Zastosowania matematyki w systemie operacyjnym Linux

Transkrypt

Zastosowania matematyki w systemie operacyjnym Linux
Zastosowania matematyki w systemie operacyjnym
Linux
Mateusz Chynowski
Politechnika Gdańska
Gdańsk, 22 stycznia 2009
wstęp
historia
Rok 1969
w labolatoriach Bell Labs hakerzy Dennis Ritchie,
Ken Thompson, Brian Kernighan opracowali system UNIX,
słownik
Haker — osoba o bardzo dużych, praktycznych umiejętnościach
informatycznych.
Lata 70 XX wieku
programiści z Uniwersytetu w Berkley zmodyfikowali kod
systemu UNIX do pracy w sieci – powstał BSD UNIX,
Rok 1981
powstał komercyjny system AT&T UNIX,
27 września 1983
Richard Stallman sprzeciwił się komercjalizacji i braku
wolności – powstał projekt GNU (GNU’s Not Unix),
Mateusz Chynowski
Zastosowania matematyki w systemie operacyjnym Linux
wstęp
historia
Rok 1969
w labolatoriach Bell Labs hakerzy Dennis Ritchie,
Ken Thompson, Brian Kernighan opracowali system UNIX,
słownik
Haker — osoba o bardzo dużych, praktycznych umiejętnościach
informatycznych.
Lata 70 XX wieku
programiści z Uniwersytetu w Berkley zmodyfikowali kod
systemu UNIX do pracy w sieci – powstał BSD UNIX,
Rok 1981
powstał komercyjny system AT&T UNIX,
27 września 1983
Richard Stallman sprzeciwił się komercjalizacji i braku
wolności – powstał projekt GNU (GNU’s Not Unix),
Mateusz Chynowski
Zastosowania matematyki w systemie operacyjnym Linux
wstęp
historia
Rok 1969
w labolatoriach Bell Labs hakerzy Dennis Ritchie,
Ken Thompson, Brian Kernighan opracowali system UNIX,
słownik
Haker — osoba o bardzo dużych, praktycznych umiejętnościach
informatycznych.
Lata 70 XX wieku
programiści z Uniwersytetu w Berkley zmodyfikowali kod
systemu UNIX do pracy w sieci – powstał BSD UNIX,
Rok 1981
powstał komercyjny system AT&T UNIX,
27 września 1983
Richard Stallman sprzeciwił się komercjalizacji i braku
wolności – powstał projekt GNU (GNU’s Not Unix),
Mateusz Chynowski
Zastosowania matematyki w systemie operacyjnym Linux
wstęp
historia
Rok 1969
w labolatoriach Bell Labs hakerzy Dennis Ritchie,
Ken Thompson, Brian Kernighan opracowali system UNIX,
słownik
Haker — osoba o bardzo dużych, praktycznych umiejętnościach
informatycznych.
Lata 70 XX wieku
programiści z Uniwersytetu w Berkley zmodyfikowali kod
systemu UNIX do pracy w sieci – powstał BSD UNIX,
Rok 1981
powstał komercyjny system AT&T UNIX,
27 września 1983
Richard Stallman sprzeciwił się komercjalizacji i braku
wolności – powstał projekt GNU (GNU’s Not Unix),
Mateusz Chynowski
Zastosowania matematyki w systemie operacyjnym Linux
wstęp
historia
Rok 1969
w labolatoriach Bell Labs hakerzy Dennis Ritchie,
Ken Thompson, Brian Kernighan opracowali system UNIX,
słownik
Haker — osoba o bardzo dużych, praktycznych umiejętnościach
informatycznych.
Lata 70 XX wieku
programiści z Uniwersytetu w Berkley zmodyfikowali kod
systemu UNIX do pracy w sieci – powstał BSD UNIX,
Rok 1981
powstał komercyjny system AT&T UNIX,
27 września 1983
Richard Stallman sprzeciwił się komercjalizacji i braku
wolności – powstał projekt GNU (GNU’s Not Unix),
Mateusz Chynowski
Zastosowania matematyki w systemie operacyjnym Linux
wstęp
historia
26 sierpnia 1991
Linus Torvalds na grupie dyskusyjnej comp.os.minix umieścił
wiadomość o pisaniu dla zabawy wolnego systemu
operacyjnego,
5 października 1991
pierwsza wersja jądra Linux została opublikowana w sieci.
