O patronie nagrody na prace naukowe z historii sztuki polskiej

O patronie nagrody na prace naukowe z historii sztuki polskiej

O Jerzym Z. Łozińskim – patronie nagrody na prace naukowe z historii sztuki ze
szczególnym uwzględnieniem prac o charakterze dokumentacyjnym i katalogowym
Jerzy Zygmunt Łoziński (20 IV 1925 – 13 XII 1996) był wybitnym historykiem
sztuki i inwentaryzatorem, udanym wykładowcą akademickim i zaangażowanym
społecznikiem. Urodził się w Warszawie w rodzinie lekarza Romana i Marii z
Josztów. W latach 1937-1941 uczył się w Gimnazjum im. Mikołaja Reja, natomiast
maturę uzyskał na tajnych kompletach w III Gimnazjum Miejskim im. Hugo
Kołłątaja w 1943 r. Jeszcze w czasie wojny rozpoczął studia na tajnym Wydziale
Architektury Politechniki Warszawskiej, kończąc jednocześnie podchorążówkę
Armii Krajowej. W 1944 r. aresztowany
za udział w konspiracji został osadzony
na Pawiaku, a następnie wywieziony do
obozu koncentracyjnego Stutthof, gdzie
doczekał wyzwolenia.
Po wojnie początkowo przebywał
w Danii.
W 1946 r. wrócił do Polski i
kontynuował
Warszawie.
wcześniejsze
studia
Jednocześnie
w
na
Uniwersytecie Jagiellońskim rozpoczął
studia na dwóch kierunkach: historii
sztuki i filozofii, by w 1948 r. przenieść
się na Uniwersytet Warszawski. Stopień
magistra historii sztuki uzyskał w 1951 r.
na podstawie pracy Kościół jezuicki w
Piotrkowie Trybunalskim, a doktora w 1969
r. za dysertację Centralne kaplice kopułowe
w Małopolsce. W 1972 r. otrzymał tytuł
docenta,
a
zwieńczeniem
jego
uniwersyteckiej drogi był otrzymany w
1993 r. tytuł profesora zwyczajnego.
Jerzy Z. Łoziński karierę zawodową rozpoczął jeszcze w trakcie studiów,
kiedy to w 1950 r. znalazł się wśród pracowników Biura Inwentaryzacji Zabytków,
które wkrótce przeniesiono do Państwowego Instytutu Sztuki (obecnie Instytut
Sztuki PAN). Z instytucją tą związał całe swe niezwykle aktywne życie, aż do
emerytury sprawując kierownictwo nad Pracownią Inwentaryzacji Zabytków (19541987). W 1954 r. Jerzy Z. Łoziński został redaktorem naczelnym Katalogu Zabytków
Sztuki w Polsce przyczyniając się do publikacji 171 zeszytów.
Jednocześnie Jerzy Z. Łoziński udzielał się jako wykładowca, najpierw na
Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie (1952-1954) i Katolickim Uniwersytecie
Lubelskim (1972-1974), a w latach 1977-1987 na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w
Toruniu, gdzie był kierownikiem Zakładu Historii Sztuki. W roku akademickim
1995-1996 swoją wiedzą inwentaryzatorską dzielił się ze studentami Uniwersytetu
Warszawskiego.
Równolegle
pracą
w
z
Zakładzie
Inwentaryzacji w latach
1953-1958
Jerzy
Łoziński
pełnił
sekretarza
rolę
redakcji,
później
a
redaktora
naczelnego
„Biuletynu
Historii
Sztuki”.
Pracował
również
czasopismach
Sztuka
i
zabytków”
oraz
redagował
prac
zbiorowych.
r.
w
„Polska
Ludowa”
„Ochrona
1988
Z.
wiele
Od
sprawował
funkcję redaktora naczelnego „Rocznika Historii Sztuki”.
Wspomnieć należy również o działalności społecznej Jerzego Z. Łozińskiego
szczególnie w Stowarzyszeniu Historyków Sztuki, gdzie był m.in. sekretarzem
generalnym i wiceprezesem w Zarządzie Głównym. Należał również do
Towarzystwa Naukowego Warszawskiego.
Jerzy Z. Łoziński pozostawił po sobie ogromny dorobek naukowy, który
można podzielić na problematykę zabytkoznawczą i konserwatorską oraz
zagadnienia związane z architekturą renesansu i baroku w Polsce. Pamięć o tym
wybitnym, działającym na wielu płaszczyznach historyku sztuki pielęgnuje
Stowarzyszenie Historyków Sztuki przyznając nagrodę jego imienia.
