docBadania naukowe AON - Akademia Sztuki Wojennej
download 
Reklamacja Transkrypt
Badania naukowe AON - Akademia Sztuki Wojennej
Dwumiesi´cznik Nr 2 marzec-kwiecieƒ 2001 r. ISSN 1642-0128 Badania naukowe AON – – wywiad z prorektorem ds. naukowych gen. bryg. prof. dr. hab. Micha∏em Krauze OD REDAKCJI Drugi numer „Biuletynu”, który oddajemy do Waszych ràk, w odró˝nieniu od pierwszego, poÊwi´conego w du˝ej cz´Êci 10-leciu AON, ma charakter zwyczajny. Obrazuje wszystko to, co naszym zdaniem wa˝nego dzia∏o si´ w minionym okresie w dydaktyce, nauce, w kontaktach zagranicznych, czy wreszcie tzw. codziennym ˝yciu uczelni. Ju˝ na pierwszy rzut oka widaç, ˝e dzia∏o si´ wiele. Owa mnogoÊç ró˝norodnych wydarzeƒ, które warte sà odnotowania na naszych ∏amach, rozwiewa obawy pesymistów, wieszczàcych rychy upadek czasopisma z braku tematów do poruszenia. Je˝eli ju˝ mowa o k∏opocie z materia∏ami, to jest to k∏opot z gatunku embarras de richesse, jako ˝e obj´toÊç „Biuletynu” jest przecie˝ ograniczona. A przecie˝ naszà ambicjà jest, by poza rejestrowaniem pulsu uczelni czasopismo zawiera∏o tak˝e ambitniejsze formy dziennikarskie. MyÊl´ tu o publicystyce – zarówno tej, dotykajàcej problemów, które przynosi codziennoÊç, jak i tej, si´gajàcej do naszych tradycji; nie tylko z myÊlà o zaspokojeniu naturalnej ch´ci poznania naszej w∏asnej przesz∏oÊci, ale i w przekonaniu, ˝e has∏o historia magistra vitae est ciàgle zachowuje swojà aktualnoÊç. ChcielibyÊmy tak˝e wygospodarowaç nieco miejsca na rozrywk´ – krzy˝ówk´, anegdot´ czy satyr´, co jak sàdz´ uczyni∏oby nasze czasopismo, z jednej strony, bardziej urozmaiconym, z drugiej zaÊ – mniej koturnowym. B´dzie to jednak trudne bez pomocy Paƒstwa – Naszych Czytelników. Liczymy zresztà na pomoc i wspó∏prac´ Paƒstwa z nami nie tylko w tym wzgl´dzie, ale i w ca∏okszta∏cie redagowania czasopisma. Oczekujemy opinii na temat efektów naszej pracy, choç nie ukrywamy, ˝e najbardziej cieszyç nas b´dzie tzw. konstruktywna krytyka. Chodzi nam przecie˝ wszystkim o to, by „Biuletyn” stawa∏ si´ coraz to lepszy, by zarówno swà treÊcià, jak i formà spe∏nia∏ oczekiwania naszego Êrodowiska i stanowi∏ jednoczeÊnie wizytówk´ akademii. Biuletyn Akademii Obrony Narodowej Redaktor naczelny: p∏k mgr Czes∏aw Szafran, tel. 681-35-16, sekretarz redakcji: Ewa Kostka, tel./fax 681-40-32, redaktorzy: mgr Anna Doraczyƒska, tel. 681-46-64, Barbara Lisowska, tel. 681-40-19, sta∏a wspó∏praca: kpt. dypl. mgr in˝. Dariusz Kryszk, projekt graficzny: mjr mgr Marek Jarzàbek, Genowefa Majchrowska, opracowanie graficzne, sk∏ad i ∏amanie: Dariusz ¸ysio, fotografie: st. chor. sztab. Zdzis∏aw Rutkowski, korekta, naÊwietlanie i druk: Wydzia∏ Wydawniczy AON. Zam. 803/WW Adres redakcji: Akademia Obrony Narodowej 00-910 Warszawa 72-Rembertów, al. gen. A. ChruÊciela 103, bl. 25 Wydawca: Akademia Obrony Narodowej Redakcja zastrzega sobie prawo do skrótów i adiustacji nades∏anych tekstów. Materia∏ów nie zamówionych nie zwracamy. Na ok∏adce: Siedziba Biblioteki G∏ównej AON. Fot. Zdzis∏aw Rutkowski Sentencje pochodzà z ksià˝ki Bogdana Szulca O wojnie, wojsku i ˝o∏nierzach – dla ˝o∏nierzy...(myÊli – aforyzmy – sentencje), Toruƒ, 1995 r. Zapisy na studia w Wydziale Lotnictwa i Obrony Powietrznej AON. Wydzia∏ Lotnictwa i Obrony Powietrznej Akademii Obrony Narodowej og∏asza zapisy na jednolite (pi´cioletnie) i uzupe∏niajàce (dwuletnie) zaoczne studia magisterskie na kierunku „lotnictwo” w specjalnoÊciach: • zarzàdzanie organizacjami lotniczymi • zarzàdzanie ruchem lotniczym. Ponadto od lutego 2002 r. zostanie uruchomione roczne Zaoczne Podyplomowe Studium Zarzàdzania Lotnictwem. Pi´cioletnie studia magisterskie sà adresowane do absolwentów szkó∏ Êrednich. Dwuletnie uzupe∏niajàce studia magisterskie sà przeznaczone dla absolwentów szkó∏ wy˝szych (wojskowych oraz cywilnych szkó∏ zawodowych), posiadajàcych wykszta∏cenie wy˝sze pierwszego stopnia (in˝ynierskie lub licencjackie). Warunkiem przyj´cia na zaoczne studia magisterskie jest: zawarcie umowy oraz z∏o˝enie w Dziekanacie Wydzia∏u wymaganych dokumentów do dnia 30 czerwca br. (w pierwszym terminie) lub do 30 sierpnia br. (w drugim terminie) Wymagane sà nast´pujàce dokumenty: • podanie o przyj´cie na studia • orygina∏ dyplomu (Êwiadectwa dojrza∏oÊci) potwierdzajàcego wymagane wykszta∏cenie • cztery podpisane fotografie formatu legitymacyjnego • dowód wp∏aty wpisowego • ksero dowodu osobistego • zaÊwiadczenie lekarskie o braku przeciwskazaƒ do studiowania. Ponadto kandydaci powinni uzyskaç pozytywnà ocen´ z rozmowy kwalifikacyjnej, która odb´dzie si´ w dniach 14 i 15 lipca br., oraz • uiÊciç czesne za pierwszy semestr w kwocie 1800 z∏. Celem kszta∏cenia na zaocznych studiach magisterskich jest teoretyczne i praktyczne przygotowanie absolwentów do zarzàdzania organizacjami lotniczymi (przedsi´biorstwami) lotniczymi i jednostkami si∏ powietrznych oraz ruchem lotniczym; profesjonalne przygotowanie do twórczego rozwiàzywania problemów decyzyjnych wykorzystania komercyjnych i militarnych zasobów powietrznych oraz funkcjonowania cywilnych przedsi´biorstw lotniczych i jednostek si∏ powietrznych. Podyplomowe Studium Zarzàdzania Lotnictwem jest adresowane do osób posiadajàcych wykszta∏cenie wy˝sze drugiego stopnia. Studium trwa 2 semestry. Celem kszta∏cenia jest kszta∏towanie racjonalnych i innowacyjnych postaw wobec problemów bezpieczeƒstwa paƒstwa, rozwini´cie i pog∏´bienie wiedzy o komercyjnym i militarnym wykorzystaniu zasobów powietrznych paƒstwa, a tak˝e ukszta∏towanie umiej´tnoÊci rozwiàzywania problemów zarzàdzania ruchem lotniczym oraz cywilnymi i wojskowymi organizacjami lotniczymi. Szczegó∏owych informacji udziela Dziekanat Studiów Zaocznych Wydzia∏u Lotnictwa i Obrony Powietrznej Akademii Obrony Narodowej al. gen. A. ChruÊciela 103, blok 22, pok. 131, 00-910 Warszawa-Rembertów, tel. (0-22) 681-31-37 lub 681-46-22; fax (0-22) 681-31-37; e-mail: wwlopaon@wp. mil. pl Ponadto informacje znajdujà si´ na stronie internetowej: www. wwlop. wp. mil. pl Spis treÊci W numerze... Badania naukowe jak powietrze i woda!? – rozmowa z prorektorem ds. naukowych 2 Wydarzenia 8 Z ˝ycia uczelni 28 Nasze tradycje – Polskie szkolnictwo wojskowe w dobie porozbiorowej 36 Wspomnienia – By∏em s∏uchaczem ASG w latach 1956-1960 Na pó∏ce z ksià˝kami Co, gdzie, kiedy 43 48 51 Wywiad BADANIA NAUKOWE JAK POWIETRZE I WODA!? si´ badaƒ naukowych, i w której nie kszta∏ci si´ kadr naukowych, nie zas∏uguje na miano akademii. A my, jak wiadomo, u˝ywamy tej nazwy od 1947 roku, a wi´c od czasu powstania Akademii Sztabu Generalnego WP. Ten cz∏on nazwy zosta∏ Panie Generale, tytu∏ wywiadu jest Pana po- zachowany tak˝e po przekszta∏ceniu ASG WP, mys∏em. Skàd takie mocne i jednoznaczne porów- w roku 1990, na Akademi´ Obrony Narodowej. nanie, czy nie wynika ono z przesadnego ho∏du, By∏o to mo˝liwe dzi´ki spe∏nieniu okreÊlonych jaki Pan sk∏ada nauce z racji zajmowanego stano- ogólnopaƒstwowych wymagaƒ, Êwiadczàcych o naukowym charakterze naszej uczelni. Je˝eli weêwiska i swoich preferencji zawodowych? Pani obawy sà w pewnym sensie uzasadnione, miemy pod uwag´ zapis umieszczony w ostatnim projekcie ustawy Prawo zwykle bowiem ka˝dy, kto o szkolnictwie wy˝szym, któsprawuje okreÊlonà funkcj´ ry sprowadza si´ do stwierG e n . b r y g . p r o f . uwa˝a, ˝e to, co robi, jest wa˝dr hab. Micha∏ Krau dzenia, ˝e przez poj´cie ne. Taka postawa mo˝e byç zaze (ur. 1945 r.), za„uczelnia akademicka” naleakceptowana, gdy˝ wynika st´pca komendanta ˝y rozumieç szko∏´ wy˝szà z natury cz∏owieka, jego ambiAkademii Obrony prowadzàcà studia drugiego cji i powa˝nego traktowania Narodowej ds. nastopnia, i w której przynajswoich obowiàzków. Sprawa ukowych. mniej jedna jednostka orgaby∏aby podejrzana i poniekàd Prymus Oficernizacyjna ma uprawnienia skiej Szko∏y Wojsk Êmieszna, gdyby ktoÊ stwierdo nadawania stopnia naChemicznych w Krakowie (1967). Abdzi∏, ˝e to co czyni, jest szczeukowego doktora, to my ten solwent Akademii Sztabu Generalnego gólnie trudne, odpowiedzialne WP (1974). Awanse naukowe: doktor warunek spe∏niamy z nai wznios∏e, a wi´c najwa˝niej(1977), dr hab. (1985) i profesor nauk wiàzkà. Odr´bny problem sze. Na szcz´Êcie, tak mi si´ wojskowych (1990). Od 1977 r. prastanowià badania naukowe wydaje, ja do takich nie nale˝´. cownik naukowo – dydaktyczny ASG prowadzone w akademii, ale Rozwijajàc has∏owo uj´te WP, m. in. zast´pca i szef Katedry Wojsk do tego wàtku, mam nadziestwierdzenie, chcia∏bym wyraChemicznych oraz szef Oddzia∏u Naukoj´, wrócimy w dalszej cz´Êci ziç przekonanie, ˝e badania wego. Od 1991 r. zast´pca komendanta wywiadu. AON ds. naukowych. Autor ponad 200 naukowe dla uczelni wy˝szej sà Drugi argument sprowaprac naukowych i popularnonaukowych tak niezb´dne, jak powietrze dza si´ do tego, ˝e badania dotyczàcych ró˝norodnych aspektów i woda dla ka˝dej formy ˝ycia. teorii sztuki wojennej oraz wspó∏czenaukowe sà jednym z nieCzy˝ nie mam racji? snych zagro˝eƒ (przede wszystkim ekozb´dnych i niezastàpionych Czy móg∏by Pan rozwinàç logicznych) w czasie pokoju i wojny. sk∏adników s∏ynnej triady ten wàtek i przytoczyç kilka Wieloletni (czwarta kadencja) cz∏onek edukacyjnej, mówiàcej o jedargumentów, które przekonajà Centralnej Komisji ds. Tytu∏u NaukowenoÊci i wspó∏zale˝noÊci czytelników o s∏usznoÊci pogo i Stopni Naukowych. Promotor 8 prac kszta∏cenia, badaƒ naukostawionej tezy? doktorskich. W okresie pracy dydakwych i wychowania. Podejtyczno-naukowej odby∏ roczne praktyki Chcia∏bym z ca∏à mocà Êcie to musi byç piel´gnowana stanowiskach szefa zabezpieczenia stwierdziç, ˝e w tym porównane w ka˝dej uczelni, je˝eli chemicznego dywizji i zast´pcy dowódcy niu nie ma zbytniej przesady. OW – szefa szkolenia. Wspó∏tworzy∏ aspiruje ona do miana akaArgumentów, i˝ tak jest rzesystem wykrywania ska˝eƒ w wojskach demii, uniwersytetu czy policzywiÊcie mo˝na znaleêç wiele, operacyjnych i na terytorium kraju oraz techniki. Mi´dzy badaniami ale ze wzgl´du na stosunkowo bra∏ udzia∏ w szkoleniu rezerw osobonaukowymi a kszta∏ceniem ogólny charakter naszej rozwych na potrzeby obu systemów. ˚onaistnieje swoiste sprz´˝enie mowy odwo∏am si´ tylko do ty, córka. Hobby: muzyka, gra na inzwrotne. Rezultaty prac badwóch, mam wra˝enie, bardzo strumencie, sporty wodne i zimowe, dawczych z jednej strony staw´dkarstwo. wa˝nych. Oto pierwszy z nich: nowià podstaw´ do tworzeuczelnia, w której nie prowadzi Wywiad z prorektorem AON ds. naukowych gen. bryg. prof. dr. hab. Micha∏em Krauze 2 Akademii Obrony Narodowej nr 2/2001 Wywiad nia nowych treÊci kszta∏cenia, co znajduje wyraz w ró˝nego rodzaju materia∏ach dydaktycznych (podr´cznikach, skryptach, wyk∏adach, çwiczeniach itp.), z drugiej zaÊ dzia∏alnoÊç dydaktyczna inspiruje do podejmowania pojawiajàcych si´ wyzwaƒ naukowych, generujàc nowe problemy i tematy badawcze, wa˝ne dla rozwoju teorii i praktyki okreÊlonej dziedziny czy dyscypliny naukowej. Takie rozumienie miejsca i roli badaƒ naukowych w ca∏okszta∏cie dzia∏alnoÊci wy˝szej uczelni w ogóle, a w tym uczelni wojskowej, sprawia, i˝ nasza akademia jest wa˝nym elementem systemu edukacji narodowej i nauki polskiej. Funkcja naukowa wyró˝nia jà ponadto na tle uczelni wojskowych paƒstw NATO. KorzyÊci, których nie sposób w tej chwili szeroko zaprezentowaç, a które p∏ynà z uprawiania nauki w uczelni, sà ogromne. W tym kontekÊcie nauka to rzeczywiÊcie powietrze i woda dla wszechstronnego i harmonijnego funkcjonowania uczelni oraz rozwoju kadry dydaktyczno-naukowej, s∏uchaczy i studentów. Panie Generale, czy transformacja polityczna, spo∏eczna, ekonomiczna, zw∏aszcza militarna, jaka dokona∏a si´ po 1990 roku, mia∏a wp∏yw na zmian´ strategii i misji naukowej nowo powsta∏ej uczelni? Czy w tym kontekÊcie mo˝emy mówiç o zachowaniu tzw. ciàg∏oÊci badaƒ? Poruszy∏a Pani niezwykle wa˝ny, mo˝na wr´cz powiedzieç fundamentalny problem dotyczàcy badaƒ naukowych po 1989 r. To prawda, ˝e przed myÊlà obronnà i naukami wojskowymi, które przede wszystkim t´ myÊl rozwijajà i czynià pe∏niejszà, stan´∏y wówczas nowe wyzwania. Wynika to stàd, ˝e utworzenie Akademii Obrony Narodowej i jej funkcjonowanie mia∏o i ma miejsce w okresie najwi´kszych przemian wewn´trznych w naszym paƒstwie. W nowych uwarunkowaniach polityczno-militarnych tak˝e w polskiej myÊli wojskowej czy, mówiàc szerzej, w myÊli obronnej RP, musia∏ byç dokonany swoisty remanent. Polega∏ on na okreÊleniu, wskazaniu i wyeksponowaniu tych zdobyczy myÊli wojskowej okresu poprzedniej formacji spo∏eczno-ekonomicznej, które sà ciàgle aktualne, majà charakter uniwersalny i ponadczasowy, a wi´c mogà byç nadal êród∏em inspiracji teoretycznej, jak równie˝ ró˝nego rodzaju rozwiàzaƒ praktycznych. Natomiast te fragmenty dociekaƒ teoretycznych i te rozwiàzania o charakterze utylitarnym, które nie nadawa∏y si´ do bezpoÊredniego wykorzystania lub zaadaptowania do nowych warunków, musia∏y zostaç od∏o˝one na pó∏ki archiwalne, gdzie pozostanà jako êród∏o wiedzy o myÊli wojskowej w∏aÊciwej dla poprzedniej formacji spo∏eczno-ekonomicznej. Remanent stanu posiadania w dziedzinie myÊli obronnej, dokonany u progu przystàpienia Polski do struktur pó∏nocnoatlantyckich, a tak˝e po tym fakcie, z ca∏à bezwzgl´dnoÊcià obna˝y∏ obszary badawcze, swoiste bia∏e plamy na mapie teorii i praktyki nauk wojskowych. W zwiàzku z tym przed naukami wojskowymi pojawi∏y si´ nowe wyzwania. Dotyczy∏y one zw∏aszcza koniecznoÊci wype∏nienia luk w istniejàcej teorii sztuki wojennej oraz teorii bezpieczeƒstwa i obronnoÊci paƒstwa oryginalnà treÊcià, odpowiadajàcà nowym uwarunkowaniom funkcjonowania m∏odej demokracji i jej si∏ zbrojnych po 1989 roku. Niezwykle wa˝ne sta∏o si´ tak˝e uczestniczenie w dyskusji na temat kierunków i sposobów reformowania systemu obronnego, restrukturyzacji si∏ zbrojnych, dostosowywania istniejàcych i tworzenia nowych rozwiàzaƒ warunkujàcych w miar´ szybkà i skutecznà integracj´ Polski ze strukturami NATO. Podj´te zosta∏o zatem w tym prze∏omowym okresie budowanie teoretycznych, merytorycznych i metodologicznych podstaw umo˝liwiajàcych wype∏nienie nowà treÊcià programów studiów oraz opracowanie w oparciu o nie oryginalnych, w∏asnych materia∏ów i pomocy dydaktycznych. Tak wi´c na postawione pytanie odpowiadam twierdzàco: transformacja, o której Pani wspomnia∏a, wywar∏a ogromny wp∏yw na podejÊcie do badaƒ naukowych i filozofi´ ich prowadzenia. By∏y zatem zmiany, ale nastàpi∏o tak˝e przej´cie dorobku i zosta∏a zachowana ciàg∏oÊç badaƒ w tych obszarach uprawiania nauki, w których by∏o to mo˝liwe i wr´cz po˝àdane. Wytyczajàc nowà strategi´ i misj´ naukowà akademii, staraliÊmy si´ nie uroniç niczego z dorobku naszych poprzedników, niczego co wartoÊciowe i ciàgle aktualne. Czy móg∏by Pan zatem okreÊliç g∏ówne problemy badawcze, które znalaz∏y si´ w centrum zainteresowania uczelni w minionym dziesi´cioleciu? Dzia∏alnoÊç badawcza w latach 1990-2000 koncentrowa∏a si´ g∏ównie na problematyce dla akademii podstawowej, tzn. na sztuce wojennej (strategii, dzia∏aniach operacyjnych i taktyce). W analizowanym okresie wykonano w akademii ponad 440 prac naukowych z tego zakresu. Do najwa˝niejszych opracowaƒ mo˝na zaliczyç mi´dzy innymi nast´pujàce: teori´ sztuki wojennej, strategi´ wojskowà paƒstwa – cz∏onka sojuszu, narodowe i sojusznicze aspekty kszta∏tu i u˝ycia si∏ zbrojnych, zmiany w sztuce operacyjnej, operacyj- Akademii Obrony Narodowej nr 2/2001 3 Wywiad ne u˝ycie lotnictwa, zmiany w teorii walki, system dowodzenia wojsk làdowych itp. W ca∏ym okresie powojennym (do 1989 r.) w badaniach naukowych nie poÊwi´cono tyle miejsca i wysi∏ku problematyce dotyczàcej bezpieczeƒstwa i systemu obronnego paƒstwa co w minionym dziesi´cioleciu. Zaowocowa∏o to prawie 250 pracami. W nowych uwarunkowaniach polityczno-militarnych przewartoÊciowaniu uleg∏y ewentualne zagro˝enia, a system obronny musia∏ byç gruntownie przebudowany. Nale˝a∏o udzieliç odpowiedzi na wiele wa˝nych pytaƒ, przede wszystkim o znaczeniu ustawowo-legislacyjnym, prawnym, kompetencyjnym, strukturalnym i funkcjonalnym. Odpowiedzi nie by∏y ani proste ani jednoznaczne. Musia∏y byç poparte gruntownymi badaniami, uwzgl´dniajàcymi konteksty nie tylko wewn´trzne (paƒstwowe), ale tak˝e mi´dzynarodowe (sojusznicze). WÊród problemów naukowych, które sta∏y si´ przedmiotem tych badaƒ, mo˝na wymieniç nast´pujàce: system bezpieczeƒstwa RP, system obronny paƒstwa i kierunki jego rozwoju w aspekcie zmieniajàcej si´ sytuacji zewn´trznej, kierowanie obronnoÊcià paƒstwa, zarzàdzanie przestrzenià powietrznà w czasie kryzysu i wojny, przygotowanie i prowadzenie wojny obronnej przez Polsk´ po 2000 r., system informacyjnego wspomagania procesów kierowania obronnoÊcià RP itp. Z punktu widzenia misji naukowej akademii to by∏y najwa˝niejsze problemy badawcze. Nie nale˝y jednak zapominaç, ˝e nasza uczelnia jest pr´˝nym i liczàcym si´ nie tylko w si∏ach zbrojnych oÊrodkiem myÊli spo∏ecznej, humanistycznej, ekonomicznej i historycznej. W tych dziedzinach i dyscyplinach naukowych odnotowaliÊmy tak˝e znaczàce osiàgni´cia. Jak Pan, Panie Generale, ocenia przydatnoÊç realizowanych zadaƒ badawczych dla systemu obronnego paƒstwa, si∏ zbrojnych i naszej uczelni? Kryterium przydatnoÊci prac badawczych jest jednym z najwa˝niejszych, jakie bierzemy pod uwag´ podczas sporzàdzania planu zadaniowo-finansowego w dziedzinie badaƒ naukowych. Wiadomo, ˝e uczelnia prowadzi badania podstawowe i stosowane. Pierwsze s∏u˝à przede wszystkim rozwojowi teorii nauk wojskowych i innych, uprawianych w akademii, drugie zaÊ dostarczajà wa˝nych rozwiàzaƒ, które mogà byç wdro˝one w odpowiednich dziedzinach funkcjonowania systemu obronnego paƒstwa, zw∏aszcza w si∏ach zbrojnych. W ostatnich latach, ze wzgl´du na oczekiwania zleceniodawców prac badawczych, a tak˝e potrzeby uczelni, proporcje mi´dzy badaniami podsta- 4 Akademii Obrony Narodowej wowymi a stosowanymi zaczynajà si´ zmieniaç na korzyÊç tych drugich. Staramy si´ zatem wychodziç naprzeciw obiektywnemu zapotrzebowaniu, uwzgl´dniajàc je tak w fazie planistycznej, jak i realizacyjnej. W praktyce znajduje to wyraz w u˝ytkowym charakterze rezultatów badaƒ. Takie podejÊcie dotyczy ró˝nego rodzaju prac badawczych, nie wy∏àczajàc, co chcia∏bym zaakcentowaç, równie˝ rozpraw promocyjnych: doktorskich i habilitacyjnych. Wychodzimy z za∏o˝enia, ˝e rezultaty badaƒ naukowych powinny u∏atwiç wysokim prze∏o˝onym i stosownym gremiom (zespo∏om) podejmowanie optymalnych decyzji w sprawach bezpieczeƒstwa i obronnoÊci paƒstwa. Tak te˝ si´ faktycznie dzieje, co utwierdza nas w przekonaniu, ˝e jest to w∏aÊciwy kierunek i sposób wykorzystania badaƒ naukowych w praktycznej dzia∏alnoÊci urz´dów centralnych, instytucji, dowództw, sztabów i wojsk. Dla przyk∏adu: ostatnio zajmowaliÊmy si´ problemem tzw. wsparcia terytorialnego. Temu problemowi zosta∏y poÊwi´cone odpowiednie opracowania oraz seminaria i konferencje naukowe. Wspomn´ tylko, bo zapewne stanie si´ to przedmiotem odr´bnej publikacji, ˝e celem konferencji, która odby∏a si´ 7 maja z udzia∏em kierownictwa Ministerstwa Obrony Narodowej, Sztabu Generalnego, rodzajów si∏ zbrojnych, okr´gów wojskowych i sektora cywilnego, wspó∏odpowiedzialnego za obronnoÊç paƒstwa, by∏o dostarczenie decydentom argumentów merytorycznych do podj´cia decyzji w sprawie przebudowy systemu wojskowego RP. Przygotowanie konferencji i podbudowy teoretycznej dotyczàcej militarnego systemu obronnego mo˝emy uznaç za liczàcy si´ wk∏ad akademii w zakresie kszta∏towania optymalnych rozwiàzaƒ organizacyjno-funkcjonalnych w obszarze bezpieczeƒstwa i obronnoÊci paƒstwa. Wspomn´ jeszcze, ˝e pomyÊlna realizacja tzw. w∏asnych zadaƒ badawczych s∏u˝y tworzeniu i doskonaleniu treÊci kszta∏cenia, które po 1989 roku uleg∏y radykalnej zmianie. Je˝eli weêmiemy dodatkowo pod uwag´ liczne wnioski celowe zamawiane przez KBN, a tak˝e granty promotorskie uzyskiwane przez naszych naukowców, to bez przesadnej skromnoÊci mog´ stwierdziç, ˝e badania prowadzone w akademii dobrze s∏u˝à bezpieczeƒstwu narodowemu, systemowi obronnemu paƒstwa, si∏om zbrojnym, uczelni oraz rozwojowi naukowemu naszych nauczycieli akademickich. nr 2/2001 Wywiad Jak Pan, Panie Generale, ocenia warsztat badawczy, którym dysponuje akademia, oraz system kszta∏cenia kadr naukowych na potrzeby si∏ zbrojnych i w∏asne, tzn. naszej uczelni? Czy to prawda, ˝e ma∏a skutecznoÊç tego systemu i brak motywacji nauczycieli akademickich do podwy˝szania kwalifikacji naukowych, bo o tym te˝ si´ s∏yszy, mo˝e doprowadziç do degradacji nauk wojskowych, a w konsekwencji tak˝e akademii? Postawi∏a mi Pani bardzo trudne pytanie. Nie b´d´ jednak udawa∏ dyplomaty. Odpowiem tak, jak to czuj´ i widz´. Na poczàtku chcia∏bym stwierdziç, ˝e akademia dysponuje bardzo dobrym i w pe∏ni wystarczajàcym warsztatem badawczym, umo˝liwiajàcym prowadzenie badaƒ w dziedzinie nauk wojskowych, humanistycznych i ekonomicznych na wysokim poziomie. Nasze badania nie wymagajà, tak jak np. badania w dziedzinie nauk technicznych, fizycznych, chemicznych, biologicznych czy medycznych, kosztownej specjalistycznej aparatury. Mówiàc prosto i skrótowo, nam wystarczajà komputery, dobre oprogramowanie, dost´p do Internetu oraz literatury krajowej i obcoj´zycznej. Z tym, jak wiadomo, nie ma problemu. Pewien niedosyt mo˝e budziç brak çwiczeƒ, charakteryzujàcych si´ wiarygodnoÊcià i du˝ym stopniem autentycznoÊci rozgrywanych sytuacji bojowych i sztabowych. Mamy jednak w ostatnich latach, choç wywo∏uje to w nas mieszane uczucia, doskona∏y poligon doÊwiadczalny w postaci ró˝nego rodzaju konfliktów lokalnych, które dla badacza – bystrego obserwatora i analityka – mogà stanowiç nieocenione êród∏o materia∏u badawczego. Drugi problem, który Pani poruszy∏a w swoim pytaniu, dotyczy kadr naukowych, ich kszta∏cenia, pomna˝ania i rozwoju. Wspomnia∏a Pani o systemie kszta∏cenia kadr na potrzeby si∏ zbrojnych i w∏asne, tzn. naszej uczelni. Musz´ powiedzieç, ˝e w skali si∏ zbrojnych ja takiego systemu nie dostrzegam. Podwy˝szanie kwalifikacji naukowych, przez co nale˝y rozumieç uzyskiwanie stopni naukowych doktora i doktora habilitowanego oraz tytu∏u profesora, ma charakter raczej przypadkowy, sytuacyjny i najcz´Êciej wynika z potrzeby i aspiracji samego zainteresowanego, nie zaÊ z potrzeb si∏ zbrojnych. Co roku tego doÊwiadczamy przeprowadzajàc egzaminy i rozmowy kwalifikacyjne z kandydatami na studia doktoranckie. A˝eby si´ nad sprawà nie rozwodziç, uwa˝am, ˝e problem kszta∏cenia kadr naukowych na potrzeby si∏ zbrojnych, z uwzgl´dnieniem ró˝nych jego aspektów, powinien byç mo˝liwie szybko rozwiàzany. Je˝eli natomiast chodzi o kszta∏cenie kadr naukowych na potrzeby w∏asne, jest to, jak powszechnie wiadomo, proces wysoce zorganizowany, kierowany i odpowiednio stymulowany. Dzi´ki temu od lat, kszta∏càc kadry naukowe w odpowiedniej liczbie i na stosownym poziomie, utrzymujemy uprawnienia do nadawania stopni doktora i doktora habilitowanego oraz do wyst´powania z wnioskami profesorskimi. W tym miejscu chcia∏bym zauwa˝yç, ˝e Akademia Obrony Narodowej jest w zasadzie jedynà w kraju uczelnià, która ma pe∏ne uprawnienia do promowania kadr w dziedzinie nauk wojskowych (upra-wnienia do nadawania stopnia doktora nauk wojskowych ma jeszcze tylko Instytut DowódczoSztabowy AMW). Wynika z tego, ˝e utrata uprawnieƒ, zw∏aszcza do nadawania stopnia doktora habilitowanego i wyst´powania z wnioskami profesorskimi, grozi nieodwracalnymi skutkami w postaci degradacji, raz na zawsze, nauk wojskowych, a co si´ z tym wià˝e doprowadzi do pozbawienia akademii wszelkich atutów w∏aÊciwych uczelni wy˝szej, niezb´dnych dla jej funkcjonowania. Zatrzymane zostanie przez to odtwarzanie kadr naukowych, a to oznacza dla uczelni powolne obumieranie. Takie zagro˝enia sà ca∏kiem realne, poniewa˝ na przestrzeni ostatnich dziesi´ciu lat wystàpi∏y trzykrotnie, tzn. w latach 1991, 1996 i 1998, kiedy to, z przyczyn obiektywnych i subiektywnych, liczba samodzielnych pracowników naukowych