Pobierz - Naczelny Sąd Administracyjny

SPIS TREŚCI
STUDIA I ARTYKUŁY
Dr hab. Andrzej Kabat (profesor, Akademia Leona Koźmińskiego w Warszawie)
Uchwały Naczelnego Sądu Administracyjnego podjęte w latach 2010–2011 ......................
Summary ....................................................................................................................................
9
30
Dr Paweł Daniel (adiunkt, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu)
Odpowiedzialność administracyjna z tytułu naruszenia obowiązków lub warunków
przewozu drogowego w świetle nowelizacji ustawy o transporcie drogowym ...............
Summary ....................................................................................................................................
32
48
Dr Maria Grzymisławska-Cybulska (adiunkt, Wyższa Szkoła Umiejętności Społecznych w Poznaniu)
Bezczynność organu i przewlekłość postępowania administracyjnego w świetle
nowelizacji z 3 grudnia 2010 r. ............................................................................................
Summary ....................................................................................................................................
50
63
Mgr Szymon Łajszczak (doktorant, Instytut Filozofii Uniwersytetu Warszawskiego)
Legitymacja skargowa a przedmiot postępowania sądowoadministracyjnego ..................
Summary ....................................................................................................................................
64
77
VARIA
Mgr Ewa Ekwińska (komiarz skarbowy w urzędzie skarbowym w Warszawie)
Błędy formalne związane z rejestracją podatnika a prawo do uznania danej transakcji
za wewnątrzwspólnotową dostawę towarów .....................................................................
79
Prof. Jan Paweł Tarno (Uniwersytet Łódzki)
Sprawozdanie z VI Letnich Warsztatów Doktoranckich pt.: „Sądowa kontrola administracji
w sprawach gospodarczych”, Rzeszów 4–6 lipca 2012 r. .........................................................
94
ORZECZNICTWO
I.
Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (wybór i opracowanie: Andrzej Wróbel)
1. Brak kompetencji sądów krajowych w zakresie stwierdzenia wadliwości aktów
wspólnotowych – ważność decyzji w sprawie retrospektywnego pokrycia należności
celnych przywozowych
Wyrok ETS z dnia 22 października 1987 r. w sprawie 314/85 Foto-Frost przeciwko
Hauptzollamt Lübeck-Ost ..............................................................................................
2. Środki ograniczające skierowane przeciwko niektórym osobom i podmiotom
związanym z Osamą bin Ladenem, siecią Al-Kaida i talibami − art. 2 ust. 2
rozporządzenia (WE) nr 881/2002 − zakaz przekazywania funduszy na rzecz osób
i podmiotów wymienionych w załączniku I do tego rozporządzenia – wykładnia
prawa pochodnego UE – różne wersje językowe art. 2 ust. 2 rozporządzenia (WE)
nr 881/2002
Wyrok TSUE z dnia 29 kwietnia 2010 r. w sprawie C-340/08 M. i in. przeciwko Her
Majesty’s Treasury ........................................................................................................
97
101
4
Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego
II.
Europejski Trybunał Praw Człowieka (wybór i opracowanie: Agnieszka Wilk-Ilewicz)
Prawo do rzetelnego procesu sądowego w przypadku zarzucanego braku bezstronności
sądu
Wyrok ETPC z dnia 24 lipca 2012 r. w sprawie Toziczka przeciwko Polsce
(skarga nr 29995/08) ......................................................................................................
111
Trybunał Konstytucyjny (wybór: Irena Chojnacka, opracowanie: Mieszko Nowicki)
Postanowienie TK z dnia 19 czerwca 2012 r. (sygn. akt SK 37/08)[dot. dopuszczenia
możliwości niepowołania sędziego przez Prezydenta RP mimo wniosku Krajowej Rady
Sądownictwa] .................................................................................................................
114
Sąd Najwyższy (wybór i opracowanie: Dawid Miąsik)
Wyrok SN z dnia 14 czerwca 2012 r. (sygn. akt I CSK 577/11) [dot. braku tożsamości
ostatecznego wyroku ETPC stwierdzającego naruszenie przez Polskę art. 1 protokołu
1 konwencji ze stwierdzeniem niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją] ..........
118
III.
IV.
V.
VI.
VII.
