Truskawki i maliny spod osłon

Transkrypt

AKTUALNOŚCI
NR
RYNEK
20
16-30 października
2011 r.
WARZYWNICTWO
SADOWNICTWO
ROŚLINY OZDOBNE
PRAWO
owoce
warzywa
kwiaty
DWUTYGODNIK
OGRODNICZY
cena 7 zł
(w tym 5% VAT)
Pomidory
nowe odmiany
Śliwy
opłacalna uprawa
Rabatowe
prosto z Italii
Truskawki i maliny spod osłon
Nasz portal ogrodniczy OwoceWarzywaKwiaty.pl
WARZYWA
KAPUSTNE
przechowywanie
SADY
PO CIĘCIU
mechanicznym
UPRAWA
SANTINI
dlaczego?
owoce
warzywa
kwiaty
spis treści
NUMER 20/2011
5
AKTUALNOŚCI
8
RYNEK
8
RYNEK mgr Tomasz Smoleński
10
DRZEWKA Z NIDERLANDÓW dr Grzegorz Klimek
11
WARZYWNICTWO
11
POMIDOROWE NOWOŚCI (cz. I) Agnieszka Majewska
14
HOLENDERSKIE DNI POMIDORA Marta Szyperek
16
PODŁOŻA DO UPRAWY Mariusz Podymniak
18
ROZSADA – CORAZ SZERSZA OFERTA Mariusz Podymniak
20
GSPP – NOWA JAKOŚĆ NASION Marta Szyperek
21
RODEM Z HISZPANII Mariusz Podymniak
24
KAPUSTA – ZBIÓR I PRZECHOWYWANIE dr Maria Grzegorzewska
26
JAK ZASIEJESZ, TAK ZBIERZESZ Jan Przyrowski
29
POŻEGNANIE Z KRETEM prof. dr hab. Jan Narkiewicz-Jodko
30
SADOWNICTWO
30
SADY PO CIĘCIU MECHANICZNYM Piotr Gościło
34
TRUSMAL – POLSKIE JAGODOWE SPOD OSŁON Henryk Czerwiński
38
OPŁACALNA UPRAWA ŚLIW prof. dr hab. Augustyn Mika
42
ROŚLINY OZDOBNE
42
PROSTO Z ITALII (cz. I). PRZED NOWYM SEZONEM Alicja Cecot
45
DOBRZE SKOMPONOWANE (cz. II) Agnieszka Majewska
48
DLACZEGO SANTINI? Danuta Pyza-Grzybowska
51
NA „ZIELENI…” DLA OGRODNIKÓW (cz. II) Mariusz Podymniak
53
PRAWO
53
NOWE STAWKI, NOWE ZASADY Ewa Jaworska-Spicak
OWOCE WARZYWA KWIATY 20 / 2011
OwoceWarzywaKwiaty.pl
3
ADRES REDAKCJI
ul. Kopernika 34, IV piętro, pok. 407
00-336 Warszawa
tel./fax 22 826 16 26
e-mail: [email protected]
ZESPÓŁ REDAKCYJNY
Aleksandra Jóźwicka
redaktor naczelna, tel. wew. 126
[email protected]
Danuta Pyza-Grzybowska
z-ca redaktor naczelnej, tel. wew. 125
[email protected]
Henryk Czerwiński – redaktor, tel. wew. 127
[email protected]
Agnieszka Majewska – redaktor
[email protected]
tel. 609 161 516
Marta Szyperek – redaktor, tel. wew. 128
[email protected]
DZIAŁ REKLAMY
Anna Kurek - dyrektor
tel. 22 828 17 00, 665 004 014
[email protected]
Ewa Żurczak
tel. 22 828 09 53 wew. 110, 691 980 020
[email protected]
Malwina Szymańska
tel. 22 828 09 53 wew. 141, 603 047 008
[email protected]
KONSULTANCI
Prof. Franciszek Adamicki, prof. Augustyn
Mika, prof. Kazimierz Mynett, mgr Jan
Świetlik, dr Michał Trzęsowski, dr Maria
Wysocka-Owczarek
WYDAWCA HORTPRESS
Spółka z o.o.
od redakcji
Aleksandra Jóźwicka
REDAKTOR NACZELNA
owoce
warzywa
kwiaty
Sterowane truskawki i maliny
Do niedawna w szklarniach i tunelach foliowych uprawiano głównie warzywa. Dziś, zwłaszcza w Europie Zachodniej, pod osłonami produkowane są powszechnie truskawki deserowe, a na mniejszą skalę inne
rośliny jagodowe. Również u nas wzrasta zainteresowanie tego typu
uprawą. Producentom przychodzą z pomocą firmy, które oferują rozwiązania technologiczne (OWK 17/2011). Uprawa truskawek pod osłonami jest najbardziej „rozpracowana”. Cykl produkcji trwa krótko;
pierwsze zbiory można uzyskać po około dwóch miesiącach po posa dzeniu roślin. Bardziej długotrwała jest uprawa malin. W tym przypad ku rośliny wchodzą w okres owocowania w roku sadzenia, a wyższe
plony uzyskuje się w kolejnych latach. Produkcja owoców jagodowych
pod osłonami wydłuża okres zbiorów, łagodząc szczyty pracy w gospodarstwie. Zachętą dla producentów tego typu upraw są wyższe ceny uzyskiwane za owoce oferowane poza terminem ich dojrzewania
w polu, a także uniezależnienie plonowania i zbiorów od warunków at mosferycznych.
ul. Kopernika 34, 00-336 Warszawa
[email protected], www.hortpress.com
KONTO: Bank Millenium S.A.
79 1160 2202 0000 0001 1709 0701
(podstawowe)
34 1160 2202 0000 0001 1709 0735
(prenumerata i książki)
Redakcja zastrzega sobie prawo
redagowania i skracania tekstów oraz zmiany
tytułów. Za treść ogłoszeń i artykułów
reklamowych redakcja nie odpowiada.
Nakład: 9000 egzemplarzy
W tym numerze szczególnie polecamy artykuł Henryka Czerwińskiego
„Trusmal – polskie jagodowe spod osłon”. Jest to reportaż z gospodar stwa, w którym w tunelach foliowych są uprawiane truskawki i maliny.
str. 34
Opracowanie graficzne i techniczne
Beata Gałązka
Zdjęcie na okładkę wykonał Henryk
Czerwiński.
Pozostałe zdjęcia:
© Denis Sokolov – Fotolia.com
© Karol Zieliński – Fotolia.com
Reklamy całostronicowe:
str. 2, 23, 56
Ogłoszenia całostronicowe wydawcy:
str. 54, 55
ZDJĘCIE: HENRYK CZERWIŃSKI
Druk: LOTOS POLIGRAFIA Sp. z o.o.
Warszawa, ul. Wał Miedzeszyński 98,
tel. 22 517 30 21
INNOWACJE W FIRMIE BAYER
Uroczystemu otwarciu nowego budynku Bayer Sp. z o.o. w Warszawie
(OWK 19/2011) towarzyszyły spotkania i konferencje prasowe. Dziennikarze zajmujący się problematyką rolną
zostali poinformowani o nowych kierunkach w strategii CropScience.
W ramach restrukturyzacji działu Crop
Protection przewiduje się m.in. wycofywanie starszych produktów, skoncentrowanie uwagi na kluczowych
grupach środków ochrony roślin oraz
rozszerzanie zasięgu geograficznego
poprzez wkraczanie na rynki „wschodzące”. Przykładem takich działań
jest tegoroczne wprowadzenie na rynek nowych fungicydów zbożowych
marki Xpro®. Wartość ich sprzedaży
w Europie w ciągu 6 miesięcy bieżącego roku wyniosła 100 mln euro.
Większą niż dotychczas uwagę będzie się zwracało na potrzeby klienta.
Bardzo ważne miejsce w planach firmy zajmuje innowacyjność. Przewiduje się, że budżet na badania i rozwój Bayer CropScience do roku 2015
wzrośnie o około 20% (do ponad 850
mln euro). Kolejny filar strategii zakłada rozszerzenie działalności w zakresie BioScience. Planuje się dalsze
umacnianie pozycji lidera w sektorze
bawełny, nasion, roślin oleistych i warzyw oraz umocnienie pozycji na rynku soi, ryżu i pszenicy.
Firma Bayer CropScience w 2012 r.
wprowadza na rynek smartline – no-
Dr Manfred Weiser – dyrektor Bayer CropScience w Polsce i krajach nadbałtyckich (z prawej), Kazimierz
Bona – nowy dyrektor sprzedaży (w środku) i dr Dariusz Przeradzki – dyrektor marketingu
wą linię opakowań. Mają one cechy
znacznie zwiększające bezpieczeństwo i wygodę użytkowników, ochronę środowiska naturalnego oraz rozpoznawalność produktów. Są odpowiedzią na oczekiwania rolników
i handlu.
Do produkcji nowych opakowań
zużywa się mniej materiałów
(do 10%), w porównaniu z opakowaniami tradycyjnymi Będą one pozbawione dodatkowej plomby zabezpieczającej wylew, co ograniczy dodatkowe potencjalne źródło skażenia
środowiska, szczególnie zbiorników
wodnych, oraz ograniczy potrzebę
utylizacji elementów aluminiowych.
Bardziej stabilna konstrukcja opakowania i nowy ergonomiczny kształt
uchwytu ułatwi magazynowanie,
przenoszenie i mieszanie produktu
przed użyciem. Możliwość identyfikacji firmy Bayer, jako producenta,
jest zwiększona przez trwałe umieszczenie logo firmy na korpusie opakowania, zakrętce i plombie zewnętrznej. Ponadto na opakowaniach wytłoczone są podziałki, ułatwiające
orientacyjny pomiar objętości produktu w opakowaniu. Ujednolicono
też graficznie etykiety – instrukcje
stosowania. (A.J.)
FRESH MARKET PO RAZ CZWARTY
Od czterech lat freshmarket.pl organizuje spotkania dostawców z sieciami handlowymi, podczas których
mogą oni nawiązywać lub umacniać
współpracę. W tegorocznej konferencji (Ożarów Mazowiecki, 30 września) wzięło udział ponad 180 firm
z 13 krajów. Imprezie towarzyszy
cykl wykładów poruszających aktualną tematykę branży.
W tym roku postawiono na jakość pro duk tów. Zda niem Ro ber ta Ku cza ry, kierow ni ka ds.
technologii produktów w Tesco
Polska, klient nie będzie kupował
pro duk tów gor szej ja ko ści; ra czej ogra ni czy mar no tra wie nie
artykułów spożywczych, których
– po dob no – wy rzu ca my oko ło 30%. Dużym popytem, nie bacząc na wysoką cenę, cieszył się
pi lo ta żo wy pro gra m Polskie
Jabłka Wysokiej Jakości. Informował o tym prof. Eberhard Makosz. Sytuację w sektorze owoców miękkich przedstawiła Grażyna Stępka z Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościo wej-PiB. Za no to wa no du żo
mniejsze zbiory większości gatunków. Wysoką cenę w skupie
ofe ro wa no za tru skaw ki i po rzeczkę czarną. Ceny malin były
niższe w porównaniu z ubiegłym
rokiem. Spowodował to nie tylko
wyższy urodzaj w naszym kraju,
ale także duże zbiory u naszego
konkurenta – Serbii.
Głównym tematem tegorocznego
spotkania były problemy związane
z eksportem naszych ogrodniczych
płodów za wschodnią granicę. Tatiana Getman z Ukrainy, kierownik projektu „APK Inform – owoce i warzywa” przybliżyła aktualny stan polskich kontaktów handlowych z Rosją
i Ukrainą, a także naświetliła perspektywy ich rozwoju w najbliższych
latach. Fiodor Makarski, dyrektor
oddziału owoców i warzyw świeżych
sieci Victoria (Dixi) poinformował natomiast, jakie są wymagania rosyjskich sieci handlowych wobec dostawców tych produktów. (J.Sz.)
5
AKTUALNOŚCI
20 LAT YARA POLAND
Najlepsi dystrybutorzy nawozów firmy Yara w sezonie 2010/11
Tegoroczne 10. spotkanie dystrybutorów nawozów specjalistycznych
firmy Yara (Trzebieszowice k. Lądka
Zdroju, 28–30 września br.) było wyjątkowe. Przypadło w roku obchodów 20-lecia działalności tej firmy
w naszym kraju. W tym czasie zyskała ona zaufanie wielu polskich producentów. Renomę zdobyła nie tylko
dzięki profesjonalnemu asortymentowi oferowanych nawozów (wielo-
składnikowe i specjalistyczne przeznaczone do nawożenia dolistnego
i fertygacji) i ekonomicznemu podejściu do nawożenia, ale również dzięki kompleksowemu traktowaniu
klienta (stały i dobry kontakt z ogrodnikami poprzez rozbudowaną sieć
dystrybucyjną i indywidualne podejście do każdej uprawy). Od kliku lat
Dział Nawozów Specjalistycznych
Yara Poland prowadzi strategię mar-
ketingową zgodnie z hasłem: „Produkuj ze smakiem”. Sygnalizuje ono
nie tylko wysoką produktywność
upraw, ale również wysokie walory
odżywcze i smakowe owoców i warzyw nawożonych jej produktami. Jako najważniejsze można wymienić:
nawóz posypowy YaraMila Complex
oraz nawozy rozpuszczalne z serii
Superba czy Kristalon, zawierające
komplet makroskładników i mikroskładników w formie schelatowanej,
a także komplementarne do nich saletry wapniowe: Tropicote, Nitrabor,
Unika Calcium oraz Calcinit.
Pod czas spo tka nia mó wio no
o uwa run ko wa niach ryn ko wych
w produkcji owoców i warzyw. Wykłady na ten temat wygłosili: dr Norbert Gondolf (firma Yara Germany),
Adam Fura (Świętokrzyski Ośrodek
Doradztwa Rolniczego) oraz Stanisław Zabarski (Wielkopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego). Na zakończenie spotkania przyznano wyróżnienia dla najlepszych dystrybutorów nawozów specjalistycznych
firmy Yara w sezonie 2010/11. Główną nagrodę otrzymała w tym roku
firma Agrosimex. Więcej o spotkaniu – w następnym numerze OWK
(H.C.)
DYSKUSJA O RYNKU SPOŻYWCZYM
IV Forum Rynku Spożywczego i Handlu zgromadziło ponad 500 osób (Warszawa, 4 października br.). Sesję inauguracyjną otworzył minister Marek Sawicki: – Pomimo kryzysu, rozwój sektora rolnego jest stabilny. Staliśmy się partnerem
na globalnym rynku, a polskie produkty podbijają świat. Minister zapowiedział utworzenie funduszu gwarantowanych
płatności, z którego w razie niewypłacalności, można byłoby zapłacić za produkty tym, którzy uczciwie je dostarczyli.
Dyskutanci zwracali uwagę na spiralę niskich cen, w jaką popadł rynek: handel kupuje produkty od przetwórców po
niskich cenach, a producenci starają się sprostać tym oczekiwaniom. Efektem są liczne bankructwa, wiele firm ma kłopoty z płynnością finansową. – Najbardziej zagrożone są średnie firmy o obrotach 100–200 mln zł. Wiele z nich upadnie, inne będą przejęte. Średnie i małe firmy zatrudniają większość ludzi w przemyśle żywnościowym i zapewniają przychody dla rolnictwa. Jeśli nie zainterweniujemy, może powstać efekt domina – ostrzegał Andrzej Gantner, dyrektor generalny Polskiej Federacji Producentów Żywności.
Podczas panelu „Owoce warzywa” panował większy optymizm. Jak zauważył Marek Moczulski, niezależny ekspert,
branża ta dobrze sobie radzi w kryzysie. Podkreślano, że nieuchronny jest wzrost cen surowców oraz, że przyczyną skoków cen jest rozdrobnienie branży owocowo-warzywnej. Dr Bożena Nosecka z Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej-PIB dodała, że stale rozwija się zamrażalnictwo warzyw. Zdaniem zaproszonych gości, mniejsze firmy z tego sektora mogą skutecznie działać na rynkach lokalnych, a także konkurować z innymi graczami na polu innowacyjności.
Tematykę panelu „Handel” zdominowały relacje z producentami i przetwórcami żywności. Przedstawiciele sieci odpierali zarzut, że ich polityka prowadzi do zawierania transakcji niekorzystnych dla dostawców i eliminuje z rynku mniejszych wytwórców. – Dostosowanie się do oczekiwań konsumentów powinno być dla tego sektora kwestią priorytetową.
Na sklepowych półkach jest miejsce dla nowych, innowacyjnych produktów. Sieć handlowa jest dla nich doskonałym
poligonem doświadczalnym – odpierał zarzuty Tomasz Waligórski, dyrektor działu zakupów Jeronimo Martins Dystrybucja. Prezes Lewiatan Holding, Wojciech Kruszewski uważa, że mniejsze i średnie zakłady mogą upatrywać swojej szansy w kreowaniu własnej marki. – Producenci muszą się łączyć, jeżeli chcą dyktować warunki – zauważył Kazimierz Mars,
prezes Tradisu. (J.Sz.)
6
KOLEJNA KONFERENCJA SPORC
Uczestnicy konferencji SPORC mieli okazję zwiedzić Arboretum SGGW w Rogowie
Na kolejną w tym roku konferencję Stowarzyszenia Producentów Ozdobnych Roślin Cebulowych (Skierniewice, 27–28 września) zaproszono holenderskich i polskich
prelegentów. Pędzeniu cebulowych roślin ozdobnych
w doniczkach poświęcony był wykład Cor Conijn z Międzynarodowego Centrum Cebul Kwiatowych, a o chorobach
i zaburzeniach fizjologicznych tulipanów podczas pędzenia mówił Wim Granneman, prywatny doradca ds. roślin
cebulowych. Referat dotyczący uprawy mieczyków w gruncie i pod osłonami przedstawiła mgr Małgorzata Antkowiak
z Uniwersytetu Technologiczno-Przyrodniczego w Bydgoszczy. Pracownicy Instytutu Ogrodnictwa w Skierniewi-
cach omówili możliwości ochrony roślin cebulowych
przed szkodnikami (dr Grażyna Soika) oraz przed chorobami (prof. Czesław Skrzypczak), a dr Jadwiga Treder zreferowała wyniki badań dotyczących składu chemicznego
tulipanów pochodzących z różnych plantacji.
Zdzisław Woźniak, wiceprezes PZO zapoznał uczestników konferencji z aktualnymi działaniami Polskiego
Związku Ogrodniczego, a Dariusz Szostak, doradca podatkowy – ze specyfiką opodatkowania działalności rolniczej podatkiem dochodowym i podatkiem od towarów
i usług. (D.P.G.)
Szczegóły – w następnym numerze OWK.
ROLNICTWO W POLSKIEJ PREZYDENCJI
Rolnicy najbardziej skorzystali z naszej akcesji do Unii Europejskiej. Czy nowy budżet UE też będzie dla nich
łaskawy? Na te pytania starał się odpowiedzieć prof. Stanisław Kowalczyk, Główny Inspektor Jakości Handlowej
Artykułów Rolno-Spożywczych podczas konferencji prasowej zorganizowanej przez Fundację im. Andrzeja Frycza
Modrzewskiego – Centrum Analiz Strategicznych oraz Polskie Stowarzyszenie Prointegracyjne – Europa.
W najbliższych miesiącach planowana jest dyskusja nad budżetem UE na lata 2014–2020. Na dopłaty bezpośrednie przeznacza się większość pieniędzy; spośród 390 mld euro obecnego budżetu WPR pochłonęły one 290
mld. Zapowiadana reforma zakłada: niewielkie zmiany w obecnym systemie; rezygnację z WPR – raczej nierealną
(jej zwolennikami są płatnicy netto), albo ustalenie stałej stawki dopłat bezpośrednich (powiększonej o dodatkowe środki dla gospodarstw na obszarach o niekorzystnych warunkach lub na terenach szczególnie cennych przyrodniczo i środowiskowo). Polska opowiada się za trzecim rozwiązaniem. Od 2007 roku systematycznie rezygnuje się ze wsparcia mechanizmów rynkowych, gdyż WTO oskarża Unię Europejską o zaburzenie konkurencyjności.
Program Rozwoju Obszarów Wiejskich zakłada natomiast wsparcie finansowe w ramach modernizacji rolnictwa
oraz tworzenie alternatywnych miejsc pracy, co ma zapobiec migracji z obszarów wiejskich.
Czy Polska wykorzystuje czas prezydencji, aby wywalczyć dla siebie korzystniejsze warunki? W Unii okres decyzyjny jest wyjątkowo długi. Podczas naszego przewodnictwa finalizowane są wcześniejsze projekty. Dlatego
musimy przede wszystkim starać się forsować te pomysły, które są zgodne z naszymi interesami i mają zgodę
większości. I to w ramach przewidywanego budżetu WPR, który prawdopodobnie będzie niższy o 3–4% od aktualnego. (J.Sz.)
7
RYNEK
opracował Tomasz
JAKOŚĆ WARZYW I OWOCÓW
Na polskim rynku poprawia się jakość świeżych owoców
i warzyw oferowanych do sprzedaży. Świadczy to o wzrastającej świadomości sprzedawców co do obowiązku stosowania norm handlowych Unii Europejskiej. W pierwszej połowie
br. skontrolowano jakość świeżych owoców (pomarańcze,
mandarynki, cytryny, kiwi, jabłka, winogrona) i warzyw (pomidory, papryka, ogórki, czosnek) w ponad 200 podmiotach
gospodarczych – informuje FAMMU/FAPA na podstawie Farmera i IJHARS. Wymagań unijnych nie spełniało około 18%
produktów; najwięcej nieprawidłowości (16%) dotyczyło ich
znakowania. Stwierdzono mniej uchybień w porównaniu
z analogicznym okresem w latach poprzednich.
REKORDOWE CENY JABŁEK
W ZACHODNIEJ POLSCE
Smoleński
je polski portal rolny za FAMMU/FAPA. Dominować będzie
‘Golden Delicious’ (około 252 tys. t), zbiory odmiany ‘Idared’
i ‘Jonagold’ mają wynieść po 157 tys. t, ‘Jonathana’ – 73 tys.
ton, ‘Gali’ – 31 tys. ton, a pozostałych odmian – około 377
tys. ton.
KONIEC EMBARGA NA EGIPSKIE
PRODUKTY
Kraje członkowskie Unii Europejskiej odniosły się przychylnie do propozycji Komisji Europejskiej dotyczącej częściowego zniesienia embarga wprowadzonego na wybrane
produkty pochodzące z Egiptu – informuje FAMMU/FAPA.
Obostrzenia w imporcie wprowadzono po rzekomym wykryciu powiązania pomiędzy bakterią E. coli a egipskimi towarami. Na razie zniesione zostaną ograniczenia dotyczące warzyw strączkowych – zwłaszcza zielonej fasoli i grochu w strąkach. Prawdopodobnie do końca października zniknie embargo na pozostałe warzywa (świeże i suszone).
SEZONU MALINOWY ZAKOŃCZONY
Z powodu wiosennych przymrozków i deszczowego lata
sadownicy w zachodniej Polsce zebrali zaledwie 10% spodziewanych plonów – informuje sadownictwo.com.pl
za dziennikiem Fakt. We wrześniu i w październiku bieżącego roku za kilogram najtańszych dorodnych jabłek z polskich
sadów trzeba zapłacić nie mniej niż 3 zł. Cena detaliczna niektórych odmian przekroczyła 4 zł. Handlowcy przewidują
znaczny wzrost cen na wiosnę. Według ekspertów, cenową
sytuację na rynku może poprawić import tych owoców z półkuli południowej oraz z europejskich przechowalni.
JABŁKA GRÓJECKIE
Jabłka grójeckie zostały zarejestrowane przez Komisję
Europejską jako Chronione Oznaczenie Geograficzne – informuje portal MRiRW. Charakteryzują się one pięknym czerwonym rumieńcem, większym od przeciętnego średnio o 5%.
