Adaptacja Kwestionariusza Interpersonalnego Poczucia Winy I

Neuropsychiatria. Przegląd Kliniczny
Review of Clinical Neuropsychiatry
VOL. 1/NR 1(1)/2009
Redaktor naczelny/Editor-in-Chief
Prof. WUM dr hab. n. med. Bartosz Łoza
Redaktor prowadzący/Managing Editor
Dr Maja Polikowska
Redakcja/Editor
Dr Jonathan Britmann
Dr Anna Mosiołek
Dr Iwona Patejuk-Mazurek
Wstęp
2
Bartosz Łoza
Jakimi metodami mierzyć dysfunkcje poznawcze
w schizofrenii?
3
Anna Mosiołek, Bartosz Łoza, Iwona Patejuk-Mazurek
Adaptacja Kwestionariusza Interpersonalnego
Poczucia Winy IGQ-67
4
6
7
Medical Education Sp. z o.o.
01-244 Warszawa, ul. Bema 65 lok. 56
Product manager
Wiola Banaszek, [email protected]
Redakcja i korekta
Elżbieta Nowacka-Kuźma, Marcin Kuźma
Maja Polikowska, Bartosz Łoza, Iwona Patejuk-Mazurek,
Anna Mosiołek, Joanna Grzesiewska, Paweł Bednarski
Przypadek wczesnej schizofrenii leczonej w warunkach
politerapii olanzapiną i ziprasidonem
Wydawca
Dyrektor zarządzający
Andrzej Kowalczyk, [email protected]
Paweł Bednarski
Terapia elektrowstrząsowa jako jedyna skuteczna
metoda w leczeniu schizofrenii katatonicznej
Adres Redakcji
Klinika Psychiatrii
Warszwskiego Uniwersytetu Medycznego
05-802 Pruszków, ul. Partyzantów 2/4
tel. (022) 758 60 05
fax (022) 758 75 70
www.tworki.eu
Kontakt i przesyłanie prac
[email protected]
Jonathan Britmann, Milena Rządkowska
Rola eksperymentu behawioralnego w terapii
poznawczo-behawioralnej zaburzeń lękowych
– studium przypadku
Rada Redakcyjna/Editorial Board:
Prof. Andrzej Czernikiewicz (Przewodniczący/Chairman)
Prof. Aleksander Araszkiewicz
Prof. Andrzej Bogucki
Prof. Teofan Domżał
Prof. Dominika Dudek
Prof. Jan Kochanowski
Prof. Jerzy Landowski
Prof. Joanna Meder
Prof. Tadeusz Nasierowski
Prof. Małgorzata Rzewuska
Prof. Jerzy Samochowiec
Prof. Adam Stępień
Redakcja techniczna/Projekt graficzny
Artur Weber
9
Publikacja ukazuje się we współpracy
z partnerem edukacyjnym
Bartosz Łoza, Joanna Grzesiewska, Małgorzata Wójcik
TM
1
Neuropsychiatria. Przegląd Kliniczny
Review of Clinical Neuropsychiatry
VOL. 1/NR 1(1)/2009
Wstęp
To już drugi numer „Neuropsychiatrii”!
Przede wszystkim dziękujemy Koleżankom i Kolegom za tak życzliwe przyjęcie naszego wydawnictwa. Otrzymaliśmy wiele e-maili, które dowodzą najważniejszego – że jesteśmy czytani.
Materiały opublikowane w poprzednim numerze zostały określone jako „przydatne i zrównoważone”. Wśród korespondencji nie zabrakło konstruktywnych polemik. Wszystkie te uwagi są
dla nas cenne i za nie Redakcja dziękuje.
Wśród pytań powtarzają się następujące: „Jak zaprenumerować Neuropsychiatrię”? oraz „Ile
punktów naukowych otrzymują autorzy?”. W sprawach prenumeraty prosimy zgłaszać się bezpośrednio do Wydawcy. Natomiast określenie poziomu punktacji zostanie dokonane, na ogólnych zasadach, wraz z ukazaniem się trzeciego numeru. Nie zdradzę tajemnicy, jeśli powiem, że
materiały na trzeci numer są już zgromadzone.
