gdańsk 2004.
A. Helman, Słownik pojęć filmowych, (poszczególne tomy).
Nazwa przedmiotu: Kierunki filmu współczesnego
Rok studiów: II
Semestr: III
Typ przedmiotu
O
Liczba godzin: 30
Zapoznanie studentów z tendencjami panującymi w filmie współczesnym oraz dokonaniami
najgłośniejszych obecnie twórców światowego kina.
1. Kino Nowej Przygody
2. Reaganomatografia i kino neokonserwatywne..
3. Autorzy amerykańskiego doby przełomu: Martin Scorsese, F. F. Coppola, Robert Altman,
Steven Spielberg, George Lucas, Willam Friednkin, Hal Ashby, Michael Cimino, Terrence
Mallick, Clint Eastwood
4. Kino Progresywne: Alejandro, Jodorowski, David Lynch, John Waters
5. Pojęcie kiczu i kampu w kinie – twórczość Kena Russella
6. Nowy Horror: George A. Romero, Tobe Hooper, David Cronenberg, John Carpenter, Wes
Craven.
7. Postmodernizm w kinie: Brian De Palma, David Lynch, Quentin Tarantino, bracia Cohen,
Peter Greeneway
8. Neonoir: Christopher Nolan, David Fischer, John Dahl
9. Współczesna kino S-F: Ridley Scott, Larry i Andy Wachowscy, Darren Aranowski, Paul W.
A. Anderson
567
10. Od Blacksploitation do Kina Afroamerykańskiego: Malvyn Van Peebles, Spike Lee, John
Singelton, Hughes Bros.
11. Amerykańskie kino niezależne w latach 80., 90. i na początku XXI wieku: od Jima
Jarmusha do Johna E. Bryanta
12. Przemiany kina Hollywoodzkiego – od Blockbusterów po Kino Autorskie: Michael Bay,
Gore Verbinski, Sam Mendes, Paul Thomas Anderson, Wes Anderson, Todd Field
13. Komiks w kinie: Tim Burton, Robert Rodriguez, Bryan Singer, Frank Miller, Zack Snyder
14. Nowe kino latynoamerykańskie:Alfonso Arau, Alejandro Gonzales Inarritu, Alfonso
Cuaron, Walter Salles
15. Kino Antypodów: Jane Campion, Gillian Armstrong, Peter Weir, Roger Donaldson, Peter
Jackson, Buz Luhrman
16. Nowe kino Japonii: Shinya Tsukamoto, Takashi Miike, Takeshi Kitano.
17. Mistrzowie anime: Hayao Miyazaki, Satoshi Kon, Mamoru Oshii, Katsuhiro Otomo.
18. Piąte i Szóste Pokolenie w chińskim kinie: Chen Kaige, Zhang Yimou, Zhang Ke Jia
19. Koreańscy autorzy: Kim Ki-duk, Park Chan-wook.
20. Kino Hongkongu, Tajwanu, Tajlandii: Wong Kar-Wai, John Woo, Hou-Hsiao Hsiena, A.
Weerasethakula.
21. Nowe kino francuskie i włoskie: twórczość Catherine Braillat, Francois Ozona, Bruno
Dumonda, Nanni Morettiego, Giuseppe Tornatore,
22. Kino niemieckie: od Manifestu w Oberhausen po Nowe Kino Niemieckie – W. Herzog, H.
J.Syberberg, R. W. Fassbinder, V. Schlöndorff, W. Petersen, Tom Tykwer, Oliver
Hirschbiegel, Fatih Akin.
23. Brytyjscy autorzy: Alan Parker, Adrian Lyne, Derek Jarman, Kenneth Branagh, Ken Loach,
Mike Leigh, M. Winterbottom.
24. Hiszpańscy mistrzowie: Carlos Saura, Fernando Arrabal, Pedro Almodovar, Alejandro
Amenabar, G. del Toro
25. Współczesne kino skandynawskie: Lars Von Trier, Lukas Moodysson
26. Kino rosyjskie: Aleksandr Sokurow, Aleksji Gierman jr,
Andriej Zwiagincew, Fiodor
Bondarczuk A. Bałabanow
27. Kino Europy Wschodniej – kinematografie czeska (Petr Zelenka) polska (P. Uklański)
węgierska (K. Mundruczo).
Wykład połączony z prezentacją fragmentów filmów.
568
Znajomość problematyki związanej z kinem współczesnym w perspektywie światowej.
Wykład – egzamin ustny z zagadnień omawianych na zajęciach.
T. Lubelski T. (red.), Encyklopedia kina, Kraków: Biały Kruk 2003.
J. Płażewski J., Historia filmu 1985-2005, Warszawa: Książka i wiedza 2006.
P. Kletowski P. Wrona M. (red.), Nowe nawigacje, Kraków: Rabid 1999.
P. Kletowski P. Marecki (red.), Nowe nawigacje II, Kraków: Rabid: 2003.
E. Królikowska-Avis E., Prosto z Piccadilly, Kraków: Rabid 2001.
A. Pitrus Andrzej, Kino progresywne, Kraków 1998.
K. Loska, K., Pitrus., David Cronenberg: Rozpad ciała, rozpad gatunku, Kraków: Rabid 2003.
L. Trier von, Spowiedź dogmatyka, Kraków: Znak 2000.
M. Haltof, Kino australijskie, Gdańsk: Słowo/obraz terytoria 2005.
M. Przylipiak., J. Szyłak J., Kino najnowsze, Kraków: Znak 1999.
P. Kletowski , Śmierć jest moim zwycięstwem. Kino Takeshi Kitano, Kraków: Rabid 2001.
J.
Szyłak, Fantastyka i kino Nowej Przygody. Leksykon filmowy, Gdański Klub Fantastyki,
Gdańsk 1997.
K. Klejsa, G. Skonieczko (red.), Na rubieżach ponowoczesności, szkice o filmie współczesnym,
Kraków: Rabid 2000.
J. Szyłak, Kino i coś więcej. Szkice o ponowoczesnych filmach amerykańskich i metafizycznych
tęsknotach widzów, Kraków: Rabid 2001.
B. Kosecka, A. Piotrowska, W. Kocołowski, Panorama kina najnowszego 1980-1995, Kraków:
Znak1997.
K. Loska (red.), Kino gatunków wczoraj i dziś, Kraków: Rabid 1998.
K. Loska (red.),Wokół kina gatunków, Kraków: Rabid, 2001.
A. Helman, A. Pitrus (red.) Autorzy kina europejskiego II, Kraków: Rabid, 2005.
569
Nazwa przedmiotu: Analiza filmu
Rok studiów: II
Semestr: III
Typ przedmiotu
O
Prowadzący: dr Urszula Tes
Liczba godzin: 30
1. Opis przedmiotu – cel kształcenia: Analiza filmu kształci umiejętność właściwego
interpretowania dzieła i deszyfrowania ukrytych w nim znaczeń. Pozwala rozwinąć szeroko pojętą
wiedzę humanistyczną, dostrzegać powiązania filmu z filozofią, religią, sztuką, kulturą, historią,
psychologią.
1.Środki filmowego wyrazu w analizie filmu na przykładach fragmentów filmowych
2. Rola narracji w filmie
3. Postać filmowa i aktor
3. Rodzaje analizy: m.in. analiza stylistyczna, analiza ikonograficzna, ideologiczna
4.Analiza i interpretacja filmów
„Rekonstrukcja” – współczesne gry narracyjne
„Powrót” Andrieja Zwiagincewa – współczesna przypowieść
"Siódma pieczęć” – filozoficzne pytania Bergmana
„Biegnij Lola, biegnij” – warsztat filmowy Toma Tykwera
„Popiół i diament” Andrzeja Wajdy: uwikłanie w historię
5. Analiza komparatystyczna: dzieło filmowe wobec innych sztuk
- problemy adaptowania dzieł literackich i malarskich: „Carravagio” reż. Derek Jarman
„Wszystkie poranki świata” reż. Alain Corneau
3. Środki i metody realizacji: wykład z wykorzystaniem środków audiowizualnych: kopii
filmowych VHS i DVD
570
przedmiotu:
Analiza filmów ustna i pisemna: umiejętność wykorzystania podstaw wiedzy o filmie do
formułowania samodzielnych wniosków i interpretacji. Doświadczanie filmu jako złożonego tekstu
kultury.
J. Płażewski, Język filmu, Warszawa 1961
M. Przylipiak, Kino stylu zerowego, Gdańsk 1994
A. Helman, Analizy i interpretacje. Film zagraniczny, pod red. A. Helman, Katowice 1986.
A. Helman (red.), T. Miczki (red.) Analizy i interpretacje. Film polski, Katowice 1984.
J. Ostaszewski, Rozumienie opowiadania filmowego, Kraków 1999
Nazwa przedmiotu: Cywilizacja Dalekiego Wschodu
Rok studiów: II
Semestr: III
Typ przedmiotu
O
Prowadzący: prof. dr hab. Witold Wit Jaworski
1. Opis przedmiotu – cel nauczania:
Przybliżenie studentom systemów wartości, osiągnięć technicznych i kulturalnych, zasad
organizacyjno-politycznych społeczeństwa chińskiego.
1. Kryteria konstrukcji modelu „cywilizacji”.
571
2. Geneza cywilizacji chińskiej. Kryteria periodyzacji historii, epoki i dynastii.
3. Główne nurty myśli religijno-filozoficznej, politycznej Chin.
4. Pojęcie ustroju społeczno-politycznego, mandarynat, bariery stanowe, więź społeczna,
tajne związki.
5. Sztuka wojny i oporu, strategie wojny partyzanckiej. Problem „spotkań cywilizacji”.
Hegemonia kulturowa, państwa wasalne.
6. Wybrane zagadnienia z nowożytnej historii Chin. Geneza ChRL, ciągłość, zmiana,
rewolucja, transformacja w cywilizacji Chińskiej.
7. Doświadczenia i „obrazy” Chin w literaturze i sztuce polskiej.
Wykład połączony z prezentacją pomocy audio-wizualnych.
4. Wiedza i umiejętności jakie powinien osiągnąć student wyniku realizacji przedmiotu:
Wiedza na temat historii i współczesności cywilizacji chińskiej, kształtującej kulturowe oblicze
Dalekiego Wschodu.
Sprawdzian pisemno-ustny
J. Pimpeneeau, Chiny. Kultura i tradycje, Warszawa 2001.
M. Kunstler, Dzieje kultury chińskiej, Wrocław 1994.
R. Temple, Geniusz Chin: 3000 lat nauki, odkryć, wynalazków, Warszawa 1994.
R. Sławiński, Historia Chin i Tajwanu. Warszawa 2001.
R. Sławiński (red.), Nowożytna historia Chin, Kraków 2005.
J. Chmielewski, A. Dębicki, W. Jabłoński, O. Wojtasiewicz, Antologia literatury chińskiej.
Warszawa 1956.
J. K. Żbikowski, Religie Chin, (w:) Religie wczoraj i dziś, Warszawa 1971.
J. K. Fairhank, Historia Chin. Nowe spojrzenie, Warszawa 2004.
572
Nazwa przedmiotu: Strach w kulturze Zachodu
Rok studiów: II
Semestr: III
audiowizualne
Typ przedmiotu
O
Liczba godzin: 30
Forma zaliczenia: egzamin ustny
Przedmiotem zajęć będzie wprowadzenie studentów w niezwykle obszerny katalog europejskich
lęków poczynając od epoki średniowiecza, aż do chwili obecnej. Sama systematyzacja lęków
(wobec jednostek, grup, kultów, obcych, nowych idei, odmienności, zjawisk losowych i chorób)
skonfrontowana będzie z próbami znalezienia odpowiedzi, na pytanie o mechanizm powstawania
społecznego lęku i przede wszystkim o środki zaradcze.
