Zobacz

Transkrypt

Zobacz

Z aproszen i e
VIII MIĘDZYNARODOWY
FESTIWAL MUZYKI
ORGANOWEJ i KAMERALNEJ
ROŻYŃSK WIELKI 2016
1050 lecie Chrztu Polski
VIII MIĘDZY NARODOW Y
FESTIWAL MUZYKI
ORGANOWEJ i K AMER ALNEJ
ROŻY ŃSK WIELKI 2016
Niedzielna Msza Święta o godz. 10:30
rozpoczęcie koncertów o godzinie 11:30
15 maja
KONCERT I
I N S PI R AC J E i I M PROW I Z AC J E
Jolanta Sosnowska
– skrzypce (Polska & Austria)
Robert Kovács
– organy (Węgry & Austria)
19 czerwca
KONCERT II
(S C E N A M Ł ODYC H)
T Y L KO M U Z Y K A P OL S K A
Warszawska Orkiestra Smyczkowa im. Z. Brzewskiego
Prof. Andrzej Gębski – prowadzenie (Polska)
KONCERT III
P OR T R E T W I R T U O Z A
17 lipca
Jonathan Bolívar – gitara (Wenezuela)
Michał Markuszewski – organy (Polska)
14 sierpnia
KONCERT IV
R A P S ODI A I B A L L A DA
Maciej Gołębiowski
– duduk, saksonet, klarnet basetowy (Austria)
Artjom Chaczaturow
– organy (Rosja)
18 września
KONCERT V
VOX DE I VOX P OP U L I
Markus Miesenberger
– tenor (Austria)
Peter Waldner
– organy (Austria)
Organizator:
Rzymskokatolicka Parafia p.w. Św. Szczepana
w Rożyńsku Wielkim
19-335 Prostki, Rożyńsk Wielki 15, tel. 087 425 82 14, tel. kom. 503 19 19 00
[email protected], w w w.rozynsk.diecezja.elk.pl/
Kierownictwo artystyczne festiwalu - dr Jolanta Sosnowska
Prowadzenie koncertów - Zenon Dłuski
Asystent artystów, registrant - Bogdan Przyborowski
Strojenie organów - Krzysztof Grygowicz
15 maja
Dyspozycja Organów w kościele
św. Szczepana w Rożyńsku Wielkim
Manuał I Bordun 16’
Principal 8’
Viola da Gamba 8’
Flüteharm 8’
Gedeckt 8’
Oktava 4’
Rohrf loete 4’
Mixtur 4 Fach
Manuał II
Geigenprinzipal 8’
Salicional 8’
Rohrf loete 8’
Traversf loete 4’
Fugara 4’
Rauschquinte 2 2/3
Pedał
Violon 16’
Subbas 16’
Octavbass 8’
Pusaune 16’
Dźwignie nożne
Manual Coppel
Pedal Coppel
Tutti
KONCERT I
I N S PI RACJ E i I MPROW I Z ACJ E
Jolanta Sosnowska
Robert Kovács
Marian Sawa (1937-2005)
Bogurodzica (2003)
Franz Schmidt (1874-1939)
z cyklu „Cztery Chorały” (1926)
O Ewigkeit, du Donnerwort
Was mein Gott will
Trzy Dialogi (2002)
Franz Schmidt (1874-1939)
„O wie selig seid ihr doch, ihr Frommen” (1926)
„Nun danket alle Gott” (1926)
Cadenza (2003?)
Fritz Kreisler (1875-1962)
Recitativo und Scherzo-Caprice op. 6 (1910)
Franz Liszt (1811-1886)
Preludium i fuga na temat B-A-C-H, S. 260 (1869-70)
Felix Borowski (1872-1956)
Adoration (1898)
Fritz Kreisler (1875-1962)
Preludium i Allegro (1910)
Improwizacje na tematy pieśni kościelnych
19 czerwca
17 lipca
KONC E RT I I
KONCERT III
PORT RE T W I RT UOZ A
T Y L KO M U Z Y K A POL S K A
Warszawska Orkiestra Smyczkowa
im. Z. Brzewskiego (Polska)
Jonathan Bolívar – gitara (Wenezuela)
Michał Markuszewski – organy (Polska)
Prof. Andrzej Gębski – prowadzenie
Piotr Wróbel (*1977)
Polonez "Jan Kazimierz" na orkiestrę smyczkową
Anonim polski z XXIII w.
Symphonia de Nativitate na smyczki (1759)
Romuald Twardowski (*1930)
Canzona i Marsz na wiolonczelę i orkiestrę smyczkową
solista: Mateusz Gębski
Stanisław Moryto (*1947)
Cztery utwory w stylu polskim
Moderato affettuoso
Andante mesto
Larghetto drammatico
Presto, veloce
Romuald Twardowski (*1930)
Tryptyk Mariacki na orkiestrę smyczkową
Stajenka Betlejemska
Taniec I Złożenie do Grobu
Taniec II
Zmartwychwstanie
Michał Markuszewski (*1980)
Uwertura (improwizacja)
Johann Sebastian Bach (1685-1750)
„Erbarme Dich mein, O Herre Gott” BWV 721
II Sonata a-moll BWV 1003
Adagio
Allegro
Luis Ochoa (1959-2014)
Solsticio
Tom Jobim (1927-1994)
Felicidade (aranż. Roland Dyens)
Efraín Silva (*1952)
Canción parameña
Estudio con Pajarillo
Gerard Bunk (1888-1958)
„Allelujah” z cyklu „Acht Charakterstücke” op. 54
Josef Gabriel Rheinberger(1839-1901)
„Romance” z IX Sonaty b-moll op. 142
Henryk Czyż (1923-2003)
Canzona di Barocco na smyczki
Michał Markuszewski (*1980)
2 improwizacje nt. pieśni maryjnych
Piotr Wróbel (*1977)
Sinfonietta nr 2 na orkiestrę smyczkową (prawykonanie)
Franz Liszt (1811-1866)
Consolation nr 3
Vinzenzo Bellini (1801-1835)
Sonata per Organo
14 sierpnia
18 września
KONC E RT I V
KONCERT V
RA PS ODI A I BA L L A DA
VOX DEI VOX PO PULI
Artjom Chaczaturow
– organy (Rosja)
Markus Miesenberger
– tenor (Austria )
Peter Waldner
– organy (Austria )
Jochan Sebastian Bach (1685-1750)
Koncert organowy a-moll BWV 593
Allegro
Adagio
Allegro
Anonim z XVI w.