Naczelny Sąd Administracyjny i wojewódzkie sądy administracyjne
A. Orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego (wybór: Stefan Babiarz,
opracowanie: Marcin Wiącek)
Uchwała składu siedmiu sędziów NSA z dnia 2 kwietnia 2012 r. (sygn. akt II FPS 3/11)
[dot. ulgi meldunkowej w podatku dochodowym od osób fizycznych] ...........................
B. Orzecznictwo wojewódzkich sądów administracyjnych (wybór: Bogusław Gruszczyński,
opracowanie: Marcin Wiącek)
1. Wyrok WSA w Łodzi z dnia 17 stycznia 2012 r. (sygn. akt I SA/Łd 1268/11)
[dot. opodatkowania świadczeń związanych z korzystaniem przez radnych z prasy,
kalendarzy, wizytówek, telefonów komórkowych i Internetu] ...................................
2. Postanowienie WSA w Białymstoku z dnia 8 lutego 2012 r. (sygn. akt I SA/Bk 374/11)
[dot. zasad wyliczania kosztów zastępstwa procesowego, w sytuacji gdy zaskarżona
decyzja została wydana w postępowaniu nadzwyczajnym] .......................................
3. Wyrok WSA w Białymstoku z dnia 3 kwietnia 2012 r. (sygn. akt II SA/Bk 768/11)
[dot. podwyższenia odszkodowania dla byłego właściciela nieruchomości objętej
decyzją o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej] .........................................
4. Wyrok WSA w Olsztynie z dnia 17 maja 2012 r. (sygn. akt I SA/Ol 177/12)
[dot. pojęcia „negatywna ocena projektu” jako przesłanki prawa do wniesienia
protestu w przypadku odmowy dofinansowania ze środków regionalnego programu
operacyjnego] ...........................................................................................................
121
127
129
130
133
Wnioski Prezesa NSA i pytania prawne sądów administracyjnych skierowane
do Trybunału Konstytucyjnego (opracowała Irena Chojnacka)
Pytanie prawne Naczelnego Sądu Administracyjnego, postanowienie z dnia 26 lipca
2012 r. (sygn. akt II GSK 964/11) [dot. niemożności nadania numerów identyfikacyjnych
małżonkom mającym rozdzielność majątkową i jednocześnie prowadzącym oddzielne
gospodarstwa rolne] ........................................................................................................
137
Glosy
Dr Robert Suwaj (adiunkt, Uniwersytet w Białymstoku)
Glosa do postanowienia NSA z dnia 3 kwietnia 2012 r. sygn. akt II GSK 521/12
[dot. ustalenia wysokości dotacji dla placówek przedszkolnych] .................................
139
Mgr Wojciech Sawczuk (asystent specjalista ds. orzecznictwa w NSA)
Glosa do wyroku WSA w Białymstoku z dnia 3 kwietnia 2012 r. sygn. akt II SA/
Bk 768/11 [dot. okoliczności spełnienia przesłanek uzyskania podwyższonego o 5%
odszkodowania z ustawy o realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych] ...........
145
Mgr Malwina Jaworska (asystent sędziego, WSA we Wrocławiu)
Glosa do postanowienia WSA w Gliwicach z dnia 19 października 2010 r.
sygn. akt IV SA/Gl 409/10 [dot. dopuszczalności składania wniosku o przywrócenie
terminu] .......................................................................................................................
149
Spis treści
5
KRONIKA
Kalendarium sądownictwa administracyjnego (lipiec–sierpień 2012 r.)
(opracował Przemysław Florjanowicz-Błachut) .......................................................................
157
BIBLIOGRAFIA
Publikacje z zakresu postępowania administracyjnego i sądowoadministracyjnego
(lipiec–sierpień 2012 r.) (opracowała Marta Jaszczukowa) .....................................................
163
TABLE OF CONTENTS
STUDIES AND ARTICLES
Professor Andrzej Kabat, Ph.D. (Leon Koźmiński Academy in Warsaw)
Resolutions adopted by the Supreme Administrative Court in the years 2010-2011 ...........
Summary ....................................................................................................................................
9
30
Paweł Daniel, Ph.D. (assistant professor, Adam Mickiewicz University in Poznań)
Administrative liability for defaulting on the obligations or violating the conditions
of road transport in the light of the amended Act on Road Transport ..............................
Summary ....................................................................................................................................