1. Lęk i strach – dzieje dwóch pojęć. Wprowadzenie do kultury strachu.
2. Religijna waloryzacje strachu od średniowiecza do nowoczesności
- średniowieczna i nowożytna pedagogika strachu
-wizje kar pośmiertnych jako mechanizm kontroli społecznej
-cierpienie jako fundament wiary
-Rene Girrarda koncepcja przemocy kolektywnej jako czynnika kulturowo twórczego
-Święty baldachim – socjologia wobec problematyki śmierci (P. Berger)
3. Poczucie winy od biblijnej symboliki po rachunek sumienia
-interioryzacja poczucia winy w kulturze Zachodu
- postawy wobec zła
- doświadczenie historyczne (historia narodowa) jako źródło cierpienia
4. Strach zinstytucjonalizowany – terror jako mechanizm kulturotwórczy
- przemoc wobec obywateli i lęk przed instytucjami państwa od rewolucji francuskiej po
rewolucje październikową
- mechanizm terroru – casus wielkiej czystki
573
- strach jako mechanizm polityki – ideologie totalitarne i koncepcja wroga
5. Strach podporządkowany – poczucie bezpieczeństwa
- formy radzenia sobie z lękiem –przegląd stanowisk psychologicznych
- instytucjonalizacja bezpieczeństwa: szkoła, rodzina i państwo
-teoria resentymentu i moralności M. Schelera
6. Kiedy inni stanowią zagrożenie
- społeczna kreacja lęku- strach większości
-schemat prześladowczy i postawy wobec odmienności
-kulturowe źródła antysemityzmu
-wojna i przemoc
7. Strach zracjonalizowany – teorie spiskowe i szaleństwo
-M. Foucaulta teoria społecznych ekskluzji
-klinika, szpital dla obłąkanych i wiezienie – dzieje pojęć i instytucji
-teorie spiskowe jako próby racjonalizacji poczucia zagrożenia (Tazbir, Pipes, Zdybel)
8. Strach zindywidualizowany - o poczuciu winy
-zmory przeszłości, zmory codzienności – strach i neuroza- K. Horney i kontynuatorzy
- strach jako indywidualna ekspresja (de Sade, Nietzche, Barthes i Klossowsky)
-strach przed utrata samego siebie i poczucia sensu świata – R. May i R. Laing i szkoła
egzystencjalna w psychologii i socjologii
9. Codzienność i poczucie lęku -moje ciało moim wrogiem
- wprowadzenie do antropologii codzienności jako antropologii strachu
-zakazana seksualność (postawy wobec homoseksualizmu i aberracji seksualnych- XVIIIXX w.) (M. Foucault, T. Laquer)
-we władzy wstrętu – społeczna historia odbioru świata poprzez zmysły (A. Corbin, G.
Vigarello)10. Kiedy świat zmierza ku zagładzie – niepokoje końca wieku i końca cywilizacji
- wzorce millenarystyczne od średniowiecza po przełom XX i XXI w. (N. Cohen)
- poczucie braku sensu i ucieczka od odpowiedzialności
-poczucie zagrożenia ze strony realnych/urojonych zagrożeń (terroryzm, AIDS, rozpad
rodziny, globalizacja)
11. Strach na sprzedaż od Halloween po współczesne kino grozy
-marketing strachu od powieści gotyckiej po współczesne horrory
- ewolucja strategii „straszenia” - kino jako zwierciadło społecznych lęków
-analiza wybranych filmów z gatunku horrorów (niemiecki ekspresjonizm, kino azjatyckie,
film gore)
12. Agenci szatana ( 3 bloki zajęć)
574
- sekty i sataniści czyli demonizacja odmienności
- metamorfozy pojęcia demoniczności: od biblijnego postaci szatana/diabła po późniejsze
reinterpretacje tradycji demonicznej
- Antychryst i wizje końca świata
- Uwarunkowania społeczno – religijne procesów o czary
Podczas wykładów będzie zaprezentowana studentom
współczesna refleksja nad obecnością i dziedzictwem lęków w nowożytnej Europie. Historyczna i
kulturowa analiza doświadczenia/zjawiska strachu przedstawiona zostanie na bazie tekstów
źródłowych (historycznych, literackich, publicystycznych), które skonfrontowane będą z
najnowszymi ujęciami teoretycznymi.
4. Wiedza i umiejętności, jakie powinien osiągnąć student: Po ukończeniu kursu student
powinien wykazać się znajomością nie tyle konkretnych przejawów lęku, fobii czy też strachu które odnajdujemy w europejskiej tradycji i historii-, ale przede wszystkim, winien posiąść
umiejętność samodzielnej ich analizy, poszukiwania i rozpoznawania ich kulturowych, społecznych
i jednostkowych uwarunkowań.
5. Forma i warunki zaliczenia: praca semestralna/ ćwiczenia- test
J. Delumeau, Strach w kulturze Zachodu, Warszawa 1986.
J. Delumeau, Skrzydła anioła. Poczucie bezpieczeństwa w duchowości człowieka Zachodu w
dawnych czasach, Warszawa 1998.
K. Horney, Nasze wewnętrzne konflikty, Poznań 2000.
J. Tazbir, Okrucieństwo w nowożytnej Europie, Warszawa 1999.
J. Trachtenberg, Średniowieczna koncepcja Żyda a współczesny antysemityzm, Gdynia 1997.
Barthes R., Sade, Fourier, Loyola, Warszawa 1996.
Bradbury M., Representations of Death. A Social Psychological Perspective, Routledge 1998.
Cała A., Wizerunek Żyda w polskiej kulturze ludowej, warszawa 2005..
Corbin A., We władzy wstrętu. Społeczna historia poznania przez węch. Od odrazy do snu
ekologicznego, Warszawa 1998.
DelumeauJ., Grzech i strach, Warszawa 1994.
575
Dymkowski M., Wprowadzenie do psychologii historycznej, Gdańsk 2003.
Ehrenreich B, Rytuały krwi. Namiętność do wojny geneza i historia, Warszawa 1997.
M. Eliade, Okultyzm, czary, mody kulturalne, Kraków 1992.
Felice R. de, Interpretacje faszyzmu Warszawa 1976.
FrommE., Analiza ludzkiej destrukcyjności, Poznań 1999.
Girard R., Kozioł ofiarny, Łódź 1991.
Goodrick-Clarke N., Okultystyczne źródła nazizmu, Warszawa 2001.
Gołaszewska M., Fascynacja złem. Eseje z teorii wartości, Warszawa 1994.
Haack F-W., Neopoganizm w Niemczech. Powrót Wotana, religia krwi, ziemi i rasy, Kraków 1999.
Janion M., Zło i fantazmaty, Kraków 2001.
Foucault M., Historia szaleństwa, Warszawa 1987.
Foucault M., Historia seksualności, Warszawa 1995.
ks. K. Kościelniak, Złe demony w Biblii i Koranie,Kraków 1999.
ks. K. Kościelniak, Zło osobowe W Biblii. Egzegetyczne, historyczne, religioznawcze i kulturowe
aspekty demonologii biblijnej, Kraków 2002.
Lang R., Podzielone „ja” egzystencjalistyczne studium zdrowia i choroby psychicznej, Poznań
1999.
Rok studiów: II
Semestr: III
Typ przedmiotu
O
Liczba godzin: 20
1. Opis przedmiotu – cel kształcenia: Prezentacja wybranych zagadnień z zakresu współczesnej
antropologii kulturowej. Przedmiot stanowi rozwinięcie problematyki podejmowanej na zajęciach
ze wstępu do kulturoznawstwa oraz teorii kultury
576
Motywem przewodnim wykładu jest zagadnienie tożsamości rozważane w dwóch podstawowych
wymiarach, zarówno jednostkowym, jak i zbiorowym. Na szczególną uwagę zasługują kwestie
tożsamości narodowej, etnicznej, rasowej, płciowej, które zostaną usytuowane w kontekście
współczesnych przemian – globalizującej się rzeczywistości oraz konieczności życia w
społeczeństwie wielokulturowym.
3. Środki i metody realizacji: wykład uzupełniony ćwiczeniami
przedmiotu:
wiedza na temat różnych sposobów rozumienia i definiowania podstawowych kategorii (naród,
rasa, płeć itp.) określających człowieka jako członka społeczeństwa.
H. Mamzer, Tożsamość w podróży. Wielokulturowość a kształtowanie tożsamości jednostki,
Poznań: Wydawnictwo UAM 2003.
E. Gellner, Narody i nacjonalizm, Warszawa 1991.
A. Kłoskowska, Kultury narodowe u korzeni, Warszawa 2005.
T. Edensor, Tożsamość narodowa, kultura popularna i życie codzienne, Kraków 2005.
Ch. Barker, Studia kulturowe. Teoria i praktyka, Kraków 2005.
W. Kalaga (red.), Dylematy wielokulturowości, Kraków 2004.
E.W. Böckenförde, Naród – tożsamość w swych różnych postaciach, (w:) Tożsamość w czasach
zmiany, red. K. Michalski, Kraków 1995.
Z. Bauman, Tożsamość. Wtedy, teraz, po co?, (w:) Idee a urządzanie świata społecznego, red. E.
Nowicka, M. Chałubiński, Warszawa 1999.
J. Habermas, Obywatelstwo a tożsamość narodowa, Warszawa 1993.
577
Rok studiów: II
Semestr: III
Typ przedmiotu
O
Liczba godzin: 20
Ćwiczenia z antropologii kultury mają na celu zapoznanie studentów z wybranymi pracami
6. Wymiana.
8. Religia.
9. Rytuał.
10. „Myśl nioswojona”
11. Czas.
12. Historia.
13. Globalizacja.
578
przedmiotu
antropologicznych.
A. R. Radcliffe-Brown, Wyspiarze z Andamanów. Studia z antropologii społecznej, Wydawnictwo
R. Benedict, Wzory kultury, Muza, Warszawa 2002.
E. E. Evans-Pritchard, Religia Nuerów, Wydawnictwo Marek Drewiecki, Kęty 2006.
B. Malinowski, Życie seksualne dzikich w północno-zachodniej Melanezji. Miłość, małżeństwo i
1980.
C. Geertz, Interpretacja kultur. Wybrane eseje, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego,
Kraków 2005.
M. Carrithiers, Dlaczego ludzie mają kultury? Uzasadnienie antropologii i różnorodności
579
R. Firth, Społeczności ludzkie, PWN, Warszawa 1965.
A. Flis, Chrześcijaństwo i Europa. Studia z dziejów cywilizacji Zachodu, Nomos, Kraków 2001.
U. Hannerz, Powiązania transnarodowe. Kultura, ludzie, miejsca, Wydawnictwo Uniwersytetu
Jagiellońskiego 2006.
M. Kempny, E. Nowicka (red.), Badanie kultury. Elementy teorii antropologicznej, Warszawa
2003.
C. Lévi-Strauss, Spojrzenie z oddali, PIW, Warszawa 1993.
M. Mauss, Szkic o darze. Forma i podstawa wymiany w społeczeństwach archaicznych, w: tegoż,
Socjologia i antropologia, Wydawnictwo KR, Warszawa 2001,
E. Nowicka, Świat człowieka, świat kultury, PWN, Warszawa 2007.
G. Obeyesekere, Apoteoza kapitana Cooka. Europejskie mitotwórstwo w rejonie Pacyfiku,
R. A. Rappaport, Rytuał i religia w rozwoju ludzkości, Nomos, Kraków 2007.
M. Sahlins, Wyspy historii, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2006.
A. Szyjewski, Przejawy „myślenia nieoswojonego”, Etnologia religii, Nomos, Kraków 2008.
Nazwa przedmiotu: Literatura współczesna
Rok studiów: II
Semestr: III
Typ przedmiotu
O
Prowadzący: dr Piotr Marecki
Forma kursu: wykład / konwersatorium
Omówienie najnowszych szkół, nurtów w badaniach literackich, przedstawienie zjawisk w
literaturze najnowszej, omówienie najważniejszych twórców i ich dzieł, omówienie filmowych
adaptacji literatury współczesnej
580
- Najnowsze badania w literaturoznawstwie (gender studies, queer studies, cultural studies,
poststrukturalizm, postkolonializm).
- Czasopisma, instytucje, pokolenia literackie, życie literackie.
- Zarys współczesnej literatury polskiej i światowej (literatura krytyczna, cyberpunk, minimalizm,
mitografie, literatura małych ojczyzn, literatura zaangażowana, postmodernizm a literatura,
literatura mniejszości seksualnych, literatura polityczna, literatura popularna,).
- Twórcy polscy (Olga Tokarczuk, Andrzej Stasiuk, Izabela Filipiak, Paweł Huelle, Stefan Chwin,
Manuela Gretkowska, Cezary Michalski, Marek Krajewski, Marcin Świetlicki, Darek Foks,
Wojciech Kuczok, Michał Witkowski, Dorota Masłowska, Sławomir Shuty, Daniel Odija, Mariusz
Sieniewicz, Ewa Schilling, Jakub Żulczyk, Jaś Kapela, Jacek Dehnel, Zbigniew Masternak, Hubert
Klimko-Dobrzaniecki)
- Twórcy literatury światowej (Elfriede Jelinek, Michel Houellebecq, Chuck Palahniuk, John
Maxwell Coetzee, Cormac McCarthy, Raymond Carver, William Gibson)
- Literatura i nowe media
- Filmowe adaptacje literatury współczesnej
Wykład problemowy, dyskusja ze studentami, prezentacje fragmentów adaptacji filmowych,
prezentacje nowych form książki (audiobooki, hiperteksty, liberatura)
Student rozpoznaje najważniejsze szkoły i nurty współczesnej literatury, zna najważniejsze dzieła
literackie współczesności, potrafi je interpretować za pomocą narzędzi wypracowanych przez
najnowsze osiągnięcia literaturoznawstwa. Student zna filmowe adaptacje powstałe na kanwie
literatury współczesnej.