obni˝y∏a si´ do poziomu niebezpiecznego. Zagro˝enia, o których mowa, zosta∏y oddalone Akademii Obrony Narodowej nr 2/2001 5 Wywiad na skutek ró˝nego rodzaju zabiegów organizacyjnych, a zw∏aszcza zatrudniania na stanowiskach profesorskich emerytów wojskowych, przemieszczania pracowników naukowych do zagro˝onych jednostek organizacyjnych oraz usprawniania procesu podwy˝szania kwalifikacji naukowych. W obliczu etatyzacji i redukcji, która niebawem wejdzie w kolejnà faz´ realizacyjnà, zagro˝enia, o których mowa, mogà wystàpiç z jeszcze wi´kszà ostroÊcià. O tym warto pami´taç, nie bagatelizowaç tych zagro˝eƒ oraz uÊwiadamiaç konsekwencje wy˝szym prze∏o˝onym, aby w por´ postawiç tam´ ewentualnym, nieodwracalnym skutkom wprowadzanych ograniczeƒ. Nie mo˝emy dopuÊciç do tego, aby zoboj´tnienie i frustracja wykszta∏conych i ambitnych nauczycieli akademickich osiàgn´∏y stan, w którym z ∏atwoÊcià wypowiadaç b´dà najgorsze z mo˝liwych s∏ów: po nas choçby potop. Symptomy dochodzenia do takiego stanu sà niestety coraz bardziej widoczne. To przykre, wr´cz bolesne. Czy nie jest to jednak wizja zbyt katastroficzna? Byç mo˝e, i˝ moja ocena obecnego stanu rzeczy, a zw∏aszcza przysz∏oÊci, jest przerysowana, a mo˝e nawet nieuprawniona. Przecie˝ w obliczu zagro˝eƒ, które mia∏y miejsce w przesz∏oÊci, zawsze wychodziliÊmy obronnà r´kà. To prawda, ˝e mamy w zanadrzu pewne rozwiàzania (przepraszam, mo˝e b´d´ wypowiada∏ si´ jedynie w swoim imieniu), których wdro˝enie oddali ewentualne zagro˝enia. Jednym z najbardziej radykalnych, i o nim tylko powiem, b´dzie koncentrowanie istniejàcego jeszcze, ale rozproszonego potencja∏u naukowego w drodze zmiany struktur organizacyjnych, polegajàcej na ∏àczeniu wydzia∏ów i instytutów. W konsekwencji, zastrzegam, gdyby nie by∏o innego wyjÊcia, akademia mo˝e staç si´ uczelnià jednowydzia∏owà, z jednym lub dwoma samodzielnymi instytutami. Czy jednak o to chodzi? Czy tego rodzaju rozwiàzanie po pewnym czasie nie oka˝e si´ znowu niewystarczajàce, by ratowaç status naukowy uczelni? W tym momencie ko∏a ratunkowe si´ skoƒczà. Stàd ju˝ tylko niedu˝y krok do karlej postaci uczelni pseudowy˝szej lub centrum szkolenia kadr dowódczo-sztabowych. Przepraszam, nie chcia∏bym, by zabrzmia∏o to zbyt katastroficznie. Pozostawiam problem otwarty. Chc´ jednak jeszcze zauwa˝yç, ˝e nawet najczarniejsze scenariusze sà potrzebne po to, by je mieç na uwadze i czyniç wszystko, aby nie dopuÊciç do ich spe∏nienia. Pozostajàc dalej w kr´gu problematyki kadr naukowych, prosz´ o kilka refleksji zwiàzanych 6 Akademii Obrony Narodowej z Paƒskim wieloletnim udzia∏em w pracach Centralnej Komisji ds. Tytu∏u Naukowego i Stopni Naukowych W Komisji tej, a ÊciÊlej mówiàc w Sekcji Nauk Humanistycznych i Spo∏ecznych oraz w Doraênej Sekcji Nauk Wojskowych poza mnà pracuje jeszcze dwóch profesorów reprezentujàcych nauki wojskowe. Sà to Panowie Profesorowie Wojciech ¸epkowski i Eugeniusz Zab∏ocki. Swoje funkcje sprawujemy majàc na uwadze, i˝ reprezentujemy Akademi´ Obrony Narodowej i sprawy, które ta uczelnia, a ÊciÊlej mówiàc jej uprawnione jednostki organizacyjne (WSO, WWL i WIH), przedstawià na forum stosownych sekcji. Z drugiej strony uczestnictwo w pracach Komisji zobowiàzuje nas do w pe∏ni obiektywnego, sprawiedliwego i zgodnego z etykà naukowca zajmowania stanowiska wobec spraw, które sà rozpatrywane. Przyzna Pani, ˝e sytuacja taka nie jest ∏atwa. Ca∏e szcz´Êcie, ˝e z akademii, o co tak˝e zabiegamy, wychodzà sprawy, w stosunku do których zwykle nie mamy wàtpliwoÊci, a wi´c mo˝emy je aktywnie popieraç i g∏osowaç za ich przyj´ciem. Dodatkowy problem polega na tym, ˝e te nasze habilitacje i profesury, które majà charakter interdyscyplinarny, z przewagà na przyk∏ad pierwiastków historycznych, politologicznych, pedagogicznych czy socjologicznych nad wojskowymi, rozpatrywane sà nie przez Doraênà Sekcj´ Nauk Wojskowych, a przez Sekcj´ Nauk Humanistycznych i Spo∏ecznych. Sprawà zajmuje si´ wówczas nie dziesi´ciu, a ponad czterdziestu profesorów. Dokonywana ocena mo˝e byç wtedy bardziej wszechstronna i wnikliwa, co jednak z naszej strony wymaga, je˝eli taka potrzeba zaistnieje, eksponowania i wydobywania pierwiastków wojskowych w dorobku naukowym i rozprawie habilitacyjnej kandydatów, tych zw∏aszcza, które przez specjalistów reprezentujàcych inne dziedziny i dyscypliny naukowe mogà nie zostaç dostrze˝one. Praca w Centralnej Komisji sprawia ponadto, ˝e poznajemy wszelkie niedomagania i b∏´dy, jakie w procesie habilitacji czy post´powania profesorskiego pope∏niajà rady wydzia∏ów i rady naukowe instytutów innych uczelni. Chodzi w tym wypadku g∏ównie o b∏´dy natury proceduralnej, dokumentacyjnej i formalnej. Poznajemy równie˝ kryteria oceny dorobku naukowego i rozprawy habilitacyjnej. Uzyskujemy zatem swoistà wyk∏adni´ suchych i lakonicznych przepisów ustawowych. Nasze doÊwiadczenia i wnioski przenoszone sà na grunt akademicki. Tak si´ sk∏ada, ˝e wszyscy trzej jesteÊmy cz∏onkami rad ró˝nych wydzia∏ów, a wi´c nr 2/2001 Wywiad doinformowanie tych gremiów naukowych mo˝e byç kompetentne i pe∏ne. Ponadto raz w roku doÊwiadczenia i wnioski z pracy w Centralnej Komisji ds. Tytu∏u Naukowego i Stopni Naukowych przedstawiam na forum Senatu AON. Reasumujàc, sàdz´, ˝e przez tego rodzaju dzia∏alnoÊç przyczyniamy si´ do podnoszenia poziomu rozpraw promocyjnych i wniosków profesorskich, a co si´ z tym wià˝e – do podwy˝szenia wskaênika (si´ga on prawie 100 proc.) pozytywnie rozpatrzonych spraw, kierowanych przez naszà uczelni´ do Centralnej Komisji . Ogromnie wa˝ne sà tak˝e bezpoÊrednie kontakty z licznymi profesorami reprezentujàcymi ró˝ne dziedziny i dyscypliny naukowe. Wp∏ywa to pozytywnie na postrzeganie akademii wÊród uczelni wy˝szych i nasze funkcjonowanie w polskim Êrodowisku naukowym. Panie Generale, a teraz prosz´ o perspektywiczne spojrzenie na sprawy nauki. O co trzeba szczególnie zadbaç, aby badania uprawiane w naszej uczelni jeszcze lepiej s∏u˝y∏a rozwojowi nauki polskiej, bezpieczeƒstwu i obronnoÊci paƒstwa, si∏om zbrojnym i akademii? Po pierwsze muszà byç zdecydowanie usuni´te wszystkie zagro˝enia, o których wczeÊniej wspomnia∏em. Poniewa˝ zapa∏ do redukcji, tak˝e w odniesieniu do szkolnictwa wojskowego, jest ogromny, istnieje potrzeba jednoznacznego potwierdzenia decyzji politycznej, czy paƒstwo Êredniej wielkoÊci, jakim jest Polska, powinno, chce i mo˝e mieç wy˝sze szkolnictwo wojskowe spe∏niajàce obowiàzujàce standardy edukacyjne i naukowe? Czy chcemy we w∏asnym zakresie realizowaç studia pierwszego i drugiego stopnia, czy powinniÊmy kszta∏ciç kadry naukowe, a tym samym uprawiaç nauk´ w si∏ach zbrojnych? Obecnie wydaje si´, ˝e w deklaracjach s∏ownych nie ma sprzeciwu, aby tak w∏aÊnie by∏o, chocia˝ praktyka restrukturyzacji i redukcji ka˝e wàtpiç w szczeroÊç intencji lub sk∏ania do wniosku, ˝e ca∏y ten skomplikowany proces wymyka si´ spod kontroli. Ale zostawmy sprawy decyzji politycznych i strategicznych wielkim tego Êwiata, a zajmijmy si´ tym, na co mo˝emy mieç wp∏yw i co bezpoÊrednio od nas zale˝y. Mo˝emy niewàtpliwie podwy˝szaç efektywnoÊç badaƒ naukowych. Programy badawcze powinny byç zatem g∏´boko przemyÊlane, wielokrotnie weryfikowane, uzgadniane i konkretnie adresowane. W dobie mizerii finansowej nale˝y z du˝à rozwagà dysponowaç posiadanymi Êrodkami, przeznaczajàc je na realizacj´ szczególnie wa˝nych zadaƒ naukowych, zw∏aszcza tych, które w krótkim czasie mogà przynieÊç oczekiwane efekty. Kryterium przyj´cia do realizacji konkretnego zadania badawczego powinna byç jego przydatnoÊç dla obronnoÊci paƒstwa, si∏ zbrojnych i akademii. Nadal musimy zwracaç uwag´, mo˝e jeszcze wi´kszà ni˝ dotychczas, na zachowanie w∏aÊciwych proporcji pomi´dzy badaniami podstawowymi a stosowanymi, przywiàzujàc wi´kszà wag´ do u˝ytkowego charakteru uzyskiwanych rezultatów. Przysz∏oÊç nauki w naszej uczelni zale˝y od odpowiedniej liczby samodzielnych pracowników naukowych. Tej grupie osobowej nale˝y zapewniç odpowiedni status zawodowy, stanowiska adekwatne do posiadanych kwalifikacji oraz warunki pracy na tyle atrakcyjne, aby by∏y one konkurencyjne w stosunku do tych, które wspó∏czeÊnie oferuje bardzo ch∏onny cywilny rynek pracy w sektorze szkolnictwa niepublicznego. Szczególnà opiekà nale˝y otoczyç m∏odych nauczycieli akademickich, stwarzajàc im warunki dynamicznego rozwoju – dydaktycznego i naukowego. Jak z powy˝szego wynika, mówiàc o przysz∏oÊci akademii, majàc na uwadze jej funkcj´ naukowà, przywiàzuj´ du˝à wag´ do czynnika ludzkiego, który, niestety, w restrukturyzowanych si∏ach zbrojnych wydaje si´ schodziç na plan dalszy. Osiàgni´cie odpowiedniego statusu naukowego, potwierdzonego stopniem naukowym doktora, doktora habilitowanego czy tytu∏em profesora, wymaga ogromnego i d∏ugotrwa∏ego wysi∏ku przede wszystkim osoby bezpoÊrednio zainteresowanej, ale tak˝e instytucji, która sprawuje swoisty mecenat nad rozwojem swoich kadr naukowych. Bàdêmy zatem Êwiadomi tego faktu. Dzi´kuj´ za rozmow´. Akademii Obrony Narodowej nr 2/2001 7 Wydarzenia Nowe kierunki studiów w AON Stacjonarne studia magisterskie Minister obrony narodowej w porozumieniu z ministrem edukacji narodowej – zarzàdzeniem Nr 3/MON zatwierdzi∏ dla naszej uczelni nowy program nauczania. Istotà nowego programu jest wprowadzenie magisterskich studiów uzupe∏niajàcych na czterech kierunkach: logistyka, bezpieczeƒstwo narodowe, zarzàdzanie i dowodzenie oraz lotnictwo. Nowy system kszta∏cenia wynika zarówno z potrzeb wspó∏czesnych si∏ zbrojnych, jak i z koniecznoÊci integracji szkolnictwa wojskowego z systemem edukacji narodowej. Uzupe∏niajàce dzienne studia magisterskie rozpocz´∏y si´ ju˝ w lutym br., o czym pisaliÊmy w poprzednim numerze. Dwa spoÊród czterech wymienionych kierunków: logistyka i bezpieczeƒstwo narodowe prowadzone sà w Wydziale Strategiczno-Obronnym. Program studiów na kierunku logistyka obejmuje przede wszystkim zagadnienia logistyki, ekonomii, organizacji i zarzàdzania, sztuki wojennej, a tak˝e wiadomoÊci z dziedziny mi´dzynarodowego prawa konfliktów zbrojnych i misji pokojowych, filozofii bezpieczeƒstwa i socjologii, pedagogiki i psychologii, geografii wojennej i gospodarczej oraz ekologii. Ponadto studenci zdobywajà podstawowe umiej´tnoÊci rozwiàzywania problemów operacyjnotaktycznych i zabezpieczenia logistycznego wojsk (w tym tak˝e w czasie szkolenia pokojowego w warunkach gospodarki rynkowej) oraz szkolenia kadr logistycznych w oddziale. Na kierunku bezpieczeƒstwo narodowe s∏uchacze uzyskujà wiedz´ z dziedzin takich, jak: organizacja i zarzàdzanie, geografia, strategia bezpieczeƒstwa narodowego, zarzàdzanie bezpieczeƒstwem narodowym, stosunki mi´dzynarodowe, systemy polityczne, prawo mi´dzynarodowe, teoria bezpieczeƒstwa, historia doktryn politycznych, polityka bezpieczeƒstwa, obrona narodowa oraz operacje pokojowe. Program studiów obejmuje tak˝e wiedz´ o historycznych i wspó∏czesnych uwarunkowaniach bezpieczeƒstwa: narodowego i mi´dzynarodowego. W toku zaj´ç studenci opanowujà zasady i metody podejmowania decyzji w sferze bezpieczeƒstwa i obronnoÊci. Sprzyja temu tak˝e poznawanie wspó∏czesnych norm prawnych, systemów politycznych i systemów bezpieczeƒstwa mi´dzynarodowego. W Wydziale Wojsk Làdowych kszta∏cenie odbywa si´ na kierunku zarzàdzanie i dowodzenie. Program studiów obejmuje przede wszystkim teori´ organizacji i zarzàdzania (dowodzenia), logistyk´ i sztuk´ wojennà, a tak˝e elementy politologii i innych nauk spo∏ecznych. W toku zaj´ç studenci powinni zdobyç podstawowe umiej´tnoÊci rozwiàzywania problemów taktycznych, operacyjno-taktycznych, logistycznych i innych. Absolwenci zostanà wyposa˝eni w gruntownà i wszechstronnà wiedz´ z zakresu teorii i praktyki kierowania organizacjami wojskowymi. W programie akcentowane sà ponadto problemy specjalistyczne, rozpatrywane na tle zagadnieƒ taktyczno-operacyjnych. Wydzia∏ Wojsk Lotniczych i Obrony Powietrznej prowadzi studia na kierunku lotnictwo. Celem studiów jest wszechstronne przygotowanie kadr dowódczych i sztabowych do skutecznego kierowania organizacjami wojskowymi, podejmowania zadaƒ realizowanych przez si∏y powietrzne i lotnictwo innych rodzajów si∏ zbrojnych, w tym tak˝e o charakterze niemilitarnym (operacje pokojowe). Studia realizowane sà w systemie zintegrowanym, tj. w grupach obejmujàcych oficerów wszystkich specjalnoÊci si∏ powietrznych i lotnictwa innych rodzajów si∏ zbrojnych. W programie dominujàcà rol´ odgrywajà nast´pujàce obszary kszta∏cenia: problematyka dzia∏aƒ operacyjnych i taktycznych zarówno si∏ powietrznych, jak i wojsk làdowych; teoretyczne i praktyczne aspekty zarzàdzania i dowodzenia; doskonalenie przygotowania specjalistycznego w ramach zaj´ç obligatoryjnych i fakultatywnych; filozofia bezpieczeƒstwa i j´zyki obce. Studia na wszystkich kierunkach odbywajà si´ w trybie dziennym i trwajà dwa i pó∏ roku. Po zdaniu egzaminu magisterskiego i obronie pracy magisterskiej absolwent uzyskuje tytu∏ magistra. EK 8 Akademii Obrony Narodowej nr 2/2001 Wydarzenia Wy˝sze Kursy Obronne Kadr Kierowniczych Administracji Rzàdowej i Samorzàdowej W kwietniu br. kolejne dwie grupy ukoƒczy∏y Wy˝sze Kursy Obronne. ∏ódzkiego; Zbigniew Muchliƒski – wojewoda kujawsko – pomorski; Tadeusz Parchaƒski – wojewoda ma∏opolski; Adam P´zio∏ – wojewoda opolski; Antoni Pietkiewicz – wojewoda mazowiecki; Krzysztof Pusz – wicewojewoda pomorski; Wies∏aw Ró˝ycki – wicewojewoda podkarpacki; Andrzej TatuÊko – wicewojewoda dolnoÊlàski; Wojciech Woropaj – wicewojewoda lubuski. 5 kwietnia kurs ukoƒczy∏a grupa sekretarzy i podsekretarzy stanu. Grup´ tworzyli: Olgierd Dziekoƒski – podsekretarz stanu w Ministerstwie Rozwoju Regionalnego i Budownictwa; Jan Friedberg – podsekretarz stanu w Ministerstwie Transportu i Gospodarki Wodnej; Tadeusz Janusiewicz – wiceprezes G∏ównego Urz´du Statystycznego; Andrzej Kierwiƒski – sekretarz Komitetu Spraw Obronnych Rady Ministrów; Lech Sprawka – podsekretarz stanu Ministerstwa Edukacji Narodowej; Krzysztof Truszczyƒski – podsekretarz stanu w Kancelarii Prezydenta RP; Wies∏aw Wójcik – wiceprezes Urz´du Regulacji Energetyki; Sylwester Andrzej Zieliƒski – sekretarz stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Mi´dzynarodowe çwiczenie „Poznaƒ 2001”. Konferencja planistyczna W dniach 20-22 lutego w Kiekrzu odby∏a si´ konferencja planistyczna do mi´dzynarodowego çwiczenia „Poznaƒ-2001”. W konferencji bra∏o udzia∏ dwóch oficerów duƒskich, oficer niemiecki i dwóch oficerów WP – przedstawicieli AON: pp∏k dr Andrzej Bujak i mjr dr Marek Wrzosek. W czasie konferencji, na podstawie wczeÊniej przys∏anych przez stron´ duƒskà dokumentów, przedyskutowano i ostatecznie zaakceptowano: uk∏ad i dokumentacj´ çwiczenia, przydzia∏ uczestników do poszczególnych sztabów, sposób wy˝ywienia i zakwaterowania oraz zakres przygotowania do çwiczenia. Przeprowadzono równie˝ rekonesans rejonu çwiczenia. W majowym çwiczeniu W chwil´ po wr´czeniu dyplomów ukoƒczenia WKO – „grupa ministerialna” uczestniczy∏o 11 studentów i 5 wyk∏adowców z Danii, 15 20 kwietnia kurs ukoƒczy∏a grupa wojewodów studentów i jeden wyk∏adowca z Niemiec oraz 14 i wicewojewodów. Uczestnikami kursu byli: studentów i 3 wyk∏adowców z Polski. Ponadto polski oficer (logistyk) b´dzie nadzorowa∏ obs∏ug´ Grzegorz Kirozalski – dyrektor gabinetu woje- hotelu i koordynowa∏ kwestie logistyczne. wody warmiƒsko-mazurskiego; pp∏k dr Andrzej Bujak Zygmunt Kucharczyk – wicewojewoda Êlàski; Adam Lepa – dyrektor gabinetu wojewody Akademii Obrony Narodowej nr 2/2001 9 Wydarzenia Podró˝e studyjne Kraków W dniach 15-16 marca s∏uchacze PSOL WLàd uczestniczyli w podró˝y studyjnej do Korpusu Powietrzno-Zmechanizowanego i Rejonu Logistycznego Kraków. W czasie podró˝y, która by∏a cz´Êcià zaj´ç programowych, s∏uchacze zapoznali si´ z zadaniami i funkcjonowaniem pionu logistyki KPZ i Rejonu Logistycznego Kraków. W Korpusie Powietrzno-Zmechanizowanym, gdzie honory gospodarza pe∏ni∏ szef oddzia∏u logistyki (G4) p∏k mgr in˝. Andrzej Mróz, s∏uchacze zapoznali si´ szczegó∏owo z zadaniami wydzia∏ów: planowania materia∏owego, planowania technicznego, planowania transportu oraz s∏u˝by zdrowia. Poznali tak˝e organizacj´ i struktur´ korpuÊnych jednostek logistycznych czasu „P” i „W”. W Rejonie Logistycznym Kraków s∏uchacze m. in. uzyskali informacje o roli i miejscu rejonowej bazy materia∏ów w rejonowym systemie zaopatrywania wojsk làdowych. Uczestniczyli równie˝ w pokazie sk∏adu materia∏owego 13 RBM przy ul. Rydla oraz spotkali si´ z komendatem RLog Kraków p∏k. dypl. in˝. Eugeniuszem Misiukiem. Kolejna podobna podró˝ studyjna, tym razem do Âlàskiego OW, odby∏a si´ w dniach 4-6 kwietnia. Podczas wizyty w dowództwie Âlàskiego OW we Wroc∏awiu s∏uchacze zapoznali si´ z zadaniami, strukturà i funkcjonowaniem pionu logistyki. Pomaga∏ im w tym zast´pca szefa logistyki ÂOW p∏k dr in˝. Mieczys∏aw Pawlisiak. S∏uchacze nast´pnie odwiedzili 6 RBM, gdzie informacji o strukturze i funkcjonowaniu jednostki udziela∏ p∏k dypl. Krzysztof Kró˝ycki. Studenci brali równie˝ udzia∏ w pokazie utrzymania zapasów operacyjnych dla si∏ szybkiego reagowania, a w czasie wolnym zwiedzili Panoram´ Rac∏awickà i wroc∏awskà Starówk´. W trzecim, ostatnim dniu podró˝y jej uczestnicy przebywali w Opolu, gdzie wizytowali 10 BLog. Dowódca bazy p∏k dypl. Kazimierz Trela zorganizowa∏ tu pokaz stacjonarnej i polowej bazy sprz´tu kwatermistrzowskiego, technicznego oraz medycznego. S∏uchacze zostali tak˝e zapoznani z metodami przechowywania technicznych Êrodków materia∏owych w sk∏adzie Komprachcice. 10 Akademii Obrony Narodowej Miƒsk 19 marca br., w ramach konwersatorium nt: Wybrane problemy funkcjonowania i u˝ycia lotnictwa myÊliwskiego, studenci I roku studiów Wydzia∏u WLiOP odbyli podró˝ studyjnà do stacjonujàcej w Miƒsku Mazowieckim 1 eskadry lotnictwa taktycznego. Przedstawicieli kadry wydzia∏u w osobach pp∏k. dypl. Krzysztofa Koz∏owskiego i pp∏k. dr. in˝. Zdzis∏awa MaÊlaka oraz studentów przyjà∏ dowódca eskadry mjr dypl. pil. Krzysztof Rosa. Szef sztabu 1 elt kpt. dypl. in˝. Robert Cierniak przedstawi∏ studentom nowà struktur´ eskadry, jej rol´, a szczególnie zadania, które wykonuje w systemie obrony powietrznej NATO. Jednostka ta bowiem od chwili wstàpienia Polski do Sojuszu pe∏ni dy˝ury bojowe w systemie OP NATO. (Obecnie 1 elt jest jednà z niewielu eskadr polskiego lotnictwa myÊliwskiego, które spe∏niajà natowskie wymagania i sà w∏àczone do si∏ szybkiego reagowania NATO). Uczestnicy podró˝y zapoznali si´ te˝ z systemem dowodzenia jednostki. Mieli równie˝ okazj´ poznania usytuowania i przeznaczenia jej wewn´trznych obiektów, a ponadto uczestniczyli w pokazie startu pary dy˝urnej samolotów MiG-29, które sà w wyposa˝eniu eskadry. W cz´Êci „teoretycznej” wizyty odby∏a si´ dyskusja, której przedmiotem m. in. by∏a rola polskiego lotnictwa myÊliwskiego w dzia∏aniach bojowych si∏ zbrojnych NATO, a tak˝e wykorzystanie samolotu wielozadaniowego jako myÊliwca. Wprowadzenie do dyskusji stanowi∏ referat por. pil. in˝. Ireneusza Nowaka pt. „Wspó∏czesne poglàdy w kwestii u˝ycia lotnictwa myÊliwskiego w systemie obrony powietrznej”. Opiekunowie grupy wyk∏adowcy pp∏k Koz∏owski i pp∏k MaÊlak podzi´kowali dowódcy jednostki mjr. Rosie za goÊcinne przyj´cie, ˝yczliwoÊç i Êwietnà organizacj´ zaj´ç. Âwidnik 28 marca br. grupa studentów drugiego roku studiów dyplomowych, s∏uchaczy PSOL oraz przedstawiciele kadry Wydzia∏u WLiOP uczestniczyli w podró˝y studyjnej do Paƒstwowych Zak∏adów Lotniczych w Âwidniku. GoÊci powita∏ dyrektor naczelny zak∏adów mgr in˝. Mieczys∏aw Majewski. Celem wyjazdu by∏o zapoznanie studentów z procesem konstruowania i produkcji Êmig∏owców bojowych. Uczestnicy podró˝y mieli równie˝ mo˝liwoÊç poznania historii zak∏adów oraz zaznajomienia si´ z ich obecnymi problemami i perspektywami. Studenci wzi´li ponadto udzia∏ nr 2/2001 Wydarzenia w prezentacji niektórych etapów procesu produkcji oraz pokazie testowania wybranych elementów Êmig∏owca. D´blin Od 19 do 20 kwietnia studenci PSOL WLiOP, pod opiekà wyk∏adowców: pp∏k. dr. in˝. S∏awomira Bartosiewicza i mjr. dr. in˝. Marka Mroza, odbyli podró˝ studyjnà do 6 bazy lotniczej i Wojskowych Zak∏adów Lotniczych-3 w D´blinie. Podczas wyjazdu studenci zapoznali si´ z przeznaczeniem, zadaniami i strukturà organizacyjnà 6 bazy lotniczej i WZL-3. Pierwszego dnia pobytu studenci wzi´li udzia∏ w pokazie obiektów bazy lotniczej, urzàdzeƒ i sk∏adu lotniskowego. Mieli równie˝ mo˝liwoÊç zwiedzenia Pa∏acu Czartoryskich w Pu∏awach. Drugiego dnia podró˝y wzi´li udzia∏ w pokazie bazy szkoleniowej Wy˝szej Szko∏y Oficerskiej Si∏ Powietrznych. EK Kursy taktyczno-operacyjne zakoƒczone... 30 marca zakoƒczy∏y si´ kursy taktyczno-operacyjne: obrony przeciwchemicznej i integracji z NATO. Kurs obrony przeciwchemicznej (o rozpocz´ciu kursów informowaliÊmy w poprzednim numerze „Biuletynu”) ukoƒczy∏o 11 oficerów. W lutym s∏uchacze uczestniczyli w dwu wyjazdach szkoleniowych. Celem pierwszego z nich (6-7 lu tego) – do Brodnicy – by∏o zapoznanie si´ z przeznaczeniem, organizacjà, zadaniami i wyposa˝eniem tamtejszego 4 popchem. Dowódca pu∏ku pp∏k S∏awomir Kleszcz sprawnie zorganizowa∏ pobyt kursantów, sam te˝ udziela∏ kompetentnych informacji. W drugim dniu pobytu w Brodnicy s∏uchacze zapoznali si´ ze sk∏adem i wyposa˝eniem OR CHRZA, którego dowódca mjr Ryszard Bienias omówi∏ zasady szkolenia i doboru ˝o∏nierzy do oddzia∏u ratowniczego. Podobne problemy w odniesieniu do wojskowej grupy specjalistów ratownictwa chemicznego (WGSRChem) przedstawi∏ jej dowódca mjr Mieczys∏aw Tokarczyk. Kursanci uczestniczyli tak˝e w pokazie (odby∏ si´ on w garnizonowym oÊrodku szkolenia „Wapno”) dzia∏ania ratowników chemicznych z WGSRChem pu∏ku podczas usuwania skutków awarii cysterny z TÂP na drodze publicznej. Obejrzeli tak˝e dzia∏ania dru˝yny zabiegów sanitarnych, organizujàcej plac zabiegów sanitarnych na bazie pneumatycznych namiotów firmy „Milagro”. Wyk∏adowców i s∏uchaczy kursu po˝egna∏ obiadem dowódca pu∏ku pp∏k Kleszcz. Celem drugiego wyjazdu (20-21 lutego) – do Tarnowskich Gór by∏o zapoznanie si´ z organiza cjà, przeznaczeniem i mo˝liwoÊciami tamtejszego 5 batalionu obrony przeciwchemicznej. Studenci zostali równie˝ zapoznani ze szkoleniem programowym poddodzia∏ów rozpoznania i likwidacji ska˝eƒ. Zwiedzili zak∏ad „Faser”, który produkuje na potrzeby wojska m. in. aparaty ratunkowo – ewakuacyjne ATE-1, wykorzystywane podczas pokonywania przez czo∏g przeszkód wodnych po dnie. W drugim dniu pobytu studenci brali udzia∏ w pokazie dzia∏ania wozu ratownictwa chemicznego, prowadzonym przez wyspecjalizowane jednostki ratownictwa obszaru dolnoÊlàskiego oraz w szkoleniu wydzielonych pododdzia∏ów 5 bopchem. W sali tradycji 5 bopchem Akademii Obrony Narodowej nr 2/2001 11 Wydarzenia W czasie wolnym kadra i kursanci zwiedzili sal´ tradycji 5 bopchem, gdzie jego dowódca pp∏k Jerzy B∏a˝kowski zapozna∏ uczestników kursu z tradycjami wojsk obrony przeciwchemicznej, odwiedzili te˝ miejscowà zabytkowà kopalni´. Na zakoƒczenie pobytu wykonano pamiàtkowe zdj´cia oraz wymieniono symboliczne upominki. Kierownik grupy p∏k prof. dr hab. Stanis∏aw Âladkowski wpisa∏ si´ w imieniu uczestników wyjazdu do ksi´gi pamiàtkowej batalionu. W marcu (19-21) w ramach kursu taktyczno- operacyjnego integracji z NATO wyg∏oszono wy k∏ady prezentujàce narodowe aspekty zaanga˝o wania w ramach Sojuszu Pó∏nocnoatlantyckiego. Kurs integracji z NATO ukoƒczy∏o 25 oficerów. Podczas wyk∏adów zaprezentowano g∏ówne narodowe problemy uczestnictwa w politycznych i wojskowych strukturach Sojuszu, udzia∏u kontyngentów narodowych w operacjach wsparcia pokoju oraz podczas rozwiàzywania kryzysów politycznych i militarnych. Wyk∏ady, prowadzone przez przedstawicieli ró˝nych paƒstw, umo˝liwi∏y s∏uchaczom poznanie ró˝norodnych punktów widzenia na zaprezentowane problemy i sposoby ich rozwiàzywania. Zaj´cia prowadzili attaché wojskowi: Wielkiej Brytanii – Lt Col IanWatts; USA – Col Richard Cleaveland; Kanady – Col Antoni Wójcik; Niemiec – Col Bernd Brieber; Norwegii – Col Harald Brenna; Belgii – Col Jacque Gabriel; W´gier – Col Laszlo Nagy oraz Francji – Col Jean Lipka. EK ...i rozpocz´te 2 kwietnia rozpocz´∏y si´ kursy taktyczno-operacyjne: integracji z NATO, oficerów wojsk rakietowych i artylerii oraz kierowniczej kadry organów mobilizacyjno-uzupe∏nieniowych i administracji wojskowej si∏ zbrojnych. W trwajàcym 3 miesiàce kursie integracji z NATO uczestniczy 29 chorà˝ych i podoficerów przewidzianych do s∏u˝by w sztabach mi´dzynarodowych Sojuszu. Kryterium zakwalifikowania si´ na kurs by∏a znajomoÊç j´zyka angielskiego na wymaganym poziomie. 