Patrycja Dymek
Wybrana bibliografia
Wystawa malarstwa francuskiego w Muzeum Narodowym, „Przegląd Artystyczny” 1949,
nr 1, s. 2-3, il.7.
Uwagi o wystawie Kowarskiego, „Przegląd Artystyczny” 1949, nr 5/6, s. 4, il. 3.
Sprawy Plastyki na Festiwalu poznańskim, „Twórczość” 1949, nr 12, s. 129-135.
Zabytki sztuki w Polsce. Inwentarz topograficzny. Cz. 4 Powiat piotrowski. Województwo
łódzkie, Warszawa 1950, ss. 345, il. 335, mapa [praca zbiorowa].
Zabytki
powiatów
wieluńskiego
i
radomszczyńskiego.
Sprawozdanie
z
objazdu
inwentaryzacyjnego, „Biuletyn Historii Sztuki” 1952, nr 4, s. 186-197.
Konferencja w sprawie badań nad sztuką polską epoki Odrodzenia, „Biuletyn Historii
Sztuki” 1952, nr 4, s. 186-197 [sygnowane J. Ł.].
Katalog zabytków sztuki w Polsce, „Polska Sztuka Ludowa” 1952, nr 2, s. 108-110.
Śladami renesansu [sprawozdanie z konferencji naukowej], „Przegląd Artystyczny”
1952, nr 4, s. 66-69, il. 8 [sygnowane J. L. (!)].
Architektura sakralna [1590-1650], w: Sztuka polska czasów nowożytnych, t. 3 cz. 1 Lata
1450-1650, Warszawa 1953, s. 175-185 [mps powielany].
Sztuka polska czasów Odrodzenia, w: Rocznice i obchody kulturalne, t. 1 Epoka Odrodzenia,
Warszawa 1953, s. 23-28, il. 5.
Pomniki polskiego renesansu. Kaplica Firlejów w Bejscach, „Przegląd Kulturalny” 1953, nr
26, s. 8, il.1.
Pałac kielecki, „Przegląd kulturalny” 1953, nr 31, s. 8, il. 1.
Głowy wawelskie, „Przegląd Kulturalny” 1953, nr 34, s. 8, il. 1.
Książka o wawelskim mauzoleum [rec.: A. Bochnak, Kaplica Zygmuntowska, Warszawa
1953], „Przegląd Kulturalny” 1953, nr 47, s. 7.
Kościół jezuicki w Piotrkowie Trybunalskim, „Biuletyn Historii Sztuki” 1954, nr 3, s. 326331, il. 5 [artykuły polemiczne: Z. Świechowski, W sprawie Miscellaneów. „Biuletyn
Historii Sztuki” 1955, nr 3, s. 363-364; id., List do redakcji, ibid., s. 377].
Inwentaryzacja zabytków sztuki w Polsce. Stan i potrzeby. „Biuletyn Historii Sztuki” 1954,
nr 3, s. 342-347, il. 1.
Renesansowy dwór obronny w Pabianicach i jego budowniczy Wawrzyniec Lorek, „Biuletyn
Historii Sztuki” 1955, nr 1, s. 99-125, il. 27.
W sprawie „miscellaneów” w ogóle i jednego w szczególności, „Biuletyn Historii
Sztuki” 1955,
nr
3,
s.
377-378
[odpowiedz
na
artykuły
polemiczne
Z.
Świechowskiego].
O właściwe proporcje Katalogu Zabytków Gospodarczych, „Kwartalnik Historii Kultury
Materialnej” 1955, nr 1, s. 132-135.
Zbiory dysydenckie w Kielecczyźnie, „Mówią Wieki” 1958, nr 4, s. 42-43, il. 6.
Inwentaryzacja zabytków sztuki, w: Encyklopedia współczesna, t. 3, Warszawa 1959, s.
453-455.
Z okazji setnego zeszytu, w: Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. 11 Województwo
bydgoskie, red. T. Chrzanowski i M. Kornecki, z. 19 Powiat wąbrzeski, Warszawa 1967,
s. I-IV.
Katalog Zabytków Sztuki, „Życie Warszawy” 1967, nr 151 A, s. 3.
Atlas architektury w Polsce, Warszawa 1967, ss. 250, il. 397, mapy i plany [współaut. A.