A. Burzyńska, Michał Paweł Markowski, Teorie literatury XX wieku. Podręcznik, Kraków 2007.
P. Marecki (red.), Tekstylia bis. Słownik młodej polskiej kultury, Kraków 2006.
P. Marecki (red.), Liternet.pl, Kraków 2003.
O. Tokarczuk, Prawiek i inne czasy, Kraków 2005.
581
M. Pankowski, Rudolf, Kraków 2005
M. Witkowski, Lubiewo, Kraków 2005.
R. Nowakowski, Koniec świata według Emeryka, Kraków 2005.
D. Masłowska, Paw Królowej, Warszawa 2005.
W. Kuczok, Senność, Warszawa 2008.
C. McCarthy, Droga, Kraków 2008.
E. Jelinek, Pianistka, Warszawa 2004.
M. Houellebecq, Cząstki elementarne, Warszawa 2006.
J. Maxwell Coetzee, Elizabeth Costello, Kraków 2006.
C. Palahniuk, Fight Club, Warszawa 2006.
R. Carver, Na skróty, Warszawa 2006.
Nazwa przedmiotu: Teoria filmu II
Rok studiów: II
Semestr: III
Typ przedmiotu
O
Liczba godzin: 20
Zajęcia są kontynuacją wykładu Teoria filmu I. Celem przedmiotu jest zapoznanie studentów z
aparaturą pojęciową współczesnej teorii filmu oraz prezentacja historycznego rozwoju myśli
filmowej.
1. Poglądy W. Benjamina na film.
2. Czy możliwa jest semiotyczno strukturalna analiza filmów?
3. O pojęciu konwencji filmowej w semiotycznej i kognitywnej i teorii filmu (J. Carey, D.
Bordwell).
582
4. O „braku”, który charakteryzuje widza wg psychoanalitycznej teorii filmu (Ch. Metz).
5. „Pożądanie w tekście” a „pożądanie tekstu” – analityczne próby wykorzystania koncepcji
podmiotu w psychoanalitycznej teorii filmu.
6. Krytyka ideologiczna na gruncie filmoznawstwa ( Narboni, Comolli, Baudry).
7. Czym jest feminizm w teorii filmu? (L. Mulvey, C. Johnson).
8. Inspiracje fenomenologiczne w teorii filmu (R. Ingarden, A. Casebier).
9. Analiza tekstualna na przykładzie analizy Dyliżansu N. Browne`a.
10. Założenia pragmatycznej teorii filmu (F.Casetti i D.Dayan)
11. Zastosowanie teorii aktów mowy w filmoznawstwie (D. Dayan).
12. O narracji filmowej w kognitywnej teorii filmu.
Prezentacja w ujęciu historycznym najważniejszych koncepcji z obszaru teorii filmu od lat 60-tych
po dzień dzisiejszy. Szczególny nacisk położony jest na wskazanie powiązań i korespondencji
między poszczególnymi koncepcjami teoretycznymi.
Studenci powinni opanować podstawowe wiadomości o tradycji badawczej oraz posiąść
umiejętność operowania abstrakcyjnymi konstruktami teoretycznymi w celu ich późniejszego
wykorzystania w praktyce analitycznej.
Egzamin w formie pisemnej
J. Carey, Konwencje i znaczenia w filmie, „Kino”, 1985, nr 3.
Ch. Metz, Prgnienie i jego brak, „Film na świecie”, 1989, nr 369.
D. Dayan, Widz wpisany w obraz, „Film na świecie”, 1989, nr 369.
J. Place, Kobiety w filmie czarnym, „Film na świecie”, 1991, nr 384.
C. Johnson, Kino kobiece jako kino buntu, „Film na świecie”, 1991, nr 384.
M. Radkiewicz, W poszukiwaniu sposobu ekspresji. O filmach Jane Campion i Sally Potter,
Kraków 2001.
N. Browne, Widz-w-tekście. Retoryka „Dyliżansu” J. Forda [w:] Godzic Wiesław (red.), Sztuka
filmowej interpretacji, Kraków 1988.
583
F. Casetti, W poszukiwaniu widza (w:) Alicja Helman (red.), Panorama współczesnej myśli
D. Dayan, Widz zaprogramowany (w:) Alicja Helman (red.), Panorama współczesnej myśli
D. Bordwell, Konwencja, konstrukcja a obraz filmowy (w:) Jacek Ostaszewski (red.), Kognitywna
teoria filmu, Kraków 1999.
A. Helman, Historia semiotyki filmu, tom I - Warszawa 1991 i tom II - Warszawa 1993.
Ł. Demby, Poza rzeczywistością, Kraków 2002, rozdz. 4 (poświęcony psychoanalizie).
J. Ostaszewski, Film i poznanie, Kraków 1999.
N. Carroll, Filozofia horroru, Gdańsk 2004.
A. Helman, Słownik pojęć filmowych, (poszczególne tomy).
Nazwa przedmiotu: Kierunki filmu współczesnego
Rok studiów: II
Semestr: III
Typ przedmiotu
O
Liczba godzin: 20
Zapoznanie studentów z tendencjami panującymi w filmie współczesnym oraz dokonaniami
najgłośniejszych obecnie twórców światowego kina.
28. Kino Nowej Przygody
29. Reaganomatografia i kino neokonserwatywne..
30. Autorzy amerykańskiego doby przełomu: Martin Scorsese, F. F. Coppola, Robert Altman,
Steven Spielberg, George Lucas, Willam Friednkin, Hal Ashby, Michael Cimino, Terrence
Mallick, Clint Eastwood
584
31. Kino Progresywne: Alejandro, Jodorowski, David Lynch, John Waters
32. Pojęcie kiczu i kampu w kinie – twórczość Kena Russella
33. Nowy Horror: George A. Romero, Tobe Hooper, David Cronenberg, John Carpenter, Wes
Craven.
34. Postmodernizm w kinie: Brian De Palma, David Lynch, Quentin Tarantino, bracia Cohen,
Peter Greeneway
35. Neonoir: Christopher Nolan, David Fischer, John Dahl
36. Współczesna kino S-F: Ridley Scott, Larry i Andy Wachowscy, Darren Aranowski, Paul W.
A. Anderson
37. Od Blacksploitation do Kina Afroamerykańskiego: Malvyn Van Peebles, Spike Lee, John
Singelton, Hughes Bros.
38. Amerykańskie kino niezależne w latach 80., 90. i na początku XXI wieku: od Jima
Jarmusha do Johna E. Bryanta
39. Przemiany kina Hollywoodzkiego – od Blockbusterów po Kino Autorskie: Michael Bay,
Gore Verbinski, Sam Mendes, Paul Thomas Anderson, Wes Anderson, Todd Field
40. Komiks w kinie: Tim Burton, Robert Rodriguez, Bryan Singer, Frank Miller, Zack Snyder
41. Nowe kino latynoamerykańskie:Alfonso Arau, Alejandro Gonzales Inarritu, Alfonso
Cuaron, Walter Salles
42. Kino Antypodów: Jane Campion, Gillian Armstrong, Peter Weir, Roger Donaldson, Peter
Jackson, Buz Luhrman
43. Nowe kino Japonii: Shinya Tsukamoto, Takashi Miike, Takeshi Kitano.
44. Mistrzowie anime: Hayao Miyazaki, Satoshi Kon, Mamoru Oshii, Katsuhiro Otomo.
45. Piąte i Szóste Pokolenie w chińskim kinie: Chen Kaige, Zhang Yimou, Zhang Ke Jia
46. Koreańscy autorzy: Kim Ki-duk, Park Chan-wook.
47. Kino Hongkongu, Tajwanu, Tajlandii: Wong Kar-Wai, John Woo, Hou-Hsiao Hsiena, A.
Weerasethakula.
48. Nowe kino francuskie i włoskie: twórczość Catherine Braillat, Francois Ozona, Bruno
Dumonda, Nanni Morettiego, Giuseppe Tornatore,
49. Kino niemieckie: od Manifestu w Oberhausen po Nowe Kino Niemieckie – W. Herzog, H.
J.Syberberg, R. W. Fassbinder, V. Schlöndorff, W. Petersen, Tom Tykwer, Oliver
Hirschbiegel, Fatih Akin.
50. Brytyjscy autorzy: Alan Parker, Adrian Lyne, Derek Jarman, Kenneth Branagh, Ken Loach,
Mike Leigh, M. Winterbottom.
51. Hiszpańscy mistrzowie: Carlos Saura, Fernando Arrabal, Pedro Almodovar, Alejandro
Amenabar, G. del Toro
52. Współczesne kino skandynawskie: Lars Von Trier, Lukas Moodysson
585
53. Kino rosyjskie: Aleksandr Sokurow, Aleksji Gierman jr,
Andriej Zwiagincew, Fiodor
Bondarczuk A. Bałabanow
54. Kino Europy Wschodniej – kinematografie czeska (Petr Zelenka) polska (P. Uklański)
węgierska (K. Mundruczo).
Wykład połączony z prezentacją fragmentów filmów.
Znajomość problematyki związanej z kinem współczesnym w perspektywie światowej.
Wykład – egzamin ustny z zagadnień omawianych na zajęciach.
T. Lubelski T. (red.), Encyklopedia kina, Kraków: Biały Kruk 2003.
J. Płażewski J., Historia filmu 1985-2005, Warszawa: Książka i wiedza 2006.
P. Kletowski P. Wrona M. (red.), Nowe nawigacje, Kraków: Rabid 1999.
P. Kletowski P. Marecki (red.), Nowe nawigacje II, Kraków: Rabid: 2003.
E. Królikowska-Avis E., Prosto z Piccadilly, Kraków: Rabid 2001.
A. Pitrus Andrzej, Kino progresywne, Kraków 1998.
K. Loska, K., Pitrus., David Cronenberg: Rozpad ciała, rozpad gatunku, Kraków: Rabid 2003.
L. Trier von, Spowiedź dogmatyka, Kraków: Znak 2000.
M. Haltof, Kino australijskie, Gdańsk: Słowo/obraz terytoria 2005.
M. Przylipiak., J. Szyłak J., Kino najnowsze, Kraków: Znak 1999.
P. Kletowski , Śmierć jest moim zwycięstwem. Kino Takeshi Kitano, Kraków: Rabid 2001.
J.
Szyłak, Fantastyka i kino Nowej Przygody. Leksykon filmowy, Gdański Klub Fantastyki,
Gdańsk 1997.
K. Klejsa, G. Skonieczko (red.), Na rubieżach ponowoczesności, szkice o filmie współczesnym,
Kraków: Rabid 2000.
J. Szyłak, Kino i coś więcej. Szkice o ponowoczesnych filmach amerykańskich i metafizycznych
tęsknotach widzów, Kraków: Rabid 2001.
B. Kosecka, A. Piotrowska, W. Kocołowski, Panorama kina najnowszego 1980-1995, Kraków:
Znak1997.
586
K. Loska (red.), Kino gatunków wczoraj i dziś, Kraków: Rabid 1998.
K. Loska (red.),Wokół kina gatunków, Kraków: Rabid, 2001.
A. Helman, A. Pitrus (red.) Autorzy kina europejskiego II, Kraków: Rabid, 2005.
Nazwa przedmiotu: Analiza filmu
Rok studiów: II
Semestr: III
Typ przedmiotu
O
Prowadzący: dr Urszula Tes
Liczba godzin: 20
1. Opis przedmiotu – cel kształcenia: Analiza filmu kształci umiejętność właściwego
interpretowania dzieła i deszyfrowania ukrytych w nim znaczeń. Pozwala rozwinąć szeroko pojętą
wiedzę humanistyczną, dostrzegać powiązania filmu z filozofią, religią, sztuką, kulturą, historią,
psychologią.
