Równowaga konkurencyjna w piłce nożnej

Transkrypt

FOOTBALL BUSINESS GROUP
przy współpracy z
SPORT & BUSINESS FOUNDATION
wrzesień - październik 2007
Równowaga
konkurencyjna w
piłce nożnej
| FOOTBALL BUSINESS GROUP | ul. Mostowa 3A/18 | 61-896 Poznań |
+48 61 854 36 76| www.footballbusiness.pl
Football Business Group
Spis treści
1.Wstęp ........................................................................................... 3
2. Równowaga konkurencyjna – wskaźniki ........................................... 4
2.1 Wskaźnik dominacji .................................................................. 4
2.2 Wskaźnik koncentracji pięciu klubów – C5 ................................... 5
2.3 Wskaźnik koncentracji C – podejście alternatywne ........................ 6
2.4 Wskaźnik Herfindahla ................................................................ 6
2.4 Wskaźniki równowagi konkurencyjnej – porównanie...................... 7
3. Równowaga konkurencyjna w ligach europejskich ............................. 8
3.1 Liga angielska 2003-2007 .......................................................... 8
3.2 Liga francuska 2003-2007 ......................................................... 9
3.3 Liga hiszpańska 2003-2007 ....................................................... 9
3.4 Liga niemiecka 2003-2007 ....................................................... 10
3.5 Liga włoska 2003-2007 ........................................................... 10
3.6 Liga polska 2003-2007 ............................................................ 11
3.7 Ligi europejskie – porównanie wskaźnika C5 .............................. 11
3.8 Ligi europejskie – porównanie wskaźnika H ................................ 13
4. Podsumowanie............................................................................ 15
2
1.Wstęp
Równowaga konkurencyjna w ujęciu futbolowym istnieje wtedy, gdy w
danych rozgrywkach ligowych każda z grających drużyn ma takie same
szanse osiągnięcia sukcesu. W przypadku pojedynczego meczu oznacza
to, że kluby stające naprzeciwko siebie mają 50 % szans na zwycięstwo.
W rzeczywistości, stan taki jest bardzo trudny do osiągnięcia. W każdej
lidze istnieją bowiem liczne dysproporcje między klubami, zarówno
sportowe jak i organizacyjne, dzięki którym większość spotkań ma
swojego faworyta.
Według teoretycznego założenia idealna równowaga konkurencyjna, czyli
taka, która zapewnia maksymalny poziom niepewności w kwestii rezultatu
pojedynczego spotkania, a zarazem i całych rozgrywek, gwarantuje
maksymalne zainteresowanie ze strony kibiców, mediów czy sponsorów.
Konsekwencją takiego stanu są rosnące zyski generowane przez kluby
oraz wzrost poziomu sportowego rozgrywek. Dlatego jak najwyższy
poziom równowagi konkurencyjnej leży w interesie całej ligi.
Równowaga konkurencyjna
Niski poziom
Zagrożenia:
• spadek atrakcyjności
rozgrywek
• spadek zainteresowania
kibiców, mediów i sponsorów
• wzrost dysproporcji między
klubami
• wzrost dysproporcji między
Wysoki poziom
Szanse i korzyści:
• wzrost atrakcyjności
rozgrywek
• maksymalizacja
zainteresowania kibiców,
mediów i sponsorów
• rosnące zyski klubów
• wzrost poziomu sportowego
ligami
• bankructwa najsłabszych
klubów
• powstanie ponadnarodowych
super-lig zrzeszających
najbogatsze kluby
3
2. Równowaga konkurencyjna – wskaźniki
Określenie poziomu równowagi konkurencyjnej danej ligi jest zadaniem
trudnym. Istnieją jednak wskaźniki, które pozwalają do pewnego stopnia
oszacować jej stopień. W poniższym rozdziale przyjrzymy się
najważniejszym z nich.
2.1 Wskaźnik dominacji
Najprostszym ze wskaźników jest tzw. dominacja. Polega on na określeniu
liczby klubów, które w danym okresie zdobywały mistrzostwo danego