Wpływa on nie tylko na ładny wygląd tych owoców, ale
świadczy również o wyższej zawartości barwników, głównie
antocyjanów i karotenoidów. Ponadto jabłka grójeckie charakteryzują się kwasowością wyższą od przeciętnej dla danej
odmiany średnio o 5%.
WIĘCEJ JABŁEK NA UKRAINIE
Szacuje się, że tegoroczne zbiory jabłek na Ukrainie wyniosą 1,049 tys. ton, wobec 897,0 tys. ton w roku minionym.
Tegoroczna produkcja będzie więc o 17% wyższa – informu-
8
Na początku października br. zakończył się w wielu zakładach przetwórczych i chłodniach skup malin. Handlowcy
podkreślali, że ich jakość odbiegała od wymaganej. Owoce
były drobne z powodu suszy oraz niższej temperatury w nocy. Za owoce w klasie ekstra producenci otrzymywali
3,00–3,50 zł/kg loco zakład – informuje Zakład Ekonomiki
Ogrodnictwa IERiGŻ-PIB. Ceny skupu były porównywalne
z rokiem ubiegłym. Od kilku lat na rynku krajowym widoczna jest stabilizacja cen skupu późnych odmian malin.
ZBIORY I CENY SZPINAKU
Brak opadów na dużym obszarze kraju na przełomie września i października br. wpłynął na obniżenie plonów szpinaku ze
zbioru jesiennego. Zdaniem handlowców z woj. lubelskiego,
spadki plonów sięgają ponad 10–20% w porównaniu z rokiem
ubiegłym. Ceny skupu szpinaku w woj. lubelskim wynosiły
około 0,50 zł/kg loco zakład, tj. o 10% więcej niż rok temu
– podaje Zakład Ekonomiki Ogrodnictwa IERiGŻ-PIB. Według
producentów, nie pokrywają one dostatecznie spadku plonów.
JABŁKA NA PRZECIER
Ceny skupu jabłek przeznaczonych do produkcji koncentratu utrzymywały się na przełomie września i października br. powyżej cen ubiegłorocznych. Większa podaż jabłek do produkcji przecieru wpłynęła na spadek cen skupu do 0,50–0,65 zł/kg
loco zakład (w ubiegłym roku – 0,65–0,75 zł/kg loco zakład)
– informuje Zakład Ekonomiki Ogrodnictwa IERiGŻ-PIB. Z roku
na rok wzrasta zapotrzebowanie na ten surowiec, który jest wykorzystywany do produkcji ciast, musów i odżywek dla dzieci.
CEBULA DO MROŻENIA
Zakłady przetwórcze skupujące cebulę obieraną do mrożenia mogą na razie zaliczyć ten sezon do udanych. Plon ce-
buli (np. w woj. kujawsko-pomorskim na dużych plantacjach
przekracza często 70 t/ha) oraz wyrośnięta cebula (mała
ilość w kalibrażu poniżej 60+) wpływają na obniżenie kosztów obierania. W woj. kujawsko-pomorskim ceny skupu nie
przekraczają 0,70 zł/kg, podczas gdy rok temu dochodziły
do 1,30 zł/kg loco zakład – informuje Zakład Ekonomiki
Ogrodnictwa IERiGŻ-PIB.
kraczały poziomu z lat ubiegłych, a potrzeby przetwórstwa
były w dużym stopniu zaspokojone.
PORY W WOJ. PODLASKIM
‘PATEN’ NAJDROŻSZY NA EKSPORT
W październiku br. trwał intensywny skup gruszek na eksport. W wyniku większych plonów nastąpił spadek cen skupu
w porównaniu z poprzednim rokiem, kiedy ceny przekraczały 2 zł/kg. Ceny skupu większości odmian we wrześniu
i w październiku były dość stabilne (do 1,70 zł/kg). Zakład
Ekonomiki Ogrodnictwa IERiGŻ-PIB informuje, że najwięcej
można było uzyskać za odmianę ‘Paten’ w kalibrażu 60+,
a najmniej za ‘Lukasówkę’ w kalibrażu 60+.
FASOLA SZPARAGOWA
DLA PRZETWÓRSTWA
Na początku października br. zakończył się skup fasoli
szparagowej w większości zakładów przetwórczych. Był on
o ponad tydzień dłuższy niż rok temu. Ceny skupu pod koniec kampanii dochodziły do około 0,70 zł/kg loco zakład.
Sezon można zaliczyć do udanych, ponieważ ceny nie prze-
Wskutek niższych plonów porów w woj. podlaskim wzrastają ceny skupu w zakładach przetwórczych. Przyczyną mniejszych zbiorów jest brak nawadniania w warunkach
suszy. Ceny skupu na przełomie września i października br.
wynosiły 0,85–1,00 zł/kg loco zakład. Według Zakładu Ekonomiki Ogrodnictwa IERiGŻ-PIB, jeśli w październiku spadnie
deszcz, to nastąpi przyrost masy surowca i spadek cen skupu poniżej 0,90 zł/kg.
9
RYNEK
Owocne refleksje
Drzewka z Niderlandów
Dr Grzegorz Klimek
IN STY TUT OGRODNICTWA
J
uż od początku tegorocznego okresu wegetacyjnego było wiadomo, że podaż materiału szkółkarskiego będzie tej
jesieni bardzo ograniczona z powodu dotkliwych strat
spowodowanych przez dwie ostatnie zimy. Nie znano natomiast popytu na drzewka. Dość duże szkody mrozowe wystąpiły również w sadach jabłoniowych. Ostatnie zimy w sposób
nader spektakularny przypominają nam o tym, że większość
uprawianych obecnie w Polsce odmian jabłoni nie odznacza
się znaczną odpornością na mróz. Ceny hurtowe za jabłka
w sezonie 2010/11 były porównywalne tylko z sezonem 2007/08. Wtedy jednak średnie plony jabłek w badanych
przeze mnie gospodarstwach wynosiły 15,9 t/ha. W ostatnim
sezonie było to 28 t/ha. Finansowo był to zatem sezon znacznie pomyślniejszy niż tamten. Z wielu powodów ekonomiczne
prognozy na rozpoczynający się sezon 2011/12 także są dość
pomyślne.
Wszystkie te czynniki spowodowały, że popyt na drzewka
jest bardzo wysoki. Szczególnie brakuje materiału dobrej jakości. „Knipy” z więcej niż siedmioma rozgałęzieniami stanowią
zwykle nie więcej niż 10–15% produkcji drzewek jabłoni. W tym
zaś roku jest ich nie więcej niż 30% w stosunku do przeciętnego roku. Dlatego krajowe renomowane szkółki proponują swoim
klientom zakup materiału w szkółkach holenderskich, belgijskich czy włoskich. Szkółkarze polscy czynią takie zakupy
w miarę bezpiecznymi, dobierając kontrahentów, których zdołali poznać z dobrej strony. Nie oznacza to oczywiście, że przyjmują odpowiedzialność za kupowany tam materiał. W razie
jednak ewentualnych kłopotów, dopomagają w stosownych interwencjach. Ceny drzewek „7+” to często ponad 4 euro
za sztukę, a w przypadku szczególnie atrakcyjnych odmian
(np. ‘Gala Schniga’) w przeliczeniu przekraczają nawet 20 zł.
Wielu sadowników zakłada jednak nowe kwatery, korzystając
z funduszów PROW. Nie mają oni pewności, czy obecne znaczne udogodnienia w inwestowaniu utrzymają się także po roku 2013, decydują się więc na zakup materiału nawet po tak
wysokich cenach.
W ocenie ekspertów takie zakupy mogą być jednak dość ryzykowne. Składa się na to zarówno konieczność transportu
materiału na bardzo duże odległości, jak i fakt, że został on wyprodukowany w znacznie łagodniejszych warunkach klimatycznych niż polskie. Tajemnicą poliszynela jest także i to, że
zgodnie z zachodnimi normami jakościowymi, sprzedawany
do Polski materiał to zaledwie „słaba jedynka”.
Z tych powodów są sadownicy, którzy zamiast tego decydują się na nabycie oferowanych obecnie przez szkółkarzy tzw.
„drzewek 7-miesięcznych”. W Holandii czy Belgii nazywa się je
„9-miesięcznymi”, co oczywiście wynika z różnego okresu wegetacji. W obydwu przypadkach chodzi bowiem o materiał
szczepiony w ręku. Uszlachetnia się go na przedwiośniu i wykopuje ze szkółki jesienią tego samego roku. Od obecnego ro-
10
SKIER NIE WI CE
ku badam takie drzewka w swoim doświadczeniu (odmiany:
‘Najdared’, ‘Szampion Reno 2’, ‘Mutsu NK’, ‘Red Jonaprince’,
‘Gloster’). Tymczasem mogę powiedzieć tyle, że nawet jeżeli
zostały posadzone w kwietniu wprost z chłodni i zupełnie bez
rozgałęzień, to we wrześniu mają ich siedem i więcej oraz, że
zawiązały wiele pąków kwiatowych. Oczywiście, trzeba brać
pod uwagę rekordową ilość opadów tego lata. Aby osiągnąć
podobne rezultaty w przeciętnym czy suchym roku, kwatery takich drzewek trzeba będzie pieczołowicie nawadniać. Pielęgnacja koncentrowała się na konsekwentnym usuwaniu pędów
konkurujących z przewodnikiem. Drzewka ‘Szampiona Reno 2’
już w roku sadzenia miały 2–6 jabłek. U innych odmian owoce
pojawiały się sporadycznie. O ile nie dojdzie do żadnych niespodzianek pogodowych, to już w przyszłym roku najprawdopodobniej dadzą znaczący plon. Za 7-miesięczne drzewka
z 3–4 rozgałęzieniami, trzeba będzie w tym roku zapłacić
6–10 zł. Najwyższe ceny dotyczą odmiany ‘Red Jonaprince’.
Więcej potrafię powiedzieć o dwuletnich drzewkach tych samych odmian, ze szczepienia w ręku, ale w momencie sadzenia także pozbawionych rozgałęzień. Podobnie jak 7-miesięczne, zostały wysadzone na miejsce stałe wprost z chłodni, a wypadów nie było. Ich pielęgnacja w pierwszym roku jest taka sama, jak materiału siedmiomiesięcznego. Owocowanie rozpoczęło się w drugim roku po posadzeniu i było zróżnicowane
w zależności od odmiany: ‘Mutsu NK’ – 1 kg z drzewka, ‘Red
Jonaprince’ – 1,6 kg, ‘Szampion Reno 2’ i ‘Najdared’ – około 2 kg, ‘Gloster’ – 3,7 kg. W roku trzecim ‘Mutsu NK’ dała 8,3 kg z drzewka, ‘Red Jonaprince’ – 7,4 kg, ‘Najdared’
– 6,2 kg, ‘Szampion Reno’ 2 – prawie 8 kg, zaś ‘Gloster’
– 10,7 kg. A zatem, przy korzystnych cenach owoców w ubiegłym sezonie, zwrot kosztów materiału szkólkarskiego nastąpił
już w drugim roku po posadzeniu (za wyjątkiem ‘Mutsu NK’).
Wolno się spodziewać, że podobny będzie rozwój sytuacji
w przypadku drzewek 7-miesięcznych.
Jeśli chodzi o odmiany cieszące się największym zainteresowaniem sadowników, to czołowe pozycje tej listy pokrywają
się z pozycją tych odmian na liście najbardziej opłacalnych
w uprawie przez ostatnich 7 lat. A zatem dobry sadownik potrafi
dobrze liczyć. Trzeba więc wymienić: ‘Golden Delicious’ (alternatywnie z ‘Mutsu NK’), ‘Ligola’, ‘Galę’ (szczególnie sporty:
‘Royal, Schniga’ czy ‘Natali’), ‘Glostera’, ‘Pinovę’ i ‘Jonagoldy’
ze szczególnym uwzględnieniem ‘Red Jonaprince’ oraz ewentualnie ‘Najdareda’.
Jestem w trakcie sporządzania szczegółowych opracowań
zarówno w zakresie alternatywnych typów sadów jabłoniowych, dających szybko wysokie plony, jak też dogłębniejszej
ekonomicznej charakterystyki najatrakcyjniejszych odmian jabłoni. Racjonalne połączenie obu wymienionych czynników
wydaje się kluczem do sukcesu. O sytuacji na rynku materiału
szkółkarskiego innych gatunków – przy najbliższej okazji. n
Pomidorowe nowości (cz. I)
Agnieszka Majewska
Prezentacja odmian w stoisku firmy Syngenta Seeds
T
ygrysie, mięsiste, śliwkokształtne, bawole serca, malinowe – hodowcom udało się odmienić pomidora przez
wszystkie przypadki. Choć głównym kryterium wyboru
odmiany nadal jest wielkość owoców, producenci nie muszą
już podejmować decyzji w oparciu o tę jedną cechę.
ODMIANY MIĘSISTE
Konsumenci, którzy kupują warzywa na rynkach lokalnych, gdzie najczęściej sprzedaje się odmiany mięsiste,
poszukują przede wszystkim pomidorów smacznych. Liczy się też wielkość owoców. – W ostatnich latach za większe pomidory osiągano wyższe ceny, łatwiejsza była również ich sprzedaż, dlatego producentów zainteresuje zapewne nasza nowa odmiana wielkoowocowa polecana do nasadzeń od połowy stycznia. Pomidor 72-614 F1,
o podwyższonej odporności na mączniaka prawdziwego,
który w tym roku wprowadzamy do sprzedaży, ma bardzo
duże (240–280 g), lekko spłaszczone i lekko karbowane
owoce, bez tendencji do mikrospękań. Rośliny są silne
i doskonale znoszą wysoką temperaturę latem. Producenci, u których testowaliśmy tę odmianę, chwalili ją głównie
za wielkość i wyrównanie owoców. Wielu z nich zwróciło
też uwagę na brak tendencji do przerastania i deformacji.
Co ważne, siewki pomidora 72-614 F1 można szczepić
i w ten sposób poprawić wielkość owoców latem i jesienią
– przekonywał Paweł Strauchmann – przedstawiciel firmy
Rijk Zwaan. Nasiona tej odmiany, która w najbliższym czasie ma otrzymać oficjalną nazwę, są już dostępne w sprzedaży, także w formie certyfikowanych nasion GSPP, wolnych od raka bakteryjnego.
Nową propozycją z grupy pomidorów mięsistych jest
też Brightina F1 – odmiana charakteryzująca się generatywnym wzrostem, co wyróżnia ją wśród innych odmian
wielkoowocowych. – W tym roku była ona testowana w wielu miejscach w kraju, na łącznej powierzchni 15 ha. Producenci byli z niej bardzo zadowoleni.
Brightina F1 ma przewagę cech generatywnych, dzięki
czemu dużo łatwiej jest sterować jej uprawą, nawet w starszych szklarniach. Jest to odmiana „szybka”, która daje
bardzo wysoki plon wczesny, 7–10 dni wcześniejszy
od Growdeny, wytwarza też jedno, czasem dwa grona więcej. Producentom podoba się też to, że owoce odmiany Brightina F1 na początku są duże i mięsiste,
a w późniejszym okresie mniejsze (170–190 g). W pełni
sezonu 30% owoców ma wielkość BBB, a 70% BB, czyli
jest ich najwięcej w kalibrażu najpopularniejszym, które
najłatwiej jest sprzedać. Mają wygląd pożądany na rynku,
są twarde, twardsze od Growdeny, płaskie, lekko żebrowane, mają też krótką, zagiętą szypułkę, dzięki czemu nadają się do sortowania mechanicznego – przekonywał Rafał Alfut – menadżer produktu w firmie Syngenta Seeds.
Podobne cechy uprawowe charakteryzują również nowość wprowadzoną w tym roku na rynek przez firmę
Enza Zaden. Silnie rosnąca Fizuma F1, z przewagą cech
generatywnych, tworzy rośliny o półotwartym pokroju, co
znacznie ułatwia ich pielęgnację. Owoce są trwałe, dzięki
czemu bez problemu znoszą mechaniczne sortowanie
i transport. – Ta odmiana jest wydajna przez cały okres
uprawy, daje bardzo dobry plon wczesny. W początkowym okresie wzrostu roślin owoce osiągają masę 200–
220g, a w pełni lata 160–180 g, czyli typowe BB do sortowania w tym okresie – informował Bernard Zioło, przedstawiciel Enza Zaden. Drugą nowością w ofercie firmy jest
pomidor mięsisty Felinto F1 o większych owocach, polecany przede wszystkim producentom, którzy w pełni lata potrzebują owoców o masie 200–220g. – Główne zalety
Felinto F1 to dobre wiązanie przez cały okres wzrostu oraz
11
WARZYWNICTWO
Fizuma F1 w stoisku firmy Enza Zaden
kształtne, trwałe i duże owoce bez tendencji do mikrospękań. Co ważne, rośliny tej odmiany mają dobry wigor, więc
są stosunkowo łatwe w uprawie; w późniejszym okresie
można je prowadzić bez regulacji gron. Felinto F1 można
też uprawiać w nieco niższej temperaturze bez ryzyka, że
owoce będą zniekształcone. Jednak przy „chłodniejszym
prowadzeniu” traci się trochę na wczesności odmiany
– wyjaśniał B. Zioło.
W segmencie odmian mięsistych ciekawie zapowiada się
także odmiana testowa firmy De Ruiter Seeds, Monsanto
– DRW 7848 F1. Jak informowała dr Katarzyna Tykarska, zajmująca się rozwojem produktu firmy, ważnym plusem tej odmiany, poza odpornością na mączniaka prawdziwego, jest
doskonały smak, twardość i trwałość owoców. – Owoce DRW 7848 F1 są dość duże, wielkości między odmianami
Torero F1 a Starbuck F1. Są też bardzo trwałe. W badaniach
przechowalniczych, które prowadziłam, twardość owoców
była porównywalna do twardości owoców Torero F1, ale po tygodniu i dwóch tygodniach wyniki przemawiały na korzyść
odmiany testowej. Można się spodziewać, że cecha ta
u DRW 7848 F1 będzie lepsza. W tym roku planujemy przeprowadzenie kolejnych testów w gospodarstwach – dodała.
ODMIANY ŚREDNIOOWOCOWE
Pomidory w rozmiarze BB sprzedawane są nie tylko
w marketach czy na giełdach, ale stanowią też największy
procent pomidorów eksportowanych. Popularność i popyt
na owoce średniej wielkości widać nie tylko w sklepach,
ale też w katalogach odmian wszystkich firm nasiennych.
Najwięcej nowości w tym roku wprowadzono właśnie
w tym segmencie.
Listell F1 jedna z wielu odmian w ekspozycji De Ruiter Seeds/Monsanto
Jedną z nich jest Listell F1. Główne zalety tej odmiany
to wysoki plon owoców doskonalej jakości, w preferowanym przez konsumentów kalibrażu BB+, a także silny wigor i zbalansowany, ale generatywny charakter wzrostu
od początku produkcji. – W tym roku odmiana Listell F1
po raz pierwszy była uprawiana na większej powierzchni
w szklarniach jednej z grup producenckich z rejonu Kalisza. Producenci już zamówili większą ilość nasion, więc
dla mnie jest to najlepsza odpowiedź na pytanie, czy odmiana jest dobra. Myślę, że producentom podoba się
przede wszystkim jej plenność, która przy odpowiedniej
regulacji gron (do 5–6 owoców), jest wyższa niż odmiany
Admiro F1. Większa jest też masa owoców, która wynosi 170–180 g, i trwałość pozbiorcza. Listell F1 to trochę inny segment niż Admiro F1. Nie do końca można je porównywać. Listell F1 jest odmianą o bardzo atrakcyjnych i bardzo trwałych owocach, które wybarwiają się równomiernie
nawet, jeśli są zbierane w kolorze nr 2 lub 3. Co ważne,
jest to pomidor wczesny, szklarniowy, polecany do uprawy przedłużonej. Wnoszenie roślin do szklarni można rozpocząć w połowie stycznia – informowała dr Katarzyna Tykarska z firmy De Ruiter Seeds Monsanto.
Kolejną ważną nowością w grupie pomidorów średnioowocowych jest wczesna odmiana Tomala F1 firmy Rijk
Zwaan. Była testowana między innymi w gospodarstwie
Piotra Kociszewskiego, członka grupy Vegapol. Jej główną zaletą jest wysoka trwałość owoców, dzięki której można sortować je mechanicznie, oraz ich wyrównanie
– około 80% stanowią owoce w kalibrażu BB. Według
Pawła Strauchmana, główną zaletą tej odmiany, poza wysoką jakością owoców, jest zrównoważony wzrost roślin
i krótkie międzywęźla, co ułatwia uprawę w niższych
Enza Zaden Poland
obiektach. – Odmianę Tomala F1 polecamy do nowoczesnej uprawy w wełnie mineralnej, także do wczesnych nasadzeń, między innymi ze względu na jej wysoką zdrowotność, a przede wszystkim odporność na mączniaka prawdziwego. Ważną jej cechą jest też łatwość produkcji rozsady, która nie ma tendencji do wybiegania. Można ją
szczepić na przykład na podkładce Emperador F1, co daje bardzo dobre wyniki produkcyjne – dodał.
Odmiana o zwiększonej odporności na mączniaka
prawdziwego znalazła się też w aktualnej ofercie firmy
Enza Zaden. Tegoroczna nowość – Kanavaro F1, to interesująca propozycja dla ogrodników, którzy potrzebują
mniejszych owoców, w kalibrażu BB i B, o dużej trwałości,
nadających się do sortowania mechanicznego. Zdaniem
Bernarda Zioło, przedstawiciela firmy, jest to atrakcyjna oferta dla producentów, którzy sprzedają pomidory
do marketów, lub w dużym hurcie. – Pomidor Kanavaro F1
tworzy owoce mniejsze, 130–160-gramowe, kształtne,
błyszczące i równomiernie wybarwione. Co istotne, udział
takich owoców handlowych jest duży, ponieważ odmiana ta jest mało podatna na tworzenie kwiatów królewskich, z których powstają staśmione owoce. Kanavaro F1
jest odmianą wczesną. Przez cały okres uprawy zachowuje silny wigor i, co równie ważne, dobrze i równomiernie
wiąże owoce, nawet wtedy, gdy warunki atmosferyczne
nie sprzyjają uprawie szklarniowej. Zaletą tej odmiany jest
też łatwość pielęgnacji – rośliny mają półotwarty pokrój,
a ich wierzchołki nie odchylają się od sznurków – przekonywał.
W segmencie pomidorów średnioowocowych pojawiła
się też nowa odmiana krajowa – Bruno F1. Jest przeznaczona do uprawy w tunelach oraz w gruncie przy palikach. Została wyhodowana w Zakładzie Ogrodniczym
Przyborów. Rośliny cechuje nieograniczony wzrost, silny
wigor i odporność na niekorzystne warunki atmosferyczne, przede wszystkim letnie upały. Jak podkreśliła Zofia
Bartkowska – przedstawicielka firmy, odmiany wyhodowane w Polsce są dużo lepiej przystosowane do zmiennych
warunków atmosferycznych, które co roku sprawiają producentom wiele problemów. – Odmianę Bruno F1 testujemy od kilku lat. Charakteryzuje się ona bardzo wysoką
produktywnością i wczesnością. Mamy nadzieję, że
spodoba się producentom nie tylko ze względu na bardzo
dobre cechy agrotechniczne, ale też wysoką jakość owoców (twarde, kuliste, ciemnoczerwone z pięknym połyskiem).