Mateusz Chynowski
Zastosowania matematyki w systemie operacyjnym Linux
wstęp
historia
26 sierpnia 1991
Linus Torvalds na grupie dyskusyjnej comp.os.minix umieścił
wiadomość o pisaniu dla zabawy wolnego systemu
operacyjnego,
5 października 1991
pierwsza wersja jądra Linux została opublikowana w sieci.
Mateusz Chynowski
Zastosowania matematyki w systemie operacyjnym Linux
o linuksie
jądro
słownik
Jądro — (ang. kernel) integralna część systemu operacyjnego,
która odpowiedzialna jest za jego działanie oraz współpracę ze
sprzętem.
Mateusz Chynowski
Zastosowania matematyki w systemie operacyjnym Linux
o linuksie
jądro
słownik
Jądro — (ang. kernel) integralna część systemu operacyjnego,
która odpowiedzialna jest za jego działanie oraz współpracę ze
sprzętem.
Jądro Linux zostało napisane w języku C, oparte jest na licencji
GNU General Public License. Stało się bazą systemu GNU/Linux.
Jak jądra innych systemów uniksowych Linux jest jądrem
monolitycznym.
Mateusz Chynowski
Zastosowania matematyki w systemie operacyjnym Linux
o linuksie
jądro
słownik
Jądro — (ang. kernel) integralna część systemu operacyjnego,
która odpowiedzialna jest za jego działanie oraz współpracę ze
sprzętem.
Jądro Linux zostało napisane w języku C, oparte jest na licencji
GNU General Public License. Stało się bazą systemu GNU/Linux.
Jak jądra innych systemów uniksowych Linux jest jądrem
monolitycznym.
Model funkcjonowania jądra monolitycznego:
SPRZĘT
Mateusz Chynowski
Zastosowania matematyki w systemie operacyjnym Linux
o linuksie
jądro
słownik
Jądro — (ang. kernel) integralna część systemu operacyjnego,
która odpowiedzialna jest za jego działanie oraz współpracę ze
sprzętem.
Jądro Linux zostało napisane w języku C, oparte jest na licencji
GNU General Public License. Stało się bazą systemu GNU/Linux.
Jak jądra innych systemów uniksowych Linux jest jądrem
monolitycznym.
Model funkcjonowania jądra monolitycznego:
JĄDRO
SPRZĘT
Mateusz Chynowski
Zastosowania matematyki w systemie operacyjnym Linux
o linuksie
jądro
słownik
Jądro — (ang. kernel) integralna część systemu operacyjnego,
która odpowiedzialna jest za jego działanie oraz współpracę ze
sprzętem.
Jądro Linux zostało napisane w języku C, oparte jest na licencji
GNU General Public License. Stało się bazą systemu GNU/Linux.
Jak jądra innych systemów uniksowych Linux jest jądrem
monolitycznym.
Model funkcjonowania jądra monolitycznego:
APLIKACJE
JĄDRO
SPRZĘT
Mateusz Chynowski
Zastosowania matematyki w systemie operacyjnym Linux
o linuksie
dystrybucja
słownik
Dystrybucja Linuksa — to zestaw programów
rozpowszechnianych łącznie i dający po zainstalowaniu gotowy do
użycia system. Nową dystrybucję może stworzyć każdy, osoba
prywatna lub firma, zarówno od podstaw, jak i opierając się na już
istniejących.
Dystrybucje różnią się sposobem instalacji programów, pewnymi
dedykowanymi im narzędziami, a także początkową konfiguracją.
Mateusz Chynowski
Zastosowania matematyki w systemie operacyjnym Linux
o linuksie
dystrybucja
słownik
Dystrybucja Linuksa — to zestaw programów
rozpowszechnianych łącznie i dający po zainstalowaniu gotowy do
użycia system. Nową dystrybucję może stworzyć każdy, osoba
prywatna lub firma, zarówno od podstaw, jak i opierając się na już
istniejących.
Dystrybucje różnią się sposobem instalacji programów, pewnymi
dedykowanymi im narzędziami, a także początkową konfiguracją.
Lista przykładowych dystrybucji:
Slackware
Debian
Gentoo
Ubuntu
Fedora Core
Mateusz Chynowski
Zastosowania matematyki w systemie operacyjnym Linux
przechowywanie haseł
działanie
Jako system sieciowy Linux wymaga zalogowania się używając
loginu oraz hasła. Hasło nie jest wyświetlane w żaden sposób (nie
wyświetlają się kroki, gwiazdki itp.)