Tabulatura Jana z Lublina
Hayduczky
Italica
Poznanie
Zaklolam szya Tharnem (ad unum saltum)
Sergiej Rachmaninow (1873-1943)
„Wokaliza” op. 34 nr 14
Camille Saint-Saëns (1835-1921)
„Allegro appassionato” op. 43
Maciej Gołębiowski (*1975)
„Improwizacja”
Reger (1873-1916)
Sonata op.107
Vivace
Allegro
Max Reger (1873-1916)
2 przygrywki chorałowe z op. 153a
„Ach bleib mit deiner Gnade”
„Aus tiefer Not schrei ich zu dir”
Wiaczesław Karatygin (1875-1925)
Preludium i Fuga ‘à la Russ’
Eugène Bozza (1905-1991)
„Ballade” (1944)
Melodia tradycyjna „Scherele Rhapsodie”
Josef Gabriel Rheinberger (1839-1901)
2 utwory z cyklu op. 174
„Betrachtung”
„Aufschwung”
Maciej Gołębiowski (*1975)
„Duduk für Janek”
Stefano Bernardi (1577-1637)
Magnificat
Claudio Monteverdi (1567-1643)
„Nigra sum“ z Nieszporów Maryjnych SV 206
Georg Friedrich Händel (1685-1759)
„Comfort ye - Every valley“ z Mesjasza HWV 56
Fantazja “Komm, heiliger Geist, Herre Gott” BWV 651
Ludwig van Beethoven (1770-1827)
„Ich liebe dich“ WoO 123
Franz Schubert (1797-1828)
Ave Maria D 839
Jacques-Nicolas Lemmens (1823-1881)
Prière
César Franck (1822-1890)
Panis angelicus
Théodore Dubois (1837-1924)
Toccata in G-Dur
Augustinus F. Kropfreiter (1936-2003)
Dreifaltigkeits-Triptychon (1959)
Christe, aller Welt Trost
Andante mystico - Bewegt - Tempo I
Ralph Vaughan Williams (1872-1958)
„Silent noon“
1050 rocznica Chrztu Polski
C
Zamiast wstępu
hrześcijaństwo ma już ponad 2000 historię. Zapoczątkowane zostało w Palestynie, ale nie ograniczyło się ono tylko do jej granic. Dobra nowina
o zbawieniu przeznaczona była dla całego świata. Okoliczności historyczne spowodowały, że nowym i trwałym obszarem chrześcijaństwa stało się imperium rzymskie wraz
ze swoją stolicą w Rzymie. Mimo początkowej dyskryminacji i surowych represji wobec wyznawców nowej religii
chrześcijaństwo znajdowało tu podatny grunt dla swego
rozwoju. Edykt mediolański z 313 r. zapewnił chrześcijaństwu równouprawnienie z innymi ideologiami, a wkrótce
później chrześcijaństwu nadano status religii panującej.
Dla Polski światło Ewangelii zabłysło w 966 r. Zatem
obecny rok jest rokiem jubileuszowym i warto pochylić
nad tym wydarzeniem, ponieważ wtedy Polska weszła
w krąg kultury chrześcijańskiej Zachodu i zaczęła budować swą przyszłość na fundamentach Ewangelii.
P
Misje wśród Słowian
ierwotną kolebką Słowian był kraj między Odrą
i Bugiem, skąd rozeszli się na wschód, południe
i północ. Sąsiadami Słowian na wschodzie były
ludy turko-tatarskie i ugrofińskie, na zachodzie Celtowie.
Germanowie zjawili się z północy i zaczęli wypierać Celtów na zachód, a od VI w. zaczęli napierać na Łabę i idących w ślad za Celtami Słowian.
Z czasem mamy kilka grup plemion słowiańskich: zachodnią, tj. plemiona polskie, nadłabskie i czeskie,
wschodnią: plemiona ruskie, południową: plemiona
serbskie. W zaraniu dziejów Słowianie nie mają trwałej
organizacji politycznej. Najprostszą formą społeczno-polityczną był ród tj. grupa ludzka związana więzami
krwi wywodząca się od wspólnego przodka. Na jej czele
stał starosta. Z różnych powodów (np. wspólne niebezpieczeństwo, kult) rody łączyły się w plemiona, na czele
których stoi pierwotnie wojewoda, a potem książę. Religia Słowian była politeistyczna. Niektórzy bogowie byli
czczeni przez parę plemion pod różnymi nazwami lub
pod tą samą nazwą np. Swaruch, Światowit lub Dac – bóg
słońca i ognia, Perun – bóg piorunów i burzy. Bogowie są
związani z kultem sił przyrody. Obok kultu bogów istnieje kult przodków, wiara w czary, uroki, itp. Kult przejawia
się w postaci modlitw i ofiar, kapłani i świątynie byli zjawiskiem wyjątkowym.
Nad nawracaniem Słowian zaczął pracować Konstantynopol, potem dopiero Zachód. Zachód zaczął nawracać misjonarzami iroszkockimi i niemieckimi. Spośród
wszystkich Słowian najpierw zaczęli się nawracać Kroaci
i Serbowie.
Początki chrześcijaństwa na ziemiach
Polski
O
chrześcijaństwie w Polsce przed rokiem 966
prawie nic nie wiemy, ale nie jest wykluczone,
że docierało ono z Zachodu przez misjonarzy
Niemiec i iroszkockich, a kto wie czy nie ze Wschodu
z Konstantynopola. Docierał i obrządek łaciński, ale nie
jest wykluczone, że także wschodni.
Jedną z pierwszych wzmianek o chrześcijaństwie w Polsce zawiera żywot św. Metodego z połowy X w. Mówi,
że nad Wisłą siedział potężny książę pogan, który czynił
przykrości misjonarzom. Św. Metody kazał mu powiedzieć, że to czego nie chce zrobić dobrowolnie, zrobi pod
przymusem. I tak się stało, dodał kronikarz. Tym księciem był prawdopodobnie książę Wiślan rezydujący może
w Wiślicy. Został on ochrzczony ale nie wiadomo kiedy
i przez kogo. Źródło późniejsze mówi, że ów książę dostał
się do niewoli księcia morawskiego Świętopełka i w niewoli przyjął chrzest. Nie wiadomo w jakim obrządku i czy
Morawianie podbili Wiślan wprowadzając chrześcijaństwo? Nie jest wykluczone, że uczniowie św. Metodego
szerzyli chrześcijaństwo wśród Wiślan, że założył nawet
dla nich biskupstwo w Krakowie, i że obrządek, w którym
się modlili pierwsi chrześcijanie Polscy był słowiański.
Jednak dowodu na to nie ma.
Mieszko I i chrzest
P
ierwsze niewątpliwie wiadomości o chrześcijaństwie w Polsce mamy dopiero z czasów historycznego księcia Polski Mieszka I (963-992). Był
to książę Polski, który władał Wielkopolską, Kujawami
i Mazowszem. Czechom zabrał nadto Kraków i ziemię
Krakowską. Był to człowiek bardzo zręczny, musiał bronić swego państwa (stolica Gniezno) przed napadami
Normanów z północy, Lutyków ze wschodu i Czechów
z południa. Faktem epokowym dla Polski było przyjęcie przez Mieszka I i jego narodu chrztu w obrządku łacińskim 14 IV 966 r. (sobota paschalna). Chrzest został
poprzedzony przez małżeństwo Mieszka I z córką księcia
czeskiego Dobrawą w 965 r.
Czy te dwa wypadki pozostają w ścisłym związku i co
skłoniło Mieszka do przyjęcia chrztu nie wiadomo. Istnieje na ten temat szereg hipotez. Prawdopodobnie Mieszko
chcąc rozerwać ówczesny sojusz lutycko-czeski zbliżył się
do Czech, zawarł z nimi przymierze i zawarł ślub z Dobrawą. Nawrócił się zaś częściowo pod wpływem Dobrawy
i częściowo pod wpływem rozważań natury politycznej.
W orszaku Dobrawy przybyli prawdopodobnie i kapłani
chrześcijańscy, ale nie z metropolii magdeburskiej, która
rościła sobie pretensje do misji na wschodzie, lecz kapłani, którzy byli w Czechach z diecezji ratyzbońskiej i księża obcy z W łoch. Należeli oni do metropolii mogunckiej,
która była daleko i nie była groźną dla Mieszka I pod
względem politycznym.
Mieszko I wystarał się także o biskupstwo misyjne, w której to sprawie zwrócił się do Rzymu do papieża Jana XIII.
Pośredniczką mogła być tu siostra Dobrawy Mladamaria
(benedyktynka). W 968 r. otrzymała Polska biskupa. Był
nim Jordanus, nie wiadomo jakiej narodowości (imię takie spotyka się później we Francji). O charakter tego biskupstwa toczy się spór. Jedni z badaczy sądzili, że to było
biskupstwo misyjne bez określonego terytorium. Inni,
że musiało to być biskupstwo z określonym terytorium
i stolicą. Faktem jest, że biskupstwo to nie było zależne
od metropolii magdeburskiej, między innymi dlatego, że
podstawy pod nie założyli duchowni z innej metropolii.