12 Akademii Obrony Narodowej Kierownictwo i uczestnicy kursu integracji z NATO W programie kursu nacisk po∏o˝ono na doskonalenie znajomoÊci j´zyka angielskiego, umiej´tnoÊci wykorzystania sprz´tu informatycznego, poznanie specyfiki pracy w sztabach mi´dzy– Niedawno otrzyma∏em propozycj´ pracy w polskim przedstawicielstwie przy Kwaterze G∏ównej NATO w Brukseli, dlatego chcia∏bym si´ solidnie przygotowaç do pracy w strukturach NATO. Wielce sobie ceni´ mo˝liwoÊç szkolenia w akademii. Bardzo dobre wra˝enie zrobili na mnie akademiccy wyk∏adowcy, którzy sà otwarci na propozycje i problemy kursantów – dowiedzieliÊmy si´ od starszego grupy chor. sztab. Dariusza Barcia. narodowych oraz zasady protoko∏u dyplomatycznego. Zaj´cia prowadzà wyk∏adowcy akademiccy oraz podoficerowie z instytucji NATO. Kierownikiem tegorocznej edycji kursu jest kpt. dypl. in˝. Dariusz Kryszk. Ukoƒczenie kursu jest warunkiem wydelegowania do pracy za granicà. – Odnios∏em bardzo pozytywne wra˝enia z uczestnictwa w kursie. Przyznaj´, ˝e cz´Êç wyk∏adanych przedmiotów stanowi dla mnie – ˝o∏nierza ˝andarmerii – nowoÊç. Praca w grupie przynosi jednak efekty. Pomagamy sobie wzajemnie i dzi´ki temu pokonujemy napotkane trudnoÊci – stwierdzi∏ jeden z kursantów st. chor. Iwo Ko˝uchowski. nr 2/2001 Wydarzenia W kursie wojsk rakietowych i artylerii uczest niczy 8 oficerów. Celem kursu jest pog∏´bienie wiedzy specjalistycznej i taktyczno-operacyjnej, a tak˝e doskonalenie umiej´tnoÊci rozwiàzywania problemów taktyki i kierowania ogniem wojsk rakietowych i artylerii. Podstawowe przedmioty realizowane na kursie to wsparcie ogniowe oraz teoria strzelania i kierowania ogniem. W programie trum Doskonalenia Kadr Administracji Wojskowej w ¸odzi). W tegorocznej jego edycji, której kierownikiem jest p∏k dr Henryk Getka, uczestniczy 8 oficerów. Na kurs kierowani sà oficerowie – absolwenci wy˝szych uczelni, zajmujàcy stanowiska s∏u˝bowe w pionie mobilizacyjno-uzupe∏nieniowym Sztabu Generalnego, OW i RSZ. Zaj´cia prowadzà nauczyciele akademiccy oraz oficerowie specjaliÊci SG WP i resortu obrony narodowej. Celem zaj´ç jest pog∏´bienie wiedzy z zakresu strategii bezpieczeƒstwa paƒstwa, sztuki wojennej, dowodzenia na szczeblu operacyjnym oraz umiej´tnoÊci wykonywania zadaƒ z zakresu mobilizacji i uzupe∏nieƒ. Uczestnicy kursu b´dà mogli w czasie zaj´ç wyjazdowych zapoznaç si´ z organizacjà, zadaniami i funkcjonowaniem Wojskowej Komendy Uzupe∏nieƒ w Warszawie oraz Dowództwa Wojsk Làdowych. Kurs koƒczy si´ egzaminem obejmujàcym zagadnienia organizacji i mobilizacji oraz pokojowego uzupe∏niania wojsk. EK Kurs oficerów WRiA uwzgl´dniono równie˝ problematyk´ zmian w sztuce operacyjnej i taktyce, zasad wykorzystania si∏ zbrojnych i rodzajów wojsk, metodyki szkolenia operacyjno-taktycznego i dzia∏alnoÊci dowódczo-sztabowej w okresie pokoju. Zaj´cia prowadzone sà przez wyk∏adowców z AON oraz specjalistów reprezentujàcych Szefostwo WRiA Dowództwa Wojsk Làdowych. Kierownikiem kursu jest mjr dypl. in˝. Marek So∏oducha. W ramach zaj´ç przewiduje si´ prowadzenie wieloszczeblowego çwiczenia dowódczo-sztabowego, podczas którego kursanci b´dà rozwiàzywaç problemy u˝ycia WRiA w operacji i walce. S∏uchacze b´dà równie˝ uczestniczyç w çwiczeniu dowódczo-sztabowym, prowadzonym wspólnie z oficerami PSOS i czwartego semestru WWLàd, oraz w çwiczeniu dowódczo-sztabowym organizowanym przez szefa WRiA SOW z artylerià dywizji. W czasie kursu oficerowie przygotowujà prac´ teoretycznà, której wyniki przedstawiajà na egzaminie koƒcowym. Kurs taktyczno -operacyjny kierowniczej kadry organów mobilizacyjno -uzupe∏nieniowych i administracji wojskowej jest organizowany od 1996 r. w Katedrze Organizacji i Mobilizacji Wojsk (uprzednio prowadzony przez rozwiàzane Cen- Kierownictwo i s∏uchacze kursu mobilizacji i uzupe∏nieƒ M´ka wodza Wódz musi tworzyç i, gdy stoi przed decyzjà wydania rozkazu pracy, daje obraz m´ki koncepcyjnej. J. Pi∏sudski Akademii Obrony Narodowej nr 2/2001 13 Wydarzenia Seminaria naukowe Obronny system wojskowy 15 lutego, z polecenia ministra obrony narodowej Bronis∏awa Komorowskiego, przeprowadzono w Wydziale Strategiczno-Obronnym AON seminarium na temat: Problemy tworze nia obronnego systemu wojskowego. Seminarium stanowi∏o etap przygotowawczy do konferencji naukowej na ten sam temat. Odby∏a si´ ona 7 maja br. (o jej przebiegu poinformujemy w nast´pnym numerze). terytorialne] funkcje, struktura, kierowanie OT i dowodzenie wojskami). Z komunikatami wystàpili: p∏k dypl. Wies∏aw Górski, dyrektor Biura Spraw Obronnych MEN (Budowa nowego systemu edukacji dla bezpieczeƒstwa III RP); gen. bryg. Julian Maj, szef Zarzàdu Systemów Dowodzenia Sztabu Generalnego WP (Schematy – dowodzenie si∏ami zbrojnymi); p∏k dr hab. Mariusz Wiatr, kierownik Zak∏adu Dzia∏aƒ Po∏àczonych (Istota restrukturyzacji Bundeswehry); p∏k dypl. Andrzej Marciniak, szef WSzW Kraków (Zadania województwa w obronnym systemie wojskowym); p∏k dr Zbigniew Lach, kierownik Katedry Geografii Wojennej (Wsparcie geograficzne obronnoÊci paƒstwa w aspekcie koncepcji systemu wsparcia narodowego [terytorialnego]); p∏k dypl. Andrzej Lelewski, zast´pca szefa sztabu POW ds. operacyjnych (Wnioski z çwiczenia POW „Cristal Eagle 2000”). W dyskusji ponadto uczestniczyli: szef WSzW Olsztyn gen. bryg. dr Jan Sza∏aj oraz szef WSzW Rzeszów p∏k dypl. Józef Mroczka. Zarówno lutowe seminarium, jak i majowa konferencja majà daç kierownictwu MON teoretyczne pod∏o˝e decyzji o kszta∏cie systemu wojskowego RP. Ogólnym celem seminarium by∏o zebranie opinii w przedmiocie strategicznych potrzeb i wymogów operacyjnej, a tak˝e terytorialnej struktury obronnego systemu wojskowego RP. W seminarium uczestniczyli przedstawiciele MON, dowództw rodzajów si∏ zbrojnych, dowództw okr´gów wojskowych, wojewódzkich sztabów wojskowych, Akademii Obrony Narodowej oraz przedstawiciele departamentów (biur) spraw obronnych MEN i MSWiA. Obradami kierowa∏ komendant Wydzia∏u Strategiczno-Obronnego p∏k dr hab. Jacek Paw∏owski, który te˝ wyg∏osi∏ referat wprowadzajàcy Materia∏y obu przedsi´wzi´ç naukowych b´dà wypt: Podstawy polityczno-strategiczne tworzenia dane drukiem. i funkcjonowania systemu wojskowego. Red. Ponadto referaty wyg∏osili: p∏k prof. dr hab. Leopold Ciborowski, kierownik Katedry Rozpoznania Wojskowego i Armii Obcych (Wspó∏czesne systemy wojskowe w obronie narodowej Niemiec, Wielkiej Brytanii i USA); p∏k dypl. Hieronim Szafran, st. wyk∏adowca Katedry Obrony Terytorialnej i Cywilnej (Przygotowanie do misji paƒstwa gospodarza [HNS] i narodowej wspó∏pracy cywilno-wojskowej [CIMIC]); p∏k mgr Pawe∏ Nowak, radca ministra obrony narodowej (Wsparcie logistyczne [logistyka: mobilna, terytorialna, cywilna]); p∏k w st. sp. dr hab. Jan Wojnarowski, kierownik Katedry Organizacji i Mobilizacji Wojsk (Wojska operacyjne – funkcje, struktura, dowodzenie); p∏k dr hab. Ryszard Jakubczak, pe∏nomocnik MON ds. HNS i obrony terytoOtwarcie obrad; s∏owo wst´pne wyg∏asza p∏k J. Paw∏owski rialnej oraz p∏k dr in˝. Witold Terechowicz (Obrona terytorialna [wsparcie 14 Akademii Obrony Narodowej nr 2/2001 Wydarzenia Seminaria naukowe w Wydzia∏ach Wojsk Làdowych zmian i modyfikacji szkolenia operacyjno-taktycznego dowództw oddzia∏ów w Êwietle integracji z NATO). 27 marca, temat: „Zarzàdzanie i dowodzenie w Wydziale WLàd AON”. 23 lutego, Katedra Dowo dzenia i ¸àcznoÊci, temat: „In tuicja w dowodzeniu”. Wystàpienia: p∏k w st. sp. dr in˝. Eugeniusz Nowak (Zintegrowany model poznania zmys∏owego i intuicyjnego), mjr dr Jeremiasz Âlipiec (Intuicja w dowodzeniu – kontekst historyczny), kpt. dypl. Norbert Trembecki (Rola i miejsce intuicji w procesie dowodzenia wojskami), pp∏k rez. mgr in˝. Wojciech Zawadzki (Intuicja w procesie decyzyjnym) oraz mjr dr in˝. Tomasz Majewski (Rozwijanie intuicji). 15 marca, temat: „Doku Uczestnicy seminarium „Zarzàdzanie i dowodzenie menty dowodzenia i ∏àcznoÊci”. w Wydziale Wojsk Làdowych” Wystàpienia: mjr dr in˝. Jaros∏aw Wo∏ejszo (Systematyka dokumentów dowodzenia), mjr dr in˝. Janusz Wystàpienia: p∏k prof. dr hab. Jerzy Zieliƒski Kr´cikij (Problematyka dowodzenia w zasadni- (Zasadnicze problemy kszta∏cenia operacyjnoczych dokumentach planistycznych i dyrektyw- -taktycznego), p∏k dr hab. in˝ Józef Michniak (Zanych), kpt. dypl. Andrzej Wisz (Planistyczne i roz- rzàdzanie i dowodzenie w programie uzupe∏niajàkazodawcze dokumenty ∏àcznoÊci), mjr dr in˝. cych studiów magisterskich), p∏k prof. dr hab. Zbigniew Fio∏na i mjr dr Piotr Daniluk (Wybrane Czes∏aw Jarecki (G∏ówne zadania kszta∏cenia reproblemy opracowywania dokumentów ∏àcznoÊci alizowane przez katedry rodzajów wojsk [wspar– procedury ∏àcznoÊci) oraz mjr dr in˝. Marek cie]), p∏k dr Ryszard Kuriata (Problematyka lotStrzoda (Koncepcja „Planu dowodzenia” – cel nictwa i obrony przeciwlotniczej) oraz p∏k dr sporzàdzania, wykonawcy i potencjalny zakres tre- Tomasz Limanowski (Problematyka operacji poÊci – referat dyskusyjny). kojowych w nowym programie kszta∏cenia). 23 marca, Zak∏ad Metodyki Szkolenia Tak 18 kwietnia, Katedra Taktyki Ogólnej, temat: tyczno -Operacyjnego, temat: „Szkolenie opera - „Zgrupowania taktyczne wojsk làdowych w opera cyjno-taktyczne dowództw oddzia∏ów wojsk làdo- cjach po∏àczonych”. wych w aspekcie interoperacyjnoÊci”. Referat programowy: p∏k dr Jan Kalinowski Referat wprowadzajàcy: p∏k dr Józef Halik (Zgrupowania taktyczne broni po∏àczonych (Geneza powstania oraz rozwój szkolenia do- w operacjach). wództw [sztabów] na przestrzeni dziejów). PozoPozosta∏e wystàpienia: p∏k dr Jan Brzozowski sta∏e wystàpienia: pp∏k dr Jerzy CieÊlik (Szkolenie (Wybrane elementy taktyki dzia∏aƒ broni po∏àczooperacyjno – taktyczne dowództw oddzia∏ów nych), mjr dr Zbigniew Klawitter (Dowodzenie wojsk làdowych SZ RP w drugiej po∏owie XX wie- zgrupowaniami broni po∏àczonych), p∏k dr ku), p∏k dr W∏odzimierz Âlemp (Wspó∏czesne Krzysztof Czajka (Wsparcie ogniowe w dzia∏auwarunkowania szkolenia operacyjno – taktyczne- niach zgrupowaƒ broni po∏àczonych) oraz mjr go dowództwa oddzia∏ów wojsk làdowych), kpt. dypl. Marek Kubiƒski (Zgrupowania broni po∏àdypl. Arkadiusz Juncewicz (Wybrane problemy czonych w dzia∏aniach po∏àczonych). Akademii Obrony Narodowej nr 2/2001 15 Wydarzenia 18 kwietnia, Katedra Wojsk Lotniczych, temat: „Lotnicze wsparcie dzia∏aƒ si∏ morskich”. Wojsk Lotniczych 23 marca, Katedra Wojsk Obrony Powietrznej, temat: „Obrona przeciwÊmig∏owcowa w wojskach làdowych”. Wystàpienia: kpt. dypl. Adam Radomyski (Nowe uwarunkowania obrony przeciwÊmig∏owcowej w wojskach làdowych), mjr dr Eugeniusz CieÊlak (Âmig∏owce w dzia∏aniach wojsk làdowych), pp∏k dr in˝. Andrzej Glen (Aspekty historyczne u˝ytkowania przestrzeni powietrznej w wojskach làdowych), kpt. dypl. Grzegorz Ros∏an (Udzia∏ rozpoznania ogólnowojskowego na korzyÊç obrony przeciwÊmig∏owcowej), pp∏k dr in˝. Maciej Seminarium nt. Kszta∏cenie w Wydziale WLiOP na kierunku „lotnictwo” Mroczkowski (Zwalczanie celów powietrzych w strefie bliskiej), pp∏k dr Zdzis∏aw MaÊlak (Lotnictwo myÊliwskie w walce ze Êmig∏owcami przeciwnika), mjr dypl. Marek So∏oducha (Udzia∏ WRiA w obronie przeciwÊmig∏owcowej) oraz kpt. dypl. Waldemar Kawka (Udzia∏ wojsk in˝ynieryjnych w realizacji przedsi´wzi´ç maskowania wojsk operacyjnych). 12 kwietnia, temat: „Kszta∏cenie w Wydziale WLiOP na kierunku lotnictwo”. Wystàpienia: p∏k dr hab. Bogdan Zdrodowski (Za∏o˝enia programu kszta∏cenia „lotnictwo”), pp∏k dr Ryszard Szpyra (Kszta∏cenie z zakresu bezpieczeƒstwa i sztuki operacyjnej), p∏k dr Ryszard Kuriata (Kszta∏cenie z zakresu taktyki), prof. dr hab. Stefan Antczak (Kszta∏cenie z zakresu zarzàdzania i dowodzenia), mjr nawig. dr Roman Szustek (Kszta∏cenie specjalistyczne) oraz mjr dr Miros∏aw Marciniak (Kszta∏cenie na studiach zaocznych). 16 Akademii Obrony Narodowej Referat programowy: kmdr por. dypl. pil. Zenon Chojnacki (Lotnicze wsparcie dzia∏aƒ si∏ morskich). Pozosta∏e wystàpienia: mjr dypl. pil. Jerzy Gruszczyƒski (Lotnictwo myÊliwsko – bombowe w zwalczaniu si∏ desantowych przeciwnika), kpt. dypl. pil. Piotr Krawczyk (Lotnictwo myÊliwskie w os∏onie si∏ morskich), mjr dypl. nawig. Wies∏aw Marud (Lotnictwo bojowe w Taktycznym Wsparciu Operacji Si∏ Morskich wg poglàdów NATO) oraz kpt. mgr in˝. Krzysztof Jurek (Wybrane aspekty u˝ycia UAV w dzia∏aniach morskich). 19 kwietnia, Katedra Wojsk Obrony Powietrznej, temat: „Wojska obrony powietrznej w operacjach po∏àczonych”. Wystàpienia: mjr dypl. pil. Jerzy Gruszczyƒski i kpt. dypl. in˝. Piotr Krawczyk (Historyczne uwarunkowania u˝ycia LM OP w operacjach po∏àczonych), mjr dr in˝. Maciej Marsza∏ek (Wojska rakietowe w operacjach po∏àczonych), pp∏k dr in˝. Zdzis∏aw MaÊlak (Wybrane aspekty u˝ycia LM w operacjach po∏àczonych), mjr dypl. Wies∏aw Marud (Lotnictwo myÊliwskie w dzia∏aniach TASMO [Taktical Air Support of Maritime Operations]), p∏k dr in˝. Zbigniew Dubrawski (Prowadzenie walki radioelektronicznej w operacjach po∏àczonych) oraz pp∏k dr in˝. Zbigniew Skwarek (Rozpoznanie radiolokacyjne w operacjach po∏àczonych). 26 kwietnia, Katedra Systemów Kierowania i Zabezpieczenia, temat: „Zarzàdzanie zasobami informacyjnymi w si∏ach powietrznych”. Wystàpienia: pp∏k dr in˝. Jerzy Kozio∏ (Zarzàdzanie zasobami informacyjnymi), p∏k dr hab. Marian CieÊlarczyk (Kultura informacyjno-organizacyjna jako element potencja∏u bojowego si∏ powietrznych), mjr dr in˝. Stanis∏aw Sirko (Gromadzenie i analiza danych), pp∏k dr Ryszard Szpyra (Dzia∏ania informacyjne w si∏ach powietrznych) oraz pp∏k dr Zdzis∏aw MaÊlak (Kategoryzacja informacji w OP). Materia∏y sympozjum, obejmujàce referaty wprowadzajàce i najwa˝niejsze wystàpienia w dyskusji, b´dà opublikowane. Red. nr 2/2001 Wydarzenia 170 ROCZNICA POLSKIEGO ZWROTU ZACZEPNEGO PO SZOSIE BRZESKIEJ AWANSE NAUKOWE Konferencja naukowa Wojskowego Instytutu Historycznego PROFESURY, HABILITACJE, DOKTORATY 30 marca WIH zorganizowa∏ konferencj´ naukowà nt.: „W 170 rocznic´ polskiego zwrotu zaczepnego po szosie brzeskiej w powstaniu listopadowym (1830 – 1831)”. 6 kwietnia decyzjà prezydenta RP tytu∏ profesora nauk humanistycznych otrzyma∏ p∏k dr hab. Wies∏aw Wróblewski z WIH AON. Konferencj´ otworzy∏ dyrektor WIH prof. dr hab. Andrzej Ajnenkiel, który okreÊli∏ jej cel w kilku punktach: przypomnienie polskich tradycji wojskowych; nawiàzanie do trwa∏ych zasad sztuki wojennej, które znalaz∏y odbicie zarówno w regularnych, jak i nieregularnych dzia∏aniach w powstaniu listopadowym i wreszcie – uÊwiadomienie historykom wojskowym ponadczasowego charakteru ich misji, która musi byç realizowana mimo tzw. przejÊciowych trudnoÊci. W pierwszej cz´Êci konferencji, prowadzonej przez prof. Ajnenkiela, z referatami wystàpili: prof. dr hab. Wies∏aw Majewski (Wokó∏ polskich koncepcji dowodzenia w 1831 r.), prof. dr hab. Janusz Wojtasik (Problem wojny partyzanckiej w powstaniu 1830-1831), dr Tomasz Strze˝ek (Polskie P∏k Wróblewski otrzymuje nominacj´ profesorskà z ràk prezydenta RP dzia∏ania zaczepne po szosie brzeskiej w 1831 r.), dr hab. Roman ¸oÊ (Gen. Józef P∏k prof. dr hab. Wies∏aw Wróblewski Bem w powstaniu listopadowym). (ur. 1942). Absolwent historii Uniwersytetu WarW drugiej cz´Êci obrad, którymi kierowa∏ prof. szawskiego (1969). Doktor (1981), dr hab. (1991). Wojtasik, referaty wyg∏osili: mgr Adam Bu∏awa Prac´ w WIH rozpoczà∏ w 1978 r. Zajmowa∏ tam (LudnoÊç Wo∏ynia, Kijowszczyzny i Podola wobec kolejno stanowiska: adiunkta (do 1991), kierownipowstania listopadowego [1830-1831]), mgr Zbi- ka Samodzielnej Pracowni Atlasu (1991-1997), gniew Grabowski (Dzia∏ania regularne na Litwie a po w∏àczeniu WIH w struktury AON w 1997 – 1831r.), prof. dr hab. Janusz Odziemkowski (Rola profesora tej uczelni. Autor trzech opracowaƒ duchowieƒstwa w powstaniu listopadowym oraz zwartych („Obrona Powietrzna Polski w latach prof. dr hab. Micha∏ Klimecki (Losy ˝o∏nierza po- 1944 – 1949”, „Bitwa o Moskw´”, „Obrona powstaƒczego po 1831 r.). wietrzna stolic 1914-1945”) i przesz∏o 20 artykuObrady podsumowa∏ prof. Wojtasik, podkre- ∏ów poÊwi´conych problematyce obrony powietrzÊlajàc nowatorski charakter wystàpieƒ, które jego nej kraju, obrony przeciwlotniczej wojsk làdowych zdaniem rzuci∏y nowe Êwiat∏o zarówno na kwesti´ i sztuki wojennej wojsk làdowych i lotniczych. Inidowodzenia wojskami powstaƒczymi, jak i na cjator i koordynator dwóch znaczàcych zespo∏omo˝liwoÊci prowadzenia dzia∏aƒ powstaƒczych. wych, wielotomowych przedsi´wzi´ç naukowo-wyBy∏y to przede wszystkim referaty poÊwi´cone ro- dawniczych: „Atlasu Wojskowo-Historycznego” li duchowieƒstwa w powstaniu oraz przebiegowi i opracowania militarnych dziejów ziem polskich. dzia∏aƒ powstaƒczych na Kresach Wschodnich Odznaczony Krzy˝em Kawalerskim Orderu OdRzeczpospolitej. rodzenia Polski, Z∏otym Krzy˝em Zas∏ugi i MedaRed. lem Komisji Edukacji Narodowej. Promotor 5 prac doktorskich. Akademii Obrony Narodowej nr 2/2001 17 Wydarzenia Odby∏y si´ te˝ dwa, pomyÊlnie zakoƒczone, ko lokwia habilitacyjne na Wydziale Strategiczno-Obronnym: dr. Romualda Szeremietiewa (27 lutego), który przedstawi∏ rozpraw´ „O bezpieczeƒstwie Polski w XX wieku”. Recenzenci: prof. prof. Jerzy Kunikowski, Wojciech Materski, Tadeusz Panecki. pp∏k. dr. Stanis∏awa Jarmoszki (23 marca), który przedstawi∏ prac´ Przemiany w Si∏ach Zbrojnych RP pierwszej dekady transformacji ustrojowej. (Analiza zasadniczych przeobra˝eƒ z pog∏´bionà eksploracjà sfery organizacyjnej i spo∏ecznej)”. Recenzenci: prof. prof. Józef Zubek, Janusz Sztumski, Zdzis∏aw Gregorek. hab. Leopold Ciborowski, recenzenci: prof. dr hab. in˝. Czes∏aw Flanek, p∏k dr hab. in˝. Józef Michniak. Wydzia∏ Wojsk Lotniczych i Obrony Powietrznej 20.03. – por. mgr in˝. Rados∏aw Semk∏o („Wspomaganie identyfikacji obiektów w Si∏ach Powietrznych Rzeczypospolitej Polskiej”). Promotor: pp∏k dr hab. in˝. Zbigniew Âwiàtnicki, recenzenci: dr hab. Zbigniew Groszek, kmdr por. dr hab. in˝. Tadeusz Niedziela. Wojskowy Instytut Historyczny OBRONY PRAC DOKTORSKICH Wydzia∏ Strategiczno-Obronny 26.01. – por. SG mgr Maria Karnowska -We rner („Migracja i jej wp∏yw na bezpieczeƒstwo paƒstwa”). Promotor: prof. dr in˝. Tadeusz Jemio∏o, recenzenci: prof. prof. Witold Pokruszyƒski, Kazimierz Staszewski. 21.02. – kpt. mgr in˝. Tomasz Pabich („Logistyka w obronie terytorialnej Rzeczypospolitej Polskiej”). Promotor: dr hab. Leszek Oleksyn, recenzenci: p∏k dr hab. Ryszard Jakubczak, prof. dr hab. Wac∏aw Stankiewicz. 16.03. – mjr mgr Tadeusz Krakowski („Koordynacja dzia∏aƒ uk∏adu militarnego z pozamilitarnym przez terytorialne organy dowodzenia”). Promotor p∏k dr hab. Micha∏ Drost, recenzenci: p∏k dr hab. Józef Marczak, prof. dr hab. Jerzy Kunikowski. Wydzia∏ Wojsk Làdowych 11.01. – pp∏k dypl. Miros∏aw Zielony („System logistyczny zwiàzku taktycznego w walce”). Promotor: p∏k prof. dr hab. in˝. Eugeniusz Nowak, recenzenci: p∏k dr hab. Zbigniew Kwiasowski, kmdr dr hab. in˝. Krzysztof Ficoƒ. 22.01. – kpt. mgr in˝.Piotr Dela („Maskowanie obrony brygady zmechanizowanej”). Promotor: p∏k prof. dr hab. Zbigniew Âcibiorek, recenzenci: doc. dr hab. in˝. Jerzy Telep, p∏k dr hab. Waldemar Kaczmarek. 11.04. – mjr dypl. in˝. Waldemar Scheffs („Organizacja pasywnego rozpoznania radiolokacyjnego w obszarze odpowiedzialnoÊci rozpoznawczej zwiàzku taktycznego”). Promotor: p∏k prof. dr 18 Akademii Obrony Narodowej 13.03. – kpt. mgr Tomasz KoÊmider („Planowanie wojenne w Polsce w latach 1921–26”). Promotor: p∏k prof. dr hab. Lech Wyszczelski, recenzenci: p∏k prof. dr hab. Wies∏aw Wróblewski, p∏k dr hab. Kazimierz Pindel. 6.04 – por. mgr Tomasz Kopaƒski („Narodziny lotnictwa polskiego i jego udzia∏ w walkach o granice II Rzeczypospolitej 1917-21”). Promotor: prof. dr hab. Mieczys∏aw Wrzosek, recenzenci: prof. prof. Andrzej Ajnenkiel, Marian Leczyk. Wszystkim wymienionym, którzy uzyskali awanse naukowe gratulujemy i ˝yczymy dalszych osiàgni´ç badawczych. Red. Patriotyzm Nasz patriotyzm jest Êredniowieczny, zu˝yty, anachroniczny. Wspó∏czesny patriotyzm, jedyny rozumny patriotyzm, to lojalnoÊç wobec Narodu- zawsze, a lojalnoÊç wobec rzàdu – wtedy, gdy na to zas∏uguje. Pami´taj o tym, weê to sobie do serca, ˝yj dla tego, umieraj za to, o ile zajdzie taka koniecznoÊç. M. Twain nr 2/2001 Wydarzenia Nasi goÊcie Ze S∏owacji W dniach 26 – 28 lutego goÊci∏ u nas p∏k Miro slav Liˇska, komendant Akademii Wojskowej w Liptowskim Mikulaszu . GoÊcia szczególnie interesowa∏a struktura organizacyjna AON w zwiàzku z planami utworzenia Wydzia∏u ObronnoÊci i Strategii w kierowanej przez niego uczelni. P∏k Liska ˇ spotka∏ si´ z gen. dyw. B. Balcerowiczem, a tak˝e z kierowniczà kadrà wydzia∏ów naszej uczelni. cenia kadr w AON, utrzymywaniem dyscypliny wojskowej oraz prowadzeniem badaƒ spo∏ecznych w WP. Pytania goÊci dotyczy∏y równie˝ stopni naukowych absolwentów AON, zasobnoÊci biblioteki i liczby stanowisk komputerowych. Przedstawiciele wydzia∏ów zapoznali delegatów ze strukturà akademii, programem studiów na Wydziale Strategiczno – Obronnym oraz na Wydziale Wojsk Lotniczych i Obrony Powietrznej. Prof. Bebler nie ukrywa∏ zafascynowania wielkoÊcià i nowoczesnoÊcià naszej uczelni. Ze S∏owenii W dniach 14 – 18 marca w WIH AON goÊci∏a delegacja s∏oweƒskiego Centrum Badaƒ nad Historià Wojskowà w osobach pp∏k. Karlo Nanuta, pp∏k. Ernesta Anzˇelja i mjr. Zvezdana Markoviça. Celem wizyty by∏o nawiàzanie wspó∏pracy z polskà wojskowà s∏u˝bà historycznà oraz okreÊlenie wspólnych planów naukowo-badawczych na najbli˝szà przysz∏oÊç. S∏oweƒscy historycy wojskowi interesowali si´ polskimi doÊwiadczeniami w pracy naukowo-badawczej, upowszechnianiem tradycji or´˝a polskiego oraz gromadzeniem i opracowywaniem materia∏ów archiwalnych. W czasie rozmów z kierownictwem WIH-u goÊcie zapoznali si´ ze strukturà, zadaniami i celami polskiej s∏u˝by wojskowo-historycznej i jej miejscem w strukturze MON. Wizyta mia∏a zwiàzek z planami utworzenia s∏u˝by historyczno-wojskowej S∏owenii. Na tym tle s∏oweƒscy goÊcie ze zdumieniem przyj´li informacj´ o zamiarach likwidacji WIH-u. 16 marca przebywa∏a w AON delegacja s∏o weƒskich ekspertów z dziedziny bezpieczeƒstwa i obronnoÊci. Delegacj´ tworzyli: prof. dr Anton Bebler, przewodniczàcy s∏oweƒskiej Rady Atlantyckiej, ˇ ˇ i pan Erik Kopacˇ , pracownidoc. dr Zlatko Sabic cy naukowi w Katedrze ObronnoÊci Wydzia∏u Nauk Spo∏ecznych Uniwersytetu w Lublanie oraz pan Vladimir Prebilicˇ , asystent w Katedrze Studiów Obronnych. S∏oweƒskich naukowców, którzy przebywali w naszym kraju w ramach programu promocji Polski jako cz∏onka NATO, interesowa∏a przede wszystkim tematyka zwiàzana z procesem kszta∏- S∏oweƒscy eksperci z dziedziny bezpieczeƒstwa i obronnoÊci na spotkaniu z komendà Wydzia∏u Strategiczno-Obronnego Z Bu∏garii 16 marca w Instytucie Nauk Ekonomicznych AON goÊci∏a dr Ivanka Petkova – dyrektor sofijskiego Instytutu Polityki Ekonomicznej. Wizyta mia∏a zwiàzek z realizacjà projektu pn. „DoÊwiadczenia nowych cz∏onków NATO w osiàganiu kompatybilnoÊci w systemach edukacji wojskowej i szkoleniu”. Pani Petkova zapozna∏a si´ ze strukturà i funkcjonowaniem Instytutu Nauk Ekonomicznych. Z prac naukowo-badawczych prowadzonych w Instytucie szczególnie zainteresowa∏a naszego goÊcia problematyka dotyczàca europejskiej ekonomiki bezpieczeƒstwa. Dr Petkova zaproponowa∏a nawiàzanie wspó∏pracy przy rozwiàzywaniu