Protokół z przebiegu VIII posiedzenia Regionalnej Sieci
Transkrypt
Protokół z przebiegu VIII posiedzenia Regionalnej Sieci
PROTOKÓŁ Z PRZEBIEGU VIII POSIEDZENIA REGIONALNEJ SIECI TEMATYCZNEJ PO KL dla Województwa Świętokrzyskiego 1 lipca 2013r. godz.10ºº Sala konferencyjna ul. Jagiellońska 70 w Kielcach W posiedzeniu uczestniczyło 25 osób: dziesięciu Członków RST z prawem do głosowania, sześciu Zastępców Członków RST (w tym pięciu z prawem do głosowania), trzech opiekunów projektów innowacyjnych, sekretarz RST, ekspert zewnętrzny oraz czterech gości zaproszonych: Lista osób, które wzięły udział w posiedzeniu: 1. Krzysztof Szczypiór, 2. Adrian Adamski, 3. Aleksandra Marcinkowska 4. Sergiusz Gałwiaczek, 5. Arkadiusz Piecyk, 6. Roman Białek, 7. Jacek Sułek, 8. Julia Grzesik, 9. Sylwia Ojczymek-Mroczek, 10. Anna Dąbrowska, 11. Włodzimierz Grochal, 12. Barbara Matysik, 13. Bogumiła Sedor, 14. Grzegorz Ślęzak, 15. Anna Sabat, 16. Iwona Witecka, 17. Katarzyna Nawrot, 18. Anna Michalska, 19. Barbara Turek, 20. Szczepan Adamiec, 21. Jolanta Mindewicz, 22. Maciej Szulc, 23. Edward Wojniak, 24. Dorota Dziekan, 25. Agnieszka Migoń. 1. Obradom przewodniczył Pan Krzysztof Szczypiór, Zastępca Dyrektora ds. Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, Kierownik Biura PO KL. Rozpoczynając spotkanie powitał w imieniu Przewodniczącego Regionalnej Sieci Tematycznej PO KL WŚ wszystkie przybyłe na posiedzenie osoby. Następnie skierował do zebranego gremium zapytanie, czy są ewentualne uwagi co do przedstawionego porządku posiedzenia lub propozycje wprowadzenia dodatkowych punktów lub tematów. Członkowie Regionalnej Sieci Tematycznej nie wnieśli uwag do agendy, w związku z powyŜszym porządek obrad został jednogłośnie przyjęty. Pan Krzysztof Szczypiór przywitał równieŜ przybyłych na posiedzenie gości tj. Panią Barbarę Matysik-niezaleŜnego eksperta zewnętrznego, przedstawicieli Ośrodków Pomocy Społecznej, a takŜe rolników prowadzących początkujące gospodarstwa o charakterze ekologicznym. Następnie Pan Krzysztof Szczypiór poinformował, iŜ tematem posiedzenia jest dokonanie walidacji produktu finalnego projektu innowacyjnego pt.„Eko-logiczny sposób na Ŝycie”, który wpisuje się w strategię wsparcia ekonomii społecznej. Dodał, Ŝe realizowany przez beneficjenta projekt innowacyjny pokazuje, jakimi metodami oraz działaniami moŜna wspierać rolników, aby we właściwy sposób wykorzystywali posiadane zasoby ziemi. Zadania tego podjęła się Fundacja Rozwoju Demokracji Lokalnej w Kielcach, której projekt wpisuje się w obszar wsparcia realizowany równieŜ przez GOPS-y na terenach własnych gmin. Pan Krzysztof Szczypiór podkreślił, Ŝe wypracowany w projekcie produkt finalny stanowi dobre narzędzie, które da moŜliwość pracy przedstawicielom GOPS, aby mogli efektywnie je wykorzystywać w odniesieniu do swoich podopiecznych. Dodał, iŜ przyszła perspektywa na lata 2014-2020 w Regionalnym Programie Operacyjnym Województwa Świętokrzyskiego wskazuje równieŜ na wsparcie finansowe, które ukierunkowane zostanie na tereny wiejskie i będzie moŜna wykorzystywać wypracowane i sprawdzone metody i narzędzia. 3. Pan Krzysztof Szczypiór poprosił o zabranie głosu przedstawicielkę beneficjenta, Panią Jolantę Mindewicz,. kierownika omawianego projektu innowacyjnego. 