Dane konta użytkownika przetrzymywane są w specjalnym pliku
/etc/passwd o prostej budowie:
login:hasło:id konta:id grupy:notka:katalog domowy:nazwa powłoki
Ze względów bezpieczeństwa stosowany jest shadowing
(cieniowanie haseł). Hasło w postaci zaszyfrowanej zostało
przeniesione do pliku /etc/shadow, którego zwykły użytkownik –
nie administrator nie może odczytać. W /etc/passwd hasło zostało
zastąpione przez x.
Do hasła dodawana jest tzw. „salt” – informacja w postaci godziny
oraz daty ostatniej zmiany hasła. W takiej postaci nowo
wygenerowane hasło jest szyfrowane funkcją skrótu MD5.
Mateusz Chynowski
Zastosowania matematyki w systemie operacyjnym Linux
przechowywanie haseł
działanie
Jako system sieciowy Linux wymaga zalogowania się używając
loginu oraz hasła. Hasło nie jest wyświetlane w żaden sposób (nie
wyświetlają się kroki, gwiazdki itp.)
Dane konta użytkownika przetrzymywane są w specjalnym pliku
/etc/passwd o prostej budowie:
login:hasło:id konta:id grupy:notka:katalog domowy:nazwa powłoki
Ze względów bezpieczeństwa stosowany jest shadowing
(cieniowanie haseł). Hasło w postaci zaszyfrowanej zostało
przeniesione do pliku /etc/shadow, którego zwykły użytkownik –
nie administrator nie może odczytać. W /etc/passwd hasło zostało
zastąpione przez x.
Do hasła dodawana jest tzw. „salt” – informacja w postaci godziny
oraz daty ostatniej zmiany hasła. W takiej postaci nowo
wygenerowane hasło jest szyfrowane funkcją skrótu MD5.
Mateusz Chynowski
Zastosowania matematyki w systemie operacyjnym Linux
przechowywanie haseł
hasła mocne i słabe
Dzięki zastosowaniu jednostronnej funkcji skrótu do szyfrowania
hasła jego odszyfrowanie jest dość trudne. Stosowany jest
zazwyczaj atak słownikowy. Przez co hasła mało skomplikowane są
bardzo łatwe do złamania (mówimy o hasłach słabych). Do tego
celu używa się specjalnego oprogramowania, np. John the Ripper.
Mocne hasła
k41AR=uu4
v:j*$$5q
SttMSzDU
Zie*&lin#@ska!+
Mateusz Chynowski
Słabe hasła
Katarzyna
01.05.1985
Startrek
Zielinska
Zastosowania matematyki w systemie operacyjnym Linux
przechowywanie haseł
hasła mocne i słabe
Dzięki zastosowaniu jednostronnej funkcji skrótu do szyfrowania
hasła jego odszyfrowanie jest dość trudne. Stosowany jest
zazwyczaj atak słownikowy. Przez co hasła mało skomplikowane są
bardzo łatwe do złamania (mówimy o hasłach słabych). Do tego
celu używa się specjalnego oprogramowania, np. John the Ripper.
Mocne hasła
k41AR=uu4
v:j*$$5q
SttMSzDU
Zie*&lin#@ska!+
Mateusz Chynowski
Słabe hasła
Katarzyna
01.05.1985
Startrek
Zielinska
Zastosowania matematyki w systemie operacyjnym Linux
protokół ssh
historia
trochę historii
W 1995 roku Tatu Ylönen
z Uniwersytetu Technologii w Helsinkach stworzył protokół
bezpiecznego telnetu – SSH (Secure SHell – z ang.
Bezpieczna Powłoka). Początkowo był rozprowadzany na licencji
Open Source. Rok później licencję zmieniono na komercyjną.
W 1999 roku deweloperzy OpenBSD na podstawie protokołu SSH w
wersji 1.2.12 (ostatniej wolnej wersji) stworzyli nową implementację
– OpenSSH. Obecnie jest to najpopularniejsza implementacja
protokołu.
Mateusz Chynowski
Zastosowania matematyki w systemie operacyjnym Linux
protokół ssh
historia
trochę historii
W 1995 roku Tatu Ylönen
z Uniwersytetu Technologii w Helsinkach stworzył protokół
bezpiecznego telnetu – SSH (Secure SHell – z ang.