Spośród pozostałych zgłaszanych tematów, zagadnień, uwag itp. przytoczmy prośbę o wersję
elektroniczną pisma, więcej historii psychiatrii, debaty na temat […], kontrowersje w psychiatrii, algorytmy i standardy terapeutyczne (zwłaszcza w przypadkach lekooporności), tematy z
zakresu psychologii klinicznej, zagadnienia kryzysu i reformy psychiatrii, jej organizacji i problemów finansowania świadczeń. Wszystkie te tematy są dla naszego środowiska niezwykle ważne
i będziemy je podejmować. Należy jednak podkreślić, że charakter naszego pisma pozostaje
ściśle naukowy. Redakcja skoncentrowana jest na tematyce klinicznej, mającej praktyczne zastosowanie. Oczywiście nigdy nie będziemy abstrahować od analizy zewnętrznych uwarunkowań psychiatrii. Na przykład w niniejszym numerze doktor J. Kwaśna i wsp. omawiają raczej
niedoceniane zagadnienie współistnienia chorób somatycznych i zaburzeń psychicznych. Artykuł napisany jest właśnie w kontekście problemów, jakie zagadnienie to rodzi dla systemowego
niedoszacowania finansowania psychiatrii. Oczywiście będziemy też zawsze cytować wartościowe listy, a być może powstanie także swoiste forum wypowiedzi i debat środowiskowych.
O tym zadecydujecie Państwo sami.
w imieniu Redakcji „Neuropsychiatrii”
Prof. Bartosz Łoza
2
Neuropsychiatria. Przegląd Kliniczny
Review of Clinical Neuropsychiatry
VOL. 1/NR 1(1)/2009
Jakimi metodami mierzyć
dysfunkcje poznawcze
w schizofrenii?
Anna Mosiołek
Lekarz Naczelny
i Ordynator Szpitala im.
prof. Jana Mazurkiewicza
w Pruszkowie. Adiunkt
w Klinice Psychiatrii
Warszawskiego
Uniwersytetu Medycznego.
Zainteresowania naukowe
obejmują badania funkcji
poznawczych
w zaburzeniach
psychicznych,
farmakoterapię, psychiatrię
stanów nagłych
i psychiatrię konsultacyjną.
Hobby: zakopiańska
witkacologia i podróże.
How to measure cognitive dysfunctions
in schizophrenia?
Anna Mosiołek, Bartosz Łoza, Iwona Patejuk-Mazurek
Klinika Psychiatrii Oddziału Fizjoterapii WUM w Pruszkowie
STRESZCZENIE
Metoda: Badanie przeprowadzono w grupie 128 (64 K i 64 M) pacjentów hospitalizowanych
z powodu schizofrenii paranoidalnej oraz w grupie kontrolnej 64 (32 K i 32 M) zdrowych psychicznie osób, równoważnych w stosunku do grupy pacjentów pod względem płci, wieku i wykształcenia, w wieku 18–55 lat. Badani wykonywali następujące testy poznawcze: WCST, RAVLT,
RCFT, TMT A, TMT B, STROOP, Wechsler Memory Test I i II, Test Fluencji Słownej. Specyficzność
testów neurokognitywnych oceniano przy pomocy indeksu wyrażającego iloraz wyników średnich osób chorych do zdrowych dla zmiennych będących odzwierciedleniem pogorszenia klinicznego lub jako iloraz wyników średnich osób zdrowych do chorych dla zmiennych będących
odzwierciedleniem poprawy klinicznej.
Wyniki i wnioski: Badaniem jednoznacznie najbardziej specyficznym dla schizofrenii jest ocena pamięci operacyjnej za pomocą TMT B. Do domen poznawczych, które potrafimy obecnie
zbadać z zachowaniem wysokiej specyficzności diagnostycznej schizofrenii, należą: pamięć
operacyjna (TMT B indeks 5,7; TMT A indeks 2,5), przedczołowe funkcje związane z wyższym
sternictwem (WCST – ukończone kategorie – indeks 2,6), pamięć/uczenie, narastanie specyficzności z wydłużaniem próby w teście RAVLT. Mniej specyficzne dla schizofrenii okazały się
wyniki badania „pętli słownej” pamięci operacyjnej (Stroop). Nie potwierdzono faktu, iż perseweracyjność w teście WCST, uważana przez wielu autorów za kategorię pomiarową najbardziej
specyficzną dla schizofrenii, jest taką w istocie; sam pomiar okazał się wręcz przeciętny wśród
licznych innych (indeks 1,6).