1.Środki filmowego wyrazu w analizie filmu na przykładach fragmentów filmowych
2. Rola narracji w filmie
3. Postać filmowa i aktor
3. Rodzaje analizy: m.in. analiza stylistyczna, analiza ikonograficzna, ideologiczna
4.Analiza i interpretacja filmów
„Rekonstrukcja” – współczesne gry narracyjne
„Powrót” Andrieja Zwiagincewa – współczesna przypowieść
"Siódma pieczęć” – filozoficzne pytania Bergmana
„Biegnij Lola, biegnij” – warsztat filmowy Toma Tykwera
„Popiół i diament” Andrzeja Wajdy: uwikłanie w historię
5. Analiza komparatystyczna: dzieło filmowe wobec innych sztuk
- problemy adaptowania dzieł literackich i malarskich: „Carravagio” reż. Derek Jarman
587
„Wszystkie poranki świata” reż. Alain Corneau
3. Środki i metody realizacji: wykład z wykorzystaniem środków audiowizualnych: kopii
filmowych VHS i DVD
przedmiotu:
Analiza filmów ustna i pisemna: umiejętność wykorzystania podstaw wiedzy o filmie do
formułowania samodzielnych wniosków i interpretacji. Doświadczanie filmu jako złożonego tekstu
kultury.
J. Płażewski, Język filmu, Warszawa 1961
M. Przylipiak, Kino stylu zerowego, Gdańsk 1994
A. Helman, Analizy i interpretacje. Film zagraniczny, pod red. A. Helman, Katowice 1986.
A. Helman (red.), T. Miczki (red.) Analizy i interpretacje. Film polski, Katowice 1984.
J. Ostaszewski, Rozumienie opowiadania filmowego, Kraków 1999
Nazwa przedmiotu: Cywilizacja Dalekiego Wschodu
Rok studiów: II
Semestr: III
Typ przedmiotu
O
Prowadzący: Prof. dr hab. Witold Wit Jaworski
588
1. Opis przedmiotu – cel nauczania:
Przybliżenie studentom systemów wartości, osiągnięć technicznych i kulturalnych, zasad
organizacyjno-politycznych społeczeństwa chińskiego.
8. Kryteria konstrukcji modelu „cywilizacji”.
9. Geneza cywilizacji chińskiej. Kryteria periodyzacji historii, epoki i dynastii.
10. Główne nurty myśli religijno-filozoficznej, politycznej Chin.
11. Pojęcie ustroju społeczno-politycznego, mandarynat, bariery stanowe, więź społeczna,
tajne związki.
12. Sztuka wojny i oporu, strategie wojny partyzanckiej. Problem „spotkań cywilizacji”.
Hegemonia kulturowa, państwa wasalne.
13. Wybrane zagadnienia z nowożytnej historii Chin. Geneza ChRL, ciągłość, zmiana,
rewolucja, transformacja w cywilizacji Chińskiej.
14. Doświadczenia i „obrazy” Chin w literaturze i sztuce polskiej.
Wykład połączony z prezentacją pomocy audio-wizualnych.
4. Wiedza i umiejętności jakie powinien osiągnąć student wyniku realizacji przedmiotu:
Wiedza na temat historii i współczesności cywilizacji chińskiej, kształtującej kulturowe oblicze
Dalekiego Wschodu.
Sprawdzian pisemno-ustny
J. Pimpeneeau, Chiny. Kultura i tradycje, Warszawa 2001.
M. Kunstler, Dzieje kultury chińskiej, Wrocław 1994.
R. Temple, Geniusz Chin: 3000 lat nauki, odkryć, wynalazków, Warszawa 1994.
R. Sławiński, Historia Chin i Tajwanu. Warszawa 2001.
R. Sławiński (red.), Nowożytna historia Chin, Kraków 2005.
J. Chmielewski, A. Dębicki, W. Jabłoński, O. Wojtasiewicz, Antologia literatury chińskiej.
Warszawa 1956.
589
J. K. Żbikowski, Religie Chin, (w:) Religie wczoraj i dziś, Warszawa 1971.
J. K. Fairhank, Historia Chin. Nowe spojrzenie, Warszawa 2004.
Nazwa przedmiotu: Strach w kulturze Zachodu
Rok studiów: 2
Semestr:3
audiowizualne
Typ przedmiotu
O
Liczba godzin: 20
Forma zaliczenia: egzamin ustny
Przedmiotem zajęć będzie wprowadzenie studentów w niezwykle obszerny katalog europejskich
lęków poczynając od epoki średniowiecza, aż do chwili obecnej. Sama systematyzacja lęków
(wobec jednostek, grup, kultów, obcych, nowych idei, odmienności, zjawisk losowych i chorób)
skonfrontowana będzie z próbami znalezienia odpowiedzi, na pytanie o mechanizm powstawania
społecznego lęku i przede wszystkim o środki zaradcze.
13. Lęk i strach – dzieje dwóch pojęć. Wprowadzenie do kultury strachu.
14. Religijna waloryzacje strachu od średniowiecza do nowoczesności
- średniowieczna i nowożytna pedagogika strachu
-wizje kar pośmiertnych jako mechanizm kontroli społecznej
-cierpienie jako fundament wiary
-Rene Girrarda koncepcja przemocy kolektywnej jako czynnika kulturowo twórczego
-Święty baldachim – socjologia wobec problematyki śmierci (P. Berger)
15. Poczucie winy od biblijnej symboliki po rachunek sumienia
-interioryzacja poczucia winy w kulturze Zachodu
- postawy wobec zła
- doświadczenie historyczne (historia narodowa) jako źródło cierpienia
590
16. Strach zinstytucjonalizowany – terror jako mechanizm kulturotwórczy
- przemoc wobec obywateli i lęk przed instytucjami państwa od rewolucji francuskiej po
rewolucje październikową
- mechanizm terroru – casus wielkiej czystki
- strach jako mechanizm polityki – ideologie totalitarne i koncepcja wroga
17. Strach podporządkowany – poczucie bezpieczeństwa
- formy radzenia sobie z lękiem –przegląd stanowisk psychologicznych
- instytucjonalizacja bezpieczeństwa: szkoła, rodzina i państwo
-teoria resentymentu i moralności M. Schelera
18. Kiedy inni stanowią zagrożenie
- społeczna kreacja lęku- strach większości
-schemat prześladowczy i postawy wobec odmienności
-kulturowe źródła antysemityzmu
-wojna i przemoc
19. Strach zracjonalizowany – teorie spiskowe i szaleństwo
-M. Foucaulta teoria społecznych ekskluzji
-klinika, szpital dla obłąkanych i wiezienie – dzieje pojęć i instytucji
-teorie spiskowe jako próby racjonalizacji poczucia zagrożenia (Tazbir, Pipes, Zdybel)
20. Strach zindywidualizowany - o poczuciu winy
-zmory przeszłości, zmory codzienności – strach i neuroza- K. Horney i kontynuatorzy
- strach jako indywidualna ekspresja (de Sade, Nietzche, Barthes i Klossowsky)
-strach przed utrata samego siebie i poczucia sensu świata – R. May i R. Laing i szkoła
egzystencjalna w psychologii i socjologii
21. Codzienność i poczucie lęku -moje ciało moim wrogiem
- wprowadzenie do antropologii codzienności jako antropologii strachu
-zakazana seksualność (postawy wobec homoseksualizmu i aberracji seksualnych- XVIIIXX w.) (M. Foucault, T. Laquer)
-we władzy wstrętu – społeczna historia odbioru świata poprzez zmysły (A. Corbin, G.
Vigarello)22. Kiedy świat zmierza ku zagładzie – niepokoje końca wieku i końca cywilizacji
- wzorce millenarystyczne od średniowiecza po przełom XX i XXI w. (N. Cohen)
- poczucie braku sensu i ucieczka od odpowiedzialności
-poczucie zagrożenia ze strony realnych/urojonych zagrożeń (terroryzm, AIDS, rozpad
rodziny, globalizacja)
23. Strach na sprzedaż od Halloween po współczesne kino grozy
-marketing strachu od powieści gotyckiej po współczesne horrory
591
- ewolucja strategii „straszenia” - kino jako zwierciadło społecznych lęków
-analiza wybranych filmów z gatunku horrorów (niemiecki ekspresjonizm, kino azjatyckie,
film gore)
24. Agenci szatana ( 3 bloki zajęć)
- sekty i sataniści czyli demonizacja odmienności
- metamorfozy pojęcia demoniczności: od biblijnego postaci szatana/diabła po późniejsze
reinterpretacje tradycji demonicznej
- Antychryst i wizje końca świata
- Uwarunkowania społeczno – religijne procesów o czary
Podczas wykładów będzie zaprezentowana studentom
współczesna refleksja nad obecnością i dziedzictwem lęków w nowożytnej Europie. Historyczna i
kulturowa analiza doświadczenia/zjawiska strachu przedstawiona zostanie na bazie tekstów
źródłowych (historycznych, literackich, publicystycznych), które skonfrontowane będą z
najnowszymi ujęciami teoretycznymi.
4. Wiedza i umiejętności, jakie powinien osiągnąć student: Po ukończeniu kursu student
powinien wykazać się znajomością nie tyle konkretnych przejawów lęku, fobii czy też strachu które odnajdujemy w europejskiej tradycji i historii-, ale przede wszystkim, winien posiąść
umiejętność samodzielnej ich analizy, poszukiwania i rozpoznawania ich kulturowych, społecznych
i jednostkowych uwarunkowań.
5. Forma i warunki zaliczenia: praca semestralna/ ćwiczenia- test
J. Delumeau, Strach w kulturze Zachodu, Warszawa 1986.
J. Delumeau, Skrzydła anioła. Poczucie bezpieczeństwa w duchowości człowieka Zachodu w
dawnych czasach, Warszawa 1998.
K. Horney, Nasze wewnętrzne konflikty, Poznań 2000.
J. Tazbir, Okrucieństwo w nowożytnej Europie, Warszawa 1999.
J. Trachtenberg, Średniowieczna koncepcja Żyda a współczesny antysemityzm, Gdynia 1997.
Barthes R., Sade, Fourier, Loyola, Warszawa 1996.
Bradbury M., Representations of Death. A Social Psychological Perspective, Routledge 1998.
592
Cała A., Wizerunek Żyda w polskiej kulturze ludowej, warszawa 2005..
Corbin A., We władzy wstrętu. Społeczna historia poznania przez węch. Od odrazy do snu
ekologicznego, Warszawa 1998.
DelumeauJ., Grzech i strach, Warszawa 1994.
Dymkowski M., Wprowadzenie do psychologii historycznej, Gdańsk 2003.
Ehrenreich B, Rytuały krwi. Namiętność do wojny geneza i historia, Warszawa 1997.
M. Eliade, Okultyzm, czary, mody kulturalne, Kraków 1992.
Felice R. de, Interpretacje faszyzmu Warszawa 1976.
FrommE., Analiza ludzkiej destrukcyjności, Poznań 1999.
Girard R., Kozioł ofiarny, Łódź 1991.
Goodrick-Clarke N., Okultystyczne źródła nazizmu, Warszawa 2001.
Gołaszewska M., Fascynacja złem. Eseje z teorii wartości, Warszawa 1994.
Haack F-W., Neopoganizm w Niemczech. Powrót Wotana, religia krwi, ziemi i rasy, Kraków 1999.
Janion M., Zło i fantazmaty, Kraków 2001.
Foucault M., Historia szaleństwa, Warszawa 1987.
Foucault M., Historia seksualności, Warszawa 1995.
ks. K. Kościelniak, Złe demony w Biblii i Koranie,Kraków 1999.
ks. K. Kościelniak, Zło osobowe W Biblii. Egzegetyczne, historyczne, religioznawcze i kulturowe
aspekty demonologii biblijnej, Kraków 2002.
Lang R., Podzielone „ja” egzystencjalistyczne studium zdrowia i choroby psychicznej, Poznań
1999.
593
Część D – studia na kierunku: Filologia, specjalności:Filologia
angielska
Studia na kierunku: „Filologia”, specjalności: „Filologia angielska” przygotowują do
zawodu nauczyciela języka angielskiego i nauczyciela przedmiotu wiedza o
społeczeństwie .
Absolwent otrzyma w toku studiów wiedzę teoretyczną z zakresu filologii angielskiej oraz
posiądzie umiejętności praktyczne w posługiwaniu się językiem angielskim, oraz zdobędzie wiedzę
z zakresu nauczania języka angielskiego jako obcego oraz przedmiotu wiedza o społeczeństwie.
Ponadto zdobędzie wiedzę ogólną z zakresu nauk humanistycznych (filozofia, język niemiecki i
łacina) oraz wiedzę z zakresu psychologii, pedagogiki i metodyki nauczania zarówno języka obcego
jak i przedmiotu wiedza o społeczeństwie. Studia na kierunku filologia dają solidną i wszechstronną
wiedzę zarówno teoretyczną, jak i praktyczną umożliwiającą profesjonalne wykonywanie zawodu
nauczyciela. W ramach przedmiotów językoznawczych studenci otrzymują wiedzę z zakresu
językoznawstwa ogólnego, gramatyki opisowej, socjolingwistyki oraz historii języka. W ramach
zajęć kulturowo-literackich zapoznają się z teorią literatury, historią literatury brytyjskiej i
amerykańskiej i kulturą krajów angielskiego obszaru językowego.