Nie jest wiadomo, czy inicjatywa wyszła od Mieszka I,
przez Mladę czeską, a papież się zgodził, czy też sam papież był inicjatorem uzależnienia tego biskupstwa wprost
od siebie. W każdym razie papież na to się zgodził, a w ten
sposób przeszkodził rozciągnięciu wpływu niemieckiego arcybiskupstwa magdeburskiego na Polskę, a więc
wpływom niemieckim na Polskę. Ten krok papieża miał
olbrzymie znaczenie dla późniejszych dziejów Polski.
Uzależnienie pierwszego biskupstwa od papieża wprost,
a nie od Niemców miało swoje błogosławione znaczenie
dla Polski, jeśli się ją porówna z Czechami, które na długie wieki były zależne od Niemiec. Polsce groził gorszy
los od Czech, bo ówczesna ekspansja Niemiec była skierowana na Wschód.
P
Znaczenie przyjęcia chrztu
rzyjęcie chrześcijaństwa przez Polskę miało
ogromne znaczenie polityczne dla tego kraju.
Wytrąciło ono bowiem oręż z ręki Niemców, którzy dotąd chętnie wyprawiali się na Słowian pod hasłem
szerzenia wiary. Poza tym wiązało Polskę z państwami chrześcijańskiego Zachodu. Ułatwiało zapoznanie
się Polaków z instytucjami prawnymi, ze zwyczajami
Zachodu.
Duchowni łacińscy prowadzili sztukę czytania i pisania.
Mogli szerzyć oświatę, choć nie była ona wysoko postawiona i ograniczała się do niewielkiej liczy osób. Dla nas
jest ważny również wzgląd religijny, bo wtedy światło
wiary zabłysło na ziemiach polskich. Nie należy jednak
sądzić, że cały naród przyjął chrześcijaństwo. Przyjął je
u nas w sposób powierzchowny książę i jego drużyna.
Przyjęcie chrześcijaństwa przez Mieszka I nie oznaczało,
że naród polski stał się odtąd chrześcijański.
P
Dalszy rozwój chrześcijaństwa
o śmierci Mieszka I rządy objął jego syn Bolesław
Chrobry. Otoczył on chrześcijaństwo opieką,
rozumiejąc jego doniosłą rolę kulturalną i polityczną. Z tych też to powodów poparł gorąco misję św.
Wojciecha, który przybył do Polski pod koniec 996 r.
W roku następnym św. Wojciech udał się w celu nawracania Prusaków na Wybrzeże, ale 23 kwietnia 997 r. został
przez Prusaków zamordowany. W krótce potem został
kanonizowany. Aby uczcić św. Wojciecha, jego przyjaciel
cesarz Otto III postanowił odbyć pielgrzymkę do grobu
św. Wojciecha, tj. Gniezna, bo tam go umieścił Bolesław
Chrobry po wykupieniu z rąk Prusaków. Pielgrzymka cesarza odbyła się w 1000 r. Takie pielgrzymki do grobów
świętych były modne. Przy tej okazji odbył się zjazd Ottona III z Bolesławem Chrobrym.
Strona kościelna tego zjazdu polegała na tym, że obaj
monarchowie omówili utworzenie w Polsce metropolii w Gnieźnie, od której miał y być zależne biskupstwa
w Kołobrzegu, Wrocławiu, K rakowie i w Poznaniu (ale
dopiero po śmierci ówczesnego bpa Ungera). Metropolitą został Radzim (Gaudenty) brat św. Wojciecha.
Podnoszono w wątpliwość, czy obok metropolii gnieźnieńskiej nie powstała druga metropolia, a to z tego
względu, że:
1. najstarszy kronikarz polski, Anonim zwany
Gallus pisze o dwóch metropoliach w Polsce za
Bolesława Chrobrego.
2. ze względu na to, że gdyby w Polsce istniały
tylko wyżej wymienione biskupstwa, to
miałyby one dziwny wygląd, mianowicie
wydłużonych pasów.
Ze względu na to nie jest w ykluczone, że powstała druga metropolia, która obejmowała Kujaw y, Mazowsze,
Łęczycę z Sieradzem, Sandomierz i Wiślicę. Gdzie ona
istniała nie wiadomo, czy należały do niej jakieś biskupstwa np. w Sandomierzu, na Kujawach, Mazowszu,
nie wiadomo. W każdym bądź razie chrześcijaństwo ze
wschodniej strony Polski było słabsze niż z zachodniej.
Chrześcijaństwo w Polsce było słabe. Pierwszymi misjonarzami byli głównie Niemcy, prawie w yłącznie
z metropolii mogunckiej, ale także Bolesław Chrobry
zwracał się o misjonarzy i do W łoch. Pierwszy klasztor,
a właściwie pustelnię (erem) założyli Benedyktyni włoscy. Już w 1001 r. w ysłał ich św. Romuald do Polski. Najpierw przyjechało ich dwóch, ci dołączyli sobie dwóch
Polaków. Zostali oni zamordowani w nocy w 11 na 12
listopada 1005 r. Erem jednak nie upadł, powrócił do
niego mnich Barnagacz, którego Bolesław Chrobry w ysłał do R zymu. Erem ten prawdopodobnie znajdował się
w Międzyrzeczu. Drugim osiedlem mnichów było opactwo w Trzemesznie koło Gniezna. W skład jego wchodzili obcy zakonnicy, ale nie Niemcy. Byli to zakonnicy,
których sprowadził z Czech brat św. Wojciecha Gaudenty. Nie w ydaje się prawdopodobnym, aby za Bolesława
Chrobrego istniał y inne klasztory i eremy.
Ci benedyktyni wnosili wpł y w y włoskie i irlandzkie
do Polski czerpane z najczystszych ognisk ówczesnego
życia duchowego. Pomagali Bolesławowi Chrobremu
w budowaniu państwa. Byli jego doradcami, sekretarzami, posłami. Im też w znacznej mierze zawdzięczał
Bolesław Chrobry dobre stosunki w Europie. Z obcych
duchownych należy wśród doradców Bolesława w ymienić postać św. Brunona, Niemca w Kwerfurtu.
Gorzej było z działalnością tych duchownych wśród
mas. Byli oni zbyt nieliczni, a poza tym za mało znali
język ludu. Nauka wiary polegała na w yuczeniu ludzi
„Ojcze nasz”, „Wierzę”, Oraz słów „Kyrie eleison”. Do
mas mówiono o jednym Bogu w Chrystusie, o Trójcy św.
Następnie udzielano chrztu św., przy czym cał ym grupom nadawano to samo imię tak, że każdy je pamiętał
i nim się posługiwał. Ogromna większość narodu była
nie ochrzczona. Do zmian obyczajów w takich warunkach było daleko. Nadal obowiązy wał zw yczaj krwawej
zemsty, kult zmarł ych, zaklęcia, czary, wróżenie, wiara
w wilkołaki, zmory oraz zw yczaj palenia zmarł ych ze
wszystkim do czego byli przy wiązani zmarli za życia,
nawet i z żoną, mamy pogańskie obrzędy przy weselu
i śmierci. Nawet ochrzczeni godzili często dwie wiary
zachowując pewne wierzenia pogańskie z chrześcijańskimi. Najłatwiej przyjmował y chrześcijaństwo kobiety.
One był y pierwszymi chrześcijankami w Polsce.
Bolesław Chrobry był władcą ambitnym, udało mu się
pokonać Niemców i zawrzeć z nimi korzystny pokój
w Budziszynie (1018). Gdy ponadto pokonał Ruś K ijowską, co uwieńczył nawet uroczystym wkroczeniem
do K ijowa zachęciło go do starań o koronę królewską.
Korona dawała wówczas państwu niepodległość i niepodzielność, ale na jej osiągnięcie trzeba było wówczas
zgody papieża i cesarza. Bolesław skorzystał z tego, że po
śmierci Henryka II, jego następca Konrad II był zajęty
sprawą uznania go przez książąt niemieckich, a now y papież nie stawiał oporu żądaniom Bolesława Chrobrego.