32
48
Maria Grzymisławska-Cybulska, Ph.D. (assistant professor at the Poznań School of Social
Sciences)
An authority’s inaction and the excessive duration of administrative proceedings
in the light of the amendment dated 3 December 2010 ......................................................
Summary ....................................................................................................................................
50
63
Szymon Łajszczak, M.Sc. (doctoral student at the Institute of Philosophy, Warsaw University)
Standing in court proceedings and the object of proceedings before an administrative
court .......................................................................................................................................
Summary ....................................................................................................................................
64
77
VARIA
Ewa Ekwińska, M.Sc. (tax commissioner in a tax office in Warsaw)
Formal mistakes related to a taxpayer’s registration and the right to recognise
a given transaction as an intra-Community delivery of goods ..........................................
79
Professor Jan Paweł Tarno, Ph.D. (Łódź University)
Report from the 6th Summer Workshop for Doctoral Students held in Rzeszów
on 4–6 July 2012 “Court control of administration in business cases” ............................
94
JUDICIAL DECISIONS
I.
The European Court of Justice (selected and prepared by Andrzej Wróbel)
1. Lack of jurisdiction of national courts to declare acts of Community institutions
invalid – Validity of a decision on the post-clearance recovery of import duties
(judgment of the Court of 22 October 1987 in case 314/85: Foto-Frost v Hauptzollamt
(Principal Customs Office) Lübeck-Ost) .........................................................................
2. Restrictive measures taken against persons and entities associated with Osama
bin Laden, the Al-Qaeda network and the Taliban – Regulation (EC)
No. 881/2002 – Article 2(2) – Prohibition of making funds available to the persons
listed in Annex I to that regulation – construing a provision of secondary European
Union law – various language versions of Article 2(2) of Regulation (EC)
No. 881/2002 (judgment of the Court (Fourth Chamber) of 29 April 2010 in case
C-340/08: The Queen, on the application of M. and Others v Her Majesty’s Treasury) ....
97
101
Table of contents
II.
III.
IV.
V.
VI.
VII.
7
The European Court of Human Rights (selected and prepared by Agnieszka
Wilk-Ilewicz)
The right to a fair trial in the event of lack of a court’s impartiality (judgement of
the ECHR of 24 July 2012, application No. 29995/08, case of Toziczka v Poland) ............
111
The Constitutional Tribunal (selected by Irena Chojnacka, prepared by Mieszko
Nowicki)
The capacity of the President of the Republic of Poland not to appoint a judge
in spite of a motion submitted by the National Judicial Council (judgement
of the Constitutional Tribunal dated 19 June 2012, fi les No. SK 37/08) ...........................
114
The Supreme Court (selected and prepared by Dawid Miąsik)
The fi nal judgement of the European Court of Human Rights declaring that Poland
violated Article 1 of Protocol No. 1 to the Convention is not tantamount to a normative
act being declared inconsistent with the Constitution (judgement of the Supreme
Court of 14 June 2012, fi les No. I CSK 577/11) .................................................................
118
The Supreme Administrative Court and Voivodship Administrative Courts
A. Judicial decisions of the Supreme Administrative Court (selected by Stefan
Babiarz, prepared by Marcin Wiącek)
Relief in personal income tax related to registration of a permanent residence address
with the administrative authorities (resolution of seven judges of the Supreme
Administrative Court of 2 April 2012, files No. II FPS 3/11) ...........................................
B. Judicial decisions of Voivodship Administrative Courts (selected by Bogusław
Gruszczyński, prepared by Marcin Wiącek)
1. Taxation of benefits related to the councillors using the press, calendars, business
cards, mobile phones and the Internet (judgement of the Voivodship Administrative
Court in Łódź of 17 January 2012, files No. I SA/Łd 1268/11) ...................................
2. The rules of calculating the costs of court representation when the challenged
decision was made in extraordinary proceedings (judgement of the
Voivodship Administrative Court in Białystok of 8 February 2012, fi les
No. I SA/Bk 374/11) .................................................................................................
3. Increasing the compensation due to a former owner of a real property in respect of
which a permit for a road investment was issued (judgement of the Voivodship
Administrative Court in Białystok of 3 April 2012, fi les No. II SA/Bk 768/11) .........
