dml_button_view

Lekcja 14
Temat: Literatura antyczna
1) Sztuka starożytna (grecko-rzymska) na długie wieki określiła europejskie kanony piękna
- uznano ją za wzór doskonały, klasyczny.
- Określa się nie tylko twórczość antyczną, ale i późniejsze prądy artystyczne oparte na jej
wzorach.
- Do końca XVIII w. trwały kanony piękna wyznaczone w sztuce starożytnej Grecji i Rzymu
- W mitach greckich przenikają się dwie przestrzenie : „Sacrum” (to co święte) oraz
„Profanum” (to co świeckie).
- Literatura powstała najpierw, jako ustna opowieść o zdarzeniach historycznych,
mistycznych i jako pieśń śpiewana przy dźwiękach instrumentów, sławiące herosów
lub hymn (pean i dytyramb).
- Najważniejszym wydarzeniem historycznym utrwalony w literaturze był upadek Troi (ok.
1200 r p. n. e), ale dopiero na przełomie IX/ XVIII w. p. n. e, kiedy grecy przejęli pismo
prasemickie za pośrednictwem Fenicjan, powstały pierwsze poematy sławiące
upadek Troi („Iliada” i „Odyseja” – Homer).
- Początki literatury Grecji wiążemy z imieniem Homera. Badania archeologiczne mówią nam,
że istniały na Krecie ośrodki (Pałace Knossos, w Mykenach).
- Epopeje Homera pojawiają się na przełomie dwóch epok.
- Świat literatury greckiej rozwijał się, kiedy już istniała bogata literatura starożytnego
wschodu (np. Biblia)
- Kultura i literatura Grecja kojarzy się przede wszystkim z Atenami tam w V/IV w. p. n. e.
rozwinęła się filozofia, rzeźba, architektura. Powstały utwory dramatyczne, sztuki
teatralne.
- Powstał idealny ustrój społeczny- demokracja ateńska („złoty wiek ludzkości”)
- Grecja nie stanowiła nigdy jednolitego państwa, obok siebie istniały państwa – miasta
rozłożone na płw. Peloponeskim i u wybrzeży Azji Mniejszej.
Podział:
wiek epiki
VII w p.n.e.
Homer
wiek liryki
VII w p.n.e.
Anonim
wiek dramatu V w p.n.e.
Sofokles
w. epigramatu III w p.n.e.
- W literaturze greckiej panuje Homer.
- Literatura rzymska powstała znacznie później, kiedy epoka Hellawy już się zamknęła, a
rozwija się dzięki rozmiłowaniu w sztuce greckiej zwycięskiego Aleksandra - rozwija
się kultura hellenistyczna.
- Wierzenia religijne Rzymian, które przejęli od Greków. Wiele mitów ujawnia jak dużo
Rzymianie zawdzięczają Grekom i ich kulturze.
- Także poezja liryczna i epika Rzymian wywodzi się od form i wątków literatury greckiej.
- Literatura rzymska wniosła jednak własny wkład w rozwój kultury europejskiej, dzięki liryce
Horacego, Owidiusza oraz epice Wergiliusza.
- Świat pojęć rzymskich jest również bardziej wysublimowany niż ten grecki, o czym świadczy
literatura, etyka i filozofia Seneki i Marka Aureliusza.
- Sytuuje się on blisko świata chrześcijańskiego, choć Marek Aureliusz, cesarz rzymski,
prześladował Chrześcijan.
- U progu I tysiąclecia naszej ery kultura chrześcijańska rozwinęła się na dawnych terenach
Hellady i Rzymu i wchłonęła też dorobek Starożytnego Wschodu.
Literatura grecka
- mity
-epika- Homer
- liryka- Tyrtajos, Safona, Simonides, Anakreont
- tragedia: Sofokles, Ajschylos, Eurypides
- filozofia: Sokrates, Platon
- epigramat
Literatura rzymska
- pieśni – Horacy, Owidiusz
- mity o założeniu Rzymu
- przemiany
- epika: Wergiliusz, Eneida
- filozofia: Seneka, Marek Aureliusz
Grecja:
- okres archaiczny: VIII – VI w p.n.e. – epika + liryka
- okres klasyczny: VI-IV w p.n.e.- rozwój teatru/ dramatu
- okres hellenistyczny: IV – I w p.n.e. – wiek filozofów; III w – liryka indywidualna;
III- II - epigramat
Rzym:
- okres republiki: do 30 r. p.n.e. – Cyceron, Juliusz Cezar
- Okres cesarstwa rzymskiego: I w. p.n.e.- I w – „złoty wiek” poezji rzymskiej – Horacy,
Wirgiliusz.
- II w – Marek Aureliusz
- III – V w – ekspansja chrześcijaństwa