Bolesław koronował się w Gnieźnie w 1024 r. na Boże
Narodzenie (otrzymał koronę od papeiża), w 1025 r.
w czerwcu zmarł.
K
Zakończenie
iedy analizujemy pochód chrześcijaństwa przez
Europę, łatwo zauważyć, że najpóźniej ono dotarło do terenów Europy Środkowej i Wschodniej, tj. najbardziej odległ ych od R zymu, a zarazem
trudno dostępnych poprzez puszcze, knieje, mokradła
zamieszkałe przez plemiona słowiańskie i nadbatyckie.
Pogaństwo przetrwało więc najdłużej w tej odległej
„wsi”, jaką była puszcza. Proces chrystianizacji tych terenów rozpoczął się w IX w. i trwał do X V w. Jako ostatni
w Europie przyjęli chrzest Żmudzini w 1417 r.
Największe połacie ziemi w Europie Środkowej zajmowali Słowianie. Ich siedzibami był y obszary dzisiejszej Polski, Słowacji, Czech, wschodnich Niemiec aż
po Łabę, Salę i Men; Panonię i południowo-wschodnią
Europę. Z niektórych obszarów (wschodnie Niemcy,
Węgry, Rumunia, północna Grecja) wprawdzie zostali później w yparci bądź zasymilowani przez inne ludy
(Niemców, Węgrów, Rumunów, Greków), jednak w V III
i IX w. zasięg osadnictwa słowiańskiego oraz słowiańskiego panowania w Europie był ogromny, znacznie
szerszy niż obecnie.
Zetknięcie się z cy wilizacją zachodnią ludów Europy
Środkowej spowodowało m. in. proces adaptacji kulturowej tych ostatnich, „doganiania” Europy Południowej
i Zachodniej oraz w ykrystalizowania się bytów państwow ych – około roku 1000 zakończył się właściwie proces
formowania się państw słowiańskich i Węgrów, a kilka
wieków później także państw nadbałtyckich. Tym plemionom (np. Połabianom, Jaćwingom czy Prusakom),
którym nie powiodło się, i które z różnych zresztą przyczyn nie zbudował y własnych państw, prędzej czy później zagroziła bądź zagłada, bądź przynajmniej utrata
własnej odrębności i wchłonięcie przez sąsiadów.
Najczęściej przyjmowano chrześcijaństwo za przykładem rodzin panujących (np. Polska, Czechy, Litwa,
Węgry). Przyjmował y je od razu całe rody, chociaż początkowo zapewne tylko zewnętrznie. Do chrystianizacji mas brakowało duchownych. Byli oni zbyt nieliczni,
a poza tym za mało znali język ludu. Nauka wiary polegała na w yuczeniu ludzi „Ojcze nasz”, „Wierzę”, Oraz
słów „Kyrie eleison”. Do mas mówiono o jednym Bogu
w Chrystusie, o Trójcy św. Następnie udzielano chrztu
św., przy czym cał ym grupom nadawano to samo imię
tak, że każdy je pamiętał.
Ks. Wojciech Guzewicz
W warunkach średniowiecza, gdy kult religijny był tak
ważnym elementem bytu społeczeństwa i gdy od dawna już, niepowstrzymanie trwał proces chrystianizacji
Europy – także zauważmy w zasadzie zakończony około
roku 1000! – warunkiem przetrwania, a jeszcze bardziej:
przetrwania w ramach własnych, rodzimych struktur
społecznych i politycznych, było przyjęcie wiary chrześcijańskiej. W Europie stało się jasne, że narody niechrześcijańskie nie mają szans przetrwania i że zostaną
podbite, albo z zachłanności, albo z gorliwości misyjnej,
albo wreszcie z obu tych moty wów łącznie. Konkwistadorzy obciążyli dobre imię Ewangelii Chrystusowej najpierw w Europie, potem zaś w obu A merykach.
Pracę nad nawróceniem Europy Środkowej, w tym
przede wszystkim Słowian, zaczął Konstantynopol, dopiero później Zachód. Podczas chrystianizacji doszło
do wielkiej ry walizacji miedzy Kościołem wschodnim,
reprezentowanym przez patriarchat w Konstantynopolu, a Kościołem zachodnim z papiestwem na czele. Ta
walka podzieliła ludy słowiańskie na dwie części: Serbowie, Bułgarzy i Rusini przyjęli chrzest w obrządku
wschodnim wraz z kulturą bizantyjską z Konstantynopola, natomiast Polacy, Czesi, Chorwaci, Słoweńcy,
Słowacy i Słowianie Nadłabscy przyjęli chrześcijaństwo
w obrządku rzymskim. Linia podziału miedzy obrządkami: wschodnim i zachodnim w yznaczała w zasadzie
także granicą pomiędzy Europą Środkową a Europą
Wschodnią.
15 maja
KONC E RT I I N S PI RACJE i I MPROW I Z ACJE
Jolanta Sosnowska
Robert Kovács
Robert Kovács urodził się na Węgrzech. Już w wieku
lat 5 uczęszczał na lekcje fortepianu, a od 12 roku życia
rozpoczął naukę na organach. Ukończył Konserwatorium
w Budapeszcie, a następnie studiował w Wiedniu na Uniwersytecie Muzycznym (Universität der Musik und darstellende Kunst Wien) na Wydziale Organów w klasach
Martina Haselböcka i Petera Planyavskiego oraz na Wydziale
Muzyki Kościelnej. Studia ukończył z wyróżnieniem w roku
2002. Robert Kovács jest laureatem wielu najważniejszych
międzynarodowych konkursów improwizacji organowej,
między innymi I miejsca w holenderskim Haarlem w roku
2006 (we wcześniejszej edycji w roku 2004 był także finalistą tego konkursu). Jest też laureatem I miejsca oraz nagrody
publiczności w Schlägl (Austria) w roku 2008. W latach
2004-2006 był organistą tytularnym w bazylice opactwa
OO. Augustianów w St. Florian (Austria), gdzie znajdują się
pierwsze największe organy z wieku XVIII zwane „organami
Antona Brucknera”. W latach 2009-2015 Robert Kovács był
organistą tytularnym katedry w Eisenstadt (Austria), a także
referentem do spraw muzyki kościelnej na diecezję Eisenstadt. Artysta jest założycielem zespołu wokalnego Wiener
Choralschola w Wiedniu. Działalność koncertowa organisty
obejmuje całą Europę a także Azję i USA. Kovács występuje
także razem z orkiestrami austriackimi, jako partner Filharmoników Wiedeńskich, Symfoników Wiedeńskich, Orkiestry Symfonicznej Radia Austriackiego, a także koncertuje
z chórem wiedeńskim Wiener Singverein.
Skrzypaczka Jolanta Sosnowska, zwyciężczyni i finalistka konkursów w USA i w Austrii, należy do wąskiego
grona specjalistów wykonujących kompozycje od baroku
do współczesności według kanonów interpretacji charakterystycznych dla każdej epoki. Szczególną pasją artystki jest
kreacja nowej muzyki, niezależnie od tego czy wyszła spod
pióra żyjącego twórcy, czy też przeleżała ona w archiwach
kilka ostatnich wieków. Sosnowska jest absolwentką europejskich i amerykańskich Uniwersytetów Muzycznych, studiowała w Polsce (UMFC w Warszawie), USA (University
of Illinois w Chicago) i w Austrii (Konservatorium Wien
w Wiedniu). Jest doktorem sztuk muzycznych. Koncertując
także na instrumentach z epoki występowała w całej Europie,
w Azji, obu Amerykach - w wielu słynnych salach koncertowych, w ramach renomowanych festiwali, jak np. wiedeńskie Resonanzen, czy MAFestival w Brugii. Sosnowska ma
na swoim koncie wiele premier światowych i nagrań płytowych. Projekty te realizowała dla wytwórni fonograficznych
w kraju (m in. Acte Prealable czy For Tune) i za granicą - dla
koncernów płytowych takich jak Deutsche Grammophon,
Gramola, PanClassics, Sony Classical i Naxos.