4. Pani Jolanta Mindewicz, przestawiła członkom RST obecną na sali obrad Panią dr Janinę Kowalik, która w projekcie pełni rolę eksperta i zapowiedziała, Ŝe podzieli się ona wynikami z ewaluacji, które były przeprowadzone w ramach projektu. Następnie zapowiedziała przedstawienie filmu, który jest formą upowszechniania produktu finalnego. W swoim wystąpieniu Pani Jolanta Mindewicz zilustrowała metodę wypracowaną w projekcie, jaką beneficjent testował przez okres niemal całego roku. Poinformowała zebranych, Ŝe projekt jest realizowany jako projekt z komponentem ponadnarodowym tj. przez Fundację Rozwoju Demokracji Lokalnej w Kielcach w partnerstwie ze szwedzką organizacją Folkuniversitetet Uppsala. Tematem innowacyjnym jest zwiększenie oferty istniejących i wykreowanie nowych instytucji działających na rzecz integracji społecznej, zaś tematem i celem projektu jest stworzenie narzędzia, które pomoŜe instytucjom działającym w obszarze pomocy społecznej w pracy z grupami zagroŜonymi wykluczeniem społecznym, ściśle rolników, którzy korzystają z pomocy społecznej i mają trudności z właściwym wykorzystaniem zasobów posiadanej ziemi. Projekt objął testowanie metody aktywizacji ww grupy osób. Metoda ta ma za zadanie wesprzeć rolników będących podopiecznymi ośrodków pomocy społecznej, a korzystających ze stałych zasiłków. Metoda polega na tym, Ŝe projektodawca poszukiwał lokalnie liderów, którzy na wstępie otrzymali wsparcie w postaci szkoleń, jak być skutecznym liderem. 2 Poinformowała, iŜ beneficjent przez ostatnie kilka miesięcy testował poszczególne etapy metody i na początku spotkał się ze wsparciem i zainteresowaniem ze strony czterech gmin, które brały udział w projekcie tj. Gmina Dwikozy i Samborzec oraz kolejno Słupia Konecka i Fałków, gdyŜ zostały one zdiagnozowane jako gminy najbardziej potrzebujące wsparcia. Na terenie ww gmin istnieje bardzo wysoki współczynnik pauperyzacji, czyli najwyŜszy odsetek osób korzystających z pomocy społecznej. Kolejno Pani Jolanta Mindewicz przedstawiła działania projektowe, którym poddani zostali wszyscy wybrani podczas rekrutacji tzw. skuteczni liderzy. Dwunastu liderów uzyskało dogłębną wiedzę w cyklu trzech pakietów szkoleń. Pierwszy pakiet-LIDER, dzięki któremu wybrane osoby mogły być skutecznymi liderami działającymi lokalnie, kolejny pakiet-EKO – osoby uzyskały dogłębną wiedzę na temat istoty rolnictwa ekologicznego, w jaki sposób przebiega proces przekształcania gospodarstw tradycyjnych na charakter ekologiczny oraz jakie korzyści moŜna z niego osiągnąć. Kolejnym pakiet PRAKTYKA, pozwolił w skuteczny sposób nauczyć osoby, w jaki sposób przekazywać wiedzę, jak zmotywować rolników do chęci i podejmowania decyzji celem przechodzenia na formę gospodarstw ekologicznych. Mówczyni poinformowała o przeprowadzonym we współpracy z GOPS-ej etapie rekrutacji rolników, którzy na terenie danych gmin korzystają z pomocy społecznej. Podkreśliła przy tym duŜe wsparcie i zaangaŜowanie w proces rekrutacji rolników Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Modliszewicach, który posiada ogromne doświadczenie w temacie ekologicznego typu gospodarstw. Projektodawca organizował równieŜ wizyty studyjne oraz warsztaty zarówno w województwie świętokrzyskim, a takŜe poza granicami Polski tj. w Szwecji prowadzone przez eksperta szwedzkiego. Pani Jolanta Mindewicz podkreśliła przy tym znaczącą ich wartość poznawczą dla osób, które po raz pierwszy mogły zobaczyć i dowiedzieć się jak w Szwecji funkcjonują gospodarstwa ekologiczne. 