Informator Miejski - cz. 5

JAWORZNO
CHARAKTERYSTYKA MIASTA
-21-
Jaworzno jest miastem na prawach powiatu położonym we wschodniej części
województwa śląskiego, na pograniczu regionów Górnego Śląska i Małopolski. Obszar
miasta znajduje się w dorzeczu Wisły, w zlewni rzek: Białej Przemszy, wzdłuż której
przebiega północna granica miasta oraz Przemszy, zamykającej teren Jaworzna
od południowego-zachodu.
Jaworzno zajmuje powierzchnię 152,7 km kw. i należy do jednych z największych
miast w Polsce. Nie tworzy zwartej struktury osadniczej. Dzielnice położone są promieniście w stosunku do centrum, oddzielone od siebie pasami zieleni. Tworzy to specyficzny i ciekawy charakter funkcyjno-przestrzenny. Wpływ na taki kształt miasta miały
zachodzące w XX wieku procesy historyczne i zmiany administracyjne kraju, które spowodowały połączenie w jeden organizm miejski kilku działających samodzielnie gmin.
Jaworzno rozwinęło się na skrzyżowaniu ważnych szlaków komunikacyjnych: drogowych i kolejowych. Przez miasto przebiegają: droga krajowa nr 1 Gdańsk – Cieszyn,
nr 79 Warszawa – Bytom, nr 4 łącząca granice państwa (wschód – zachód)
Jędrychowice – Korcza, której odcinek Katowice – Kraków jest płatną autostradą A4.
Stacja Jaworzno – Szczakowa jest jednym z największych w Polsce węzłów kolejowych
i ważnym punktem przeładunku towarów.
Położenie miasta w pobliżu autostrady A-4 spowodowało bardzo dobre połączenie
z międzynarodowym portem lotniczym w Krakowie – Balicach, a poprzez bliskość drogi
krajowej nr 79 z międzynarodowym portem lotniczym Katowice – Pyrzowice.
HISTORIA
Jaworzno ma prawa miejskie od 1901 roku. Początki jego historii sięgają jednak
przełomu XII i XIII wieku. Pierwsze zapiski o najstarszych wiejskich osadach: Jaworzno,
Ciężkowice, Byczyna i Długoszyn pochodzą z lat 1229-1243. Nieco późniejsze dotyczą
Jelenia (1303 rok), Szczakowej (II poł. XIV wieku) i Dąbrowy (XVI wiek). Wymienione
osady, obecnie dzielnice miasta, rozwijały się samodzielnie w granicach istniejącej
od 1335 roku jaworznickiej parafii.
Duże znaczenie dla dziejów tej ziemi miało jej położenie. Historycznie związane
z Małopolską, Jaworzno, w okresie staropolskim leżało na pograniczu ówczesnego państwa polskiego. Wzdłuż rzeki Przemszy w okolicy Jelenia przebiegała zachodnia granica państwa, która przetrwała niezmieniona do 1918 roku.
W czasach zaborów jaworznicki teren był pograniczem nie tylko od strony Jelenia, ale
doszła także druga granica na Przemszy Białej koło Szczakowej. Austriackie Jaworzno pojawia się wówczas, obok rosyjskiego Sosnowca i niemieckich Mysłowic jako miejscowość usytuowana wokół punktu znanego w historiografii jako Trójkąt Trzech Cesarzy.
W okresie staropolskim historia Jaworzna to dzieje wsi i chłopów. Niewątpliwie
duże znaczenie dla rozwoju miejscowości miało górnictwo kruszcowe, które istniało tutaj
od wczesnego średniowiecza oraz górnictwo węglowe zapoczątkowane w 1767 roku
w Szczakowej, gdzie powstała pierwsza polska kopalnia. Wielkim bodźcem w rozwoju
Jaworzna było przeprowadzenie przez Szczakową linii kolejowej na trasie Kraków
– Mysłowice, która w 1850 roku przeszła na własność skarbu austriackiego jako
Cesarsko-Królewska Uprzywilejowana Kolej Północna Cesarza Ferdynanda,
-22-
a następnie została włączona w ogólnokrajową sieć kolejową Austrii. Dzięki temu
Szczakowa uzyskała status ważnego połączenia kolejowego.
