docwięcej - Biuletyn Informacyjny Kuratorium Oświaty w Krakowie
download 
Reklamacja Transkrypt
więcej - Biuletyn Informacyjny Kuratorium Oświaty w Krakowie
Ogólnopolski Konkurs Losy Bliskich i losy Dalekich – Ŝycie Polaków w latach 1914-1989. Izabela Przechera - Szkoła Podstawowa w Radziemicach Opiekun naukowy – Katarzyna Duch Bohater dwóch wojen Edward Kleszczyński słuŜył Polsce podobnie jak reszta jego rodziny. Zrobił wiele dobrego dla róŜnych miejscowości, między innymi Radziemic, Czech, Skrzeszowic. Jest patronem Szkoły Podstawowej w Radziemicach. Chciałabym w niniejszej pracy bliŜej wszystkim przedstawić tę postać. MoŜe jednak zacznę od początku i opowiem jak poznałam historię tego wspaniałego człowieka. Pewnego razu, po cięŜkim dniu w szkole, zobaczyłam, Ŝe drzwi do Izby Pamięci poświęconej Edwardowi Kleszczyńskiemu są otwarte. Rzadko tam bywałam. Ciekawość zwycięŜyła i weszłam do środka. Nikogo tam nie było. Zaczęłam się rozglądać. Znajdowało się tu wiele dokumentów i innych pamiątek, ale moją uwagę przykuł obraz przedstawiający małego Edwarda wraz z rodziną. Podeszłam bliŜej by mu się przyjrzeć i nagle zaczął mnie morzyć sen. Nie myśląc gdzie jestem, usiadłam na stojącym obok krześle i zasnęłam. Kiedy się obudziłam, był ranek. Dookoła mnie było pełno pomników. Spojrzałam na jeden z nich. Widniał na nim duŜy napis: „Edward Kleszczyński“. PrzecieŜ to patron mojej szkoły! Nie wiedziałam co to wszystko znaczy. Gdzie ja jestem? Jak się tu znalazłam? Po chwili dotarło do mnie, Ŝe jestem na cmentarzu. Zaczęłam iść wzdłuŜ ogrodzenia. Kilka minut później zobaczyłam główną bramę. Uradowana pobiegłam do wyjścia, ale zatrzymałam się przed tabliczką z napisem: „Cmentarz weteranów polskich w Doylestown“. To przecieŜ Stany Zjednoczone! Nie wiedząc co robić, wróciłam na cmentarz. Usiadłam na wilgotnej trawie przed grobem Kleszczyńskiego i ukryłam twarz w dłoniach. - Coś się stało? - zapytał ktoś. Przestraszyłam się i szybko odwróciłam. Przede mną stał starszy, wysoki męŜczyzna. Miał siwe włosy i zielone oczy. Był ubrany w długi, czarny płaszcz i ciemne spodnie. - Coś się stało? - powtórzył pytanie. - Nie, nic. Jest pan Polakiem? - zapytałam niepewnie. - Tak - odparł. - Tutaj moŜna spotkać wielu Polaków. Zamyśliłam się. Co teraz powinnam zrobić? W głowie miałam mętlik. - Widzę, Ŝe coś cię trapi. Powiedz mi, co się stało. - Wszystko w porządku - skłamałam. - Myślę o dokonaniach Kleszczyńskiego. - Wiem co nieco o jego Ŝyciu - pochwalił się męŜczyzna. - Opowiedzieć ci o nim? - Chętnie posłucham - powiedziałam podnosząc się z ziemi. Usiadłam na pobliskiej ławeczce, a starszy pan obok mnie. - Przyszedł na świat 6 września 1892 roku w Skrzeszowicach - zaczął. - Jego rodzicami byli Bogusław i Helena z Czarnomskich. Miał takŜe dwóch braci - Bogusława i Józefa. Pradziadek Edwarda był generałem Wojsk Polskich i brał udział w Powstaniu Listopadowym. Po zdaniu matury w 1909 roku w Krakowie, wyjechał do Wiednia gdzie studiował w WyŜszej Szkole Rolniczej, którą ukończył eksternistycznie w 1917 roku. W tym samym czasie uczył się w Akademii Handlowej. - Musiał być bardzo