5. Zgodnie z porządkiem obrad jako kolejna zabrała głos Pani Barbara Matysik, która jako niezaleŜny ekspert zewnętrzny przedstawiła sporządzoną przez siebie pozytywną opinię na temat walidacji produktu finalnego omawianego projektu innowacyjnego pt. „EKO-logiczny sposób na Ŝycie”. Podkreśliła, iŜ pozytywna opinia wydana została m.in. z uwagi na specyfikę regionu świętokrzyskiego na tle kraju, biorąc pod uwagę wskaźniki rozwoju społeczno-gospodarczego źródła, jak i teŜ wskaźniki dotyczące korzystania z pomocy społecznej. Według oceny eksperta produkt finalny jest zgodny z załoŜeniami i celem przedstawionym w strategii wdraŜania projektu i we wniosku o dofinansowanie w brzmieniu: „zwiększenie skuteczności oferty instytucji zajmujących się pomocą społeczną poprzez wypracowanie (na przykładzie gmin Dwikozy, Samborzec, Fałków, Słupia Konecka) do końca IX 2013 r.,Metody Aktywizacji rolników korzystających z pomocy społecznej , gotowej do wdraŜania przez Gminne Ośrodki Pomocy Społecznej i Regionalne Ośrodki Polityki Społecznej”. Efektem realizacji PI jest wypracowanie wg. załoŜeń beneficjenta Metody aktywizacji rolników korzystających z pomocy społecznej, w tym zagroŜonych i dotkniętych ubóstwem. Produkt finalny obejmuje trzy komponenty: -„Podręcznik UŜytkownika”-dedykowany pracownikom słuŜb socjalnych tj. uŜytkownikom PI, - „Podręcznik Lidera” - adresowany do lokalnych liderów społeczności wiejskich, - „Podręcznik Rolnictwa ekologicznego”- adresowany do pracowników GOPS, liderów oraz rolników, zawierający opis zasad prowadzenia rolnictwa ekologicznego. 3 Produkt jest łatwy do zastosowania przez uŜytkowników. Nie wymaga specjalistycznej wiedzy lub długotrwałych szkoleń. Przy wdraŜaniu produktów nie ma konieczności prowadzenia wielu specyficznych działań oraz przygotowań uŜytkowników. JednakŜe beneficjent wskazał, Ŝe liderzy lokalni powinni wziąć udział w szkoleniach, dla których nie przedstawiono szczegółowej zawartości merytorycznej, opisu zajęć warsztatowych. Zaproponowany „Podręcznik Lidera” nie zawiera określonej metodologii postępowania z grupami marginalizowanymi, wykluczonymi bądź zagroŜonymi wykluczeniem społecznym. W produkcie „Podręcznik UŜytkownika” dedykowanym głównie pracownikom pomocy społecznej równieŜ występuje deficyt praktycznych treści oraz ćwiczeń, warsztatów. Stosowanie produktu finalnego w pełnym zakresie nie jest uwarunkowane koniecznością wprowadzenia zmian legislacyjnych. Nie wymaga się takŜe od potencjalnych uŜytkowników ponoszenia dodatkowych nakładów na sprzęt i wyposaŜenie. Natomiast warunkiem koniecznym stosowania produktu finalnego odbycie cyklu szkoleń przez uŜytkowników i odbiorców projektu. Beneficjent nie precyzuje opisu w zakresie rozwiązań dotyczących szczegółowej kalkulacji kosztów i wskazania źródeł finansowania. Zwraca się natomiast uwagę, Ŝe potencjalnymi uŜytkownikami będą przedstawiciele sektora publicznego tj. pracownicy instytucji pomocy społecznej. Instytucje te gospodarują ograniczonymi środkami finansowymi oraz zasobami kadrowymi. Niezrozumiałe jest dla oceniającego pominięcie w grupie adresatów przedstawicieli trzeciego sektora tj. organizacji pozarządowych obecnych w społecznościach wiejskich, których członkami są lokalni liderzy z moŜliwością