Uruchomienie kopalń węgla i hut cynkowych sprowadziło do jaworznickiej okolicy
osiedleńców z różnych stron. Większość przybyła zza pobliskiej granicy na Przemszy,
czyli z Pruskiego Śląska, ale również z Czech, Węgier. Żyła tu również silnie reprezentowana społeczność żydowska. Do dzisiaj pozostał ślad jej obecności
w postaci okazałego kirkutu – cmentarza. Liczba mieszkańców rosła systematycznie
w miarę rozwoju tutejszych zakładów przemysłowych i rzemieślniczych.
Współczesne miasto Jaworzno jest efektem kolejnych reform administracyjnych
przeprowadzonych po 1945 roku, kiedy to w pierwotny obręb miasta włączano systematycznie pomniejsze gminy i miasteczka. Obecnie Jaworzno, pod względem
powierzchni należy do największych miast w Polsce i zamieszkiwane jest przez blisko
stutysięczną ludność.
ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE MIASTA
Jaworzno położone jest na terenie Wyżyny Śląskiej i pod względem powierzchni
należy do największych miast w Polsce. Regiony geomorfologiczne, w obrębie których leży
Jaworzno to Kotlina Biskupiego Boru (w uproszczeniu Dolina Koziego Brodu)
na północnym wschodzie, Kotlina Mysłowicka na zachodzie, Zrębowe Pagóry Imielińskie
w okolicach Jelenia, Rów Chrzanowski na południu w okolicach Dębu oraz Niecka
Wilkoszyńska z częścią centralną i południowo – wschodnią miasta. Cechą charakterystyczną jest usytuowanie miasta w widłach rzeki Białej Przemszy i Przemszy.
Najwyżej położonym punktem jest Góra Przygoń (354,7 m npm), najniżej miejsce w dolinie
Przemszy (230 m npm).
Wielowiekowa działalność przemysłowa związana z występowaniem na terenie
Jaworzna złóż węgla kamiennego, ród cynku i ołowiu, piasku, wapienia i dolomitu ukształtowała w znaczący sposób krajobraz miasta. Wśród pagórów, garbów, nadrzecznych równin, którymi charakteryzuje się krajobraz Jaworzna pojawiły się wyrobiska po eksploatacji
surowców mineralnych, hałdy odpadów pogórniczych i elektrownianych, miejscami
w związku z działalnością górniczą zjawiska związane z osiadaniem gruntów. Dziś odkrywki po eksploatacji ród metali, wapienia i dolomitu stały się siedliskami niezwykle cennej
roślinności. W zalanych zapadliskach pogórniczych powstały niezwykle bogate biotopy,
które zasiedliły rośliny i zwierzęta dotychczas niespotykane na tych terenach.
Wyeksploatowane wyrobiska popiaskowe są na bieżąco zalesiane. Ze składowiskami
odpadów pogórniczych i elektrownianych zlokalizowanych w środkowej i północno
– zachodniej części miasta w większości przypadków, przy pomocy człowieka przyroda
również poradziła sobie świetnie – dzisiaj o ich istnieniu świadczy tylko nieco słabszy rozwój roślinności oraz zapisy na starych mapach. Aktualnie eksploatowane są jedynie złoża
węgla kamiennego i piasku. W oparciu o eksploatację tych surowców funkcjonuje
w mieście: Południowy Koncern Energetyczny S.A. Elektrownia Jaworzno III, Południowy
Koncern Węglowy S. A., PCC Rail S.A. Obok wymienionych zakładów przemysłowych zlokalizowane zostały również Zakłady Chemiczne „Organika Azot” produkujące środki
ochrony roślin, 91 Plus Huta Szkła „Szczakowa”, Garbarnia Szczakowa S.A. i wiele innych
kształtujących w różnym stopniu stan poszczególnych komponentów środowiska przyrod-
-23-
niczego. Najbardziej widoczne są przeobrażenia powierzchni ziemi w północno – wschodniej części miasta. Powstałe w wyniku eksploatacji złóż piasku, wyrobiska maja głębokość
do 16 m. Szczególnym elementem krajobrazu Jaworzna są warpie – nieużytki kopalnictwa
galenowo – galmanowego. Eksploatacja surowców mineralnych i energetyka pozostawiła
ślady w postaci hałd odpadów różnego pochodzenia oraz licznych osadników w części
centralnej i zachodniej miasta. W okolicach Rudnej Góry zlokalizowane są składowiska
odpadów niebezpiecznych Zakładów Chemicznych „Organika Azot”.