W tym roku w sprzedaży będzie też nowy pomidor
średnioowocowy firmy Syngenta Seeds. Odmiana T48273 F1
łączy w sobie trzy cechy ważne dla producentów, którzy
współpracują z sieciami sklepów dyskontowych lub eksportują zebrane owoce. – Na podstawie dwuletnich testów
można powiedzieć, że odmiana ta jest bardzo plenna,
wczesna i że przez cały sezon tworzy wyrównane owoce,
w większości w kalibrażu BB. Pomidory tej wielkości są
chętnie kupowane w supermarketach Owoce są trwałe,
twarde, mają zagiętą szypułkę, doskonale nadają się
do upraw wielkotowarowych i tzw. sprzedaży w dużym hurcie. Dodatkową zaletą tej odmiany jest łatwość uprawy oraz
odporność na mączniaka prawdziwego. Rośliny są zbalansowane, co gwarantuje pewność plonowania nawet w czasie niekorzystnej pogody – tłumaczył Rafał Alfut, menadżer
produktu Syngenta Sees. Nowa odmiana otrzyma oficjalną
nazwę jeszcze przed końcem roku.
n
Kanavaro F1 (F 26.34064)
Odporność wysoka (HR): ToMV /Ff:1-5/Va/Vd/Fol:0,1/For
Odporność średnia (IR): MaMiMj/On
4 Rośliny o dobrym wigorze przez cały okres uprawy
4 Szybki rozwój gron
4 Dobre i równomierne zawiązywanie owoców
w niekorzystnych warunkach pogodowych
4 Rośliny łatwe w pielęgnacji
4 Dobra odporność (IR) na mączniaka prawdziwego
4 Wysoki plon wczesny i całkowity
4 Średnia masa owocu 130–160 g (bez regulacji gron)
4 Owoce kształtne, okrągłe, z błyszczącą skórką,
wybarwiające się bardzo równomiernie
4 Bardzo wysoka jakość i twardość owoców
4 Grona bardzo wyrównane – bez tendencji do tworzenia
nadmiernie przerośniętych owoców, tzw. królewskich
Dodatkowe informacje
Począwszy od sezonu 2008/2009, odmiana
Kanavaro F1 była testowana w normalnych
warunkach uprawowych w północnej i centralnej
Europie. Uzyskała bardzo wysokie plony
w połączeniu z doskonałą jakością owoców.
Kanavaro F1 polecana jest głównie do przedłużonej
uprawy szklarniowej. Rośliny wykazują silny wigor
przy jednoczesnym łatwym zawiązywaniu owoców.
Pokrój roślin półotwarty. Wierzchołek rośliny nie
wykazuje tendencji do odchylania się od sznurka,
co skraca czas pielęgnacji roślin.
Dodatkową zaletą jest dobra odporność (IR)
na mączniaka prawdziwego na pomidorze.
Owoce lekko spłaszczone, łatwe do zbioru,
utrzymują twardość nawet po długim transporcie.
02-796 Warszawa, ul. Wąwozowa 29
tel. 22 649 52 07
tel./fax 22 649 52 67
www.enzazaden.com
WARZYWNICTWO
Holenderskie
Dni Pomidora
Marta Szyperek
U
czestnicy spotkania, m.in. z Holandii i z Polski, mogli obejrzeć 71 odmian pomidora (mięsiste, gronowe, koktajlowe, śliwkokształtne), rosnących w nowoczesnej szklarni o powierzchni 9000 m2. Do dyspozycji
mieli katalog, zawierający dokładne informacje (zbierane
co tydzień), tj.: wielkość plonowania w kolejnych tygodniach, masa owoców i ich jakość (zawartość soku, zawartość cukrów), wyniki fitomonitoringu oraz ocena pracochłonności zabiegów pielęgnacyjnych.
Nasiona odmian pomidorów wysiano 8 listopada, a nasiona podkładek – 2 listopada 2010 r. Rozsadę (dwupędowa szczepiona, głównie na podkładce Emperador F1)
wstawiono do szklarni 3 stycznia br. Z powodu niekorzystnych warunków pogodowych, m.in. niskiej intensywności
światła, posadzono ją około 2 tygodnie później w zagęszczeniu 2,5 szt./m2. Odległość między wierzchołkami roślin
w rzędzie wynosiła 50 cm. Uprawę prowadzono w systemie „V” w matach z wełny mineralnej Grodan Vital. Rośliny dokarmiano dwutlenkiem węgla. Na początku uprawy
stosowano ruchomą kurtynę oraz podwieszaną folię perforowaną (usunięto ją w lutym). Na roślinach odmian mięsistych i gronowych dodatkowy pęd wyprowadzono w 5.
tygodniu uprawy (początek lutego), uzyskując zagęszczenie 3,3 szt./m2. W 10. tygodniu produkcji odmiany koktajlowe zagęszczono do 4,2 szt./m2, a odmiany „specjalne”
w 14. tygodniu – do 5 szt./m2. Rośliny ogłowiono w 2. tygodniu września oraz pod koniec tego miesiąca.
Z pomidorów mięsistych szczególną uwagę zwracała
odmiana Tomala F1. Jej ładnie wybarwione (na czerwono)
owoce (160–180 g) przez cały sezon mają wielkość 2B, są
delikatnie spłaszczone i karbowane. Charakteryzują się
14
Uczestnicy Dni Pomidora w Trial Center Tomato
Tomala F1
bardzo dobrą trwałością pozbiorczą. W trakcie wegetacji,
liczbę kwiatów w pierwszym gronie regulowano do 4,
a w kolejnych gronach do 5. Do 34. tygodnia roku zebrano 50,41 kg/m2. Rośliny mają krótkie międzywęźla, są łatwe w uprawie. Nową propozycją, która od nowego sezonu będzie testowana w polskich warunkach, jest odmiana pod numerem 72-528 F1. W szklarni doświadczalnej
średnia masa owoców wyniosła 175 g, a plon – 50,22
kg/m2.
Endeavour F1 szczepiona na podkładce Emperador F1 – odmiana gronowa
o intensywnie czerwonych owocach i trwałej, grubej szypule
Levanzo F1
godnia roku wyniósł 42,92 kg/m2, a Cappricia F1 – 46,68
kg/m2. Urozmaiceniem oferty dla polskich producentów
może być Arvento F1 – obecnie najpopularniejsza odmiana w Holandii, przeznaczona do zbioru pojedynczych
owoców (90–100 g). Są one bardzo wyrównane, kuliste,
twarde, ładnie wybarwione. W produkcji w Trial Centre Tomato znalazły się także odmiany: koktajlowe – Amoroso F1,
Pinoso F1; cherry – Tastery F1, Sassari F1 i śliwkokształtne
– Solarino F1, Tovale F1.
n
Z pomidorów w segmencie tzw. średniego grona zaprezentowano m.in. odmianę
Cappricia F1
Wśród odmian o dużych owocach (140–160 g), uprawianych w Polsce, przeznaczonych do zbioru w gronach,
zwrócono uwagę na Levanzo F1 (średnia masa 149 g)
oraz Endeavour F1 (155 g). Pierwsza z nich jest bardziej
generatywna, ma otwarty pokrój i krótsze liście. Jest plenna, do 34. tygodnia roku zebrano 47,46 kg/m2. Owoce są
czerwone, błyszczące, dobrej jakości. Endeavour F1 – najbardziej polecana w tym segmencie, wyróżnia się wyrównanym wzrostem i silniejszymi roślinami. Zdaniem Leo
van Meursa, jest bardzo plenna – do 34. tygodnia zebrano 53,48 kg/m2. Owoce, wyrównane pod względem wielkości, mają intensywnie czerwoną skórkę. Trwała i gruba
szypuła grona długo zachowuje wysoką jakość po zbiorze. Odmiana ta wykazuje mniejszą podatność na wirusa
mozaiki pepino, dlatego też zainteresowanie jej uprawą
wzrasta. Jak poinformował Paweł Strauchmann, specjalista z firmy Rijk Zwaan, w przyszłym roku w polskich
szklarniach prawdopodobnie będzie testowana odmiana pod numerem 72-488 F1 o owocach identycznej wielkości jak Endeavour F1 (140–160 g). W doświadczeniu
średnia ich masa wynosiła 157 g, a plon – 51,18 kg/m2
(do 34. tygodnia roku).
W szklarni w Kwintsheul z odmian o mniejszych owocach (110–120 g) zbieranych w całych gronach zaproponowano Mecano F1 (średnia masa owoców 119 g) oraz
Cappricia F1 (121 g). Rośliny charakteryzują się otwartym
pokrojem i krótkimi międzywęźlami, co ułatwia prowadzenie zabiegów pielęgnacyjnych. Owoce są wyrównane, intensywnie czerwone, smaczne. Plon Mecano F1 do 34. ty-
15
WARZYWNICTWO
Podłoża do uprawy
Mariusz Podymniak
HORTUS MEDIA
WEŁNA CORAZ DOSKONALSZA
Grodan – lider w produkcji podłoży z wełny mineralnej, ciągle rozwija linie swoich produktów. – W aktualnej ofercie mamy
matę Grotop Master, która została bardzo dobrze przyjęta przez
producentów pomidorów, a także dwie nowe maty jednowarstwowe: Classic Forte i Classic. W 2011 roku wprowadzona została na rynek nowa mata Grodan Vital – powiedział Mieczysław
Banach, dyrektor ds. sprzedaży w Polsce. Mata Grodan Vital
wyróżnia się pionowym układem włókien, co umożliwia podsiąkanie wody w górne warstwy, dzięki czemu w całej ich objętości utrzymana jest jednakowa wilgotność i panują wyrównane
warunki do wzrostu korzeni. Ponadto maty te łatwo jest nawadniać; pozwalają utrzymać wilgotność na dziennym poziomie 55–78%.
Firma Grodan kładzie duży nacisk na aspekty związane
z ochroną środowiska naturalnego. W ubiegłym roku zapoczątkowała funkcjonowanie profesjonalnego serwisu związanego z recyklingiem mat po zakończonej uprawie. Może je
odebrać firma zajmująca się utylizacją tego typu odpadów.
Maty po rozfoliowaniu i sprasowaniu trafiają na wysypiska
śmieci, gdzie bardzo dobrze wpisują się w technologię ich
składowania. Korzystając z takiej usługi, ogrodnicy płacą dużo
mniej za odbiór zużytych mat, niż w przypadku odbioru przez
przypadkową firmę. Otrzymują przy tym kartę przekazania odpadów poprodukcyjnych, która jest wymagana przez instytucje państwowe i certyfikujące gospodarstwa (np. Globalgap).
– Od dwóch lat podłoża firmy Grodan są produkowane
w polskim zakładzie w Małkini. Jest to najbardziej zaawansowana technologicznie fabryka firmy Rockwool (macierzysta
spółka firmy Grodan) na świecie, w której, dzięki zastosowanym technologiom, uzyskujemy produkt o bardzo równomiernej strukturze i gęstości – dodał Mieczysław Banach.
Oferta firmy Cultilene wzbogaciła się o nowe typy kostek
uprawowych. Obecnie oferowane są trzy. Kostki Higt Reten-
16
Jak powiedział Mieczysław Banach z firmy Grodan, wśród producentów pomidorów pod osłonami szybko przyjęły się maty Grotop Master
Cultilene oferuje m.in. różne typy kostek z wełny mineralnej do produkcji rozsad
tion (HR) mają przede wszystkim zdolność zatrzymania dużej
ilości wody. Plant Comfort (PC) to kostka o nieco niższej gęstości, ale bardzo szybko reagująca na zmiany wilgotności.
Mniejsza gęstość włókien stwarza bardzo dobre warunki
do rozwoju systemu korzeniowego. Jest to kostka polecana przede wszystkim do produkcji rozsady w systemie zalewowym. W ubiegłym roku w ofercie Cultilene pojawiły się
kostki Quick Reaction (Qr), przy wykorzystaniu których łatwo
można sterować wzrostem roślin, zarówno w produkcji rozsady, jak i w uprawie w szklarni. Rośliny w tych kostkach mają bardziej generatywny charakter wzrostu w początkowym
okresie, co przydaje się w uprawie roślin szczepionych. Ponadto każdy z typów kostki może mieć inną budowę, ułatwiającą wchłanianie wody, np. zagłębienie przy roślinie lub pierścień wokół miejsca na roślinę (donut block). To ostatnie rozwiązanie zapewnia dobre wnikanie wody/pożywki w głąb
kostki, a jednocześnie zapobiega utrzymywaniu się wody
wokół rośliny.
– Naszą ideą jest uzyskanie przede wszystkim jak najbardziej wyrównanego produktu (zarówno kostek uprawowych,
jak i mat) oraz takie dobranie kostki do maty, aby rozprowadzenie wody z kostki było jak najszersze i równomierne
w całej objętości maty – powiedział Paweł Bonarek z Cultilene. Przypomniał on również o matach EXXellent, najnowszym produkcie firmy, w produkcji których zastosowano
technologię x-fibre, czyli nieuporządkowanego układu włókien wełny mineralnej. Zapewnia to wyrównane warunki powietrzno-wodne w całej objętości maty i optymalne do wzrostu korzeni.
A MOŻE NA PERLICIE?
Jerzy Pelar – właściciel firmy Perlit Polska, zachęcał
do uprawy roślin w matach wypełnionych perlitem. Może
mieć on różną gramaturę, dostosowaną do wymagań uprawianych roślin i warunków produkcji w danym gospodarstwie. Perlit jest dobrym podłożem do uprawy roślin w systemach bezglebowych, niestwarzającym problemów z utylizacją po skończonej produkcji. Firma oferuje również doradztwo dotyczące prowadzenia uprawy w tym podłożu. Jak poinformował J. Pelar, w podłożach z jego firmy obecnie najwięcej uprawia się róż, w dalszej kolejności anturium i gerbery,
a zdecydowanie mniej pomidorów i ogórków.
Firma Top-Plants proponowała producentom maty organiczno-mineralne, zawierające oprócz perlitu (50%) włókna drzewne (50%). Jak powiedział Andrzej Bembenista, maty tego typu produkuje firma Knauf Perlite (dostawca perlitu)
we współpracy z niemieckim dostawcą podłoży organicz-
nych – Klessschulte. Połączenie perlitu z włóknem drzewnym
pozwoliło uzyskać podłoże, które jest dobrze napowietrzone
i zatrzymuje wodę. Eliminuje to główny problem mat perlitowych – małą pojemność wodną. Maty tego typu oferowane
są w dwóch postaciach: Grow Bag Medium (zawiera perlit
frakcji 0–3 mm) do produkcji pomidorów oraz Grow Bag Corse (perlit 2–6 mm) do produkcji ogórków, papryki, róż i gerbery. Podłoże powstałe z połączenia perlitu i włókien drzewnych jest przy tym tańsze niż czyste perlitowe czy maty z wełny mineralnej, a więc bardziej atrakcyjne dla ogrodników.
W tym sezonie z dobrymi wynikami było ono testowane
n
w Polsce w uprawie pomidorów i róż.
WARZYWNICTWO
Rozsada
coraz szersza oferta
Mariusz Podymniak
HORTUS MEDIA
ROZSADA Z POLSKI...
W Gospodarstwie Ogrodniczym Grzegorza Krasonia, położonym w Piaskach k. Piotrkowa Trybunalskiego, co roku produkuje się około 4 mln rozsady pomidorów i około 3 mln siewek
tego gatunku. – W tym roku pierwsze siewy pomidorów rozpoczną się 10–15 października, tak aby gotową rozsadę uzyskać na początku grudnia. Mamy już grono stałych klientów,
którzy co roku do nas wracają, co świadczy o tym, że zdobyliśmy ich zaufanie – powiedział Andrzej Szymański, kierownik produkcji. Dynamicznie w tym gospodarstwie rozwija się też
produkcja rozsady warzyw gruntowych, której w bieżącym roku wyprodukowano 170 mln. Najbardziej widoczny jest wzrost
w produkcji sałaty, a także kalafiora, brokuła, kapusty i selera.
Na brak klientów nie narzeka również Marcin Mularski
z Gospodarstwa Ogrodniczego Tadeusz Mularski położonego w Borach Malinowskich. Rocznie opuszcza je około 6 mln
gotowej rozsady pomidora i około 1 mln ogórka. – W sezonie 2010/11 mieliśmy już blisko 170 klientów w Polsce. Ich
liczba co roku rośnie, co jest najlepszym potwierdzeniem dobrej jakości naszej rozsady – powiedział M. Mularski. Produkcja odbywa się w nowoczesnych szklarniach (5 ha), podzielonych na kilka oddzielnych sekcji (pozwala to dostosować
warunki produkcji do fazy wzrostu roślin). Wiele procesów
zostało w dużym stopniu zautomatyzowane, jak: siew nasion
(około 20 tys./godz.), sortowanie siewek (pod względem grubości łodygi i powierzchni liścieni) czy rozstawianie roślin
po zapikowaniu w kostki. Dużo uwagi przywiązuje się również do zdrowotności roślin, czym zajmuje się wykwalifikowany personel. Standardowym zabiegiem jest prewencyjne
zwalczanie ziemiórek. W tym celu już podczas nasączania
kostek uprawowych pożywką wprowadza się do nich pasożytnicze nicienie Steinernema feltiae. Wprawdzie ziemiórki
nie są szkodliwe dla pomidorów, ale zwalcza się je, aby po-
18
Andrzej Szymański z Gospodarstwa Ogrodniczego Grzegorz Krasoń prezentuje
siewki pomidora w tacy styropianowej
Jak powiedział Marcin Mularski, w ich gospodarstwie dynamicznie rozwija się
produkcja rozsady warzyw szklarniowych
prawić efekt estetyczny roślin. W minionym sezonie, jak
i w tym, coraz więcej jest zamówień na rośliny szczepione.
– Jeszcze 4 lata temu produkowaliśmy nie więcej niż 10–20%
szczepionej rozsady pomidorów. Obecnie jest to nawet 70–
80% naszej produkcji. Ogrodnicy przekonali się o korzyściach, jakie daje szczepienie roślin. Jest to przede wszystkim
lepszy wigor roślin latem, przy często ekstremalnych warunkach uprawy, mocniejszy system korzeniowy i łatwiejsze prowadzenie roślin. Trzeba jednak pamiętać, że rośliny szcze-
Wiesław Dubiela z Agroconsult (z lewej) i Tommy Sigg z fińskiego przedsiębiorstwa
Sigg Plant prezentują rozsadę pomidorów dostępną już dla polskich ogrodników
do szklarni, rozsadę przewozi się specjalnymi samochodami,
z 3 poziomami wysuwanych półek, na których ustawia się
rośliny na tekturowych podstawkach. Jeden transport zabiera około 9000 roślin, a jego rozładowanie zajmuje nie więcej
niż godzinę. Transport rozsady z Finlandii do Polski trwa
około 24 godzin – poinformował Wiesław Dubiela.
Rozsadę produkowaną przez holenderskie przedsiębiorstwo Beekenkamp Plants dystrybuuje na polskim rynku spółka Konexim. Jak powiedział Sławomir Kozłowski, ogrodnicy są
zainteresowani przede wszystkim szczepioną rozsadą pomidorów. Wielu z nich woli jednak kupować rośliny po zaszczepieniu, prowadząc dalszą produkcję w swoich szklarniach.
Często okazuje się, że ogrodnicy mają problem z prawidłowym wyprowadzeniem dwóch pędów i utrzymaniem ich wyrównanego wzrostu. Dlatego teraz oferowane są również rośliny po szczepieniu (w paluszku i tacy styropianowej), mające już
wyprowadzone 2–3-centymetrowe wierzchołki. Zakup takiego
produktu okazuje się znacznie korzystniejszy (zdecydowanie
niższe są koszty transportu), niż rozsady zapikowanej w kostki
uprawowe. – Ponadto gotowa rozsada pomidora jest oferowana w kostkach 10 cm x 13 cm. Jest to kostka bardzo zbliżona swoimi parametrami do dotychczas oferowanej kostki 10 cm
x 15 cm, ale mniejszy rozmiar to również niższe koszty transportu i bardziej atrakcyjna cena dla ogrodników – dodał S. Kozłowski. Rozsada w firmie Beekenkamp Plants produkowana jest zgodnie z zasadami GSPP, czyli międzynarodowym systemem, który obejmuje zasady dotyczące zapobiegania przenoszenia się wraz z rozsadą raka bakteryjnego pomidora.
n
Sławomir Kozłowski (firma Konexim) oferuje m.in. rozsadę produkowaną przez
Beekenkamp Plants oraz kostki do jej produkcji
pione wymagają pobudzenia do wzrostu generatywnego
w początkowym okresie uprawy – przypomniał Józef Nowicki, kierownik produkcji w gospodarstwie T. Mularski.
... I INNYCH KRAJÓW
Rok 2011 był pierwszym pełnym sezonem działalności
w Polsce firmy AlterPlant kierowanej przez Tomasza Pyzika.
Jest ona dystrybutorem holenderskiego przedsiębiorstwa
Fortaplant, specjalizującego się w produkcji rozsady. Fortaplant posiada nowoczesne szklarnie przystosowane do produkcji rozsady na łącznej powierzchni 20 ha. Wytwarzana energia elektryczna (generator prądu o mocy 3 MW) częściowo wykorzystywana jest do doświetlania roślin w trakcie
produkcji (natężenie światła jest utrzymywane na poziomie 7500 lx). Jak powiedział T. Pyzik, pierwszy sezon na polskim rynku okazał się bardzo dobry, przede wszystkim z powodu dobrej jakości rozsady, jaka trafiła do klientów. Jest to
głównie dwupędowa rozsada pomidorów.
Nowością w ofercie firmy Agroconsult jest z kolei rozsada
fińskiego producenta – firmy Sigg Plant. Jest to gospodarstwo posiadające 5,5 ha szklarni, przeznaczonych do produkcji rozsady pomidora, ogórka i papryki. Jest ona dostarczana przede wszystkim do krajów skandynawskich, ale również na Łotwę, Litwę, a od tego roku także do Polski. Rocznie
produkuje około 4 mln sztuk rozsady. – Właściciele tego gospodarstwa w dość oryginalny sposób transportują rośliny.
Nie korzystają z tradycyjnych wózków CC, które, jak wiadomo, są wymieniane 1 : 1, a więc przemieszczają się po różnych miejscach i przewożą różne produkty. Dlatego, aby wyeliminować ryzyko zawleczenia patogenów lub szkodników
19
WARZYWNICTWO
GSPP
– nowa jakość nasion
Marta Szyperek
Z
większająca się w ostatnich latach presja wystąpienia
rak bakteryjnego (koncentracja plantacji, większa ich
powierzchnia, uprawa roślin szczepionych), a także
prośby holenderskich producentów, którzy chcieliby uprawiać rośliny o najwyższej zdrowotności, przyczyniły się
do utworzenia w marcu 2007 r. GSPP (Good Seed and Plant
Practices). Jest to niezależny system, którego założenia polegają na przestrzeganiu zasad higieny i profilaktyki w całym
cyklu produkcji komercyjnej nasion pomidora, podkładki
i rozsady. Daje on praktycznie stuprocentową pewność, że
uzyskany produkt jest wolny od bakterii raka bakteryjnego.
System ten jest uznawany przez producentów w Holandii,
Francji, Belgii i Hiszpanii. Dyskutowano o nim w głównej
siedzibie firmy Rijk Zwaan (De Lier, Holandia) podczas
wyjazdu zorganizowanego na początku września br.
Jak poinformował Vim Runia, specjalista nadzorujący
wprowadzanie systemu GSPP w firmie Rijk Zwaan, nasiona pomidorów poza Holandią produkowane są w Chile, Chinach, Meksyku, Tajlandii i Tanzanii. Wybór tych miejsc jest
spowodowany możliwością zbioru nasion w różnych okresach roku (krótszy czas produkcji), uzyskania materiału wysokiej jakości, a także zminimalizowania ryzyka niepowodzenia produkcji prowadzonej w jednym miejscu. Oprócz wewnętrznej kontroli jakości roślin i nasion, jaką przeprowadza
firma hodowlana, nadzoruje je niezależna, holenderska inspekcja Naktuinbouw, powołana przez ministerstwo rolnictwa. Do jej zadań należy nie tylko lustracja miejsc uprawy,
przygotowanie nasion do sprzedaży, ale także pobieranie
do badania próbek liści (na obecność chorób) oraz nasion
(sprawdzanie kiełkowania, zdrowotności, czystości genetycznej). W nowoczesnym laboratorium Rijk Zwaan, akredytowanym przez Naktuinbouw (NAL – Naktuinbouw Accredited Loboratory) w całym cyklu uprawy (od siewu nasion
do pozyskania nasion) co tydzień, odpowiednio przeszkoleni
pracownicy firmy sprawdzają rośliny na obecność choroby
20
bakteryjnej oraz wirusa mozaiki pepino. Raz w miesiącu kontrolę prowadzą specjaliści z Naktuinbouw.
