Motyw miłości w literaturze średniowiecza – „Abelard i Heloiza

Motyw miłości w literaturze średniowiecza –
„Abelard i Heloiza”, „Dzieje Tristana i Izoldy”
W okresie średniowiecza tematyka miłosna nie była uznawana za
najważniejszą. Cechą charakterystyczną tej epoki był fakt, że na
pierwszym miejscu stawiono Boga, a co za tym idzie tematem
dominującym w utworach literackich była religia. Miłość między kobietą
a mężczyzną, jako mniej godna tego, aby ją opisywać, pojawiała się w
dziełach powstałych w wiekach średnich rzadziej niż w późniejszych
okresach literackich. Niemniej jednak także w tych czasach powstawały
utwory dotyczące namiętności.
Do jednych z ważniejszych artefaktów o tematyce miłosnej należy
historia Abelarda i Heloizy. Listy, które między sobą wymieniali
śwaidczą o wielkim uczuciu, jakim darzyli się kochankowie. Ich miłość
była przesycona namietnością, która miała zgubny wpływ na ich życie.
Abelard był wybitnym filozofem i teologiem, co wówczas wiązało się z
koniecznością życia w czystości. Heloiza była od niego młodsza o
ponad dwadzieścia lat. Była również jego uczennicą.
Pierre Abelard uwiódł dziewczynę, ktora zakochała się w swoim
nauczcycielu. Heloiza zaszła w ciążę i urodziła syna Astrolabiusza.
Ponieważ opiekun Heloizy – Fulbert był oburzony niemoralnym
postępowaniem kochanków, para postanowiła się potajemnie pobrać.
Ślub miał być jednak zachowany w sekrecie, ponieważ Abelard jako
mężczyzna żonaty nie mógłby w dalszym ciągu nauczać. Fulbert
rozgłosił fakt, że jego siostrzenica jest żoną Pierra, czym wywołał gniew
Heloizy. Dziewczyna wyjechała do klasztoru, w ktorym pobierała nauki
za młodu. Jej wuj kierowany nienawiścią do uwodziciela postanowił się
na nim zemścić, nasyłając na niego zbirów, którzy go wykastrowali. Po
tym wydarzeniu Pierre udał się do klasztoru, w którym spędził resztę
życia. Heloiza również została zakonnicą.
Byli kochankowie utrzymywali ze sobą ożywioną korespondencję, a ich
listy świadczą o wielkim uczuciu, jakie ich łączyło.
Na podstawie tej historii możemy stwierdzić, że miłość w okresie
średniowiecza była opisywana jako wielka niszcząca siła, która może
doprowadzić do zguby oboje partnerów. Uczucie, jakie zrodziło się
pomiędzy Pierrem a Heloizą było tak silne, że żadne z nich nie mogło
się mu oprzeć, mimo, iż oboje mieli świadomość, jakie ów romans
może wywołać konsekwencje. Inny znany uwtór dotyczący miłości w epoce średniowiecznej to „Dzieje
Tristana i Izoldy”. Historia ta została co prawda spisana znacznie
później, jednak opowieść będąca pierwowzorem powstała w czasach
średniowiecznych. Legenda ta opowiada o romansie Izoldy – małżonki
króla Marka i Tristana, który jako rycerz był zobowiązany służyć królowi.
Historia ich miłości również jest historią tragiczną. Młodzi, mimo iż
próbują walczyć z namiętnością nie potrafią poskromić własnych uczuć.
Tristan i Izolda zakochują się w sobie po wypiciu magicznego napoju,
którego działania nie da się już odwrócić. Mają świadomość faktu, że
postępują niegodnie, ale nie potrafią żyć bez siebie. Również w ich
przypadku namiętność doprowadza do klęski.
Małżonek Izoldy odkrywa ich tajemny romans i królowa musi uciec do
lasu, gdzie żyje z Tristanem w bardzo złych warunkach, do których jako
żona króla nie przywykła. Gdy ma już możliowść powrotu na dwór,
nadal nie potrafi zapomnieć o swoim kochanku. Tristan poślubia inną
kobietę – również o imieniu Izolda, ale nie potrafi jej pokochać.
W końcu, po wielu latach cierpień Tristan umiera, nie doczekwaczy się
wizyty swojej ukochanej. Ta widząc ciało swojego kochanka również
wydaje z siebie ostatnie tchnienie. Ich ciała zostały złożone obok siebie,
a w nocy groby połączył głóg. W ten oto sposób kochankowie byli
razem nawet po śmierci. Historia Tristana i Izoldy opowiada historię
miłości tragicznej, skazanej na klęskę, ale niezwykle silnej. Tego typu
wzorzec parenetyczny miłości fatalnej był popularny w czasach
średniowiecza.