Przedmiot HISTORIA Typ szkoły: GIMNAZJUM Temat Scenariusz lekcji

Żydowski Instytut Historyczny im. Emanuela Ringelbluma
Przedmiot HISTORIA
Typ szkoły: GIMNAZJUM
Imię i nazwisko autora scenariusza: Magdalena Jędrzej
Szkoła: Publiczne Gimnazjum nr 1 w Prudniku
Temat
Czy naród żydowski zasłużył sobie na „swój” los?
Czy nasze poglądy o Żydach mają odzwierciedlenie w ich historii?
Czas realizacji: 2-3 godziny lekcyjne
Cele: ukazanie historii Żydów, nawarstwiania się stereotypów i uprzedzeń, dostrzeżenie związków przyczynowoskutkowych pomiędzy stereotypami, propagandą nacjonalistyczną oraz separacją i eksterminacja Żydów,
rozwijanie umiejętności formułowania własnych opinii na temat Żydów po zapoznaniu się z ich historią
(a nie na podstawie stereotypów), ocena ich dorobku kulturowego.
Środki dydaktyczne: mapa ścienna – kultury starożytnego Wschodu (Palestyna), mapa ścienna - świat XIX w.,
mapa ścienna - świat po II wojnie światowej, teksty z opracowań: R. Szuchta , P. Trojański,
Holokaust. Zrozumieć dlaczego, R. Żebrowski, Dzieje Żydów w Polsce. Kalendarium, teksty źródłowe
z powyższych opracowań, piosenka „Gdybym był bogaty” z filmu Skrzypek na dachu.
Forma pracy: praca w grupach.
Metody: burza mózgów, dyskusja, metoda problemowa, praca z tekstem, pokaz.
Uwagi: Lekcja ta stanowi jedną z części projektu realizowanego w roku szkolnym 2004/2005. Powiązana została
z zagadnieniami regionalnymi, a co za tym idzie działalnością społeczności żydowskiej na terenie Prudnika.
Zrealizowana została w ramach kółka historycznego dla klas I. Zgodnie z programem nauczania dla klas I,
nawiązuje do znanych uczniom treści dotyczących kształtowania się judaizmu w starożytności, a następnie
rozwija tematykę, która stanowi wstęp do zrozumienia podłoża Holokaustu i sytuacji narodu żydowskiego.
Scenariusz lekcji
Czy naród żydowski zasłużył sobie na „swój” los?
Czy nasze poglądy o Żydach mają odzwierciedlenie w ich historii?
Tok lekcji
Nawiązanie do tematu:
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
Uczniowie wysłuchują piosenki Gdybym był bogaty
– Czy słyszeliście już tę piosenkę? Z jakiego filmu pochodzi? Historię jakich ludzi on opowiada?
Duży napis na tablicy ŻYD
O czym pomyśleliście widząc to słowo?- burza mózgów
Co wiecie na temat tego narodu?
Co to jest stereotyp?
Czy nie uważacie, że w waszych ocenach kierujecie się stereotypami?
Czy wiecie co oznacza pojęcie „Holokaust”?
Nasze zajęcia zweryfikują poglądy i stereotypy na temat Żydów. Poznamy ich historię i przyczyny Holokaustu.
Na zakończenie jeszcze raz wyrazicie swoje zdanie.
Rekapitulacja wtórna: Na lekcji historii rozmawialiśmy o wykształceniu się w starożytności różnych kultur
i religii, m.in. o judaizmie. Z jaką narodowością utożsamiane jest to wyznanie?
Jakie są jego najważniejsze założenia (monoteizm, święte księgi, rabin, synagoga, święta żydowskie),…?
Na podstawie jakich źródeł poznawaliśmy historię hebrajczyków?
Po okresie królów Saula, Dawida i Salomona rozpoczyna się etap rozpadu i podbojów: Persów, Macedończyków,
Rzymian. W 135 r.p.n.e cesarz rzymski Hadrian wydał zakaz wstępu Żydów do Jerozolimy- początek diaspory.
Żydzi stają się narodem bez państwa a jego odzyskanie w 1948 r. nie zakończyło ich problemów.
(Pokaz na mapie państwa żydowskiego w starożytności, jego braku w czasach późniejszych
i pojawienie się po II wojnie światowej)
Praca w grupach: Podział uczniów na grupy, każda grupa otrzymuje materiał źródłowy do opracowania
swoich zagadnień oraz dokładne instrukcje pracy:
Grupa I
Jak Żydzi znaleźli się w Polsce? Jak byli traktowani przez władze i prawo polskie?
(materiały: Rafał Żebrowski, Dzieje Żydów w Polsce. Kalendarium).
Grupa II
Jakie były przyczyny antyjudaizmu w starożytności? Co to jest antyjudaizm? (Robert Szuchta,
Piotr Trojański, Holokaust. Zrozumieć dlaczego, s. 65-69).
Grupa III
Jakie oskarżenia kierowano pod adresem Żydów? - wiek XI- XIV Jaki obraz Żyda ukształtowały?
(Holokaust, s. 69-74 wraz z zawartymi tam tekstami źródłowymi).
Grupa IV
W jaki sposób władze odsuwały Żydów od życia społecznego? Czym były getta? (Holokaust, s. 75-79)
Grupa V
Dlaczego w XIX w. wytworzyły się silne nurty nacjonalistyczne a co za tym idzie antysemickie?(s. 80-86)
Grupa VI
Dlaczego powstał negatywny wizerunek Żyda w Niemczech w czasie okresu
Republiki Weimarskiej po 1919r.?
Co powodowało popularność partii nacjonalistycznych typu Niemieckiej Partii Robotnicze
- potem NSDAP (s.102-103).
Grupa VII
Na czym polegał program Adolfa Hitlera dotyczący kwestii żydowskiej? (s.106-111).
Prezentacja: Przewiduję również możliwość przygotowania dramy przez grupę zainteresowanych uczniów,
np.: oskarżenia wobec Żydów w XI-XIV w.
Rekapitulacja pierwotna: Waszą pracę i etapy prześladowań Żydów można krótko ująć w te słowa:
„Nie możecie wyznawać swojej religii, nie możecie mieszkać między nami, nie możecie żyć, nie jesteście ludźmi”
([w:] Holokaust…)
Jak to rozumiecie? Odpowiedź na pytanie: Czy Żydzi zasłużyli sobie na taki los?
Dlaczego tak lub dlaczego nie? – dyskusja.
Kolejnymi etapami pracy są:
●
zapoznanie uczniów z losami Żydów w czasie II wojny światowej,
● kultura żydowska i jej wkład dziedzictwo narodowe,
● Żydzi w Prudniku – zabytki kultury, działalność S. Frankla, Żydzi na tle innych mniejszości narodowych
w naszym mieście.
Uczniowie opracowują informacje na temat działalności osób pochodzenia żydowskiego mieszkających
na terenie Prudnika – w formie albumu. Poprzez samodzielna pracę badawczą (nadzorowaną przez nauczyciela)
szukają materiałów w bibliotekach, Muzeum Ziemi Prudnickiej oraz artykułach prasowych
w lokalnej gazecie „Tygodnik Prudnicki”.
Scenariusz powstał w ramach projektu edukacyjnego
Nauczanie o Holokauście i stosunkach polsko-żydowskich