temat lekcji : Przyczyny i rodzaje zanieczyszczeń

Magdalena Szewczyk
Dział programowy : Ekologia
CYKL: ZANIECZYSZCZENIE POWIETRZA
temat lekcji : Przyczyny
i rodzaje zanieczyszczeń powietrza.
Cele lekcji w kategoriach czynności uczniów ( cele operacyjne):
WIADOMOŚCI
UMIEJĘTNOŚCI:
Uczeń:
Uczeń:
- wymienia rodzaje
zanieczyszczeń
- podaje źródła zanieczyszczeń
powietrza
- podaje podział zanieczyszczeń
powietrza
-wyjaśnia wpływ
zanieczyszczenia powietrza na
zdrowie człowieka, na
gospodarkę człowieka i klimat
- wyjaśnia pojęcia: kwaśny
deszcz, smog, dziura ozonowa,
efekt cieplarniany, emisja
transgraniczna
- analizuje schematy i wykresy
- samodzielnie rysuje wykresy
na podstawie tabel
METODY:
1. Pogadanka, praca nad
wykresami
POSTAWY:
Uczeń;
- rozwija zainteresowania
ekologiczne
- rozwija umiejętność
samodzielnego myślenia i
wnioskowania oraz czynnego
udziału w lekcji
- charakteryzuje się postawą
współodpowiedzialności za
przyrodę
ŚRODKI DYDAKTYCZNE:
- tabele i wykresy
1
Przebieg lekcji
I Faza wprowadzająca:
1. Przywitanie nauczyciela z uczniami i sprawdzenie listy obecności.
2. Odwołanie się do wiadomości z poprzedniej lekcji
3. Zapisanie tematu na tablicy i uświadomienie uczniom głównego celu lekcji.
II Faza realizacyjna:
1. POGADANKA NA TEMAT ZANIECZYSZCZEŃ POWIETRZA ATMOSFERYCZNEGO.
•
Co to są zanieczyszczenia powietrza?
Substancje stałe, ciekłe lub gazowe, które są wprowadzane do atmosfery z różnych źródeł
działalności człowieka.
•
Jakie są źródła zanieczyszczeń powietrza?
Fabryki, elektrownie, spaliny samochodowe, nawozy sztuczne, lub procesy naturalne np. wybuchy
wulkanów, pożary lasów.
•
Wpływają one pozytywnie czy negatywnie na zdrowie człowieka, klimat i organizmy?
Negatywnie.
•
W Polsce więcej niż połowa zanieczyszczeń pochodzi z zakładów chemicznych,
hutnictwa, przemysłu produkującego materiały budowlane, mniejsze ilości z kotłowni,
spalin samochodowych. Część zanieczyszczeń przenoszona jest z wiatrem z innych
krajów – emisja transgraniczna. Z jakich głównie krajów?
Czech i Słowacji
•
Jak dzielimy zanieczyszczenia powietrza?
Gazowe: dwutlenek siarki, tlenki azotu, tlenek węgla. Powstają one podczas spalania węgla
kamiennego, brunatnego.
Dwutlenek siarki powstaje podczas spalania węgla kamiennego a tlenki azotu podczas
spalania paliw napędowych. Zanieczyszczenia pyłowe to głównie substancje powstające w
przemyśle przy spalaniu węgla, produkcji materiałów budowlanych, nawozów sztucznych.
2
•
Jaki jest wpływ zanieczyszczenia powietrza na człowieka, rośliny?
Zanieczyszczenia powietrza są wchłaniane przez ludzi głównie w trakcie oddychania.
Przyczyniają się do powstawania schorzeń układu oddechowego, a także zaburzeń
reprodukcji i alergii. Działają niekorzystnie również na świat roślinny, zaburzając procesy
fotosyntezy, transpiracji i oddychania. Wtórnie skażają wody i gleby. W skali globalnej
mają wpływ na zmiany klimatyczne. Zanieczyszczenia powietrza zwiększają także
kwasowość wody pitnej. Powoduje to wzrost zawartości ołowiu, miedzi, cynku, glinu, a
nawet kadmu w wodzie dostarczanej do naszych mieszkań.
•
Jaki jest wpływ zanieczyszczeń na budynki?
W środowisku kulturowym człowieka zanieczyszczenia powietrza powodują korozje metali
i materiałów budowlanych.
•
Jakie mogą być inne skutki zanieczyszczeń?