19 czer wca
KONC E RT I I
T Y L KO M U Z Y K A POL S K A
Warszawska Orkiestra Smyczkowa
im. Z. Brzewskiego
Skład orkiestry:
Skrzypce:
Andrzej Gębski – dyrektor artystyczny (prowadzenie)
Emilia Jarocka
Wojciech Sojka
Tomasz Kobel
Aleksandra Kłębukowska
Mira Marton
Semen Słobodaniuk
Klara Gronet
Marta Gębska
Altówki
Kinga Wojdalska
Tomasz Rosiński
Anna Betley - opiekun
Wiolonczele
Bernardetta Wieczerzyńska
Mateusz Błaszczak
Borys Piszczatowski
Ewa Groblewska - opiekun
Kontrabas
Agnieszka Detko
Gościnnie solo - Mateusz Gębski
Prof. Andrzej Gębski – prowadzenie (Polska)
WA R S Z AW SKA O R K I E ST R A SM YC Z KO WA
im. Zenona Brzewskiego powstała w 1992 r, a jej pierwszym
szefem, prowadzącym zespół od pulpitu, był prof. Mirosław
Ławrynowicz. Zespół koncertuje bez dyrygenta, uczniom
i studentom – członkom orkiestry przewodzi profesor –
koncertmistrz, grający wspólnie ze swoimi uczniami. Ze
względu na swoją oryginalność i niezwykły poziom, zespół
odnosi wielkie sukcesy i należy do czołówki orkiestr kameralnych w Polsce.
Od 2002 r. kierownikiem artystycznym i jednocześnie pierwszym skrzypkiem tej orkiestry jest prof. dr hab.
Andrzej Gębski, jeden z najlepszych pedagogów (UMFC
i OSM im. Brzewskiego w Warszawie) i najwybitniejszych
skrzypków polskich. Za osiągnięcia pedagogiczne i artystyczne Andrzej Gębski był wielokrotnie nagradzany m.in.:
Nagrodą Specjalną oraz Nagrodą I stopnia Ministra Kultury
i Dziedzictwa Narodowego, trzykrotnie Nagrodą Dyrektora
Centrum Edukacji Artystycznej, Medalem „Zasłużony Kulturze GLORIA ARTIS”, oraz Medalem UMFC i Medalem
Radzyńskiego Towarzystwa Muzycznego. To właśnie z inicjatywy prof. Gębskiego nazwa zespołu przekształciła się w
„Warszawska Orkiestra Smyczkowa im. Zenona Brzewskiego”.
Orkiestra prowadzi żywą działalność artystyczną regularnie występując w sali Filharmonii Narodowej oraz Akademii Muzycznej im. Fryderyka Chopina w Warszawie.
Orkiestra występowała również w innych miastach kraju
a także poza jego granicami m.in. na XIX Festiwalu Orkiestr
Młodzieżowych w Murcia (Hiszpania 2000), Festiwalu
Orkiestr Młodzieżowych w Belfort (Francja 2001) w Konserwatorium w Bernie, w prestiżowej sali Unesco w koncercie zamykającym 11. Międzynarodowy Konkurs im.
Miłosza Magina w Paryżu, w paryskim Konserwatorium im.
Fr. Chopina , 32. International Marschner Festiwal w Hinterzarten, Koncercie Jubileuszowym 15. Streichakademie
In Goch (Niemcy) a także na 20. Jubileuszowym Conversatorium Organowym w Legnicy, 10. Forum W. Lutosławskiego w Filharmonii Narodowej, Międzynarodowym
Festiwalu „Musica Sacra” w Warszawie, wielokrotnie podczas Międzynarodowych Kursów Muzycznych w Łańcucie.
Wszędzie otrzymała entuzjastyczne recenzje oraz najlepsze
opinie autorytetów muzycznych.
Zespół dokonał 14 prawykonań współczesnej muzyki
polskiej a także wielu nagrań dla archiwalnych oraz nagrań
płytowych m.in. dla firmy Acte Préalable (Komplet Dzieł
na orkiestrę smyczkową oraz Koncert skrzypcowy Romualda Twardowskiego).
• XII Konkursie Duetów „Duettino” – Warszawa 2014
• I Ogólnopolskim Konkursie „Miniatura Wiolonczelowa” – Warszawa 2015
Mimo młodego wieku Mateusz Gębski miał zaszczyt
grać w prestiżowych salach m.in.: Sali Balowej Zamku
w Łańcucie, Studio PR „S 1” oraz KulturZentrum Kastell
Goch (Niemcy). .
Mateusz Gębski urodził się w 2006 r. Naukę gry na
wiolonczeli rozpoczął w wieku lat sześciu. Obecnie jest
uczniem trzeciej klasy Państwowej Ogólnokształcącej
Szkoły Muzycznej im. Emila Młynarskiego w Warszawie w klasie Pani Ewy Groblewskiej u której uczy się
od początku nauki. Swoje umiejętności wiolonczelowe
Mateusz pogłębiał podczas Międzynarodowych Kursów
Muzycznych w Łańcucie oraz podczas StreichAkademie
in Goch (Niemcy) pod kierunkiem znamienitych profesorów: Stanisława Firleja i Gottharda Poppa. Mateusz Gębski jest laureatem pierwszych miejsc w:
• Ogólnopolskich Konfrontacjach Wiolonczelowych
w Bydgoszczy w 2014
• I Konkursie Instrumentalnym -„I pierwszak
może być mistrzem” – Warszawa 2014
17 lipca
KONC E RT I I I
PORT RE T W I RT UOZ A
Jonathan Bolívar – gitara (Wenezula)
Michał Markuszewski – organy (Warszawa)
Jonathan Bolívar (Wenezula) to wybitny gitarzysta, którego kunszt podziwiany był już w takich krajach jak Czechy,
Białoruś, Chile, Niemcy, Dominikana, Hiszpania, Austria czy
rodzima Wenezuela. Miał zaszczyt występować na deskach
tak słynnych sal jak wiedeński Musikverein czy Konzerthaus.
Bolívar jest laureatem III miejsca w konkursie międzynarodowym Concorso Internazionale di Chitarra Michelle
Pitaluga (Alessandria, Włochy) w roku 2011. Ponadto był
finalistą Forum Gitarre w Austrii i konkursu Kutna Hora
w Czechach.
Jonathan Bolívar urodził się w Caracas – stolicy Wenezueli, w rodzinie, która ukochała muzykę. Od dziecka śpiewał
i grał na ludowym instrumencie wenezuelskim cuatro. Do 12
roku życia pozostawał autodydaktą. Formalnie swą edukację
na gitarze klasycznej rozpoczął w Conservatorio de Música
del Estado Aragua (konserwatorium muzyczne stanu Aragua),
które ukończył z wyróżnieniem w roku 2006. Po ukończeniu
wykładał na tej uczelni jako asystent. Przez dwa kolejne lata
współpracował także z wenezuelską narodową orkiestrą gitarową (Orquesta Nacional de Guitarras de Venezuela).
W roku 2008 artysta wyjechał do Europy, aby doskonalić swe umiejętności muzyczne na uniwersytecie muzycznym w Austrii, w Wiedniu (Universität der Musik und
darstellende Kunst Wien), w klasie gitary prof. Waltera
Würdingera, w ramach stypendium im. Viktora Bunzla.
W 2009 roku został także stypendystą fundacji Yehudi
Menuhina Live Music Now.