Dawniej naturalną roślinność części zachodniej, północnej i północno – wschodniej
Jaworzna tworzyły zbiorowiska leśne, gdzie na ubogich, piaszczystych glebach bielicowych szumiał bór sosnowy. Część centralną zajmowały buczyny porastające żyzne siedliska na glebach brunatnych. Wschód i południe miasta
to tereny borów mieszanych z sosną i dębem, grądy z lipą drobnolistną, dębem i grabem.
Wzdłuż cieków wodnych funkcjonowały siedliska lasów łęgowych. Procesy przeobrażenia
krajobrazu związane były z działalnością osiedleńczą i rolniczą a następnie przemysłową.
Obecnie siedliska buczyny i grądy są całkowicie odlesione. Zajmują je pola uprawne, łąki
nieużytki i zabudowa miejska. Pomimo wielu zmian, jakie dokonały się w szacie roślinnej
miasta, ponad 30% jego powierzchni stanowią lasy, prawie 30 % użytki rolne, pozostałą
stanowią tereny miejsko-przemysłowe.
Przeprowadzona przez pracowników naukowych inwentaryzacja przyrodnicza
obszaru Jaworzna pozwoliła wytypować najcenniejsze przyrodniczo rejony ze zróżnicowana rzeźbą terenu i szatą roślinną oraz bogatą florą i fauną.
Zaliczamy do nich tereny:
• Rezerwat przyrody Doliny Żabnika
• Powierzchniowy pomnik przyrody Sasanka
• Obszar chronionego krajobrazu Dobra Wilkoszyn
• Murawy kserotermiczne na Górze Wielkanoc
• Remizy leśne i zarośla śródpolne Góra Przygoń
• Remizy leśne i łąki śródleśne Krupka Mostki
• Remiza leśna Bucze
• Biała Przemsza powyżej Koziego Brodu
• Murawy ksenotermiczne na Glinnej Górze
• Zalewiska pogórnicze w kompleksie leśnym Podłęże
• Hałda Sodowa w Szczakowaj
• Zespół torfowisk Kanału Prochownia
• Remizy Leśne w Dolinie Byczynki i Kanału Matylda
• Góra Grodzisko
• Wzgórze Korzeniec
• Góra Pietrusowa
• Zalew Sosina
• Stawy Belnik na terenie ośrodka Tarka
• Nieczynny kamieniołom Sodowa Góra
• Wychodnie wapienne i nieczynne kamieniołomy
• Hałdy pogórnicze w Dąbrowie Narodowej Szczotkach.
-24-
Z mapy obiektów przyrodniczo cennych wykreślić należy projektowany użytek ekologiczny
„Jałowce” położony w północno – wschodnim krańcu kompleksu leśnego Kolawica, zniszczony pożarem w dniu 1 kwietnia 1999 roku. Na terenie powierzchniowego pomnika przyrody „Sasanka Otwarta” od dwóch lat nie obserwuje się delikatnych fiołkowych kwiatów.
Zaproponowane formy ochrony przyrody stanowią instrument lokalnego ekorozwoju.
Na terenie Jaworzna występuje czterdzieści jeden gatunków roślin objętych ochroną
ścisłą i jedenaście objętych ochroną częściową. Do częściej spotykanych gatunków należą: dziewięćsił bezłodygowy, konwalia majowa, kruszyna pospolita, wyblin jednolistny, kalina koralowa. Gatunki te występują najczęściej w siedliskach naturalnych i półnaturalnych
w strefie podmiejskiej i na obrzeżach miasta. Niekiedy pojawiają się także na nieużytkach,
hałdach czy terenach kolejowych. Rośliny uznane za regionalnie rzadkie (trzydzieści jeden
gatunków) to przede wszystkim bardzo rzadkie rośliny torfowiskowe i nadwodne, leśne
i murawowe. Wśród nich: modrzewnica zwyczajna, tojeść bukietowa, tłustosz pospolity.