konkretnych zagadnieƒ z dziedziny ekonomii, a szczególnie ekonomiki obrony. Nasi ekonomiÊci zostali zaproszeni do Sofii na konferencj´ dotyczàcà realizacji wspomnianego projektu. Z Czech W dniach 2 – 5 kwietnia w AON goÊci∏a dele gacja oficerów PSOS z Akademii Wojskowej w Brnie. W sk∏ad delegacji, na której czele sta∏ dziekan Wydzia∏u Dowódczo-Strategicznego Akademii Akademii Obrony Narodowej nr 2/2001 19 Wydarzenia ˇ Gajdow Brnie p∏k. Szt. Gen. doc. in˝. Jiri ˇsik, wchodzili: kierownik Katedry Logistyki ˇ Hanus oraz kierownik p∏k Szt. Gen. in˝. Jiri PSOS p∏k. Szt. Gen. in˝. Milan Kubesa. ˇ Honory gospodarza czyni∏ prodziekan Wydzia∏u Strategiczno-Obronnego p∏k dr hab. in˝. Józef Zubek. Delegacja odby∏a liczne spotkania, w trakcie których wymieniono poglàdy nt. uwarunkowaƒ bezpieczeƒstwa w wymiarze globalnym, europejskim i subregionalnym. Ponadto w ramach dyskusji grup mieszanych wypracowano stanowisko dotyczàce sytuacji w Rosji oraz na Ba∏kanach. Z Portugalii 6 kwietnia w AON goÊcili przedstawiciele Dy rekcji Generalnej ds. Kadr SG Portugalii – p.Raul Maia Oliveira oraz pp∏k Jose Duarte Trindade. Celem wizyty by∏o zapoznanie si´ z organizacjà i funkcjonowaniem naszej uczelni oraz nawiàzanie wspó∏pracy, w tym uzgodnienie ewentualnej wymiany studentów. GoÊcie szczególnie interesowali si´ utrzymaniem dyscypliny w AON, metodami nauczania (przede wszystkim geografii wojennej) i prowadzenia çwiczeƒ poligonowych oraz statusem zawodowym i tytu∏em, który otrzymujà absolwenci akademii. Pytania delegatów dotyczy∏y równie˝ udzia∏u Wojska Polskiego w operacjach pokojowych, a tak˝e prowadzenia badaƒ socjologicznych w si∏ach zbrojnych. EK Portugalscy goÊcie i towarzyszàcy im nasi oficerowie przed gmachem komendy AON 20 Akademii Obrony Narodowej Wyjazdy zagraniczne Na W´gry W dniach 21-23 marca komendant AON gen. dyw. prof. dr hab. Boles∏aw Balcerowicz uczestniczy∏ w XXX Konferencji Komendantów Akademii Wojskowych NATO w Budapeszcie. W pierwszym etapie konferencji uczestniczy∏o 17 komendantów paƒstw cz∏onkowskich NATO oraz przedstawiciele Centrum Marshalla. Gospodarzem konferencji by∏ komendant Akademii W´gierskiej Maj Gen (Rtd) Miklós Szabó, a obradom przewodniczy∏ komendant NATO Defense College Lt Gen dr Hartmut Olboeter. Celem obrad by∏o okreÊlenie dróg i sposobów podniesienia poziomu edukacji przy jednoczesnym wyrównaniu tego˝ poziomu mi´dzy uczelniami wojskowymi ró˝nych paƒstw. Jednym z tematów dyskusji by∏a lansowana przez Amerykanów tzw. edukacja na odleg∏oÊç. Nie poparli jej przedstawiciele Szwecji, Niemiec oraz Polski. Gen. Balcerowicz wyrazi∏ przekonanie, ˝e skomplikowany charakter procesu dydaktycznego wymaga przebywania studentów w grupie oraz zapewnienia im bezpoÊredniego kontaktu z wyk∏adowcami. W drugim etapie konferencji brali udzia∏ reprezentanci szkó∏ i uczelni uczestniczàcych w programie „Partnerstwo dla Pokoju” oraz przedstawiciele paƒstw tzw. Dialogu Âródziemnomorskiego. Prezentacj´ nt. po∏àczonych çwiczeƒ z udzia∏em S∏owacji, Czech i Austrii wyg∏osi∏ komendant austriackiej Akademii Obrony Kraju Gen. Ernest Koning. Stwierdzi∏ on m.in., i˝ podczas mi´dzynarodowych çwiczeƒ nie wystarcza jedynie znajomoÊç j´zyka angielskiego, lecz po˝àdana jest tak˝e znajomoÊç innych j´zyków. Komendant bu∏garskiej Akademii Obrony Lt Gen Anu Angulelov przedstawi∏ wnioski z uczestnictwa w programie „kszta∏cenia na odleg∏oÊç”. Trzeciego dnia konferencji komendanci i dyrektorzy, którzy uczestniczyli w obradach po raz pierwszy, zaprezentowali organizacj´, funkcjonowanie i struktury swoich uczelni. Byli to: komendant Ba∏tyckiej Akademii Obrony – Brig Gen Michael Hesselholt Clemmesen, komendant Centrum Szkolenia Si∏ Zbrojnych Irlandii Brig Gen James Saunderson oraz dyrektor Instytutu Bezpieczeƒstwa Narodowego Algierii Col Mohamed Abolelwahab Rouai. nr 2/2001 Wydarzenia Do Rumunii W dniach 2 – 4 kwietnia trzyosobowa delegacja z Akademii Obrony Narodowej z∏o˝y∏a oficjalnà wizyt´ w rumuƒskiej National Defence College (NDC) oraz Academy for Advanced Military Studies (AAMS), a tak˝e w MON w Bukareszcie. Delegacji przewodniczy∏ komendant AON gen dyw. prof. dr hab. Boles∏aw Balcerowicz. Rektorowi towarzyszyli: p∏k dr hab. Jacek Paw∏owski (dziekan Wydzia∏u S-O) oraz mjr dr Marek Obrusiewicz (adiunkt w Zak∏adzie Dzia∏aƒ Po∏àczonych). Celem wizyty by∏o pog∏´bienie wspó∏pracy z wojskowymi placówkami edukacyjnymi armii rumuƒskiej oraz promowanie wspó∏czesnej polskiej myÊli strategicznej, z uwzgl´dnieniem jej aspektów koalicyjnych. Spotkania z rumuƒskimi gospodarzami poprzedzi∏a, odbyta 2 kwietnia, rozmowa robocza z ambasadorem RP w Bukareszcie Micha∏em Klingerem oraz polskim attach¯ obrony w Rumunii p∏k. Micha∏em Kamiƒskim, który towarzyszy∏ delegacji i wspiera∏ jà organizacyjnie w trakcie ca∏ej wizyty. Podczas spotkania w naszej placówce dyplomatycznej w Bukareszcie ambasador RP przedstawi∏ sytuacj´ polityczno – militarnà Rumunii, stan jej gospodarki oraz si∏ zbrojnych. Zwróci∏ uwag´ na znaczne poparcie spo∏eczne dla idei wstàpienia tego paƒstwa do NATO. Wed∏ug ambasadora, Rumuni oczekujà w tym wzgl´dzie poparcia nowych cz∏onków NATO, w tym tak˝e Polski. 3 kwietnia, na spotkaniu ze s∏uchaczami i przedstawicielami kierownictw uczelni rumuƒskich (NDC i AAMS) oraz reprezentantami g∏ównych resortów Rumunii, gen. Balcerowicz przedstawi∏ informacj´ o Akademii Obrony Narodowej; omówi∏ m. in. histori´, misj´, struktur´ i miejsce uczelni w systemie edukacji narodowej, kierunki kszta∏cenia kadr Wojska Polskiego i kadr administracji cywilnej, potencja∏ naukowy i dydaktyczny, zaanga˝owanie w badania naukowe oraz kontakty z zagranicznymi placówkami edukacyjnymi, w tym paƒstw NATO. Mjr Obrusiewicz przedstawi∏ informacj´ nt. „Strategia obronnoÊci RP w kontekÊcie cz∏onkostwa w NATO”. Prelegent skupi∏ uwag´ na zmianach w polskiej strategii bezpieczeƒstwa i strategii obronnoÊci oraz na czynnikach, które przyczyni∏y si´ do przejÊcia od strategii samodzielnoÊci obronnej do obrony kolektywnej NATO. Tego samego dnia odby∏y si´ spotkania z kierownictwami obu rumuƒskich uczelni wojskowych oraz z szefem Zarzàdu Doktryn i Szkolenia Sztabu Generalnego. Zast´pca komendanta NDC p∏k Michail Ozunu przedstawi∏ misj´, cele i struktur´ uczelni. NDC zajmuje si´ tworzeniem teoretycznych podstaw obronnoÊci, edukacjà i praktycznym formu∏owaniem strategii bezpieczeƒstwa i strategii wojskowej Rumunii. Komendant NDC podlega ministrowi obrony narodowej. Rozmówcy uznali, ˝e ze strony AON najodpowiedniejszy do ewentualnej wspó∏pracy dla NDC jest Wydzia∏ Strategiczno – Obronny. Nasza delegacja zaproponowa∏a skierowanie, w charakterze s∏uchacza, na Podyplomowe Studia Operacyjno-Strategiczne do WSO oficera NDC w stopniu pp∏k/p∏k. Komendant AAMS gen. armii Dumitru Ciofina poinformowa∏ o systemie edukacji wojskowej w Rumunii. Obejmuje on: szkolenia podyplomowe w AAMS, kursy doskonalàce w szko∏ach rodzajów s∏u˝b (Service Schools), kszta∏cenie akademickie w akademiach rodzajów wojsk i s∏u˝b (Service Academic), kszta∏cenie szczebla wy˝szego oficerów i osób cywilnych w szkole wy˝szej (Higher Staff College). Pierwsze trzy formy kszta∏cenia realizowane sà równie˝ w Akademii Technicznej (Technical Academy), Instytucie Medycznym (Institute of Medicine), Wydziale Sportu (Faculty of Sports). Academy for Advanced Military Studies ma w swej strukturze Wydzia∏ Wojsk Po∏àczonych (Joint Arms Faculty), Command & Staff College, Higher Staff College, Centrum J´zyków Obcych, Centrum Wspierania Komputerowego oraz sztab, pion logistyki i pion planowania. Komendant AAMS podlega szefowi Sztabu Generalnego i to stanowisko powinien zajmowaç przed obj´ciem komendy nad uczelnià. Szef Zarzàdu Doktryn i Szkolenia Sztabu Generalnego Ministerstwa Obrony Narodowej Rumunii gen. dyw. Viorel Barloui zapozna∏ delegacj´ ze strukturà i organizacjà szkolenia rumuƒskich si∏ zbrojnych, a tak˝e z post´pami na drodze ich integracji z NATO (przet∏umaczono podstawowe dokumenty normatywne amerykaƒskich si∏ zbrojnych i wdro˝ono je w wojsku), przede wszystkim w 17 bazach szkoleniowych poszczególnych rodzajów si∏ zbrojnych. Pobyt delegacji Akademii Obrony Narodowej w National Defence College oraz Academy for Advanced Military Studies stanie si´, miejmy nadziej´, zaczynem dalszej wspó∏pracy w dziedzinie Akademii Obrony Narodowej nr 2/2001 21 Wydarzenia naukowo-badawczej i dydaktycznej, sprzyjaç tak˝e b´dzie przez wykorzystywanie polskich doÊwiadczeƒ – przystosowaniu rumuƒskich si∏ zbrojnych do wymagaƒ NATO. mjr dr Marek Obrusiewicz Do Niemiec W dniach 19 – 22 lutego trzyosobowa delegacja Akademii Obrony Narodowej przebywa∏a z wizytà w Akademii Dowodzenia Bundeswehry (ADB) w Hamburgu. Delegacji przewodniczy∏ komendant Wydzia∏u Strategiczno-Obronnego p∏k dr hab. Jacek Paw∏owski, a towarzyszyli mu p∏k dr hab. Mariusz Wiatr (kierownik Zak∏adu Dzia∏aƒ Po∏àczonych WSO) oraz kmdr mgr in˝. Piotr Gawliczek (oficer tego Zak∏adu). G∏ównym celem wyjazdu by∏o pog∏´bienie wspó∏pracy z Wydzia∏em Polityki Bezpieczeƒstwa i Strategii, Wydzia∏em Dzia∏aƒ Po∏àczonych oraz nawiàzanie kontaktów roboczych z Mi´dzynarodowym Centrum Clausewitzowskim (ICZ). Podczas spotkania z p. o. komendanta ADB gen. bryg. Ulrichem Heiderem zwróci∏ on uwag´ na mo˝liwoÊci rozszerzania zakresu kszta∏cenia oficerów polskich w ADB oraz niemieckich w AON. Jego zdaniem, oprócz odbywania studiów akademickich, oficerowie polscy mogliby w wi´kszej liczbie uczestniczyç w organizowanych przez ADB kursach specjalistycznych, np. przygotowujàcych do pracy na kluczowych stanowiskach w resorcie obrony i w sztabach mi´dzynarodowych. W rozmowie z dyrektorem nauk gen. bryg. dr. Klausem Wittmanem poruszono tematy zwiàzane z ró˝nymi aspektami kszta∏cenia i pobytu polskich oficerów na studiach w ADB. Gospodarz spotkania podzieli∏ si´ wra˝eniami z ubieg∏orocznej wizyty w AON oraz z uczestnictwa w zorganizowanym na obszarze naszego kraju çwiczeniu pk. „Crystal Eagle”. Wa˝nà cz´Êcià pobytu delegacji w Hamburgu by∏y spotkania z komendantami i pracownikami dydaktycznymi wydzia∏ów. Podczas rozmowy z komendantem Wydzia∏u Polityki Bezpieczeƒstwa i Strategii kmdr. dr. Lennartem Souchonem nawiàzano do ubieg∏orocznego polsko-niemieckiego seminarium oficerów starszych, zorganizowanego przez Akademi´ Europejskà w Waren-Müritz (w przedsi´wzi´ciu tym uczestniczyli równie˝ przedstawiciele Wydzia∏u Polityki Bezpieczeƒstwa i Strategii ADB oraz Wydzia∏u Strategiczno-Obronnego AON). Kmdr Souchon wyrazi∏ m.in. 22 Akademii Obrony Narodowej opini´, ˝e przedsi´wzi´cie to przyczynia si´ do zacieÊnienia stosunków mi´dzy obiema armiami i nadaje im nowe impulsy. Jesienià tego roku organizatorem seminarium b´dzie Wydzia∏ Strategiczno – Obronny AON. Nasi oficerowie zapoznali si´ równie˝ z zadaniami Wydzia∏u Operacji Po∏àczonych oraz z infrastrukturà oddanego do u˝ytku w ubieg∏ym roku nowoczesnego Centrum åwiczeƒ. Podlegajàce Wydzia∏owi OP Centrum zapewnia jednoczesne szkolenie 160 oficerów (w oÊmiu samodzielnych modu∏ach çwiczebnych). W tym celu oddano do u˝ytku çwiczàcych kilka sieci, które ∏àczà oko∏o 200 stanowisk komputerowych. Znajdujàca si´ w tym obiekcie sala ze stanowiskami do t∏umaczenia symultanicznego na 230 miejsc mo˝e m. in. pe∏niç funkcj´ centrum konferencyjnego. P∏k J. Paw∏owski i p∏k M. Wiatr w towarzystwie p∏k. dypl. dr. Udo Ratenhofa. W tle Centrum åwiczeƒ W trzecim dniu pobytu naszej delegacji w ADB p∏k Paw∏owski przedstawi∏ informacj´ dla pracowników Wydzia∏u Polityki Bezpieczeƒstwa i Strategii oraz zaproszonych goÊci nt.: „Strategiczna koncepcja obrony Polski po wstàpieniu do NATO”. Poza gospodarzami, w gronie kilkudziesi´ciu s∏uchaczy znalaz∏o si´ tak˝e 5 oficerów polskich studiujàcych w ADB. Informacja (wyk∏ad w j´zyku niemieckim wzbogacony prezentacjà komputerowà) zosta∏a przyj´ta z du˝ym zainteresowaniem. W ponadgodzinnej dyskusji, jaka wywiàza∏a si´ po informacji, poruszono ró˝ne aspekty bezpieczeƒstwa europejskiego ze szczególnym uwzgl´dnieniem roli obu naszych krajów w jego kszta∏towaniu. Delegacja przeprowadzi∏a tak˝e robocze rozmowy w Mi´dzynarodowym Centrum Clausewitzowskim. Jego kierownik, p∏k dypl. dr Udo Raten- nr 2/2001 Wydarzenia hof, przedstawi∏ cele, zadania i za∏o˝enia organizacyjne oÊrodka oraz zasady wspó∏pracy z dzia∏ajàcym w Niemczech Instytutem Clausewitza. Najbardziej presti˝owym spoÊród przedsi´wzi´ç ICZ, planowanych w roku 2001, ma byç dwudniowe seminarium poÊwi´cone stosunkom polsko-niemieckim. Na zakoƒczenie pobytu w Centrum p∏k Paw∏owski wr´czy∏ p∏k. Ratenhofowi egzemplarz polskiego wydania dzie∏a Carla von Clausewitza „O wojnie”. 22 lutego, podczas po˝egnalnego spotkania, kmdr Souchon nawiàza∏ do planowanego w paêdzierniku br. dwunastego polsko-niemieckiego seminarium oficerów starszych, które zostanie zorganizowane przez WSO. Wst´pnie uzgodniono, ˝e tematyka seminarium ma dotyczyç przede wszystkim ewolucji polityki bezpieczeƒstwa europejskiego, widzianej z perspektywy polskiej i niemieckiej. Wizyta naszej delegacji w Hamburgu przynios∏a wymierne efekty; uzyskane od partnerów niemieckich materia∏y naukowe i szkoleniowe zostanà wykorzystane w kszta∏ceniu naszych studentów, zw∏aszcza w zakresie operacji po∏àczonych. kmdr mgr in˝. Piotr Gawliczek W dniach 3-9 marca w NATO School w Oberammergau odby∏ si´ kurs dowódczo-sztabowy I-53 NATO Joint Operation Centre Course. G∏ównym celem kursu by∏o przedstawienie kompleksu procedur stosowanych przez dowództwa NATO w Joint Operation Centre (JOC). Program kursu m. in. obejmowa∏ aspekty prawne prowadzenia operacji militarnych na przyk∏adzie operacji NATO w Kosowie. W kursie uczestniczy∏o 73 s∏uchaczy, spoÊród których tylko pi´ciu (a wÊród nich kpt. Andrzej Wisz z AON) reprezentowa∏o instytucje paƒstw cz∏onkowskich. Pozostali pracujà w strukturach dowódczych NATO. Kurs umo˝liwi∏ jego uczestnikom poszerzenie wiedzy o strukturze dowództw sojuszniczych i obowiàzujàcych w nich procedurach pracy, szczególnie w zakresie roli JOC w operacjach militarnych. Wiedza ta jest przydatna szczególnie oficerom, którzy pracujà w dowództwach paƒstw cz∏onkowskich i wspó∏pracujà z dowództwami Sojuszu, a tak˝e wyk∏adowcom uczelni wojskowych, zajmujàcym si´ problematykà natowskà. kpt. Andrzej Wisz Do W∏och W dniach 28-30 marca w Akademii NATO w Rzymie odby∏o si´ mi´dzynarodowe seminarium „Przywództwo – ró˝ne koncepcje narodowe oraz udzia∏ w procesie podejmowania decyzji”. Jego inicjatorem by∏a niemiecka fundacja Karl-Theodor-Molinari Stiftung e. V (KTMS). W seminarium uczestniczy∏y delegacje: niemiecka, holenderska, w∏oska, w´gierska, francuska, czeska i polska (∏àcznie 19 osób). W sk∏ad delegacji polskiej wchodzili: p∏k Jan Blajer (g∏ówny specjalista Zarzàdu Systemów Dowodzenia SG WP) oraz kmdr Piotr Gawliczek (Zak∏ad Dzia∏aƒ Po∏àczonych Wydzia∏u Strategiczno-Obronnego AON). Seminarium otworzy∏ Andreas Pruefert, dyrektor fundacji KTMS. Po powitaniu uczestników oraz przedstawieniu za∏o˝eƒ merytorycznych zaprezentowano stanowiska narodowe. Po ka˝dej prezentacji nast´powa∏a seria pytaƒ i odpowiedzi. Ze strony polskiej referat nt.: „Perspektywy przywództwa w si∏ach zbrojnych RP” (opracowany w AON przez kmdr. Gawliczka i pp∏k. dr. Leszka Kanarskiego, w uzgodnieniu z Generalnym Zarzàdem Dowodzenia i ¸àcznoÊci SG WP) przedstawi∏ kmdr Gawliczek. Pytania do referenta dotyczy∏y ró˝norodnych aspektów dowodzenia i przywództwa oraz edukacji w tej dziedzinie, prowadzonej na potrzeby si∏ zbrojnych. Jako uzupe∏nienie problematyki zawartej w referacie nasza delegacja przekaza∏a organizatorom opracowania (ksià˝ki, poradniki i broszury) z tego kr´gu tematycznego. W ramach sesji popo∏udniowej zosta∏y utworzone dwie grupy robocze. Zadaniem pierwszej by∏o wypracowanie propozycji zmian w narodowych koncepcjach przywództwa. Przedmiotem zainteresowania drugiej by∏o okreÊlenie praktycznych dróg dop∏ywu informacji o za∏o˝eniach narodowych koncepcji przywództwa oraz ustalenie sposobów wzajemnego dopasowywania tych koncepcji. Wyniki tych prac zosta∏y poddane pod dyskusj´. W ocenie jego uczestników seminarium nada∏o nowy impuls oraz zarysowa∏o perspektywy wspó∏pracy w dziedzinie przywództwa. Jak wynika z deklaracji organizatorów, wspó∏praca ta ma byç stopniowo rozszerzana na nast´pne kraje (w kolejnym seminarium majà m. in. uczestniczyç przedstawiciele Stanów Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii i Szwecji). kmdr Piotr Gawliczek Akademii Obrony Narodowej nr 2/2001 23 Wydarzenia W Czechach W dniach 21-24 marca p∏k dr in˝. Maciej Ratajczak, szef Centrum Informatyki AON, i p∏k dr in˝. Ryszard Wieleba, pracownik Centrum, przebywali w Akademii Wojskowej w Brnie, gdzie uczestniczyli w konferencji naukowej nt. „Systemy informacji przestrzennej GIS w armii 2001”. W kursie w wi´kszoÊci uczestniczyli oficerowie paƒstw skandynawskich przewidziani na stanowiska w komórkach i organach CIMIC w batalionowej grupie nordycko-polskiej w BoÊni i Hercegowinie oraz w ramach si∏ KFOR w Kosowie. Poza nimi szkolenie odbywali te˝ oficerowie z Estonii, ¸otwy, Polski oraz pracownicy cywilnych instytucji duƒskich zwiàzanych z prowadzeniem dzia∏alnoÊci humanitarnej na rzecz uchodêców. Problemy poruszane w ramach kursu stanowià przedmiot badaƒ naukowych prowadzonych w AON. TreÊci przekazane na kursie zamierza si´ wprowadziç do programu kszta∏cenia realizowanego w AON. W Chorwacji 15 marca pp∏k dr Henryk Binkowski z Katedry Prawa i Bezpieczeƒstwa Mi´dzynarodowego (WSO) przeprowadzi∏ w Rakitje pod Zagrzebiem zaj´cia nt. okreÊlonych przez odpowiednie konwencje mi´dzynarodowe praw i obowiàzków inspektorów i zespo∏ów eskortujàcych. Uczestnicy konferencji naukowej w Brnie Celem konferencji, w której poza gospodarzami bra∏y udzia∏ delegacje z Chorwacji, Litwy, ¸otwy, Niemiec, Polski, S∏owacji, Wielkiej Brytanii, W´gier i W∏och, by∏o zaprezentowanie osiàgni´ç w dziedzinie systemów GIS (Geografic Information System) i ich zastosowaƒ dla celów wojskowych. Na ˝yczenie delegacji polskiej gospodarze konferencji zaprezentowali organizacj´, funkcjonowanie i zasady wykorzystania tutejszego Centrum Symulacji Komputerowej. p∏k Maciej Ratajczak Kurs dla kilkudziesi´ciu oficerów z krajów ba∏kaƒskich zorganizowa∏o Centrum Regionalnej Kontroli i Weryfikacji Zbrojeƒ (RACVIAC). Centrum to utworzono w paêdzierniku 2000 r. w wyni- W Danii W dniach 1 – 6 kwietnia mjr Andrzej Jóêwiak, kpt. Jacek Trembecki i kpt. Przemys∏aw Paêdziorek z Wydzia∏u WLàd uczestniczyli w mi´dzynarodowym kursie CIMIC w Szkole Logistyki Armii Duƒskiej w Aalbork. Celem szkolenia by∏o zapoznanie si´ z podstawowymi zasadami, funkcjami oraz organizacjà CIMIC-u zarówno w sensie ogólnym, jak i w aspekcie obecnie prowadzonych misji. Kurs prowadzili wyk∏adowcy NORDCAPS (porozumienie mi´dzy paƒstwami nordyckimi), doÊwiadczeni w dzia∏aniach CIMIC oficerowie i instruktorzy cywilni paƒstw nordyckich, jak równie˝ zaproszeni goÊcie reprezentujàcy instytucje i organizacje cywilne (Czerwony Krzy˝, policja mi´dzynarodowa, biuro Wysokiego Komisarza ONZ ds. Uchodêców, duƒskie organizacje pozarzàdowe). 24 Akademii Obrony Narodowej Zaj´cia w RACVIAC; na mównicy pp∏k Binkowski ku realizacji postanowieƒ tzw. paktu stabilizacyjnego dla Europy Po∏udniowo-Wschodniej. Stanowi ono forum dialogu i wspó∏pracy paƒstw Pó∏wyspu Ba∏kaƒskiego oraz monitorowania wdra˝ania porozumieƒ mi´dzynarodowych dotyczàcych kontroli i nadzoru procesów rozbrojeniowych. Sk∏ad personelu wojskowo-cywilnego jest mi´dzynarodowy; przewa˝ajà oficerowie z Niemiec, W∏och, Rumunii, Grecji, USA, W´gier i Chorwacji. Na czele placówki stoi oficer chorwacki, zast´pcà jest pu∏kownik niemiecki. Finansowego wsparcia udzielajà przede wszystkim nr 2/2001 Wydarzenia Niemcy. Podstawowà form´ pracy centrum stanowià kursy prowadzone przez kadr´ etatowà oraz wyk∏adowców goÊcinnych – g∏ównie z paƒstw NATO oraz Rosji. pp∏k dr Henryk Binkowski We W∏oszech W dniach 26 – 31 marca pp∏k Henryk Binkowski i kpt. Andrzej ˚arkowski brali udzia∏ w warsztatach, odbywajàcych si´ w Cervii we W∏oszech, poÊwi´conych dyplomacji prewencyjnej. W warsztatach, zorganizowanych m. in. przez w∏adze prowincji Ravenna, uczestniczy∏o 45 osób – ˝o∏nierzy i cywilów reprezentujàcych ró˝ne kraje. Uczestnicy mieli mo˝liwoÊç wymiany informacji oraz doÊwiadczeƒ, m.in. w kwestiach takich jak: wspó∏praca z mediami, u˝ycie wojsk w operacjach humanitarnych czy te˝ szeroko rozumiana dyplomacja prewencyjna. W kolejnych dniach warsztatów by∏y omawiane nast´pujàce tematy: przedsi´wzi´cia polityczne i dyplomatyczne, dzia∏ania wojskowe, u˝ycie si∏ zbrojnych, media i opinia publiczna. Podstaw´ dyskusji stanowi∏y wyk∏ady, które wyg∏osili: prof. V. Naumki (Rosja), ambasador K. Törnudd (Finlandia), Maj Gen C. Bellizona (W∏ochy), Lt Gen C. Jean (W∏ochy), dr. D. Shukman (Wielka Brytania). Warsztaty zakoƒczy∏o uroczyste wr´czenie dyplomów, podczas którego przedstawiono mo˝liwoÊci i perspektywy dalszego rozwiàzywania problematyki dyplomacji prewencyjnej. Poza korzyÊciami natury turystyczno – rekreacyjnej (pobyt na malowniczym wybrze˝u Adriatyku) przedstawiciele AON wynieÊli z warsztatów przekonanie o koniecznoÊci rozwijania tematyki dyplomacji prewencyjnej na gruncie polskim, w tym tak˝e w naszej uczelni. kpt. Andrzej ˚arkowski We Francji W dniach 26-31 marca delegacja AON bra∏a udzia∏ w çwiczeniu mi´dzynarodowym „Europa”, zorganizowanym przez College Interarmees de Defense Szko∏y Wojskowej w Pary˝u. W sk∏ad delegacji wchodzili: p∏k dr hab. Józef Zubek, pp∏k dr Andrzej Ciupiƒski, pp∏k dypl. Ryszard Niedêwiecki, mjr dr Jan Posobiec, kpt. in˝. S∏awomir Pawlikowski i por. in˝. Krzysztof S∏ota. åwiczenie stanowi∏o podsumowanie rocznego okresu studiów mi´dzynarodowych realizowanych w CID. Przedstawiciele naszej uczelni zapoznali si´ ze strukturà organizacyjnà i procesem kszta∏cenia w paryskiej uczelni oraz uczestniczyli w çwiczeniu realizowanym wed∏ug procedur mi´dzynarodowych, spójnych z natowskimi. Gmach Interarmees de Defense W dniach 24-26 kwietnia w Lille we Francji odby∏a si´ doroczna, dwunasta ju˝, Mi´dzynarodowa Konferencja Naukowa ITEC (International Training & Education Conference) poÊwi´cona problemom modelowania i symulacji komputerowych. Oficjalnego otwarcia konferencji dokona∏ senator René Tregou. W obradach, które przebiega∏y w czterech równoleg∏ych sesjach, uczestniczy∏ przedstawiciel AON mjr dr Henryk Spustek, adiunkt Centrum Informatyki. Zakres tematyczny Przed gmachem Lille Grand Palace, gdzie odbywa∏a si´ konferencja, mo˝na by∏o spotkaç zwolenników umacniania pokoju na Êwiecie bez u˝ycia or´˝a, a wi´c w sposób odmienny od doktryny i praktyki NATO konferencji obejmowa∏ zarówno zagadnienia teoretyczne, jak i problematyk´ implementacji komputerowych. Zaprezentowano m. in. symulator dzia∏ania metra w Bilbao (Hiszpania) oraz majàce zastosowanie w medycynie symulacje zjawisk biologicznych. Konferencji towarzyszy∏y prezentacje 120 firm z ca∏ego Êwiata, zajmujàcych si´ symulacjami komputerowymi, po∏àczone z pokazami ich najnowszych produktów. mjr dr Henryk Spustek Akademii Obrony Narodowej nr 2/2001 25 Podyplomowe Studium Operacyjno-Strategiczne Podyplomowe Studium Operacyjno-Strategiczne jest najwy˝szà zorganizowanà formà kszta∏cenia oficerów w Wojsku Polskim. Jest ono prowadzone w Katedrze Strategii na Wydziale Strategiczno-Obronnym. Studium, w którym uczestniczà tak˝e osoby cywilne i oficerowie z zagranicy, przygotowuje do pracy w instytucjach zwiàzanych z bezpieczeƒstwem, a szczególnie – obronnoÊcià paƒstwa, na stanowiskach kierowniczych i wykonawczych, w dowództwach i sztabach wszystkich szczebli, zarówno narodowych, jak i mi´dzynarodowych. W procesie kszta∏cenia przewa˝ajà aktywne formy studiów: konwersatoria, seminaria, çwiczenia, umo˝liwiajàce samodzielne rozwiàzywanie okreÊlonych problemów. Uzupe∏niajà je pokazy oraz podró˝e studyjne, w tym zagraniczne. W bie˝àcym roku akademickim studenci byli we W∏oszech i Czechach. Odbyli te˝ podró˝ studyjnà do kwatery g∏ównej NATO w Brukseli oraz – w ramach tej samej podró˝y – spotkali si´ z przedstawicielami resortów obrony Niemiec i Belgii. Prezentujemy poni˝ej sylwetki s∏uchaczy obecnej edycji PSOS. p∏k dypl. in˝. Józef Adamski (l. 49). Absolwent WSOWZ, ASG im. Frunzego w b. ZSRR, studiów podyplomowych na Uniwersytecie Wroc∏awskim. By∏ m. in. szefem sztabu 13 pz w Ko˝uchowie, oficerem operacyjnym w GZSzB, szefem sztabu i dowódcà 6 pu∏ku zabezpieczenia we Wroc∏awiu, szefem oddzia∏u organizacyjnego w Dowództwie ÂOW. Temat pracy studyjnej: Przygotowanie zasobów rezerw osobowych dla SZ RP. Wybrane problemy. p∏k mgr Jan Cieçka (l. 46). Absolwent WSOWZ i Studiów Peadagogicznych. By∏ m. in. dowódcà kompanii reprezentacyjnej WP, zast´pcà dowódcy pu∏ku ochrony, zast´pcà komendanta Garnizonu Warszawa i dowódcà 10 Warszawskiego Pu∏ku Samochodowego. Temat pracy studyjnej: Kierowanie SZ RP w kontekÊcie koncepcji (idei) przywództwa strategicznego. p∏k dypl. Jerzy Fryczyƒski (l. 44). Absolwent WOSL i ASG WP. By∏ m. in. szefem sztabu 7 pu∏ku lotnictwa bombowo-rozpoznawczego w Powidzu i szefem oddzia∏u operacyjnego w Dowództwie 3 Korpusu Obrony Powietrznej we Wroc∏awiu. Temat pracy studyjnej: Si∏y Powietrzne w Operacjach Po∏àczonych. p∏k dypl. Andrzej Gwadera (l. 49). Absolwent WSO WPanc w Poznaniu i ASG WP. By∏ m. in. starszym oficerem operacyjnym 20 DPanc w Szczecinku, dowódcà 6 pz (2BZ) w Wa∏czu, szefem szkolenia, zast´pcà dowódcy 8 BDOW (Koszalin), zast´pcà dowódcy 8 DOW. Temat pracy studyjnej: SamowystarczalnoÊç transportowa europejskich cz∏onków NATO w operacjach pokojowych (praca zespo∏owa). pp∏k dypl. in˝. Zbynek Janecˇka (l. 41). Czech. Absolwent WSOPanc ˇ Vyskov i AON. By∏ m. in. zast´pcà dowódcy pu∏ku czo∏gów, szefem sztabu i dowódcà batalionu zmechanizowanego w Praslavicach. Uczestnik misji pokojowej SFOR – zast´pca dowódcy batalionu zmechanizowanego w BoÊni i Hercegowinie (1999). Temat pracy studyjnej: Wspó∏dzia∏ania OT Republiki Czeskiej z OT Polski. p∏k Piotr Czerwiƒski (l. 46). Absolwent WSOWPanc w Poznaniu i Akademii WPanc w Moskwie. By∏ m. in. dowódcà 36pzm i 36 BPanc w Trzebiatowie, szefem sztabu dywizji, szefem szkolenia i zast´pcà dowódcy 12 DZ w Szczecinie. Temat pracy studyjnej: SamowystarczalnoÊç transportowa europejskich cz∏onków NATO w operacjach pokojowych (praca zespo∏owa). p∏k dypl. in˝. Peter Cˇokina (l. 42). S∏owak. Wykszta∏cenie ekonomiczne. By∏ m. in. zast´pcà dowódcy bazy lotniczej, szefem logistyki i zast´pcà rektora Akademii Lotniczej w Koszycach. Temat pracy studyjnej: Projektowanie kszta∏tu organizacyjno-funkcjonalnego si∏ zbrojnych a planowanie obronne (na przyk∏adzie Republiki S∏owackiej). 