W 2013 roku artysta nagrał swój debiutancki album
solowy Tierra de Sol, który poświęcony jest w większości
muzyce latynoamerykańskiej, a także zawiera autorskie
kompozycje artysty. W roku 2014, razem z perkusistą i basistą, gitarzysta zaproszony został do MUTH, znanej sceny
wiedeńskiej promującej muzykę nową, do wzięcia udziału
w koncercie z Wiener Sängerknaben – chórem chłopięcym
z Wiednia. Wtedy to właśnie powstało Jonathan Bolívar
TRÍO, zespół promujący repertuar latynoamerykański.
Z tą formacją muzyczną gitarzysta odbył turnee po Chile
w lecie 2015. W roku 2016, został zaproszony do występów
w ramach znanego festiwalu Musikforum Viktring gdzie
jako solista dokona, razem z zespołem Max Brand Ensemble, prapremiery światowej utworów autorstwa zwycięzców
konkursu kompozytorskiego im. G. Mahlera (Gustav Mahler Kompositionspreis). Koncert ten będzie nagrywany
i transmitowany przez radio austriackie ORF.
Od roku 2010 Jonathan Bolívar występuje także jako gitarzysta i mandolinista także w produkcjach operowych w operze wiedeńskiej Wiener Staatsoper w produkcjach takich jak
Don Giovanni (Mozart), Romeo i Julia (Prokofiew), Otello
(Verdi), Mojżesz i Aaron (Schönberg), Żydówka (Halévy)
czy Don Pasquale (Donizetti). W w drugiej wiedeńskiej operze Volksoper brał udział w spektaklu autorstwa Leigh Mitch
Człowiek z La Manchy, w roli gitarzysty.
Wszechstronność artysty pozwala mu na interpretacje
muzyki od renesansu do współczesności, ponadto na wykonawstwo i promocję muzyki swojego autorstwa. Artysta
jest też jurorem konkursowym – zaproszony był aby oceniać młodych gitarzystów w Rzymie, w roku 2012, podczas
Concorso Internazionale di Chitarra Alirio Díaz per Giovani Chitarristi.
Michał Markuszewski – w 2004 roku ukończył z wyróżnieniem studia w warszawskiej Akademii Muzycznej im.
Fryderyka Chopina, w klasie organów prof. Joachima Grubicha, a także (w 2005 roku) w klasie fortepianu prof. Kazimierza Gierżoda.
W 2007 roku ukończył studia (specjalizacja - improwizacja organowa) na Universität der Künste w Berlinie w klasie prof. Wolfganga Seifena. W 2008 roku ukończył studia
podyplomowe w klasie mistrzowskiej prof. Christopha Bosserta w Hochschule für Musik w Würzburgu.
W 2013 roku uzyskał tytuł Doktora Sztuki Muzycznej
w dyscyplinie artystycznej instrumentalistyka, nadany przez
Radę Wydziału Fortepianu, Klawesynu i Organów, Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina w Warszawie.
Do jego największych osiągnięć należą: II nagroda w konkursie Polskiej Muzyki Organowej XX wieku w Legnicy
(1998), I nagroda na Międzynarodowym Konkursie Muzyki
Organowej w Rumii (2000) i wyróżnienie za najlepsze wykonanie utworów Jana Sebastiana Bacha oraz nagroda prezydenta miasta Gdańsk, III miejsce na Międzynarodowym
Konkursie Organowym w Zürychu-Wiedikon (2007).
W 2007 roku był stypendystą Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Wystąpił z ponad 500 recitalami na kilkudziesięciu
międzynarodowych festiwalach w Polsce, na Litwie, Słowacji, Ukrainie, Wyspach Alandzkich, w Czechach, Hiszpanii,
Holandii, Portugalii, Luxembourgu, Belgii, Norwegii, Rosji,
Szwajcarii, Wielkiej Brytanii (m.in.: Katedra św. Pawła)
oraz ponad 250 miastach w Niemczech.
Swoje umiejętności doskonalił na wielu kursach pod
kierunkiem takich mistrzów jak: Guy Bovet, Aleksander
Fiseyski, Julian Gembalski, Lorenzo Ghielmi, Jean Guillou,
Bernhard Haas, Naji Hakim, Rudolf Innig, Edgar Krapp,
Olivier Latry, Heribert Metzger, Peter Planyawski, Martin
Sander, Christopher Stembridge.
Współpracował z wieloma wybitnymi solistami, Polskim Chórem Kameralnym „Schola Cantorum Gedanensis”,
chórem „Camerata Varsovia”, orkiestrą Camerata Janáček,
orkiestrą Collegium instrumentale Bochum, orkiestrą Jeunesses Musicales, Płocką Orkiestrą Symfoniczną.
Dokonał również wielu nagrań płytowych (Organum
Classics, Label Harp, DUX). Dwie jego płyty nagrane na
zabytkowych organach Kościoła Reformowanego w Warszawie (DUX 0707) oraz na zabytkowych organach Śląska Opolskiego nominowane były w dwóch kategoriach
do nagrody FRYDERYK. Nagrywał również dla radia oraz
telewizji.
Artysta ma na swoim koncie prawykonania współczesnej
polskiej muzyki organowej, a także organowo-kameralnej.
Michał Markuszewki zajmuje się również problemami
ochrony zabytkowych organów. Jest członkiem „Stowarzyszenia na rzecz badań i utrzymania śląskich organów”
VEESO oraz od 2001 członkiem niemieckiego „Towarzystwa przyjaciół organów” GdO. Wykonał ponad 350 dokumentacji zabytkowych polskich organów.
Uczestniczył również w wielu projektach restauracji
zabytkowych organów, jak również był konsultantem przy
budowie nowych instrumentów.
Z jego inicjatywy i pod jego nadzorem w latach 20042008 odrestaurowano zabytkowe organy (firmy Schlag
und Söhne z 1900 roku) w kościele Ewangelicko-Reformowanym w Warszawie, gdzie od 2004 roku pełni funkcję
organisty.
Od kilku lat zajmuję się działalnością managerską i animacją kulturalną. Jest pomysłodawcą i dyrektorem artystycznym międzynarodowego cyklu koncertów organowych
w kościele Ewangelicko-Reformowanym w Warszawie.
Od 2012 wykłada organy grę liturgiczną i improwizację
organową na Uniwersytecie Muzycznym Fryderyka Chopina w Warszawie.
14 sierpnia
KONC E RT I V
RA PS ODI A I BA L L A DA
Artjom Chaczaturow
– organy (Rosja)
Maciej Gołębiowski studiował klarnet na Akademii
Muzycznej w Katowicach oraz na Universität für Musik und
darstellende Kunst w Grazu (Austria). Finalista licznych
konkursów, stypendysta prezydenta miasta Czestochowa,
Junge Münchner Philharmonie w Monachium oraz International Festival junger Künstler w Bayreuth (Niemcy).
Lata 2005-2006 artysta poświęcił idei odtwarzania oryginalnych utworów Mozarta na klarnet basetowy, czego wynikiem był projekt „Klarnet basetowy - Mozart w oryginale”.
W ramach tego projektu występował między innymi na otwarciu Wiedeńskiego Roku Mozarta „Spirit of Mozart 2006” jak
i na na scenach filharmonii w Polsce (www.gmusicm.com)
Współpracował z „Ensemble Art Resonance” oraz
„Ensemble Zeitfluss” - zespołami specjalizującymi się
w muzyce współczesnej, gdzie urzeczywistnia swoją fascynację klarnetem basowym. Koncerty w ramach Międzynarodowego Festiwalu Teatralnego w Grazu.
W roku 2002 zakłada „MusikBühne - Theater für Kinder”,
jako multimedialne, pedagogiczno innowacyjne warsztaty
dla dzieci i młodzieży. Współpraca ze szkołami i pedagogami
w Austrii, Belgii i Polsce. W ramach tej działalności zakłada
prywatną szkołę muzyczną „Musikschule für Blasinstrumente”ze specjalizacją na instrumenty dęte.