bezpośredniego dotarcia do odbiorców projektu i wywarcia wpływu na proces zmian w swoich społecznościach. ZauwaŜa się takŜe niedoprecyzowany opis zachowania trwałości wypracowanych rozwiązań po zakończeniu projektu. Dotychczas osiągniętymi wskaźnikami realizacji celów projektu są m.in. deklaracje o zmianie profilu produkcji gospodarstwa rolnego. Brakuje natomiast wskaźników wskazujących na wpływ projektu na zmianę sytuacji problemowej np. wskaźników dotyczących poprawy sytuacji ekonomicznej i Ŝyciowej rolników korzystających z pomocy społecznej oraz wskazania terminu oraz sposobów ich pomiaru. Brakuje opisu pilotaŜu wdroŜenia i monitoringu stosowania wypracowanych narzędzi w instytucjach pomocy społecznej, ewentualnej dostępności produktu finalnego po zakończeniu okresu realizacji projektu. Nie została dookreślona efektywność kosztowa proponowanych rozwiązań w kontekście rzeczowych wyliczeń beneficjenta. Z opisu produktu finalnego nie wynika, Ŝe zaplanowano pomiar efektywności i skuteczności PI w sferze jego oddziaływania na zmianę sytuacji problemowej, co oznacza, Ŝe nie zaproponowano skwantyfikowanych wskaźników, narzędzi i sposobów weryfikacji zarówno w grupie odbiorców jak i uŜytkowników projektu. Niewystarczająco takŜe zwrócono uwagę na kwestie trwałości wypracowanych w projekcie rozwiązań i kontynuacji działań. Z opisu produktu finalnego nie wynika po jakim czasie stosowania metody moŜna będzie stwierdzić jej skuteczność i na podstawie jakich wskaźników i mierników, a więc realnie ocenić efektywność produktu finalnego. Projekt jest innowacyjny w wymiarze grupy docelowej w skali kraju. Rolnicy jako grupa społeczna zagroŜona marginalizacją nie stanowią priorytetowej grupy wsparcia w ramach realizowanej polityki społecznej. Natomiast pracownikom instytucji pomocy i integracji społecznej brakuje narzędzi wsparcia dedykowanych ww grupie docelowej. Innowacja dotyczy głównie nowego produktu, zaś niewymiernie odnosi się do sfery oddziaływania na zmianę sytuacji rolników objętych wsparciem pomocy społecznej wykluczonych lub zagroŜonych wykluczeniem społecznym tj. do moŜliwości rozwiązania wskazanych przez beneficjenta problemów w kontekście poprawy sytuacji socjoekonomicznej klientów ośrodków pomocy społecznej posiadających status rolnika. 4 Punktacja uległa obniŜeniu, gdyŜ skoncentrowano się głównie na dostarczeniu narzędzi/produktów, które nie są w pełni adekwatne do opisu problemów, na które mają stanowić odpowiedź, co wynika z przedłoŜonej do oceny dokumentacji np. raport końcowy z ewaluacji z którego wynikają jedynie deklaracje rolników o zmianie profilu produkcji. Warunkiem powodzenia wdroŜenia innowacji w obszarze problemowym jest ponoszenie kosztów szkoleń odbiorców i uŜytkowników, ewentualne zatrudnienie pracowników socjalnych oraz udział kosztach przechodzenia zmian profilu produkcji gospodarstw rolnych. Dla proponowanych przez Wnioskodawcę modyfikacji warunków wdroŜenia innowacji brakuje oszacowania kosztów i rzeczowych propozycji rozwiązań w tym zakresie. Uwagi oceniającego: Beneficjent powinien uzupełnić opis o wskaźniki ilościowe i jakościowe potwierdzające efektywność i skuteczność proponowanych rozwiązań oraz oszacować koszty wdroŜenia i stosowania proponowanej Metody Aktywizacji Rolników korzystających z pomocy społecznej ze wskazaniem ich źródeł finansowania. Wskazanym