kraju.
Poniżej
przedstawiamy
porównanie
wskaźnika
dominacji
dla
najsilniejszych lig europejskich oraz ligi polskiej w ostatnich 10 sezonach.
Kraj
Anglia
Francja
Hiszpania
Niemcy
Włochy
Polska
Mistrzowie (1997-2007)
-
Manchester United (5)
Chelsea Londyn (3)
Arsenal Londyn (2)
Olympique Lyon (6)
FC Nantes
AS Monaco
Girondins Bordeaux
RC Lens
Real Madryt (3)
FC Barcelona (4)
Valencia (2)
Deportivo La Coruna
Bayern Monachium (6)
Werder Brema
VfB Stuttgart
Borussia Dortmund
FC Kaiserslautern
Inter Mediolan (2)
AC Milan (3)
Juventus Turyn (3)
AS Roma
Lazio Rzym
Wisła Kraków (5)
Zagłębie Lubin
Legia Warszawa
Polonia Warszawa
ŁKS Łódź
Widzew Łódź
Dominacja
(max. 10)
3
5
4
5
5
6
4
W zestawieniu bardzo korzystnie przedstawia się liga polska, której
dominacja wynosi 6. Na ostatnim miejscu klasyfikacji znalazła się liga
angielska, w której przez 10 ostatnich lat mistrzostwo zdobywały tylko 3
kluby. Nasuwa się więc wniosek, że polska ekstraklasa jest bardziej
konkurencyjna niż najsilniejsze europejskie ligi. Jednak miarodajność
współczynnika dominacji jest dość niska, co każe traktować go z dużym
dystansem. Bardziej wymierne rezultaty dają wskaźniki, które
przedstawimy w kolejnych rozdziałach.
2.2 Wskaźnik koncentracji pięciu klubów – C5
Wskaźnik koncentracji pięciu klubów, w skrócie C5, wyrażony jest przez
stosunek punktów zdobytych przez 5 najlepszych klubów danej ligi w
danym sezonie do sumy punktów wszystkich drużyn.
suma punktów 5 najlepszych klubów
C5 =
suma punktów wszystkich klubów
5
C5 =
∑s
i
i =1
Si - liczba punktów zdobytych przez klub i
W praktyce, wskaźnik C5 mierzy nierównowagę między czołowymi 5
klubami ligi, a całą ligą. Jak łatwo obliczyć, przy 20 - zespołowej lidze
wartość współczynnika C5 dla idealnej równowagi konkurencyjnej wynosi
0,25, oznacza to, że 5 klubów uzyskuje 25% wszystkich możliwych do
zdobycia punktów. Aby móc porównywać współczynnik C5 między ligami
5
różniącymi się liczbą zespołów należy go skorygować. Korekta polega na
przyrównaniu wartości C5 do wartości idealnej równowagi.
C5
C5skorygowany =
x 100
5/N
N – liczba zespołów w lidze
Idealna równowaga konkurencyjna dla skorygowanego współczynnika C5
wynosi 100. Wszelkie odchylenia od stanu idealnego przyjmują wartości
większe od 100.
2.3 Wskaźnik koncentracji C – podejście alternatywne
Współczynnik koncentracji (C) można dowolnie modyfikować zwiększając
lub zmniejszając liczbę klubów bazowych, i podstawiając je do wzoru.
Cn
Cnskorygowany =
x 100
n/N
n – liczba zespołów bazowych (najlepszych)
N - liczba zespołów w lidze
Warto zauważyć, że czym większa liczba zespołów bazowych, tym różnice
pomiędzy wartościami równowagi konkurencyjnej danych lig będą
mniejsze, jednak ich proporcje pozostaną podobne.
2.4 Wskaźnik Herfindahla
Wskaźnik Herfindahla, w przeciwieństwie do współczynnika C dzięki
potraktowaniu zdobyczy punktowej każdego z klubów indywidualnie,
pozwala na oszacowanie nierównowagi między wszystkimi klubami danej
ligi.
N
H =
2
s
∑ i
i =1
Si - liczba punktów zdobytych przez klub i
N – liczba klubów w lidze
6
Jako, że zdobycz punktowa każdego klubu jest tu potraktowana osobno,
wartość idealnej równowagi konkurencyjnej dla wskaźnika Herfindahla
przy 20 – zespołowej lidze wynosi 0,05. Podobnie jak w przypadku
wskaźnika koncentracji C, aby móc porównywać wartości współczynnika
Herfindahla między ligami różniącymi się ilością zespołów, należy go
skorygować.
H
H
skorygowany
=
x 100
1/N
N – liczba klubów w lidze
2.4 Wskaźniki równowagi konkurencyjnej – porównanie
Wartość dla idealnej
Wskaźnik
Własności
równowagi
konkurencyjnej
Dominacja
• Niska miarodajności
• Łatwe porównanie lig
Równa liczbie
analizowanych sezonów