4. The term “negative evaluation of a project” as a legal precondition to fi le a protest
in the event of a refusal to grant a subsidy from the funds of a regional operational
programme (judgement of the Voivodship Administrative Court in Olsztyn of
17 May 2012, fi les No. I SA/Ol 177/12) ....................................................................
121
127
129
130
133
A applications of the President of the SAC and preliminary questions of
administrative courts to the Constitutional Tribunal (selected and prepared by Irena
Chojnacka)
The inability to assign identification numbers to spouses with separate conjugal
estates who simultaneously run separate farms (preliminary question from the SAC,
decision dated 26 July 2012, fi les No. II GSK 964/11) ......................................................
137
Glosses
Robert Suwaj, Ph.D. (assistant professor at the Białystok University)
Gloss to the judgement of the SAC dated 3 April 2012, fi les No. II GSK 521/12
[re. determining the amount of subsidies for kindergartens] .......................................
139
Wojciech Sawczuk, M.Sc. (assistant to a judge of the SAC)
Gloss to the judgement of the VAC in Białystok of 3 April 2012, fi les
No. II SA/Bk 768/11 [re. the circumstances of satisfying the preconditions to obtain
compensation increased by 5% under the Act on Public Roads Investments] ...............
145
8
Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego
Malwina Jaworska, M.Sc. (assistant to a judge of the VAC in Wrocław)
Gloss to the judgement of the VAC in Gliwice of 19 October 2010, fi les No. IV SA/Gl
409/10 [re. the admissibility of fi ling an application to reinstate a term] ....................
149
CHRONICLE
The schedule of events in the administrative jurisdiction (July-August 2012)
(prepared by Przemysław Florjanowicz-Błachut) .....................................................................
157
BIBLIOGRAPHY
Publications in the area of the administrative procedure and the proceedings before
administrative courts (July-August 2012) (prepared by Marta Jaszczukowa) .....................
163
30
Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego
zagadnienie mogło być w sprawie przedmiotem uchwały składu orzekającego NSA,
a zatem jedynie w tym zakresie wymieniona uchwała charakteryzuje się ogólną
mocą wiążącą.
Z poczynionych rozważań wynika także, że ogólna moc wiążąca uchwał pozostaje w ścisłym związku z normą prawną, która była przedmiotem wykładni.
W wypadku zmiany „wyjaśnionej” normy moc wiążąca uchwały nie obejmuje
nowej regulacji. Oznacza to, że moc wiążąca uchwały NSA z 20 maja 2010 r., I OPS
13/09114 nie obejmuje art. 24 § 1 pkt 5 k.p.a. w brzmieniu powołanej ustawy z dnia
3 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania administracyjnego
i ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi115.
VI. Uwagi końcowe
Działalność uchwałodawcza NSA w latach 2010–2011 obejmuje 38 uchwał oraz
13 innych rozstrzygnięć (odmowy podjęcia uchwały, postanowienia o przejęciu
sprawy do rozpoznania) i w porównaniu z latami 2008–2009 charakteryzuje się
spadkiem podjętych uchwał116. Nie jest wykluczone, że powyższy stan jest wynikiem
dużej liczby uchwał podjętych w poprzednim okresie, a zwłaszcza w latach 2008–
2009. Jak już wspomniano, podjęte wówczas uchwały wyjaśniły m.in. szereg ważnych zagadnień prawnych pojawiających się na tle przepisów regulujących przebieg
postępowania przed sądami administracyjnymi. W zakresie objętym powyższymi
uchwałami zostały więc rozstrzygnięte zagadnienia szczególnie ważne z punktu widzenia należytej realizacji konstytucyjnych zadań sądów administracyjnych.
Badania wydają się wskazywać, że przyjęta w p.p.s.a. regulacja wyznacza właściwe granice działalności uchwałodawczej. Istotny wpływ na praktykę w tym
zakresie miała ustalona przez NSA wykładnia przesłanek niezbędnych do uruchomienia procedury uchwałodawczej, niemal w całości respektowana przez składy
orzekające NSA, które podejmowały badane uchwały.
W analizowanych sprawach NSA często stosował normy konstytucyjne, a także
zasady konstytucyjne, które najczęściej spełniały warunki ich bezpośredniego
stosowania. Badania wykazały, że NSA stosował normy konstytucyjne przede
wszystkim w celu zapewnienia prawidłowej podstawy uchwały oraz zagwarantowania stronie ochrony uprawnień procesowych. Potrzeba stosowania Konstytucji
wynikała również z różnych wad i braków wyjaśnianych norm prawnych, będących rezultatem np. braku wewnętrznej spójności przepisów prawa, zaniechania
legislacyjnego lub innych uchybień.