Na szczególną uwagę zasługuje stanowisko ponikła igłowatego, rośliny uznawanej
dotychczas za wymarłą w regionie. W Jaworznie występuje jedynie w rezerwacie „Dolina
Żabnika”. Rośliny chronione rezerwatu „Dolina Żabnika” to: pomocnik baldaszkowaty,
omieg górski, rosiczka okrągłolistna, kruszczyk rdzawoczerwony, szerokolistny i błotny,
goryczka wąskolistna, kosaciec syberyjski, listera jajowata, wyblin jednolistny, kosatka kielichowa, konwalia majowa, kruszyna pospolita, bagno zwyczajne, ciemiężyca zielona,
wawrzynek wilczełyko, centuria pospolita, porzeczka czarna, kalina koralowa.
Zróżnicowana fauna obejmuje ok. stu gatunków w tym czterdzieści cztery podlega ochronie prawnej.
W wodach potoku obecne są larwy chruścików oraz widelnic, zamieszkuje go również strzebla potokowa i śliz, co jest dowodem nie tylko czystości wód ale również unikalności doliny w skali regionu. Obok rezerwatowej formy ochrony przyrody występuje
na terenie miasta obszar chronionego krajobrazu w kompleksie leśnym „Dobra Wilkoszyn”,
a także wiele pomników przyrody. Wśród roślin chronionych obszaru „Dobra Wilkoszyn”
wymienić należy: bluszcz pospolity, centuria pospolita, ciemiężyca zielona, goryczka
wąskolistna, gółka długoostrogowa, kalina koralowa, konwalia majowa, kopytnik pospolity,
kosaciec syberyjski, kruszczyk pospolity i rdzawoczerwony, kruszyna pospolita, lilia złotogłów, listera jajowata, mieczyk dachówkowaty, pierwiosnek lekarski, storczyk krwisty
i szerokolistny, tojad dzióbaty, wawrzynek wilczełyko, wyblin jednolistny, żłobik koralowy.
Charakterystyczne dla tego terenu są bogate florystyczne łąki wilgotne z masowo
występującymi mieczykami dachówkowatymi, goryczką wąskolistną, storczykami szerokolistnymi i kosaćcem syberyjskim. Fauna obszaru to dwieście sześćdziesiąt gatunków zwierząt, z których czterdzieści sześć objętych jest ochroną prawną. Walory przyrodnicze
obszaru wraz z opisem ścieżki dydaktycznej przedstawiono w wydawnictwie
p. t. „Ścieżka dydaktyczna Obszaru Chronionego Dobra Wilkoszyn w Jaworznie”
Okazałe drzewa, charakteryzujące się dobrym stanem zdrowotnym, objęte są ochroną
w formie pomników przyrody. W chwili obecnej jest ich na terenie miasta trzydzieści osiem.
Wszystkie wymienione formy ochrony przyrody mają określone znaczenie w systemie
przestrzennym i ekologicznym miasta.
CIEKAWE MIEJSCA
-25-
Zespół Willowo - Parkowy
Ciekawy zakątek w centrum miasta, u zbiegu ulic: Grunwaldzkiej, Matejki i Zacisze
to przykład interesującej architektury z początków naszego stulecia, umiejętnie wkompo-
nowanej w ogrodowo - parkowe otoczenie.
Kapliczki przydrożne
W mieście i jego najbliższej okolicy zachowało się około 40 przydrożnych kapliczek,
pochodzących przeważnie z ubiegłego stulecia. Jaworznianie wznosili je w podzięce
za szczęśliwy powrót z wojny czy powstania lub ucieczkę z niewoli. Wewnątrz umiesz-
czano najczęściej figury Matki Boskiej i świętych: Franciszka, Jana Nepomucena,
Jana Kantego.
Zabytkowa studnia
W dzielnicy Jaworzna - Jeleń zobaczyć można zabytkową studnię wybudowaną
w XVII w. na trasie dawnego szlaku kupieckiego z Węgier. Zdobi ją figurka biegnącego
jelenia, umieszczona na szczycie czterospadowego dachu.
Dolina Żabnika
Rezerwat o powierzchni 42 ha położony jest we wschodniej części miasta w obrębie
kompleksu leśnego „Kolawica”, na terenie Ciężkowic. Rezerwat obejmuje całą dolinę
potoku Żabnik, natomiast lasy otaczające potok stanowią otulinę rezerwatu. Zarówno
skład gatunkowy występujących na terenie doliny roślin i zwierząt, jak i ich różnorod-
ność sprawiają, że obszar ten stanowi unikatowy teren w skali województwa.