– Dotychczas prowadzone są badania na obecność Clavibacter michiganensis subsp. michiganensis. Choroba ta powoduje ogromne straty ekonomiczne, ponieważ konieczne
jest zwykle zlikwidowanie uprawy. Poza tym łatwo przenosi się
z rośliny na roślinę (na nasionach, w trakcie szczepienia) oraz
podczas transportu do innych krajów (wraz z rozsadą). Jeśli
stwierdzimy bakterię, wstrzymywana jest produkcja rozsady,
porażone rośliny (wraz z sąsiadującymi) usuwa się ze szklarni,
a wycofane z magazynu partie nasion są powtórnie testowane
– powiedział Vim Runia. Protokół higieny zatwierdzony w 2007 r.,
na którym opiera się system GSPP, określa procedury i metody pracy, sposób przeszkolenia personelu, systematyczną
ocenę czynników ryzyka, a także wewnętrzne audyty mające
na celu usprawnienie i modyfikację działania systemu. Postępowanie to jest identyczne jak w przypadku HACCP czy ISO.
Ważnymi założeniami systemu GSPP jest bardzo ścisłe
przestrzeganie zasad higieny podczas całego procesu produkcji, na każdym jej etapie. Poszczególne strefy obiektu (3)
są od siebie oddzielone, tak aby zminimalizować ryzyko
przedostania się bakterii powodującej raka bakteryjnego.
W pierwszej części – zewnętrznej, patogen może być obecny. W kolejnej, następuje kontrola i dezynfekcja środków potrzebnych do produkcji (np. wody za pomocą promieniowania UV), narzędzi i przedmiotów (odzieży), które trafią do części szklarni, gdzie odbywa się produkcja rozsady. Strefa ta
jest izolowana od środowiska zewnętrznego, np. za pomocą
siatki uniemożliwiającej przedostanie się owadów, ptaków.
Mogą tam przebywać wyłącznie osoby związane z produkcją. Obowiązują bardzo rygorystyczne zasady higieny.
W specjalnie wyznaczonych pokojach pracownicy codziennie zmieniają odzież roboczą na czystą, nową, odkażają obuwie i ręce. Materiał do reprodukcji (np. pyłek) także musi być
najwyższej zdrowotności, powinien pochodzić z obszaru objętego systemem GSPP.
Ten restrykcyjny system kontroli procesu produkcji nasion
i roślin pozwala uzyskać ich najwyższą jakość i zdrowotność.
Przystępuje do niego coraz więcej firm nasiennych i zakładów
produkujących rozsadę. Od 1 lipca br. w firmie Rijk Zwaan nasiona pomidora są otrzymywane według zasad systemu
GSPP. Od nowego sezonu wszystkie odmiany pomidora będą
opatrzone certyfikatem zdrowotności. Świadczyć ma o tym logo GSPP umieszczone na opakowaniu. Nasiona znajdujące
się w obrocie zostaną wycofane lub pozostaną w sprzedaży
jako niecertyfikowane. Przewiduje się, że certyfikat zdrowotności systemu GSPP za kilka lat będzie obejmował nasiona
n
pomidora wolne od wirusa mozaiki pepino.
Rodem z Hiszpanii
Mariusz Podymniak
HORTUS MEDIA
Marek Majchrzak do tego roku uprawiał ogórki, sytuacja rynkowa skłoniła go
do uprawy również pomidorów
F
irma Fito Semillas istnieje w Hiszpanii od 1880 r., kiedy to rozpoczęła hodowlę odmian warzyw i produkcję rozsady. Jako pierwsze powstały odmiany pomidorów, papryki i oberżyny, w kolejnych latach poszerzono
zakres hodowli również o inne gatunki warzyw. Od roku 2011 Fito Semillas współpracuje z firmą Toma Seeds,
za pośrednictwem której hiszpańskie odmiany są wprowadzane na rynek polski.
ODMIANY
Spośród odmian ogórka firma proponuje na razie dwie:
Izmir F1 i Aliaga F1. Szczególnie ciekawa jest ta pierwsza,
będąca typową odmianą tunelową, przeznaczoną zarówno do uprawy w cyklu wiosennym, jak i jesiennym. Rośliny mają silny wigor, ale obciążone owocami tworzą krótkie międzywęźla, przez co nie przyrastają mocno do góry.
Izmir F1 ma duży potencjał plonotwórczy, z wysokim
udziałem plonu wczesnego. Z jednego międzywęźla wyrastają zazwyczaj 1–3 owoce. Dorastają one do długości 18–20 cm, są cylindryczne, lekko karbowane (nawet
w pełni wyrośnięte), wyrównane pod względem koloru
i kształtu. Rośliny obciążone owocami praktycznie nie wypuszczają bocznych pędów, co ogranicza nakłady robocizny na ich pielęgnację.
Podczas spotkania w Górznie można było naocznie przekonać się, jak wyglądają
i owocują nowe odmiany warzyw hiszpańskiego hodowcy
Druga z prezentowanych odmian to Aliaga F1, której
owoce są nieco dłuższe (20–22 cm), również wyrównane,
raczej ciemnozielone. Z powodu silnego wigoru i łatwego
odmładzania się, jest polecana do uprawy w cyklu całorocznym (może też być sadzona w dwóch cyklach). Cha-
21
WARZYWNICTWO
Meryva F1 tworzy owoce o ładnym kolorze i kształcie typowym da pomidorów mięsistych
Tak wygląda ogórek odmiany Izmir F1 – mówi Tomasz Marasik
rakteryzuje się również dużym plonem, w tym wczesnym.
Rośliny mają silny system korzeniowy, co zapewnia ich
wyrównany wzrost i plonowanie przez cały okres uprawy.
W testach można było jeszcze porównać dwie kolejne odmiany: Padro F1 i Hilton F1, nieco późniejsze, ale o bardzo
wysokim potencjale plonotwórczym.
W gospodarstwie państwa Majchrzaków na zbiór jesienny posadzono również pomidory – odmianę Meryva F1.
Jak powiedział T. Marasik, jest to odmiana pomidora mięsistego. W uprawie na 10–14 gron owoce osiągają masę 180–220 g, a w krótkich cyklach (6–8 gron) jeszcze
większą (do 250 g). Są ciemnoczerwone, lekko karbowane, wyrównane w gronach pod względem wielkości
i kształtu. Ta wczesna odmiana może być uprawiana w różnych technologiach i różnych terminach. Cechuje się dobrym wiązaniem owoców w trudnych warunkach uprawy
(wysoka temperatura) i jest tolerancyjna na spadki temperatury. W tunelach posadzono również kilka rzędów odmiany Panormus F1, której owoce są jeszcze większe niż
Meryvy F1, bardzo smaczne. Z powodu wysokiej tolerancji
na stresowe warunki odmiana ta jest polecana do uprawy
w tunelach foliowych i szklarniach w cyklu jesiennym.
W GOSPODARSTWIE
Danuta i Marek Majchrzakowie do tego roku specjalizowali się przede wszystkim w uprawie ogórków w dwóch
cyklach. Powierzchnia uprawy pod osłonami (w szklarniach i tunelach) w ich gospodarstwie wynosi łącznie 3000
m2. – Jest to już drugi sezon bardzo niskich cen ogórków.
Dlatego w tym roku na zbiór jesienią posadziliśmy też pomidory. Przy tak niskich cenach, nie ma szans na inwestowanie w gospodarstwo, walczymy tylko o przetrwanie
– powiedział Pan Marek.
Uprawa prowadzona jest na matach z wełny mineralnej, które wykorzystuje się tu już drugi rok. W wiosennym
cyklu uprawy w ochronie roślin stosowane są tylko preparaty mikrobiologiczne. Standardowo podczas produkcji
22
rozsady rośliny podlewa się preparatem Trifender WP (zawiera antagonistyczne grzyby Trichoderma asperellum),
który stymuluje wzrost systemu korzeniowego i wzmacnia
jego odporność na patogeny. Ponownie środek ten podawany jest po około tygodniu od wstawienia roślin w otwory w matach. Trifender jest szczególnie przydatny tam,
gdzie produkcja jest prowadzona na „starych” matach,
bowiem wzmacnia odporność roślin na choroby systemu
korzeniowego (grzyby T. asperellum zasiedlając system
korzeniowy, nie dopuszczają do infekcji powodowanych
przez inne grzyby pasożytnicze). Jak ocenia M. Majchrzak, dzięki zastosowaniu preparatu Trifender nie miał
on w tym sezonie żadnych problemów z wypadaniem roślin czy z jakością systemu korzeniowego. W wiosennym
cyklu uprawy, w celu ograniczenia chorób grzybowych
(zgnilizny twardzikowej i szarej pleśni), stosowano inny
preparat biologiczny Koni GP. Jesienią, kiedy ryzyko występowania chorób grzybowych jest większe, ochronę
oparto już na chemicznych środkach ochrony (stosowany
był jedynie dwukrotnie Trifender WP).
Spośród odmian prezentowanych podczas spotkania
pan Marek dobrze oceniał zarówno odmiany pomidora,
jak i ogórka. Jego zdaniem, szczególnie Izmir F1 jest bardzo dobrą odmianą, z powodu wysokiego plonu wczesnego i wyrównanej jakości owoców. W gospodarstwie
rozsadę produkuje się samodzielnie. Ogórki na cykl jesienny wysiewane były 15 lipca, w pierwszym tygodniu
sierpnia wstawiano je w otwory w matach. Pierwsze handlowe zbiory owoców rozpoczęły się po 18 dniach
od posadzenia roślin na miejsce stałe. W przypadku pomidorów ogrodnik dobrze wypowiadał się o odmianie
Meryva F1. Rozsadę na maty w szklarni wstawiano 15 lipca, w zagęszczeniu 4 rośliny/matę (3 szt./m2 powierzchni szklarni). Rośliny w cyklu jesiennym prowadzono
na 4–5 gron. Kiedy odbywało się spotkanie, ze szklarni
zebrano już pierwsze owoce, a w tunelach zaczynały się
one przebarwiać.
n
WARZYWNICTWO
Kapusta – zbiór i przechowywanie
Dr Maria Grzegorzewska
D
o długiego przechowywania nadają się odmiany późne o zbitych, twardych główkach. Dzięki niższej intensywności oddychania i transpiracji, taka kapusta nawet w gorszych warunkach długo zachowuje korzystny wygląd i dobrą jakość. Dojrzałość główek wpływa na ich trwałość przechowalniczą. Powinny być one dobrze wykształcone,
zwięzłe i twarde, ale jeszcze nieprzejrzałe, czyli zebrane w początkowej fazie utraty zielonego zabarwienia przez liście zewnętrzne. Wysoka zawartość chlorofilu w liściach sprzyja większej odporności na choroby grzybowe. Niedostatecznie wykształcone i dość miękkie główki w czasie przechowania mają
tendencję do utraty turgoru, natomiast przejrzałe są bardziej
wrażliwe na choroby i gnicie.
ZBIÓR
Zbiór przeprowadza się późną jesienią (koniec października – początek listopada), najlepiej podczas ładnej, suchej
pogody. Pomimo, że rośliny są wytrzymałe na lekkie przymrozki, to nie powinny być narażone na spadki temperatury poniżej –5°C. Jeśli po odtajeniu główki nie wykazują żadnych uszkodzeń, to i tak mają gorszą trwałość przechowalniczą. Kapustę do przechowywania zbiera się ręcznie, wycinając ostrym nożem lub tasakiem. Należy to robić delikat-
24
SKIER NIE WI CE
nie, unikając zbędnego dotykania główek. Nalot woskowy,
pokrywający liście, chroni je przed chorobami. Uszkodzenia
mechaniczne spowodowane np. rzucaniem i obijaniem główek (nawet niewidoczne gołym okiem), są przyczyną intensywniejszego oddychania, transpiracji i szybszego gnicia.
Planując przechowanie kapusty w skrzyniopaletach, główki bezpośrednio po wycięciu należy oczyścić i delikatnie ułożyć, a następnie przetransportować i ustawić w miejscu przechowania. Przewożąc kapustę z pola luzem, na przyczepach,
zaleca się pozostawienie 3–4 liści zewnętrznych, które stanowią amortyzację dla główek w czasie transportu.
Temperatura podczas przechowywania kapusty powinna wynosić 0°C, a wilgotność względna powietrza 90–95%.
Wyższa temperatura powoduje zwiększenie gnicia, natomiast spadek poniżej 0°C – powolne, stopniowe przemarzanie główek od zewnątrz. Wynikiem tego jest przerwanie dopływu tlenu do środka główki i rozpad tkanki liści środkowych. Najlepiej jeżeli dla kapusty przeznacza się oddzielne
komory przechowalnicze. Niedopuszczalne jest składowanie
jej razem z owocami oraz warzywami wydzielającymi etylen.
Nawet bardzo małe ilości tego gazu w powietrzu (1–10 ppm)
wpływają negatywnie na jakość główek, powodując wzrost
intensywności oddychania i innych procesów przyspieszających ich gnicie i starzenie się. Ponadto liście odbarwiają się
i odpadają od głąba.
SPOSOBY PRZECHOWYWANIA
W niektórych gospodarstwach kapusta jest przechowywana nadal w kopcach ziemnych. Bezpośrednio po uformowaniu kopca, kapustę okrywa się warstwą ziemi (3–5 cm), pozostawiając nieokryty grzbiet. Cienka warstwa ziemi zabezpiecza główki przed wysychaniem, a jednocześnie umożliwia jej
schłodzenie. Gdy temperatura kapusty w kopcu obniży się
do 0–1°C, warstwę ziemi należy pogrubić do 10–15 cm.
Po nadejściu mrozów, gdy ziemia na kopcu przemarznie
do 3–5 cm, nakłada się słomę (15–20 cm), a na wierzch drugą warstwę ziemi (15–20 cm). To zabezpiecza kapustę
przed spadkiem temperatury do –20°C. W bardzo mroźne zimy kopiec okrywa się dodatkowo liśćmi, słomą lub śniegiem.
Często kapustę przechowuje się w przechowalniach. Powinny być one dobrze izolowane, aby chroniły główki
przed spadkiem temperatury poniżej 0°C. W przechowalniach z grawitacyjnym sposobem wietrzenia (bez aktywnej
wentylacji) główki układa się w pryzmy bezpośrednio na podłodze lub umieszcza w specjalnych zagrodach. Można je
również przechowywać na półkach lub w skrzynkach i skrzyniopaletach. W takich przechowalniach może być trudne
utrzymanie zalecanej temperatury (podczas długiej, ciepłej
jesieni i wiosną).
W nowoczesnych obiektach system aktywnej wentylacji
pozwala na utrzymanie bardziej równomiernej temperatury
oraz wilgotności. W tych przechowalniach główki leżą
na ogół luzem, w warstwie wysokości 2,5–3 m. Można również przechowywać je w skrzynkach lub skrzyniopaletach,
ustawionych tak, aby zapewnić w pomieszczeniu dobrą cyrkulację powietrza. Wymagana ilość powietrza podczas schładzania kapusty luzem wynosi 100–120 m3/godz./m3 produktu, natomiast w skrzyniopaletach – 200 m3/godz./m3. Podczas przechowywania, intensywność wentylacji obniża się
do 50–60 m3/godz./m3 warzyw przy przechowaniu luzem
oraz 80–100 m3/godz./m3 przy przechowaniu w skrzyniopaletach. Najlepsze wyniki uzyskuje się w komorach chłodniczych, w których można zapewnić optymalną temperaturę
i wilgotność przez cały okres przechowywania. Ustawiając
skrzyniopalety należy zachować wolne przestrzenie pomiędzy ścianami i paletami oraz pomiędzy poszczególnymi stosami palet. Kapustę do komory chłodniczej powinno się
wstawiać partiami (w ciągu 5–7 dni) ze względu na konieczność szybkiego jej schłodzenia.
Coraz więcej producentów w Polsce przechowuje kapustę
w kontrolowanej atmosferze. Powinna ona zawierać 5% CO2
i 2,5–3% O2. Główki w takich warunkach dłużej zachowują
świeży wygląd i są w mniejszym stopniu porażane przez choroby (tempo obniżania zawartości chlorofilu w liściach jest
mniejsze). W gazoszczelnej komorze chłodniczej można wykorzystać naturalne możliwości kapusty do zmiany składu atmosfery. W temperaturze 0°C, w komorze gazoszczelnej, stężenie O2 obniża się o około 1% dziennie, natomiast zawartość CO2 podwyższa o 0,5%. Po uzyskaniu wymaganego
składu atmosfery, należy go utrzymywać podczas dalszego
przechowywania. Do pochłaniania nadmiaru dwutlenku węgla można zastosować wapno gaszone w ilości 4–6 kg na tonę składowanej kapusty na 1 miesiąc, natomiast zawartość
tlenu uzupełniać, dostarczając go z zewnątrz. Spadek poziomu tlenu w komorze poniżej 2,5% wpływa na zmianę smaku
kapusty, natomiast podwyższenie zawartości dwutlenku węgla do 15% powoduje mięknięcie i rozpad tkanki.
n
ATMO – CONTROL
URZĄDZENIA
DO PRZECHOWALNICTWA
Niskociśnieniowe
generatory azotu
VPSA
Płuczki
dwutlenku węgla
P.P.H.U. ATMO – CONTROL
ul. Żeromskiego 4, 08-110 Siedlce
tel. 601 701 103, 508 354 144
tel. 25 642 22 03, fax 25 642 91 70
25
WARZYWNICTWO
Jak zasiejesz, tak
zbierzesz
Jan Przyrowski
W
bogatej ofercie maszyn warzywniczych firmy
WEREMCZUK FMR znajduje się siewnik punktowy
pneumatyczny MAX PNEUMATIC (fot. 1), przeznaczony do siewu nasion, m.in. marchwi, pietruszki, cebuli,
rzodkiewki, buraka, kapusty, pasternaku. Uniwersalność jego zastosowania polega na tym, że równie efektywnie można go wykorzystywać do siewu warzyw korzeniowych
na redlinach/zagonach lub na płask oraz do siewu buraka,
cebuli czy kapusty na płask w wybranych rozstawach. Dobierając odpowiednie tarcze i redlice, siewnik przystosowuje się do siewu warzyw dwurzędowo z każdej sekcji, np.
marchwi lub pietruszki, albo do siewu jednorzędowego,
np. buraka. Siewniki MAX PNEUMATIC są dostępne w konfiguracjach dwu-. trzy-, cztero-, pięcio- i sześciorzędowej. Są
maszynami wszechstronnymi o bogatym wyposażeniu standardowym, które obejmuje:
l belkę o szerokości 2,0 m dla siewników dwu-, trzy- i czterosekcyjnych i belkę o szerokości 2,75 m dla siewników
pięcio- i sześciosekcyjnych;
l jeden rodzaj redlic (jedno- lub dwurzędowe) do każdej
sekcji (do wyboru);
l dwie dowolnie wybrane tarcze wysiewające do każdej sekcji (dla siewnika dwusekcyjnego są to 4 tarcze, dla trzysekcyjnego – 6 itd.);
l jeden rodzaj tylnego koła zagniatającego: gładkie pełne ze
stali nierdzewnej albo z siatki nierdzewnej perforowanej
lub gumowe;
l hydrauliczne znaczniki rzędów dla siewników pięcio- i sześciorzędowych;
l sprężarkę do przedmuchu otworów w tarczach;
l wysysacz do oczyszczania elementów siewnika;
l instalację mieszania nasion w komorze.
26
Pneumatyczny siewnik punktowy do warzyw MAX PNEUMATIC firmy
WEREMCZUK FMR
Każdy siewnik jest wyposażony w wytwarzający podciśnienie wentylator oraz w sprężarkę, która wytwarza ciśnienie
do przedmuchu otworów w tarczach wysiewających, a także
do czyszczenia siewnika pistoletem pneumatycznym. Sprężarka zwiększa zdecydowanie efektywność siewu, eliminując
ewentualne zatykania otworów tarcz przez nasiona. W dodatkowych opcjach istnieje możliwość przedłużenia belki siewnika oraz dostosowanie mniejszej maszyny do dalszej rozbudowy o kolejne sekcje. Szczegóły są zawsze ustalane z klientem podczas składania zamówienia.
Podstawowe parametry techniczno-eksploatacyjne siewnika MAX PNEUMATIC
Wielkość wysiewanych nasion, mm
Minimalny rozstaw rzędów, cm
0,8–10
22
Odległość wysiewu nasion w rzędzie, cm
1,2–79,8
Odległość między skrajnymi liniami siewu
przy siewie dwurzędowym z sekcji, cm
5,0; 7,5
Głębokość wysiewu, cm
Rodzaj napędu tarcz wysiewających
Napęd wentylatora
0,5–3
od kół jezdnych
od WOM ciągnika
Masa jednej sekcji, kg
65
Masa zawieszenia wraz z belką i kołami, kg
320
Zapotrzebowanie na moc, kW (KM)
minimum 18 (24,5)
w zależności od wielkości
siewnika
Pneumatyczny siewnik warzywny PSP firmy Kruszec
Siewnik Orietta włoskiej firmy Gaspardo
Pneumatyczny siewnik warzywny PSP (fot. 2) ma również
w swoim programie produkcyjnym firma Kruszec. Jest to maszyna dwurzędowa o pneumatycznym mechanizmie wysiewającym, przeznaczona do wysiewu warzyw drobnonasiennych,
takich jak marchew, pietruszka, cebula itp. Siewnik jest dostępny w wersjach z dwiema, trzema, czterema lub sześcioma
dwurzędowymi sekcjami wysiewającymi o regulowanej odległości między rzędami w zakresie od 1 do 12 cm. Może pracować na redlinach, zagonach lub na równym polu. Ilość wysiewu reguluje się zmianą przełożenia miedzy tarczą wysiewającą a kołem napędowym, wykorzystując dane zawarte w tabeli
wysiewu. Sekcje wysiewające są wyposażone w dysze przedmuchowe, zapobiegające zapychaniu tarcz oraz w kółka bezpośrednio dogniatające nasiona. Precyzyjne prowadzenie sekcji zapewnia sztywne i krótkie ich zawieszenie.
Firma KMK Agro jest dystrybutorem na polskim rynku włoskich siewników Gaspardo. W Konotopie zaprezentowała wielofunkcyjny pneumatyczny siewnik warzywniczy Orietta (fot. 3),
przeznaczony do siewu nasion warzyw w rzędach pojedynczych, podwójnych lub w systemie pasowym. Modularna konstrukcja zespołów decyduje o wysokiej precyzji działania i uniwersalności zastosowania maszyny do wysiewu różnego rodzaju nasion warzyw, a układ wózka z regulacją głębokości
na tylnym kole oraz duży wybór kół ugniatająco-doprawiających umożliwiają szybkie dostosowanie do konkretnych warunków glebowych. Siewnik został wyposażony w nowoczesny zespół wysiewający o powiększonym korpusie rozdzielacza, w którym jest umieszczona tarcza wysiewająca o średnicy 22 cm, zapewniający bardzo dużą precyzję umieszczania
nasion w glebie. Orietta umożliwia pracę z różnymi głębokościami, dzięki wyposażeniu w redlice odwracalne do wysiewu
powierzchniowego, normalnego i głębokiego. Element wysiewający może być założony za pomocą specjalnych zestawów
przezbrajania w celu uzyskania konfiguracji spełniającej specyficzne wymagania dotyczące pracy siewnika. W wyposażeniu siewnika znajdują się koła dociskowe (gumowe FLEX,
z gumy sztywnej, ze stali nierdzewnej inox lub kratowe), kółka
ugniatające nasiona ze stali nierdzewnej inox lub gumowe,
przegub wychylny, hydrauliczny znacznik śladów, wakuometr
i manometr. Można na nim zamontować zespół pneumatycznego umieszczania nawozu na nasionach. W zależności liczby
zamontowanych na ramie maszyny zespołów wysiewających
jej szerokość wynosi od 1,5 do 6 m, pojemność skrzyni na-
siennej sekcji 1,8 l, a zapotrzebowanie na moc współpracującego ciągnika od 26 do 59 kW (35–80 KM).