Summary
of the article: Resolutions adopted by the Supreme Administrative Court in the years
2010-2011
In the years 2010-2011 the SAC adopted 38 resolutions and made 13 other decisions
(refusal to adopt a resolution, decision to take over a case for consideration) and compared
114
115
116
Zob. przypis 88.
Zob. przypis 90.
W latach 2008–2009 podjęto 56 uchwał.
Studia i artykuły: A. Kabat, Uchwały Naczelnego Sądu Administracyjnego…
31
to the preceding period of time i.e. 2008-2009 the SAC’s resolution-adopting activity is characterised by the decreased number of adopted resolutions. It is not excluded that the above
is due to the large number of resolutions adopted in the preceding period of time, and in
particular in the years 2008-2009. The then adopted resolutions clarified, among others,
many important legal issues arising in the context of the provisions regulating the course of
proceedings before administrative courts. The above resolutions determined the issues of
particular importance from the perspective of the proper performance of the administrative
courts’ duties. It must be emphasised that both the authorised entities and the adjudicating
panels of the SAC as a principle carefully considered the necessity to employ the institution
of resolutions. The high degree of prudence involved in the request to adopt a resolution
was undoubtedly related to the fact that the regulations are an important, yet not sole legal
instrument used to ensure the coherence of the administrative courts’ decisions.
The research seems to show that the regulations included in the Law on Proceedings
Before Administrative Courts set the appropriate limits for the resolution-adopting activity.
The SAC’s interpretation of the preconditions that must be satisfied in order to launch the
resolution-adopting procedure, almost completely observed by the SAC’s adjudicating panels, significantly affected the practice in this respect. Therefore it must be emphasised that
in the cases in which the resolutions were adopted the decisions to submit a legal issue for
settlement sufficiently satisfied the statutory requirements. The SAC’s adjudicating panels
most often exercised due care identifying the provisions that needed clarification by way of
resolutions, specifying the limits of the indispensable interpretation of the doubtful norms.
The deviations from this rule were exceptional.
In the researched cases the SAC in many instances applied the constitutional norms
and principles that most often satisfied the conditions of their direct applicability. The research showed that the SAC applied the constitutional norms first of all in order to ensure
that a resolution was adopted on the appropriate grounds and a party’s procedural rights
were guaranteed. The necessity to apply the Constitution stemmed from many defects of the
clarified legal norms resulting from, for example, the lack of internal coherence of the laws
and regulations, the legislative omissions and other defects.
48
Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego
chodzi do sytuacji, w której skarżący może korzystać z dobrodziejstwa ochrony
tymczasowej zależnie od rodzaju orzeczenia sądu administracyjnego. Podobnie
uznać należy za wadliwe wskazanie, że decyzja staje się wykonalna w momencie
cofnięcia skargi. Przede wszystkim wskazać należy, iż powyższa regulacja powoduje wątpliwości co do momentu ustania suspensywnego skutku skargi – czy
jest to moment, w którym skarżący złoży powyższe oświadczenie, czy też jest to
moment, w którym oświadczenie o cofnięciu skargi wpłynie do sądu? Co więcej,
cofnięcie skargi powoduje, co do zasady, iż sąd jest zobowiązany na podstawie
art. 161 ust. pkt 1 p.p.s.a. do umorzenia postępowania. Skutek ten nie następuje
jednak w sytuacji, w której cofnięcie skargi zmierza do obejścia prawa lub spowodowałoby utrzymanie w mocy aktu lub czynności dotkniętych wadą nieważności (art. 60 p.p.s.a.). Możliwe jest zatem powstanie sytuacji, w której skutek
suspensywny skargi upada w wyniku cofnięcia jej przez skarżącego, przy czym
postępowanie sądowoadministracyjne trwa dalej z uwagi na rażącą wadliwość
decyzji. Powyższe uwagi wskazują, że w art. 93a ust. 3 pkt 2 ustawy o transporcie drogowym powinna być mowa o umorzeniu postępowania sądowoadministracyjnego, a nie o cofnięciu skargi. Konsekwentnie uznać należy wadliwość
użytej konstrukcji prawnej, nieprzystającej do realiów i zasad prowadzenia postępowania sądowoadministracyjnego.