26 Akademii Obrony Narodowej p∏k dypl. Marian Kardyna∏ (l. 51). Absolwent Akademii Ekonomicznej i ASG WP, gdzie ukoƒczy∏ te˝ podyplomowe studia operacyjno-ty∏owe. By∏ m. in. kwatermistrzem – zast´pcà dowódcy 17 pz w Mi´dzyrzecu, zast´pcà kwatermistrza 11 Dpanc w ˚aganiu, szefem logistyki zast´pcà dowódcy 11 DKPanc i szefem sztabu zast´pcà szefa logistyki ÂOW. Temat pracy studyjnej: Strategia bezpieczeƒstwa Polski z punktu widzenia za∏o˝eƒ realizacji polityki gospodarczo-obronnej paƒstwa. nr 2/2001 Na PSOS preferowane jest kszta∏cenie problemowe. Jest ono ukierunkowane na stworzenie teoretycznych i metodycznych podstaw samodzielnego studiowania i rozwiàzywania problemów; wzbogacenie, systematyzacj´ i ugruntowanie wiedzy ogólnej i specjalistycznej (politologicznej, strategicznej i wojskowej) oraz kszta∏towanie cech osobowo-zawodowych, zw∏aszcza przywódczych. Wa˝ne miejsce w systemie edukacji zajmujà spotkania dyskusyjne z praktykami ˝ycia politycznego, wojskowymi, uczonymi, szefami (kierownikami) instytucji systemu bezpieczeƒstwa paƒstwa. W toku studiów prowadzone sà cztery çwiczenia: dwa szczebla strategicznego i dwa – operacyjnego. Pozwalajà one oficerom zdobyç umiej´tnoÊci praktycznego wykorzystania wiedzy teoretycznej do rozwiàzywania problemów dzia∏alnoÊci si∏ zbrojnych w wymiarze narodowym i sojuszniczym oraz nabyç umiej´tnoÊci stosowania procedur dowodzenia i kierowania wojskami wed∏ug standardów NATO. W czasie studiów ka˝dy oficer jest obowiàzany wykonaç co najmniej cztery problemowe, teoretyczne opracowania o treÊci ustalonej przez kierownika grupy. Studia, które trwajà 10 miesi´cy, koƒczà si´ egzaminem i obronà pracy studyjnej. p∏k dypl. Ulrich Kastilan (l. 51). Niemiec. Absolwent Führungsakademie Bundeswehry w Hamburgu, kursów j´zykowych w Niemczech i w Polsce (AON). By∏ m. in. dowódcà pu∏ku Êmig∏owców transportowych i dowódcà 30 pu∏ku lotnictwa wojsk làdowych. Temat pracy studyjnej: Planowanie projektu Zgrupowaƒ Zadaniowych (CJTF) w warunkach operacji innych ni˝ wojna. p∏k dypl. Józef Kisielnicki (l. 48). Absolwent WSOWOPL w Koszalinie i ASG WP. By∏ m. in. szefem sztabu 8 pu∏ku przeciwlotniczego w Koszalinie, zast´pcà szefa i szefem wojsk OPL POW. Temat pracy studyjnej: SamowystarczalnoÊç transportowa europejskich cz∏onków NATO w operacjach pokojowych (praca zespo∏owa). p∏k dypl. Marian Kobielski (l. 47). Absolwent WSOWZ i ASG WP. By∏ m. in. szefem sztabu 29 pcz w ˚aganiu, dowódcà 18 pz w W´drzynie, szefem sztabu 25 BZ w ¸odzi, dowódcà 3BZ w Lublinie. Temat pracy studyjnej: Podstawowe problemy przygotowania i prowadzenia dzia∏aƒ obronnych na obszarze wschodniej Polski wynikajàce ze specyfiki terenu. mjr Eric Kunzelmann (l. 35). Francuz. Absolwent BAC C (Matuz), ESM Saint Cyr (Wy˝sza Szko∏a Oficerska), EAA Draguignan (szko∏a artylerii) i kursu dowódców baterii. Ukoƒczy∏ te˝ Szko∏´ Sztabu (EEM) oraz kierunek: stosunki mi´dzynarodowe na Sorbonie. By∏ m. in. zast´pcà dowódcy i dowódcà baterii AMF3-MLRS oraz nauczycielem j´zyka angielskiego w Strasburgu. Uczestnik: wojny w Zatoce Perskiej, misji pokojowej ONZ w b. Jugos∏awii (UNPROFOR). Temat pracy studyjnej: Skutki mi´dzynarodowe amerykaƒskiego programu NMD. p∏k Kazimierz Pa∏asz (l. 45). Absolwent WSOWPanc w Poznaniu i AWPanc w Moskwie. By∏ m. in. szefem sztabu 11 pcz w Gi˝ycku i 1 pz w Weso∏ej, szefem szkolenia, zast´pcà dowódcy 1 pz, szefem wydzia∏u operacyjnego 1 WDZ, dowódcà 4 BKPanc w Orzyszu, dowódcà 15 BZ w Gi˝ycku, szefem pionu szkolenia 1 WDZ w Legionowie. Temat pracy studyjnej: Sojusz Pó∏nocnoatlantycki wobec rozwoju Wspólnej Europejskiej Polityki Bezpieczeƒstwa i Obrony. Pp∏k dypl. in˝. Antanas Plieskis (l. 45). Litwin. Absolwent Akademii Rolniczej Litwy (1980), kursu oficerskiego przy tej uczelni i WKDO WSOWZ Wroc∏aw. By∏ m. in. dowódcà batalionu ochotników (1993), szefem sztabu i dowódcà ochotników powiatu kowieƒskiego. Temat pracy studyjnej: Wspó∏czesne i prognozowane wyznaczniki systemu obronnego Republiki Litwy. p∏k Ryszard Sorokosz (l. 45). Absolwent WSOWPanc w Poznaniu i AWPanc w Moskwie. By∏ m. in. dowódcà batalionu czo∏gów, szefem sztabu 1 pcz w Elblàgu, dowódcà 100 pz w Elblàgu, dowódcà 9 BKPanc w Braniewie i szefem sztabu 15 DZ w Olsztynie. Temat pracy studyjnej: Ekologiczne uwarunkowania dzia∏alnoÊci si∏ zbrojnych. P∏k dypl. Zbigniew Wójt (l. 46). Absolwent WSOWIn˝ i ASG WP. By∏ m. in. szefem sztabu 6 ppont w G∏ogowie, dowódcà 10 BKPanc w Âwi´toszowie i zast´pcà szefa wojsk in˝ynieryjnych ÂOW. Uczestnik misji pokojowych: w b. Jugos∏awii (zast´pca dowódcy PKW) i na wzgórzach Golan (dowódca PKW). Dowódca wielonarodowego batalionu w pierwszym çwiczeniu pk. „Cooperative Bridge” w Biedrusku, w ramach PdP (1994) i dowódca batalionu polsko-amerykaƒskiego na çwiczeniu pk. „Double Eagle” w W´drzynie. Laureat (2000) „Buzdyganu” – honorowej nagrody redakcji Polski Zbrojnej. Zwyci´zca plebiscytu na najpopularniejszego Wroc∏awianina (2001) pn. „Wielka Wroc∏awska”. Temat pracy studyjnej: Polityczno-wojskowe aspekty przygotowania SZ RP do udzia∏u w mi´dzynarodowych misjach wspierania pokoju. Akademii Obrony Narodowej nr 2/2001 27 Z ˝ycia uczelni Po˝egnania z bronià Z prac Senatu 28 marca odby∏o si´ posiedzenie Senatu AON, któremu przewodniczy∏ rektor gen. dyw. prof. dr hab. Boles∏aw Balcerowicz. W trakcie posiedzenia prorektor ds. naukowych gen. bryg. prof. dr hab. Micha∏ Krauze przedstawi∏ zadania badawcze i g∏ówne przedsi´wzi´cia naukowe planowane w 2001 roku. Prorektor ds. dydaktycznych p∏k prof. dr hab. in˝. Piotr Sienkiewicz oceni∏ (pozytywnie) realizacj´ zamierzeƒ dydaktycznych w pierwszym semestrze, a nast´pnie przedstawi∏ strategi´ edukacyjnà uczelni – rodzaje studiów i liczebnoÊç studiujàcych. Senat dobrze oceni∏ funkcjonowanie zaocznych studiów magisterskich na kierunkach: ekonomicznym (ref. – p∏k dr hab. Jacek Paw∏owski) i historycznym (ref. – prof. dr hab. Andrzej Ajnenkiel) oraz przebieg studiów doktoranckich w roku akademickim 1999/2000 (ref. – p∏k prof. dr hab. Adam Tomaszewski i prof. dr hab. Andrzej Ajnenkiel). Gen. Balcerowicz oceni∏ realizacj´ planów podwy˝szania kwalifikacji naukowych nauczycieli akademickich w 2000 r. Kwestor p∏k mgr Andrzej Lipski przedstawi∏ informacj´ o wyniku finansowym uczelni w roku 2000 oraz omówi∏ sprawy bie˝àce dotyczàce gospodarki finansowej. Przed rozpocz´ciem obrad gen. Balcerowicz wr´czy∏ kpt. pil. Cezaremu WiÊniewskiemu akt powo∏ania na cz∏onka senatu AON. Senat uchwali∏: •Uruchomienie zaocznych studiów magisterskich oraz podyplomowych na kierunku „lotnictwo” (ref. – p∏k prof. dr hab. Wojciech Michalak). •Wyznaczenie na stanowiska profesorów nadzwyczajnych p∏k. dr. hab. Stanis∏awa Jaczyƒskiego oraz p∏k. dr. hab. Macieja Szczurowskiego (ref. – prof. Ajnenkiel). •Dofinansowanie remontu sto∏ówki akademickiej i op∏at za zakwaterowanie w Internacie Asystenta (ref. – p∏k dr Jan Szymczyk). Red. 28 Akademii Obrony Narodowej W ostatnim okresie szeÊciu kolejnych oficerów naszej uczelni rozsta∏o si´ z mundurem: P∏k prof. dr hab. in˝. Stanis∏aw Antczak (odszed∏ z wojska 25 lutego), szef Katedry Systemów Kierowania i Zabezpieczenia WLiOP. Urodzony w 1941 r. S∏u˝b´ wojskowà rozpoczà∏ w 1960 r. jako podchorà˝y Oficerskiej Szko∏y Radiotechnicznej w Jeleniej Górze, którà ukoƒczy∏ w 1962 r. W 1971 r. ukoƒczy∏ studia na Wydziale Cybernetyki WAT. Doktoryzowa∏ si´ w 1979 r., habilitowa∏ w 1986 r., a profesur´ (nauk wojskowych) uzyska∏ Gen. Balcerowicz dzi´kuje p∏k. Antczakowi za wieloletnià s∏u˝b´ w 1992 r. Od 1971 r. pe∏ni∏ s∏u˝b´ w ASG WP gdzie kolejno awansowa∏, od st. asystenta do docenta. W 1991 r. zosta∏ szefem Katedry (stanowisko profesora) Kierowania i Zabezpieczenia WLOP w Wydziale WLiOP AON. W 1982 r. ukoƒczy∏ kurs taktyczno – operacyjny WOPK w ZSRR, a w 1991 r. odby∏ sta˝ naukowy w Akademii Wojskowej w Brnie. W swojej dzia∏alnoÊci naukowej zajmowa∏ si´ (i jako autor, i jako kierownik zespo∏ów badawczych) m. in. problematykà dowodzenia si∏ami powietrznymi oraz ocenà efektywnoÊci systemów obrony powietrznej. nr 2/2001 Z ˝ycia uczelni Autor kilku podr´czników (m. in. „Systemy kierowania i uzbrojenia w polskich si∏ach powietrznych” i „Podstawy dowodzenia si∏ami powietrznymi”). Promotor 12 prac doktorskich. Odznaczony m. in. Krzy˝em Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. P∏k Antczak pozosta∏ w AON w Wydziale WLiOP na stanowisku cywilnego profesora. P∏k dr hab. Józef St´pak (odszed∏ z wojska 31 stycznia), profesor nadzw. w Wydziale Strategiczno-Obronnym. Urodzony w 1945 r. S∏u˝b´ wojskowà rozpoczà∏ w 1964 r. jako podchorà˝y WOSWIn˝ we Wroc∏awiu, którà ukoƒczy∏ w 1967 r. Po ukoƒczeniu (1975) ASG WP zosta∏ pracownikiem naukowo-badawczym w Katedrze Taktyki Wojsk In˝ynieryjnych. W 1982 r. odby∏ praktyk´ na stanowisku zast´pcy dowódcy pu∏ku ds. liniowych. Doktor (1987) i dr hab. nauk wojskowych (1991). Od 1992 r. szef Katedry Analiz i Prognozowania Obronnego w Wydziale S-O. Od 1996 r. profesor nadzwyczajny AON. Odznaczony m. in. Z∏otym Krzy˝em Zas∏ugi. Po odejÊciu z wojska kontynuuje dzia∏alnoÊç edukacyjnà w szkolnictwie cywilnym. P∏k mgr Jerzy Adamkiewicz (odszed∏ z wojska 15 lutego), starszy wyk∏adowca w Wydziale WLiOP. Urodzony w 1943 r. Zawodowà s∏u˝b´ wojskowà rozpoczà∏ jako technik uzbrojenia lotniczego. Po ukoƒczeniu (1977 r.) Wojskowej Akademii Politycznej w Warszawie i WAP w ZSRR (1980) by∏ m. in. wyk∏adowcà w Wy˝szej Oficer- Studenci WWLiOP ˝egnajà p∏k. Adamkiewicza skiej Szkole Lotniczej w D´blinie i zast´pcà dowódcy 13 pu∏ku lotnictwa transportowego. Od 1988 r. s∏u˝y∏ w ASG WP jako st. wyk∏adowca, a nast´pnie (od 1991 r.) w AON jako dowódca kursu w Wydziale WLiOP. Po ukoƒczeniu (1998) Podyplomowego Studium Pedagogiki w AON ponownie (od 1999 r.) na stanowisku st. wyk∏adowcy. Animator i organizator ˝ycia kulturalnego i propagator aktywnoÊci turystyczno-krajoznawczej wÊród studentów. Odznaczony m. in. Krzy˝em Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. P∏k mgr Jakub Winnicjusz Krzy˝anowski (odszed∏ z wojska 31 stycznia), kierownik Zak∏adu Technologii Kszta∏cenia AON. Urodzony w 1948 r. S∏u˝b´ wojskowà rozpoczà∏ jako podchorà˝y OSWPanc w Poznaniu, którà ukoƒczy∏ w 1969 r. Nast´pnie s∏u˝y∏ m. in. jako dowódca kompanii w 1WDZ. Po ukoƒczeniu (1978) ASG WP by∏ pracownikiem naukowo-dydaktycznym Wojskowej Akademii Politycznej, gdzie te˝ ukoƒczy∏ studia pedagogiczne i studium pedagogiki kultury. Od 1990 r. w AON, poczàtkowo jako st. wyk∏adowca, a nast´pnie kierownik ZTK. Przez krótki czas kierowa∏ te˝ Wydzia∏em Wydawniczym AON. Zas∏u˝ony inicjator i popularyzator nowych technologii kszta∏cenia w AON. Odznaczony m. in. Z∏otym Krzy˝em Zas∏ugi. Po odejÊciu z wojska rozpoczà∏ prac´ w szkolnictwie cywilnym. Kpt. mgr Tadeusz Ekiert (odszed∏ z wojska 31 stycznia), kierownik Klubu AON. Urodzony w 1960 r. S∏u˝b´ wojskowà rozpoczà∏ w 1979 r. jako podchorà˝y WSOWZmech we Wroc∏awiu, którà to uczelni´ ukoƒczy∏ w 1983 r. Od 1985 r. instruktor wydzia∏u politycznego w ASG WP, a od 1990 r. oficer wydzia∏u kultury i oÊwiaty w AON, od 1998 r. kierownik Klubu AON. S∏u˝àc w AON, ukoƒczy∏ w 1998 r. wy˝sze studia pedagogiczne i Zaoczne Podyplomowe Studia Edukacji Obronnej (2000). W cywilu zajà∏ si´ prywatnà dzia∏alnoÊcià wydawniczà. Kpt. mgr Edward Puciƒski (odszed∏ z wojska 12 stycznia), zast´pca kwestora AON. Urodzony w 1964 r. S∏u˝b´ wojskowà rozpoczà∏ w 1984 r. jako podchorà˝y WSOSK w Poznaniu. W latach 1988 – 1992 oficer i st. oficer Wydzia∏u Finansów ASG (AON). Od 1992 r. zast´pca szefa wydzia∏u ekonomiczno-finansowego (kwestora) AON. Akademii Obrony Narodowej nr 2/2001 29 Z ˝ycia uczelni W 1998 r. uzyska∏ stopieƒ magistra ekonomii w AON. 11 kwietnia zwrócono si´ do ministra obrony narodowej o kolejne spotkanie w celu przedstawienia spraw wymagajàcych szybkich rozstrzygni´ç. Sà to sprawy: os∏ony socjalnej kadry w zwiàzku z redukcjà si∏ zbrojnych; mieszkalnictwa; ochrony zdrowia oraz warunków funkcjonowania organów przedstawicielskich kadry zawodowej. Zwrócono si´ ponadto o zgod´ na zwo∏anie w III dekadzie czerwca zgromadzenia wszystkich m´˝ów zaufania si∏ zbrojnych w celu okreÊlenia przysz∏oÊci organu przedstawicielskiego. W pakiecie dokumentów przes∏anych ministerstwu znalaz∏o si´ tak˝e stanowisko konwentu w sprawie os∏on i rekonwersji kadry w zwiàzku z redukcjà SZ RP. Konwent uwa˝a, ˝e niezale˝nie od uprawnieƒ wynikajàOficerowie ˝egnani przez gen. Balcerowicza; stojà w szeregu od lewej: cych z innych przepisów nale˝y rozp∏k J. Krzy˝anowski, kpt. T. Ekiert, kpt. E. Puciƒski wa˝yç szereg przedsi´wzi´ç os∏onowych, w stosunku do kadry, bez Odchodzàcych z armii oficerów uroczyÊcie po- wzgl´du na wys∏ug´ lat w s∏u˝bie, ze szczególnym ˝egna∏ komendant AON gen. dyw. prof. dr hab. uwzgl´dnieniem sytuacji tych ˝o∏nierzy zawodoBoles∏aw Balcerowicz, który podzi´kowa∏ im za wych, którzy w dniu zwolnienia nie nabyli prawa ofiarnà s∏u˝b´ w Wojsku Polskim i ˝yczy∏ sukce- do zaopatrzenia emerytalnego. PodkreÊlono kosów i wszelkiej pomyÊlnoÊci w ˝yciu cywilnym. niecznoÊç przywrócenia tzw. p∏acowej rewaloryzaRed. cji emerytur, co mog∏oby stanowiç istotnà zach´t´ dla starszej kadry do odchodzenia z wojska. Ustosunkowano si´ te˝ do dotychczasowych dzia∏aƒ rekonwersyjnych, podkreÊlajàc ich marginalne znaczenie. Zaproponowano w tej kwestii m.in. nast´pujàce Êrodki zaradcze: zwi´kszenie liczby komórek organizacyjnych w terenie, podniesienie rangi osób zajmujàcych si´ rekonwersjà, pozyskiwanie funduszy pozabud˝etowych, o˝ywienie martwych dotychczas przepisów o pierwszeƒKonwent Dziekanów Korpusu Oficerów WP stwie zatrudnienia by∏ych ˝o∏nierzy zawodowych w marcu i kwietniu podejmowa∏ nast´pujàce na stanowiskach zwiàzanych z obronnoÊcià w addzia∏ania zmierzajàce do poprawy warunków ministracji rzàdowej i samorzàdowej, w tym ˝ycia i s∏u˝by ˝o∏nierzy zawodowych. i w MON. 12 marca wystosowano pismo do premiera Wyra˝ono przekonanie, ˝e projekt ustawy w sprawach mieszkaniowych. Wyra˝ono w nim „os∏onowej” powinien byç cz´Êcià pakietu dokuniepokój Êrodowiska wojskowego o losy zanego- mentów dotyczàcych programu przebudowy i mowanego wczeÊniej projektu ustawy o zakwatero- dernizacji si∏ zbrojnych, podobnie jak ustawa waniu ˝o∏nierzy zawodowych. PodkreÊlono brak w sprawie finansowania programu. przekonania Êrodowiska wojskowego, ˝e nowa p∏k Pawe∏ CieÊlar ustawa rozwià˝e nabrzmia∏e problemy mieszkaniowe kadry. Ponowiono proÊb´ o zmian´ podleg∏oÊci WAM i jej zreformowanie. Z teki m´˝a zaufania oficerów AON 30 Akademii Obrony Narodowej nr 2/2001 Z ˝ycia uczelni Wieczór autorski Andrzeja Zaniewskiego 27 lutego w Klubie AON odby∏o si´ spotkanie autorskie znanego pisarza Andrzeja Zaniewskiego z ˝o∏nierzami s∏u˝by zasadniczej. Urodzony w 1940 r. w Warszawie pisarz debiutowa∏ w 1958 r. na ∏amach „G∏osu Wybrze˝a” jako poeta. Zwiàzany by∏ z orientacjà poetyckà „Hybrydy”. Autor zbiorów poezji: Przed siebie (1967), Podró˝ (1968), Fot. Klub Front otwarty (1970) oraz powieÊci: Âmierç Arlekina (1988), Cywilizacja ptaków (1996), Szczur (1995), Cieƒ szczuro∏apa (1997), Król Tanga (1997). Laureat kilku nagród na konkursach i festiwalach literackich. Dzieƒ Kobiet Uczestnicy spotkania mi∏o sp´dzili czas przy kawie. W imieniu komendy AON p∏k Szymczyk obdarowa∏ zebranych publikacjami wydawnictwa Bellona. Kulminacyjnym punktem wieczoru by∏ goràco przyj´ty wyst´p Wojciecha M∏ynarskiego i Wies∏awa Go∏asa. Koncert by∏ zorganizowany przez Klub AON i Urzàd Gminy Warszawa- Rembertów nie tylko w zwiàzku z Dniem Kobiet, ale i dla uczczenia z∏otych godów obchodzonych przez kilka par ma∏˝eƒskich mieszkajàcych w Rembertowie. Fot. Klub Uroczyste spotkanie „Rodziny Wojskowej” Z okazji Dnia Kobiet 8 marca w Klubie AON odby∏o si´ uroczyste spotkanie zorganizowane przez Stowarzyszenie „Rodzina Wojskowa”. Przewodniczàca pani Bronis∏awa Dziedzic powita∏a goÊci, wÊród których byli: El˝bieta Suchecka przewodniczàca Ko∏a nr 3 D´by – Rembertów Âwiatowego Zwiàzku ˚o∏nierzy AK, p∏k Tadeusz Siemaszko, wiceprezes warszawskiego Wojewódzkiego Zwiàzku By∏ych ˚o∏nierzy Zawodowych i Oficerów Rezerwy WP, p∏k dr Jan Falkowski, dyrektor fundacji kultury w wojsku (ARTWOJ), p∏k Jan Szymczyk, zast´pca komendanta szef logistyki AON oraz ks. pra∏at pp∏k S∏awomir ˚arski, dziekan wojsk làdowych. Akademii Obrony Narodowej nr 2/2001 31 Z ˝ycia uczelni NIEMIECKI DESANT SYMFONICZNY Wojskowi muzycy, którymi dyrygowa∏ kpt. Christoph Scheibling, zaprezentowali utwory Antonio Vivaldiego, Gustawa Holsta, Niccolo Paganiniego, Benjamina Brittena, Johannesa Brahmsa i Ludwiga van Beethovena. Parafialna orkiestra „Victoria”, prowadzona przez p∏k. rez. Juliana Kwiatkowskiego, wykona∏a II Orkiestra Kameralna Bundeswehry w Akademii 9 kwietnia o godz. 14.30 na p∏ycie stadionu AON przy ul. Stra˝ackiej wylàdowa∏ Êmig∏owiec transportowy CH-53G ze smyczkowà Orkiestrà Kameralnà Bundeswehry na pok∏adzie. Kameralna Orkiestra Korpusu Muzycznego Bundeswehry przylecia∏a na zaproszenie ks. pra∏ata mgr. Edwarda ˚mijewskiego – proboszcza parafii Matki Boskiej Zwyci´skiej. Orkiestra wystàpi∏a w Warszawie na trzech koncertach, w tym 10 kwietnia w akademii. Na zaproszenie komendanta AON, Urz´du Gminy Warszawa-Rembertów i parafii w koncercie m. in. uczestniczyli: prymas Polski ks. kardyna∏ Józef Glemp i prezydent Warszawy Pawe∏ Piskorski. Obecni byli tak˝e komendant AON gen. dyw. prof. dr hab. Boles∏aw Balcerowicz oraz burmistrz gminy WarszawaRembertów Krzysztof Osiƒski. Licznie przyby∏a równie˝ spo∏ecznoÊç wojskowa i cywilna Rembertowa. S∏owo powitalne wyg∏osi∏ ks. pra∏at Edward ˚mijewski, który zadedykowa∏ koncert prymasowi Glempowi z okazji XX-lecia jego pasterzowania KoÊcio∏owi Polskiemu, a tak˝e podzi´kowa∏ rektorowi AON za pomoc w organizacji pobytu orkiestry w Warszawie. W imieniu w∏adz gminy goÊci powita∏ burmistrz Krzysztof Osiƒski. Wieczór, w którym poza muzykami z Bundeswehry uczestniczyli artyÊci rodzimi: orkiestra rembertowska „Victoria” oraz soliÊci, rozpocz´∏o wykonanie hymnów narodowych Polski i Niemiec. Fot. Z. Rutkowski Powitanie na làdowiskuw Rembertowie Fot. Waldemar Jarzàbek Zdj´cie pamiàtkowe orkiestry przed wejÊciem do Klubu AON 32 Akademii Obrony Narodowej nr 2/2001 Z ˝ycia uczelni nàce oklaski. Koncert niewàtpliwie by∏ wydarzeniem, które na d∏ugo pozostanie w naszej pami´ci. Ewa Kostka Fot. Klub Podzi´kowania za wspania∏y wyst´p; oklaski na stojàco Orkiestr´ Kameralnà Bundeswehry tworzà muzycy wybrani spoÊród ˝o∏nierzy odbywajàcych obowiàzkowà s∏u˝b´ wojskowà. Orkiestra zapewnia opraw´ muzycznà uroczystoÊci paƒstwowych i wojskowych organizowanych przez Bundeswehr´. Muzycy w mundurach majà za sobà liczne sukcesy artystyczne, które ugruntowa∏y renom´ zespo∏u w Niemczech i za granicà. Orkiestra stacjonuje w Siegburgu. Fot. Waldemar Jarzàbek M∏odoÊç wspó∏gra∏a z dojrza∏oÊcià artyrstycznà Orkiestra „Victoria” powsta∏a w 1997 r. z inicjatywy ks. pra∏ata Edwarda ˚mijewskiego. Jej cz∏onkami w zdecydowanej wi´kszoÊci sà wychowankowie orkiestry – uczniowie i uczennice podstawowych i Êrednich szkó∏ Rembertowa oraz studenci wy˝szych uczelni warszawskich. Orkiestra nagra∏a dwie p∏yty kompaktowe: „Kol´dy w tradycyjnym opracowaniu” i „PieÊni religijno-patriotyczne”. cz´Êç „Nowoczesnej suity barokowej” oraz towarzyszy∏a solistom: Irinie Makowieckiej, Robertowi Dymowskiemu, El˝biecie Hijewskiej i Beacie Zywer. Punktem kulminacyjnym wieczoru by∏o wspólne wykonanie „Guten Abend”, „Gut Nacht” Johannesa Brahmsa oraz „Hymnu Europy” Ludwiga van Beethovena w aran˝acji Herberta von Karajana (fina∏ IX Symfonii na kanwie „Ody do radoÊci” F. Schillera). Gdy wybrzmia∏y ostatnie dêwi´ki monumentalnego dzie∏a Beethovena, rektor AON podzi´kowa∏ artystom za wspania∏y wyst´p – dyrygentom wr´czy∏ te˝ symboliczne upominki. Do podzi´kowaƒ do∏àczy∏ si´ prymas Glemp, który pob∏ogos∏awi∏ artystów i zgromadzonà publicznoÊç. Kunszt wykonania i wspania∏y, urozmaicony repertuar wywar∏y na Fot. Waldemar Jarzàbek publicznoÊci ogromne wra˝enie, Wspólny koncert obu orkiestr w Galerii Porczyƒskich czego wyrazem by∏y d∏ugo niemilk- Akademii Obrony Narodowej nr 2/2001 33 Z ˝ycia uczelni Stowarzyszenie „Rodzina Wojskowa” Cele te z powodzeniem realizuje na „rembertowskim gruncie” Ko∏o nr 5 Stowarzyszenia, znane z licznych inicjatyw s∏u˝àcych m. in. wychowaniu zdrowotnemu, ochronie dzieci przed patologiami spo∏ecznymi oraz pomagajàcych zorganizowaç racjonalny wypoczynek. Ostatnio np. z prelekcjà nt. dobrych obyczajów wystàpi∏ by∏y dyplomata wojskowy p∏k Andrzej Bortnowski. Odby∏o si´ te˝ spotkanie z kosmetyczkà, która radzi∏a paniom jak dbaç o urod´ na wiosn´. AktywnoÊç rembertowskiej „Rodziny Wojskowej” jest g∏ównie zas∏ugà przewodniczàKo∏o nr 3 przy AON. Cz∏onkinie cej Ko∏a nr 5 paStowarzyszenia Rodzin Wojskowych ni Bronis∏awy podczas jednego ze spotkaƒ Dziedzic, dzia∏aczki znanej od wielu lat i wielce zas∏u˝onej dla wojskowej spo∏ecznoÊci Rembertowa. EK -kontynuacja przedwojennych tradycji Stowarzyszenie „Rodzina Wojskowa” jest ogólnopolskà organizacjà Êrodowiskowà skupiajàcà ˝ony ˝o∏nierzy zawodowych, by∏ych ˝o∏nierzy zawodowych i pracowników Wojska Polskiego. Do udzia∏u w pracach Stowarzyszenia zapraszane sà równie˝ osoby niezwiàzane ze Êrodowiskiem wojskowym. Wycieczka w Góry Sto∏owe zorganizowana w latach 50. przez Lig´ Kobiet Rodzin Wojskowych przy ASG WP Swoje tradycje organizacja wywodzi z powo∏anego w lutym 1925 r. w obecnoÊci Marsza∏ka Józefa Pi∏sudskiego Stowarzyszenia „Rodzina Wojskowa”. Pierwszà przewodniczàcà Stowarzyszenia by∏a ˝ona gen. Daniela Konarzewskiego – Wincentyna Konarzewska, a honorowà przewodniczàcà – ˝ona Marsza∏ka – Aleksandra Pi∏sudska. W okresie powojennym podobnà rol´ spe∏nia∏a poczàtkowo Liga Kobiet Rodzin Wojskowych, a nast´pnie (w latach 1959-1990) Organizacja Rodzin Wojskowych. W kwietniu 1991 r. reaktywowane Stowarzyszenie uzyska∏o osobowoÊç prawnà. Dzia∏alnoÊç statutowa Stowarzyszenia opiera si´ na w∏asnych Êrodkach, sk∏adkach cz∏onkowskich, dotacjach celowych MON oraz pomocy finansowej instytucji i osób prywatnych. W 1995 r. Stowarzyszenie podpisa∏o porozumienie o wspó∏pracy z resortem obrony narodowej. Jego ideà jest popularyzowanie si∏ zbrojnych i problemów obronnoÊci, a tak˝e integrowanie Êrodowiska rodzin wojskowych i prowadzenie wielop∏aszczyznowej dzia∏alnoÊci kulturalno-oÊwiatowej i sportowo-rekreacyjnej. 