Firma AGROTOP-Kaczmarek, wiodący na krajowym rynku
importer i dystrybutor maszyn warzywniczych, ma w swej
ofercie siewniki do warzyw włoskiej firmy AGRICOLA. W Konotopie zaprezentowała nowoczesny siewnik pneumatyczny
27
WARZYWNICTWO
Włoski siewnik AGRICOLA SN
AGRICOLA SN (fot. 4), umożliwiający wykonywanie siewu
jedno- i dwurzędowego. Jest to jedyny siewnik do warzyw,
umożliwiający wysiew tak dużych nasion jak fasoli szparagowej. Można go wyposażyć w jedną z czterech rodzajów redlic
ze zgarniaczem kamieni: jednorzędową, dwurzędową o rozstawie rzędów 5 cm, dwurzędową o rozstawie rzędów 7 cm
lub pasmową. W konstrukcji siewnika zastosowano opatentowane przez firmę AGRICOLA wyjątkowe rozwiązanie techniczne, jakim jest kompresor do przedmuchiwania otworów
w tarczy, zapewniający stałą gotowość przyjęcia przez nie
nasion, co z kolei zapewnia precyzyjny wysiew bez przepustów. Kompresor wytwarza ciśnienie 2–3 atmosfer, a wentylator służy wyłącznie do przysysania nasion do tarczy. Dzięki
temu można znacznie zmniejszyć prędkość obrotową silnika
współpracującego z siewnikiem ciągnika do wartości 1300
obr./min. Kolejnym ciekawym rozwiązaniem technicznym jest
zamontowana w każdej sekcji przekładnia zębata, umożliwiająca zmianę obrotu tarczy wysiewającej w kierunku przeciwbieżnym do kierunku przemieszczania się ciągnika. Dzięki temu następuje bardzo szybkie umieszczanie nasion w glebie,
co zmniejsza ich przemieszczenia i zapewnia uzyskanie wysokiej precyzji siewu. Taki system pozwala również na skrócenie długości od momentu upadku nasiona do jego przygniecenia przez kółko przygniatające. Do istotnych zalet
użytkowych siewnika AGRICOLA SN można ponadto zaliczyć bardzo dobrą widoczność nasion na tarczy oraz łatwość
regulacji głębokości pracy za pomocą pokrętła z widoczną
podziałką. Przekładnia biegów 5 + 5 umożliwia uzyskanie
10 odległości nasion w rzędzie. Warte podkreślenia jest to, że
przy zakupie siewnika jego przyszły użytkownik ma dostęp
do programu, umożliwiającego dokładne wyliczenie ilości
nasion na hektar. Na podstawie uzyskanych danych siewnik
jest wyposażany w zestaw kół zębatych, zapewniających
normy wysiewu zgodne z życzeniami klienta.
n
inż. Krzysztof Kruszec
32-250 Charsznica Tczyca 3
tel. (41) 383-75-10, 383-63-82, tel. kom. 606 897 368
www.kruszec.pl, e-mail: [email protected]
NOWOŚĆ
N OW
OŚĆ
rka
ryza
b og
Gle
ww
Siewnik
pneumatyczny
w.k
r
usz
ec .
pl
Szatkownica do szatkowania kapusty
opcjonalniewyposażona może być
w noże do surówki kolesław i tarki
28
Maszyna do formowania redlin
z siewnikami do siewu marchwi
Pożegnanie z kretem
Prof. dr hab. Jan Narkiewicz-Jodko
SKIER NIE WI CE
K
ret ustawowo podlega ochronie (rozporządzenie ministra środowiska z 6 stycznia 1995 roku). Nie dotyczy
ona jednak zamkniętych ogrodów i szkółek, gdzie można go zwalczać. Nie wolno więc stosować metod chemicznych i innych do zabijania kreta na polach, łąkach i trwałych
użytkach zielonych.
Kret nie zapada w sen zimowy, jest aktywny przez cały
rok. Z nastaniem mrozów przechodzi do głębszych warstw
ziemi, poniżej poziomu zamarzania, dokąd także przenoszą
się dżdżownice i wiele gatunków larw owadów stanowiących
jego pokarm. Kret zasiedla łąki, trawniki, sady, ogrody, pola
i inne miejsca, gdzie znajduje pożywienie. Unika gleb piaszczystych, skalistych oraz miejsc o wysokim poziomie wody
gruntowej. Drążąc chodniki płytko pod ziemią, przewraca
i zasypuje młode rośliny. W czasie ulewnych deszczów, woda spływająca krecimi korytarzami może powodować erozję
gleby. Liczne kretowiny na łąkach utrudniają koszenie trawy.
Kret żywi się tylko pokarmem zwierzęcym, jaki znajduje w wykopanych korytarzach. Około 80% jego pożywienia stanowią
dżdżownice, poza tym zjada pędraki, drutowce, larwy i poczwarki wielu gatunków owadów, pająki, ślimaki i inne bezkręgowce, które napotyka w korytarzach. W ciągu dnia, zjada tyle pokarmu, ile sam waży. Kret powoduje pośrednie
szkody, zjadając dżdżownice, które są pożyteczne. Spełnia
także pewną rolę dodatnią. Zgodnie z badaniami przeprowadzonymi w Czechach, na opanowanych terenach niszczy
do 16% szkodników glebowych.
Na uwagę zasługuje wyjątkowo silnie rozwinięty słuch kreta. Słyszy on nawet spadające krople deszczu. Cecha ta została wykorzystana do jego odstraszania za pomocą szklanych butelek wkopywanych do korytarzy z otworem wylotowym wystającym nad powierzchnię ziemi. Wpadający do butelek wiatr wydaje dźwięki, które mogą odstraszać kreta. Podobną rolę mogą spełniać wkładane do chodników kreta pręty metalowe z nałożonymi na nie metalowymi puszkami.
Zwierzę ucieka także z miejsc stałego przebywania, po włożeniu do chodników kawałków karbidu, który w wilgotnym
miejscu wydaje charakterystyczne, odstraszające trzaski.
Można również ograniczyć występowanie kreta przez obsiewanie zagrożonych działek aksamitką lub azalią. Do wypędzenia kreta można także zastosować urządzenia zasilane
zwykłą baterią, np. odstraszacz Mole Kepeller. Emituje on silne dźwięki (co 20 sekund) i powoduje nieprzyjemne mikrowibracje gleby. Na małych powierzchniach dobrą metodą pozbycia się kreta jest wykopywanie go szpadlem w czasie robienia kretowin w godzinach porannych. Odłowionych kretów nie zabija się, ale przenosi tam, gdzie nie wyrządzają
szkód. Do odstraszania można zastosować także proekologiczny środek Kretox Bariera. Jest to koncentrat olejowy
do sporządzania emulsji wodnej (2%). Opryskuje się nim ziemię w miejscu siedliska kreta, zużywając 5 litrów cieczy
na 100 m2 powierzchni.
Przed zastosowaniem zalecanych metod ochrony, należy
uważnie przeczytać instrukcję i ściśle przestrzegać podanych
tam zaleceń, szczególnie dotyczących bezpieczeństwa stosowania. W sytuacji, gdy użycie środków chemicznych ustawowo ulega ciągłemu ograniczeniu, należy główną uwagę zwrócić na ochronę metodą profilaktyczną i agrotechniczną.
n
29
SADOWNICTWO
Sady po cięciu
mechanicznym
Piotr Gościło
DOR ADC A SADOWNICZY
Cięcie mechaniczne wykonane latem bieżącego roku w sadzie Marcina Bąka
W
Europie Zachodniej, głównie
z powodu dużych nakładów
pracy związanych z cięciem
ręcznym, przed kilku laty ponownie zaczęto próbować ciąć sady mechanicznie. Po dokładnym poznaniu fizjologii
drzew owocowych, okazało się, że inaczej reagują one na cięcie, w tym mechaniczne, jeśli wykonuje się je systematycznie po kwitnieniu, a inaczej
w przypadku cięcia jedynie wczesną
wiosną, które w dużym stopniu stymuluje wzrost drzew. Ta informacja okazała się bardzo przydatna, szczególnie jeśli odnosi się do drzew i odmian silnie
rosnących, w tym triploidalnych, które
trudno utrzymać w ryzach, zwłaszcza
wtedy, jeśli owocowanie jest niewielkie
(np. z powodu wiosennych przymrozków).
Kiedy w ubiegłym roku doradca holenderski Peter van Arkel sygnalizował
uczestnikom spotkań i seminariów, że
od tego roku zacznie propagować cięcie mechaniczne także w Polsce, więk-
30
szość sadowników odniosła się do tego z dystansem. Wypadało jednak go
wysłuchać, a tym bardziej zobaczyć,
jak takie cięcie wygląda w sadzie.
Po raz pierwszy w Polsce pokaz miał
miejsce w czasie zimowego seminarium u Elżbiety i Krzysztofa Gotfrydów
k. Sandomierza.
W tym roku w Polsce zakupiono już
kilka maszyn, które wykorzystano
do cięcia wczesną wiosną, a następnie
w czerwcu, kiedy przyrosty miały 6–9 liści. Odważni sadownicy z uwagą wysłuchali prelekcji holenderskiego doradcy, oglądali też holenderskie sady,
które były cięte mechanicznie już
od kilku lat. Następnie przyszedł czas
na zakup maszyn i zastosowanie takiego cięcia w swoich sadach. Zwykle cięto kilka rzędów poszczególnych odmian, aby następnie porównywać rezultaty z cięciem standardowym.
O tym, że systematyczne coroczne
cięcie po kwitnieniu ma sens, powiedział mi wiosną tego roku po jednym
z wykładów zaprzyjaźniony sadownik
z okolic Konina. Rozpoczął takie cięcie
z konieczności przed kilkoma laty (nie
maszyną, ale sekatorami i piłką), kiedy
ze względów organizacyjnych nie mógł
przeprowadzić cięcia całego sadu
przed kwitnieniem. Zastosował je
na drzewach odmiany: ‘Jonagold’,
‘Gloster’, ‘Mutsu’, ‘Gala’. Po cięciu tych
drzew w czerwcu zaobserwował, że
na ogołoconych wcześniej grubszych
pędach odmiany ‘Ligol’ i ‘Gloster’ zaczynają wyrastać pędy z pąków śpiących. Podobne cięcie wykonał w kolejnym roku. Okazało się, że na jednorocznych, a nawet tegorocznych pędach przyciętych w czerwcu zaczynają
się tworzyć pąki kwiatowe. Cięcie pędów pozwoliło je usztywnić, a jednocześnie stymulowało zawiązywanie pąków kwiatowych. Od tego czasu sadownik ten część drzew tnie po kwitnieniu. Te ciekawe informacje przekazywał znajomym, jednak nie wzbudziły
u nich większego zainteresowania.
Cięcie mechaniczne wykonane na początku bieżącego roku w gospodarstwie Krzysztofa i Elżbiety
Gotfryd
Kwitnienie drzew w sadzie ciętym mechanicznie. Tak wyglądała odmiana ‘Szampion‘ w jednym z sadów cięta mechanicznie w okresie kwitnienia. Cięcie wykonano zbyt oszczędnie: górne partie drzew mają podobną średnicę,
jak partie dolne. Średnica (miąższość) korony przy wierzchołku powinna wynosić 60–70 cm, a u podstawy
80–90 cm.
‘Szampion‘ w gospodarstwie Piotra i Jerzego Sosińskich, drzewa po cięciu mechanicznym – zdjęcie wykonano 7 lipca bieżącego roku
W POLSCE
Aby skutki cięcia mechanicznego
były wymierne, przede wszystkim należy je wykonać technicznie poprawnie.
Nie zawsze nasze sady są przystosowane do cięcia mechanicznego,
o czym przekonali się producenci, bowiem drzewa starszych owocujących
sadów są w różnym stopniu przechylone w stosunku do linii rzędów, co utrudnia, a często wręcz uniemożliwia, wykonanie cięcia mechanicznego.
Na kupno maszyny do cięcia mechanicznego zdecydowali się w Polsce, m. in., Marcin Bąk oraz Piotr i Jerzy Sosińscy. W gospodarstwie Piotra
i Jerzego Sosińskich w Budziszynku
zastosowano cięcie mechaniczne kilku
odmian jabłoni (m. in.: ‘Szampion’, ‘Jonagored’, ‘Red Jonaprince’).
Korony drzewek odmiany ‘Szampion‘ szczepionych na podkładce M. 9
Wzmacnianie konstrukcji wspierającej (rusztowań) rzędów poprzez wstawianie
dodatkowych słupów i naciąganie drutów
w 8. roku po posadzeniu, szczególnie
przy wierzchołku, są bardzo zagęszczone. Cięcie tradycyjne wymagałoby
wielu godzin pracy (do 80–100 roboczogodzin). Cięcie mechaniczne
w 2011 r. wykonano wczesną wiosną,
a następnie w czerwcu. Na początku
tego miesiąca w rzędach drzew starszych i młodszych wkopano dodatkowo metalowe słupy (betonowe były
rozmieszczone już wcześniej co 8 m).
Obecnie odległości między słupami
betonowymi i metalowymi wynoszą 4 m. Tak mocne, stabilne rusztowanie jest konieczne, w przeciwnym razie
silniejszy wiatr może zniszczyć całą
konstrukcję. Drzewa po cięciu tworzą
zwartą mało przepuszczalną dla wiatru
ścianę owoconośną. Konstrukcję
wzmocniono dopiero po cięciu wiosennym, ale jeszcze przed cięciem letnim,
dodatkowo dowiązując i wyprostowując drzewka. Przed cięciem wiosennym
wyrównano jedynie powierzchnię gleby, a drzew nie prostowano, ponieważ
wydawało się to zbyteczne. Gospodarze obecnie oceniają, że był to błąd.
Po dodatkowym prostowaniu, niektóre
części drzew pocięto za słabo, inne
zbyt mocno. Niekiedy w czasie cięcia
uszkadzane są owoce, które przeważnie opadają. Mogą również pozostać
na drzewie i rozwijać się nadal, ale mają wówczas charakterystyczne uszkodzenia.
Na drzewach odmiany ‘Szampion’
ciętych mechanicznie 1 czerwca, pomimo dużego zagęszczenia pędów w koronach, już na początku września owoce zaczynały się ładnie wybarwiać.
W tym okresie na przyciętych przyrostach widoczne też już były duże, grube, dobrze wykształcone pąki kwiatowe.
Cięte mechaniczne mogą być też
odmiany, które dobrze się wybarwiają,
np. ‘Red Jonaprince’. Cięcie na tej od-
31
SADOWNICTWO
Tak uszkodzone owoce występują na drzewach sporadycznie
Dojrzewające owoce ‘Szampion’ na drzewach
ciętych mechanicznie
‘Szampion‘ – zdjęcie wykonano 2 września bieżącego roku
‘Red Jonaprince’ po cięciu mechanicznym
mianie w gospodarstwie Przemysława
Bystera we Franopolu k. Białej Rawskiej wykonano pomimo zapowiadającego się dobrego owocowania. Celem
było uzyskanie oszczędności na pracy
ręcznej przy tej niezbędnej czynności
agrotechnicznej. Pan Przemysław zauważył, że owoce po cięciu mechanicznym są trochę mniejsze, ale bardziej wyrównane, jednak podobnie wybarwione. W kwaterach zlokalizowanych na terenach położonych niżej,
gdzie było nadmiernie uwilgotnienie
(po bardzo silnych opadach deszczu
w lipcu br.) nastąpił silny przyrost wtórny, co jest zjawiskiem niekorzystnym.
OKIEM HOLENDERSKIEGO
DORADCY
‘Elstar’ (okolice Maastricht, Holandia) po cięciu
mechanicznym
32
W czasie pobytu w holenderskich
sadach widzieliśmy wiele sadów ciętych mechanicznie, np. odmiany ‘El-
star’ czy należących do grupy Jonagolda. O cięciu mechanicznym informował
Peter van Arkel – doradca z firmy Fruit
Advies Zuid-Limburg. Drzewa cięte mechanicznie mają małą miąższość, co
zapewnia dobre doświetlenie koron
i lepsze wybarwienie owoców. Dzięki
tworzeniu dużej liczby pąków kwiatowych oraz możliwości cięcia po wiosennych przymrozkach (jedynie, gdy
rozpoczynamy cięcie wykonujemy je
dwukrotnie: wiosną i w połowie czerwca), możliwe jest regulowanie owocowania oraz minimalizowana jest przemienność owocowania. Plonowanie
jest co roku na podobnym poziomie.
Wzrost drzew z roku na rok jest coraz
słabszy, mniejsza jest potrzeba stosowania Regalisu i cięcia korzeni. Regalis
może być jedynie przydatny do poprawiania zawiązywania owoców. Zmniejsza się istotnie zapotrzebowanie na robociznę. Cięcie zimowe wymaga 3–4
Sad w Holandii z drzewami z grupy Jonagolda ciętymi mechanicznie
godz./ha, letnie 1,5–2,5 godz./ha.
Na cięcie korygujące potrzeba 20–30
godzin.
(Doradca uważa) Uważam, że cięcie
mechaniczne będzie bardzo przydatne
w wielu polskich sadach, rosnących
za mocno z powodu zbyt silnych podkładek użytych do szczepienia oraz
nieumiejętnego cięcia wiosennego.
W Holandii już 10–15% sadów ciętych jest mechanicznie. Holenderski
doradca proponuje rozpoczynanie cięcia mechanicznego od 2. roku po posadzeniu, szczególnie drzewek typu
knip-boom. Jest wtedy możliwość
Sad w Holandii w 2. roku po posadzeniu po raz pierwszy cięty mechanicznie;
Peter van Arkel objaśnia zasady tego zabiegu
skrócenia długich przyrostów. Takie
pędy usztywniają się i nie nachylają
zbytnio do ziemi pod ciężarem owoców. Prowadząc cięcie mechaniczne,
można zrezygnować z tzw. stołu. Ogołocone pędy po cięciu zaczną się szybko zagęszczać.
Istnieje niebezpieczeństwo wtórnego wzrostu, w przypadku rozpoczynania cięcia mechanicznego, szczególnie
w mokre lata. W kolejnych latach wtórny wzrost występuje bardzo rzadko.
Ponadto zastosowanie niewielkiej dawki preparatu Ethrel ogranicza wtórny
wzrost drzew.
WWW
Na pod sta wie do tych cza so wych
obserwacji można stwierdzić, że cięcie mechaniczne ma wiele zalet, a niewiele wad. Wymaga prowadzenia obserwacji, aby termin i sposób jego wykonania był właściwy. Może być stosowane w sadach dotychczas dobrze
ciętych i formowanych, jednak szczególnie przydatne będzie w sadach
o nieuregulowanym wzroście i owocowaniu.
n
33
SADOWNICTWO
Trusmal – polskie
jagodowe spod osłon
Henryk Czerwiński
Beata i Mirosław Suchy produkują w Luciąży maliny i truskawki pod osłonami;
na zdjęciu z Henrykiem Wilczyńskim z firmy Yara (z lewej)
TRUSKAWKI
Są one uprawiane w tunelach foliowych firmy Haygrove
o wzmocnionej konstrukcji. Co roku do uprawy wykorzystywane są nowe sadzonki typu frigo o minimalnej wielkości
A+. Są one na przełomie marca i kwietnia sadzone do doniczek o średnicy 17 cm zawierających świeże podłoże kokosowe. Następnie doniczki są ustawiane na podwyższonych
stelażach (w tym przypadku są to okrągłe rynny uprawowe).
– Dawniej do produkcji wykorzystywaliśmy również sadzonki
doniczkowane wielokoronowe, jednak ich plonowanie nie było na tyle wyższe od sadzonek frigo, aby wydawać więcej
pieniędzy na ich zakup – informuje Mirosław Suchy. Do
każdej doniczki doprowadza się dwulitrowe kroplowniki PCJ
z kompensacją ciśnienia, co m.in. oznacza, że wydatek cieczy na całej długości rzędu jest taki sam. Kompensacja ciśnienia w kroplownikach jest szczególnie istotna w przypadku, gdy rynny uprawowe zainstalowane są na nierównym
(pochyłym) terenie. Na 1 ha przypada około 40 tys. roślin.
Plantacja truskawek w gospodarstwie Trusmal podzielona jest na 7 sektorów. Dominuje odmiana powtarzająca owocowanie ‘Evie 2’, która zajmuje 3 sektory. Jest ona bardzo
plenna, aby więc zapobiec drobnieniu owoców, można przycinać bądź zrywać kwiaty lub zawiązki 3. i 4. rzędu powstające na pędzie owoconośnym (wzrostowi plenności sprzyja
gorąca słoneczna pogoda). Kolejną istotną odmianą upra-
34
wianą w gospodarstwie jest brytyjska odmiana powtarzająca
owocowanie ‘Malling Pearl’ (2 sektory). Ma ona bardzo
smaczne owoce, jednak – jak informuje gospodarz – jest bardzo podatna na fytoftorozę. W jednym sektorze produkowane są owoce ‘Albiona’, a w kolejnym testowany jest obiecujący klon firmy FlevoPlant.
Głównym warunkiem sukcesu w uprawie truskawek
pod osłonami jest nawożenie i nawadnianie dostosowywane
do fazy rozwoju rośliny. Ponadto często kontroluje się EC
i pH pożywki. W uprawie w doniczkach zminimalizowane jest
ryzyko zalania korzeni, które zdarza się w przypadku uprawy
na matach, zwłaszcza nieprawidłowo drenażowanych. – Kiedy pierwszy raz usłyszałem o EC i przelewie, pomyślałem, że
to nie dla mnie, jednak okazało się to proste – zapewnia pan
Mirosław. Potwierdza to Henryk Wilczyński z firmy Yara Poland. Podstawowym problemem w uprawie truskawek
pod osłonami jest uzyskanie dobrego systemu korzeniowego. – Rośliny trzeba podlewać tak, aby nie zalać korzeni,
a jednocześnie ich nie przesuszyć. Jest to podstawowa zasada uprawy wszystkich roślin w podłożach inertnych, niezależnie od tego, czy rosną na kokosie, czy na wełnie mineralnej
– informuje H. Wilczyński. W gospodarstwie stosuje się wyłącznie nawozy firmy Yara: Calcinit, Krista K, Kalisol, Krista
Tak wygląda uprawa truskawek w okrągłych rynnach
Pod koniec września w Luciąży truskawki nadal owocowały
Truskawki pakowane są w papierowe wytłoczki
Malina ‘Polka’, pomimo pewnych wad, wydaje się najlepszą odmianą do uprawy
pod osłonami
MgS, Krista Mag, Krista MKP, Superba Mikromix. Ta seria
w pełni rozpuszczalnych nawozów przeznaczonych do fertygacji, zapewnia prawidłowy rozwój roślin.
Warunkiem prawidłowego nawożenia jest przestrzeganie
reguł, pozwalających precyzyjnie przewidzieć liczbę cykli nawodnieniowych niezbędnych do wykonania w danym dniu.
W uprawie truskawek w doniczkach z podłożem kokosowym,
codziennie rano należy wykonać pomiar EC i pH pożywki
z kroplospływu i przelewu. Jeżeli zakłada się, że optymalne
EC w przelewie ma wynieść 2, to EC pożywki przeznaczonej
do nawadniania powinno wynosić od 1 do 2 (zazwyczaj 1,5–
1,7). W danym dniu dostarcza się roślinom pożywkę w kilku
cyklach. Przyjmując, że są to 4 dawki pożywki (4 cykle), i że
pomiar EC pożywki z przelewu wyniósł 2, a EC na kroplospływie 1,5, należy uznać, że nawadnianie jest prawidłowe. Zdarza się jednak, że przy tym samym EC kroplospływu i tej samej liczbie cykli nawodnieniowych, następnego dnia pomiar
EC przelewu wykazuje 2,5 (a optymalne nadal wynosi 2).