Miłobędzki, tłumaczenia: Guide to Architecture in Poland, tłum. A. Glinka, ss. 286;
Monuments historiques d'architecture en Pologne, tłum. R. Jackowska i A. Leider, ss. 297,
rec.: C. Piskorski, [bez tytułu], „Przegląd Zachodniopomorski” 1967, nr 4, s. 149-152;
S. Russocki, Niezbędnik, „Nowe Książki” 1967, nr 18, s. 1129, 1130.
Cztery centralne kaplice kopułowe z początku XVII wieku, „Biuletyn Historii Sztuki” 1968,
nr 3, s. 300-336, il. 45.
Miechowskie sepulcrum Domini, „Biuletyn Historii Sztuki” 1969, nr 2, s. 155-166, il. 22.
Katalog zabytków sztuki w Polsce. Stan prac. Przegląd dorobku. Perspektywy, „Rocznik
Historii Sztuki” 1969, t. 7, s. 267-316, il. 55.
Program pułtuskiej kaplicy biskupa Noskowskiego, „Biuletyn Historii Sztuki” 1970, nr
3/4, s. 271-289, il. 21.
Ahorn Andrzej, w: Słownik artystów polskich i obcych w Polsce działających. Malarze,
rzeźbiarze, graficy, red. J. Maurin-Białostocka, t. 1, Wrocław-Warszawa-KrakówGdańsk 1971, s. 10, 11.
Die zentralen Grabkapellen in Polen (1520-1650), w: Actes idęę XXII Congres International
d'Histoire de l'Art, Budapest 1969. Evolution générale et développements régionaux en
historie de l'Art, Budapest 1972, s. 667-676, il. 22.
Grobowe kaplice kopułowe w Polsce 1520-1620, Warszawa 1973, ss. 308, il. 284.
Dzieło sztuki w „terenie”, w: Wstęp do historii sztuki, t. 1 Przedmiot - metodologia – zawód,
red. P. Skubiszewski, Warszawa 1973, s. 107-124.
Polskie mauzolea renesansowe, w: Renesans. Sztuka i ideologia. Materiały Sympozjum
Naukowego Komitetu Nauk o Sztuce PAN, Kraków, czerwiec 1972, oraz Sesji Naukowej
Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Kielce, listopad 1973, red T. S. Jaroszewski, Warszawa
1976, s. 401-410.
Zabytek - pomnik historyczny, pamiątka narodowa, dzieło sztuki, w: Dzieło sztuki i zabytek.
Materiały z XXV Sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki, red. K. Nowiński, Warszawa
1976, s. 13-27.
Die Grenzen des Informationsbereiches im „Katalog der Kunstdenkmäler in Polen”, w: Actes
du Colloque sur les Inventaires des Bien Culturels en Europe. Centre d'Etudes du
Bischenberg Obernai-Bischoffsheim (Bas-Rhin) 27-30 Octobre 1980, Cahiers de l'Inventaire,
numero Special, Paris 1984, s. 385-394.
A National Relic of the Past or a Work of Art?, „Polish Art Studies” 1984, s. 83-88 [tłum.
M. Iwińska i P. Paszkiewicz].
Pomniki sztuki w Polsce, t. 1 Małopolska, Warszawa 1985, ss. XXVIII i 489, il. 349, plany i
mapy [tłumaczenia: Kunstdenkmäler in Polen. Bd. I Sudostpolen. Ein Bildhandbuch,
tłum. R. Böning, Leipzig 1984; Kunstdenmäler in Polen, Bd. I Krakau und Sudostpolen.
Ein Bildhandbuch, R. Böning, Munchen-Berlin-Darmstadt 1984, ss. 501, il. 349, plany i
mapy; rec. T. Chrzanowski, Tom pierwszy panoramy zabytków w Polsce, „Tygodnik
Powszechny” 1986, nr 34, s. 5; J. Kowalczyk, Un exellente Guide des Monuments
historiques en Pologne, „Polish Art Studies” 1988, s. 335-339 [tłum. J. Żurowska].
Pomniki sztuki w Polsce, t. 2, cz. 1 Pomorze. Warszawa 1992, ss. LXII i 504, il. 351, plany,
mapy [rec. A. Rzempołuch, [bez tytułu]. „Biuletyn Historii Sztuki” 1992, nr 3, s. 8185; B. Störtkuhl, [bez tytułu]. „Zeitschrift fur Ostmitteleuropa-Forshung” 1997, H. 1,
s. 107-109].
Bibliografia podana za:
R. Mączyński, Bibliografia publikacji Jerzego Z. Łozińskiego, „Rocznik Historii Sztuki”
1988, s. 7-10.
R. Mączyński, Bibliografia prac Jerzego Z. Łozińskiego, „Biuletyn Historii Sztuki” 1997,
nr 1/2, s. 150-153.