Słowa kluczowe: schizofrenia paranoidalna, zaburzenia poznawcze, testy neurokognitywne
ABSTRACT
Method: 128 hospitalized patients (64 women and 64 men; 18–55y.) with paranoid schizophrenia, were compared with 64 controls (32 women and 32 men). Both groups were measured with
neurocognitive tests: WCST, RAVLT, RCFT, TMT A, TMT B, STROOP, Wechsler Memory Test I and II,
Word fluency test. The specificity of all methods were compared with the index of diagnostic
specificity (the proportion of patients’ outcomes versus controls’ outcomes).
Results: The optimal, specific measurement of schizophrenic cognitive level is to test working
memory with both TMT B, index 5.7 and TMT A, index 2.5, as well as prefrontal functioning with
the WCST-completed categories subtest, index 2.6 and the most delayed RAVLT subtests. Less
effective strategy is to measure “word loop” of working memory with various Stroop’s subtests.
Unexpectedly, we failed to prove the specificity of widely-acknowledged the WCST-perseveration subtest in schizophrenia (index 1.6).
Key words: paranoid schizophrenia, cognitive dysfunctions, neurocognitive tests
3
Adaptacja Kwestionariusza
Interpersonalnego
Poczucia Winy IGQ-67
Jonathan Britmann
Kierownik Zespołu
Leczenia Środowiskowego
Szpitala im. prof. Jana
Mazurkiewicza
w Pruszkowie. Psycholog
kliniczny, psychoterapeuta,
doktor nauk medycznych.
Menadżer. Animator
grup środowiskowych
i organizacji
pozarządowych.
Zaangażowany w rozwój
nowoczesnych form terapii
środowiskowej.
W swoich pracach analizuje
i pozycjonuje kwestie
psychodynamicznych
mechanizmów w obrazie
klinicznym zaburzeń
psychicznych. Hobby:
ścieżki i bezdroża
transkulturowe.
4
Adaptation of Interpersonal Guilt
Questionnaire IGQ-67
Jonathan Britmann1, Milena Rządkowska2
1
2
Szpital Tworkowski, Klinika Psychiatrii Oddziału Fizjoterapii WUM w Warszawie
Szpital Tworkowski
STRESZCZENIE
Interpersonalne poczucie winy, mające duże znaczenie w funkcjonowaniu osobowości, rozwoju i utrzymywaniu się psychopatologii, badane jest nieustannie przez klinicystów, począwszy
od Zygmunta Freuda. Psychologowie i psychiatrzy zajmują się zwłaszcza takim jego aspektem,
kiedy odczuwamy poczucie winy związane ze strachem, że być może uczynimy bądź czynimy swoim postępowaniem krzywdę naszym bliskim. Taki rodzaj poczucia winy wynikać może
z patologii, a odczuwany permanentnie może prowadzić do patologii. Właśnie dlatego amerykańscy psychiatrzy wprowadzili nowe narzędzie – Kwestionariusz Interpersonalnego Poczucia
Winy (IGQ, Interpersonal Guilt Questionnaire) – do badania różnych typów poczucia winy związanego ze strachem przed krzywdzeniem innych [O’Connor, Berry, Weiss i Bush, Sampson, 1997].
W celu zweryfikowania wstępnej polskiej wersji IGQ-67 zostały przeprowadzone dwa badania:
w grupie klinicznej (22 osoby, będące w czasie trzymiesięcznej psychoterapii w dwóch ośrodkach: Oddziale Dziennym Szpitala Psychiatrycznego w Tworkach i Ośrodku Psychoterapii Medycznej w Białymstoku) i nieklinicznej (33 osoby w wieku od 23 do 58 lat, mieszkańcy głównie
Warszawy i Łodzi). Celem było porównanie charakterystyk psychometrycznych adaptowanego
narzędzia, a także ocena jego rzetelności i trafności.
Wyniki badań sugerują, że badani z grupy klinicznej charakteryzują się wyższymi wynikami na
wszystkich poszczególnych podskalach adaptowanego narzędzia. Wszystkie podskale IGQ-67
charakteryzują się umiarkowaną do bardzo wysokiej wewnętrzną spójnością. Analizy dotyczące
trafności teoretycznej oparte na metodzie sprawdzania różnic międzygrupowych wskazują na
dobrą trafność testu w tym zakresie. Okazało się, że wyniki w poszczególnych podskalach były
wyższe w grupie klinicznej.
W celu zweryfikowania trafności teoretycznej narzędzia przeprowadzono porównanie wyników
IGQ-67 z wynikami uzyskanymi z pomiaru za pomocą kwestionariuszy TOSCA i NEO-FFI. Interesujący jest fakt wysokich korelacji z podskalą neurotyczności NEO-FFI, które sugerują, że IGQ-67
faktycznie mierzy pewne aspekty neurotycznego poczucia winy, co potwierdza założenia badawcze.