Góra Grodzisko
Jedno z najwyższych wzniesień w granicach Jaworzna 346 m npm, położone w obrębie
Garbu Jaworznickiego. Wzniesienie wyróżnia się w krajobrazie i jest z daleka widoczne
jako pojedyncza, pokryta lasem kopuła. Jego partie szczytowe są zalesione natomiast
zbocza zajmują pola uprawne i nieużytki rolne.
Inne warte zobaczenia miejsca w Jaworznie to:
- Kolegiata św. Wojciecha i Katarzyny z XVI w.
- Kościół Podwyższenia Krzyża Swiętego w dzielnicy Jeleń z XVII w.
- Cmentarz Pechnicki z XVIII w.
- budynek dawnej rzeźni w Jaworzno – Ciężkowice z XVIII w.
- Cmentarz Żydowski przy al. Piłsudskiego z XIX w.
- zabudowa dawnej Huty Szkła Jaworzno – Dąbrowa Narodowa z początku XX w.
KULTURA, SPORT I REKREACJA
-26-
Animatorem życia kulturalnego w Jaworznie jest Miejskie Centrum Kultury i Sportu,
którego działalność opiera się na edukacji kulturalnej poprzez organizowanie festiwali,
koncertów czy przedstawień teatralnych, a także na krzewieniu szeroko pojętej kultury
fizycznej. W ramach struktury MCKiS-u działają domy kultury, kluby i świetlice środowiskowe oraz galeria „Obecna”. Jaworzno posiada wiele ośrodków rekreacyjnych. W kilkunastu obiektach sportowych, czynnych sezonowo i całorocznie, można spędzić czas
wolny i zadbać o kondycję fizyczną. Atrakcyjnymi miejscami wypoczynku w Jaworznie
są przede wszystkim Ośrodek Sportów Wodnych „Sosina”, baza nurkowa, ośrodek hippiczny oraz kręgielnia. Mieszkańcy Śląska i przyległych miast Małopolski chętnie korzystają także z krytej pływalni.
Hala Widowiskowo-Sportowa, ul. Grunwaldzka 80 – tel. 32 616 44 91
Obiekt wielofunkcyjny dysponujący 1348 miejscami siedzącymi (761
siedzisk stałych + 587 ruchomych)
z możliwością ustawienia dodatkowo 1000 siedzisk na parkiecie, którego powierzchnia wynosi 1472 m2. Tak
duży obiekt wraz z posiadanym wyposażeniem służy głównie do prowadzenia działalności sportowo-rekreacyjnej, jest również wykorzystywany
do organizacji imprez widowiskowych.
Hala Sportowa, ul. Inwalidów Wojennych 18 – tel. 32 615 50 55
Obiekt wielofunkcyjny dysponujący 264 miejscami siedzącymi (164 siedzisk stałych + 100
ruchomych). Wysokość hali wynosi 13 m. Obiekt wraz z posiadanym wyposażeniem służy głównie do prowadzenia działalności sportowej, wystawienniczej, targowej i handlowej
Hala Sportowa przy Gimnazjum nr 8, ul. Zwycięstwa 21– tel. 32 614 18 54
Niedawno wybudowany, wielofunkcyjny obiekt sportowy, który posiada parkiet o wymiarach 37,62 m x 20,83 m oraz 100 miejsc siedzących. Wysokość hali wynosi 7,60 m. Hala
wyposażona jest w boisko do siatkówki, koszykówki oraz piłki ręcznej. Obiekt służy głównie do prowadzenia działalności sportowej, jest także ogólnodostępny.
Stadion Miejski, ul. Krakowska 8 – tel. 32 614 17 67
Pojemność 7 000 miejsc (w tym 5708 miejsc siedzących, 1042 miejsca kryte), wymiary
płyty boiska 105 m x 68 m. Stadion wyposażony jest w monitoring (cztery kamery ruchome, jedna nieruchoma), wysokiej klasy nagłośnienie, trzy kasy, zaplecze sanitarne.
Stadion spełnia II-ligowe wymagania licencyjne PZPN.
-27-
Stadion Sportowy, ul. Moniuszki 95 – tel. 32 615 00 42
Obiekt wielofunkcyjny, na terenie którego znajdują się: trawiaste boisko do piłki nożnej,
dwa boiska do siatkówki, jedno do gry w koszykówkę, dwa asfaltowe korty tenisowe,
boisko treningowe do piłki nożnej. Boisko główne posiada trybunę na 800 miejsc siedzących w tym 250 zadaszonych. Obiekt służy jako miejsce do organizacji imprez sportowo-rekreacyjnych, festynów, imprez zakładowych, a przede wszystkim stanowi bazę rekreacyjną pobliskiego, dużego osiedla mieszkaniowego.