Bezpieczna Powłoka). Początkowo był rozprowadzany na licencji
Open Source. Rok później licencję zmieniono na komercyjną.
W 1999 roku deweloperzy OpenBSD na podstawie protokołu SSH w
wersji 1.2.12 (ostatniej wolnej wersji) stworzyli nową implementację
– OpenSSH. Obecnie jest to najpopularniejsza implementacja
protokołu.
Mateusz Chynowski
Zastosowania matematyki w systemie operacyjnym Linux
protokół ssh
z czym to się je?
Protokół SSH umożliwia pracę zdalną – wykorzystanie komputera
lokalnego do obsługi komputera zdalnego (serwera).
Wszystkie dane wysyłane pomiędzy komputerem lokalnym A, a
serwerem B są zaszyfrowane – w tym także hasła.
Mateusz Chynowski
Zastosowania matematyki w systemie operacyjnym Linux
protokół ssh
z czym to się je?
Protokół SSH umożliwia pracę zdalną – wykorzystanie komputera
lokalnego do obsługi komputera zdalnego (serwera).
Wszystkie dane wysyłane pomiędzy komputerem lokalnym A, a
serwerem B są zaszyfrowane – w tym także hasła.
Mateusz Chynowski
Zastosowania matematyki w systemie operacyjnym Linux
protokół ssh
działanie
Protokół SSH składa się z 2 elementów:
klienta
demona – usługę serwera
Podczas instalacji demona ssh generwane są klucz publiczny i
prywatny dla algorytmu RSA oraz DSA – pierwszy jest domyślny.
Podczas pierwszego połączenia pobierany jest klucz publiczny
serwera, przy następnych połączeniach następuje weryfikacja
klucza zapisanego na komputerze lokalnym i na serwerze.
W przypadku różnych kluczy połączenie SSH zostaje natychmiast
zerwane.
Mateusz Chynowski
Zastosowania matematyki w systemie operacyjnym Linux
protokół ssh
działanie
Protokół SSH składa się z 2 elementów:
klienta
demona – usługę serwera
Podczas instalacji demona ssh generwane są klucz publiczny i
prywatny dla algorytmu RSA oraz DSA – pierwszy jest domyślny.
Podczas pierwszego połączenia pobierany jest klucz publiczny
serwera, przy następnych połączeniach następuje weryfikacja
klucza zapisanego na komputerze lokalnym i na serwerze.
W przypadku różnych kluczy połączenie SSH zostaje natychmiast
zerwane.
Mateusz Chynowski
Zastosowania matematyki w systemie operacyjnym Linux
protokół ssh
działanie
Protokół SSH składa się z 2 elementów:
klienta
demona – usługę serwera
Podczas instalacji demona ssh generwane są klucz publiczny i
prywatny dla algorytmu RSA oraz DSA – pierwszy jest domyślny.
Podczas pierwszego połączenia pobierany jest klucz publiczny
serwera, przy następnych połączeniach następuje weryfikacja
klucza zapisanego na komputerze lokalnym i na serwerze.
W przypadku różnych kluczy połączenie SSH zostaje natychmiast
zerwane.
Mateusz Chynowski
Zastosowania matematyki w systemie operacyjnym Linux
protokół ssh
działanie
Gdy klucze publiczne są zgodne tworzony jest tunel, na którego
końcach są:
komputer lokalny
serwer
Komputer lokalny generuje losowo 256 bitowy klucz sesji. Jest on
szyfrowany kluczem publicznym serwera, a następnie do niego
wysyłany, następnie serwer deszyfruje klucz sesji używając swojego
klucza prywatnego.
Klucz sesji używany będzie do szyfrowania całego ruchu w tunelu.
Mateusz Chynowski
Zastosowania matematyki w systemie operacyjnym Linux
protokół ssh
działanie
Gdy klucze publiczne są zgodne tworzony jest tunel, na którego
końcach są:
komputer lokalny
serwer
Komputer lokalny generuje losowo 256 bitowy klucz sesji. Jest on
szyfrowany kluczem publicznym serwera, a następnie do niego
wysyłany, następnie serwer deszyfruje klucz sesji używając swojego
klucza prywatnego.
Klucz sesji używany będzie do szyfrowania całego ruchu w tunelu.