jest takŜe uzupełnienie opisu zachowania trwałości projektu w kontekście udostępniania uŜytkownikom wypracowanej metody oraz jej stosowania i weryfikacji wpływu produktów projektu na zmianę sytuacji problemowej rolników korzystających z pomocy społecznej. W trakcie oceny ekspert uwzględnił takŜe treść raportu końcowego z ewaluacji projektu. Przedmiotem oceny była zgodność przedstawionego produktu finalnego ze strategią w zakresie celu i grupy docelowej, którą zweryfikowano pozytywnie. Wobec powyŜszego ustalono, Ŝe przedstawiony produkt finalny będzie słuŜyć celowi wskazanemu w strategii oraz dotyczy wskazanych w strategii grup docelowych. Jako końcowy wynik oceny produktu finalnego ekspert zarekomendował członkom RST WŚ uznać produkt finalny za zwalidowany, 5. W toku dalszej części prowadzący posiedzenie Pan Krzysztof Szczypiór zaproponował zebranemu gremium rozpoczęcie dyskusji na temat omawianego projektu innowacyjnego i jako pierwszych o zabranie głosu poprosił zaproszonych gości tj. Pana Macieja Szulca, kierownika Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Daleszycach, Edwarda Wojniaka, kierownika Ośrodka Pomocy Społecznej w Pacanowie, Pana Szczepana Adamca, sołtysa, a zarazem rolnika z Mójczy, a takŜe Panią Dorotę Dziekan ze wsi Biechów. Osoby te jako przedstawiciele sektora społecznego podzielili się swoimi doświadczeniami, cennymi informacjami oraz spostrzeŜeniami na temat gospodarstw o charakterze ekologicznym. Pan Adrian Adamski zasugerował, aby dyskusję rozpoczął przedstawiciel beneficjenta realizującego projekt i ustosunkował się do opinii wydanej przez eksperta. 6. Jako pierwsza głos zabrała Pani dr Janina Kowalik pełniąca funkcję eksperta oraz ewaluatora w projekcie pt. „Eko-logiczny sposób na Ŝycie”. W swoim wystąpieniu wytłumaczyła między innymi najbardziej wyeksponowany przez opiniującego eksperta zarzut co do braku wskaźników efektywności. Wyjaśniła, iŜ projekt jest adresowany do trudnego adresata, do którego bardzo rzadko stosowane są formy aktywizacji i dlatego teŜ projekt pomimo, Ŝe podlegał przez kilka miesięcy testowaniu, nie moŜe dać wskaźników efektywności w postaci materialnie uchwytnej. Poza tym sama specyfika produkcji rolnej jako procesu rozległego w czasie jest równieŜ znaczącym ograniczeniem. Według mówczyni istotne jest najbardziej to, co realizowany projekt wniósł i zmienił na lepsze Ŝycie osób zaangaŜowanych z czterech gmin, w których był testowany. Przyznała, Ŝe jedyną kwestią, która nie miała efektów powodzenia była zmiana postaw w samoocenach rolników, które to w załoŜeniu projektodawcy miały być zauwaŜalne. Natomiast juŜ podczas pierwszych spotkań z rolnikami dały się uchwycić wyraźnie i imponujące zmiany 5 jakościowe w ich zachowaniach np. otwartość podczas prowadzenia rozmów, pojawiły się równieŜ pierwsze koncepcje przedsiębiorczości ekologicznej. Pokazało to, jak waŜne były wszelkie bodźce oraz impulsy, które zastosował projektodawca. Mówczyni wskazała takŜe na pozytywną ocenę liderów oraz rolników w odniesieniu do produktów, które stanowią istotę zastosowanej w projekcie metody ich aktywizacji. Produktami tymi są: podręcznik uŜytkownika dedykowany pracownikom słuŜb socjalnych tj. uŜytkownikom PI, podręcznik lidera adresowany do lokalnych liderów społeczności wiejskich, a takŜe podręcznik rolnictwa ekologicznego adresowany do pracowników GOPS-ych, liderów oraz rolników, zawierający opis zasad prowadzenia rolnictwa ekologicznego. Pani dr Janina Kowalik wyraziła swoje przekonanie, Ŝe gdyby zaistniało profesjonalne podejście i wskazanie na duŜą potrzebę zafunkcjonowania gospodarstw o charakterze ekologicznym we współpracy z regionalnymi ośrodkami doradztwa rolniczego, przy jednoczesnym aktywizowaniu i integrowaniu ludzi, to z pewnością efekty byłyby mierzalne. 