Słowa kluczowe: wina, wstyd, altruizm, interpersonalne poczucie winy
Adaptacja Kwestionariusza Interpersonalnego Poczucia Winy IGQ-67
J.Britmann, M.Rządkowska
ABSTRACT
Interpersonal Guilt has a great significance for functioning of the personality, as well as for the
development and permanence of psychopathology. It has been researched permanently by the
clinicians ever since Sigmund Freud’s times. Psychologists and psychiatrists concentrate mainly
on the aspect of Interpersonal Guilt, connected with the fear that our behavior harms or may
harm our relatives. The feeling of guilt of such kind may result from pathology and being felt
permanently can lead to pathology. Just because of that the American psychiatrists introduced
a new instrument - Interpersonal Guilt Questionnaire (IGQ-67), that is designed to operationalize and asses several types of interpersonal guilt related to the fear of harming others [O’Connor,
Berry, Weiss, Bush & Sampson, 1997].
In order to verify precursory Polish version of the IGQ-67 two researches were made: first in the
clinical group of 22 people who were attending the three-month long psychotherapy in two
centers: Daily Unit of Tworki Mental Hospital and Medical Psychotherapy Centre in Bialystok
and the second – nonclinical group of 33 people, aged from 23 to 58, who live mainly in Warsaw
and Lodz. The researches were aimed to compare the psychometric characteristics of the adaptapted instrument and the assessment of its reliability and accuracy.
According to the results of the research, the members of the clinical group achieved higher results on all particular subscales of the adapted instrument. All subscales of the IGQ-67 are characterized by inner coherence ranged from moderate to very high. The analysis of the theoretical
accuracy, based on the method of the verification of the differences between the groups, has
shown good accuracy of the test in this range. The results achieved on particular subscales were
significantly higher in the clinical group.
In order to verify the theoretical accuracy of the instrument, there was made the comparison
between the results achieved with the IGQ-67 and the results of the research with the usage of
3 the TOSCA and the NEO-FFI questionnaires. Interesting is the fact of high correlations with the
subscale of the NEO-FFI neuroticism, suggesting that some aspects of neurotic guilt are really
measured by the IGQ-67, that confirm the research assumptions.
Key words: guilt, shame, altruism, interpersonal guilt
5
Neuropsychiatria. Przegląd Kliniczny
Review of Clinical Neuropsychiatry
VOL. 1/NR 1(1)/2009
Paweł Bednarski
Kierownik Centrum
Środowiskowego „Pałacyk
nad Utratą”. Kierownik
zespołu terapeutów
zajęciowych Szpitala im.
prof. Jana Mazurkiewicza.
Doktorant Kliniki
Psychiatrii Warszawskiego
Uniwersytetu Medycznego.
Zainteresowania badawcze
obejmują rozwój psychiatrii
środowiskowej, badania
fizjologiczne nad efektami
psychoterapii, terapię
behawioralną, arteterapię,
animację kultury. Hobby:
reżyseria teatralna.
Rola eksperymentu
behawioralnego w terapii
poznawczo-behawioralnej
zaburzeń lękowych
– studium przypadku
The role of behavioural experiment in cognitive
behavioural therapy of anxiety disorder
– case study
Paweł Bednarski
Klinika Psychiatrii II Wydziału Lekarskiego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, Szpital Tworkowski
STRESZCZENIE
Celem pracy jest opis roli i znaczenia eksperymentu behawioralnego w terapii poznawczo-behawioralnej na podstawie przypadku 25-letniej pacjentki z zaburzeniami lękowymi. Eksperyment behawioralny jest obok kontroli negatywnych automatycznych myśli podstawowym
i powszechnie wykorzystywanym narzędziem w procesie terapeutycznym. Ma zastosowanie
w pełnym spektrum zaburzeń, jakimi zajmuje się terapia behawioralno-poznawcza, m.in.
w depresji, zaburzeniach lękowych, napadach paniki, fobiach, natręctwach, zaburzeniach
osobowości, zaburzeniach adaptacyjnych czy jako leczenie uzupełniające w zaburzeniach
psychotycznych i CHAD. Tekst zawiera wprowadzenie do zagadnień psychoterapii behawioralno-poznawczej, opis problemu, z jakim zgłosiła się pacjentka, przyjętych wobec niej metod
postępowania terapeutycznego oraz procedurę projektowania, konstruowania, realizacji i ewaluacji eksperymentów behawioralnych, mających w tym przypadku kluczowe znaczenie.
