ocena obrażeń od broni palnej w świetle kryterium

Krzysztof JAMROZIAK, Wyższa Szkoła Oficerska Wojsk Lądowych im. gen. Tadeusza
Kościuszki we Wrocławiu
OCENA OBRAŻEŃ OD BRONI PALNEJ W ŚWIETLE KRYTERIUM
URAZOWOŚCI
EVALUATION OF GUN-INFLIETED WOUNDS IN LIGHT OF
CRITERION INJURY
Słowa kluczowe: uderzenie balistyczne, rana postrzałowa, moc obalająca, uraz
ciała
1. WSTĘP
Obrażenia spowodowane od amunicji broni palnej są przedmiotem ważnych dociekań
badań naukowych. Ostatnie konflikty asymetryczne są tego doskonałym przykładem, gdzie na
podstawie statystyk opracowano mapę obrażeń poszczególnych elementów ciała ludzkiego
[2, 3, 5] w funkcji przeżywalności.W wyniku rany postrzałowej podczas przechodzenia przez
nią pocisku/odłamka [4] towarzyszą temu określone zjawiska fizyczne. Schematycznie
zobrazowano to na rysunku 1.
a)
b)
Rys. 1. Zjawiska występujące w wyniku oddziaływania pocisku na tkankę ludzką [4]:
a) proces rozchodzenia się fali akustycznej wraz z powstawaniem jamy chwilowej i trwałej, b) fotografia
z szybkiej kamery przejścia pocisku przez blok żelatynowy
Jak wykazano na przykładzie przeglądu literatury przedmiotu [1, 3] rozróżnia się dwa
rodzaje zjawisk występujących w ranach postrzałowych, a mianowicie jamy trwałe i
czasowe.Jama trwała powstaje na skutek martwicykomórek, a jej zakres jest
proporcjonalnydo kalibrupociskugdyż przechodziprzez tkankę. Natomiast jama chwilowa
pulsująca jest kilkadziesiąt razy większa niż kaliber pocisku i powstaje na skutek
prostopadłego przemieszczania się tkanki miękkiej w stosunku do toru lotu pocisku. W
dalszej części skoncentrowano się na opisie rany postrzałowej.
2. Ujęcie problemu
XII Konferencja Naukowa Majówka Młodych Biomechaników im. prof. Dagmary Tejszerskiej
s. 168
Obrażenia postrzału spowodowane są działaniem kinetycznym pocisku na organizm
ludzki. W wyniku interakcji pocisku z tkanką następuje powstawanie rany postrzałowej,
której charakterystyka związana jest ze średnicą pocisku, kształtemi jego budową orazliniową
i obrotową prędkością, a także rodzajem uderzanej tkanki (miękka, twarda). Schemat
zobrazowano na rysunku 2.
Rys. 2.Widok rany postrzałowej: a) kanał po wejściu pocisku lekko pod kątem w tkankę, b) schemat
definiujący obszary wokół przestrzelenia tkanki [3]
3. Przebieg badań i wyniki
Szok organizmuczłowieka jest elementem wywołanego powstawaniem kanału chwilowego
w tkance miękkiej. Przyjmuje się następujące parametry związane ze względną energią
kinetyczną (Ekw), przy których ryzyko odniesienia ran jest minimalne:
– Ekw 11 J/cm2 dla odłamków o ostrych krawędziach,
–Ekw 17 J/cm2dla odłamków o gładkiej powierzchni.
Badaniu poddano rewolwer hukowy model Shotgum, gdzie miotanym pociskiem jest
gumowa kulka o masie 0,75 gi kalibrze 10 mm przy pomocy stosowanych 5,6 mm
specyficznych nabojów ślepych – krótkich (właściwe określenie to kapiszon).
Uzyskane wyniki energii uderzenia miotanych kulek wahały się w przedziale 4,6 – 6,7 J.
Wielkości te są znacznie poniżej względnej energii kinetycznej (Ekw) definiowanej dla
odłamka (pocisku) o gładkiej powierzchni. Wartości gęstości energii uderzenia zawarte były
w przedziale 1,45 – 1,91 J/cm2 odniesione do maksymalnego pola przekroju poprzecznego
miotanej kulki. Badany rewolwer został wykorzystany do samoobrony. Strzał nastąpił
z odległości 1 m. Efektem tego było powstanie rany o charakterystycznym stłuczeniu
pierścieniowym i otarciu od pocisku gumowego do uszkodzenia naskórka z wystąpieniem
krwawienia oraz szokiem poszkodowanego.
LITERATURA
[1] Di Maio VJM.: Gunshot Wounds. 2nd eds. Boca Raton, FL, CRC Press, 1999
[2] Kochański S.: Małokalibrowa broń samoczynna. Wydawnictwo Politechniki
Warszawskiej, Warszawa 1989
[3] Mahoney F.P., Ryan J.P., Brooks A.J., Schwab C.W.(ed.): Ballistic trauma. A
practicalguide. Secondo edition, 2005 Springer-Verlag London Limited
[4] Reprinted from Emergency War Surgery2nd United States revision. NATO handbook
1988. US Government printing office, Washington, DC
[5] Tejszerska D., Świtoński E., Gzik M.:Biomechanika narządu ruchu człowieka. Wyd.1.
Instytut Technologii Eksploatacji - PIB, Radom,2011