mądry - zachwyciłam się. Kuratorium Oświaty w Krakowie 31-156 Kraków, ul. Basztowa 22 tel.: 12/ 616 02 83 Ogólnopolski Konkurs Losy Bliskich i losy Dalekich – Ŝycie Polaków w latach 1914-1989. Izabela Przechera - Szkoła Podstawowa w Radziemicach Opiekun naukowy – Katarzyna Duch - Oczywiście - odrzekł. - Był doskonałym gospodarzem, ale takŜe patriotą. Jeszcze podczas nauki w sierpniu 1914 roku dołączył do pierwszego patrolu strzeleckiego Władysława Beliny – PraŜmowskiego. - Czy miał jakiś pseudonim? - zapytałam. - Zwany był „Dziki“, a takŜe „Miechowitą“. Pod tym pierwszym pseudonimem walczył w plutonie jazdy, który przekształcił się w szwadron i dywizjon, a jesienią 1915 roku w Pierwszy Pułk Ułanów Legionów Polskich. W 1916 roku awansował do stopnia porucznika. SłuŜył w tym pułku do lipca 1917 roku. - To aŜ 3 lata... Co było dalej? - zaciekawiłam się. - Widzę, Ŝe podoba ci się moja opowieść - zaśmiał się starszy pan - W tym samym roku został pojmany przez Austriaków i był więziony w Przemyślu. Po wyjściu na wolność działał na rzecz Polskiej Organizacji Wojskowej, w 1918 roku pomagał w akcji rozbrajania wojska i Ŝandarmerii austriackiej, następnie słuŜył w Wojsku Polskim, był współtwórcą Jedenastego Pułku Ułanów Legionowych. - Pewnie bardzo kochał ojczyznę. Tyle dobrego zrobił dla Polski - powiedziałam. - To dopiero początek jego długiej listy zasług - odrzekł męŜczyzna. - Wkrótce potem, 19 marca 1919 roku generał broni Tadeusz Rozwadowski nadał mu we Lwowie Dyplom Odznaki Honorowej „ORLĘTA“ za przyjście z odsieczą na czele szwadronu kawalerii, który zorganizował na terenie powiatu miechowskiego. Miesiąc później jako dowódca I szwadronu razem z całym Jedenastym Pułkiem bronił Wilno przed Bolszewikami, ale został zraniony na rynku Wileńskim. Od 1 do 14 września walczył o rzekę Dźwinę, a do 20 października przebywał na linii demarkacyjnej polsko - litewskiej. Od 15 maja 1920 roku walczył w miejscowościach: Głębokie, Przedbrodzie, Tyszki i Nowe Kruki, a takŜe w rejonie Kowalszczyzny. - Sporo pan wie na temat jego Ŝycia. Kim pan jest? - zdziwiłam się. - To niewaŜne. Mogę ci jeszcze duŜo opowiedzieć. - Bardzo chętnie posłucham - powiedziałam spoglądając w górę. Słońce było wysoko na niebie. - Następnie pułk walczył na froncie ukraińskim. Tam Kleszczyński wyróŜnił się w wielu walkach. Podczas potyczki pod Sieniawką, jako rotmistrz, objął dowodzenie nad pułkiem. Awansował do stopnia majora, ze starszeństwem od 1 czerwca 1919 roku. Dwa lata później przeszedł do rezerwy. Odtąd gospodarował w Radziemicach. W roku 1923 razem ze swymi braćmi załoŜył spółkę hodowli i uprawy roślin, która przyczyniła się do wzrostu świadomości okolicznych rolników. Przez wiele lat był prezesem Izby Rolniczej w Krakowie, a takŜe Okręgowego Towarzystwa Rolniczego w Miechowie. W 1924 roku gościł w swoim dworku w Radziemicach Józefa Piłsudskiego, który przybył na zjazd „Beliniaków“. Był jego zwolennikiem. Przyczynił się do usypania kopca w Racławicach z okazji zwycięskiej bitwy Tadeusza Kościuszki z wojskami rosyjskimi w 1794 roku. - Czy Edward miał Ŝonę? - zapytałam. - Tak. W