- kwaśny deszcz - deszcz o niskim pH, powstający w atmosferze zawierajacej m.in. tlenki
siarki pochodzące ze spalania węgla, a także kwas azotowy pochodzący z tlenku azotu.
Powoduje powstawanie chorób i osłabienia odporności u organizmów żywych, przyczynia
się do zakwaszania gleby i wód, ma niszczące działanie w uprawach rolniczych oraz florze,
wpływa na zwiększenie degradacji zabytków, architektury, urządzeń przemysłowych i
środków transportu,
- dziura ozonowa - zmniejszona zawartość ozonu (O3) w stratosferze, na 15-25 km.
Największy ubytek występuje w obszarach nadbiegunowych. Spadek ozonu wynosi ok. 3%
rocznie. Skutkiem powstawania dziury ozonowej jest zwiększenie ilości promieniowania
docierającego do Ziemii, a w konsekwencji niekorzystne jego oddziaływanie na organizmy
żywe.
- smog - powietrze o bardzo dużym stężeniu pyłów i toksycznych gazów, pochodzące od
środków transportu i przemysłu. Powstaje w warunkach wilgotności powietrza oraz przy
braku wiatru.
3
- efekt cieplarniany - zjawisko spowodowane wzrostem zawartości gazów cieplarnianych
w atmosferze, które powodują ograniczenie promieniowania cieplnego powierzchni Ziemi
oraz dolnych warstw atmosfery do przestrzeni kosmicznej. Skutkiem efektu cieplarnianego
jest zwiększenie temperatury na powierzchni Ziemi, a także zmiany klimatyczne.
2. ANALIZA WYKRESÓW I TABEL.
•
Narysuj wykres zależności emisji zanieczyszczeń pyłowych i gazowych od miejsca na
podstawie tabeli nr1
•
Pytania do tabeli nr 1 i rys. 4 (w załączniku)
- Których zanieczyszczeń jest emitowanych najwięcej?
- Które województwo i miasto produkuje najwięcej zanieczyszczeń, a które najmniej?
- Dlaczego województwo śląskie produkuje najwięcej zanieczyszczeń?
•
Pytania do rysunku 1. (w załączniku)
- Które gazy są produkowane w największej ilości?
- Jakie zmienia się emisja gazów w czasie?
•
Pytania do rysunku 19. (w załączniku)
- Które województwa posiadają najwięcej urządzeń do redukcji emisji zanieczyszczeń? pyłowych
- Jakie znacie nazwy takich urządzeń?
Elektrofiltry, odpylacze
-Który sektor działalności człowieka odpowiada za największą produkcję pyłów?
III. Faza podsumowująca:
1.Ocena pracy uczniów i sprawdzenie zdobytej wiedzy. Przyznanie punktów aktywnym
uczniom.
2. Zadanie pracy domowej:
−
Znajdź informacje i napisz jakie są unowocześnienia powodujące ograniczenie
zanieczyszczeń powietrza?
– procesy modernizacji zakładów przemysłowych – wykorzystanie proekologicznych i
oszczędzających energię technologii,
– wymiana osobistych palenisk domowych oraz kotłowni węglowych na nowoczesne gazowe,
olejowe lub elektryczne piece grzewcze, zapobiegające emisji takich gazów jak sadza, tlenki azotu i
siarka,
– wyzyskiwanie odnawialnych źródeł energii, jakimi są słońce, woda, wody geotermalne, wiatr,
– redukcja wydzielania tlenków siarki(IV), będących skutkiem ubocznym procesu spalania
4
zasiarczonego węgla, w procesach przebiegających na terenach elektrowni i elektrociepłowni,
poprzez budowę instalacji powodującej odsiarczenie spalin,
– redukcja toksycznych spalin samochodowych, poprzez wykorzystanie katalizatorów,
– redukcja wydzielania spalin samochodowych na drodze konstrukcji silników wyzyskujących
mniejszą ilość paliwa,
– redukcja transportu ciężkiego na drogach w miastach poprzez zastosowanie obwodnic,
– wyznaczanie stref dla poruszających się pieszo na terenach dużych miast i w centrum na
osiedlach, podwyższenie ruchu komunikacji miejskiej i rowerowej zamiast korzystania z
indywidualnych samochodów,
– podwyższenie zasięgu terenów zielonych w postaci lasów oraz drzew i krzewów w miastach.
5
ZAŁĄCZNIK
6
7
8
9