Słowa kluczowe: terapia poznawczo-behawioralna, eksperyment behawioralny, zaburzenia
lękowe
ABSTRACT
The aim of this work is to describe the role and the significance of behavioural experiment in
cognitive behavioural therapy based on the case of 25-year old female with anxiety disorder.
Behavioural experiment is, together with the control of automatic negative thoughts, the single
most basic tool that is widely used in the therapeutic process. It can be applied in the full spectrum of disorders which fall within the scope of cognitive behavioural therapy, e.g. depression,
anxiety disorders, panic attacks, phobias, obsessions, personality disorders, adjustment disorders or as supplemental therapy in psychotic disorders and affective disorders. The text consists of the introduction to the notions of cognitive behavioural therapy, the description of the
problem submitted by the patient, the methods of the applied therapeutic procedures as well
as the procedure of the design, construction, application and evaluation of the behavioural experiments that played the key role in this case.
Key words: cognitive behavioural therapy, behavioural experiment, anxiety disorder
6
Terapia elektrowstrząsowa
jako jedyna skuteczna metoda
w leczeniu schizofrenii
katatonicznej
Maja Polikowska
Doktorantka Kliniki
Psychiatrii Warszawskiego
Uniwersytetu Medycznego.
Zainteresowania
naukowe obejmują m.in.
zastosowania badawcze
funkcjonalnego rezonansu
magnetycznego oraz
psycho- i neurofizjologię
ośrodkowego układu
nerwowego. Organizuje
i prowadzi treningi
psychoedukacyjne, treningi
poznawcze, choreoterapię.
Hobby: fotografia
i wspinaczka
wysokogórska.
Electroconvulsive therapy (ECT) as the only
effective method of catatonic
schizophrenia treatment
Maja Polikowska, Bartosz Łoza, Iwona Patejuk-Mazurek,
Anna Mosiołek, Joanna Grzesiewska, Paweł Bednarski
Klinika Psychiatrii w Pruszkowie, Warszawski Uniwersytet Medyczny, Szpital im. Prof. Jana Mazurkiewicza
STRESZCZENIE
Opis przypadku: Autorzy artykułu opisują przypadek 19-letniego pacjenta po raz drugi hospitalizowanego psychiatrycznie. Po pierwszej, 4-miesięcznej hospitalizacji w innym ośrodku
klinicznym pacjent został wypisany z sugestią obecności zespołu katatonicznego. Po kilku tygodniach nieskutecznego, ambulatoryjnego leczenia aripiprazolem został hospitalizowany ponownie, tym razem w Klinice Psychiatrii WUM w Pruszkowie, z powodu dziwacznych zachowań,
stopniowej utraty aktywności ruchowej oraz braku kontaktu werbalnego i pozawerbalnego
z otoczeniem. W trakcie 11-miesięcznego pobytu pacjent miał wykonaną pełną diagnostykę,
która wykluczyła somatogenne podłoże zaburzeń katatonicznych (m.in. organiczne uszkodzenie OUN, choroby zakaźne, zatrucie substancjami psychoaktywnymi, zaburzenia metaboliczne).
Po zastosowaniu standardowych schematów farmakologicznych, w tym terapii neuroleptykami
atypowymi i lorazepamem w dawce do 18 mg/d (bez zadowalającego efektu), zdecydowano
o wykonaniu u pacjenta serii 12 elektrowstrząsów (EW), po których stan psychiczny uległ znaczącej oraz trwałej poprawie. Równolegle stosowano kwetiapinę. Także po wypisie kontynuowano terapię kwetiapiną w dawce 400 mg/d.
Wnioski: Terapia elektrowstrząsami w warunkach politerapii z kwetiapiną u pacjenta ze schizofrenią katatoniczną okazała się jedyną skuteczną i trwałą formą leczenia.