• Bada nierównowagę między 5
najlepszymi klubami a
C5
pozostałymi
0,25
• Trudne porównanie lig o różnej
liczbie klubów
• Bada nierównowagę między
najlepszymi klubami a
C5skorygowany
pozostałymi
100
• Łatwe porównanie lig o różnej
liczbie klubów
H
wszystkimi klubami w lidze
1/N
• Trudne porównanie lig o różnej
liczbie klubów
Hskorygowany
wszystkimi klubami w lidze
• Łatwe porównanie lig o różnej
100
liczbie klubów
7
3.
Równowaga
konkurencyjna
w
ligach
europejskich
W poniższym rozdziale porównujemy poziom równowagi konkurencyjnej
dla
wybranych
lig
europejskich
korzystając
z
dwóch
wskaźników:
koncentracji 5 klubów (C5) oraz wskaźnika Herfindahla (H). Aby móc
wiarygodnie porównać ligi posługujemy się skorygowanymi modelami
współczynników.
W badaniu wzięliśmy pod uwagę tylko I ligą danego kraju.
3.1 Liga angielska 2003-2007
8
3.2 Liga francuska 2003-2007
3.3 Liga hiszpańska 2003-2007
9
3.4 Liga niemiecka 2003-2007
3.5 Liga włoska 2003-2007
10
3.6 Liga polska 2003-2007
3.7 Ligi europejskie – porównanie wskaźnika C5
Według wskaźnika C5 największy poziom równowagi konkurencyjnej
wśród porównywanych lig osiągnęła francuska Ligue 1. Największa
nierównowaga w sezonie 2006/2007 panowała w ligach hiszpańskiej oraz
11
włoskiej, gdzie dystans między grupą pięciu najsilniejszych klubów, a
pozostałymi drużynami jest okazał się dość duży.
Bardzo dobrze w tym gronie prezentuje się Orange Ekstraklasa, która
uplasowała się na równi z angielską Premiership. W praktyce powyższy
ranking oznacza, że wg wskaźnika C5 I liga polska jest bardziej
konkurencyjna niż najmocniejsze ligi Europy.
Również, gdy przyjrzymy się wskaźnikowi C5 na przestrzeni ostatnich 5
sezonów, Orange Ekstraklasa
prawdzie
jeszcze
w
sezonie
prezentuje
2002/2003
się
I
bardzo
liga
korzystnie. W
polska
była
mniej
konkurencyjna niż najsilniejsze europejskie ligi, jednak już w kolejnych
sezonach sytuacja ta zmieniła.
12
3.8 Ligi europejskie – porównanie wskaźnika H
Podobnie jak w przypadku wskaźnika C, najbardziej konkurencyjna w
sezonie 2006/2007 była francuska ekstraklasa. Tym razem słabiej
wypadła liga polska, która pokonała tylko ligę włoską.
13
W perspektywie ostatnich 5 sezonów, równowaga konkurencyjna Orange
Ekstraklasy wyraźnie się poprawiła. Zdecydowanym liderem jest Ligue 1,
bardzo słabo natomiast po raz kolejny wypada Serie A.
14
4. Podsumowanie
Z porównania wskaźników równowagi konkurencyjnej w najsilnieszych
ligach Europy wynika, że najbardziej zrównoważoną sportowo ligą jest
francuska Ligue 1. Najsłabiej natomiast wypada włoska Serie A. Jednym z
powodów tak dużej nierównowagi, jaka panuje we Włoszech jest bez
wątpienia system sprzedaży praw transmisyjnych, dzięki któremu każdy z
klubów samodzielnie negocjuje umowę z wybraną stacją. W takiej sytuacji
dysproporcja między najsilniejszymi, a najsłabszymi bardzo łatwo i szybko
może wzrosnąć. Wynika z tego jasno, iż metoda podziału pieniędzy
między
kluby
ma
kluczowe
znaczenie
na
jakość
i
rywalizację
w
rozgrywkach, a więc i na rónowagę konkurencyjną. Wniosek ten z
pewnością warto wziąć pod rozwagę już w nabliższym czasie w kontekście
polskiej ligi, którą czeka negocjacja nowych praw transmisyjnych.
15
Źródła:
Competitive Balance in Football: Trends and Effects. Jonathan Mitchie i
Christine Oughton, Football Governance Research Centre.
www.soccerstats.com
www.wikipedia.com
www.90minut.pl
16
Autorzy:
Tomasz Frątczak
Sebastian Miroński
Redakcja:
Sebastian Miroński
mobile: + 48 508 362 414
e-mail: [email protected]
www.footballbusiness.pl
© Football Business Group 2007. Wszelkie Prawa Zastrzeżone
17

Równowaga konkurencyjna w piłce nożnej

Transkrypt

Podobne dokumenty

Zapraszamy wszystkich zainteresowanych do udziału w niniejszym