W ramach studiów studenci odbywają praktykę zawodową w szkołach różnego typu, poradniach i
innych jednostkach edukacyjnych.
Warunkiem przyjęcia na studia jest egzamin maturalny z języka angielskiego na poziomie
rozszerzonym. Wstęp na studia mają też kandydaci legitymujący się dyplomem IB, certyfikatem
Cambridge University (FCE, CAE, CPE) i innych wyszczególnionych w uchwale Senatu
Krakowskiej Szkoły Wyższej z dnia 31 maja 2006.
594
Plan studiów 2008/2009
Filologia angielska– st. stacjonarne, rok I, semestr I
Przedmiot
Forma zajęć
Praktyczna nauka języka
ćwiczenia
angielskiego-fonetyka
konwersatorium
angielskiego-fonologia
ćwiczenia
angielskiego-practical
grammar
ćwiczenia
angielskiego- oral skills
ćwiczenia
angielskiego-writing skills
ćwiczenia
angielskiego-reading skills
ćwiczenia
angielskiego-listening skills
Gramatyka opisowa języka
wykład
angielskiego
Gramatyka opisowa języka
ćwiczenia
angielskiego
Wstęp do teorii uczenia się i
wykład
nauczania
Wstęp do językoznawstwa
wykład
Wstęp do literaturoznawstwa
wykład
Psychologia
wykład
Wstęp do nauki o państwie,
wykład
prawie i polityce
Wstęp do nauki o państwie,
ćwiczenia
prawie i polityce
Wychowanie fizyczne
ćwiczenia
Język niemiecki
ćwiczenia
Razem
Wymiar
Forma
semestralny zaliczenia
30
ZAO
Punkty
ECTS
1
Język
wykładowy
angielski
30
ZAO
2
angielski
30
ZAO
1
angielski
30
ZAO
1
angielski
30
ZAO
2
angielski
30
ZAO
1
angielski
30
ZAO
1
angielski
15
ZAO
4
angielski
30
ZAO
0
angielski
15
ZAO
1
angielski
30
30
30
30
EGZ
EGZ
ZAO
ZAO
3
4
3
4
angielski
angielski
polski
polski
15
ZAO
0
angielski
polski
30
60
495
ZAO
ZAO
0
4
32
EGZ - EGZ, ZAO - ZAO z oceną
Wszystkie przedmioty są obowiązkowe (Rozporządzenie MEN z dn 12 lipca2007 w sprawie
standardów kształcenia (zał 1-118 para 4-1 pkt 3)
595
Nazwa przedmiotu: Praktyczna nauka języka angielskiego – Fonetyka
Rok studiów: I
Semestr: I
Język wykładowy: angielski
Kierunek/ Specjalność:
Filologia/Filologia angielska
Prowadzący: mgr Ewa Krysakowska-Budny
Liczba godzin: 30
Forma zaliczenia: zaliczenie wypowiedzi ustnych i testów z transkrypcji fonetycznej.
Opis przedmiotu – cel
Celem przedmiotu jest zapoznanie studentów z systemem dźwięków języka angielskiego,
porównanie z systemem języka polskiego, a przede wszystkim nauka poprawnej wymowy i
intonacji oraz transkrypcji fonetycznej.
Opis przedmiotu –
Przedmiot prowadzony w formie grupowych i indywidualnych ćwiczeń wymowy przy użyciu
nagrań audio i wideo oraz nagrań własnych studentów, ćwiczenia transkrypcji fonetycznej,
dyktanda.
Tematyka:
Semestr I
•
opis systemu języka angielskiego – samogłoski (dyftongi i tryftongi),
spółgłoski
•
porównanie systemu dźwięków języka polskiego i angielskiego
•
organy mowy i słuchu
•
miejsce i sposób artykulacji,
•
wymowa a pisownia
•
ćwiczenie spółgłosek
•
ćwiczenie samogłosek i dyftongów
•
transkrypcja fonetyczna
Literatura:
Ponsonby M., How Now Brown Cow, Prentice Hall 1982
Hancock M., English Pronunciation in Use Intermediate, Cambridge University Press 2003
596
Underhill M., Sound Founations, Heinemann 1994
Vaughan- Rees M., Rhymes and Rhythm, Macmillan 1994
Roach P., English Phonetics and Phonology, Cambridge University Press, 2000
Nazwa przedmiotu: Praktyczna nauka języka angielskiego: Fonologia języka angielskiego
Rok studiów: I
Semestr: I
Prowadzący: mgr Janina Ozga
Forma kursu: konwersatorium
Forma zaliczenia: egzamin pisemny testowy
Opis przedmiotu – cel:
Kurs ma na celu przedstawienie angielskiego systemu fonologicznego, z uwzględnieniem zjawisk
fonostylistycznych i suprasegmentalnych. System angielski porównany jest do polskiego celem
zobrazowania implikacji, jakie różnice między systemami niosą dla dydaktyki, kontekstów
międzykulturowych i tłumaczenia ustnego.
Język a mowa. Mowa a pismo. Fonetyka vs. fonologia. Klasyfikacja dźwięków. Fonemy języka
angielskiego i ich warianty. Transkrypcja fonemiczna i alofoniczna. Zjawiska mowy łączonej.
Akcent wyrazowy i zdaniowy. Intonacja: forma i funkcja.
Literatura:
(1) Włodzimierz Sobkowiak, Jolanta Szpyra-Kozłowska: Workbook in English Phonetics, Lublin:
Wyd. UMSC
(2) Allan Cruttenden: Gimson's pronunciation of English
(3) Beverly Collins, Inger M. Mees: Practical Phonetics and Phonology
(4) Peter Roach: English Phonetics and Phonology
(5) Bronisława Bałutowa: Wymowa angielska dla wszystkich
(6) Pronunciation dictionaries, e.g. Longman Pronunciation Dictionary by J. C. Wells
597
Nazwa przedmiotu: Praktyczna nauka języka angielskiego: Practical grammar
Rok studiów: I
Semestr: I
Kierunek studiów : Filologia
Kierunek/Specjalność: Filologia/
Filologia angielska
Prowadzący: mgr Anna Firek
Punkty ECTS:1
Opis przedmiotu:
1. Cel kształcenia:
Celem kursu jest wprowadzenie i utrwalenie form gramatycznych budujących grupę czasownikową.
Studenci powinni posługiwać się poprawnymi formami gramatycznymi
tworząc wypowiedzi w formie tak ustnej jak i pisemnej.
Spotkanie1: Czasy Teraźniejsze
Spotkanie2: Czasy Teraźniejsze
Spotkanie3: Czasy Teraźniejsze - Test
Spotkanie 4: Czasy Przeszłe
Spotkanie 5: Czasy Przeszłe
Spotkanie 6: Czasy Przeszłe - Test
Spotkanie 7: Czasy Przyszłe
Spotkanie 8: Czasy Przyszłe
Spotkanie 9: Test – czasy Przeszłe, Przyszłe, Teraźniejsze
Spotkanie 10: Omówienie testu, dyskusja
Spotkanie11: Czasowniki Modalne
Spotkanie14: Czasowniki Modalne- Test
Spotkanie15: Podsumowanie zagadnień omawianych w pierwszym semestrze
598
Student po ukończeniu pierwszego semestru kursu Practical Grammar of English powinien
tworzyć poprawne zdania, używając właściwych form czasownikowych ukazujących odniesienia
czasowe. Student powinien rozumieć system czasów gramatycznych i umieć posługiwać się nim
budując poprawne konstrukcje czasownikowe. Student powinien rozumieć różnice pomiędzy
formami polskimi i angielskimi i unikać tworzenia kalek językowych.
Zajęcia mają charakter praktyczny. Opierają się na metodzie dostrzegania ogólnych
prawidłowości w oparciu o szczegółowe przykłady. Studenci omawiają różnice i
prawidłowości rządzące angielską gramatyką. Praca ma często charakter pracy
grupowej lub w parach. Student jest zobowiązany do samodzielnej pracy pomiędzy zajęciami,
wykorzystując materiały przygotowane i zalecane przez prowadzącego kurs.
Formą sprawdzenia wiedzy gramatycznej są sprawdziany tematyczne i jeden duży test na koniec
semestru( obejmujący materiał całego semestru). Aby uzyskać zaliczenie, student musi osiągnąć
wynik minimum 60% jako średnią ocenę wszystkich pisanych testów.
Student może poprawiać tylko jeden niezaliczony test.
Obecność na zajęciach jest obowiązkowa.
Dooley J., Evans V., 1999. Grammarway 4. Express Publishing
Thomson A.J., Martinet A.V., 1994. A Practical English Grammar. OUP
Yule G., 2007, Oxford Practice Grammar- Advanced, OUP
Carter R., McCarthy M., 2006. Cambridge Grammar of English, Cambridge University Press
Collins Cobuild English Grammar. 1990. Collins
Nazwa przedmiotu: Praktyczna nauka języka angielskiego: Oral skills
Rok studiów: I
Semestr: I
Język wykładowy: angielski.
Kierunek/Specjalność: Filologia/Filologia
angielska
599
Prowadzący: Jerzy Freundlich
Rozwijanie płynności i precyzji wypowiedzi ustnej, nauka wypowiadania się w różnych sytuacjach
życiowych i zawodowych, wyrażanie opinii, udzielanie informacji, opanowanie zaawansowanej
leksyki, praca nad poprawnością fonetyczną.
Introductions and third-party introductions. Pytanie I odpowiadanie na tematy dotyczące własnej
osoby. Przekazywanie otrzymanej odpowiedzi, selekcja i hierarchizowanie informacji otrzymanej.
Extended speaking tasks. Zadania, których celem jest rozwój biegłości i pewności wypowiedzi:
planowanie planu działania, opowiadanie historii zabawnych i poważnych, planowanie „kapsuły
czasu”, planowanie castingu na telewizyjną reality show, itp.
Studenci bedą przedstawiać prezentacje przygotowane w domu, by ćwiczyć język formalnych
wypowiedzi
Situational role-plays. Zakupy, zażalenia, szukanie I udzielanie informacji, rozmowa oa pracę, itp
Debating Prezentowanie argumentów I kontrargumentów. Tematyka: zmiany klimatyczne, GM
żywność, legalizacja narkotyków, palenie w miejscach publicznych, klonowanie, itp.
Question tags intonacja wznosząca i opadająca, discourse functions
Pronunciation transkrypcja fonetyczna, akcenty.
Commentary and discussion of video material: studenci dyskutują nad fragmentami filmów.
Discussing pictures and collaborative tasks (rozmowa nt. obrazków w oparciu o FCE/CAE)
Materiały opracowane przez prowadzącego, Internet, adaptacje literatury, audio/video. Praca w
parach i grupach; konwersacji na zadane i wolne tematy;
role plays i symulacje; wspólne
rozwiązywanie problemów; opisywanie oraz dyskusja oglądanych wideo; uczestniczenie w
debatach; przedstawienie prezentacji; gry językowe.
Biegłość w wypowiedzi ustnej na poziomie B2/C1. Nabycie umiejętności posługiwania się
językiem angielskim w rozmaitych sytuacjach, nawiązywanie rozmowy, udzielanie odpowiedzi,
przyswojenie prawidłowej wymowy, akcentu i intonacji
600
Studenci będą oceniani na podstawie wypowiedzi indywidualnych I w trakcie pracy w grupach.
Kryteriami oceny bedą: precyzja semantyczna, wymowa, płynność i użycie odpowiednich discourse
markers, wymowa i umiejętność prowadzenia dialogu.
Brown, G. and G. Yule. 1983. Teaching the Spoken Language. Cambridge: Cambridge University
Press.
Bygate M., Speaking, Oxford University Press
Geddes M., Sturtridge G., Intermediatle Conversation, Macmilian
Geddes M., Sturtridge G., Advance Conversation, Macmilian.
Gołębiowska A., Getting Students to Talk, Prentice Hall, Hemel Hempstead 1990
Celce-Murcia. M. 2001. Teaching English as a Second or Foreign Language (3rd ed). USA:
Heinle&Heinle.
Chaney, A.L., and T.L. Burk. 1998. Teaching Oral Communication in Grades K-8. Boston:
Allyn&Bacon.
Hadfield J., Classroom Dynamics, Oxford University Press
Harmer, J. 1984. The Practice of English Language Teaching. London: Longman.
Hill L.A., Techniques of Discussion, Evans Brother, London
McDonough, J. and C. Shaw. 2003. Materials and Methods in ELT: a teacher’s guide. Malden,
MA; Oxford: Blackwell.