7. Do dyskusji włączyła się Pani Agnieszka Migoń, Dyrektor Fundacji Rozwoju Demokracji Lokalnej i zgodziła się z opinią eksperta, iŜ naleŜałoby oszacować koszty takiego projektu, a takŜe wskazać źródła finansowania. Co do upowszechniania wskazała, iŜ etap ten właśnie nastąpi, zaś we wniosku o dofinansowanie jest on opisany szczegółowo. W kwestii doboru liderów wyjaśniła, Ŝe załoŜeniem projektodawcy było, aby byli oni rekrutowani z maksymalnie róŜnych środowisk, aby to byli ludzie znający środowiska, z których się wywodzą. Osobami tymi są m.in. w projekcie sołtys, działaczka organizacji pozarządowej, kierownicy gminnych ośrodków pomocy społecznych. Mówczyni podzieliła się swoimi spostrzeŜeniami na temat pozytywnych zmian, jakie nastąpiły w postawach i sposobie bycia ludzi biorących udział w projekcie. Co do trwałości projektu poinformowała, Ŝe to wszystko, co dało się dokonać beneficjentowi będzie w dalszym ciągu po jego zakończeniu monitorowane. NaleŜy zauwaŜyć, Ŝe udało się realizatorowi projektu dokonać to, co było celem projektu tj. spowodowanie zmian w postawach ludzkich, sposobie myślenia i postrzeganiu samego siebie, a takŜe we właściwym zrozumieniu tematu dotyczącego gospodarstw ekologicznych. Osoby biorące udział w projekcie nabyli ogromną wiedzę i są gotowi do realizacji produkcji ekologicznej. Do współpracy zadeklarowali swoją pomoc równieŜ władze lokalne, co jest bardzo istotne dla powodzenia wszelkich działań w obszarze pojawiającej się na terenie województwa świętokrzyskiego produkcji ekologicznej. 8. Pani Aleksandra Marcinkowska, Zastępca Dyrektora Regionalnego Oddziału Polityki Społecznej Urzędu Marszałkowskiego w Kielcach wyraziła nadzieję, Ŝe pomimo braku w projekcie załoŜeń rezultatów długofalowych, projektodawca będzie je monitorował, gdyŜ z pewnością będą one w zainteresowaniu wielu osób, tym bardziej w kontekście przyszłych planów beneficjenta w nowym okresie programowania. 9. Pan Edward Wojniak skierował do projektodawcy pytanie, czy program będzie kontynuowany oraz jak będzie się on wpisywał w rolę ośrodków pomocy społecznej, jeśli podobne instytucje działające na polu rolnictwa wdraŜają juŜ róŜne programy, takŜe w obszarze ekologii np. w Agencji Restrukturyzacji Rolnictwa, Agencji Rynku Rolnego. Zapytał, jakiego rodzaju środki finansowe będą mogły oferować rolnikom jako podopiecznym ośrodków pomocy społecznej w nowej perspektywie finansowania z EFS. 10. W odpowiedzi Pani dr Janina Kowalik podkreśliła, iŜ tak jak zapisano w projekcie nie jest on dla wszystkich, którzy korzystają z pomocy społecznej, a dla tych osób, które mają szansę i wyraŜają chęć powrócenia do Ŝycia na normalnym poziomie nie kwalifikowanym do poziomu 6 wykluczenia społecznego. Są to więc np. osoby, które posiadają w swoich zasobach ziemię, długoletnie doświadczenie w jej uprawianiu, a pomimo to nie mogą sobie jednak samodzielnie poradzić w Ŝyciu i zwracają