Oznacza to, że EC przelewu rośnie, a więc należy je doprowadzić do pożądanego poziomu. W takiej sytuacji EC pożywki można obniżyć, stosując dodatkowy cykl (piąty) albo wydłużając cykle nawodnieniowe (np. jeśli w jednej dawce dostarczane było 100 ml pożywki na roślinę, w korekcie należy
dać 120 ml pożywki na roślinę).
Poprzez sterowanie EC pożywki wpływa się na rozwój roślin (wegetatywny lub generatywny). Jeżeli chcemy, aby ro-
śliny zwiększyły swoją masę zieloną, cykle nawodnieniowe
powinny być krótsze, ale częstsze – działanie w kierunku wegetatywnym. Stymulowanie rozwoju generatywnego osiąga
się poprzez wydłużanie cykli, a nie zwiększanie ich liczby
– w praktyce nazywane jest to sterowaniem z tzw. ręki. Systematyczny pomiar i analiza przelewu decyduje o ilości nawodnień. W okresie formowania i przyrostu liści stosunek
azotu, potasu i wapnia w pożywce powinien wynosić 1: 1: 1,
ważny jest też fosfor, a podczas wchodzenia roślin w owocowanie w pożywce powinna być przewaga potasu. Skład pożywki powinien być też dostosowany do wymagań poszczególnych odmian. Umiejętne sterowanie klimatem – optymalna wilgotność i temperatura, to istotne elementy prawidłowego wzrostu i odżywiania.
W produkcji pod osłonami należy tak sterować uprawą, aby
szczyt plonowania osiągnąć w momencie, kiedy kończą się
zbiory truskawek z uprawy polowej. W Luciąży pierwsze owoce
zaczęto zbierać w tym roku pod koniec maja, natomiast szczyt
plonowania trwał od połowy czerwca do sierpnia. W momencie
oddania artykułu do druku nadal zbierano owoce.
Przyjmuje się, że produkcja jest opłacalna, jeśli roślina wyda 1 kg owoców. W Luciąży z 1 rośliny zbierano blisko 1,5 kg
truskawek. – Decydujące jest w tym przypadku doświadczenie, ponieważ w pierwszym roku prowadzenia plantacji uzyskaliśmy 1,2 kg owoców z rośliny. Dobierając odmiany, termin sadzenia i pożywkę do danych warunków klimatycznych
35
SADOWNICTWO
W gospodarstwie zastosowano nowatorski system podwieszania doniczek z malinami – dzięki takiemu rozwiązaniu doniczka nie ma styczności z wyściółką
Zbiór malin w gospodarstwie trwa do pierwszych przymrozków
Maliny pakowane są w wytłoczki o pojemności 0,25 kg i do czasu transportu przechowywane są w chłodni
i geograficznych, można sukcesywnie podnosić plonowanie.
Na przykład w Holandii, ze względu na łagodniejszy klimat,
produkując truskawki pod osłonami można uzyskać nawet 1,8 kg owoców z rośliny, u nas ze względu na warunki klimatyczne nie jest to raczej możliwe – informuje gospodarz.
Atutem produkcji w Luciąży, oprócz dobrego plonowania,
jest wysoka jakość i trwałość pozbiorcza owoców. Gospodarze zawdzięczają ją sposobowi zbioru. Truskawki są bowiem
odcinane od pędu wraz z fragmentem szypułki, a nie zrywane z rośliny, co pozwala zminimalizować ryzyko odgnieceń.
Towar sprzedawany jest na polskich (około 70% produkcji)
i zagranicznych (około 30% produkcji) rynkach hurtowych
– głównie w Szczecinie, a w szczycie sezonu również w Berlinie. Zbyt owoców zapewnia ich wysoka jakość oraz marka
gospodarstwa wypracowana przez lata praktyki. Owoce
sprzedawane są w papierowych wytłoczkach o pojemności 0,5 kg, na którym znajduje się logo gospodarstwa.
MALINY
Maliny pod osłonami w gospodarstwie Trusmal uprawiane
są na 5 ha. Odmianami owocującymi na pędach dwuletnich,
głównie ‘Glen Ample’, obsadzony jest 1 ha. W tym roku odmiana ta zaczęła owocować już na początku czerwca i owocowała do końca lipca. Uprawiana jest ona zarówno bezpo-
36
średnio w glebie, jak i w podwieszanych doniczkach wypełnionych podłożem kokosowym o pojemności 10 l. Następnie
w okres owocowania wchodzą odmiany owocujące na pędach jednorocznych. Najważniejszą tego typu odmianą, produkowaną w Luciąży, jest ‘Polka’, która w uprawie pod osłonami, w porównaniu do krzewów polowych, odznacza się
o wiele lepszą jakością owoców – są one większe i bardziej
błyszczące. Zdaniem gospodarza, pomimo pewnych wad
(szybkie ciemnienie owoców), jest to najlepsza odmiana do nasadzeń pod osłonami. W Luciąży zajmuje największy areał. Niewielką część nasadzeń (po około 50 roślin) stanowią inne odmiany jesienne znajdujące się w testach.
Obecnie w gospodarstwie większość roślin uprawiana jest
w doniczkach o pojemności 7,5 l. Tylko odmiany owocujące
na pędach dwuletnich sadzone są do doniczek o pojemności 10 l (rośnie w nich ‘Glen Ample’). Ciekawym rozwiązaniem zastosowanym w Trusmalu jest podwieszenie roślin
na specjalnych metalowych konstrukcjach. Konstrukcja tych
stelaży wykonana jest w taki sposób, że doniczki pozbawione są kontaktu z folią wyściełającą grunt. Dzięki temu nadmiar pożywki łatwo wycieka z doniczki, co zabezpiecza korzenie przed zalaniem. Aby przy zakładaniu plantacji obniżyć
koszty zakupu podłoża, część torfu wraz ze zmielonymi
i przekompostowanymi pozostałościami po uprawie truskawki, zostaje wykorzystana do sadzenia malin. Używa się pod-
darstwo dysponuje obiektem chłodniczym, do którego owoce możliwie jak najszybciej po zebraniu są dostarczane
i przechowywane do czasu sprzedaży (jest to szczególnie
istotne wówczas, gdy na zewnątrz panuje wysoka temperatura). Utrzymywana jest w nim taka temperatura, aby temperatura owoców, które opuszczają chłodnię, nie była niższa
od temperatury powietrza o więcej niż 10°C. W przeciwnym
razie ich jakość szybko pogarsza się. We wrześniu np.,
w chłodni w Luciąży panowała temperatura 9°C.
W Trusmalu maliny w doniczkach są uprawiane już drugi
rok. Po zakończonych zbiorach, które trwają do pierwszych
przymrozków, rośliny są przycinane bezpośrednio nad doniczkami i okrywane agrowłókniną. Z doniczek wyjmuje się
kapilary i przepłukuje je. Folię z szerszych tuneli podwija się,
a z węższych zdejmuje. Pędy są palone, a liście wygrabiane.
Niszczy się w ten sposób m.in. szkodniki i patogeny pędów.
WWW
Pod osłonami duże problemy stanowią przędziorki i mszyce. Zabiegi przeciw agrofagom wykonywane są według programu ochrony roślin. Ochronę usprawnia samobieżny opryskiwacz M.A.B. 101-436 francuskiej firmy Autran et Mab o pojemności 150 l i małej szerokości. Urządzenie ma 8 dysz
(do ochrony truskawki wykorzystywane są tylko 4 górne).
Gospodarze na razie nie starają się o certyfikaty, ponieważ
nie jest to wymagane. Niemcy przeprowadzają np. własne
analizy każdej partii towaru pochodzącego z gospodarstwa.
n
Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie
Zakład Ekonomiki Ogrodnictwa
Towarzystwo Rozwoju Sadów Karłowych
Urząd Marszałkowski w Lublinie
Opryskiwacz M.A.B. 101-436
organizują
łoża z resztkami wszystkich odmian truskawek, z wyjątkiem
podatnej na fytoftorozę ‘Malling Pearl’. Istotne są różnice
w nawożeniu roślin posadzonych w podłożu świeżym i potruskawkowym. W uprawie w nowym podłożu roślinom należy
dostarczać więcej azotu, a mniej potasu, natomiast w starszym podłożu – po nawożeniu większą ilością azotu, liście roślin miały wiotkie pędy (nie rosły sztywno do wymaganej wysokości 2,5 m). Sterowanie nawadnianiem i nawożeniem odbywa się w taki sam sposób jak w uprawie truskawek.
Jednym z powodów, dla którego pod osłonami zdecydowano się uprawiać maliny w podwieszanych doniczkach, były problemy ze zdrowotnością i rozwojem krzewów sadzonych bezpośrednio do gruntu. Wynikało to z tzw. zmęczenia
gleby wywołanego monokulturą. Ponadto, podobnie jak
w uprawie truskawek sadzonych w glebie, duży problem stanowiły larwy opuchlaka truskawkowca.
Pierwsze owoce (uzyskiwane z odmian owocujących
na pędach dwuletnich) sprzedawane są w wytłoczkach o pojemności 150 g, pozostałe w wytłoczkach ćwierćkilogramowych. Maliny produkowane w Luciąży trafiają przede wszystkim na eksport (rynki hurtowe w Niemczech), zwłaszcza te
produkowane późnym latem i jesienią. Z 1 ha odmiany ‘Polka’ uprawianej pod osłonami można uzyskać ponad 24 t. Tylko wczesne odmiany owocujące na pędach dwuletnich
w większości sprzedawane są na rynku krajowym. Gospo-
XIV ogólnopolską
konferencję sadowniczą
„Przyszłość uprawy truskawki, maliny,
porzeczki czarnej i borówki wysokiej w Polsce”
8 grudnia 2011 r.
Centrum Kongresowe Uniwersytetu Przyrodniczego
w Lublinie
Zapraszamy producentów owoców i przetworów owocowych, a także pracowników nauki, ośrodków doradztwa rolniczego, izb rolniczych, samorządu terytorialnego oraz studentów.
Podczas wykładów omówione zostaną m.in. problemy dotyspadku opłacalności produkcji owoców
krajowego
czące:
przetwórstwa owocowego
produkcji owoców bezpiecznych
dla zdrowia konsumentów, w tym wolnych od pozostałości
środków ochrony roślin.
l
l
l
Szczegółowych informacji udziela:
Towarzystwo Rozwoju Sadów Karłowych w Lublinie,
www.trsk.pl, tel. 81 524-71-04, e-mail: [email protected]
37
SADOWNICTWO
Opłacalna uprawa śliw
Prof. dr hab. Augustyn Mika
SKIER NIE WI CE
W
doświadczeniu w Skierniewicach sprawdzaliśmy
na 2,5 ha rezultaty intensywnej uprawy śliw szczepionych na ‘Węgierce Wangenheima’ i na ałyczy. Zastosowano rozstawę 4 m między rzędami oraz 1,0; 1,5; 2,0
i 2,5 m w rzędzie (2500–1000 drzew/ha). Po siedmiu latach obserwacji okazało się, że śliwy półkarłowe można z powodzeniem sadzić co 1,0 i 1,5 m w rzędzie, przy czym plonują one
bardzo obficie już 2–3 lata po posadzeniu. Śliwy szczepione
na ałyczy można sadzić co 1,5–2,0 m w rzędzie, pod warunkiem, że będą prawidłowo formowane i cięte. Odległość 2,5 m
między drzewami w rzędzie jest odpowiednia również dla śliw
szczepionych na ałyczy, ale zbyt duża dla drzew półkarłowych.
W literaturze znajdujemy opis ponad 30 odmian śliw, z których do doświadczenia wybraliśmy odmiany tolerujące szarkę. Najlepsze wyniki produkcyjne i handlowe dały odmiany
opisane poniżej.
JAKĄ WYBRAĆ ODMIANĘ?
‘Diana’. Pochodzi z Rumunii. Drzewa rosną umiarkowanie, owocują w 2–3 lata po posadzeniu, corocznie, umiarkowanie. Dosyć dobrze tolerują szarkę. Jako odmiana obcopylna wymaga zapylaczy, np. odmian z grupy Cacanska. Owoce dojrzewają w drugiej połowie lipca. Są duże (50–60 g), kuliste, podobne do starej odmiany ‘Renkloda Althana’. Skórka
brązowoniebieska z szarym nalotem woskowym. Miąższ żółty, soczysty, bardzo smaczny. Polecana ze względu na smak
owoców i łatwość uprawy.
38
Uprawa śliw może być opłacalna, jeśli dostarczymy na rynek atrakcyjne odmiany
w odpowiednim czasie (na zdjęciu ‘Jojo’)
‘Cacanska Lepotica’. Odmiana hodowli jugosłowiańskiej
z grupy węgierek. Drzewa rosną umiarkowanie, wcześnie zaczynają owocować, plonują obficie. Są tolerancyjne na szarkę. Odmiana ta nie wymaga zapylaczy, zapyla natomiast inne odmiany. Owoce średniej wielkości (40 g), ciemnogranatowe, bardzo atrakcyjne, dojrzewają około 10 sierpnia.
Miąższ zielonożółty, soczysty, smaczny. Owoce mają wartość
deserową i są dobre na przetwory. Odmiana ta najlepiej się
udaje, gdy jest szczepiona na ‘Węgierce Wangenheima’.
Wśród odmian dojrzewających na początku sierpnia jest najbardziej atrakcyjna handlowo.
‘Cacanska Najbolja’. Kolejna odmiana z grupy węgierek
hodowli jugosłowiańskiej. Drzewa rosną bardzo silnie, lecz
mimo to wcześnie zaczynają owocować, plonują obficie. Są
tolerancyjne na szarkę. Zapylaczem dla niej jest ‘Cacanska
Intensywny sad śliwowy wiosną w piątym roku po założeniu, sadzony w rozstawie 4 × 1,5 m oraz 4 × 2,0 m
Rana’ i ‘Cacanska Lepotica’. Owoce wyjątkowo duże (masa
około 60 g) i atrakcyjne, barwy granatowej z atrakcyjnym
woskowym nalotem, dojrzewają 10–20 sierpnia. Mają przeciętny smak, lecz ze względu na atrakcyjny wygląd odmiana ta jest godna zainteresowania. Poszukiwana w większych
partiach na eksport.
‘Jojo’. Nowa odmiana hodowli niemieckiej określana jako
całkowicie odporna na szarkę. Drzewa rosną umiarkowanie,
zaczynają owocować w drugim lub trzecim roku po posadzeniu. Owocują regularnie i obficie. Jako odmiana samopłodna nie wymaga zapylaczy. Owoce średniej wielkości (40–50 g),
kulistoowalne, niebieskie z jasnym nalotem woskowym. Miąższ
twardy, soczysty, żółtozielony, smaczny, łatwo oddziela się
od pestki. Owoce dojrzewają pod koniec sierpnia. Jest to
ceniona odmiana eksportowa ze względu na jędrność owoców.
‘Valjevka’. Odmiana hodowli jugosłowiańskiej. Drzewa rosną dosyć silnie, tworzą koronę stożkową, gęstą. Zaczynają
owocować od trzeciego roku, owocują umiarkowanie corocznie. Jest to odmiana samopłodna, tolerancyjna na szarkę.
Owoce średniej wielkości (30–40 g), ciemnogranatowe z niebieskim nalotem, mają butelkowy kształt. Dojrzewają od połowy września. Miąższ żółty, soczysty, z wysoką zawartością
cukrów, łatwo oddziela się od pestki. Owoce bardzo dobrze
znoszą daleki transport i przechowywanie. Jedna z najlepszych odmian do suszenia owoców.
‘Amers’. Atrakcyjna odmiana hodowli USA, wysoko ceniona w Polsce. Drzewa rosną umiarkowanie, tworząc luźną koronę. Zaczynają wcześnie owocować, owocują obficie i regularnie. Są wytrzymałe na mróz, odporne na choroby, tolerują
szarkę. Jest to odmiana częściowo samopylna, ale lepiej
owocuje w sąsiedztwie odmiany ‘Cacanska Lepotica’
i ‘Cacanska Najbolja’. Owoce dojrzewają w połowie września. Są bardzo duże (50–60 g), owalne, fioletowoniebieskie
z jasnym nalotem. Miąższ pomarańczowożółty, bardzo
smaczny, łatwo oddziela się od pestki. Owoce deserowe,
przydatne również na susz i inne przetwory. Odmiana atrakcyjna, zyskała sobie wysoką opinię handlową.
‘Węgierka Zwykła’. Odmiana nieznanego pochodzenia
uprawiana w Europie od ponad 300 lat. Do Polski sprowadzono
ją z Węgier. Na przełomie XIX i XX w. rozpowszechniła się
na Podkarpaciu, gdzie znalazła korzystne warunki do wzrostu,
dzięki gliniastym glebom i obfitym opadom. ‘Węgierkę Zwykłą’
rozmnażano masowo z odrostów korzeniowych. Drzewa rosną
bardzo silnie, formując koronę stożkową, gęstą. Odmiana ta wymaga żyznej gleby i dostatku wody dla obfitego owocowania.
Owocuje obficie od trzeciego roku. Jest całkowicie samopłodna, nie wymaga zapylacza. Jako odmiana wrażliwa na szarkę
powinna być sadzona w izolacji od drzew zarażonych przez tę
chorobę. Owoce drobne (25–30 g), brązowogranatowe z brunatnymi cętkami, pokryte jasnym, gęstym, niebieskawym nalotem. Miąższ soczysty, aromatyczny, żółty, bardzo smaczny, łatwo oddziela się od pestki. Owoce dojrzewają na przełomie
września i października. Dojrzałe nie opadają; jeśli nie ma przewlekłych opadów pozostają na drzewie do października nabierając stopniowo wykwintnego smaku. Odmiana wysoko ceniona przez konsumentów, handel i przemysł przetwórczy. Trwała
na półce sklepowej i odpowiednia do długiego przechowywania. W Polsce wyselekcjonowano trzy klony śliw, które wykazywały tolerancję na szarkę: ‘Promis’, ‘Nectavit’, ‘Tolar’. Niestety,
po dziesięciu latach okazało się, że i te klony szarka zdołała pokonać. Mimo to są one wartościowe, można je rozmnażać, jeśli
są poddane zabiegom uwalniania od wirusów.
‘Presenta’. Odmiana hodowli niemieckiej, której owoce
dojrzewają jeszcze później niż ‘Węgierki Zwykłej’. Drzewa tolerują szarkę i są wytrzymałe na mróz. Rosną umiarkowanie,
formując koronę kształtną, niezbyt zagęszczoną. Zaczynają
owocować w drugim lub trzecim roku po posadzeniu, plonują obficie, corocznie. Owoce dojrzewają w drugim tygodniu
października i przy ładnej pogodzie mogą pozostać na drzewie do końca października. Są podobne do ‘Węgierki’ – średniej wielkości (35–40 g), granatowe z szarym nalotem. Miąższ
żółty, bardzo jędrny, bogaty w ekstrakt, przypomina w smaku
‘Węgierkę Zwykłą’. Odmiana bardzo ceniona w Niemczech
za smak i późne dojrzewanie owoców.
39
SADOWNICTWO
a
Śliwa po dwóch latach wzrostu z nieciętym po posadzeniu przewodnikiem ; przewodnik wytworzył
wiele krótkich przyrostów owoconośnych
b
Bardzo ważne zabiegi formujące w maju: a – szczyt przewodnika z wyrastającymi przyrostami; b – zostawiamy
tylko jeden przyrost przedłużający przewodnik
‘President’. Stara odmiana angielska popularna w Europie Zachodniej. Drzewa rosną silnie z konarami wzniesionymi do góry. Owocują wcześnie i obficie. Są dosyć odporne
na mróz, tolerują szarkę i są mało podatne na choroby (z wyjątkiem moniliozy, na którą bardzo podatne są owoce). Owoce dojrzewają na przełomie września i października, w lata
chłodne w październiku. Są duże (50–60 g), bordowofioletowe, niekiedy granatowe. Miąższ zwarty, żółtozielony lub żółty, łatwo oddziela się od pestki. Owoce w lata chłodne mają
smak przeciętny, kiedy jest ciepło są smaczne. Odmiana ta,
ze względu na popularność w Europie, jest poszukiwana na eksport. Ceniona także na rynku krajowym, ponieważ
późno pojawia się na rynku.
‘Haganta’. Nowa, bardzo późna odmiana o nadzwyczaj
smacznych owocach. Drzewa w naturalny sposób formują
bardzo kształtną koronę. Są odporne na mróz, lecz podatne
na szarkę. Odmiana częściowo samopłodna, lecz plonuje lepiej w sąsiedztwie innych odmian. Dobrymi zapylaczami są
‘Cacanska Lepotica’ i ’President’. Drzewa zaczynają owocować wcześnie, owocują obficie. Owoce dojrzewają na przełomie września i października. Są bardzo duże (50–80 g),
atrakcyjne, granatowe z gęstym nalotem woskowym. Miąższ
pomarańczowy, zwarty, soczysty, bardzo smaczny, zawiera
aż 18% ekstraktu, łatwo oddziela się od pestki. Odmiana ta
wzbudza ostatnio bardzo duże zainteresowanie. Można ją
sadzić w miejscach odizolowanych od drzew chorych
na szarkę.
JAK PROWADZIĆ I ZBIERAĆ?
Wszystkie drzewa szczepione zarówno na podkładkach silnie rosnących, jak i półkarłowych mogą wydać plony w drugim lub trzecim roku po posadzeniu, pod warunkiem zastosowania słabego cięcia i przyginania pędów. Śliwy po posadzeniu mają z reguły wysoki przewodnik i nieliczne rozgałęzienia
u podstawy. Przewodnik można wykorzystać do wczesnego
owocowania. Jeśli ma około 1,5 m wysokości, nie przycinamy
go, a jeśli ma około 2 m, to skracamy go lekko (do 1,6–1,8 m).
Rozgałęzienia osadzone nisko nad ziemią, do wysokości 0,5 m, usuwamy, a pozostałe skracamy o 1/3 długości.
40
Cięcie odnawiające śliw polega na wycinaniu gałęzi, które mają ponad 2–3 lata;
przy cięciu pozostawia się czopy do 30 cm długości
Najważniejszy zabieg formujący korony trzeba wykonać
pod koniec maja, a przy słabym wzroście drzew na początku
czerwca. W tym czasie zauważymy na szczycie przewodnika 3–4 silne przyrosty rosnące pionowo do góry. Nie wolno
dopuścić, aby rozwijały się wszystkie, lecz tylko jeden, stanowiący przedłużenie przewodnika. Wycinamy przyrosty zbędne, zostawiając tylko jeden. Takie cięcie powoduje, że wzdłuż
Intensywna uprawa śliw z przewodnikiem umożliwia zbiór owoców kombajnem
(zbiór odmiany ‘Jojo’)
przewodnika rozwijają się przyrosty krótkie, na których zawiązują się pąki kwiatowe (wydają one plon już w drugim roku). Niektóre z tych przyrostów rosną mocno i kierują się
do góry, co nie sprzyja ich wczesnemu owocowaniu. Warto je
przyginać do położenia poziomego i przywiązywać sznurkami do szpilek wbitych w ziemię pod drzewami.
W drugim roku po posadzeniu powtarzamy zabiegi
na szczycie przewodnika i uzupełniamy przyginanie pędów.
Jest ono często potrzebne u odmian ‘Cacanska Lepotica’
i ‘Węgierka Zwykła’ (‘Nectavit’, ‘Tolar’). W trzecim roku korona jest uformowana i gotowa do wczesnego owocowania.