Korty Tenisowe „Podłęże”, al. M.J. Piłsudskiego
Korty znajdują się na powierzchni 15 hektarowego parku, otoczone są polami do mini
golfa, dwoma boiskami do piłki nożnej oraz położonymi w pobliżu dwoma boiskami
do koszykówki. Obiekt jest sezonowy czynny od maja do października.
Skate Park
Obiekt znajduje się w kompleksie parkowo–sportowym w osiedlu Podłęże.
Rolkowisko o wymiarach 34 x 34 m
wyposażone jest w 9 stanowisk i urządzeń do wykonywania „skatowych”
ewolucji. Dla młodzieży pasjonującej
się jazdą na rolkach, deskorolkach
i rowerach udostępniono zjeżdżalnie,
pochylnie, podjazdy i podesty. Każdy
uczestnik korzystający z obiektu powinien zapoznać się z regulaminem i zastosować się do instrukcji.
Muzeum Miasta Jaworzna, ul. Pocztowa 5 – tel. 32 616 51 04, 32 751 91 62
W Muzeum Miasta Jaworzna gromadzone są eksponaty związane z tradycją, kulturą
i przemysłem Jaworzna. Do szczególnie cennych należą narzędzia, których używano na
przełomie XIX i XX w. w tutejszych zakładach pracy.
Dom Kultury, ul. Mickiewicza 2 – tel. 32 616 28 79
Budynek ten jest dawną siedzibą
Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”
z XIX w. natomiast po przeprowadzeniu gruntownej modernizacji i zachowaniu jednocześnie jego architektonicznej formy obecnie znajduje się siedziba Miejskiego Centrum Kultury
i Sportu. W jego wnętrzu znajduje się
jedna z najnowocześniejszych sal
kameralnych z widownią mogącą
pomieścić 140 osób. Organizowane są
tu koncerty, spotkania teatralne czy sympozja naukowe.
-28-
Miejska Biblioteka Publiczna, Rynek Główny 17 – tel. 32 751 91 92
Miejska Biblioteka Publiczna posiada
w swoich zbiorach ponad 427 tysięcy
woluminów i 50 tytułów czasopism.
Obecnie MBP posiada 17 placówek na
terenie całego miasta, z których korzysta 32% mieszkańców miasta, a biblioteka zaspokaja zróżnicowanym księgozbiorem potrzeby czytelnicze i edukacyjne mieszkańców. Wyniki czytelnictwa plasują Jaworzno na trzecim miejscu w województwie śląskim.
Ośrodek Wypoczynkowo-Rekreacyjny „Sosina”, ul. Bukowska
Składa się ze zbiornika wodnego
o powierzchni 50 hektarów z drugą
klasą czystości wody oraz kompleksu
leśno - łąkowego o powierzchni 30
hektarów. Obiekt prowadzi działalność sezonową od maja do października i służy jako baza wypoczynkowa
dla mieszkańców regionu. W ośrodku
znajduje się strzeżone kąpielisko
z piaszczystą plażą, pole biwakowe
oraz zaplecze gastronomiczno - handlowe. Można tutaj uprawiać sporty wodne, wędkarstwo, są boiska do siatkówki plażowej i place zabaw dla dzieci. Ośrodek dysponuje domkami kempingowymi oraz obiektem gastronomicznym z możliwością zakwaterowania i wyżywienia.
Centrum Nurkowe „ORKA” - Jaworzno-Szczakowa, ul. Płetwonurków
– tel. 32 615 29 82
W kamieniołomie „Gródek” działa
Centrum Nurkowe „Orka”. Na dnie kamieniołomu znajduje się zalany sprzęt
np. koparki, rozdzielnia elektryczna,
co stanowi o atrakcyjności tejże bazy.
To tutaj odbywają się weekendowe
kursy nurkowania podłogowego lub
w suchym skafandrze. Na obszarze
bazy znajduje się punkt medyczny
oraz teleskopowa komora dekompresyjna.
