Impresjonizm

Styl w sztuce trwający w latach 70 – 90 XIX w. Powstałe w oparciu o wnikliwą
obserwację natury pejzaże, portrety i sceny rodzajowe posiadają jasną paletę barw oraz
uproszczoną i miękką strukturę malarską zastosowaną celowo, aby szybko uchwycić i
podkreślić ulotne piękno światła i barwy. Artyści skupiali swoją uwagę na
powierzchowności zjawisk wizualnych i przedstawiali je na obrazach. Często barwy
powstają przez „optyczne mieszanie” sąsiadujących kolorów, co z większej odległości
oglądania obrazu dawało ich wypadkową. (rozwinięte przez Pointylistów –czyt. płętylistów)
Styl posiadał wielu pionierów szczególnie wśród malarzy baroku i romantyzmu
(Vermer, Rembrandt, Tuner, Goya) oraz realizmu ( „szkoła barbizońska”)
W 1874 r. szereg prac nie zostało przyjętych na oficjalną wystawę paryskiego
„Salonu” głównie z powodu nieprzychylnej oceny krytyków sztuki. Artyści otworzyli
własną wystawę pod sarkastyczną nazwą „Salonu Odrzuconych” wykorzystując atelier
fotografa Nadara. Na pierwszym salonie (w połowie lat 80- tych sztuka ta została
dopuszczona na oficjalny salon, więc zarzucono te wystawy) wśród wielu dzieł Claude
Monet wystawił powstałe dwa lata wcześniej studium pejzażu p.t. „Impresja, wschód
słońca”, którego tytuł za sprawą prasy stał się oficjalną nazwą stylu.
Styl rozwinął się w tzw. Pointylizm (od słowa point – kropka) oraz w indywidualnych
dziełach wybitnych malarzy końca XIX w. tzw. Postimpresjonistów – Van Gogh, (czyt. Wan
Gog) Cezanne (czyt. Sezan), Gaugain (czyt. Gogę), których doświadczenia znacząco
wpłynęły na powstanie nowych stylów na pocz. XX w. (ekspresjonizm, fowizm, kubizm)
Impresjonizm uważa się za początek sztuki współczesnej.
Najwybitniejsi artyści:
Claude Monet – pejzaże,
Edgar Degas – sceny rodzajowe z teatru, baletu, kawiarni
Auguste Renoir – portrety, akty, sceny rodzajowe
Camil Pisarro – pejzaże
Edouard Manet – portrety, inerpretacje starych mistrzów, sceny rodzajowe
Impresjoniści nie zostali przychylnie przyjęci przez krytykę i publiczność ,znajdując
zrozumienie dopiero po kilku latach. Niektóre obrazy były powodem skandali
obyczajowych np. „Tors” Renoir’a czy „Olimpia” E. Maneta.
W Polsce w tym stylu malowali m.in: Podkowiński, Pankiewicz, Wyczółkowski
„Huśtawka” A. Renoir 1876
Obraz był prezentowany w 1877 r na III wystawie. Salonu Odrzuconych razem
ze słynnym „Moulin de la Galette” i należy do serii scen rodzajowych związanych
tematycznie z życiem środowiska artystów paryskich. Dzieło przedstawia banalną
scenę zabawy w parku. Kompozycja obrazu oparta jest na dynamicznej równowadze
ciemnej lewej strony i prawej, w której przyciąga uwagę jasna, kontrastowa sukienka
młodej kobiety stojącej na huśtawce.
Malarz skupia
uwagę na
charakterystycznej
kolorystyce będącej
wynikiem światła
słonecznego
„siejącego się” przez
korony drzew. Cienie
mają barwę niebieską,
a światła żółtą. To
rozróżnienie tonacji
wzmaga wrażenie
mieszania się barw w
światłach i cieniach
także podkreśla lekki,
wesoły ton obrazu.
O świetle i cieniu
decyduje barwa, a nie
walor (jasność) koloru. Barwy powstają z mieszania się niewielkich i rozmazanych
pociągnięć pędzla. Dopiero
oglądanie obrazu z pewnej
odległości
syntetyzuje
doznania
wizualne
w
harmonijną
kompozycję.(
cecha charakterystyczna dla
wielu dzieł impresjonistów)
„Maki” C. Monet 1873
Obraz
przedstawia
rodzinę Moneta na łące
porośniętej makami. Istotą
wartości malarskich tego dzieła
jest niezwykła głębia barw łąki
oraz dynamika kompozycji
wynikająca
ze
skośnego
ułożenia lewej strony obrazu.
Impresjoniści
aby głębiej
odczuć
zmienne
wartości
barwy i światła z upodobaniem
malowali
bezpośrednio z
natury.