Mateusz Chynowski
Zastosowania matematyki w systemie operacyjnym Linux
protokół ssh
działanie
Gdy klucze publiczne są zgodne tworzony jest tunel, na którego
końcach są:
komputer lokalny
serwer
Komputer lokalny generuje losowo 256 bitowy klucz sesji. Jest on
szyfrowany kluczem publicznym serwera, a następnie do niego
wysyłany, następnie serwer deszyfruje klucz sesji używając swojego
klucza prywatnego.
Klucz sesji używany będzie do szyfrowania całego ruchu w tunelu.
Mateusz Chynowski
Zastosowania matematyki w systemie operacyjnym Linux
protokół ssh
działanie
Gdy klucze publiczne są zgodne tworzony jest tunel, na którego
końcach są:
komputer lokalny
serwer
Komputer lokalny generuje losowo 256 bitowy klucz sesji. Jest on
szyfrowany kluczem publicznym serwera, a następnie do niego
wysyłany, następnie serwer deszyfruje klucz sesji używając swojego
klucza prywatnego.
Klucz sesji używany będzie do szyfrowania całego ruchu w tunelu.
Mateusz Chynowski
Zastosowania matematyki w systemie operacyjnym Linux
protokół ssh
algorytmy
algorytmy
Protokół OpenSSH oprócz algorytmów RSA oraz DSA używa do
szyfrowania symetrycznego:
IDEA
DES
3DES
Blowfish
Mateusz Chynowski
Zastosowania matematyki w systemie operacyjnym Linux
system plików
różne systemy plików
słownik
System plików to metody i struktury danych przechowywania
plików, zarządzania nimi używane przez system operacyjny oraz
przez inne programy.
Windows
FAT16
FAT32
NTFS
Mateusz Chynowski
Linux
ext2
ext3
Reiserfs
XFS
JFS
Zastosowania matematyki w systemie operacyjnym Linux
system plików
różne systemy plików
słownik
System plików to metody i struktury danych przechowywania
plików, zarządzania nimi używane przez system operacyjny oraz
przez inne programy.
Windows
FAT16
FAT32
NTFS
Mateusz Chynowski
Linux
ext2
ext3
Reiserfs
XFS
JFS
Zastosowania matematyki w systemie operacyjnym Linux
system plików
struktura lasu Windowsa
Systemy uniksowe wykorzystują strukturę drzewiastą.
Mateusz Chynowski
Zastosowania matematyki w systemie operacyjnym Linux
system plików
struktura lasu Windowsa
Systemy uniksowe wykorzystują strukturę drzewiastą.
Windows wykorzystuję strukturę lasu partycji.
Schemat lasu katalogów w Windows:
Mateusz Chynowski
Zastosowania matematyki w systemie operacyjnym Linux
system plików
struktura drzewiasta linuksa
Systemy uniksowe wykorzystują strukturę drzewiastą.
Schemat drzewa katalogów w Linuksie:
Mateusz Chynowski
Zastosowania matematyki w systemie operacyjnym Linux
system plików
struktura drzewiasta linuksa
Systemy uniksowe wykorzystują strukturę drzewiastą.
Schemat drzewa katalogów w Linuksie:
Mateusz Chynowski
Zastosowania matematyki w systemie operacyjnym Linux
system plików
katalogi linuksa
słownik
montowanie – przyporządkowanie położenia partycji z systemem
plików w drzewie katalogów.
Mateusz Chynowski
Zastosowania matematyki w systemie operacyjnym Linux
system plików
katalogi linuksa
słownik
montowanie – przyporządkowanie położenia partycji z systemem
plików w drzewie katalogów.
/bin – zawiera pliki wykonywalne,
/boot – zawiera pliki potrzebne do uruchomienia systemu,
np. jądro,
/dev – zawiera pliki specjalne przedstawiające urządzenia
komputera, np. dyski twarde, partycje,
/etc – zawiera pliki konfiguracyjne systemu i programów,
/home – zawiera katalogi domowe użytkowników, a więc także
ich pliki,
/lib – zawiera biblioteki wykorzystywane zarówno przez system
jak i programy,
/media – tu montowane są urządzenia takie jak napędy
optyczne, pendrive’y,
Mateusz Chynowski
Zastosowania matematyki w systemie operacyjnym Linux
system plików
katalogi linuksa
/mnt – katalog pełni podobną rolę jak powyższy, tu jednak
montowane są inne partycje dysków twardych, np. z innym
systemem operacyjnym, katalog ma znaczenie historyczne,
/proc – zawiera pliki odzwierciedlające struktury jądra.