W naszym doświadczeniu odmiana ‘Jojo’ (szczepiona na ‘Węgierce Wangeheima’) wydała w trzecim roku 11 kg
śliwek z drzewa, podczas gdy inne odmiany 3–5 kg. W trzecim roku po założeniu sadu plony pozostałych odmian wahały się od 5 do 7 kg z drzewa.
Gęste sadzenie śliw wymaga określonego cięcia, ponieważ
już po czterech latach od posadzenia korony stykają się ze sobą. Trzeba ciąć je w taki sposób, aby utrzymać drzewa w stałych rozmiarach przez wiele lat. Obserwując młode drzewa, łatwo zauważymy, że pewna część plonu znajduje się na pędach, które wyrosły w ubiegłym roku, czyli na pędach rocznych. Przeważająca część plonu (50–70%) znajduje się na pędach dwuletnich, a pozostała na pędach trzyletnich. Taki rozkład owoców na pędach oznacza, że gałęzie w koronie można
odnawiać, usuwając stare i robiąc miejsce dla pędów młodych, dwu- i trzyletnich. Cięcie takie, zwane cięciem odnawiającym, łatwo można wykonać, gdy korony uformowane są
z przewodnikiem. Przewodnik stanowi trwałą konstrukcję drzewa, natomiast gałęzie są wymienne. Podczas cięcia wiosennego wycina się wszystkie stare i grube gałęzie, ponad dwu- lub
trzyletnie. Gałęzie wycina się z pozostawieniem czopów długości do 30 cm przy przewodniku. Czopy ułatwiają wyrastanie
nowych przyrostów. Oprócz tego koronę prześwietla się, aby
nie była nadmiernie gęsta, skraca wierzchołki drzew do wysokości 3–4 m. Im mniejsza rozstawa w rzędzie, tym drzewa muszą być niższe, aby wzajemnie nadmiernie się nie cieniowały .
Opisany sposób uprawy śliw umożliwia zbiór owoców
kombajnem. Za pomocą modelu opracowanego w Instytucie
Ogrodnictwa w Skierniewicach zbierano śliwki w sadzie doświadczalnym przez trzy kolejne lata. Sprawność zbioru wynosiła 95% owoców zebranych przy 5% owoców zgubionych
lub pozostawionych na drzewie. Osiągnięto wydajność zbioru do 3 ton na godzinę. Owoce zebrane kombajnem nadają
się głównie do przerobu przemysłowego ze względu na odgniecenia skórki. W sadzie doświadczalnym były sortowane,
sprzedawane na miejscu i chętnie kupowane, póki świeże.
Do dalekiego transportu i handlu nie nadawały się. Wyjątkiem były owoce ‘Węgierki Zwykłej’, które po zbiorze kombajnem niewiele się różniły od owoców zbieranych ręcznie.
n
sprzedam
ekologiczne gospodarstwo
rolne 63 ha:
rośliny jagodowe, orzechy włoskie,
maszyny plus chłodnie
z zamrażaniem oraz dom i stawy
– województwo lubuskie
Kontakt – tel. 0-606-418-030
41
ROŚLINY OZDOBNE
PROSTO Z ITALII (cz. I)
Przed nowym sezonem
Alicja Cecot
KR AKÓW
KWITNĄCE BALKONOWE
Największą różnorodność roślin balkonowo-rabatowych można znaleźć
w Padwie na stoisku włoskiej firmy Andreas Psenner, która zajmuje się produkcją ukorzenionych sadzonek, a także prowadzi własną hodowlę niektórych gatunków. Należy do Prowen Winners (PW), toteż w swojej ofercie ma
przede wszystkim odmiany lansowane
przez tę międzynarodową grupą marketingową. Oprócz kalibrachoi (Calibrachoa sp.) ‘Cherry Star’ z grupy Superbells, o oryginalnych karminowo-żółtych kwiatach (w Polsce można ją
było oglądać podczas lipcowych Dni
Otwartych firmy Plantpol) przedsiębiorstwo A. Psenner najbardziej w tym roku
promowało mekardonię. Mecardonia
‘Gold Dust’ – o drobnych, żółtych, podobnych do nemezji kwiatach (również
należy do rodziny Scrophulariaceae)
– nadaje się do wiszących pojemników.
Jest szczególnie polecana producentom z południa naszego kontynentu, ze
względu na odporność tej rośliny
na upał. Wyhodowana została przez
Japończyka Ushio Sakazakiego (twórcę petunii z grupy Surfinia oraz wspomnianej wyżej grupy Superbells kalibrachoi) i wyróżnia się bardzo obfitym
42
Mecardonia ‘Gold Dust’
kwitnieniem, które ma trwać nieprzerwanie od wiosny do jesiennych przymrozków. Rośliny wymagają jednak
słonecznego stanowiska. Na ekspozycji przedsiębiorstwa A. Psenner można
też było wyłowić jego hodowli nowe
odmiany pelargonii rabatowych (Pelargonium zonale). Jedną z nich była
‘Puccini’ o intensywnie różowych kwiatach z jaśniejszym oczkiem. Jak infor-
Pelargonium zonale ‘Puccini’ – nowa odmiana
hodowli firmy A. Psenner
Werbena z nowej grupy Eden (tu: odmiana ‘Rose’)
hodowli firmy Sentier
Odmiana ‘Strawberry’ z grupy Eden, przeznaczonej
do uprawy w wiszących pojemnikach
Odmiany z nowej grupy Perla petunii (rozmnażane
wegetatywnie)
Odmiana ‘Purple’ z nowej grupy Gioconda petunii,
hodowli firmy Farmen
‘Red Magenta’ – nowa odmiana niecierpka z grupy
SunPatiens („podgrupy” Spreading)
mował współwłaściciel rodzinnej firmy
Robert Psenner, odmiana ta jest średniej wielkości i – oprócz poszukiwanej
na rynku kolorystyki kwiatów – charakteryzuje ją regularny, półkulisty pokrój
roślin. Z kolei ‘King Laurin’ przykuwa
wzrok dzięki czerwonym, błyszczącym
kwiatom, których środek jest nieco
jaśniejszy, co daje ciekawy efekt.
Sentier – inny włoski hodowca roślin
ozdobnych i dostawca rozsad oraz
ukorzenionych sadzonek też zademonstrował nowe, własne odmiany. Były to
przede wszystkim rozmnażane wegetatywnie werbeny z grupy Eden o dużych
kwiatach,
reprezentowanej
przez 9 kreacji, wśród których znajdują
się ‘Rose’ (różowa) i ‘Strawberry’ (różowowczerwona), pokazane w Padwie.
Grupę tę dołączono do dotychczaso-
wego asortymentu werben tego hodowcy – grup Liga i Shangri-la. David
Bazzoni z przedsiębiorstwa Sentier rekomendował również inną nowość
– grupę Perla petunii o kaskadowym
pokroju i stosunkowo niewielkich kwiatach, składającą się z 13 odmian
(na stoisku demonstrowano 2 kreacje
o pastelowych barwach żyłkowanych
kwiatów – ‘Perla Shell Pink Vein’ i ‘Perla Shell Salmon Vein’. Podobnie jak
wiele innych zagranicznych firm oferujących sadzonki roślin balkononowych,
także Sentier promował 3-odmianowe
zestawy roślin (niekiedy dwóch lub
trzech gatunków), o kontrastowych
barwach kwiatów albo dobranych
w jednej tonacji kolorystycznej. Producenci „rabatówki” mają do wyboru 14
takich kombinacji proponowanych
przez to przedsiębiorstwo pod wspólną
nazwą Trio Musicale (np. Blues Trio®
to petunie z grupy Perla: ‘Pink Vein’,
‘Bordeaux’, ‘White’).
Firma Planta, czyli inny włoski dostawca
materiałów
wyjściowych
do produkcji roślin balkonowo-rabatowych, zaprezentowała między innymi
nową grupę kaskadowych petunii rozmnażanych z nasion. Gioconda, bo taka jest jej nazwa, składa się z 5 odmian
i została wyhodowana w firmie Farmen
z Neapolu. Rośliny długo kwitną, gdyż
nie zawiązują nasion. Jednymi z ważniejszych roślin na stoisku Planty były
też przebojowe niecierpki z grupy Sun-Patiens hodowli firmy Sakata. Eksponowano odmianę ‘Red Magenta’
o czerwonobordowych kwiatach – nowość z „podgrupy” Spreading, która
43
ROŚLINY OZDOBNE
Papryka ‘Basket of Fire’
odznacza się kopulastym, rozłożystym
pokrojem i nadaje się np. do większych
pojemników.
MINIWARZYWA I ZIOŁA
Na stoisku firmy Planta uwagę zwracały jednak przede wszystkim warzywa
uprawiane w doniczkach jako rośliny
balkonowo-tarasowe. Obok najpopularniejszych w tej grupie pomidorów
(m.in. miniaturowa odmiana ‘Tumbling
Tom Red’) oraz papryk (np. ‘Basket of
Fire’ o ostrych owocach) przedstawiono nowe produkty z serii Grow your
Own (czyli „wyprodukuj sobie sam”),
do których należały zestawy różnobarwnych sałat w skrzynkach balkonowych czy też warzyw przyprawowych
do kilku rodzajów potraw. Na przykład
do dań kuchni chińskiej proponuje się
„dalekowschodnią” kolekcję pod nazwą Sol Levante, w której znajdują się
rozmaite kapusty: chińska, czyli pak
choy (Brassica campestris ssp. chinensis), japońska z grupy Mizuna (B. rapa
ssp. nipponica), sitowata (B. juncea)
oraz Tatsoi (B. rapa ssp. rosularis). Te
nowości dołączono do oferty klasycznych już ziół, z bazylią na czele (zwraca uwagę m.in. jej drobnolistna odmiana ‘Aristotele’).
Tego typu użytkowe rośliny są coraz
częściej sprzedawane wraz z „rabatówką” jako modne uzupełnienie podstawowego wiosennego asortymentu. Konsekwencją tego trendu jest rozwijająca się
hodowla odmian warzyw specjalnie
na potrzeby uprawy balkonowo-taraso-
44
Ozdobno-użytkowe kompozycje to coraz popularniejsze zestawy balkonowo-tarasowe
Odmiana ‘Red Sky’ z przebojowej grupy Newbiscus
ketmii (Hibiscus sp.)
wej. Jak informował Fabian Schenk
z przedsiębiorstwa Planta, korzysta ono
przede wszystkim z odmian angielskiej
firmy Floranova, która 3 lata temu powołała oddział Vegetalis w celu hodowli warzyw dla sektora kwiaciarskiego, nazywanych Patio Edibles („jadalne patiowe”).
Planta pokazywała w Padwie również pojemnikowe kompozycje, w których połączono warzywa z roślinami
ozdobnymi, m.in. trawami czy minipetuniami. Ciekawostką ozdobno-użytkową była zastosowana w jednym z zestawów nowa odmiana kukurydzy,
‘Field of Dreams’ (także z firmy Floranova) o liściach z białymi podłużnymi
pasami i o jadalnych kolbach.
Inna włoska firma, Podere Luen, też
sprzedająca materiały wyjściowe
do produkcji kwiaciarskiej, demonstrowała 3-elementowe zestawy ziół. Ukorzenione w doniczkach typu paper-pot
o średnicy 1,5 cm – i umieszczone
po trzy w jednym oczku plastikowej
wielodoniczki – sadzonki szałwii (Salvia), lebiodki (Origanum), mięty (Mentha) itd. pochodziły z izraelskiego
przedsiębiorstwa Hishtil i były nowością w ofercie Podere Luen, a zarazem
nowinką na włoskim producenckim
rynku roślin ozdobnych.
wyróżniają się odmiany ketmii (Hibiscus sp.) z grupy Newbiscus, która zrobiła prawdziwą karierę na całym świecie. Wywodzi się ona od bylinowego
gatunku ketmia bagienna (H. moscheutos) i wyróżnia się wielkimi kwiatami, które pojawiają się od sierpnia.
Dużą popularność zdobyła właściwie
tylko różowo kwitnąca odmiana ‘Mauvelous’ z tej 4-odmianowej grupy, między innymi dlatego, że dobrze się rozmnaża na masową skalę (in vitro).
Różowoczerwoną odmianę ‘Red Sky’
z tej samej grupy pokazała w Padwie
po raz pierwszy włoska firma Altiflor,
będąca jednym z wyróżniających się
w Italii producentów roślin balkonowych i kwitnących doniczkowych. Jak
powiedział Luca Altieri, współwłaściciel
przedsiębiorstwa, tego typu ketmie są
cennym uzupełnieniem asortymentu
jego firmy ze względu na późne kwitnienie. Dodał, że odmiana ‘Mauvelous’
jest najlepsza spośród wszystkich
ogrodowych ketmii, jakie miał w produkcji (uprawia też grupę Extreme),
i co roku łatwo znajduje nabywców. Zadowalający popyt to jednak nie wszystko. Luca Altieri zwracał uwagę, że
włoscy ogrodnicy gospodarują w coraz
trudniejszych warunkach ekonomicznych – kryzysu i rosnących cen środków produkcji, zwłaszcza oleju opałowego, używanego do ogrzewania
szklarni lub tuneli. Oceniał, że koszty
produkcji zwiększyły się w minionym
sezonie o 20% w porównaniu z analogicznym okresem 2010/2011.
DO OGRODU
Wśród wielu roślin nadających się
do uprawy ogrodowej – nie tylko
w śródziemnomorskim, ale także
w zimniejszym klimacie – od kilku lat
na późnoletnich targach branżowych
n
Z Dni Otwartych Volmary
Dobrze skomponowane (cz. II)
Agnieszka Majewska
Dalie z serii ‘Melody’ o ciemnych liściach i jasnych, kontrastujących kwiatach,
dobrze prezentują się w kompozycjach z innymi roślinami
AMPLE, DONICE, SKRZYNKI
Nowości to ważny element asortymentu każdego gospodarstwa produkującego rośliny ozdobne. Nowe odmiany
przyciągają klientów i co roku sprzedają się bardzo dobrze,
dlatego zainteresowanie osiągnięciami hodowców jest zawsze duże. – Do Gawartowej Woli zapraszamy producentów
od wielu lat i bez wątpienia można powiedzieć, że zainteresowanie nowymi odmianami jest spore. W tym roku nie było
inaczej, ale oprócz nowości wiele osób zwróciło też uwagę
na liczne kompozycje. Sprzedaż takich gotowych nasadzeń
to nowa koncepcja. Część ogrodników wdraża ją, sadząc rośliny w pojemnikach, które później oferują w swoich punktach
sprzedaży. Niestety, błędy zdarzają się często – rośliny nie
zawsze do siebie pasują – a nauka na błędach kosztuje.
Właśnie dlatego, aby oszczędzić pieniądze naszych klientów, prezentujemy w kolekcji różne nasadzenia, które ogrodnicy mogą ocenić i skopiować. Innymi słowy – poczynić
pewne obserwacje, nauczyć się czegoś i za to nie zapłacić
– wyjaśnił Michał Zieliński, kierownik ds. sprzedaży firmy
Volmary. W kompozycjach znalazły się nie tylko dobrze znane odmiany roślin, ale też liczne nowości, np. werbeny z grupy Samira, begonie boliwijskie ‘Bellavista Scarlet’ i ‘Bellavista Orange’, kalibrachoa ‘Calita Giga Light Blue’, ‘Yellow Red
Morn’, ‘Rose’, czy ‘Velvet’. – Hodowla roślin ozdobnych rozwija się w wielu kierunkach, ale nie trudno zauważyć, że najwięcej nowości prezentujemy właśnie w segmencie gatunków o pokroju zwisającym, typowo balkonowych, czy pojemnikowych, które ładnie wyglądają w kompozycjach z innymi roślinami. Dobrym przykładem może być kalibrachoa,
której znaczenie systematycznie rośnie, m.in. ze względu
Calibrachoa ‘Calita Giga Light Blue’ obficie kwitnie i ładnie się układa zarówno
jako pojedyncza roślina sadzona w amplach, jak i z innymi gatunkami
Nowa odmiana doniczkowego Argyranthemum ‘Percussion Fire’
45
ROŚLINY OZDOBNE
Wraz ze wzrostem popytu na gotowe kompozycje, zwiększa się popularność roślin
o ozdobnych liściach, m.in. wilców bulwiastych, koleusów i pelargonii
Tricolore, nowa koncepcja firmy Volmary, to propozycja dla ogrodników, którzy
chcą wprowadzić do swojej oferty gotowe mieszanki roślin
Koleus ‘Malibu Red’ to jedna z najlepiej sprzedających się roślin „strukturalnych”
Lantana ‘Esperanta Compact Yellow’ ze względu na swój ładny, zwarty pokrój ma
szansę zdobyć popularność na rynku detalicznym
na ładne prezentowanie się w „mieszankach”. W tym roku
pokazaliśmy aż 4 nowe odmiany i jedną ulepszoną. Rozszerzyliśmy też naszą ofertę chryzantem z kompaktowej grupy
Percussion, o ciekawe kolory: ‘Teddy Pink’, ‘Deep Rose’, ‘Fire’ i ‘Yellow’. Tzw. margerytki (Argyranthemum) dobrze wyglądają w pojemnikach i na pewno będziemy je promować
– poinformował M. Zieliński. Wśród roślin balkonowych zaprezentowano też nową silnie rosnącą odmianę bidensu
‘Bellamy White’ przeznaczoną głównie do uprawy w pojemnikach wiszących, purpurową celozję ‘Conito Velvet’, stokrotkę hiszpańską ‘Summer Daisy’ oraz liczne rośliny strukturalne, m.in. pelargonię ‘Grandeur Odorata Apple’ o zapachu jabłek. – Wraz ze wzrostem popytu na gotowe kompozycje, rośnie znaczenie roślin o ozdobnych liściach i roślin
pachnących, tak zwanych wypełniaczy. Wiadomo, że dla
kwiatów trzeba stworzyć odpowiednie tło, jakiś kontrast.
Obecnie prawie każdy producent zamawia takie rośliny. Dobrze sprzedają się np. koleusy z grupy Malibu, które nie rosną zbyt intensywnie i dlatego doskonale nadają się
do uprawy w pojemnikach, ale też sanwitalie i wilce bulwiaste. W kompozycjach sprawdzają się też dalie z grupy Happy Day, dlatego w tym roku do oferty wprowadziliśmy aż trzy
nowe odmiany: ‘Red’, ‘Pink’ i ‘Purple’. W ostatnich latach
do łask powracają rośliny pachnące, stając się pożądanym
akcentem, ponieważ kompozycję można ożywić nie tylko
ciekawą barwą i kształtem, ale też innymi interesującymi cechami – tłumaczył Sebastian Gałązka, kierownik ds. przygotowania produkcji firmy Volmary.
46
RAZ, DWA, TRZY
Poza licznymi inspirującymi kompozycjami, w czasie Dni
Otwartych zaprezentowano też rozwiązanie, które ułatwi
ogrodnikom tworzenie barwnych mieszanek roślin i obniży
koszt ich produkcji. Tricolore to nowa koncepcja, która ma
odpowiadać aktualnym potrzebom rynku. – Wzrasta zainteresowanie kompozycjami kwiatów jednorocznych, dlatego postanowiliśmy wprowadzić do sprzedaży gotowe mieszanki
roślin. Wiadomo, że w pojemniku, czy w skrzynce kwiaty muszą pasować do siebie nie tylko kolorystycznie, ale też muszą
mieć podobne wymagania i nie mogą się nawzajem zagłuszać. Nie każdy potrafi stworzyć taką kompozycję, dlatego
robimy to my. Wybraliśmy odmiany, które pasują do siebie
i stworzyliśmy produkt – trzy rośliny w jednym paper-pot
– który wystarczy posadzić i potem sprzedać jako gotową kolorową kompozycję – wyjaśnił Michał Zieliński. W tym roku
w ofercie firmy Volmary dostępnych będzie 16 kombinacji
różnych gatunków roślin, m.in. trzy różne warianty kolorystyczne kalibrachoa z grupy Calipetite, a także mieszanki sadzonek lobelii, petunii, bakopy i werbeny, oraz mieszanki siewek niecierpków z grupy Campos (kolory: czerwony, biały,
różowy), lobelii ‘Regata Mix’, portulaki ‘Macarena Scarlet-Banana-Fuchsia’ oraz cynii z grupy Profusion, odmiany: ‘Fire’,
‘Gold’ i ‘White’. – Sadzonki Tricolore będą sprzedawane
w systemie 51. Innymi słowy, można kupić jedną paletę, czyli
w pewnym sensie 50 gotowych, barwnych kompozycji (zamiast trzech palet po 125 roślin) i nie ryzykować, że jakiegoś
‘Limero’ – nowa odmiana Argyranthemum o bardzo silnym wzroście
i kompaktowym pokroju
Uprawa dalii z nowej serii Lubega Power pozwala przedłużyć sezon sprzedaży tych
roślin (na zdjęciu ‘Lubega Power Burgundy’)
Dalia ‘Lubega Power Yellow’
Na rynku detalicznym rośnie znaczenie alstremerii
koloru zabraknie, czy np. z powodu złej pogody – nie zakwitnie. Dodatkową zaletą koncepcji Tricolore jest to, że sadzonki są stosunkowo duże, co znacznie skróci czas produkcji
– przekonywał M. Zieliński. W tym sezonie w niektórych gospodarstwach można już było kupić ample z trójbarwnymi
kompozycjami kalibrachoa z grupy Calipetite. Jak podkreślił
pan Michał, ogrodnicy są bardzo zainteresowani nowym produktem, także ze względu na jego konkurencyjną cenę.
ŁATWIEJ, SZYBCIEJ, KOMPAKTOWO
Aspekt ekonomiczny to drugi, najważniejszy trend w hodowli roślin. Od kilku lat bardzo wyraźnie rośnie znaczenie
odmian, których produkcja jest wydajniejsza i pozwala ograniczyć liczbę niezbędnych zabiegów pielęgnacyjnych, a tym
samym poprawić rentowność gospodarstwa. Wielu producentów poszukuje też grup roślin, które pozwalają wydłużyć
„sezon roślin rabatowych”. – Koszty produkcji rosną szybko.
Drożeje robocizna, opał, coraz częściej trudno dostępny.
Liczba producentów, którzy stosują ogrzewanie przez cały
sezon jest niewielka. Ogrodnicy robią wszystko, żeby ich produkcja była opłacalna i ten aspekt ekonomiczny w wyborze
roślin jest bardzo dobrze widoczny. Generalnie hodowla
zmierza teraz w kierunku uproszenia produkcji, stworzenia
odmian odpornych, kompaktowych i wcześnie kwitnących.
Mając to na uwadze, w tym roku wprowadziliśmy do naszej
oferty rośliny, które spełniają te wymagania. Dobrym przykładem może być kompaktowa lantana ‘Esperanta Compact
Yellow’, czy niska, wcześnie kwitnąca odmiana margerytki
‘Limero’ – wyjaśnił Michał Zieliński. Wśród nowości o kompaktowym pokroju znalazły się też: gipsówka o ciemnoróżowych kwiatach ‘Gypsy Deep Rose’, lobelia ‘Laura Compact
Blue’ oraz nowa odmiana werbeny ‘Vectura Coral’. W grupie
wcześnie kwitnących petunii Pegasus można było zobaczyć
ulepszony kolor ‘Pink’. Zaprezentowano też nową grupę dalii. – Sezon sprzedaży „rabatówki” stale się wydłuża. Widać to
w składanych zamówieniach. Wielu naszych klientów kupuje
petunie Pegasus, ponieważ wcześnie i jednolicie zakwitają.
Rośnie też znaczenie dali, których sprzedajemy dużo.
Po pierwsze dlatego, że doskonale wyglądają w punkcie
sprzedaży. Duże, rozwinięte kwiaty o intensywnych barwach
przyciągają klientów. Po drugie, uprawia się je tylko 6–7 tygodni, a na 1 m2 można posadzić stosunkowo dużo roślin. Produkcja jest bardzo efektywna, nawet bardziej niż pelargonii.
No i dodatkowo, uprawiając dalie można bardzo rozciągnąć
sezon sprzedaży, począwszy od kwietnia aż do końca lata.