Hippiczny Ośrodek Rehabilitacyjno - Rekreacyjny, ul. Filomatów 37
– tel. 32 615 02 85
Na terenie ośrodka znajduje się stajnia na 34 boksy, budynek socjalny
z przebieralniami oraz pełnym węzłem
sanitarnym, dwa boiska treningowe
i kryta ujeżdżalnia. W kompleksie znalazła się również kawiarnia dysponująca dużym oszklonym tarasem i miejscem do grilowania.
-29-
Strzelnica Sportowa PKE S.A. Elektrowni Jaworzno III, ul. Energetyków 3
– tel. 32 715 19 11
Pawilon strzelecki posiada 10 stanowisk, z których można strzelać do tarcz na odległość
10 - 15 - 25 - 40 - 50 metrów, do tarcz obrotowych lub do biegnącego «dzika». W pobliżu pawilonu strzeleckiego zlokalizowana jest część myśliwska strzelnicy, na której strzela się dwie konkurencje trap i skeet, jest to strzelanie do lecącego rzutka. Najczęściej
prowadzi te zajęcia lokalne koło łowieckie. Strzelnica dysponuje również częścią socjalną, gdzie zorganizowane zostało miejsce na ognisko i ławeczki.
Kryta Pływalnia PKE S.A. Elektrowni Jaworzno III, ul. Inwalidów Wojennych 2
– tel. 32 715 15 29
Jest to jeden z najnowocześniejszych
tego typu obiektów sportowych kraju.
Basen o wymiarach olimpijskich, zaplecze i wykończenie obiektu pozwalają na organizację zawodów pływackich o zasięgu międzynarodowym.
W budynku pływalni można korzystać
również z urządzeń do rekreacji wodnej, sauny - mokrej, suchej, solarium,
kawiarni, gabinetu masażu.
-30-
Szlaki rowerowe
Wyznakowana wiosną 2010 r. sieć tras rowerowych połączyła ze sobą dzielnice i osiedla
miasta oraz tereny rekreacyjne Jaworzna. Utworzono także połączenia z sąsiednimi
gminami: Sosnowcem, Sławkowem, Bukownem, Trzebinią, Chrzanowem, Chełmkiem
i Mysłowicami, a poprzez szlaki rowerowe w tych gminach z Katowicami, Mikołowem,
Olkuszem, Pszczyną, Oświęcimiem i Krakowem. Łącznie sieć tworzy 22 odcinki tras i ich
odgałęzienia o sumarycznej długości około 270 km.
Trasy rowerowe prowadzą jezdniami ulic, projektowanymi drogami dla rowerów lub ciągami pieszo - rowerowymi, położonymi w obrębie pasów drogowych dróg publicznych
lub zieleni miejskiej. Ponadto drogami dojazdowymi do pól i innych obszarów a także
terenami leśnymi znajdującymi się we władaniu Lasów Państwowych – Nadleśnictwa
Chrzanów.
Ścieżka edukacyjna na terenie kompleksu leśnego wokół PKE S.A. El. Jaworzno III
Ścieżka jest zlokalizowana w kompleksie leśnym Podłęże. Szlak ścieżki przebiega przez
pozostałości obozu pracy i cmentarza żydowskiego, co pozwala zapoznać się z lokalna
historią miasta i jego mieszkańców. Korzystając ze ścieżki można poznać otaczające
nas środowisko, jego walory przyrodnicze i ekologiczne.
Ścieżka dydaktyczna „Dobra – Wilkoszyn” w Jaworznie
Obszar Chronionego Krajobrazu
Chroniony krajobraz obejmuje kompleks leśny wraz z sąsiadującymi łąkami, położony
w północno – wschodniej części miasta Jaworzna. Szata roślinna obszaru cechuje się
dużą różnorodnością, wynikającą z warunków geologiczno – morfologicznych, glebowych, położenia w dolinie rzecznej a także m.in. z działalności człowieka (działalność
rolnicza, górnicza, turystyka itp.). Spotkać możemy roślinność łąkową, leśną, nawodną
i wodną. Głównie dominują jednak lasy mieszane i bory. Obszar stanowi ważną funkcję
przyrodniczą jako ostoja wielu rzadkich gatunków roślin i zwierząt. W jego granicach
występują 23 gatunki roślin objętych ochroną prawną i 8 gatunków regionalnie rzadkich.
Chronionych zwierząt jest około 50 gatunków.