Muzyk jest również wziętym klarnecistą specjalizującym
się w muzyce klezmerskiej i tradycyjnej muzyce wiedeńskiej
- jest solistą grupy „Ensembles Klesmer Wien”, grupy „Wanderer” oraz „Das Viennart Ensemble” z Agnes Palmisano.
Występował w produkcji „Ghetto” w reżyserii Joshuy Sobola
na deskach Stadttheater w Klagenfurcie (Austria), jak również w następnej sztuce tegoż autora „Alma. A Show Biz am
Ende” w Wiedniu w reżyserii Paulusa Mankera .
Artjom Chaczaturow urodził się w roku 1983. Po ukończeniu szkoły średniej rozpoczął naukę w szkole akademickiej
przy konserwatorium w Moskwie, w klasie fortepianu prof.
O. Żukowej i w klasie organów prof. G. Sjemionowa. Następnie
rozpoczął studia w słynnym Konserwatorium Moskiewskim
im. Piotra Czajkowskiego, które ukończył z wyróżnieniem
w roku 2007 w klasie fortepianu prof. O. Żukowej i klasy organów N. Gurejewej-Wedernikowej.
Od roku 2007 Artjom Chaczaturow otrzymał zaproszenie
i objął prestiżowe stanowisko organisty w Katedrze w Kaliningradzie, gdzie prowadzi regularną działalność koncertową
na jednych z największych organów w Europie (122 głosy).
Artysta występował w wielu miastach swojej ojczyzny:
w Moskiwe, w Sankt-Petersburgu, w Permie, Saratowie
i innych. Zapraszany był także na koncerty w świątyniach
miast niemieckich: w katedrze w Berlinie, w katedrze w Erfurcie, w Hannowerze i w Marktkirche, w kościele św. Piotra
w Hamburgu i innych. Ma także na koncie solowy występ
z orkiestrą symfoniczną MDR (Mitteldeutscher Rundfunk)
w Lipsku.
Artysta ma na swoim koncie dwa solistyczne nagrania
CD. Dokonywał także nagrań dla Radio i Telewizji rosyjskiej.
W zeszłym roku po raz pierwszy występił też w Polsce.
Artjom Chaczaturow koncertuje także jako pianista często towarzysząc solistom w występach z repertuarem wokalnym – w pieśniach rosyjskich kompozytorów takich jak
P. Czajkowski, M. Musorgski czy S. Rachmaninow.
18 września
KONC E RT V
VOX DEI VOX PO PULI
Markus Miesenberger – tenor (Austria)
Peter Waldner – organy (Austria)
Austriacki tenor liryczny Markus Miesenberger kształcił
się w Wiedniu, w Salzburgu i w Linzu w klasie śpiewu profesora Roberta Holla i prof. Sebastiana Vittucciego, a także
ukończył studia w zakresie skrzypiec współczesnych oraz
barokowej altówki.
Jako śpiewak wykonujący dzieła operowe, pieśni i muzykę
sakralną Miesenberger gościł w światowych centrach muzcznych na estradach kraju ojczystego, w wielu miastach Europy
oraz Meksyku. Tenor regularnie występuje w filharmoniach
wiedeńskich (Wiener Musikverein i Wiener Konzerthaus),
a także w takich festiwalach jak Conciertos de Bellas Artes
w Meksyku, Festival Oude Muziek w Utrechcie, MA Festival w Brügge, Styriarte, Carinthischer Sommer, Schubertiade w Dürnstein, Brucknerfest w Linzu, Händel- Festspiele
w Halle. Jako solista współpracował z takimi dyrygentami jak
Pierre Andre Valade, Ralf Weikert, Andrés Orozco-Estrada,
Gunar Letzbor czy Rubén Dubrovsky; z zespołami takimi jak:
Ars Antiqua Austria, Bach Consort Wien, Wiener Streichersolisten, Wrocław Baroque Orchestra czy Filharmonia Słowacka.
Na scenie operowej Markus Miesenberger występuje
głównie w rolach mozartowskich i w repertuarze XX-wiecznym na deskach teatrów operowych w Austrii (Neue Oper
Wien, Linzer Landestheater) i teatrów we Włoszech oraz
Niemczech (włoskie Bolzano i niemieckie Bad Hersfeld).
Markus Miesenberger jest laureatem nagrody ‘Franz
Joseph Aumann Preis’ za odkrycie nowego repertuaru i interpretację muzyki barokowej w ramach II edycji Międzynarodowego Konkursu im. H.I.F.
Bibera w St. Florian (Austria)
w roku 2011.
Ponadto, artysta ma na
swoim koncie wokalne nagrania CD z towarzyszeniem
renomowanego zespołu barokowego Ars Antiqua Austria,
dla firm fonograficznych
takich jak Challenge Classics
i Panclassics.
Klawesynista i organista Peter Waldner uważany jest
za eksperta w dziedzinie utworów Jana Sebastiana Bacha
i muzyki epoki Renesansu oraz Baroku. Peter Waldner
pochodzi z miejscowości Mals im Vinschgau w Austrii.
Studiował muzykologię i germanistykę Uniwersytecie
im. Leopolda Franzensa w Innsbrucku, a także klawesyn, organy i fortepian na Tiroler Landeskonservatorium
w tymże mieście, w klasach profesorów Reinharda Jauda
i Bożydara Noeva.
W latach 1992-1995, w ramach stypendium Regiolnu
Tyrolskiego i Austriackiego Ministerstwa Nauki i Sztuki,
Peter Waldner doskonalił swoje muzyczne umiejętności
w Holandii, Francji i w Szwajcarii u takich profesorów jak
Gustav Leonhardt (Amsterdam), William Christie (Paryż),
Hans van Nieuwkoop i Kees van Houten (Amsterdam)
i Jean-Claude Zehnder (Bazylea). Dodatkowo uczestniczył
w kursach mistrzowskich w całej Europie u Luigi Ferdinando Tagliaviniego, Jespera Christensena, Kennetha Gilberta, Haralda Vogla, Pierre Hantaia i Daniela Rotha.
Od roku 1988 Peter Waldner jest organistą kościoła
Landschaftliche Pfarre Mariahilf w Innsbrucku (Austria).
Pracuje także jako pedagog: wykłada klawesyn, organy i bas
cyfrowany na Tiroler Landeskonservatorium i na filii Uniwersytetu Muzycznego Mozarteum w Innsbrucku.
Artysta koncertuje na całym świecie i dokonuje nagrań
radiowych i telewizyjnych dla takich stacji jak austriackie ORF, włoskie RAI, holenderskie KRO. Dokonuje też
rejestracji dźwiękowych na płytach CD. Jego płyty “Orgellandschaft Ritten I & II” otrzymały prestiżową nagrodę
„Pasticcio-Preis” austriackiego radia ORF.
Peter Waldner jest kierownikiem artystycznym cyklu
koncertowego muzyki dawnej “Innsbrucker Abendmusik”
i założycielem zespołu muzyki barokowej “vita & anima”,
z którym przez dekady realizuje niecodzienne projekty
fonograficzne i koncertowe.
Artysta współpracuje także z innymi zespołami i artystami, cenionymi i znanymi w świecie muzyki dawnej:
La Capella Reial
de Catalunya &
Le Concert des
Nations
( Jordi
Savall), Atalanta
Fugiens Milano, La
Venexiana, Prihsna Ensemble, Les
Sacqueboutiers de
Toulouse, Piccolo
Concerto Wien
i Oni Wytars.
Rys histor yczny Roż y ńska W ielk iego
(1471-2016)
R
ożyńsk Wielki założyli na prawie magdeburskim
w 1471 r. bracia Maciej, Jan, Jerzy i Bartłomiej
oraz ich siostrzeńcy, Paweł i Maciej. W 1550 r.
osada została wsią czynszową, jej właścicielem był Łukasz Różyński.