Widać to po wzroście znaczenia grupy Dahlietta, która jest
idealna do uprawy zróżnicowanej terminowo. Wiem, że wielu
naszych klientów produkuje ją właśnie w późniejszych terminach, w gotowych kompozycjach, lub dużych – nawet pięciolitrowych donicach. W tym roku, z myślą o przedłużeniu sezonu sprzedaży dalii, wprowadziliśmy nową grupę Lubega
Power o dużych pełnych kwiatach, do sprzedaży od połowy
kwietnia. Co ważne, kolory nowych odmian nie dublują
się z kolorami dalii z grupy Dahlietta, dlatego można je
traktować jako ciekawe uzupełnienie oferty – tłumaczył
M. Zieliński.
n
47
ROŚLINY OZDOBNE
Dlaczego Santini?
Danuta Pyza-Grzybowska
P
roducent zapytany, dlaczego wybrał właśnie Santini,
podkreśla, że bardzo dobrze wpisują się w zmianowanie w jego gospodarstwie. Uprawia je po słoneczniku
ozdobnym, krokoszu barwierskim, lewkonii. Produkcja jest
krótka – wiosną i latem trwa około 2–2,5 miesiąca. Czy nie
obawia się jednak konkurencji importowanych chryzantem
z tej grupy? – Holendrzy produkują Santini w bardzo dużym
zagęszczeniu, z przeznaczeniem głównie do kompozycji.
Kwiaty są drobniejsze i jest ich mniej na gałązce niż u odmian
z polskiej produkcji. Nasze Santini to również „danie główne”; muszą być więc dorodne, i siłą rzeczy – ładniejsze niż
holenderskie. Pakowane są po 5 sztuk w paczce, a nie po 25
– jak holenderskie, bo ich kwiatostany są 2–3 razy większe
od importowanych. Ale kupujący kierują się głównie ceną.
Jeśli nasze chryzantemy są tańsze niż importowane, wtedy
sprzedają się dobrze. A wiadomo, zależy to m.in. od kursu
walut; obecnie euro „poszło w górę”, więc wygrywamy konkurencję z importem. Najlepsze ceny są latem, bo wtedy najtrudniej jest chryzantemy wyprodukować, i mniej producentów podejmuje się ich uprawy – mówi Michał Łyczko.
W 10 tunelach, po 200 m2 każdy, od początku maja do połowy listopada uprawia się około 18 odmian, a wśród nich
m.in.: białe, zielone, różowe, pomarańczowe, bordowe. – Konieczna jest różnorodność, bo nie można przewidzieć, które
kolory będą najmodniejsze w danym sezonie. W tym roku
największym zainteresowaniem na warszawskim rynku cieszyły się chryzantemy różowe i zielone.
48
Michał Łyczko: – Odmiana ‘Country’ w tym roku cieszyła się dużą popularnością
PRODUKCJA OD MAJA DO LISTOPADA
Jednorazowo obsadza się dwa tunele, a w każdym z nich,
na trzech zagonach, uprawia po kilka odmian. Sadzonki ze
specjalistycznej firmy dostarczone w torfowych kostkach, posadzone na miejsce stałe przyjmują się bardzo dobrze.
– Po podlaniu, już po jednym dniu tworzą nowe korzenie. Zakupione „luzem”, w perlicie, byłyby trochę tańsze, ale ich
system korzeniowy jest narażony na uszkodzenia, a tym samym wydłuża się okres adaptacji w nowych warunkach
– mówi producent. Młode rośliny sadzi się sukcesywnie co
dwa tygodnie, od 1 maja do 10 sierpnia, w oczka siatki
wspierającej o wymiarach 12,5 x 12,5 cm.
Chryzantemy posadzone w tunelu foliowym na początku maja; zdjęcie wykonano w czerwcu
Chryzantemy w tunelu foliowym kwitnące we
wrześniu, sadzone na początku lipca
‘Calimero Orange’
‘Label Red’
Do podłoża w tunelu producent dodaje 20% torfu. Gleba
w tym gospodarstwie jest zasobna w składniki pokarmowe.
Dawki nawozów zależą od wyników jej analizy. Przed sadzeniem daje się Hydrocomplex (na ogół 6 kg/200 m2), a na początku uprawy – Starter, zapewniający zwiększoną dawkę
fosforu (2 kg/200 m2). Dwukrotnie stosuje się saletrę wapniową (2 kg/200 m2); drugą dawkę – w połowie okresu produkcji. Pożywka dostarczana jest roślinom wężami T-Tape. – Zraszacze górne wykorzystujemy tylko na początku produkcji,
kiedy rośliny mają jeszcze mały system korzeniowy, a tym samym zapotrzebowanie na wodę jest mniejsze – wyjaśnia
M. Łyczko.
Rośliny skarla się na ogół dwukrotnie w czasie produkcji.
– Ilość zabiegów zależy od odmiany, np. te ze słabo rosnącej
grupy Merible skarlamy jeden raz, a odmianę ‘Dutchy’ – nawet do trzech razy – mówi producent. Zabieg przeprowadza
się po południu lub w godzinach rannych, tak aby temperatura była jak najniższa. Zwraca się uwagę na precyzję zabiegu – rośliny powinny być całe pokryte środkiem.
Zaciemnianie rozpoczyna się, gdy chryzantemy mają
długość ponad 20 cm, czyli około 2 tygodnie po posadzeniu – zależnie od pogody. Santini wymagają 13-godzinnego zaciemniania na dobę, od 1800 do 700, i zależnie od dłu-
gości reakcji fotoperiodycznej odmiany – przez 6–7 tygodni, do wytworzenia dużych pąków. Przykładowo, ‘Merible’
wymaga 6 tygodni zaciemniania, a ‘Country’ – 7 tygodni.
Folia do zaciemniania od spodu jest czarna, na wierzchu
biała, co przeciwdziała nadmiernemu jej nagrzewaniu.
Od chwili zaprzestania zaciemniania chryzantemy kwitną
po 10–14 dniach.
Chryzantemy te zawsze prowadzi się na jeden pęd. – Gdyby były uszczykiwane, znacznie straciłyby na jakości
– ostrzega producent. W poszczególnych tunelach sadzone
są odmiany o zbliżonym okresie reakcji fotoperiodycznej, tak
aby ich zbiór przypadał w zbliżonym czasie. Jednak, i tak
trzeba wycinać je pojedynczo – jedne kwitną, inne dopiero
mają pąki. Najbardziej wyrównane kwitnienie danej odmiany
jest latem – chryzantemy tnie się wówczas „jak kosą”.
Produkcja chryzantem w szklarni jest w tym gospodarstwie marginalna; zajmuje powierzchnię 300 m2. Rośliny,
przeznaczone na sprzedaż 1 listopada, sadzi się 5 sierpnia.
W tej produkcji nie ma potrzeby zaciemniania. – Kwiaty
spod folii są jednak znacznie lepiej wybarwione – komentuje pan Michał. Produkcja w szklarni, trwająca do połowy
listopada, wydłuża okres sprzedaży do początku grudnia
– na imieniny Barbary.
49
ROŚLINY OZDOBNE
nieważ nakrywanie zagonów folią w uprawie sterowanej
sprzyja wzrostowi wilgotności powietrza (tym samym rozwojowi grzyba), a zabiegi ochrony są wówczas utrudnione, dlatego stosuję zabiegi profilaktyczne. Szkodniki również mogą
być problemem, np. różne gatunki mszyc, które żerują na
liściach młodych, głównie przy drzwiach tunelu. Również interwencyjną ochronę stosuję na przędziorka. Warto sprawdzać obecność tego szkodnika w kwiatach i liściach. Lubi on
miejsca ciepłe, jest zagrożeniem głównie pod koniec produkcji. Atakuje najmłodsze, górne części roślin – informuje
producent.
ZBIÓR I HANDEL
Chryzantemy w szklarni; będą gotowe do zbioru przed 1 listopada
WAŻNA – OCHRONA
Jesienią tunele dogrzewa się w nocy, tak aby utrzymać
w nich temperaturę minimalną 10°C, a w ciągu dnia – wietrzy.
– Jest to głównie profilaktyka zdrowotności roślin. Najważniejsza jest jednak zdrowa sadzonka, od zaufanego dostawcy. Z chorób, według mnie, najgroźniejsza jest rdza biała
chryzantemy. Rośliny z objawami trzeba wyrwać i spalić. Po-
Po ścięciu chryzantemy są chłodzone minimum przez dobę
w temperaturze 5°C. Kondycjonowane są w preparatach Chrysal lub Bactoflor. – Ten drugi środek jest bardzo dobry, chociaż
brudzi końcówki łodyg. Nie jest to defektem, jednak klienci
czasem niesłusznie oceniają to jako objaw „zgnilizny”. Z tego
powodu, po jednej dobie kondycjonowania w Bactoflorze,
chryzantemy wstawiamy do wody, aby oczyściły się z resztek
preparatu. Trzeba pamiętać, że niektóre odmiany, np. ‘Tedcha
Improved’ nie reagują na Chrysal – mówi producent.
Na targowisku kwiatowym na ul. Bakalarskiej w Warszawie
i Rynku Hurtowym w Broniszach, gdzie handluje pan Michał,
za paczkę chryzantem 5 sztuk uzyskiwano w tym roku 5–8 zł.
Cena taka utrzymuje się na ogół przez cały sezon sprzedaży.
– Najgorszy handel chryzantemą gałązkową jest przed 1 listopada; około dwa tygodnie przed Świętem Zmarłych w zasadzie tylko przyjmujemy zamówienia, a nic nie sprzedajemy
n
– komentuje M. Łyczko.
Maszynowe mycie dachów szklarni
www.agro-rydz.pl
kontakt 0 601 275 286 0-42 214 12 63
Sklep internetowy z nawozami
www.e-nawozy.pl
50
Na „Zieleni...”
dla ogrodników (cz. II)
Mariusz Podymniak
HORTUS MEDIA
KOSIARKI I …
Firma Fiskars Brands Polska zadebiutowała podczas tegorocznej wystawy ręczną kosiarką bębnową Momentum.
Kosiarkę tę docenili jurorzy konkursu i przyznali jej „Zielony
Laur”. To proste urządzenie ma bardzo trwałe ostrza, które
zapewniają precyzyjne cięcie trawy na wysokości 2,5–10 cm,
a także gęstych jej kęp, a nawet drobnych gałęzi. Ścięta masa jest wyrzucana lub gromadzona w koszu. W kosiarce tylne koła napędowe schowane są za bębnem koszącym, dzięki czemu nie ugniatają trawy. Najszerszym punktem kosiarki
jest bęben koszący, dlatego łatwo wykasza się nią trawę
przy murkach czy krawężnikach. Pracę ułatwia wygodny
uchwyt o regulowanej wysokości. Nowością firmy Fiskars są
również szpadle serii Ergo Plus wykonane z bardzo trwałej
stali (zarówno trzonek, jak i głowica). Wyróżnia je oryginalna kolorystyka i uchwyt trzonka z wkładem żelowym, który
amortyzuje wstrząsy podczas pracy.
OPRYSKIWACZE
Zupełnie nową postać przybrały opryskiwacze z serii
Orion Super produkowane przez firmę Kwazar. Zbiornik został wzmocniony lamelami nadającymi mu większą wytrzymałość. Lamele znajdują się również na pierścieniu otaczającym
dolną część zbiornika, dzięki czemu zabezpieczono jego
podstawę przed ewentualnym uszkodzeniem, nawet
przy spadku z wysokości. Przy podstawie zbiornika znajdują
się wypusty umożliwiające przytrzymanie opryskiwacza nogą
w trakcie pompowania. Innowacyjnym rozwiązaniem w serii
Orion Super jest umieszczenie pionowego przezroczystego
paska wskazującego poziom cieczy w zbiorniku. Jak powie-
Kosiarka Momentum nagrodzona w tym roku „Zielonym Laurem” w kategorii
„Produkty i technologie dla ogrodu i terenów zieleni”
dział Piotr Pyclik z firmy Kwazar, było to możliwe po zmodernizowaniu linii produkcyjnej i zakupie nowoczesnych maszyn, pozwalających w procesie produkcji łączyć dwa rodzaje tworzyw. Jakość takiego łączenia jest sprawdzana w testach, podczas których zbiornik poddawany jest ciśnieniu rzędu 10 atm (robocze, zalecane przy tego typu opryskiwaczach
wynosi 3,5 atm). Zadbano też o inne detale, jak dłuższy i łatwiejszy do uchwycenia przycisk zaworu bezpieczeństwa,
duży gwint przy pompce i otwór w kształcie lejka, ułatwiający
napełnianie zbiornika cieczą. Również sama pompka wykonana jest z tworzywa odpornego na działanie środków chemicznych, a lanca posiada przedłużkę z włókna szklanego
(możliwość regulacji 0,6–1,2 m), co pozwala „dopryskać” oddalone i trudno dostępne miejsca. Na serię Orion składa się
5 modeli ze zbiornikami o pojemności od 3 do 12 litrów.
Nowości wśród opryskiwaczy nie zabrakło w firmie Marolex. Przykładem może być model MX-20 z 20-litrowym zbiornikiem, w wersji mobilnej. Przemieszczanie opryskiwacza
umożliwia podwozie jezdne z wysokimi kołami, dzięki którym można łatwo poruszać się z opryskiwaczem po nierównym terenie. – Mając do dyspozycji tak duży zbiornik, z możliwością łatwego poruszania się, łatwiej jest wykonać zabieg ochrony na dużej powierzchni – poinformowała Joanna Surowiec, kierownik działu handlowego firmy Marolex.
Pracę tym opryskiwaczem ułatwia wysokowydajna pompa,
rozkładana lanca i rączka wózka wyłożona miękkim tworzy-
51
ROŚLINY OZDOBNE
Nowym produktem na rynku jest opryskiwacz
Marolex MX-20
Przemysław Wrześniewski z firmy Brinkman Polska
prezentował jak działa siewnik do wysiewu nasion
w wielodoniczki
Tego typu zamiatarką można porządkować kontenerownię bez ryzyka zawijania mat
i odległości komórek w wielodoniczkach. Do otworów tych
zasysane są nasiona i przenoszone nad komórki. Siewnik taki montowany jest na stole wysiewającym. Istnieje możliwość
dostosowania prowadnic, wzdłuż których przesuwane są
wielodoniczki, do ich szerokości. Do współpracy z nim potrzebny jest niewielki kompresor.
Oferta firmy Brinkman poszerzyła się również o różne modele zamiatarek produkowanych przez niemiecką firmę
M. Mulder. Są to zarówno modele mogące współpracować
z ciągnikiem lub wózkiem widłowym, jak i samojezdne (jako
ciągniki jednoosiowe lub dwuosiowe). Zaletą tych drugich
jest tak skonstruowany układ przeniesienia napędu, że nie
powoduje on zwijania mat podczas skrętu. Dzięki temu zamiatarki tego typu bardzo dobrze sprawdzają się podczas
prac porządkowych w kontenerowniach wyłożonych matami
szkółkarskimi. Maszyny te mogą też współpracować z innymi przystawkami roboczymi (np. kosiarka, pług śnieżny,
szczotka boczna, czy pojemnik na śmieci).
Tomasz Kucharski z firmy
Container Centralen Polska
informował o nowym systemie oznaczeń wózków
wem. O lepszy komfort pracy zadbano również w opryskiwaczach plecakowych Titan, które wyposażone są obecnie
w miękkie pasy.
SIEWNIKI, ZAMIATARKI
Ciekawostką prezentowaną przez Brinkman Polska był
ręczny siewnik nasion. Jak powiedział przedstawiciel firmy –
Przemysław Wrześniewski, jest to bardzo wygodne rozwiązanie dla ogrodników, którzy samodzielnie wysiewają nasiona w wielodniczki. Siewnik tego typu współpracuje z kompresorem. W ramieniu wysiewającym znajdują się otwory o średnicy dostosowanej do wielkości nasion (0,3; 0,5 lub 0,7 mm)
52
WÓZKI CC ZE SKANOWALNYMI
ETYKIETAMI
Jak poinformował Tomasz Kucharski z firmy Container
Centralen Polska, od roku 2011 funkcjonuje system oznaczania wózków CC nowymi skanowalnymi etykietami RFID (Radio Frequency Identification). Wprowadzenie go w dużej mierze ułatwiło nie tylko obrót wózkami CC w całej Europie, ale
również użytkownikom tych wózków dało możliwość łatwiejszego kontrolowania przesyłanych towarów. – Początkowo
polscy ogrodnicy opornie podchodzili do nowych zasad, ale
fakt wprowadzenia systemu RFID wymusił i na nich wdrożenie nowego systemu oznakowania. W tym celu należy zakupić skaner (najprostszy kosztuje około 400 euro netto) i założyć na posiadane wózki nowe tagi RFID. Ile dany klient ma
zgłoszonych wózków, tyle otrzyma od nas tagów RFID – powiedział pan Tomasz. W Polsce w obrocie znajduje się około 30 tys. wózków CC, a oficjalnie zgłoszonych jest 360 ich
użytkowników.
n
Nowe stawki, nowe zasady
Ewa Jaworska-Spicak
KASA ROLNICZEGO UBEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO
JEDNORAZOWE ODSZKODOWANIE
Jednorazowe odszkodowanie przysługuje ubezpieczonemu (rolnikowi, domownikowi), który doznał stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu wskutek wypadku
przy pracy rolniczej lub rolniczej choroby zawodowej. Przysługuje ono także członkom rodziny ubezpieczonego, który
zmarł wskutek wypadku przy pracy rolniczej lub rolniczej
choroby zawodowej. Wysokość tego odszkodowania jest
proporcjonalna do procentowego stałego lub długotrwałego
uszczerbku na zdrowiu. Stałym uszczerbkiem na zdrowiu jest
takie naruszenie sprawności organizmu, które powoduje nierokujące poprawy upośledzenie czynności organizmu.
Za długotrwały uszczerbek na zdrowiu uważa się natomiast
naruszenie sprawności powodujące upośledzenie czynności
organizmu na okres ponad 6 miesięcy, która jednak może
ulec poprawie.
Od 9 września 2011 r. obowiązują następujące kwoty jednorazowego odszkodowania: • 550 zł za każdy procent
uszczerbku na zdrowiu doznanego wskutek wypadku
przy pracy rolniczej lub rolniczej choroby zawodowej;
• 11 tys. zł z tytułu orzeczonej niezdolności do samodzielnej
egzystencji wskutek wypadku przy pracy rolniczej lub rolniczej choroby zawodowej; • 550 zł za każdy procent stałego
lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu z tytułu zwiększenia tego uszczerbku, co najmniej o 10 punktów procentowych, za każdy procent uszczerbku na zdrowiu przewyższający procent, według którego ustalone było odszkodowanie;
• 55 tys. zł z tytułu śmiertelnego wypadku, gdy do odszkodowania uprawniony jest małżonek lub dziecko zmarłego,
zwiększone o kwotę 11 tys. zł na drugiego i każdego uprawnionego, jeżeli do odszkodowania są uprawnieni równocześnie
małżonek i dziecko (dzieci) bądź tylko dzieci; • 27,5 tys. zł
z tytułu śmiertelnego wypadku, gdy do odszkodowania
uprawnieni są tylko inni członkowie rodziny niż małżonek
i dzieci zmarłego oraz 11 tys. zł z tytułu zwiększenia odszkodowania na drugiego i każdego następnego uprawnionego;
• 11 tys. zł z tytułu śmiertelnego wypadku, gdy do odszkodowania równocześnie z małżonkiem lub dziećmi zmarłego
uprawnieni są inni członkowie rodziny (ta kwota przysługuje
każdemu z nich, niezależnie od odszkodowania przypadającego małżonkowi lub dzieciom).
O wysokości jednorazowego odszkodowania decyduje
data prawomocnego orzeczenia lekarza rzeczoznawcy lub
komisji lekarskiej Kasy. Orzeczenie lekarza rzeczoznawcy
staje się prawomocne po 14 dniach od daty jego doręczenia,
jeśli nie zostało ono zaskarżone. Orzeczenie komisji lekarskiej Kasy jest ostateczne, ponieważ nie przysługuje od niego odwołanie i staje się prawomocne w dniu jego wydania.
Na podstawie prawomocnego orzeczenia lekarza rzeczoznawcy lub komisji lekarskiej Kasy, oddział regionalny KRUS
wydaje decyzję, od której przysługuje odwołanie do sądu
w terminie 30 dni od dnia jej otrzymania.
W przypadku ustalania związku przyczynowo-skutkowego
zgonu z wykonywaną pracą rolniczą, o wysokości jednorazo-
WARSZAWA
wego odszkodowania decyduje data opinii lekarza inspektora orzecznictwa lekarskiego Kasy ustalającego ten związek.
Natomiast o wysokości jednorazowego odszkodowania z tytułu zgonu, który nastąpił w dniu zdarzenia, decyduje data
zgonu. W sytuacji, gdy do odszkodowania uprawnieni są
równocześnie małżonek i jedno lub więcej dzieci oraz tylko
członkowie inni niż małżonek lub dzieci, jednorazowe odszkodowanie dzieli się między uprawnionych w równych częściach. Jednorazowe odszkodowanie z tytułu śmierci ubezpieczonego, który zmarł wskutek wypadku przy pracy rolniczej lub rolniczej choroby zawodowej, zmniejsza się o kwotę
jednorazowego odszkodowania z tytułu stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu wypłaconego temu ubezpieczonemu z tytułu doznanego stałego lub długotrwałego
uszczerbku na zdrowiu.
DODATKOWY PRZYCHÓD
Od 1 września 2011 r. kwoty dodatkowego przychodu decydujące o zmniejszeniu lub zawieszeniu emerytur i rent wynoszą: • 70% przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego
– 2356,30 zł (przychody do tej kwoty nie powodują zmniejszenia emerytury/renty); • 130% przeciętnego miesięcznego
wynagrodzenia – 4376,00 zł (przychody przekraczające tę
kwotę powodują zawieszenie emerytury/renty); • przychody
między kwotą 2356,30 zł a 4376,00 zł powodują zmniejszenie
emerytury/renty maksymalnie o 503,82 zł (w przypadku renty rodzinnej, do której uprawniona jest jedna osoba, kwota
maksymalnego zmniejszenia wynosi 428,27 zł). Zawieszenie/zmniejszenie dotyczy części uzupełniającej emerytury/renty rolniczej. Część składkowa wypłacana jest zawsze
w całości.
Osoby uprawnione do okresowej renty rolniczej z tytułu
niezdolności do pracy tracą prawo do tego świadczenia
w przypadku objęcia ich innym ubezpieczeniem społecznym. Wobec emerytów, którzy ukończyli 60 lat (kobiety)
lub 65 lat (mężczyźni) nie stosuje się zasad zawieszania/zmniejszania emerytur, bez względu na kwotę dodatkowych przychodów przez nich osiąganych.
ZASIŁEK POGRZEBOWY
Od 23 września 2011 r. obowiązuje nowa zasada dotycząca przedawnienia prawa do zasiłku pogrzebowego. Tak więc,
jeżeli zgłoszenie wniosku o zasiłek pogrzebowy w okresie 12
miesięcy od dnia śmierci osoby, po której zasiłek przysługuje, było niemożliwe (np. z powodu późniejszego odnalezienia
zwłok lub zidentyfikowania osoby zmarłej albo z innych przyczyn całkowicie niezależnych od osoby uprawnionej), prawo
do zasiłku pogrzebowego wygasa po 12 miesiącach od dnia
pogrzebu. Dokumentem potwierdzającym okoliczności lub
przyczyny (o których mowa wyżej) jest zaświadczenie policji
lub prokuratury, odpis zupełny aktu zgonu lub inny dokument
urzędowy potwierdzający zaistnienie okoliczności lub przyczyn uniemożliwiających zgłoszenie wniosku.
n
53

Truskawki i maliny spod osłon

Transkrypt

Podobne dokumenty