Czytając i zapisując dane w tych plikach komunikujemy się
bezpośrednio z Linuksem,
/root – katalog domowy super użytkownika – administratora,
/sbin – zawiera pliki wykonywalne, które są przeznaczone
tylko dla roota,
/tmp – zawiera pliki tymczasowe,
/usr – zawiera katalogi programów, nie należące do rdzenia
systemu (większość),
/var – zawiera dane, które z założenia się zmieniają,
np. dzienniki systemowe, kolejki drukarek.
Mateusz Chynowski
Zastosowania matematyki w systemie operacyjnym Linux
system plików
ext2 vs. fat [fragmentacja]
słownik
Fragmentacja – zjawisko polegające na pojawieniu się nieciągłości
obszarów zapisanych i niezapisanych na dysku twardym. Przyczyną
jest niedoskonała budowa systemu plików. Skutkiem tego dane z
dysku są coraz wolniej otwierane. Defragmentacja to układanie
plików na dysku „pokolei” tak, by był do nich jak najszybszy
dostęp.
Mateusz Chynowski
Zastosowania matematyki w systemie operacyjnym Linux
system plików
system fat
a
b
c
d
e
f
g
h
i
j
k
l
m
n
o
a
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
b
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
c
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
d
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
e
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
f
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
g
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
h
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
i
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
j
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
k
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
Mateusz Chynowski
l
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
m
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
n
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
o
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
p
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
q
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
r
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
s
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
t
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
Zastosowania matematyki w systemie operacyjnym Linux
system plików
system fat
a
b
c
d
e
f
g
h
i
j
k
l
m
n
o
a
s
0
0
0
M
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
b
t
0
0
0
a
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
c
u
0
0
0
t
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
d
d
0
0
0
e
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
e
i
0
0
0
m
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
f
a
0
0
0
a
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
g
.
0
0
0
t
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
h
t
0
0
0
y
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
i
x
0
0
0
k
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
j
t
0
0
0
a
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
k
a
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
Mateusz Chynowski
l
e
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
m
j
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
n
e
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
o
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
p
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
q
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
r
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
s
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
t
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
Zastosowania matematyki w systemie operacyjnym Linux
system plików
system fat
a
b
c
d
e
f
g
h
i
j
k
l
m
n
o
a
s
.
0
0
M
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
b
t
t
0
0
a
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
c
u
x
0
0
t
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
d
d
t
0
0
e
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
e
i
k
0
0
m
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
f
a
e
0
0
a
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
g
.
t
0
0
t
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
h
t
e
0
0
y
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
i
x
0
0
0
k
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
j
t
0
0
0
a
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
k
a
0
0
0
K
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
Mateusz Chynowski
l
e
0
0
0
u
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
m
j
0
0
0
p
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
n
e
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
o
z
0
0
0
c
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
p
a
0
0
0
h
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
q
k
0
0
0
l
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
r
u
0
0
0
e
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
s
p
0
0
0
b
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
t
y
0
0
0
!
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
Zastosowania matematyki w systemie operacyjnym Linux
system plików
system fat
a
b
c
d
e
f
g
h
i
j
k
l
m
n
o
a
s
k
0
0
M
0
0
0
0
0
0
0
0
0
b
t
u
0
0
a
i
0
0
0
0
0
0
0
0
0
c
u
p
0
0
t
d e f g h i j k l m n o p q r s t
d i a . t x t a e j e a f i f z a
y . t x t k e t e 0 0 0 0 0 0 0 0
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
e m a t y k a K u p c h l e b !
f i z y k a 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
Mateusz Chynowski
Zastosowania matematyki w systemie operacyjnym Linux
system plików
system ext2
a
b
c
d
e
f
g
h
i
j
k
l
m
n
o
a
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
b
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
c
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
d
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
e
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
f
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
g
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
h
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
i
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
j
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
k
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
Mateusz Chynowski
l
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
m
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
n
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
o
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
p
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
q
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
r
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
s
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
t
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
Zastosowania matematyki w systemie operacyjnym Linux
system plików
system ext2
a
b
c
d
e
f
g
h
i
j
k
l
m
n
o
a
s
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
b
t
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
c
u
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
d
d
0
0
0
0
M
0
0
0
0
0
0
0
0
0
e
i
0
0
0
0
a
0
0
0
0
0
0
0
0
0
f
a
0
0
0
0
t
0
0
0
0
0
0
0
0
0
g
.
