Pobierz - Sąd Apelacyjny

POSTANOWIENIE Z DNIA 2 LUTEGO 2011 R.
III APz 1/11
Były pełnomocnik z urzędu, będąc ustanowiony tylko do jednej czynności
prawnej (sporządzenia skargi o wznowienie postępowania) ma legitymację do złożenia
zażalenia na incydentalne postanowienie wydane w przedmiocie jego wynagrodzenia,
jako pełnomocnika z urzędu.
art. 118 § 3 k.p.c. i art. 29 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 26.05.1982 r. Prawo o adwokaturze tj.
Dz. U. z 2009 r., Nr 146, poz. 1186 ze zm.
Sędzia SA Mirosław Szwagierczak (przewodniczący, sprawozdawca)
Sędzia SA Marta Pańczyk – Kujawska
Sędzia SA Roman Skrzypek
Sąd Apelacyjny w Rzeszowie w sprawie z powództwa Anny D. i Zdzisława D.
przeciwko Syndykowi Masy Upadłości ,,P.I.S.” Sp. z o.o. w Rz. o zapłatę, po rozpoznaniu na
posiedzeniu niejawnym w dniu 2 lutego 2011 r. zażalenia pełnomocnika powodów z urzędu
na postanowienie Sądu Okręgowego w Rzeszowie z dnia 24 września 2010 r.
u c h y l i ł pkt II postanowienia z dnia 24 września 2010 r. i sprawę w tym zakresie przekazał
do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu Sądowi Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
w Rzeszowie, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania
zażaleniowego.
U za sa dnienie
Postanowieniem z dnia 24 września 2010 roku Sąd Okręgowy Sąd Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych w Rzeszowie zwolnił adwokata Michała B., jako pełnomocnika
z urzędu, z obowiązku sporządzenia dla stron Anny D. i Zdzisława D. skargi o wznowienie
postępowania oraz przyznał tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej
z urzędu wynagrodzenie w kwocie 73,20 zł.
Sąd Okręgowy – powołując się na § 2 ust. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości
z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie (…) przyznał
pełnomocnikowi z urzędu kwotę 73,20 zł tytułem wynagrodzenia uznając, że to
„wynagrodzenie odzwierciedla nakład pracy pełnomocnika w niniejszej sprawie”, tzn.
minimalna stawka w kwocie 60 zł, podwyższona o stawkę podatku od towaru i usług – co jest
„aktualne do nakładu pracy adwokata z urzędu”.
W zażaleniu na to postanowienie (pkt II) pełnomocnik z urzędu adw. Michał B.
domagał się jego zmiany lub uchylenia.
Zdaniem skarżącego „jego wynagrodzenie winno być ustalone i przyznane
w wysokości taryfowej, wynikającej z § 2 pkt 2, 3 oraz § 12 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia
1
Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002 r. – w sprawie opłat za czynności adwokackie
(…)”.
Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:
1. Rzeczą wstępną, acz rudymentarną, jest stwierdzenie, iż Michał B. – jako były
pełnomocnik z urzędu powodów Anny D. i Zdzisława D., będąc ustanowiony tylko do
jednej czynności prawnej („sporządzenia skargi o wznowienie postępowania”) – ma
legitymację do złożenia zażalenia na incydentalne postanowienie wydane
w przedmiocie przyznania mu wynagrodzenia, jako pełnomocnikowi z urzędu (art.
118 § 3 k.p.c. i art. 29 ust. 2 i 1 ustawy z dnia 26.05.1982 r. Prawo o adwokaturze – tj.
Dz. U. z 2009 r., Nr 146, poz. 1186 ze zm. ) – gdyż w takim przypadku pełnomocnik
z urzędu wyznaczony do wykonania jednorazowej czynności nie zetknie się już więcej
ze sprawą, a za wykonaną pracę należy mu się stosowna opłata i to niezależnie od
dalszego toku postępowania.
2. Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002 r. w sprawie opłat za
czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej
pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. 163, poz. 1348 ze zm.) nie reguluje
stawki wynagrodzenia za sporządzenie skargi o wznowienie postępowania
w sprawach z zakresu prawa pracy. Dlatego też, w oparciu o § 5 tego rozporządzenia,
wysokość stawki minimalnej należy określić przyjmując za podstawową stawkę
w sprawach o najbardziej zbliżonym charakterze. Nie można zgodzić się ze
skarżącym, że w takim wypadku pełnomocnikowi przysługuje wynagrodzenie jak
przed Sądem Okręgowym, jako Sądem I instancji.
Z uzasadnienia zaskarżonego postanowienia nie wynika na jakiej podstawie Sąd
Okręgowy przyznał pełnomocnikowi kwotę 73,20 zł – ogólne powołanie się na
§ 2 ust. 1 cyt. rozporządzenia w żadnym razie nie czyni zadość obowiązkowi
wskazania podstawy rozstrzygnięcia – a to uniemożliwia judykacyjną kontrolę; np.
czy Sąd dla zasądzenia kosztów przyjął stawkę minimalną w sprawach cywilnych
o zapłatę (§ 6 rozp.), czy w sprawach z zakresu prawa pracy o wynagrodzenie bądź
odszkodowanie (§ 12 ust. 1 pkt 2 rozp.), a może § 13 ust. 4 pkt 2 lub (odpowiednio
stosując) § 14 ust. 4 rozp.
Brak jest także wskazania/ustalenia wartości przedmiotu sprawy – elementu
decydującego o konkretnym sposobie ustalenia opłaty za czynności adwokackie (por.
m.in. § 2 ust. 2 i § 6, 12 ust. 1 pkt 2 czy 13, 19 ust. 1).
3. Orzekając o przyznaniu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej trzeba jednak przede
wszystkim pamiętać o tym, że adwokatowi ustanowionemu z urzędu przysługuje
prawo domagania się od Skarbu Państwa kosztów pomocy prawnej rzeczywiście
udzielonej – zgodnie z wymaganiami stawianymi profesjonaliście. Sprzeczne z zasadą
profesjonalizmu czynności adwokata z urzędu nie uprawniają do skutecznego
domagania się przyznania kosztów nieopłaconej pomocy prawnej.
W tym miejscu godzi się przypomnieć, że zwolnienie adw. Michała B. z obowiązków
pełnomocnika z urzędu nastąpiło na podstawie jego oświadczenia oraz wyłącznie na
jego wniosek (v. – k. 38), a z załączonego do tego wniosku (ksero pisma z dnia
2
20.07.2010 r. – adresowanego do Rady Adwokackiej w Rzeszowie v. k – 40)
bynajmniej nie wynika, że zaistniały względem adw. Michała B. okoliczności,
o których mowa w § 51 Kodeksu Etyki Adwokackiej. W szczególności nie może być
ono uznane za wypowiedzenie pełnomocnictwa. Wyrażony tam postulat powodów
zmierza raczej do zastosowania art. 117 3 § 3 k.p.c. (czego ostatecznie Rada nie
podjęła – wyznaczając kolejnym pełnomocnikiem z urzędu powodów adwokata
Henryka S. (v. – pismo ORA w Rzeszowie – k. 56).
Reasumując; za ukształtowanym w orzecznictwie należy przyjąć pogląd, że Skarb
Państwa nie może ponosić kosztów czynności procesowo wadliwych, dokonanych
wszak przez podmiot fachowy, powołany przez Sąd specjalnie po to, aby do
wadliwości takich nie dopuścić.
4. Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat
za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej
pomocy prawnej udzielonej z urzędu, nie formułuje listy numerus clausus czynności
adwokata. Dlatego uprawnieniem i obowiązkiem sądu orzekającego w tej sprawie jest:
po pierwsze; ustalenie czy i w jakiej formie pomoc prawna rzeczywiście została tu
udzielona,
po drugie; subsumcja (ustalonej) czynności adwokackiej i wskazanie podstawy
prawnej dla zasądzenia opłaty za te czynności adwokata ustanowionego z urzędu,
po trzecie; naliczenie kosztów nieopłaconej pomocy prawnej z urzędu według wyżej
wzmiankowanych zasad oraz reguł obowiązujących przy zwrocie kosztów procesu.
Z tych wszystkich względów i mając za podstawę treść art. 397 § 2 k.p.c.
w związku z art. 386 § 4 k.p.c. orzeczono jak w sentencji.
3