Maley A., Duff A., Drama Techniques in Language teaching, Cambridge University Press
Matthews C., Speaking Solutions, Prectice Hall.
Matthews C., Marino J., Professional Interaction, Prectice Hall Regents, Englewood
Nunan, D., 2003. Practical English Language Teaching. NY:McGraw-Hill.
Staab, C. 1992. Oral language for today's classroom. Markham, ON: Pippin Publishing.
Nazwa przedmiotu: Praktyczna nauka języka angielskiego: Writing skills
Rok studiów: I
Semestr: I
Kierunek/Specjalnbość:Filologia/Filologia
Angielska
Prowadzący: mgr Beata Panek
601
wymiar godzinowy: 30
Punkty ECTS : 2
Opis przedmiotu:
1.Cel kształcenia :
Poznanie podstawowych form wypowiedzi pisemnej. Eliminacja zasadniczych błędów
popełnianych przez studentów. Praktyczne zastosowanie zdobytej wiedzy gramatycznej i
leksykalnej.
Praca z całą grupą – tłumaczenie i definiowanie wyrazów w języku angielskim.
Analiza przygotowanych przez nauczyciela fragmentów tekstów .
Indywidualne i w parach ćwiczenia w pisaniu przeprowadzane na zajęciach pod kontrolą
nauczyciela.
Poprawa i eliminacja u studentów błędów gramatycznych popełnianych w czasie pisania
wypracowań.
Studenci muszą przyswoić sobie podstawowe gatunki wypowiedzi (np. opis przedmiotu i osoby,
opis wnętrza pomieszczenia i inne przewidziane programem tematy). Muszą opanować
podstawowe zasady sztuki pisarskiej, poprawnie posługiwać się zdobyta wiedzą gramatyczną i
leksykalną. Muszą znać zasady interpunkcji, style pisania (formalne i nieformalne), sposoby
łączenia zdań w całość, aby coraz bardziej doskonalić swoje umiejętności pisarskie. Bardzo istotna
jest też świadomość popełnianych błędów i skuteczna ich eliminacja. Wyobraźnia i kreatywność
muszą być dostrzegane i nagradzane.
•
Opis osoby: charakter i wygląd zewnętrzny – słownictwo (adjectives) i gramatyka ( linking
words and structures, relative clauses, particles)
Opis osoby w listach referencyjnych, raportach policyjnych, artykułach prasowych, opis osób, które
lubimy lub nie, osób znanych i niezapomnianych.
•
Opis miejsc i budynków
Lokalizacja, sąsiedztwo, wygląd.
Opis miasta, wsi, sklepów, hoteli niezapomnianych miejsc.
Praca nad słownictwem niezbędnym do dokonania opisów ( przymiotniki, wyrażenia opisujące
nasze wrażenia)
602
•
Opis przedmiotów ( wielkość, wiek, wzory, wykonanie, cechy charakterystyczne)
•
Opis rzeczy cennej dla nas ( motywacja wyboru)
•
Porównania osób, rzeczy i miejsc.
•
Interpunkcja
•
Łączniki zdaniowe .
•
Zdania proste i złożone
•
Szyk zdania.
•
Praca nad poszerzaniem słownictwa.
•
Ćwiczenia gramatyczne służące eliminacji błędów i ulepszenia stylu.
Prace pisemne wykonane w domu (3 w semestrze), prace pisane w trakcie zajeć (ok. 5 w semestrze)
– część zapowiedziana, część nie. Na zliczenie student zobowiązany jest otrzymać 60% całkowitej
liczby punktów.
1. Virginia Evans: “Successful Writing Intermediate, Upper-Intermediate.” (Express Publishing)
2. Guy Wellman: “ Wordbuilder” (Heinemann)
3. Ona Low: A New Certificate of Proficiency English Course.
4. Robin Macpherson:”English for Writers and Translators.”
5. Ewa Kołodziejczyk: ‘Jak pisac po angielsku?’(Park Edukacja)
6. R.R. Jordan ‘Academic Writing Course’ (Collins: London and Glasgow)
1. Virginia Evans: “Successful Writing Intermediate, Advanced - Proficiency.” (Express
Publishing)
2. Anna Hogue: “ The Essentials of English” ( Pearson, Longman)
3. Mary Stephens: “ Practise Writing” ( Pearson, Longman)
4. Karen Blanchard, Christine Root: “Ready to Write”, “Ready to Write More” ( Pearson,
Longman)
Nazwa przedmiotu: Praktyczna nauka języka angielskiego: Reading skills
Rok studiów: I
Semestr: I
Kierunek/Specjalność: Filologia/
Filologia angielska
603
Prowadzący: mgr Beata Panek
Wymiar godzinowy: 30 godzin
Punkty ECTS : 1
Opis przedmiotu:
1.Cel kształcenia:
Zajęcia służą poznaniu i rozwinięciu umiejętności krytycznej analizy tekstów w języku angielskim.
Ma na celu nauczenie studentów interpretacji i rozumienia tekstów o różnej tematyce i strukturze,
uwrażliwienie ich na różne formy przekazu stylistycznego.
Praca z całą grupą – tłumaczenie tekstu i definiowanie wyrazów w języku angielskim.
Analiza przygotowanych przez nauczyciela fragmentów tekstów o różnorodnej tematyce .
Poprawa i eliminacja u studentów błędów gramatycznych i leksykalnych popełnianych w czasie
wypowiedzi ustnych..
Kurs służy rozwinięciu umiejętności poprawnej analizy krytycznej oryginalnych tekstów w języku
angielskim. Studenci zobowiązani są opanować podstawowe techniki czytania ( np. czytanie w
celu uzyskania ogólnego zrozumienia tekstu, wybór potrzebnych informacji, wyciąganie wniosków,
ocena tekstu ) , znać wyznaczniki stylistyczne, przeprowadzić poprawną analizę tekstu, wyrazić
własną opinię i uzasadnić ją własnymi słowami. Stopniowemu polepszeniu powinna ulegać baza
leksykalna studentów, znajomość słownictwa oraz umiejętność dokonywania streszczeń i analiz
tekstów.
Tematyka tekstów omawianych na zajęciach:
Problemy społeczne
Literatura anglojęzyczna ( fragmenty powieści i opowiadania)
Zwyczaje narodowe
Psychologia
Business i ekonomia
Reklama i ogłoszenia prasowe.
604
Historia
Sprawności:
Skimming, scanning
Paraphrasing
Text organisers: addition i kontrast
Znajdowanie synonimów
Organizacja tekstu
Test zaliczeniowy pod koniec semestru oraz aktywność na zajęciach i przygotowanie do zajęć w
trakcie trwania kursu – wywiązywanie się z zadanych prac : tekstów do przeczytania Na zliczenie
student zobowiązany jest otrzymać 60% całkowitej liczby punktów.
6Literatura podstawowa:
a. S. Greenall i M.Swan „ Effective Reading”
b. Catherine Walter „ Authentic Reading Skills „
c. Christine Nuttall Teaching Reading Skills in a Foreign Language.
d. Amerrican Readings ( Grindell, Marelli, Nadler )
e. Longman : Dictionary of Contemporary English.
a. Newsweek
b. The Times
Nazwa przedmiotu: Praktyczna nauka języka angielskiego: Listening Skills
Rok studiów: I
Semestr: I
Prowadzący: dr Agata Hołobut
605
Opis przedmiotu – cel:
Kurs służy rozwinięciu umiejętności rozumienia ze słuchu na podstawie autentycznych materiałów
dźwiękowych (spontanicznych wypowiedzi i rozmów, programów radiowych i telewizyjnych,
oficjalnych wystąpień, wypowiedzi artystycznych, piosenek, filmów). Pomaga studentom zapoznać
się i oswoić z bogactwem akcentów, rejestrów i gatunków wypowiedzi oraz wypracować strategie
trafnej ich interpretacji. Skonstruowany wokół konkretnych zakresów tematycznych, ma również
zachęcić uczestników do dyskusji, wzbogacić zasób ich słownictwa i rozwinąć zdolności
komunikacyjne.
Kurs zorganizowany jest wokół konkretnych zagadnień społeczno-kulturowych (film, polityka,
środowisko, życie rodzinne i zawodowe, podróże, literatura, sport), którym poświęcone są
opracowywane zestawy słuchowisk (wywiadów, audycji radiowych, przemówień, programów
telewizyjnych, filmów). Urozmaicone pod względem formalnym i stylistycznym (bogactwo
głosów, akcentów, rejestrów, wielość prezentowanych sytuacji komunikacyjnych), umożliwiają one
ćwiczenie i rozwijanie różnych strategii i umiejętności pomocnych w procesie aktywnego i
skutecznego słuchania. Ćwiczeniom rozwijającym sprawność rozumienia ze słuchu (takim, jak
odpowiedzi na pytania otwarte, streszczanie i rozwijanie wypowiedzi, uzupełnianie notatek,
prawda/fałsz, test wyboru) towarzyszą ćwiczenia leksykalne oraz dyskusje.
Wiedza i umiejętności, jakie ma osiągnąć student:
Kurs ma pomóc studentom w wypracowaniu strategii (wrażliwość na kontekst komunikacyjny,
przewidywanie, wyciąganie wniosków) i umiejętności (słuchanie selektywne, streszczanie i
podsumowywanie wypowiedzi, sporządzanie notatek) warunkujących sprawną interpretację
wypowiedzi ustnych. Na podstawie autentycznych nagrań osób posługujących się różnymi
akcentami i odmianami języka angielskiego w różnych celach (informacyjnych, perswazyjnych,
artystycznych) i okolicznościach, przygotowuje studentów do skutecznej interakcji w
zróżnicowanych sytuacjach komunikacyjnych. Ćwiczy zdolność sprawnego wychwytywania i
przetwarzania informacji oraz konstruowania własnych wypowiedzi ustnych.
Środki i metody realizacji:
Zajęcia opierają się na pracy z autentycznymi nagraniami słowa żywego, zaczerpniętymi z mediów
(radia, telewizji), publikacji artystycznych (filmów, nagrań powieści) oraz wybranych
podręczników do nauki języka angielskiego na poziomie zaawansowanym, ilustrujących bogactwo
-akcentów
-cech akustycznych, prozodycznych i intonacyjnych (tembr głosu, tempo, stan emocjonalny
606
mówiącego)
-uwarunkowań zewnętrznych (naturalne odgłosy otoczenia, hałasy, nakładanie się na siebie
wypowiedzi)
-rejestrów (język formalny i potoczny, język dzieci i dyskurs akademicki)
wyznaczników stylistycznych i gatunkowych (spontaniczna rozmowa, przemówienie, wykład,
wywiad, audycja telewizyjna, dyskurs artystyczny).
Pracując indywidualnie, a następnie konsultując odpowiedzi w grupach, studenci rozwijają i
sprawdzają umiejętność aktywnego słuchania: odpowiadając na pytania otwarte, streszczając lub
rozwijając zasłyszane wypowiedzi, poszukując szczegółowych informacji, interpretując ogólne
przesłanie wypowiedzi, jej strukturę i cechy stylistyczne, sporządzając notatki, parafrazując
zasłyszane sformułowania, interpretując wyrażenia w kontekście, uzupełniając teksty, rozwiązując
testy wielokrotnego wyboru.
Forma zaliczenia:
aktywne uczestnictwo w zajęciach, zaliczenie trzech testów rozumienia ze słuchu
Literatura:
J. Collie & S. Slater. 2005. Listening 3. Cambridge: Cambridge UP.
A. Dorff & C. Jones. 2005. Listening 4. Cambridge: Cambridge UP.
JJ Wilson & A. Claire. 2007.Total English Advanced. Harlow: Pearson Longman.
filmy, programy radiowe, piosenki
Nazwa przedmiotu: Gramatyka opisowa języka angielskiego
Rok studiów: I
Semestr: I
angielska
Prowadzący: dr Monika Kusiak
1. Opis przedmiotu – cel kształcenia
Celem kursu jest zapoznanie studentów z podstawowymi zjawiskami gramatycznymi języka
angielskiego. Wykład ma za zadanie zapoznać studentów z pojęciami i terminologią potrzebnymi
607
do opisu wybranych zjawisk gramatycznych. Wiedza teoretyczna, w którą studenci są wyposażeni
w czasie wykładu, jest wykorzystywana w czasie ćwiczeń.
Wykłady (każdy trwający 90 minut) obejmują następujące tematy:
1 - Wstęp: co to jest gramatyka, gramatyka preskryptywna i deskryptywna: reguły preskryptywne,
deskryptywne i pedagogiczne, standardowa odmiana języka angielskiego, rola korpusów
językowych w badaniach językowych, pojęcie normy i błędu językowego.