34 Akademii Obrony Narodowej Âwi´to liceum koÊciuszkowskiego 23 marca doroczne Êwi´to szko∏y obchodzili uczniowie i pedagodzy LI Liceum Ogólnokszta∏càcego im. Tadeusza KoÊciuszki. Uroczysta akademia z tej okazji odby∏a si´ w Klubie Akademii Obrony Narodowej, która sprawuje patronat nad szko∏à. Sporym zainteresowaniem cieszy∏y si´ te˝ sympozja informatyczne („XII Forum M∏odych” i „Informatyka na us∏ugach edukacji”) oraz historyczne („Walka i m´czeƒstwo narodu polskiego”). W ramach tego ostatniego z uczniami spotkali si´ przedstawiciele organizacji kombatanckich: pani El˝bieta Suchecka – przewodniczàca Ko∏a nr 3 D´by ÂZ˚AK, Henryk Majewski, wiceprezes Zarzàdu Zwiàzku Sybiraków i p∏k rez. Janusz WiÊniewski – prezes Ko∏a nr 55 Zwiàzku b. ˚o∏nierzy Zawodowych i Oficerów Rezerwy WP. nr 2/2001 Z ˝ycia uczelni Wieczór z muzykà i taƒcem 6 kwietnia w Klubie AON odby∏ si´ wyst´p Reprezentacyjnego Zespo∏u Artystycznego WP. akwarelowà. Maluje przede wszystkim pejza˝e i architektur´, a tak˝e martwà natur´. Artysta prezentowa∏ swoje prace na wielu wystawach indywidualnych, m. in. w Galerii Sztuki DWP, Dowództwie Wojsk OTK, Klubie AON, Klubie Garnizonowym Wojsk OPK, Klubie DWP „Iskra”. Bra∏ równie˝ udzia∏ Licznie przyby∏a spo∏ecznoÊç wojskowa i cywilna Rembertowa wys∏ucha∏a wiàzanki pieÊni mi´dzywojennych oraz m. in. tak popularnych pieÊni, jak: Czerwone maki, Marsz Mokotowa, We’ll me- w wystawach zbiorowych, m. in. w Wojskowej Amatorskiej Wystawie „PrzemyÊl 79”, Warszawskiej Wystawie Sztuki Nieprofesjonalnej Towarzystwa Przyjació∏ Sztuki Plastycznej DWP. W kwietniu swoje prace malarskie prezentowa∏ Zbigniew Dziwosz. Fot. Klub et again, Glory, Glory Hallelujah!, Don’t cry for me Argentina w wykonaniu solistów (m. in. Eweliny Haƒskiej, El˝biety Przepiórskiej, Miros∏awa Wójciuka, Romana Koguta) oraz chóru. Tancerze zaprezentowali u∏aƒskiego mazura, oberka, kujawiaka, taniec argentyƒski z baletu „Why not” oraz ˚o∏nierskie igraszki. Trafnie dobrany i Êwietnie wykonany repertuar zosta∏ goràco przyj´ty przez widzów. Artysta mieszka i pracuje w Warszawie. Malarstwo uprawia od 1968 roku. Jest twórcà wszechstronnym: maluje pastelami, temperami i farbami olejnymi. Pos∏uguje si´ piórkiem oraz technikà mieszanà (piórko, kreda i farba). Inspiruje go przede wszystkim natura, stàd najcz´stszym tematem jego prac jest pejza˝. W latach 1985-1990 organizowa∏ plenery malarskie i rzeêbiarskie, wyda∏ cztery albumiki rysunku (w tuszu). Laureat kilku nagród i wyró˝nieƒ za udzia∏ w wystawach indywidualnych i zbiorowych. Cz∏onek Towarzystwa Artystów Plastyków Bemowa i Stowarzyszenia Marynistów Polskich. Wystawy malarstwa w Klubie W marcu br. w Klubie AON mogliÊmy oglàdaç wystaw´ malarstwa Leona Burzca. Klub AON wystawia∏ prace tego artysty ju˝ po raz trzeci. Leon Burzec urodzi∏ si´ w 1926 r. w BrzeÊciu nad Bugiem. Jest frontowym ˝o∏nierzem Wojska Polskiego, w którym przes∏u˝y∏ 33 lata. Rysunkiem i malarstwem interesuje si´ od najm∏odszych lat. Najch´tniej pos∏uguje si´ technikà Akademii Obrony Narodowej nr 2/2001 35 Nasze tradycje JANUSZ WOJTASIK POLSKIE SZKOLNICTWO WOJSKOWE W DOBIE POROZBIOROWEJ1 Trzeci rozbiór Polski, wymazujàc z mapy politycznej Europy paƒstwo polskie, zlikwidowa∏ polskie szkolnictwo wojskowe w kraju. Jednak˝e polscy patrioci, tworzàc w 1797 r. Legiony Polskie u boku Francji, widzieli tak˝e potrzeb´ szkolenia wojskowego i ogólnego ˝o∏nierzy. Gen. Jan Henryk Dàbrowski chcia∏ widzieç w Legionach zarodek odrodzenia przysz∏ej armii polskiej i odrodzenia moralnego ca∏ego narodu polskiego. Od poczàtku wi´c w Legionach Polskich we W∏oszech oraz póêniej w Legii Naddunajskiej, dowodzonej przez gen. Karola Kniaziewicza, organizowano szko∏y wojskowe, w których uczono musztry, regulaminów i s∏u˝by polowej. Dowódca Legionów dba∏ tak˝e o wykszta∏cenie ogólne swych ˝o∏nierzy, zak∏adajàc tzw. „Instytut”. W tym oÊrodku uczono m∏odych ˝o∏nierzy j´zyków obcych, matematyki, geografii i historii; propagowano tak˝e wÊród nich patriotyzm i postawy obywatelskie. W tym czasie w zaborze pruskim w∏adze zorganizowa∏y w Che∏mnie i w Kaliszu Korpusy Kadetów dla dzieci polskich pochodzenia szlacheckiego w wieku 8-10 lat. Nauka trwa∏a 1 rok w dwóch klasach. Uczono j´zyka niemieckiego i francuskiego, poczàtków arytmetyki i geografii, historii Prus i historii naturalnej, rysunków wojskowych, geometrii i fortyfikacji. Absolwentów wysy∏ano nast´pnie do Korpusu Kadetów w Berlinie, gdzie prowadzono wy˝szy kurs nauk wojskowych oraz çwiczenia w musztrze. Celem obu Korpusów Kadetów by∏o przyspieszenie germanizacji polskiej m∏odzie˝y szlacheckiej. Z chwilà powstania Ksi´stwa Warszawskiego Korpusy Kadetów znalaz∏y si´ pod polskim zarzàdem. Ich generalnym komendantem zosta∏ Stanis∏aw Potocki. Formalnie dost´p do tych szkó∏ mieli wszyscy obywatele Ksi´stwa Warszawskiego, w praktyce jednak pierwszeƒstwo przys∏ugiwa∏o synom wojskowych, urz´dników paƒstwowych i szlachty. Tylko wyjàtkowo przyjmowano wybitnie uzdolnionych synów ch∏opskich. Autor jest prof. dr. hab., kierownikiem Zak∏adu Nowo˝ytnej Historii Wojskowej WIH AON. 36 Akademii Obrony Narodowej Program nauki upodobniono do programu szkó∏ departamentowych. Z przedmiotów wojskowych uczono tylko fortyfikacji, szermierki i musztry, tote˝ absolwenci pragnàcy poÊwi´ciç si´ karierze wojskowej wst´powali do s∏u˝by wojskowej jako podoficerowie i dopiero po kilku latach, s∏u˝àc w pu∏kach, otrzymywali stopieƒ oficerski. W pracy wychowawczej w Korpusach Kadetów wzorowano si´ na Szkole Rycerskiej, k∏adàc szczególny nacisk na wychowanie moralne. Opracowano nowy katechizm moralny, w którym na czo∏owym miejscu postawiono system wyró˝nieƒ i kar oraz bogaty ceremonia∏ wojskowy. W 1808 r. na bazie 1 batalionu artylerii utworzono w Warszawie Szko∏´ Zak∏adowà Artylerii i In˝ynierii; mieÊci∏a si´ ona w Arsenale. Szko∏à kierowa∏a Rada Dyrekcyjna, która opracowa∏a program nauczania oraz zasady wychowania. W sk∏ad tej Rady wchodzili: pp∏k Rydel jako jej przewodniczàcy oraz kpt. kpt. Firling, Hauschildt, Su∏kowski – jako cz∏onkowie. W Szkole uczy∏o si´ 48 s∏uchaczy, których list´ zatwierdza∏ osobiÊcie Minister Wojny. Nauka w zasadzie trwa∏a dwa lata i tylko wyjàtkowo dla najzdolniejszych trzy lata (klasa dodatkowa). Uczniowie po przejÊciu miesi´cznej próby otrzymywali broƒ i umundurowanie Do szko∏y przyjmowano ˝o∏nierzy, którzy zobowiàzywali si´ do oÊmioletniej s∏u˝by wojskowej. W programie znalaz∏y si´ takie przedmioty, jak: arytmetyka, geometria, geometria praktyczna, solidometria, trygonometria, algebra, rysunki techniczne, topografia, architektura cywilna i wojskowa, fortyfikacje sta∏e i polowe, artyleria teoretyczna, pirotechnika, j´zyk francuski i rosyjski, historia i geografia2. Dodatkowo w klasie trzeciej wyk∏adano hydraulik´, fizyk´ i geografi´ astronomicznà. Co pó∏ roku z przedmiotów wyk∏adanych odbywa∏y si´ egzaminy publiczne w obecnoÊci Rady Dyrekcyjnej. Opuszczajàcy mury szkolne absolwenci otrzymywali stopnie oficerskie, pozostawiajàc pisemne zobowiàzanie o respektowaniu przepisów szkolnych. W 1809 r. Szko∏a Zak∏adowa Artylerii i In˝ynierii zosta∏a przemianowana na Szko∏´ Elementarnà Artylerii i In˝ynierii. Jej komendantem zosta∏ pp∏k Gutkowski. Do szko∏y przyjmowano ch∏opców w wieku 14-20 lat pod warunkiem, ˝e umieli czytaç i pisaç i znali poczàtki arytmetyki, geometrii i obcych j´zyków3. Wy˝szy poziom reprezentowa∏a Szko∏a Aplikacyjna Artylerii i In˝ynierii, powo∏ana do ˝ycia w Warszawie dekretem z 11 lutego 1809 r. By∏a to nr 2/2001 Nasze tradycje pierwsza wy˝sza uczelnia wojskowa na ziemiach szko∏a, w której obok przedmiotów ogólnokszta∏polskich. Nauka w niej trwa∏a tylko rok, a ucz´sz- càcych wyk∏adano równie˝ przedmioty wojskowe. czaç do niej mog∏y zarówno osoby cywilne w wie- Z przedmiotów ogólnokszta∏càcych uczono: j´zyku 16-24 lat, jak i ˝o∏nierze s∏u˝by czynnej, jeÊli ka ojczystego, ∏aciny, francuskiego i niemieckiego, nie przekroczyli 30 roku ˝ycia. W organizowaniu matematyki, fizyki, chemii, historii polskiej i poszko∏y ogromnà rol´ odegrali oficerowie francu- wszechnej, historii naturalnej, logiki, nauki o konscy: gen. Pelletier, p∏k Bontemps oraz jej komen- stytucji, religii, kaligrafii i rysunków, w koƒcu szerdant – pp∏k Rouget. Program nauczania obejmo- mierki, taƒców i Êpiewu. Przedmioty wojskowe wa∏: geometri´ wykreÊlnà z rysunkami, mate- obejmowa∏y histori´ wojskowoÊci, organizacj´ matyk´ wy˝szà, architektur´, fortyfikacje sta∏e wojska, taktyk´, fortyfikacj´, artyleri´, miernici polowe oraz artyleri´ i j´zyki two, architektur´ i rysunki, a tak˝e obce. Dobór kandydatów do musztr´ piechoty5. Szko∏y by∏ niezwykle staranny, W 1820 r. za sprawà w. ks. Kontym bardziej ˝e liczba uczniów stantego wprowadzono w Korpusie by∏a ograniczona do 12. Kadetów nowe programy, w wyniku WÊród nauczajàcych w Szkoczego szko∏a nabra∏a bardziej wojle Aplikacyjnej widzimy: Johna skowego charakteru. Ograniczono Joachima Liveta – profesora wi´c przedmioty ogólnokszta∏càce, matematyki z Politechniki Parya rozszerzono musztr´ i nauk´ artyskiej, Piotra Aignera – profesora lerii; wprowadzono tak˝e letnie architektury w Warszawie, J. obozy çwiczebne. Odtàd kadeci reKamiƒskiego, Konkowskiego, J. krutowali si´ przewa˝nie ze szlachP. Skoczyƒskiego. J´zyków obty. Przyjmowano do szko∏y od 100 cych uczyli Rousseau i Rojecki. do 240 ch∏opców w wieku 12-13 lat. Szko∏´ Aplikacyjnà ukoƒczy∏o Ogromna wi´kszoÊç (oko∏o 75%) wielu póêniejszych wybitnych z nich otrzymywa∏a stypendium ; dowódców, m. in.: gen. Józef reszta wywodzàca si´ z rodzin boBem, gen. Ignacy Pràdzyƒski, gatszych swojà nauk´ op∏aca∏a. gen. Wojciech Chrzanowski, p∏k Wi´kszoÊç absolwentów trafia∏a do Gen. Ignacy Pràdzyƒski Klemens Ko∏aczkowski. W sumie pu∏ków na stanowiska podoficerów, w okresie Ksi´stwa Warszawskiego w Szkole Apli- skàd z czasem awansowa∏a do stopni oficerskich. Tylko najzdolniejszych kierowano do Szko∏y Aplikacyjnej nauki pobiera∏o 48 absolwentów4. Jeszcze ˝ywszy rozwój szkolnictwa wojskowego kacyjnej. nastàpi∏ w Królestwie Kongresowym (1815Komendantem szko∏y w Kaliszu do 1821 r. by∏ 1830). Armia Królestwa, której trzon stanowi∏y gen. Józef Wasilewski, a po nim p∏k Ignacy Mykadry z okresu wojen napoleoƒskich, nie mog∏a cielski. Po wybuchu powstania listopadowego zadowalaç w∏adz rosyjskich. Od poczàtku stara∏y w 1830 r. kadeci z∏o˝yli przysi´g´ na wiernoÊç ojsi´ one eliminowaç z armii doÊwiadczonych ofice- czyênie i masowo pospieszyli do szeregów porów dawnego wojska, a na ich miejsce wprowadziç wstaƒczych. Po upadku powstania w∏adze rosyjnowych, wykszta∏conych i wychowanych we w∏a- skie srodze zemÊci∏y si´ na szkole kaliskiej, snych szko∏ach oficerskich. W tym celu powo∏ano rozwiàzujàc Korpus Kadetów i wywo˝àc uczniów do ˝ycia cztery szko∏y wojskowe: Korpus Kadetów do szkó∏ junkierskich w g∏´bi imperium. w Kaliszu, Szko∏´ Podchorà˝ych Piechoty i Jazdy Utworzone przez w. ks. Konstantego w 1815 r. w Warszawie, Szko∏´ Aplikacyjnà Artylerii i In˝y- Szko∏y: Podchorà˝ych Piechoty i Podchorà˝ych nierii w Warszawie oraz Zimowà Szko∏´ Artylerii Jazdy mia∏y kszta∏ciç i wychowywaç oficerów – na w Warszawie. mod∏´ planów i oczekiwaƒ wielkiego ksi´cia. Korpus Kadetów w Kaliszu powsta∏ na bazie Pierwsza ze szkó∏ mieÊci∏a si´ w oficynach Pa∏acu Korpusu Kadetów z czasów pruskich i szko∏y woj- ¸azienkowskiego, druga zaÊ – w pa∏acu ¸ubieƒskowej o tej nazwie, istniejàcej w okresie Ksi´stwa skich przy ulicy Królewskiej w Warszawie. Warszawskiego. Do 1820 r. szko∏a, tak jak inne Podchorà˝owie tych szkó∏ rekrutowali si´ ze szko∏y wojewódzkie, podlega∏a Komisji Rzàdowej wszystkich zaborów i przewa˝nie wywodzili si´ ze Wyznaƒ Religijnych i OÊwiecenia. W tym czasie Êredniej szlachty. Aby dostaç si´ do szkó∏ podchoby∏a to czteroklasowa, póêniej szeÊcioklasowa rà˝ych, kandydaci musieli najpierw jako kadeci Akademii Obrony Narodowej nr 2/2001 37 Nasze tradycje ods∏u˝yç po kilka lat w pu∏ku piechoty bàdê jazdy. mantycznej. Nic wi´c dziwnego, ˝e zawiàzane Stamtàd te˝ byli kierowani do Szkó∏ Podchorà- w 1828 r. pod wodzà ppor. Piotra Wysockiego taj˝ych. Do Szko∏y Podchorà˝ych Piechoty przyjmo- ne sprzysi´˝enie szybko opanowa∏o ca∏à Szko∏´ wano przewa˝nie oko∏o 200 ˝o∏nierzy-kadetów, Podchorà˝ych Piechoty i znacznà cz´Êç Szko∏y Podchorà˝ych Jazdy. W nocy 29 listopada 1830 r. a do Podchorà˝ych Jazdy oko∏o 1006. Podstawowymi komórkami organizacyjnymi 161 podchorà˝ych wysz∏o z Wysockim na ulice i szkoleniowymi obu Szkó∏ Podchorà˝ych by∏y tzw. Warszawy. Za bohaterstwo wykazane w powstaniu brygady, tworzone przez 32 ludzi. Podchorà˝owie oko∏o 30% wychowanków szkó∏ podchorà˝ych najpierw przechodzili szkolenie pojedynczego ˝o∏- otrzyma∏o Krzy˝ Virtuti Militari; wielu z nich ponierza, potem zaÊ – w zakresie plutonu, kompanii, leg∏o w walkach. Obok Szkó∏ Podchorà˝ych Piechoty i Jazdy od batalionu i pu∏ku. Zapoznawali si´ tak˝e z organizacjà i dzia∏aniami bojowymi na szczeblu brygady 1825 r. funkcjonowa∏a w Warszawie Zimowa i dywizji. Du˝y nacisk k∏adziono na g∏oÊne wyda- Szko∏a Artylerii, w której szkolili si´ kadeci i podwanie komend, dok∏adnà znajomoÊç s∏u˝by we- oficerowie artylerii. Zaj´cia w niej odbywa∏y si´ wn´trznej oraz çwiczenia z bronià, fechtowanie tylko zimà, od listopada do marca. Komendantem i p∏ywanie. W koƒcowych latach istnienia Króle- szko∏y by∏ Francuz p∏k Valentin d`Hauterive, stwa Kongresowego wi´kszà uwag´ zwracano na a uczono w niej fortyfikacji, teorii i praktyki artysporzàdzanie rysunków topograficznych, wyrób lerii, taktyki, matematyki i s∏u˝by piechoty. Pomateria∏ów palnych oraz na matematyk´ wy˝szà, ziom nauki by∏ doÊç wysoki, dzi´ki kadrze Êwietartyleri´ i strategi´7. W Szko∏ach Podchorà˝ych nych wyk∏adowców i instruktorów, wÊród których Piechoty i Jazdy osobnà grup´ stanowili junkrzy, by∏o nawet kilku profesorów Szko∏y Aplikacyjnej. Absolwenci szko∏y zazwyczaj barczyli kadeci rosyjscy, majàcy tak˝e dzo szybko w swych pu∏kach awanoddzielnych instruktorów. sowali na oficerów; ∏àcznie do Szko∏ami Podchorà˝ych szcze1830 r. wyszkolono 54 oficerów argólnie interesowa∏ si´ w. ks. Kontylerii. stanty. OsobiÊcie opracowywa∏ reOgromne zas∏ugi w dziele bugulamin, rozk∏ad zaj´ç i plany dowy wy˝szych kadr wojskowych s∏u˝by. W jego obecnoÊci odbywadla armii Królestwa Polskiego po∏y si´ te˝ na Placu Saskim co dwa nios∏a powsta∏a w 1820 r. Szko∏a lata koƒcowe egzaminy. Kadet, Aplikacyjna Artylerii i In˝ynierii. któremu w czasie egzaminu poUczelnia ta zorganizowana wed∏ug wierzano komend´ pu∏ku, mia∏ projektów gen. gen. Piotra Karola pierwszeƒstwo do awansu na podBontempsa i Maurycego Hauke, porucznika. W praktyce oznaczazatwierdzonych przez cara Alek∏o to, i˝ kadet dopiero po co najsandra I, przygotowywa∏a wy˝mniej trzech latach s∏u˝by szych oficerów do pracy w Sztabie w wojsku (wliczajàc w to pobyt Gen. Maurycy Hauke G∏ównym; sta∏a si´ ona najwy˝szà w pu∏ku i w szkole) mia∏ szans´ szko∏à wojskowà Królestwa Polawansu na podporucznika. Wódz naczelny sam promowa∏ podchorà˝ych na ofice- skiego. Dobór s∏uchaczy by∏ bardzo staranny; rów, sam te˝ mianowa∏ komendantów szkó∏. przyjmowano zazwyczaj wyró˝niajàcych si´ absolPierwszym komendantem Szko∏y Podchorà˝ych wentów Korpusu Kadetów, aspirantów artylerii Piechoty by∏ (do 1821 r.) kpt. Franciszek Paczkow- oraz podoficerów. Przechodzili oni trudny egzaski, po nim zaÊ funkcj´ t´ pe∏ni∏ (do 1830 r.) pp∏k min konkursowy. Do 1821 r. przyjmowano zaledKsawery Ol´dzki. Komendantem Szko∏y Podcho- wie 16 s∏uchaczy, w nast´pnych latach 24. Program nauczania wzorowany by∏ na paryrà˝ych Jazdy zosta∏ pp∏k Franciszek Czarnowski, skiej szkole politechnicznej i obejmowa∏: matemaoficer 4 pu∏ku strzelców konnych8. Szkolenie i wychowanie podchorà˝ych prowa- tyk´, geometri´ wykreÊlnà, fizyk´, chemi´, archidzi∏a liczna kadra instruktorska. Podchorà˝owie tektur´, fortyfikacje sta∏e i polowe, topografi´ znajdowali si´ tak˝e pod silnymi wp∏ywami Towa- i geodezj´, strategi´, pirotechnik´ oraz nauk´ j´rzystwa Patriotycznego, patriotycznej m∏odzie˝y zyków obcych: rosyjskiego, francuskiego i nieakademickiej i wojskowej, wreszcie literatury ro- mieckiego. 38 Akademii Obrony Narodowej nr 2/2001 Nasze tradycje Na szczególnie wysokim poziomie wyk∏adano matematyk´ i fizyk´ z zakresu dynamiki, hydrodynamiki i hydrostatyki. Wyró˝niç tak˝e wypada wyk∏ady z chemii nieorganicznej i organicznej oraz z zakresu budownictwa wodnego, làdowego i komunikacyjnego. W zakresie nauk wojskowych na wyró˝nienie zas∏ugujà urozmaicone zaj´cia z taktyki, w ramach której wyk∏adano organizacj´ wojska, zasady taktyczne dzia∏aƒ bojowych. Na dobrym poziomie pozostawa∏y te˝ zaj´cia z szeroko poj´tej nauki artylerii. Rozpatrywano wi´c problemy konstrukcji dzia∏, lawet i wozów oraz produkcji Êrodków wybuchowych i celowniczych. To samo mo˝na powiedzieç o zaj´ciach z zakresu fortyfikacji; s∏uchacze studiowali zarówno zasady teoretyczne budowy umocnieƒ sta∏ych i polowych, jak i ich praktyczne zastosowanie w terenie. Do tego dochodzi∏y interesujàce zaj´cia z taktyki zdobywania i obrony twierdz. W zaj´ciach praktycznych z topografii zwracano uwag´ na wykonywanie zdj´ç terenu, kreÊlenie map i dokonywanie pomiarów triangulacyjnych. W procesie dydaktycznym szeroko wykorzystywano laboratoria i bibliotek´ naukowà. W miar´ potrzeb organizowano podró˝e naukowe oraz wizyty poglàdowe do zak∏adów przemys∏owych. Do realizacji tak szerokiego programu anga˝owano cz´sto najwybitniejszych w Królestwie profesorów, wÊród których m. in. byli: prof. Józef Karol Skrodzki – znakomity fizyk, Rafa∏ Skolimowski – wybitny matematyk, in˝ynier Fryderyk Rossman, prof. Józef Koriot9. Jeszcze inni to: p∏k Klemens Ko∏aczkowski, kpt. Józef Paszkowski, kpt. Jasuwski, kpt. Feliks Pancer, kpt. A. Kitajewski, kpt. J. Krzy˝anowski. Francuskiego uczy∏ Miko∏aj Chopin – ojciec Fryderyka. Komendantem Szko∏y Aplikacyjnej by∏ p∏k Józef Sowiƒski, a dyrektorem nauk p∏k Klemens Ko∏aczkowski. Do 1830 r. uczelni´ ukoƒczy∏o oko∏o 100 podporuczników „uczonych” broni: kwatermistrzostwa, in˝ynierii, artylerii i saperów. Nie wszyscy absolwenci zostali wykorzystani w wojsku Królestwa zgodnie ze swymi kwalifikacjami; a˝ oko∏o 40 z nich s∏u˝y∏o w piechocie10. Wybuch powstania listopadowego (1830-1831) i koniecznoÊç wydatnego powi´kszenia szeregów wojska postawi∏y na porzàdku dziennym potrzeb´ wyszkolenia wi´kszej liczby oficerów. Tymczasem wszystkie dotychczasowe szko∏y wojskowe zawiesi∏y swà dzia∏alnoÊç, a kadra i s∏uchacze udali si´ na pole walki. Próbowano temu zaradziç organi- zujàc tymczasowe szko∏y wojskowe. W grudniu 1830 r. powo∏ano w Warszawie Szko∏´ Legii Akademickiej, w której po krótkim przeszkoleniu absolwentów awansowano na podporuczników i wcielano do pu∏ków piechoty. Wyk∏adowcami byli profesorowie Szko∏y Aplikacyjnej. Podobnà „szko∏´ instrukcyjnà dla oficerów, podoficerów i ˝o∏nierzy” powo∏a∏ w Telszach na ˚mudzi gen. Onufry Jacewicz, dowódca powstania powiatu telszewskiego11. Po upadku powstania listopadowego polskie szkolnictwo wojskowe mog∏o si´ rozwijaç ju˝ tylko na emigracji. Pierwsze polskie szko∏y wojskowe powsta∏y na terytorium Francji, poniewa˝ tutaj skupi∏a si´ najliczniejsza emigracja polska (byli genera∏owie, oficerowie i ˝o∏nierze armii powstania listopadowego), która nie wyzby∏a si´ myÊli wznowienia w kraju powstania zbrojnego w celu odzyskania niepodleg∏oÊci Polski. W wrzeÊniu 1832 r. gen. Karol Kniaziewicz zorganizowa∏ w skupisku emigracyjnym w Be˜anson pierwszy kurs wojskowy dla kilkunastu m∏odych emigrantów w zakresie szkolenia pojedynczego ˝o∏nierza oraz na szczeblu plutonu i batalionu. Chodzi∏o o przygotowanie kadr oficerskich dla przysz∏ego powstania. Nast´pny kurs wojskowy zorganizowa∏o w lutym 1833 r. w Bourges Towarzystwo Pomocy Naukowej. Uczono tam taktyki piechoty i jazdy, strategii, fortyfikacji, matematyki wy˝szej, artylerii i kartografii, zaj´cia praktyczne obejmowa∏y zaÊ musztr´ pieszà i konnà oraz sztuk´ w∏adania bronià palnà i bia∏à. Podobne kursy wojskowe w latach 1832-1833 organizowano w Avignon i Cahors. Najwi´kszego rozmachu szkolenie wojskowe w skupiskach polskich emigrantów przybra∏o w samym Pary˝u. Od 1833 r. do 1870 r. niemal bez przerwy organizowano tutaj polskie szko∏y wojskowe. Najwi´kszego znaczenia nabra∏a szko∏a zorganizowana w 1833 r. przez ks. Adama Czartoryskiego. Wyk∏adano w niej taktyk´ piechoty (p∏k K. Paprocki), taktyk´ jazdy (gen. F. Sznajde), artyleri´ (kpt. M. Hauke), topografi´ (kpt. P. Pogonowski) i architektur´ (Rymgay∏∏o)12. Z myÊlà o przysz∏ym powstaniu zbrojnym w kraju emigracja wiele uwagi poÊwi´ci∏a kszta∏ceniu m∏odzie˝y polskiej we francuskich szko∏ach wojskowych (tylko w latach 1833-1838 dotyczy∏o to 87 Polaków). Z czasem, wraz ze s∏abni´ciem nadziei na rych∏e wznowienie walki zbrojnej w kraju liczba kursów wojskowych na emigracji Akademii Obrony Narodowej nr 2/2001 39 Nasze tradycje mala∏a. Rozkwita∏o za to polskie piÊmiennictwo W trakcie studiów z przedmiotów wojskowojskowe (gen. gen. Józef Bem, Wojciech Chrza- wych wyk∏adano: strategi´ (gen. W. Chrzanownowski, Ludwik Mieros∏awski, p∏k Ludwik By- ski), taktyk´ piechoty (p∏k K. Paprocki), nauk´ strzonowski, i in.), rozpatrujàce problem przysz∏e- o artylerii (kpt. D. Bielski) in˝ynieri´ wojskowà go powstania. (kpt. in˝. Izbicki), topografi´ Dopiero poczàtek lat czteri rysunki topograficzne (R. Wedziestych przyniesie ponowne so∏owski), taktyk´ jazdy oraz nao˝ywienie na odcinku kszta∏cenia uk´ szermierki. Prowadzono te˝ wojskowego. W 1841 r. powsta∏e çwiczenia z musztry i broni palw Pary˝u Towarzystwo Wychowanej, k∏adàc nacisk na wykszta∏nia Narodowego, zwiàzane ze cenie oficera armii regularnej. stronnictwem zachowawczo-konSzko∏a istnia∏a do 1848 r. Wi´kserwatywnym ks. Adama CzartoszoÊç jej absolwentów i wychoryskiego (Hotel Lambert), zorgawanków pod wodzà p∏k. K. Panizowa∏o na przedmieÊciu Pary˝a prockiego uda∏a si´ do Niemiec, (Batignolles) szko∏´ Êrednià dla a nast´pnie do Poznania i wzi´∏a dzieci emigrantów, w której wyudzia∏ w powstaniu wielkopolk∏adano tak˝e nauki wojskowe: skim 1848 r. 14 elementy taktyki, architektury Odczuwajàc brak oficerów wojskowej oraz çwiczenia wojskopodczas tego˝ powstania, gen. we i szermierk´. W posiedzeniach Ludwik Mieros∏awski zorganizorady szko∏y uczestniczyli generawa∏ w Poznaniu Legi´ Akade∏owie Józef Dwernicki i Francimickà, którà przekszta∏ci∏ Gen. Wojciech Chrzanowski szek Sznajde. Ponad 50 absolwenw szko∏´ podchorà˝ych piechoty, tów szko∏y zdoby∏o szlify oficerskie w armii jazdy i artylerii. Ale wkrótce, wraz z upadkiem francuskiej. powstania, szko∏a ta przesta∏a istnieç. W 1842 r. do organizowania kursów wojskoW okresie Wiosny Ludów Polacy jeszcze kilwych przystàpi∏o tak˝e Towarzystwo Demokra- kakrotnie podejmowali wysi∏ki odrodzenia poltyczne Polskie – stronnictwo obejmujàce lewicowe skiego szkolnictwa wojskowego na emigracji – i centrowe kr´gi emigracji polskiej we Francji. wszystko z myÊlà przygotowania kadr wojskowych Z jego polecenia Ludwik Mieros∏awski i Józef w razie wznowienia walki zbrojnej w kraju. MaWysocki utworzyli w Pary˝u kursy wojskowe, na my wi´c próby w 1848 r. utworzenia szko∏y wojktórych przerabiano organizacj´ wojska, zasady skowej w Bolonii przez Polaków ochotników do strategii i taktyki piechoty, jazdy i artylerii; wyk∏a- armii piemonckiej króla Karola Alberta, który dano równie˝ fortyfikacje polowe oraz histori´ prowadzi∏ wojn´ z Austriakami; ochotnicy rozpowojen13. cz´li nawet çwiczenia wojskowe15. W 1849 r. poJeszcze wi´ksze znaczenie mia∏a Polska Szko∏a dobne próby podj´li na terenie Turcji ks. Adam Wojskowa funkcjonujàca w Pary˝u w latach 1846- Czartoryski i gen. Józef Bem. 1848. Jej powstanie wiàza∏o si´ z nap∏ywem do Znacznie wi´ksze efekty w zakresie szkolenia Francji nowej fali uchodêców po upadku powsta- wojskowego przynios∏a, dzia∏ajàca w latach 1849nia krakowskiego w 1846 r. Narodzi∏ si´ wówczas 1871 i kierowana przez gen. Koczarskiego Szko∏a w kr´gach ks. Adama Czartoryskiego zamys∏ utwo- Wy˝sza Polska na Montparnasse w Pary˝u. Co rzenia szko∏y, która by przygotowywa∏a m∏odzie˝ prawda by∏a to szko∏a ogólnokszta∏càca, ale miado okreÊlonych zawodów, a jednoczeÊnie da∏a ∏a ambicj´ przygotowywania polskiej m∏odzie˝y szersze podstawy wiedzy wojskowej. Kandydat do do francuskich szkó∏ wojskowych. Dlatego w proSzko∏y musia∏ spe∏niaç okreÊlone minima. Przede gramie przewidywano przekazanie elementarnej wszystkim musia∏ nale˝eç do zwolenników Hotelu wiedzy wojskowej w zakresie piechoty, jazdy, toLambert, nast´pnie powinien mieç ukoƒczonà ma- pografii i musztry wojskowej. Szko∏´ mia∏o ponoç tematyk´ ni˝szà, mieç nienagannà opini´ moralnà, ukoƒczyç a˝ 600 absolwentów, a wielu z nich rzeokreÊlone zdolnoÊci i zami∏owanie do zawodu woj- czywiÊcie zosta∏o przyj´tych do francuskich szkó∏ skowego. A nade wszystko musia∏ zdaç egzaminy wojskowych w Saint-Cyr i Metzu, a potem walwst´pne z matematyki, historii i geografii. czy∏o w powstaniu styczniowym16. 