Słowa kluczowe: schizofrenia katatoniczna, terapia elektrowstrząsowa, EW, lorazepam
7
Terapia elektrowstrząsowa jako jedyna skuteczna metoda w leczeniu schizofrenii katatonicznej
M.Polikowska, B.Łoza, I.Patejuk-Mazurek, A.Mosiołek, J.Grzesiewska, P.Bednarski
ABSTRACT
The authors describe a case of a nineteen-year-old man hospitalized psychiatrically for the second time in a row. After his first 4-month stay in another university department, the patient was
discharged with a provisional diagnosis of catatonic syndrome. After only several weeks, he had
a catatonic recurrence during a follow up treatment with aripiprazole. Than he was admitted to
the University Department in Pruszkow, next-to-Warsaw, because of a gradual loss of physical
activities and a lack of contact, both verbal and non-verbal. During his eleven-month hospitalization, the patient underwent full diagnostics, which excluded the possibility of somatic cause
of the catatonic syndrome (e.g. organic injury of central nervous system, infectious diseases,
psychoactive substances, intoxication or metabolic disorders). The pharmacological algorithms,
antipsychotic and Iorazepam (18 mg/d) therapy were ineffective, so we decided to administer
the electroconvulsive treatment (ECT). During the ECT treatment course, 12 individual treatments were performed with significant and permanent improvement. That was combined with
quetiapine treatment of max. 400 mg/d. Conclusion: ECT combined with quetiapine turned out
to be the only effective and permanent treatment method of catatonic schizophrenia.
Key words: catatonic schizophrenia, electroconvulsive therapy, ECT, lorazepam
8
Neuropsychiatria. Przegląd Kliniczny
Review of Clinical Neuropsychiatry
VOL. 1/NR 1(1)/2009
Przypadek wczesnej schizofrenii
leczonej w warunkach politerapii
olanzapiną i ziprasidonem
Bartosz Łoza
Kierował kilkoma
jednostkami teoretycznymi
i klinicznymi. Związany
aktywnością ze
Szpitalem im.
Prof. Jana Mazurkiewicza.
Tematy badawcze to:
psychopatologia ogólna,
badania wymiarowe
i czynnikowe nad
schizofrenią, diagnostyka
różnicowa, nozografia,
psycho- i neurofizjologia
ośrodkowego układu
nerwowego, badania
lateralizacyjne, badania
neurokognitywne, badania
dychotyczne, suicydologia,
psychiatria sądowa,
metodologia naukowa,
psychofarmakologia,
psychoedukacja, statystyka
medyczna, informatyka,
multimedialne projekty
badawcze i terapeutyczne,
funkcjonalny rezonans
magnetyczny,
spektroskopia protonowa,
psychoterapia, arteterapia,
rehabilitacja medyczna
i fizjoterapia. Hobby: kilka
drobnych rzeczy.
9
Case of early schizophrenia treated with
combination of olanzapine and ziprasidone
Bartosz Łoza1,2, Joanna Grzesiewska1,2, Małgorzata Wójcik2
1
2
Klinika Psychiatrii w Pruszkowie, Warszawski Uniwersytet Medyczny
Szpital im. prof. Jana Mazurkiewicza w Pruszkowie
STRESZCZENIE
U 26-letniego pacjenta, we wczesnym okresie zaburzeń schizofrenicznych (<2 lat), skutecznie
leczonego olanzapiną w dawce maksymalnej 35 mg/dzień wystąpiły metaboliczne objawy
uboczne, m.in. wzrost masy ciała o 6 punktów BMI w ciągu 4 miesięcy, wzrost cholesterolu całkowitego o 21 mg/dl i triglicerydów o 25 mg/dl. U chorego zredukowano dawkę olanzapiny do
5 mg/dzień i dołączono ziprasidon w dawce 2×80 mg/dzień, uzyskując redukcję BMI o 4 punkty
w ciągu 12 miesięcy, spadek cholesterolu całkowitego o 13 mg/dl i triglicerydów o 19 mg/dl.
Słowa kluczowe: schizofrenia, olanzapina, ziprasidon, politerapia, metabolizm, masa ciała
ABSTRACT
Patient aged 26, male, with early schizophrenia (less than 2 years), was successfully treated
with olanzapine dose of 35 mg/d. However, substantial metabolic side-effects occurred: his
weight increased of 6 points of BMI, the total cholesterol increased 21 mg/dl and triglycerides
increased 25 mg/dl during 4-month continuous olanzapine treatment. The combination treatment of olanzapine 5 mg/d and ziprasidone 2×80 mg/d was administered. After 12 months
of polypharmacy, the patient reduced his BMI (a decrease of 4 points), total cholesterol (a decrease of 13 mg/dl) and triglycerides (a decrease of 19 mg/dl).
Key words: schizophrenia, olanzapine, ziprasidone, polytherapy, metabolism, body weight