2 - Podstawowe działy gramatyki: składnia, morfologia, fonologia, semantyka, pragmatyka;
rozróżnienie między formą a funkcją (forms – functions); analiza wybranych struktur
gramatycznych pod kątem reguł dotyczących ich formy i użycia.
3 - Części mowy
4 - Wprowadzenie do opisu fraz: fraza nominalna, czasownikowa, przymiotnikowa i przysłówkowa
5 - Szyk zdania, składniki zdania
6 - Główne typy zdań, zdania nadrzędne i podrzędne
7 - Negacja, zdania pytające.
8 - Czasownik i fraza czasownikowa, rozróżnienie między czasem realnym a gramatycznym (time –
tense), strona czynna i bierna.
9 - Aspekt: progressive - perfect,
10 - Modalność; wyrażanie przyszłości; zdania warunkowe
11 - Fraza nominalna, liczebnik
12 - Fraza przymiotnikowa i przysłówkowa
13- Przyimki i czasowniki typu ,,phrasal verb”
14- Morfologia – podstawowe pojęcia (morfem, morf, alomorf);
procesy derywacyjne i ich
klasyfikacja.
15- Tekst pisany, jego kohezja i koherencja; język pisany a mówiony, podstawy analizy
konwersacji
Studenci wysłuchują wykładów, a robiąc notatki uczą się efektywnego robienia notatek oraz
selekcjonowania i organizowania podawanego im materiału. W czasie wykładu wykorzystywane są
rzutnik pisma i projektor multimedialny, co pozwala na przejrzystsze podanie treści. W celu
odwołania się do wiadomości, które studenci już posiadają i które mogą ułatwić im nauczenie się
nowych treści, często stosuje się metodę ,,burzy mózgów’’.
608
przedmiotu
Studenci wyposażani są w wiedzę teoretyczną dotyczącą wybranych zagadnień gramatycznych.
Studenci uczą się rozumienia pojęć i posługiwania się odpowiednią terminologią. Wykłady
zachęcają studentów do korzystania z literatury fachowej, np. słowników, internetowych korpusów
językowych.
Obecność obowiązkowa (dopuszczalne dwie nieusprawiedliwione nieobecności), pod koniec I i II
semestru ustny sprawdzian z wiadomości przedstawionych na wykładach
Bauer L., English Word-formation, Cambridge University Press, Cambridge University Press.
Biber D., Conrad S., Leech G. Longman Student's Grammar of Spoken and Written English.
Longman - Pearson Education.
Carter R., i McCarthy M. Cambridge Grammar of English.
Cambridge University Press.
Carter R. i McCarthy M. Exploring Spoken English. Cambridge University Press.
Nunan D. Introducing Discourse Analysis. Penguin English.
Leech G. A Communicative Grammar of English. Longman - Pearson Education.
Parrot M., Grammar for English Language Teachers, Cambridge University Press.
Huddleston R., English Grammar. An Outline, Cambridge University Press, Cambridge.
Nazwa przedmiotu: Wstęp do teorii uczenia się i nauczania języków obcych
Rok studiów: I
Semestr: I
angielska
Prowadzący: dr Monika Kusiak
Liczba godzin: 30
Celem wykładu jest zapoznanie studentów z wybranymi zagadnieniami dotyczącymi procesów
uczenia się i nauczania języków obcych.
Wykłady maja także za zadanie uświadomienie
609
studentom, na czym polega specyfika uczenia się języków obcych oraz umiejętności uczenia się
,,jak się uczyć języka obcego”. Część wykładów ma charakter warsztatowy; wykłady demonstrują
studentom różne techniki, które mogą im pomóc w bardziej efektywnym uczeniu się języka
obcego.
1. Podstawowe pojęcia dotyczące procesu uczenia się języka obcego: język, komunikacja,
interakcja, sprawności językowe, interjęzyk, uczenie się języka - nabywanie.
2. Status języka angielskiego w obecnym świecie; rozróżnienie między językiem angielskim jako
rodzimym, drugim i obcym.
3. Dyscypliny naukowe badające język: językoznawstwo, psycholingwistyka, socjolingwistyka,
neurolingwistyka.
4. Ogólna charakterystyka głównych czynników wpływających na proces uczenia się języka
obcego, np. wiek, język rodzimy, czynniki kognitywne, czynniki społeczne.
5. Rola wieku w uczeniu się języka rodzimego i obcego.
6. Teoria inteligencji wielorakich.
7. Główne aspekty wybranych teorii wyjaśniających naturę uczenia się języka obcego:
behawioryzm, natywizm, konstruktywizm.
8. Cechy ,,dobrego” ucznia języka obcego.
9. Strategie uczenia się. Zasady treningu strategicznego.
10. Teoria uczenia się języka S. Krashena.
11. Przetwarzanie języka pisanego i mówionego.
12. Pedagogia tradycyjna i współczesna; rola teorii pedagogicznych w nauczaniu języka obcego.
13. Kompetencje nauczyciela; rozwój teorii osobistych.
14. Rozróżnienie: podejście, metoda, technika.
Charakterystyka wybranych metod nauczania:
Metoda Audiolingwalna.
15. Omówienie metody Sugestopedii jako przykładu metody alternatywnej.
Studenci wysłuchują wykładów, a robiąc notatki uczą się efektywnego robienia notatek oraz
selekcjonowania podawanego im materiału. W czasie wykładu wykorzystywane są rzutnik pisma i
projektor multimedialny, co pozwala na
przejrzystsze podanie treści. W celu lepszego
przedstawienia wybranych aspektów nauczania studenci oglądają fragmenty lekcji nagrane na
video.
przedmiotu
610
Studenci powinni rozumieć i umieć zdefiniować podstawowe pojęcia dotyczące wybranych
aspektów teorii uczenia się i nauczania języka obcego. Ważnym celem jest umiejętność omówienia
ww. aspektów, np. poprzez podanie przykładów i odniesienie się do odpowiednich teorii
omawianych w czasie wykładów.
a/ obecność obowiązkowa (dopuszczalna nieusprawiedliwiona nieobecność na dwóch wykładach),
w przypadku większej liczby nieusprawiedliwionych nieobecności student zalicza materiał
przerabiany na wykładach w formie ustnej lub pisemnej w terminie ustalonym z wykładowcą;
b/ na zaliczenie – sprawdzian wiadomości w formie ustnej.
Brown, D. 2000. Principles of Language Learning and Teaching. Longman.
Ellis, G. i Sinclair, B. 1996. Learning to Learn English .Cambridge University Press. LarsenFreeman, D. 2000. Techniques and Principles in Language Teaching. Oxford: Oxford University
Press.
Lightbown, P. i Spada, N. 1999. How Languages are Learned (revised version). Oxford: Oxford
University Press.
Kurcz, I . 2005. Psychologia języka i komunikacji. Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR.
Nazwa przedmiotu: Wstęp do językoznawstwa
Rok studiów: I
Semestr: I
angielska
Prowadzący: prof. nadzw.dr hab. Ewa Willim
Celem kursu jest zaznajomienie studentów z podstawowymi zagadnieniami w obrębie
językoznawstwa obejmującymi zarówno językoznawcze, jak i niejęzykoznawcze aspekty badań nad
językiem, a także z najważniejszymi szkołami i kierunkami językoznawczymi badającymi budowę
611
języka oraz stosunek języka do innych zjawisk. Celem kursu ponadto jest zachęcenie słuchaczy do
refleksji nad językiem w pojęciu ogólnym, ich własnym językiem oraz związkami między językiem
i aparatem pojęciowym człowieka, a także rozwijanie umiejętności operowania metajęzykiem w
odniesieniu do zjawisk językowych oraz umiejętności stosowania wiedzy teoretycznej w analizie
konkretnych zjawisk językowych.
1. Język jako struktura kognitywna. Wiedza językowa a użycie języka. Uniwersalne cechy języka,
parametry różnicujące języki indywidualne, kreatywny charakter języka, gramatyka jako model
kompetencji językowej; 2. Dystynktywne cechy języka naturalnego, język jako system znaków:
znaki ikoniczne, indeksy i symbole; 3. Język naturalny a komunikacja w świecie zwierząt. Związek
między znakiem i pojęciem. Rozwój pisma; 4. Leksykon: morfem i wyraz, formanty słowotwórcze,
rodzaje słowotwórstwa, gniazdo słowotwórcze, jednostka leksykalna;
5. Morfologia: miejsce
morfologii w systemie języka, typy morfemów, allomorfizm, fleksja a słowotwórstwo, kategorie
morfologiczne; 6. Leksykon gramatyczny części mowy: kryteria klasyfikacji; 7. Składnia:
minimalne jednostki składni, fraza, funkcje składniowe i związki strukturalne; 8. Operacje
składniowe: przesuwanie fraz (zdania bierne i pytające), tworzenie zdania rozkazującego;
gramatyka generatywna, analiza strukturalna zdania; 9. Semantyka: znaczenie wyrazu i zdania.
Referencja, sens, konotacja. Leksykalne relacje semantyczne: synonimia, polisemia, antonimia,
hyponimia, implikacja logiczna. Słownik, prototyp; 10. Pragmatyka: znaczenie a kontekst, akty
mowy i jego składniki, znaczenie systemowe i pragmatyczne, wykładniki intencji wypowiedzi,
relewancja; 11. Fonetyka: dźwięki językowe, fonetyka artykulacyjna, audytywna, akustyczna,
psychofonetyka. Cechy artykulacyjne, akustyczne i audytoryczne segmentów fonetycznych. Cechy
suprasegmentalne, alfabet fonetyczny; 12. Fonologia: cechy dystynktywne, jednostki fonologiczne,
operacje fonologiczne, analiza fonologiczna; 13. Język a umysł. Zaburzenia rozwoju językowego.
Nabyte deficyty językowe; 14. Zmiana językowa. Historyczne, geograficzne i społeczne
zróżnicowanie języka; 15. Język, społeczeństwo i kultura. Relatywizm językowy. Uniwersalia
językowe. Język a świat pojęciowy człowieka.
Kurs obejmuje piętnaście wykładów podzielonych na część opisową oraz analityczną. Część
opisowa przedstawia podstawowe zagadnienie z zakresu językoznawstwa, w tym najważniejsze
szkoły i kierunki badające budowę języka oraz stosunek języka do innych zjawisk mających
związek z umysłowością człowieka. W trakcie części analitycznej kształtowana jest umiejętność
zastosowania wiedzy teoretycznej w analizie konkretnych zjawisk językowych i problemów opisu
językoznawczego.
612
przedmiotu:
W zakresie zagadnień wewnętrznych systemu językowego kurs omawia podstawowe zagadnienia z
zakresu cech i budowy języka naturalnego i działów językoznawstwa. W zakresie zagadnień
zewnętrznych kurs omawia kwestie języka i umysłowości człowieka, zaburzenia rozwoju
językowego, a także geograficzne i społeczne zróżnicowanie języka i jego kontekst kulturowy. Kurs
rozwija umiejętność operowania metajęzykiem w odniesieniu do zjawisk językowych, umiejętność
dokonywania obserwacji językowych oraz umiejętność stosowania wiedzy teoretycznej w analizie
konkretnych zjawisk językowych i problemów opisu językoznawczego.
Trzy krótkie sprawdziany w trakcie semestru (bez oceny). Warunki uzyskania zaliczenia: test
zaliczeniowy na ocenę. Kurs kończy się egzaminem (pisemnym).
Yule, G. 1985. The study of language. Cambridge: Cambridge University Press.
Blake, B. 2008. All about language. Oxford: Oxford University Press.
Crystal, D. 1995. The Cambridge Encyclopedia of the English Language. Cambridge:
Cambridge University Press.
Fromkin, V. and R. Rodman. 1993. An introduction to language. Orlando: Harcourt, Brace&
Jovanovich.
Tabakowska, E. (red.) 2001. Kognitywne podstawy języka i językoznawstwa. Kraków:
Universitas.
Nazwa przedmiotu: Wstęp do literaturoznawstwa
Rok studiów: I
Semestr: I
Kierunek/ Specjalność: Filologia/Filologia
angielska
Prowadzący: prof. dr hab. Krystyna Stamirowska
Liczba godzin: 30
613
1. Opis przedmiotu – cel kształcenia :Cel kształcenia: celem jest zapoznanie studentów z
podstawowymi problemami nauki o literaturze, z angielskimi terminami z tej dziedziny oraz z
zasadniczymi metodami analizy utworów literackich: prozatorskich, poetyckich i dramatycznych.
Uzupełnieniem przekazywanej wiedzy teoretycznej będzie jej praktyczna weryfikacja poprzez
analizę wybranych utworów.