się do opieki społecznej o pomoc. W związku z tym projekt stanowi pewnego rodzaju impuls, który moŜe okazać się pomocny w rozwiązywaniu problemów Ŝyciowych tych osób. 11. Pan Maciej Szulc w nawiązaniu do powyŜszych wypowiedzi dodał, Ŝe według niego kaŜde rozwiązanie systemowe, które zafunkcjonuje w pomocy społecznej dla dobra podopiecznych jest godne uwagi. Zgodził się z wypowiedzią poprzedniczki, Ŝe projekt powinien być adresowany do osób aktywnych, a tacy w ośrodkach opieki społecznej są unikatem. Dlatego uwaŜa, Ŝe bardziej sensownym byłby taki projekt, który na początku spowodowałby wzmocnienie kompetencji Ŝyciowych i społecznych osób będących podopiecznymi ośrodków społecznych, gdyŜ są to osoby z reguły nieporadne, wymagające wsparcia, aby najpierw pomóc im powrócić do normalnego poziomu Ŝycia, aby następnie móc się usamodzielnić. 12. Pani dr Janina Kowalik w uzupełnieniu swojej wypowiedzi dodała, Ŝe rolą GOPS-ych w stosunku do funkcji Ośrodków Doradztwa Rolniczego powinna być współpraca z nimi w procesie przekształcania tradycyjnych gospodarstw na typ ekologiczny w nowej perspektywie finansowej z Unii Europejskiej, a nie zajmowanie pozycji konkurenta. Podkreśliła przy tym, Ŝe GOPS-ej posiadają wszelkie chronione ustawą dane osobowe, np. kto jest beneficjentem opieki społecznej. Dodała, Ŝe w nowej perspektywie finansowania będzie moŜliwość uzyskania pomocy dla rolników modernizujących swoje gospodarstwa rolne, a proces przeobraŜania gospodarstw na ekologiczne moŜna uznać za swoistego rodzaju modernizację. 13. Pani Agnieszka Migoń stwierdziła, Ŝe tzw. nieudolni rolnicy nie są partnerami dla np. ośrodków doradztwa rolniczego. Rola ośrodka pomocy społecznej powinna być taka, aby był on przyjaznym i rzetelnym przekaźnikiem informacji dla rolników, którzy potencjalnie mogliby wyjść z kręgu ludzi nieudolnych. Mówczyni wyraziła brak jakiejkolwiek obawy o brak środków finansowych dla rolników na rynku. Przytoczyła przykład kilku strategicznych celów zawartych w strategii rozwoju naszego województwa, które dotyczą rolnictwa, zaś jeden z nich wprost dotyczy upraw ekologicznych. Zapewniła, Ŝe pomimo, iŜ projekt dobiega końca realizacji, nastąpi etap upowszechniania jego rezultatów. Rolnicy nie będą pozostawieni samym sobie lecz będą mogli liczyć na dalszą współpracę oraz wsparcie FRDL w Kielcach. Efekty projektów będą monitorowane przez beneficjenta. Bogaty w przekazywanie cennych informacji będzie równieŜ etap upowszechniania. 14. Pan Jacek Sułek zadał pytanie, kto będzie główno dowodzącym projektem, czy to będzie np. GOPS-ej, gmina, czy jakaś organizacja, gdyŜ dany podmiot musi być konkretnie poinformowany o aspekcie finansowym ile będzie dane działanie kosztowało, a nie moŜe dociekać skąd zdobyć pieniądze. Zwrócił uwagę równieŜ na fakt, iŜ powinny być znane koszty procesu przekształcania gospodarstw na ekologiczny, jak teŜ powinno być wiadomo, czy efekt osiągnięty po zakończeniu całego procesu będzie sensowny w stosunku do kosztów poniesionych. Zasugerował, Ŝe moŜe to być np. kosztorys, który by pokazywał, ile by kosztowało wdroŜenie projektu w danej gminie w odniesieniu do załoŜonej liczby osób, pomijając oczywiście koszty obsługi organizacyjnej. Mówca chciałby ujrzeć praktyczne zastosowanie narzędzia wypracowanego przez realizatora projektu. 