0
0
0
0
e
0
0
0
0
0
0
0
0
0
h
t
0
0
0
0
m
0
0
0
0
0
0
0
0
0
i
x
0
0
0
0
a
0
0
0
0
0
0
0
0
0
j
t
0
0
0
0
t
0
0
0
0
0
0
0
0
0
k
d
0
0
0
0
y
0
0
0
0
0
0
0
0
0
Mateusz Chynowski
l
f
0
0
0
0
k
0
0
0
0
0
0
0
0
0
m
m
0
0
0
0
a
0
0
0
0
0
0
0
0
0
n
f
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
o
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
p
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
q
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
r
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
s
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
t
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
Zastosowania matematyki w systemie operacyjnym Linux
system plików
system ext2
a
b
c
d
e
f
g
h
i
j
k
l
m
n
o
a
s
.
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
b
t
t
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
K
0
0
c
u
x
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
u
0
0
d
d
t
0
0
0
M
0
0
0
0
0
0
p
0
0
e
i
b
0
0
0
a
0
0
0
0
0
0
f
a
m
0
0
0
t
0
0
0
0
0
0
c
0 0
0 0
g
.
k
0
0
0
e
0
0
0
0
0
0
h
0
0
h
t
m
0
0
0
m
0
0
0
0
0
0
l
0
0
i
x
0
0
0
0
a
0
0
0
0
0
0
e
0
0
j
t
0
0
0
0
t
0
0
0
0
0
0
b
0
0
k
d
0
0
0
0
y
0
0
0
0
0
0
!
0
0
Mateusz Chynowski
l
f
0
0
0
0
k
0
0
0
0
0
0
0
0
0
m
m
0
0
0
0
a
0
0
0
0
0
0
0
0
0
n
f
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
o
z
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
p
a
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
q
k
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
r
u
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
s
p
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
t
y
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
Zastosowania matematyki w systemie operacyjnym Linux
system plików
system ext2
a
b
c
d
e
f
g
h
i
j
k
l
m
n
o
a
s
.
0
0
0
0
k
0
0
0
0
0
0
0
0
b
t
t
0
0
0
0
a
0
0
0
0
0
K
0
0
c
u
x
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
u
0
0
d
d
t
0
0
0
M
0
0
0
0
0
0
p
0
0
e
i
b
0
0
0
a
0
0
0
0
0
0
f
a
m
0
0
0
t
0
0
0
0
0
0
c
0 0
0 0
g
.
k
0
0
0
e
0
0
0
0
0
0
h
0
0
h
t
m
0
0
0
m
0
0
0
0
0
0
l
0
0
i
x
0
0
0
0
a
0
0
0
0
0
0
e
0
0
j
t
0
0
0
0
t
0
0
0
0
0
0
b
0
0
k
d
0
0
0
0
y
0
0
0
0
0
0
!
0
0
Mateusz Chynowski
l
f
0
0
0
0
k
0
0
0
0
0
0
0
0
0
m
b
0
0
0
0
a
0
0
0
0
0
0
0
0
0
n
g
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
o
z
0
0
0
0
i
0
0
0
0
0
0
0
0
0
p
a
0
0
0
0
q r s t
k u p y
0 0 0 0
0 0 0 0
0 0 0 0
0 0 0 0
f i z y
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
Zastosowania matematyki w systemie operacyjnym Linux
system plików
ext vs. fat
System FAT jest bardziej podatny na fragmentację,
FAT sprawdza się na maszynach, z których korzysta 1
użytkownik naraz i pliki rzadko są zmieniane – MS DOS,
w systemie plików ext2 także występuje problem fragmentacji
– jest on jednak znikomy w porównaniu do FAT,
za rozmiejscowienie plików w systemach plików Linuksa
odpowiednie algorytmy – nie jest to przypadkowe,
system plików ext3 jest rozszerzony względem ext2 o tzw.
„journaling” (księgowanie).