W podsumowaniu wskazać należy, że niewątpliwie nowelizacja przepisów
ustawy o transporcie drogowym w zakresie odpowiedzialności z tytułu naruszenia warunków i obowiązków wykonywania transportu drogowego usystematyzowała i ujednoliciła zasady jej wykonywania. Nowelizacja nie jest jednak
pozbawiona wad, co sprawia, że dopiero praktyka orzekania w przedmiocie odpowiedzialności administracyjnej podmiotów wykonujących przewóz drogowy
i inne czynności związane z tym przewozem oraz podmiotów wykonujących
czynności związane z przewozem drogowym pozwoli na wskazanie jasnych kryteriów jej ponoszenia.
Summary
of the article: Administrative liability for defaulting on the obligations or violating the
conditions of road transport in the light of the amended Act on Road Transport
The entry into force on 1 January 2012 of the Act Amending the Act on Road Transport
and Certain Other Acts dated 16 September 2011 was coupled with changes to the principles
of liability for violating the principles of road transport. The legislator decided to restate
Chapter 11 of the Act on Road Transport dated 6 September 2001 concerning cash penalties.
The scope of the object-related application of the provisions concerning the imposition of administrative penalties for violating the principles of road transport was changed and the new
principles of bearing the above liability were introduced. At the same time due to the scope
of such changes both the relevant public administration authorities and the administrative
courts were forced to revise to a certain extent their prevailing practice of adjudicating on
liability for violating the principles of road transport. Therefore the purpose of this article is
to approximate the entities on which such an administrative sanction may be imposed and
the principles of them bearing administrative liability.
The author concludes that the amendments to the Act on Road Transport regarding
liability for violating the conditions of and obligations concerning road transport streamlined and unified the principles of bearing such liability. In particular they harmonised the
Studia i artykuły: P. Daniel, Odpowiedzialność administracyjna…
49
principles of bearing liability with the principles set our in European law. The amendments
discussed in the article are not free from defects and therefore only the practice of adjudicating on administrative liability of entities conducting road transport, other activities related
to the road transport and the entities performing activities related to road transport will
make it possible to identify the clear criteria of bearing such liability.
Studia i artykuły: M. Grzymisławska-Cybulska, Bezczynność organu…
63
czyn opieszałości w wydaniu decyzji i dokonanie ich oceny. Mimo że przywołane na
wstępie niniejszego opracowania zaczerpnięte z orzeczeń ETPC i TK kryteria oceny,
czy długość prowadzenia postępowania narusza gwarancje zawarte w przepisach
prawa, co do zasady dotyczą postępowań sądowych, to należy przyjąć, iż formułują
one standardy na tyle uniwersalne, że nie można ich pomijać w odniesieniu do postępowania administracyjnego.
Summary
of the article: An authority’s inaction and the excessive duration of administrative proceedings in the light of the amendment dated 3 December 2010
This article analyses and discusses the provisions of law, the views of the doctrine and
the judicature prevailing before the effective date of the Act Amending the Administrative
Procedure Code and the Law on Proceedings Before Administrative Courts dated 3 December
2010 (Journal of Laws of 2011, No. 6, item 18) as well as the practical consequences of these
amendments as regards introducing the notion of “excessive duration of proceedings” to
the Administrative Procedure Code dated 14 June 1960 (Journal of Laws of 2000, No. 98,
item 1071, as amended; the APC) and the Law on Proceedings Before Administrative Courts
dated 30 August 2002 (Journal of Laws of 2012, item 270, as amended; the LPBAC).
Introducing the above mentioned solution the legislator, for the first time in the law regulating the proceedings before administrative courts, used the term “excessive duration of
proceedings”, but failed to define it. Also during the time preceding the amendments neither
the APC nor the LPBAC used this term. In spite of that, both the court decisions and the legal
literature widely used this term in the context of cases concerning complaints against the
inaction of an authority, because given the lack of a normative definition of inaction the
method of defining this term was developed by identifying the status of inaction with the
excessive duration of proceedings.
The basic assumption of the presented text therefore became responding to the question
if thee is and, if yes, then where – within the LPBAC after the amendments introduced on 3
December 2010 - is the boundary between the “inaction” of an authority and “excessive duration of administrative proceedings” before such authority and defining these notions.