wieku 40 lat zawał małŜeństwo z Ireną Mieroszewską - odparł. - Od tego czasu prowadził gospodarstwo takŜe w miejscowości Czechy. W 1935 roku podarował hektar ziemi pod budowę Szkoły Podstawowej w Radziemicach. Z jego inicjatywy powstała w tej samej miejscowości spółdzielnia mleczarska. - Czy był związany z polityką? - wbrew sobie zadałam kolejne pytanie. Chciałam powiedzieć, Ŝe chodzę do Szkoły w Radziemicach i nie wiem jak się znalazłam na tym cmentarzu, ale coś mnie powstrzymało. - Oczywiście - odpowiedział. - Był związany z Bezpartyjnym Blokiem Współpracy z Rządem. Został wybrany do Sejmu II i III kadencji, a później do Senatu IV kadencji. Kuratorium Oświaty w Krakowie 31-156 Kraków, ul. Basztowa 22 tel.: 12/ 616 02 83 Ogólnopolski Konkurs Losy Bliskich i losy Dalekich – Ŝycie Polaków w latach 1914-1989. Izabela Przechera - Szkoła Podstawowa w Radziemicach Opiekun naukowy – Katarzyna Duch W 1928 roku przywódcy sanacyjni, którymi byli: Józef Piłsudski, Walery Sławek i Kazimierz Świtalski, rozwaŜali kandydaturę Edwarda Kleszczyńskiego na stanowisko sekretarza Sejmu. Podczas II kadencji pracował w Komisji Administracyjnej, Reform Rolnych, Rolnej i pełnił funkcję zastępcy przewodniczącego Komisji Rolnej. Był bardzo aktywny podczas posiedzeń. W czasie III kadencji został między innymi sprawozdawcą ustawy o budowie kolei Kraków – Miechów, Komisji Rolnej poprawek do przyjętego przez Sejm projektu ustawy o ułatwieniu spłaty uciąŜliwych zobowiązań przez gospodarstwa rolne oraz noweli do ustawy o badaniu zwierząt rzeźnych. Jako senator IV kadencji został członkiem Komisji Komunikacyjnej Gospodarczo - Skarbowej, BudŜetowej. NaleŜał takŜe do Koła Gospodarczego Posłów i Senatorów Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem. - Co się działo później? - W sierpniu 1939 roku wstąpił jako ochotnik do Jedenastego Pułku Ułanów Legionów Polskich. W czasie kampanii wrześniowej był III zastępcą dowódcy. Wkrótce jednak ta jednostka została rozbita, a Edward Kleszczyński dostał się do niewoli, z której zbiegł. Stał się członkiem SłuŜby Zwycięstwu Polskiemu, która została w 1940 roku przekształcona w Związek Walki Zbrojnej. W 1942 roku został aresztowany przez Gestapo i osadzony w celi śmierci przy ulicy Montelupich w Krakowie. Wysyłał bardzo duŜo grypsów do swojej Ŝony Ireny. Wypuszczono go po interwencji rodziny austriackiej z Wiednia. Po wyjściu na wolność pracował w sztabie Inspektoratu Rejonowego Armii Krajowej Miechów. W 1944 roku został dowódcą formowanej Krakowskiej Brygady Kawalerii „Bank“, w której skład wchodził Ósmy Pułk Ułanów „Ul“ i Piąty Pułk Strzelców Konnych „Pszczoła“. Brygada od lipca 1944 roku do stycznia 1945 roku przeprowadziła kilkadziesiąt akcji. W 1950 roku wyemigrował do Stanów Zjednoczonych Ameryki. Zamieszkał w Nowym Jorku. - Ciekawie pan opowiada. Czy to juŜ koniec? - zapytała. - Jeszcze nie. Współpracował z tamtejszym Instytutem Józefa Piłsudskiego, a takŜe z Kongresem Polonii Amerykańskiej. - Skoro ten człowiek zrobił tyle dobrego musiał być jakoś uhonorowany powiedziałam. - Był odznaczony KrzyŜem Virtuti Militari V kl., czterokrotnie