Mateusz Chynowski
Zastosowania matematyki w systemie operacyjnym Linux
system plików
ext vs. fat
System FAT jest bardziej podatny na fragmentację,
FAT sprawdza się na maszynach, z których korzysta 1
użytkownik naraz i pliki rzadko są zmieniane – MS DOS,
w systemie plików ext2 także występuje problem fragmentacji
– jest on jednak znikomy w porównaniu do FAT,
za rozmiejscowienie plików w systemach plików Linuksa
odpowiednie algorytmy – nie jest to przypadkowe,
system plików ext3 jest rozszerzony względem ext2 o tzw.
„journaling” (księgowanie).
Mateusz Chynowski
Zastosowania matematyki w systemie operacyjnym Linux
system plików
ext vs. fat
System FAT jest bardziej podatny na fragmentację,
FAT sprawdza się na maszynach, z których korzysta 1
użytkownik naraz i pliki rzadko są zmieniane – MS DOS,
w systemie plików ext2 także występuje problem fragmentacji
– jest on jednak znikomy w porównaniu do FAT,
za rozmiejscowienie plików w systemach plików Linuksa
odpowiednie algorytmy – nie jest to przypadkowe,
system plików ext3 jest rozszerzony względem ext2 o tzw.
„journaling” (księgowanie).
Mateusz Chynowski
Zastosowania matematyki w systemie operacyjnym Linux
system plików
ext vs. fat
System FAT jest bardziej podatny na fragmentację,
FAT sprawdza się na maszynach, z których korzysta 1
użytkownik naraz i pliki rzadko są zmieniane – MS DOS,
w systemie plików ext2 także występuje problem fragmentacji
– jest on jednak znikomy w porównaniu do FAT,
za rozmiejscowienie plików w systemach plików Linuksa
odpowiednie algorytmy – nie jest to przypadkowe,
system plików ext3 jest rozszerzony względem ext2 o tzw.
„journaling” (księgowanie).
Mateusz Chynowski
Zastosowania matematyki w systemie operacyjnym Linux
system plików
ext vs. fat
System FAT jest bardziej podatny na fragmentację,
FAT sprawdza się na maszynach, z których korzysta 1
użytkownik naraz i pliki rzadko są zmieniane – MS DOS,
w systemie plików ext2 także występuje problem fragmentacji
– jest on jednak znikomy w porównaniu do FAT,
za rozmiejscowienie plików w systemach plików Linuksa
odpowiednie algorytmy – nie jest to przypadkowe,
system plików ext3 jest rozszerzony względem ext2 o tzw.
„journaling” (księgowanie).
Mateusz Chynowski
Zastosowania matematyki w systemie operacyjnym Linux
system plików
journaling
słownik
Journaling – (z ang. księgowanie), metoda na zwiększenie
bezpieczeństwa zapisywanych danych na dysku twardym. Tworzone
jest coś na wzór bazy danych. Dane do zapisu są najpierw
zapisywane w kronice, a dopiero później zapisywane w
odpowiednim miejscu na dysku.
Mateusz Chynowski
Zastosowania matematyki w systemie operacyjnym Linux
system plików
journaling
słownik
Journaling – (z ang. księgowanie), metoda na zwiększenie
bezpieczeństwa zapisywanych danych na dysku twardym. Tworzone
jest coś na wzór bazy danych. Dane do zapisu są najpierw
zapisywane w kronice, a dopiero później zapisywane w
odpowiednim miejscu na dysku.
Księgowanie pozwala na „odzyskanie” danych, które były
zapisywane w momencie utraty zasilania lub innej awarii. Pozwala
także na szybszą pracę pofragmentowanego dysku.
Mateusz Chynowski
Zastosowania matematyki w systemie operacyjnym Linux
system plików
journaling
słownik
Journaling – (z ang. księgowanie), metoda na zwiększenie
bezpieczeństwa zapisywanych danych na dysku twardym. Tworzone
jest coś na wzór bazy danych. Dane do zapisu są najpierw
zapisywane w kronice, a dopiero później zapisywane w
odpowiednim miejscu na dysku.
Księgowanie pozwala na „odzyskanie” danych, które były
zapisywane w momencie utraty zasilania lub innej awarii. Pozwala
także na szybszą pracę pofragmentowanego dysku.
UWAGA!
Wadą księgowania z pewnością jest znaczna utrata wolnego
miejsca na dysku.
Księgowanie jest aktualnie wbudowane w każdym nowoczesnym
uniksowym systemie plików.
Mateusz Chynowski
Zastosowania matematyki w systemie operacyjnym Linux

Podobne dokumenty