7 15. Pani Agnieszka Migoń zgodziła się z uwagą przedmówcy i uznała za słuszne, Ŝe naleŜy oszacować koszty całego procesu przekształcania gospodarstw tradycyjnego na ekologiczne i wskazać na źródła finansowania kosztów. Dodała, Ŝe realizatorem ww przedsięwzięcia moŜe być kaŜdy, kto poczuje, Ŝe ma ono sens np. organizacja pozarządowa, biblioteka, gmina, grupa liderów, którzy znają zasady dokonania przekształcania itd. MoŜe to być równieŜ ośrodek pomocy społecznej. 16. Pan Jacek Sułek zauwaŜył, Ŝe ośrodki pomocy społecznej mogłyby być realizatorem przedsięwzięcia, o którym mowa, pod warunkiem wpisania do systemu proponowanej przez projektodawcę metody. 17. Pani dr Janina Kowalik w kwestii kosztów dodała informację, Ŝe np. wizyty studyjne mogą być finansowane ze środków ODR-ego, zaś inne koszty np. na podstawie wniosków składanych bezpośrednio do komisji europejskiej. 18. Prowadzący obrady Pan Krzysztof Szczypiór zauwaŜył, iŜ co do samego produktu wypracowanego przez projektodawcę nie ma na pewno Ŝadnych wątpliwości, zaś jedynie wsparcie finansowe budzi według zabierających głos pytania. Rozwiał przy tym wątpliwości i wskazał, Ŝe w przyszłej perspektywie w ósmej osi priorytetowej zaplanowano wsparcie ekonomii społecznej i nie ma obaw o środki finansowe i metody skutecznego motywowania ludzi do działań, o których mowa. Podkreślił, Ŝe wypracowane przez beneficjenta w projekcie narzędzie jest cenne do wykorzystania przez odpowiednie instytucje, nie tylko GOPS-ej. 19. Jako kolejny zabrał głos Pan Szczepan Adamiec, rolnik prowadzący wielokierunkowe gospodarstwo ekologiczne i podzielił się swoimi doświadczeniami i wiedzą z tego obszaru. Ubolewał nad faktem, iŜ mało jest nadal rolników chętnych do zajmowania się tego typu gospodarstwami, a to z powodu osiągania z nich niskich dochodów finansowych oraz braku dostatecznego rynku zbytu produktów. 20. Pani Dorota Dziekan zwróciła uwagę na zbyt duŜą odległość do miejsc moŜliwych dla zbytu produktów ekologicznych. 21. Pani Agnieszka Migoń podzieliła się swoimi spostrzeŜeniami świadczącymi, Ŝe polska wieś pozytywnie się zmienia. Podkreśliła, Ŝe świadomość ekologiczną naleŜy wciąŜ budować i poszerzać, zaś cennym jest to, Ŝe wartością dodaną w projekcie jest fakt, iŜ wszyscy ci, którzy brali udział w projekcie zrozumieli, Ŝe Ŝywność ekologiczna ma wpływ na to jak się czujemy, jak wyglądamy, czy nasze dzieci są zdrowe itd. 22. Prowadzący obrady Pan Krzysztof Szczypiór zaproponował członkom RTS WŚ rozpoczęcie głosowania w sprawie walidacji produktu finalnego projektu innowacyjnego „Eko-logiczny sposób na Ŝycie”, którego beneficjentem jest Fundacja Rozwoju Demokracji Lokalnej w Kielcach. W wyniku głosowania wszyscy członkowie RST WŚ Regionalnej Sieci Tematycznej Województwa Świętokrzyskiego, po szczegółowym zapoznaniu się z opisem produktu finalnego projektu innowacyjnego uznali produkt za zwalidowany i jednomyślnie podjęli uchwałę RST WŚ nr 18/2013. Opis produktu finalnego stanowi załącznik nr 1 do niniejszej uchwały. 8 23. Pan Krzysztof Szczypiór podziękował członkom RST WŚ za przybycie na posiedzenie oraz aktywny udział w dyskusji, a tym samym zamknął VIII posiedzenie Regionalnej Sieci Tematycznej PO KL WŚ. Na tym protokół zakończono i podpisano. Sporządziła: Sekretarz RST WŚ Bogumiła Sedor Zaakceptował: Przewodniczący RST PO KL WŚ Pan Adam Jarubas Marszałek Województwa Świętokrzyskiego 9