40 Akademii Obrony Narodowej nr 2/2001 Nasze tradycje W koƒcu lat pi´çdziesiàtych i przed wybuchem dla przysz∏ego powstania w Polsce by∏ doÊç rozlepowstania styczniowego o˝ywionà dzia∏alnoÊç na g∏y. Obok wyk∏adów i zaj´ç z regulaminów piechoniwie organizowania polskiego szkolnictwa woj- ty, jazdy i artylerii oraz wyk∏adów z historii wojen, skowego na emigracji rozwinà∏ gen. Ludwik Mie- strategii, fortyfikacji polowych i geografii Polski, ros∏awski. W 1859 r. utworzy∏ on w Belgii szko∏´ prowadzono tak˝e zaj´cia z pirotechniki, topograwojskowà dla polskiej m∏odzie˝y akademickiej, fii, musztry i szermierki. åwiczono równie˝ dziaw której szkoli∏ przysz∏ych oficerów w zakresie ∏oczyny, jazd´ konnà, fechtunek, uprawiano gimdowodzenia plutonem. W nast´pnym roku widzi- nastyk´. Zaj´cia prowadzili wytrawni specjaliÊci, my go ju˝ w Pary˝u, gdzie z gen. Józefem Wysoc- jak: gen. Ludwik Mieros∏awski, gen. Józef Wysockim organizuje Szko∏´ Wojskowà. Wyk∏adano ki, mjr Józef Czapski, mjr W∏adys∏aw Englert, kpt. w niej strategi´ wojen rewolucyjnych (gen. Ludwik Kosiƒski, kpt. Adolf Dulfus, rtm. Aleksander ¸oMieros∏awski), taktyk´ walki piechoty (kpt. Rudz- dzia-Rogaliƒski, rtm. Stefan Jordan-Stojowski, ki), taktyk´ walki artylerii (Marian Langiewicz) kpt. Zygmunt Padlewski, por. por. S∏u˝ewski, Pai jazdy (kpt. Czapski) oraz musztr´ wojskowà (kpt. we∏ Suzin, W∏adys∏aw Kossowski, Stankiewicz, Celiƒski). Majàca perspektywy rozwojowe Szko∏a Marian Langiewicz, i inni19. Wojskowa w Pary˝u zosta∏a jednak zamkni´ta Realizacja tego programu nastr´cza∏a jednak w 1861 r. na skutek interwencji ambasadora rosyj- trudnoÊci. Zawiód∏ przede wszystkim sam Ludwik skiego u w∏adz francuskich; by∏ to bowiem okres Mieros∏awski, nie majàcy fachowych i moralnych wyraênego ocieplenia w stosunkach francusko- ro- kwalifikacji na wychowawc´ i kierownika Polskiej Szko∏y Wojskowej we W∏oszech. Dopiero po zastàsyjskich17. Warte szczególnego przypomnienia jest pieniu, go w lutym 1862 r., przez gen. Józefa Wyutworzenie i funkcjonowanie Polskiej Szko∏y Woj- sockiego, a tak˝e po przeniesieniu szko∏y do Cuskowej we W∏oszech w latach 1861-1862. Do jej neo, gdzie by∏y lepsze warunki koszarowe i place zorganizowania dosz∏o, jak si´ zdawa∏o, w sytuacji çwiczeƒ, praca w Polskiej Szkole Wojskowej nabrami´dzynarodowej pomyÊlnej dla sprawy polskiej. ∏a w∏aÊciwego rytmu20. Oto W∏ochy w tym czasie przyst´powa∏y do zdecySzko∏´ tworzy∏y trzy wydzia∏y: piechoty, kawaledowanej walki o swe zjednoczenie i pe∏nà suwe- rii i artylerii, z których najliczniejszy by∏ wydzia∏ rennoÊç. Obawia∏y si´ one wybuchu kolejnej woj- piechoty. Na czele ka˝dego z nich stali g∏ówni inny z Austrià, w której po stronie austriackiej struktorzy (w piechocie – mjr W∏adys∏aw Englert; mog∏a interweniowaç Rosja. Ch´tnie wi´c widzia- w kawalerii – mjr Józef Czapski; w artylerii – kpt. ∏y ewentualne powstanie w Polsce skierowane Zygmunt Padlewski), majàcy zast´pców – oficerów przeciwko Austriakom. Dlatego w∏aoraz podoficerów – szefów wydze w∏oskie z sympatià odnosi∏y si´ bieranych spoÊród s∏uchaczy. do poczynaƒ polskich emigrantów na Zwi´kszy∏a si´ tak˝e liczba s∏uswym terenie. Ponadto patrioci w∏ochaczy do 110, w tym na wydziascy, jak na przyk∏ad Giuseppe Garile piechoty ok. 60, kawalerii – baldi, czuli si´ zobowiàzani wobec 40, a artylerii -10. Wszyscy oni Polaków za ich liczny i aktywny udzia∏ byli zrzeszeni w Towarzystwie w walkach o wyzwolenie W∏och i ich M∏odzie˝y, stanowiàcym rodzaj zjednoczenie. W tej sprzyjajàcej atsamorzàdu uczniowskiego21. mosferze Polakom uda∏o si´ uzyskaç Zaj´cia w Polskiej Szkole zgod´ w∏adz w∏oskich na zorganizoWojskowej trwa∏y w zasadzie wanie w Genui Polskiej Szko∏y Wojtrzy miesiàce, s∏uchacze sk∏askowej. Na czele tej szko∏y stanà∏ spedali egzamin przed komisjà cjalny Komitet z∏o˝ony z Polaków pod przewodnictwem dyrektoi W∏ochów. Jej dyrektorem zosta∏ ra nauk i otrzymywali zaÊwiadgen. Ludwik Mieros∏awski, a jego zaczenie o ukoƒczeniu kursu Gen. Józef Wysocki st´pcà – gen. Józef Wysocki18. podoficerskiego. Tylko kandyPolska Szko∏a Wojskowa w Genui liczy∏a po- daci na oficerów szkolili si´ d∏u˝ej – 6 miesi´cy. czàtkowo 70 s∏uchaczy, którzy w przewa˝ajàcej Dzi´ki interwencji Garibaldiego szko∏a zosta∏a cz´Êci przybyli z kraju, wielu te˝ by∏o uczestnikami wyposa˝ona w 20 koni, 6 armat i odpowiedni przywalk Garibaldiego. Program kszta∏cenia oficerów dzia∏ broni do çwiczeƒ praktycznych22. Akademii Obrony Narodowej nr 2/2001 41 Nasze tradycje Niestety, tak pomyÊlny rozwój Polskiej Szko∏y Wojskowej zosta∏ przerwany w czerwcu 1862 r. Zjednoczone Królestwo W∏och, zabiegajàce o mi´dzynarodowe uznanie, pod naciskiem Rosji musia∏o rozwiàzaç polskà szko∏´. Próby przeniesienia szko∏y do innego kraju zakoƒczy∏y si´ niepowodzeniem. Niemniej i tak sukcesem by∏o wyszkolenie ponad 200 absolwentów w Genui i Cuneo, wi´kszoÊç bowiem z nich wzi´∏a udzia∏ w powstaniu styczniowym23. Przed wybuchem powstania styczniowego tak˝e w kraju podj´to próby zorganizowania konspiracyjnego szkolnictwa wojskowego. W 1862 r. instruktor fechtunku Francuz Francois de Rochebrune za∏o˝y∏ w Krakowie szko∏´ szermierczà, którà przekszta∏ci∏ w szko∏´ wojskowà. Uczono w niej regulaminów piechoty oraz musztry. Byli uczniowie tej szko∏y w czasie powstania stanowili kadr´ s∏ynnych ˝uawów. Po wybuchu powstania usi∏owano zorganizowaç konspiracyjne szko∏y oficerskie w Warszawie i Krakowie oraz podoficerskà szko∏´ w rejonie ¸´czycy, ale nie wiemy o ich dzia∏alnoÊci. Ciàg dalszy nastàpi Przypisy 1. Cz´Êç pierwsza artyku∏u, obejmujàca lata 17951864. Cz´Êç drugà, obejmujàcà lata 1865-1918 opublikujemy w nast´pnym numerze. Red. 2. Stanis∏aw R u t k o w s k i, Zarys dziejów polskiego szkolnictwa wojskowego, Warszawa 1970, s. 42-43; Szko∏a Podchorà˝ych Artylerii. Ku uczczeniu dziesi´ciolecia 1923-1933, Toruƒ 1933, s. 6; Antoni K n o t, Dzieje szkolnictwa wojskowego w Polsce, Lwów 1938, s. 74-75. 3. A. K n o t, op. cit., s. 75-76. 4. S. R u t k o w s k i, op. cit., s. 43-44; A. K n o t, op. cit., s. 77-70. 5. W. T o k a r z, Armia Królestwa Polskiego (18151820), Piotrków 1917, s. 271; A. K n o t, op. cit., s. 83. 6. S. R u t k o w s k i, op. cit., s. 46-47. 7. Zob. J. P a t e l s k i, Wspomnienia wojskowe z lat 1823-1831, Wilno 1921, s. 37; A. S u j k o w s k i, Szko∏y Piechoty w Polsce do roku 1831, [w: ] „Ksi´ga Pamiàtkowa Szko∏y Podchorà˝ych Piechoty 1830-1930”, Ostrów-Komorowo 1930, s. 117. 8. S. R u t k o w s k i, op. cit., s. 48. 9. A. K n o t, op. cit., s. 90. 10. W. T o k a r z, op. cit., s. 209. 11. A. K n o t, op. cit., s. 94. 12. E. K o z ∏ o w s k i, Polska szko∏a wojenna w Pary˝u 1846-1648 (Przyczynek do dziejów szkolnictwa wojskowego), „Studia i Materia∏y do Historii WojskowoÊci” (dalej cyt. SMHW), t. V, 1960, s. 82-83; A. S u jk o w s k i, op. cit., s. 197. 42 Akademii Obrony Narodowej 13. S. R u t k o w s k i, op. cit., s. 53-54. 14. E. K o z ∏ o w s k i, op. cit., s. 83-95. 15. A. S u j k o w s k i, op. cit., s. 203. 16. Zob. J. W. B o r e j s z a, Emigracja polska po powstaniu styczniowym, Warszawa 1966. 17 S. R u t k o w s k i, op. cit., s. 55-56; A. K n o t, op. cit., s. 98. zob. te˝ W. C z e r s k i, Przygotowania do powstania 1863 r. Polska Szko∏a Instruktorów Wojskowych, „PrzedÊwit” nr 9, 1909, s. 505; B. L i m a n o w s k i, Szermierze wolnoÊci, Kraków 1911, s. 203 in.; ten˝e, Pami´tniki 1835-1870, Warszawa 1937, 225-226. 18. Zob. W. K a r b o w s k i, Polska Szko∏a Wojskowa we W∏oszech (1861-1862), SMHW, t. VIII cz. 2, 1962, s. 3-82. 19. Tam˝e, s. 28; G∏os z Pary˝a i Genui, „Dziennik Poznaƒski nr 2 z 29 XI 1861 r.; Z l a s n o w s k i, Wspomnienia z Polskiej Szko∏y Podchorà˝ych we W∏oszech, „Tygodnik Ilustrowany”, nr 4, 1927. 20. O tych problemach szeroko: C h o d y n i c k i, Szko∏a w Cuneo, „Ateneum Wileƒskie”, 1928, z. 5, s. 193 i in.; W. Mickiewicz, Pami´tniki, II, Warszawa 1937, s. 204; A. L e w a k, Czasy Wielkiej Emigracji, Warszawa 1930, s. 303; Pami´tnik Mieros∏awskiego, Warszawa 1924, s. 31; W. K a r b o w s k i, Polska Szko∏a Wojskowa, s. 22 i in. 21. W. K a r b o w s k i, op. cit., s. 54-55; „Przeglàd Rzeczy Polskich” z 16 V 1862; C h o d y n i c k i, op. cit., s. 210. 22. Tam˝e. 23. S. R u t k o w s k i, op. cit., s. 57. Polityka a wojsko Ka˝de wojsko s∏u˝y celom politycznym swojej ojczyzny, ka˝de zaÊ ma za sobà wyobraziciela, któremu jest pos∏usznem. Tym wyobrazicielem jest rzàd, tak czy inaczej zorganizowany. W ten jedynie sposób wojsko oswobodzone jest od zajmowania si´ politykà, rujnujàcà podstaw´ istnienia kaêdego wojska – dyscyplin´ i ducha pos∏uszeƒstwa prze∏o˝onym. J. Pi∏sudski nr 2/2001 Wspomnienia ANTONI HRUSZWICKI BY¸EM S¸UCHACZEM ASG W LATACH 1956-1960 Pierwsza cz´Êç wspomnieƒ p∏k. dypl. w st. sp. Antoniego Hruszwickiego, wyró˝nionych pierwszà nagrodà w konkursie „Moja uczel nia”, og∏oszonym z okazji 10-lecia AON. Drugà cz´Êç wspomnieƒ opublikujemy w kolejnym numerze „Biuletynu”. Dziesi´ciolecie istnienia Akademii Obrony Narodowej to rocznica bardzo bliska memu sercu. Piszàc t´ prac´, z ogromnym sentymentem przywo∏ywa∏em wspomnienia, gdy˝ tu w Akademii prze˝y∏em cztery lata mojej m∏odoÊci, zapa∏u i planów oraz marzeƒ dotyczàcych przysz∏oÊci zawodowej. Chcia∏bym przywo∏aç klimat tamtych lat i fakty, które zapad∏y mi g∏´boko w pami´ç. W uczelni, a by∏a to wówczas Akademia Sztabu Generalnego im. gen. Karola Âwierczewskiego, studiowa∏em w latach 1956-1960. Lata te z∏oÊliwi dowcipnisie nazywali „okresem os∏abienia”, poniewa˝ komendantem uczelni by∏ genera∏ Mieczys∏aw Bieƒ, a jego zast´pcami dwaj „inwalidzi”: jeden bez r´ki – gen. Orliƒski, a drugi „bez g∏owy” – gen. Kopijkowski. OczywiÊcie by∏ to ˝art, który z rzeczywistà wartoÊcià tych oficerów nie mia∏ nic wspólnego. Chyba tylko to, ˝e gen. Orliƒski rzeczywiÊcie nie mia∏ jednej r´ki. Nie by∏o wtedy w akademii wielu profesorów, jedynie szef katedry historii sztuki wojennej gen. Stanis∏aw Ok´cki mia∏ ten tytu∏. Kadra dydaktyczna by∏a niedokszta∏cona. Niektórzy wyk∏adowcy nie mieli matury i uzupe∏niali Êrednie wykszta∏cenie na kursach organizowanych na miejscu. W tych czasach uczelnia wprost t´tni∏a ˝yciem. W jej murach studiowa∏y setki s∏uchaczy. Co rano na stacji w Rembertowie z pociàgów wysypywa∏y si´ t∏umy wojskowych i cywilnych pracowników tej instytucji. Ulicà Wieczorkiewicza (obecnie gen. A. ChruÊciela) maszerowali do bram uczelni, bo autobusy miejskie jeszcze tu nie dociera∏y, a Rembertów nie nale˝a∏ do aglomeracji Warszawy- by∏ po prostu tylko ma∏ym zapyzia∏ym miasteczkiem dawnej Polski „B”. W tym okresie trwa∏a intensywna rozbudowa bazy akademii. Wybudowano najwi´kszy budynek dydaktyczny – blok 101. Do tego do∏àczy∏ równie˝ okaza∏y budynek dzisiejszego klubu – wówczas mieÊci∏ si´ w nim fakultet lotniczy. Powsta∏ tak˝e kompleks kasynowy. Za to na kilka lat wstrzymano budow´ gmachu biblioteki; mieszczà si´ w nim obecnie Wojskowy Instytut Historyczny i Centralne Archiwum Wojskowe. Akademia Sztabu Generalnego by∏a wówczas jednà z pi´ciu wy˝szych uczelni wojskowych w Polsce, choç niestety formalnie nie mia∏a statusu szko∏y wy˝szej. Trzeba pami´taç, ˝e przygotowywa∏a ona kadry dowódcze i sztabowe dla drugiej co do wielkoÊci armii w Uk∏adzie Warszawskim. Armii wcià˝ modernizowanej i w tamtych czasach jeszcze rozwijanej. Jej wychowankowie i kadra zorganizowali, jak si´ póêniej okaza∏o, najsprawniejszà chyba w tym czasie na Êwiecie armi´ izraelskà, której sukcesy w wojnie z Arabami wszystkich zadziwi∏y. Nauk´ w ASG rozpoczà∏em w paêdzierniku 1956 r. w grupie artylerii przeciwlotniczej na Fakultecie Artylerii, którym kierowa∏ p∏k Czes∏aw D´ga. Moja grupa liczy∏a 18 oficerów, w tym 5 majorów, 10 kapitanów i 3 poruczników, wszyscy w wieku 25 – 30 lat. Wszyscy te˝, mo˝e z wyjàtkiem poruczników, byli doÊwiadczonymi oficerami liniowymi i sztabowymi. Wi´kszoÊç z nich wywodzi∏a si´ z jednostek artylerii przeciwlotniczej, cz´Êç zaÊ z artylerii naziemnej. Fakultet Artylerii zajmowa∏ stary przedwojenny budynek 25, w którym podobno wyk∏ada∏ kiedyÊ kpt. Charles de Gaulle. Tu byliÊmy zakwaterowani, posi∏ki spo˝ywaliÊmy w kasynie, które mieÊci∏o si´ w suterenie tego˝ budynku. Tu tak˝e odbywa∏y si´ zaj´cia. Takie usytuowanie sprawia∏o, ˝e praktycznie przez ca∏e dnie nie musieliÊmy wychodziç z budynku. ByliÊmy wtedy jakby skoszarowani: od pobudki do capstrzyku obowiàzywa∏ nas ustalony porzàdek dnia. Codziennym obowiàzkiem by∏a zaprawa poranna, a tak˝e obecnoÊç na wszystkich programowych zaj´ciach. Obowiàzywa∏a nas równie˝ codzienna nauka w∏asna w godzinach popo∏udniowych i raz w tygodniu, bodaj˝e w Êrody, przed po∏udniem. Pe∏niliÊmy tak˝e w akademii s∏u˝by dy˝urne, garnizonowe i we- Akademii Obrony Narodowej nr 2/2001 43 Wspomnienia wn´trzne w fakultecie. Do rodziny (˝ony i dzieci), która mieszka∏a w Warszawie, jeêdzi∏em w soboty po po∏udniu, a do uczelni wraca∏em w poniedzia∏ek rano. Pensj´ otrzymywaliÊmy wed∏ug ostatnio zajmowanych stanowisk w wojsku, plus niewielki dodatek uczelniany na wy˝ywienie. S∏uchacze byli podzieleni na grupy. Ka˝da z nich mia∏a swój numer i stanowi∏a pododdzia∏, magazynu lub biblioteki. Dy˝urny tak˝e wydawa∏ stosowne komendy w czasie zaj´ç oraz sk∏ada∏ meldunek wyk∏adowcom. Nad tym, aby wszystko odbywa∏o si´ zgodnie z regulaminem s∏u˝by wewn´trznej czuwa∏ zast´pca komendanta fakultetu. By∏ nim wówczas p∏k Kwarciak. Z pozoru cz∏owiek surowy, ale w istocie sympatyczny, a nawet nieco jowialny. Na ogó∏ lubiany przez s∏uchaczy, mimo, a mo˝e w∏aÊnie dlatego, ˝e by∏ wychowawcà bardzo wymagajàcym. Na drugim roku nauki nasza grupa zosta∏a przeniesiona do Fakultetu Wojsk Lotniczych, którego komendantem by∏ p∏k Wójtowicz. ZostaliÊmy zakwaterowani w internacie mieszczàcym si´ w bloku 14, a zaj´cia odbywa∏y si´ vis ∫ vis w bloku 6, gdzie obecnie mieÊci si´ klub AON. Na trzecim roku mieliÊmy ju˝ zaj´cia w nowo wybudowanym bloku 101. Studia, które na naszym fakultecie trwa∏y trzy i pó∏ roku, obejGrupa s∏uchaczy w podró˝y historycznej na Wale Pomorskim. mowa∏y wiele przedmiotów wojPoÊrodku szef Katedry Historii Sztuki Wojennej skowych i ogólnych. G∏ównymi gen. bryg. prof. Stanis∏aw Ok´cki przedmiotami by∏y taktyka i zasady strzelania do celów powietrzodpowiednik dru˝yny, którym dowodzi∏ starszy nych. Zaj´cia z taktyki ogólnej prowadzili oficerogrupy wyznaczany spoÊród s∏uchaczy. Starszym wie katedry ogólnowojskowej, a zaj´cia z taktyki naszej grupy by∏ kpt. Henryk So∏tysiak, by∏y wy- wojsk OPL – oficerowie z tej katedry, którzy rówk∏adowca Oficerskiej Szko∏y Artylerii w Toruniu. nie˝ byli opiekunami naszej grupy. Byli to mjr BuStarszy grupy odpowiada∏ za porzàdek i dyscypli- kowski, mjr Mastej oraz ich pomocnicy – m∏odzi n´ w grupie, przekazywa∏ nam polecenia prze∏o- wyk∏adowcy, którzy rok wczeÊniej ukoƒczyli ASG: ˝onych i odpowiada∏ za ich wykonanie. Odpowia- kpt. Sokalski i kpt. Hawryszczak. da∏ te˝ za stawianie si´ grupy na zaj´cia åwiczenia taktyczne w terenie odbywa∏y si´ w okreÊlonym miejscu i czasie, zgodnie z planem w obr´bie garnizonu – na wschodnich obrze˝ach zaj´ç. Musia∏ wiedzieç, gdzie jest ka˝dy z cz∏on- Warszawy a tak˝e na poligonie w Wicku Morskim ków grupy i sk∏adaç meldunek prze∏o˝onym, gdy pod Ustkà. Na poligonie tym çwiczyliÊmy dwuprzychodzili w rejon grupy obowiàzany by∏ tak˝e krotnie: na drugim i trzecim roku studiów. W czakierowaç grupà w ka˝dej sytuacji. Do jego obo- sie pobytu na poligonie obserwowaliÊmy strzelawiàzków nale˝a∏o te˝ odnotowywanie w dzienniku nie artylerii przeciwlotniczej wojsk OPL do celów lekcyjnym obecnoÊci s∏uchaczy oraz tematów powietrznych, wykonywaliÊmy strzelania z armat przeprowadzonych zaj´ç. Dba∏ równie˝ o porzà- przeciwlotniczych do celów naziemnych, uczestnidek w sali wyk∏adowej. Wyznacza∏ w tym celu na czyliÊmy w çwiczeniach grupowych i dowódczoka˝dy dzieƒ dy˝urnych grupy, a oni pobierali po- -sztabowych na mapach, a tak˝e ze Êrodkami ∏àcztrzebne do zaj´ç przedmioty i pomoce naukowe. noÊci w terenie. åwiczenia te odbywaliÊmy razem JeÊli wyk∏adowcy nie towarzyszy∏ laborant, to dy- z grupami starszych roczników, a kierowa∏ nimi ˝urny pomaga∏ mu przynieÊç potrzebne do prze- szef katedry OPL p∏k Kostrzewski. Na çwiczeprowadzenia zaj´ç pomoce i porozwieszaç je oraz niach wyst´powaliÊmy w roli szefów OPL dywizji porozk∏adaç, po zaj´ciach zaÊ -zebraç i odnieÊç do i pu∏ków oraz dowódców pu∏ków artylerii plot 44 Akademii Obrony Narodowej nr 2/2001 Wspomnienia i oficerów sztabu, szefów OPL armii i dywizji. jàc, by wyk∏adowca nie zorientowa∏ si´ skàd one Zaj´cia z zasad strzelania prowadzili doÊwiad- pochodzà. czeni oficerowie: p∏k Makowski i kpt. Folcik. Pu∏Do dobrego tonu nale˝a∏o koƒczenie zaj´ç kownicy Kostrzewski i Makowski wyró˝niali si´ przez wyk∏adowc´ dok∏adnie wraz z brzmieniem umiej´tnoÊcià Êwietnego organizowania zaj´ç dzwonka og∏aszajàcego przerw´. Nie wszyscy jedi prowadzenia ich w sposób na tyle interesujàcy, ˝e nak wyk∏adowcy stosowali si´ do tych regu∏. nie trzeba by∏o zmuszaç s∏uchaczy do aktywnego Na wyk∏adzie fizyki doÊwiadczalnej (tak si´ naw nich uczestniczenia. Byli to wyk∏adowcy wprost zywa∏ przedmiot, mimo i˝ ˝adnych doÊwiadczeƒ wyÊmienici. Ka˝de ich s∏owo i gest by∏y precyzyjne z fizyki na nim nie przeprowadzano) prowadzàcy i celowe. Poza niewàtpliwym talentem procentowa∏o te˝ zapewne doÊwiadczenie nabyte przez obu w Oficerskiej Szkole Artylerii Przeciwlotniczej w Koszalinie, gdzie poprzednio byli wyk∏adowcami. Zaj´cie prowadzone przez ka˝dego z nich rozpoczyna∏o si´ podyktowaniem i zapisaniem na tablicy tematu. Nast´pnie, w miar´ trwania wyk∏adu, pod tematem wpisywali omawiane zagadnienia. Wyk∏ady by∏y najcz´Êciej ilustrowane schematami i innymi pomocami naukowymi. Nie stosowano jeszcze wówczas powszechnie S∏uchacze grupy OPL na poligonie w Wicku Morskim. Êrodków audiowizualnych (czasem Od lewej w pierwszym rz´dzie: kpt. Stanis∏aw ¸ajdecki, mjr Edward u˝ywano epidiaskopów i rzutników, Nowak, kpt. Hawryszczak – wyk∏adowca, kpt. Antoni Hruszwicki (autor choç nie by∏y one jeszcze tak doskowspomnieƒ), kpt. Zbigniew Paluch, mjr Roman ¸abiƒski. Z ty∏u stojà: por. Wac∏aw Chudy, kpt. Henryk So∏tysiak,kpt. Zdzis∏aw Podobas, na∏e), które w nied∏ugim czasie sta∏y kpt. Józef W´grzyn, kpt. Czes∏aw G∏owacki si´ bardzo popularne i po prostu modne. zaj´cia elegancki m∏ody cz∏owiek po wejÊciu do Wyk∏adowcy ci mieli tak˝e dobrà dykcj´, wy- sali przytakiwa∏ g∏owà dy˝urnemu sk∏adajàcemu raênie wymawiali ka˝de s∏owo, odpowiednio spo- mu meldunek. Nast´pnie stawa∏ przed tablicà walniali te fragmenty wyk∏adów, które nale˝a∏o i rozpoczyna∏ wyk∏ad, który prowadzi∏ odwrócony zapisaç i zapami´taç; niektóre kwestie dyktowali ty∏em do s∏uchaczy, nie przerywajàc zapisywania do zanotowania. Pod koniec zaj´ç podawali litera- tablicy. Zaczyna∏ od góry, linijka za linijkà ukazytur´ tematu oraz co nale˝y przygotowaç na na- wa∏y si´ wzory matematyczne, a kiedy dochodzi∏ st´pne zaj´cia. do dolnej kraw´dzi tablicy, Êciera∏ jà od góry i daNajwi´cej czasu zajmowa∏o przygotowanie si´ lej pisa∏ nast´pne rz´dy wzorów, komentujàc je do çwiczeƒ taktycznych. Przede wszystkim trzeba s∏ownie. Nie interesowa∏o go zupe∏nie to, czy jest by∏o pobraç mapy, skleiç je i wrysowaç sytuacj´ rozumiany i czym zajmujà si´ s∏uchacze. A ci... niwyjÊciowà, przestudiowaç za∏o˝enie i wskazane czego nie rozumieli i nie mogli nawet uchwyciç w nim materia∏y. Nale˝a∏o równie˝ przygotowaç sensu tego, co on mówi. Co bardziej gorliwi staratreÊç dokumentu bojowego (analiza zadania, oce- li si´ przynajmniej przepisywaç do zeszytu z tablina po∏o˝enia, zarys decyzji, rozkazu lub zarzàdze- cy wzory matematyczne, ale zazwyczaj nie zdà˝yli nia bojowego). Na trzecim i czwartym roku otrzy- tego zrobiç, gdy˝ tempo pisania na tablicy by∏o mywaliÊmy ju˝ mapy z wyrysowanà na nich bardzo szybkie, w koƒcu wi´c zrezygnowani odsytuacjà wyjÊciowà, a niekiedy nawet ju˝ sklejone. k∏adali o∏ówki i patrzyli t´po przed siebie. Jakim Zdarza∏o si´, ˝e któryÊ ze s∏uchaczy zdoby∏ gdzieÊ cudem uda∏o nam si´ póêniej zaliczyç ten przedrozwiàzanie katedralne, z czego zwykle korzysta∏a miot – tego nie pami´tam. ca∏a nasza grupa, przepisujàc z niego co wa˝niejW podobny sposób zaj´cia prowadzi∏ kapitan – sze fragmenty, oczywiÊcie umiej´tnie je modyfiku- wyk∏adowca radiolokacji, ale z tym mieliÊmy Akademii Obrony Narodowej nr 2/2001 45 Wspomnienia mniejszy problem. Przedmiot ten by∏ nam bli˝szy, gdy˝ ze sprz´tem radiolokacyjnym i zasadami jego wykorzystania zdà˝yliÊmy si´ ju˝ zapoznaç w jednostkach. W artylerii przeciwlotniczej OPL OK pierwsze stacje radiolokacyjne pojawi∏y si´ bowiem ju˝ w poczàtkach lat pi´çdziesiàtych. Dzi´ki temu przynajmniej niektórym z nas udawa∏o si´ coÊ zrozumieç z tych wyk∏adów, a i potem wyt∏umaczyç trudniejsze kwestie kolegom. Bardzo dobrym wyk∏adowcà by∏ p∏k W´glarz, który uczy∏ nas samochodówki. Prowadzàc wyk∏ad mia∏ zwyczaj ilustrowaç go rysunkami, które jednoczeÊnie kreÊli∏ na tablicy. Mówiàc np. o budowie silnika samochodowego, rysowa∏ jego detale tak precyzyjnie, ˝e dla ka˝dego z nas wszystko by∏o jasne. Stylem tym jako ˝ywo przypomnia∏ s∏ynnego prof. Wiktora Zina, który swego czasu w telewizji prowadzi∏ ilustrowane pogadanki o zabytkach architektury. Do najprzyjemniejszych, przynajmniej dla niektórych s∏uchaczy, w tym i dla mnie, nale˝a∏y zaj´cia z matematyki wy˝szej prowadzone przez cywilnego wyk∏adowc´ – pana Wróblewskiego. By∏ to bardzo skromny cz∏owiek; przyje˝d˝a∏ do nas na rowerze (w tamtych czasach samochody mieli tylko nieliczni). By∏ zawsze pogodny, uÊmiechni´ty, z rozwichrzonà czuprynà nad wysokim czo∏em. Bardzo wyraênie wypowiada∏ ka˝de s∏owo, podajàc temat, a tak˝e praktyczne zastosowanie rozwa˝anych problemów matematycznych. Szczególnie interesujàce dla mnie by∏y zaj´cia z takich zagadnieƒ jak badanie funkcji, teoria prawdopodobieƒstwa, rachunek ró˝niczkowy i ca∏kowy, stosowanie metod statystycznych. Równie