Studia i artykuły: Sz. Łajszczak, Legitymacja skargowa a przedmiot postępowania…
77
bez wyjątku73. Przyjmując, że legitymacja skargowa ma charakter jednolity, musimy wskazać jeden skutek stwierdzenia jej braku – niezależnie od tego, kto wniósł
skargę, i niezależnie od tego, kiedy brak zostanie stwierdzony.
6. Zakończenie
Poczynione ustalenia ukazują specyfikę postępowania sądowoadministracyjnego i dostarczają szeregu argumentów na rzecz rewizji przyjmowanych dotychczas poglądów na funkcję, jaką legitymacja skargowa pełni w postępowaniu sądowoadministracyjnym. Zakres powyższych rozważań został tak zakreślony, aby
w sposób ilustratywny ukazać granice, w jakich dla zrozumienia postępowania
sądowoadministracyjnego pomocny może być dorobek nauki procesu cywilnego.
Z rozważań tych legitymacja skargowa wyłania się jako instytucja oryginalna – dostosowana do istniejącego modelu sądowej kontroli administracji. Ocena jej charakteru powinna uwzględniać ogólny kształt obowiązującej regulacji procesowej,
zakres kognicji sądów administracyjnych oraz miejsce, jakie w procesie zajmuje
przedmiot zaskarżenia. Szczególne znaczenie w tym zakresie musi mieć charakteryzująca postępowanie sądowoadministracyjne asymetria między legitymacją
skargową a przedmiotem procesu.
Rozumiana w sposób jednolity legitymacja skargowa jawi się jako jedna z przesłanek procesowych obok zdolności sądowej, zdolności procesowej, prawidłowej
reprezentacji, stanu rzeczy osądzonej oraz zawisłości sporu. Ustalenie przez sąd
administracyjny, że skarżący posiada legitymację skargową, warunkuje merytoryczne rozpatrzenie sprawy i wydanie orzeczenia co do legalności zaskarżonego
aktu. Stwierdzenie jej pierwotnego braku, niezależnie od tego, na jakim etapie postępowania nastąpi, powinno skutkować odrzuceniem skargi.
Summary
of the article: Standing in court proceedings and the object of proceedings before an
administrative court
This article aims to present the place of standing in court proceedings within the system
of the institution of proceedings before administrative courts. The analysis is focused on the
relation between standing in court proceedings and the object of such proceedings. Showing
the characteristic features of the court control of administration adopted in Poland against
the background of comparative law emphasised the differences between standing in court
proceedings and the institution of the right to appear before a court as a product of the civil
procedure. In the model adopted in Polish law there is no symmetry between such right and
the object of the proceedings characteristic of the civil procedure. The history of the French
administrative jurisdiction shows how the gradual development of the so-called objective
disputes resulted in the separation of the precondition of the admissibility to file a complaint
from the subject-related side of the demand expressed in the complaint. In the model of proceedings before administrative courts adopted in Poland, like in the French recours pour
excès de pouvoir (complaint for abuse of power), the legal interest of the party filing the com73
H. Trammer, pisząc o odrzuceniu pozwu w procesie cywilnym, stwierdził: „może to nastąpić
w »każdym stanie sprawy« aż do wydania wyroku w I instancji, a także w II instancji równocześnie
z uchyleniem orzeczenia I instancji” (H. Trammer, op.cit., s. 21–22).
78
Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego
plaint does not determine the object of the proceedings and the demand expressed in the
complaint does not specify the scope of the court control. The administrative court considers
not merely the complaint itself and the demand formulated therein, but rather the legality of
the administrative activity challenged in the complaint.
These circumstances have a decisive effect on the legal evaluation of individual entities’
standing. They determine whether standing may be given a substantive or formal character
and the form in which the decision that standing has no such nature may be made. From the
procedural perspective standing always has a formal nature because its evaluation does not
determine whether the complaint is justified. It is an argument for recognising standing as
a procedural precondition, the lack of which should result in the complaint being rejected.
The lack of identity between the criteria of standing and the object of the proceedings is an
argument against the ability to dismiss a complaint. To this extent standing should be treated as a precondition of the admissibility of the court considering the complaint on the basis
of the substance of the case uniform for all the entities.