1. Definicja, sposób istnienia i struktura dzieła literackiego
2. Sposób poznawania dzieła literackiego (konkretyzacje)
3. Lektura jako przeżycie poznawcze i estetyczne. Funkcja literatury
4. Autor i dzieło; związki z epoką
5. Rola doświadczenia i wyobraźni w procesie twórczym i procesie odbioru.
6. Rodzaje i gatunki literackie w terminologii angielskiej.
7. Proza narracyjna i jej kategorie: narrator, świat przedstawiony, czytelnik
8. Formy narracji i punkty widzenia
9. Powieść, opowiadanie: przykłady z literatury angielskiej
10. Analiza wybranych form narracyjnych
11. Język poezji oraz elementy techniki poetyckiej
12. Poezja liryczna i narracyjna
13. Analiza wybranych wierszy
14. Dramat jako gatunek. Język oraz techniki dramatyczne
3Środki i metody realizacji: Cele powyższe są realizowane przez połączenie treści teoretycznych
ze stosowaniem tych treści w praktyce polegającej na analizie wybranych utworów literackich lub
ich fragmentów.
przedmiotu
Student powinien rozumieć podstawowe kwestie dotyczące sposobu istnienia i sposobu poznawania
dzieła literackiego. Ponadto powinien zapoznać się z podstawowymi pojęciami oraz metodami
krytyki literackiej jak również z terminologią angielska z tego zakresu, oraz umieć je stosować w
analizie utworów literackich.
5. Forma i warunki zaliczenia: sprawdzanie aktywności na zajęciach; zaliczenie na podstawie
testu pisemnego.
614
A. Diniejko: Introduction to the Study of Literature in English, Kielce 2004
1. Aristotle: Poetics (w polskim przekladzie Poetyka); fragmenty
2. R.Wellek, A. Warren Theory of Literature (fragmenty)
Nazwa przedmiotu: Psychologia
Rok studiów: I
Semestr: I
angielska
Prowadzący: Prof. dr hab. Zofia Dołęga
W zakresie wiedzy: wyposażenie w terminologię i podstawową wiedzę z zakresu psychologii.
W zakresie umiejętności: kształtowanie umiejętności rozpoznawania u siebie różnych przejawów
życia psychicznego,
W zakresie postaw: podnoszenie wrażliwości na problemy psychologiczne.
I. Psychologia jako nauka
1. Przedmiot psychologii: umysł i zachowanie. Psychologia jako nauka. Miejsce psychologii
wśród innych dziedzin wiedzy. Nauki służebne dla psychologii: biologia, genetyka
zachowań, ekologia, antropologia, socjologia i inne.
2. Metody poznawania psychiki. Plany badań naukowych a diagnoza psychologiczna w
studiach przypadków.
3. Podstawowe psychologiczne koncepcje człowieka i teorie tłumaczące funkcjonowanie
psychologiczne ludzi: behawioryzm, psychologia głębi, psychologia poznawcza, nurt
humanistyczny i egzystencjalny.
II. Podstawowe procesy, funkcje, właściwości i sprawności psychiczne
4. Świadomość. Poziomy i rodzaje czynności psychicznych.
5. Podstawowe procesy orientacyjne: wrażenia i spostrzeżenia, uwaga.
6. Złożone procesy poznawcze: pamięć, uczenie się. wyobrażenia i myślenie.
615
7. Inteligencja i zdolności. Teorie inteligencji. Czynniki wpływające na zachowania
inteligentne.
III. Osobowość
8. Osobowość człowieka w ujęciu strukturalnym i funkcjonalnym.
9. Składniki osobowości. Pojęcie różnic indywidualnych.
10. Ciało i płeć jako składniki osobowości. Różnice międzypłciowe w funkcjonowaniu
psychicznym.
11. Typy temperamentalne. Wpływ temperamentu na zachowanie i działanie.
IV. Ludzkie działanie
12. Motywy ludzkiego działania. Potrzeby ludzkie. Związek motywacji z potrzebami.
Motywacja a sprawność działania.
13. Człowiek w sytuacji trudnej a stres. Style radzenia sobie z e stresem. Psychologia zdrowia.
14. Rozwój właściwości psychicznych i zmiany w działaniu. Zmiany psychiczne w ciągu życia.
Związek zmian w psychice i zachowaniach z wiekiem życia.
15. Uzupełnienie treści i podsumowanie.
-
Przedmiot prowadzony jest w formie wykładu o treściach strukturalizowanych zgodnie z
propedeutycznym zakresem wiedzy z psychologii ogólnej.
- Przebieg zajęć może mieć interaktywny charakter: przewiduje się możliwość przedyskutowania
szczegółowych zagadnień ze względu na zainteresowanie słuchaczy.
- Wykład prowadzony jest z zastosowaniem środków audiowizualnych: prezentacja multimedialna
(w warunkach awaryjnych: materiały na folii do rzutnika).
przedmiotu
Psychologia jako przedmiot kształcenia podstawowego ma wprowadzić studiujących w zakres
wiedzy potrzebnej do zrozumienia różnych przejawów funkcjonowania psychologicznego ze
względu na właściwości i mechanizmy psychologiczne oraz
kulturowe.
uwarunkowania sytuacyjne i
Szczególnie istotne jest zwiększanie gotowości studentów do posługiwania się
terminologią i pojęciami psychologicznymi, a także kształcenie umiejętności analizy przebiegu
procesów psychicznych, dostrzegania podobieństw i różnic w funkcjonowaniu psychologicznym
u ludzi w różnych sytuacjach, zwiększanie zrozumienia związków między zachowaniem a
osobowością oraz zachowaniem a otoczeniem fizycznym i społecznym.
616
- W trakcie realizacji programu przedmiotu ocena bieżąca będzie polegała na formułowaniu pytań
nawiązujących do poprzednich treści wykładu i próby wiązania aktualnych informacji i wiadomości
w bardziej trwałą, stale rozbudowującą się strukturę wiedzy u słuchaczy wykładu;
- Zaliczenie będzie wymagało prezentacji medialnej z wybranego problemu psychologicznego na
podstawie : Hock, R. R, (2003): 40 prac badawczych, które zmieniły oblicze psychologii.
- ocena końcowa z przedmiotu: psychologia będzie wynikała z obecności na wykładach, oceny
aktywności i oceny indywidualnych prezentacji.
- Sternberg R.,(1999), Wprowadzenie do psychologii. Warszawa, WSiP.
- Strelau J., (red) 2000: Psychologia. Podręcznik akademicki. Podstawy psychologii. T.1. Gdańsk,
GWP.
- Hock, R. R, (2003): 40 prac badawczych, które zmieniły oblicze psychologii. Gdańsk, GWP.
- Malim T., Birch A., Wadley A. 1994, 1997: Wprowadzenie do psychologii. Warszawa, PWN.
- Skorny Z., 1987: Mechanizmy ludzkiego działania. Warszawa, WSZiP.
- Kozielecki J. 1992: Koncepcje psychologiczne człowieka. Warszawa, Santorski & Ska.
- Przetacznik-Gierowska M., Makiełło-Jarża M. 1989: Podstawy psychologii ogólnej. Warszawa,
WSiP.
Nazwa przedmiotu: Wstęp do nauki o państwie, prawie i polityce
Rok studiów: I
Semestr: I
Forma studiów: studia stacjonarne
Język wykładowy polski
angielska
Prowadzący: dr hab. M. Magoska
Forma zajęć: wykład – 30 godzin
Punkty ECTS: 4
Opis przedmiotu
Cel kształcenia
Celem wykładu jest przedstawienie najważniejszych pojęć związanych z państwem jako polityczną
organizacją
społeczeństwa. Pokazane są przemiany współczesnych państw na tle procesów
globalizacji i funkcjonowania struktur ponadnarodowych ,takich jak Unia Europejska. W ramach
wykładu zarysowany jest ustrój Polski, kryzys elit politycznych
i patologie państwa. Wykład
617
obejmuje także wprowadzenie do nauk prawnych: teorie prawa, funkcje prawa, kultura prawna.
Ważne miejsce zajmuje problem praw człowieka i obywatela. Do każdego tematu podawana jest
literatura rozszerzająca.
Środki i metody
W trakcie wykładu omawiane są zarówno kwestie teoretyczne jak i szeroka egzemplifikacja na
przykładzie współczesnych państw.
Wiedza i umiejętności
Wiedza zdobyta podczas wykładu powinna umożliwić poprawne posługiwanie się terminologią z
zakresu nauk politycznych i prawnych ,a także być solidnym wprowadzeniem do przyswajania
wiedzy z bardziej szczegółowych przedmiotów.
Treść kształcenia
1.Pojęcie państwa, geneza państwa, definicje państwa
2.Powstanie nowoczesnych państw narodowych .Funkcje państwa wewnętrzne i zewnętrzne
3.Nacjonalizm.Ruchy i partie nacjonalistyczne. Fundamentalizm.
4.Pojęcie władzy .Formy rządów: monarchia, republika
5.Państwa demokratyczne, autorytarne, totalitarne.
6.Podział władz w państwie demokratycznym. Media-czwarta władza? Liberalna demokracja a
kapitalizm
7.Demokracja a biurokracja. Grupy interesu, lobbing, kapitalizm polityczny
8.Państwo dobrobytu, państwo pomocnicze. Wykluczenie społeczne.
9.Państwo a obywatel. Sfera publiczna a sfera prywatna
10.Teorie prawa. Funkcje prawa. Kultura prawna
11.Prawa człowieka, prawa obywatelskie
12.Polska konstytucja z 1997 roku
13.Kryzys państwa. Patologie władzy-korupcja, nepotyzm
14.Unia Europejska jako przykład organizacji regionalnej
15.Państwo a proces globalizacji. Kosmopolityzm
Metody sprawdzania wiedzy
Egzamin pisemny z zakresu tematyki wykładu
Literatura podstawowa
K.J.Wojtaszczyk, Kompendium wiedzy o państwie współczesnym, Warszawa 2000
618
S.M.Lipset, Homo politicus, Warszawa 1995
Refleksje o państwie, prawie i społeczeństwie, red.A.Turska,Warszawa 2005
V.van Dyke, Wprowadzenie do polityki, Poznań 2000
Literatura uzupełniająca
M.Jarosz , Władza, przywileje, korupcja, Warszawa 2004
M.Bankowicz,Demokracja.Zasady,procedury, instytucje, Kraków 2006
J.Garlicki,A.Noga-Bogomilski,
Kultura
polityczna
w
społeczeństwach
demokratycznych,
Warszawa 2004
Nazwa przedmiotu: Wstęp do nauki o państwie ,prawie i polityce
Rok studiów: I
Semestr: I
angielska
Prowadzący: dr Łukasz Stach
Liczba godzin:15 godzin
Celem kształcenia jest zapoznanie studentów filologii angielskiej z podstawowymi pojęciami
dotyczącymi państwa, prawa oraz polityki. Studenci powinni również poszerzyć swoją wiedzę z
zakresu funkcjonowania współczesnej demokracji.
- pojęcie, cechy oraz geneza państwa
- funkcje państwa
- typy państw współczesnych oraz rodzaje współczesnych demokracji
- istota polityki, pojęcie władzy państwowej
- rodzaje partii politycznych, podział lewica – prawica
- współczesne zjawiska z zakresu polityki, polityczna poprawność, społeczeństwo obywatelskie,
konwergencja i dezideologizacja programów politycznych.
3. Środki i metody realizacji: - analiza wybranych tekstów, praca w grupach
619
przedmiotu
Student powinien być zdolny do wyjaśnienia pojęcia państwa jego genezy oraz do zdefiniowania
jego podstawowych funkcji. Umiejętność opisania najważniejszych typów państw współczesnych, z
naciskiem na demokracje zachodnie również nie powinna być mu obca. Powinien potrafić
operować pojęciami takimi jak: system polityczny, państwo, prawa, welfare state, political
correctness, a także zdefiniować istotę podziału lewica-prawica oraz być zdolny do wymienienia
przynajmniej najważniejszych europejskich partii politycznych. Powinien znać funkcje i znaczenie
prawa w państwie oraz wskazać cechy państwa prawa. Powinien znać relacje na linii jedno

Część A – studia na kierunku pedagogika

Transkrypt

Podobne dokumenty

Hodowla zwierząt towarzyszących i wolno żyjących

Wniosek o powtarzanie przedmiotu TiR

Zasady zaliczenia kursu powtórkowego Algebra z Geometrią

SIODMIAK_Terapia Zajeciowa_psych rozwojowa_2015

golias 6 sem 2014-15 - Instytut Studiów Klasycznych

Aneks do zasad rekrutacji w Wydziale Pedagogicznym