interesujàce by∏y zaj´cia z logiki formalnej, prowadzone przez mjr Respondka i kpt. Nowakowskiego. Szczególnie ciekawe i pouczajàce, pobudzajàce do samodzielnego myÊlenia, by∏y çwiczenia z tego przedmiotu. Bardzo interesujàce by∏y te˝ wyk∏ady z historii sztuki wojennej. Jak mog∏em to póêniej oceniç, prowadzone by∏y w miar´ obiektywnie. JeÊli chodzi o naÊwietlenie faktów, to niektóre by∏y dla nas zaskakujàce i odbiega∏y od tego, co wiedzieliÊmy wczeÊniej. Ró˝ni∏y si´ bowiem zasadniczo od zas∏yszanych w wojsku ocen i poglàdów przekazywanych na zaj´ciach politycznych w jednostkach. DowiedzieliÊmy si´ np., ˝e bitwa pod Lenino mia∏a bardziej dramatyczny przebieg, a ze strategicznego punktu widzenia nie mia∏a ˝adnego znaczenia, jedynie wielki sens polityczny. PoznaliÊmy poglàdy Clausewitza 46 Akademii Obrony Narodowej na relacje mi´dzy wojnà i politykà, a tak˝e dorobek innych teoretyków wojskowych, jak np. Douetha, Fullera i Guderiana. Zapoznano nas z organizacjà i pracà niemieckich, rosyjskich, francuskich, austriackich i amerykaƒskich sztabów wojskowych. AnalizowaliÊmy przebieg najwi´kszych bitew w historii, szukaliÊmy przyczyn takiego czy innego sposobu rozgrywania bitwy. ZadawaliÊmy wyk∏adowcom mnóstwo pytaƒ, na które zawsze otrzymywaliÊmy wyczerpujàce, jasne i obiektywne odpowiedzi. By∏a to dla nas nowoÊç, bo jakkolwiek dotychczas na zaj´ciach politycznych w wojsku wiele s∏yszeliÊmy równie˝ o historii wojen, by∏o to bàdê podlane ideologicznym sosem, bàdê te˝ opatrzone komentarzami, cz´sto wr´cz absurdalnymi. Wyk∏ady z historii sztuki wojennej podnosi∏y w nas na ogó∏ dum´ narodowà, nadawa∏y sens wielu wydarzeniom politycznym. Nie ukrywa∏y tak˝e b∏´dów pope∏nianych przez w∏adców i wodzów. PodkreÊlano tu szczególnie brak konsekwencji i umiej´tnoÊci wynoszenia korzyÊci z odniesionych sukcesów. Dobrym przyk∏adem mo˝e byç niewykorzystanie zwyci´stw pod Grunwaldem czy te˝ Wiedniem. Nasi wyk∏adowcy nie przepuszczali te˝ ˝adnej okazji do podania nam nazwisk i faktów Êwiadczàcych o zdobyczach naukowych i kulturalnych naszych przodków. W moim przekonaniu studia w ASG by∏y szko∏à zdrowego patriotyzmu, nigdy bowiem nie s∏ysza∏em z ust wyk∏adowców wypowiedzi lekcewa˝àcych lub poni˝ajàcych jakiekolwiek inne narody. Ciàg dalszy nastàpi Dogmatyzm (...) z powodu sklonnoÊci do dogmatyzmu stracono znacznie wi´cej armii, przegrano wi´cej bitew, ni˝ z jakiegokolwiek innego powodu. B. Brodie nr 2/2001 Ze sportu Sport i rekreacja SPORT WYCZYNOWY Pi∏ka no˝na W marcu w Akademickim OÊrodku Sportowym zakoƒczono rozgrywki w halowej pi∏ce no˝nej. Odby∏o si´ 21 turniejów, w których uczestniczy∏o ponad 6 tys. zawodników. W kwietniu 5 akademickich dru˝yn pi∏karskich (seniorzy, juniorzy, trampkarze, orliki i ˝aki) rozpocz´∏o rozgrywki w ligach Mazowieckiego Zwiàzku Pi∏ki No˝nej. Judo W odbytych w dniach 31 marca – 1 kwietnia Mistrzostwach Polski Juniorów bràzowe medale zdobyli Przemek Szymajda i Ma∏gorzata Kruza. Przemek Szymajda Ma∏gorzata Kruza P∏ywanie 29 marca odby∏y si´ mistrzostwa studentów w p∏ywaniu. WYNIKI: 50 m stylem dowolnym: I miejsce – por. Arkadiusz Kobielak (I rok studiów magisterskich – bezpieczeƒstwo narodowe) – 28,9 s II miejsce – por. Tomasz Dukat (I rok studiów magisterskich – logistyka) –32,0 s III miejsce – por. Tomasz Friske (I rok studiów magisterskich – zarzàdzanie i dowodzenie) – 33,3 s 50 m stylem klasycznym: I miejsce – por. Szymon Koziatek (I grupa II roku WWLàd – studia dyplomowe) – 38,6 s II miejsce – por. Piotr Ciepliƒski (II grupa I roku WWLàd – studia dyplomowe) – 42,7 s III miejsce – kpt. Maciej Lubojaƒski (I grupa I roku WWLàd – studia dyplomowe) – 44,1 s. W dniach 29 marca i 19 kwietnia rozegrano dwa mecze siatkówki mi´dzy „grupà wojewodów ” i dru˝ynà Podyplomowego Studium OperacyjnoStrategicznego. Oba mecze wygrali oficerowie PSOS. SPORT AKADEMICKI Obóz narciarski W dniach 3-14 marca br. 14 oficerów spoÊród kadry AON uczestniczy∏o w obozie kondycyjno-narciarskim w Liptovskim Janie na S∏owacji. Poza doskonaleniem jazdy na nartach uczestnicy obozu mieli okazj´ zwiedzenia okolicy i za˝ywania kàpieli w miejscowych goràcych êród∏ach. Pi∏ka no˝na W marcu odby∏ si´ halowy turniej pi∏ki no˝nej studentów. Zwyci´˝yli studenci I roku studiów dyplomowych WWLàd, którzy w fina∏owym meczu pokonali (4:1) zespó∏ s∏uchaczy studiów magisterskich, reprezentujàcych ten sam wydzia∏ i rok nauki. Po emocjach walki o ka˝dà pi∏k´ „rodzinna” fotografia na miejscu pojedynku Akademii Obrony Narodowej nr 2/2001 47 Na pó∏ce z ksià˝kami NowoÊci w Bibliotece Naukowej AON NATO – bibliografia, Opracowanie zbiorowe pracowników CBW, CBW, Warszawa 2000, ss. 745. (sygn. bibl. 7672/III – t. 1; 7674/III – t. 2) Bibliografia rejestruje oko∏o 10 tys. publikacji – druków zwartych i artyku∏ów z czasopism. ObfitoÊç i ró˝norodnoÊç materia∏u bibliograficznego obejmujàcego lata 1990-1999 Êwiadczy o tym, ˝e problematyka NATO znalaz∏a ju˝ wymierny wyraz w piÊmiennictwie polskim i obcym Grzegorz W. K o ∏ o d k o, Moja globalizacja, TNOiK, Toruƒ 2001, ss. 465. (sygn. bibl. 7634/III) Autor podejmuje problematyk´ globalizacji postrzeganà z jego w∏asnej perspektywy – uczonego, ekonomisty i polityka. Proces przeobra˝eƒ ekonomicznych i finansowych wspó∏czesnego Êwiata jest ukazany na tle g∏´bokich zmian dotyczàcych sfery spo∏ecznej i kulturowej. Strategia rozwoju Polski do roku 2020 Opracowanie pracowników naukowych PAN, ELIPSA, Warszawa 2000, ss. 412. (sygn. bibl. 5412/II) Autorzy zrzeszeni w Komitecie Prognoz „Polska 2000 Plus” przy Prezydium PAN przedstawiajà wyniki pierwszego etapu studiów nad opracowaniem koncepcji d∏ugookresowej strategii rozwoju Polski do roku 2020. G∏ówny przedmiot analiz w pierwszym etapie stanowi∏y uwarunkowania dalszego rozwoju kraju. W. J. W a r r e n, M. S. G r e e n, Global marketing, Prentice Hall, New Jersey 2000, ss. 594. (sygn. bibl. 7704/III) Ksià˝ka autorstwa dwóch amerykaƒskich profesorów stanowi kompendium wiedzy o wspó∏czesnych problemach ekonomii, socjologii, kultury, prawa i finansów. 48 Akademii Obrony Narodowej nr 2/2001 Na pó∏ce z ksià˝kami F. J. B e i e r, K. R u t k o w s k i, Logistyka, SGH, Warszawa 2000, ss. 223. (sygn. bibl. 7595/III) Publikacja dwóch profesorów specjalizujàcych si´ w logistyce skierowana jest zarówno do studentów uczelni, w których nauczane sà przedmioty logistyczne, jak równie˝ do praktyków pragnàcych zapoznaç si´ z problematykà podejmowania decyzji logistycznych lub chcàcych te umiej´tnoÊci pog∏´biç. Zarzàdzanie zasobami ludzkimi a nowe uregulowania prawne zawodowej s∏u˝by wojskowej, Materia∏y konferencji w WSO im. Stefana Czarnieckiego, Poznaƒ 2000, ss. 135. (sygn. bibl. 7459/III) Analiza zachodzàcych ostatnio zmian organizacyjnych, strukturalnych i prawnych w naszych si∏ach zbrojnych i zwiàzanych z nimi konsekwencji w obowiàzujacej w wojsku polityce personalnej i praktycznych decyzjach kadrowych. Stanis∏aw K o z i e j, Strategia i potencja∏ obronny Polski w warunkach cz∏onkostwa w NATO, AON, Warszawa 2001, ss. 69. (sygn. bibl. S/4625) Genera∏ profesor Koziej w swoim opracowaniu przedstawia podstawowe problemy polskiej strategii obronnej oraz kszta∏towania polskiego potencja∏u obronnego, akcentujàc g∏ównie te aspekty, które ilustrujà konsekwencje wstàpienia Polski do NATO. Autor sygnalizuje te˝ te najwa˝niejsze kwestie procesu dostosowawczego, które powinny byç rozwiàzane w pierwszej kolejnoÊci. Implementacja postanowieƒ zawartych w ratyfikowanych przez stron´ polskà dokumentach standaryzacyjnych NATO, Materia∏y konferencji Zarzàdu Doktryn i Szkolenia Si∏ Zbrojnych, Warszawa 2000, ss. 101. (sygn. bibl. 7547/III) W publikacji przedstawiono obecny stan procesu dostosowawczego i okreÊlono kierunki jego optymalizacji. Po przyj´ciu Polski do NATO jest to bowiem fundamentalne zadanie, które nasze si∏y zbrojne muszà wykonaç w jak najkrótszym czasie. Zapewne pos∏u˝y temu omawiana publikacja. P. V a l i m a k i, Intelligence in peace support operations, National Defence College, Helsinki 2000, s. 210. (sygn. bib. 7678/III) Autor, oficer armii fiƒskiej, by∏y obserwator KFOR-u, dzieli si´ swoimi spostrze˝eniami z pobytu w Jugos∏awii, zwracajàc szczególnà uwag´ na rol´ wywiadu w operacji wspierania pokoju. Akademii Obrony Narodowej nr 2/2001 49 Na pó∏ce z ksià˝kami Stanis∏aw Jaczyƒski, Zag∏ada oficerów Wojska Polskiego na Wschodzie. Wrzesieƒ 1939 – maj 1940, Warszawa 2000 Ksià˝ka p∏k. dr. hab. Stanis∏awa Jaczyƒskiego, pracownika naukowo-badawczego Wojskowego Instytutu Historycznego, jest pierwszà w historiografii udanà próbà ca∏oÊciowego przedstawienia losów oficerów polskich, którzy po 17 wrzeÊnia 1939 r. trafili do niewoli sowieckiej; byli wi´zieni w obozach w Kozielsku i Starobielsku, a wiosnà 1940 r. zostali zamordowani w Katyniu i Charkowie. WartoÊç poznawcza ksià˝ki polega na wykorzystaniu przez jej autora nie tylko ca∏ej, bogatej literatury przedmiotu, ale przede wszystkim na si´gni´ciu po niedost´pne wczeÊniej postsowieckie êród∏a archiwalne, których wykorzystanie w badaniach historycznych sta∏o si´ mo˝liwe dopiero w latach dziewi´çdziesiàtych, w du˝ej mierze dzi´ki dzia∏alnoÊci Wojskowej Komisji Archiwalnej. Z ksià˝ki dowiadujemy si´ wiele o okolicznoÊciach, w których oficerowie polscy trafili do niewoli sowieckiej, a tak˝e o ich ma∏o dotychczas znanej drodze do obozów „docelowych” NKWD – w Kozielsku i Starobielsku. Na marginesie rozwa˝aƒ autora pozostaje problematyka obozu w Ostaszkowie, w którym wi´zieni byli przede wszystkim policjanci i inni przedstawiciele aparatu paƒstwowego II Rzeczypospolitej. Jakkolwiek wyjaÊnienie takiego uj´cia szeroko rozumianej problematyki katyƒskiej – skupienie uwagi na „wojskowej” cz´Êci ofiar zbrodni NKWD – przemawia do przekonania przede wszystkim ze wzgl´dów warsztatowych, to jednak budzi ono wàtpliwoÊci zarówno z moralnego, jak i historycznego punktu widzenia. Przede wszystkim bowiem wi´êniów wszystkich trzech obozów, mimo ˝e nosili mundury ró˝nych formacji, ∏àczy wspólnota tragicznego losu – wszyscy oni zostali uwi´zieni, a potem straceni z tego samego powodu: byli przedstawicielami polskiego aparatu paƒstwowego. Jako nieprzejednani wrogowie sowieckiego systemu, obywatele II Rzeczypospolitej, wierni polskim tradycjom niepodleg∏oÊciowym, nie rokowali nadziei na „reedukacj´” w duchu stalinowskiego socjalizmu. Tragiczny los jeƒców wszystkich trzech obozów dope∏ni∏ si´ te˝ w tym samym czasie – wiosnà 1940 r. 50 Akademii Obrony Narodowej Owa wspólnota losów polskich wi´êniów obozów w Kozielsku, Starobielsku i Ostaszkowie tkwi zresztà g∏´boko w ÊwiadomoÊci historycznej Polaków. Has∏o „Katyƒ” kojarzy nam si´ bowiem z wszystkimi trzema, wymienianymi jednym tchem nazwami geograficznymi. Warto by si´ zastanowiç, czy ów ÊwiadomoÊciowy subiektywny czynnik postrzegania problematyki katyƒskiej, poza jej wspólnym dla wszystkich ofiar wymiarem moralnym, nie powinien byç brany pod uwag´ w kontynuowaniu prac tej kwestii poÊwi´conych. Wróçmy jednak do ksià˝ki, którà mamy przed sobà. Przynosi ona sporo informacji zarówno o ca∏ym systemie sowieckich obozów dla polskich jeƒców wojennych, jak i o codziennym ˝yciu samych jeƒców: warunkach bytowych, stanie ich ÊwiadomoÊci, a tak˝e aktywnoÊci kulturalnej, oÊwiatowej czy religijnej. Dowiadujemy si´ te˝ o (nieudanych) próbach ucieczek, o metodach werbowania wÊród jeƒców konfidentów NKWD, a tak˝e o treÊciach i formach sowieckiej indoktrynacji ideologicznej. Najciekawsze wszak˝e wydaje si´ spojrzenie Autora na motywy zbrodniczej decyzji w∏adz sowieckich o likwidacji polskich jeƒców wojennych. Przytacza on w zasadzie wszystkie sformu∏owane przez badaczy hipotezy, traktujàc je jako równorz´dne i jednakowo uprawnione. Sam jednak przychyla si´ do tezy, ˝e los Polaków wi´zionych w trzech obozach specjalnych by∏ przesàdzony ju˝ na prze∏omie roku 1939/1940, oraz ˝e g∏ównà przes∏ankà zag∏ady oficerów polskich by∏o dà˝enie do zniewolenia narodu polskiego, czego pierwszym etapem by∏a likwidacja jego warstwy przywódczej. Równie interesujàce wydajà si´ byç rozwa˝ania autora o kryteriach, jakimi kierowa∏y si´ w∏adze sowieckie, wysy∏ajàc ok. 400 oficerów polskich do obozu Pawliszew Bór, b´dàcego swoistà wyspà ˝ycia na oceanie Êmierci. Ksià˝ka S. Jaczyƒskiego, jakkolwiek nie pretenduje – jak pisze sam Autor – do rangi monografii zbrodni katyƒskiej, jest kolejnym wa˝nym krokiem na trudnej drodze poznania wszystkich aspektów tej problematyki. Tworzy jednoczeÊnie dobrà podstaw´ do dalszych badaƒ, których post´p jest jednak, jak si´ zdaje, uwarunkowany pojawieniem si´ nowych, dotychczas niedost´pnych êróde∏ sowieckich. p∏k mgr Czes∏aw Szafran nr 2/2001 Co, gdzie, kiedy Zaproszenie na szlak Z dzia∏alnoÊci uczelnianego ko∏a PTTK Ko∏o PTTK nr 46 przy AON (d. ASG) ju˝ od ponad trzydziestu lat prowadzi na turystyczne szlaki kadr´ i pracowników naszej uczelni. Naszej dzia∏alnoÊci przyÊwieca znane has∏o, które mówi, ˝e tylko poznawszy swój kraj mo˝na go goràco kochaç i owocnie dla niego pracowaç. Wychodzimy tak˝e z za∏o˝enia, ˝e propagowanie turystyki, zdrowego fizycznego wysi∏ku powinno byç zw∏aszcza skierowane do ludzi nauki i dydaktyki, którzy po codziennej wyczerpujàcej pracy intelektualnej potrzebujà relaksu na Êwie˝ym powietrzu. Ko∏o PTTK przy AON zakoƒczy∏o ju˝ akcj´ sprawozdawczo – wyborczà, podczas której oceniono dotychczasowà prac´ i wytyczono zadania na nast´pnà kadencj´. Na zebraniu sprawozdawczo – wyborczym wybrano nowy Zarzàd Ko∏a. Prezesem pozosta∏ Leszek Piórkowski, ponadto w sk∏ad Zarzàdu weszli: Witold Seroczyƒski (skarbnik), Alicja Kubiak (sekretarz Zarzàdu) oraz Jerzy Arabski i Andrzej Knorowski (cz∏onkowie). Wybrano ponadto delegatów na Zjazd Sto∏ecznego Oddzia∏u Wojskowego PTTK, który odby∏ si´ 10 marca 2001 r. Na zjeêdzie nasze ko∏o zosta∏o zaliczone do najbardziej pr´˝nych kó∏ SOW PTTK, czego potwierdzeniem jest wybór trzech naszych cz∏onków do w∏adz statutowych Oddzia∏u: kol. Leszek Piórkowski zosta∏ prezesem Oddzia∏owej Komisji Rewizyjnej, kol. Andrzej Knorowski – prezesem Oddzia∏owego Sàdu Kole˝eƒskiego, a kol. Stanis∏aw Dobranowski – cz∏onkiem Oddzia∏owego Sàdu Kole˝eƒskiego. Podstawowà formà naszej dzia∏alnoÊci poza doraênymi wycieczkami jedno lub dwudniowymi – sà organizowane od kilku lat wycieczki dwutygodniowe w lipcu turystyczno – krajoznawcza (autokarem) na S∏owacj´ oraz w sierpniu (w´drowna) po Bieszczadach Zachodnich. Nasze ko∏o zrzesza nie tylko kadr´ i pracowników naszej uczelni oraz ich rodziny, ale tak˝e zwiàzanych z wojskiem mieszkaƒców Rembertowa. Finansowà podstaw´ naszej dzia∏alnoÊci stanowià sk∏adki cz∏onkowskie i dochody z wypo˝yczania sprz´tu turystycznego. Wszystkich zwolenników pieszych w´drówek chcàcych poznawaç pi´kno nie tylko naszego kraju, nie nara˝ajàc si´ przy tym na nadmierne koszty, zapraszamy w nasze szeregi i na turystyczne szlaki. pp∏k Leszek Piórkowski W nadchodzàcym sezonie wakacyjnym Ko∏o PTTK przy AON organizuje obozy: •turystyczno-krajoznawczy w dniach 15-29 lipca 2001 r. do Liptowskiego Mikulasza na S∏owacji (odpowiedzialny – pp∏k Leszek Piórkowski) •oraz w´drowny po Bieszczadach Zachodnich, w dniach 04-19. 07.2001 r. (odpowiedzialny – p∏k Jerzy Arabski). Biblioteka Klubu Dla pracowników AON czynna: poniedzia∏ek, wtorek, czwartek w godz. 14.00 – 19.00 piàtek w godz. 10.00 – 15.00. Dla dzieci czynna: poniedzia∏ek, wtorek, czwartek w godz. 13.00 – 18.00 piàtek w godz. 10.00 – 15.00. W Klubie AON mo˝na zamawiaç bilety na wszystkie przedstawienia Teatru Powszechnego. Informacje i sprzeda˝: Klub, p. 11, tel. 681 30 85. Klub AON zaprasza wszystkich grajàcych w bryd˝a sportowego do udzia∏u w rozgrywkach w ka˝dy czwartek od godz. 17.00, Klub, p. 203. Akademii Obrony Narodowej nr 2/2001 51 Zgodnie z postanowieniem rektora AON z dniem 2 stycznia br. rozpoczà∏ urz´dowanie radca prawny uczelni, mec. dr hab. Andrzej Kami´ƒski. Przyj´cia interesantów indywidualnych – poniedzia∏ki w godz. 9.00-15.00 w bl. 4, p. 3, tel. 6/813-475. Studia wieczorowe i zaoczne w AON Rozpocz´∏a si´ rekrutacja na zaoczne i wieczorowe studia magisterskie dla osób cywilnych i ˝o∏nierzy zawodowych na kierunkach: • Ekonomicznym 2-letnie uzupe∏niajàce i 5-letnie zaoczne/wieczorowe. Wymagane dokumenty: Êwiadectwo dojrza∏oÊci lub dyplom ukoƒczenia studiów I stopnia, dowód wp∏aty wpisowego (500 z∏), zaÊwiadczenie lekarskie, podanie, umowa o studiowaniu w AON, kwestionariusz osobowy, ksero dowodu osobistego, trzy fotografie, trzy koperty ze znaczkiem i adresem zwrotnym. Czesne za semestr – 1900 z∏ (p∏atne w 2 ratach). Absolwenci wy˝szych uczelni na kierunkach innych ni˝ ekonomiczne sà zobowiàzani w ciàgu I roku studiów do z∏o˝enia egzaminów uzupe∏niajàcych z ekonomii, matematyki, prawa gospodarczego. Szczegó∏owe informacje pod numerem telefonu: (0-22) 681-31-45,681-40-84 • Historycznym 2,5 letnie zaoczne studia uzupe∏niajàce Wymagane dokumenty: dyplom, trzy fotografie, ksero dowodu osobistego, dowód wp∏aty wpisowego (300 z∏), koperta ze znaczkiem i adresem zwrotnym. Czesne za semestr: 1000 z∏. Szczegó∏owe informacje pod numerem telefonu: (0-22) 681-36-19 Akademia Obrony Narodowej Bank PEKAO S. A. X Oddzia∏ Warszawa 12401095-60147879-3000-401112-001-0000 Z ˝a∏obnej karty •10 marca 2001 r. w wieku 75 lat zmar∏a Janina Maciejewicz z domu Janczar, wieloletnia pracownica ASG WP i Ligi Obrony Kraju. Za udzia∏ w walce zbrojnej z okupantem odznaczona m. in. Krzy˝em AK i Warszawskim Krzy˝em Powstaƒczym. •18 marca 2001 r. w wieku 75 lat zmar∏ p∏k w st. sp. Jan Gocajna, zas∏u˝ony oficer WP, d∏ugoletni pracownik Wydzia∏u Kadr ASG WP i AON. Odznaczony m. in. Krzy˝em Oficerskim OOP i Z∏otym Krzy˝em Zas∏ugi. •18 marca 2001 r. zmar∏ w wieku 78 lat p∏k w st. sp. prof. dr hab. Wies∏aw Wójtowicz, zas∏u˝ony oficer WP, d∏ugoletni pracownik naukowo-dydaktyczny ASG WP, by∏y kierownik Katedry Taktyki Ty∏ów. Wniós∏ liczàcy si´ wk∏ad w rozwój szkolnictwa wojskowego i wychowania licznych kadr dowódczo-sztabowych. Odznaczony m. in. Krzy˝ami: Oficerskim i Kawalerskim OOP, Z∏otym Krzy˝em Zas∏ugi i Medalem Edukacji Narodowej. OD REDAKCJI Drugi numer „Biuletynu”, który oddajemy do Waszych ràk, w odró˝nieniu od pierwszego, poÊwi´conego w du˝ej cz´Êci 10-leciu AON, ma charakter zwyczajny. Obrazuje wszystko to, co naszym zdaniem wa˝nego dzia∏o si´ w minionym okresie w dydaktyce, nauce, w kontaktach zagranicznych, czy wreszcie tzw. codziennym ˝yciu uczelni. Ju˝ na pierwszy rzut oka widaç, ˝e dzia∏o si´ wiele. Owa mnogoÊç ró˝norodnych wydarzeƒ, które warte sà odnotowania na naszych ∏amach, rozwiewa obawy pesymistów, wieszczàcych rychy upadek czasopisma z braku tematów do poruszenia. Je˝eli ju˝ mowa o k∏opocie z materia∏ami, to jest to k∏opot z gatunku embarras de richesse, jako ˝e obj´toÊç „Biuletynu” jest przecie˝ ograniczona. A przecie˝ naszà ambicjà jest, by poza rejestrowaniem pulsu uczelni czasopismo zawiera∏o tak˝e ambitniejsze formy dziennikarskie. MyÊl´ tu o publicystyce – zarówno tej, dotykajàcej problemów, które przynosi codziennoÊç, jak i tej, si´gajàcej do naszych tradycji; nie tylko z myÊlà o zaspokojeniu naturalnej ch´ci poznania naszej w∏asnej przesz∏oÊci, ale i w przekonaniu, ˝e has∏o historia magistra vitae est ciàgle zachowuje swojà aktualnoÊç. ChcielibyÊmy tak˝e wygospodarowaç nieco miejsca na rozrywk´ – krzy˝ówk´, anegdot´ czy satyr´, co jak sàdz´ uczyni∏oby nasze czasopismo, z jednej strony, bardziej urozmaiconym, z drugiej zaÊ – mniej koturnowym. B´dzie to jednak trudne bez pomocy Paƒstwa – Naszych Czytelników. Liczymy zresztà na pomoc i wspó∏prac´ Paƒstwa z nami nie tylko w tym wzgl´dzie, ale i w ca∏okszta∏cie redagowania czasopisma. Oczekujemy opinii na temat efektów naszej pracy, choç nie ukrywamy, ˝e najbardziej cieszyç nas b´dzie tzw. konstruktywna krytyka. Chodzi nam przecie˝ wszystkim o to, by „Biuletyn” stawa∏ si´ coraz to lepszy, by zarówno swà treÊcià, jak i formà spe∏nia∏ oczekiwania naszego Êrodowiska i stanowi∏ jednoczeÊnie wizytówk´ akademii. Biuletyn Akademii Obrony Narodowej Redaktor naczelny: p∏k mgr Czes∏aw Szafran, tel. 681-35-16, sekretarz redakcji: Ewa Kostka, tel./fax 681-40-32, redaktorzy: mgr Anna Doraczyƒska, tel. 681-46-64, Barbara Lisowska, tel. 681-40-19, sta∏a wspó∏praca: kpt. dypl. mgr in˝. Dariusz Kryszk, projekt graficzny: mjr mgr Marek Jarzàbek, Genowefa Majchrowska, opracowanie graficzne, sk∏ad i ∏amanie: Dariusz ¸ysio, fotografie: st. chor. sztab. Zdzis∏aw Rutkowski, korekta, naÊwietlanie i druk: Wydzia∏ Wydawniczy AON. Zam. 803/WW Adres redakcji: Akademia Obrony Narodowej 00-910 Warszawa 72-Rembertów, al. gen. A. ChruÊciela 103, bl. 25 Wydawca: Akademia Obrony Narodowej Redakcja zastrzega sobie prawo do skrótów i adiustacji nades∏anych tekstów. Materia∏ów nie zamówionych nie zwracamy. Na ok∏adce: Siedziba Biblioteki G∏ównej AON. Fot. Zdzis∏aw Rutkowski Sentencje pochodzà z ksià˝ki Bogdana Szulca O wojnie, wojsku i ˝o∏nierzach – dla ˝o∏nierzy...(myÊli – aforyzmy – sentencje), Toruƒ, 1995 r. Zapisy na studia w Wydziale Lotnictwa i Obrony Powietrznej AON. Wydzia∏ Lotnictwa i Obrony Powietrznej Akademii Obrony Narodowej og∏asza zapisy na jednolite (pi´cioletnie) i uzupe∏niajàce (dwuletnie) zaoczne studia magisterskie na kierunku „lotnictwo” w specjalnoÊciach: • zarzàdzanie organizacjami lotniczymi • zarzàdzanie ruchem lotniczym. Ponadto od lutego 2002 r. zostanie uruchomione roczne Zaoczne Podyplomowe Studium Zarzàdzania Lotnictwem. Pi´cioletnie studia magisterskie sà adresowane do absolwentów szkó∏ Êrednich. Dwuletnie uzupe∏niajàce studia magisterskie sà przeznaczone dla absolwentów szkó∏ wy˝szych (wojskowych oraz cywilnych szkó∏ zawodowych), posiadajàcych wykszta∏cenie wy˝sze pierwszego stopnia (in˝ynierskie lub licencjackie). Warunkiem przyj´cia na zaoczne studia magisterskie jest: zawarcie umowy oraz z∏o˝enie w Dziekanacie Wydzia∏u wymaganych dokumentów do dnia 30 czerwca br. (w pierwszym terminie) lub do 30 sierpnia br. (w drugim terminie) Wymagane sà nast´pujàce dokumenty: • podanie o przyj´cie na studia • orygina∏ dyplomu (Êwiadectwa dojrza∏oÊci) potwierdzajàcego wymagane wykszta∏cenie • cztery podpisane fotografie formatu legitymacyjnego • dowód wp∏aty wpisowego • ksero dowodu osobistego • zaÊwiadczenie lekarskie o braku przeciwskazaƒ do studiowania. Ponadto kandydaci powinni uzyskaç pozytywnà ocen´ z rozmowy kwalifikacyjnej, która odb´dzie si´ w dniach 14 i 15 lipca br., oraz • uiÊciç czesne za pierwszy semestr w kwocie 1800 z∏. Celem kszta∏cenia na zaocznych studiach magisterskich jest teoretyczne i praktyczne przygotowanie absolwentów do zarzàdzania organizacjami lotniczymi (przedsi´biorstwami) lotniczymi i jednostkami si∏ powietrznych oraz ruchem lotniczym; profesjonalne przygotowanie do twórczego rozwiàzywania problemów decyzyjnych wykorzystania komercyjnych i militarnych zasobów powietrznych oraz funkcjonowania cywilnych przedsi´biorstw lotniczych i jednostek si∏ powietrznych. Podyplomowe Studium Zarzàdzania Lotnictwem jest adresowane do osób posiadajàcych wykszta∏cenie wy˝sze drugiego stopnia. Studium trwa 2 semestry. Celem kszta∏cenia jest kszta∏towanie racjonalnych i innowacyjnych postaw wobec problemów bezpieczeƒstwa paƒstwa, rozwini´cie i pog∏´bienie wiedzy o komercyjnym i militarnym wykorzystaniu zasobów powietrznych paƒstwa, a tak˝e ukszta∏towanie umiej´tnoÊci rozwiàzywania problemów zarzàdzania ruchem lotniczym oraz cywilnymi i wojskowymi organizacjami lotniczymi. Szczegó∏owych informacji udziela Dziekanat Studiów Zaocznych Wydzia∏u Lotnictwa i Obrony Powietrznej Akademii Obrony Narodowej al. gen. A. ChruÊciela 103, blok 22, pok. 131, 00-910 Warszawa-Rembertów, tel. (0-22) 681-31-37 lub 681-46-22; fax (0-22) 681-31-37; e-mail: wwlopaon@wp. mil. pl Ponadto informacje znajdujà si´ na stronie internetowej: www. wwlop. wp. mil. pl Dwumiesi´cznik Nr 2 marzec-kwiecieƒ 2001 r. ISSN 1642-0128 Badania naukowe AON – – wywiad z prorektorem ds. naukowych gen. bryg. prof. dr. hab. Micha∏em Krauze