KrzyŜem Walecznych, Orderem Polonia Restituta V kl., KrzyŜem Niepodległości, Medalem „Za udział w wojnie 1918 -1921“, Odznaką Pierwszej Brygady Legionów Polskich i KrzyŜem Armii Krajowej. - To bardzo duŜo - zachwyciłam się. - Ten wspaniały Polak zmarł 20 stycznia 1984 roku mając 92 lata. Prawie całe swe Ŝycie poświęcił ojczyźnie - zakończył męŜczyzna. - Jestem panu wdzięczna za tę opowieść - podziękowałam. - Nie ma za co. JuŜ muszę iść. Ty teŜ wracaj do domu - pouczył mnie starszy pan. - Jeszcze chwilę tutaj posiedzę. Dowidzenia! - zawołałam. - Do zobaczenia! - odparł. Wróciłam przed grób Kleszczyńskiego. Usiadłam na trawie. Było popołudnie. Co teraz powinnam zrobić? Mogłam poprosić tego pana o pomoc. Szansa przepadła. Jednak minutę później jak poprzednio zaczął morzyć mnie sen. PołoŜyłam się na ziemi i zasnęłam. Obudził mnie głos śmiejącej się pani nauczycielki, która zapytała: - Co tutaj robisz? Nie powinnaś być w domu? Jest juŜ późno. Spojrzałam na zegarek. Była 16:10. Kuratorium Oświaty w Krakowie 31-156 Kraków, ul. Basztowa 22 tel.: 12/ 616 02 83 Ogólnopolski Konkurs Losy Bliskich i losy Dalekich – Ŝycie Polaków w latach 1914-1989. Izabela Przechera - Szkoła Podstawowa w Radziemicach Opiekun naukowy – Katarzyna Duch - Miałam cięŜki dzień i zasnęłam - powiedziałam cichym głosem. - Zmykaj do domu! - Do widzenia! - wesoło zawołałam wstając z krzesła. - Do widzenia! Wzięłam plecak i cicho wyszłam ze szkoły. Czy ta przygoda, która mnie spotkała była tylko snem? Kim był tajemniczy męŜczyzna? Tego nie wiem do dziś, ale cieszę się, Ŝe poznałam historię wspaniałego człowieka, który tyle dobrego zrobił dla Polski. Edward Kleszczyński Kuratorium Oświaty w Krakowie 31-156 Kraków, ul. Basztowa 22 tel.: 12/ 616 02 83 Ogólnopolski Konkurs Losy Bliskich i losy Dalekich – Ŝycie Polaków w latach 1914-1989. Izabela Przechera - Szkoła Podstawowa w Radziemicach Opiekun naukowy – Katarzyna Duch 10 lecie wyprawy Beleniaków – 4 sierpnia 1924 Józef Piłsudski u Edwarda Kleszczyńskiego w Radziemicach Cmentarz weteranów polskich w Doylestown Kuratorium Oświaty w Krakowie 31-156 Kraków, ul. Basztowa 22 tel.: 12/ 616 02 83 Ogólnopolski Konkurs Losy Bliskich i losy Dalekich – Ŝycie Polaków w latach 1914-1989. Izabela Przechera - Szkoła Podstawowa w Radziemicach Opiekun naukowy – Katarzyna Duch Izabela Przechera – autorka pracy w Izbie pamięci w Szkole Podstawowej w Radziemicach imienia Edwarda Kleszczyńskiego. Izabela Przechera Bibliografia: Ósmy Beliniak, Tygodnik Powszechny, Kraków, 26 sierpnia 1984 Podpułkownik Edward Kleszczyński „Dzik”, Gazeta Wyborcza, Kraków 21 lipca 2003 Kronika z Ŝycia Edwarda Kleszczyńskiego – kilka wybranych dat, Józef Kleszczyński Piotr Hapanowicz, Senatorowie województwa krakowskiego w latach 1922 – 1939 Senator „Dzik”, Dziennik Polski, Stanisław Piwowarski, Pułkownik kawalerii Edward Józef Godlewski – IV komendant okręgu krakowskiego Armii Krajowej. Materiały zgromadzone w Izbie Pamięci Szkoły Podstawowej w Radziemicach imienia Edwarda Kleszczyńskiego Kuratorium Oświaty w Krakowie 31-156 Kraków, ul. Basztowa 22 tel.: 12/ 616 02 83