W państwie krzyżackim tereny Rożyńska Wielkiego
wchodziły w skład prokuratorii piskiej i komturii bałgijskiej. Po przekształceniu tegoż państwa w księstwo świeckie Rożyńsk Wielki znalazł się w obwodzie Natangii,
w starostwie piskim i w domenie drygalskiej. W 1752 r.,
po zlikwidowaniu podziału na obwody i starostwa, ziemie
te zakwalifikowano do powiatu oleckiego i kamery gąbińskiej. Następna zmiana podziału administracyjnego nastąpiła w 1818 r. Omawiane tereny włączono do powiatu
piskiego i rejencji gąbińskiej, a 1905 r. do rejencji olsztyńskiej. Pod względem kościelnym Rożyńsk Wielki z okolicą początkowo wchodził
w skład diecezji warmińskiej i dekanatu reszelskiego. Wybudowany tu
ok. 1500 r. kościół był
świątynią filialną parafii
katolickiej w Drygałach,
która istniała już w 1438
r. W czasie reformacji
ludność Rożyńska i okolic przyjęła luteranizm.
Przez pierwsze dwa
wieki podlegała superintendentowi w Ełku, potem superintendentowi w Piszu (od 1715 r.). Mimo zaprowadzenia
protestantyzmu ludność Rożyńska Wielkiego zachowała
kult św. Erazma (zbór ewangelicki miał tu powstać jeszcze
przed 1565 r.). Gdy w 1656 r. kościół szczęśliwie uniknął
zniszczenia przez Tatarów, Mazurzy ewangeliccy uznali
to za cud św. Erazma i tłumnie nawiedzali kościół na Przemienienie Pańskie. Kronika kościelna podaje, że na widok
witraża przedstawiającego św. Erazma Tatarzy ugasili już
rozniecony ogień, dzięki czemu świątynia przetrwała ten
najazd w przeciwieństwie do większości zabudowań wsi.
Rozwój Rożyńska Wielkiego i okolic zatrzymał najazd
tatarski z 1656 r. Doszło do niego w wyniku wojny polsko-szwedzkiej, zwanej „potopem”. Książę pruski i elektor
brandenburski Fryderyk Wilhelm popierał wówczas króla
szwedzkiego. Rada królewska wraz z hetmanami zdecydowała, że konieczne jest rozbicie przeciwnika i zmuszenie
Prus Książęcych do odstąpienia od Szwedów. Na Prusy
poszło więc główne uderzenie armii hetmana polnego
litewskiego Wincentego Gosiewskiego, składającej się
z oddziałów zaciężnych, koronnych, litewskich, tatarskich
i pospolitego ruszenia. 8 października 1656 roku hetman
Gosiewski pokonał pod Prostkami znacznie liczniejsze
wojska szwedzkie i brandenburskie, dowodzone przez
generała Jerzego Fryderyka Waldecka i księcia Bogusława Radziwiłła. Konsekwencją bitwy był najazd tatarski,
który spustoszył Mazury i północne Podlasie, spowodowany odmową wydania Tatarom księcia Radziwiłła.
Nie mniejsze spustoszenia w ludziach poczyniła dżuma
– „czarna śmierć”, która w latach 1709-1711 pochłonęła
prawie ¾ ludności z tych ziem. Dodatkowym ciosem była
wyjątkowo sroga zima z przełomu 1708 i 1709 roku. Wiele
bydła zamarzło wówczas w oborach i trzody w chlewach,
zdarzały się też wypadki, że ludzie zamarzali w nieopalanych izbach. Wszystkie oziminy wymarzły. Zima wprawdzie przerwała szerzenie się zarazy, ale spowodowała głód
i drożyznę. Niedożywiona i wycieńczona ludność tym
łatwiej zapadała na różne choroby. Zaczęły szerzyć się
czerwonka, ospa, gorączka plamista, a wreszcie pojawiła
się znów dżuma. Później rozwój terenów hamowany był
także poprzez wojny, w tym między innymi napoleońskie
(1811-1812) oraz I i II wojnę światową.
Pierwszy kościół w Rożyńsku Wielkim był drewniany,
kryty strzechą i poświęcony św. Erazmowi. Świątynia ta
została rozebrana w 1894 r. z powodu złego stanu technicznego. Na miejscu, gdzie stał ołtarz tegoż kościoła, stoi dziś
obelisk z napisem: Hier stand der Altar der alten Kirche.
Groß Rosinsko. 1589-1892. Obecnie głównym miejscem
kultu w Rożyńsku Wielkim jest kościół pw. św. Szczepana. Został on zbudowany w latach 1889-1892. Po II wojnie
światowej przeszedł w użytkowanie katolików i został poświęcony przez proboszcza drygalskiego na przełomie lat
czterdziestych i pięćdziesiątych.
Z powodu zgody władz państwowych parafię rzymskokatolicką powołał tu dopiero bp Jan
Obłąk 23 lipca 1982 r.
Po II wojnie światowej teren
dzisiejszej parafii w Rożyńsku
Wielkim znalazł się w granicach
dekanatu piskiego i diecezji warmińskiej. 20 lipca 1990 r.
wszedł on w skład nowo powstałego dekanatu Biała Piska.
Wraz reorganizacją struktur Kościoła w Polsce, dokonaną
przez Ojca Świętego Jana Pawła II w 1992 r., parafia znalazła się w nowo powstałej diecezji ełckiej i w tym samym
dekanacie, co przedtem.
Pod względem administracji państwowej po 1945 r. ziemia rożyńska należała do Okręgu Mazurskiego Prusy
Wschodnie (1945-1946), a dalej do województwa olsztyńskiego i białostockiego (1953-1975), do województwa
suwalskiego (1975-1999) i do województwa warmińsko-mazurskiego (od 1999 r.). Na przestrzeni ostatnich 60 lat
zmieniała się także przynależność do powiatów. Omawiane ziemie wchodziły w skład powiatów piskiego, grajewskiego i ełckiego. Bezpośrednio po wojnie utrzymano też
dawny podział na gminy, następnie przekształcono je na
gromady (od 1954 r.), by znów powrócić do podziału na
gminy (od 1972 r.). Obecnie obszar parafii znajduje się
w dwóch w gminach (Prostki i Biała Piska) oraz w dwóch
powiatach (piski i ełcki)
Pierwsza szkoła w Rożyńsku Wielkim została założona
w 1575 r. (do 1737 r., tj. reformy szkolnictwa w Prusach,
szkoły istniały jedynie we wsiach kościelnych przy parafii). Uczyli w niej przeważnie kolejni proboszczowie para-
fii. Zakres nauczania, ograniczony początkowo do pisania
i czytania, znajomości katechizmu i pieśni religijnych,
od początku XIX w. stopniowo rozszerzano i jednocze-
śnie wprowadzono obowiązek uczęszczania do szkół dla
wszystkich dzieci w wieku szkolnym. Po II wojnie światowej szkoła wznowiła swoją działalność dopiero w 1958 r.
Urzędowa nazwa Rożyńska Wielkiego z początku X X w.
brzmiała Gross Rosinsko, a od 1938 r. także Grossrosen.
Kalendarium Rożyńska Wielkiego
1471 – założenie miejscowości
ok. 1500 – wybudowanie pierwszego (drewnianego)
kościoła, który był filią parafii katolickiej w Drygałach
ok. 1565 – utworzenie zboru ewangelickiego i zaprowadzenie luteranizmu
1575 – utworzenie pierwszej szkoły
1656 – spustoszenie Rożyńska Wielkiego przez najazd tatarski (cudowne uratowanie kościoła)
1709-1711 – wyludnienie Rożyńska Wielkiego i okolic
spowodowane dżumą
1889-1892 – budowa obecnego kościoła
1945 – zakończenie II wojny światowej, napływ ludności
polskiej, przejecie kościoła przez katolików
1954 – utworzenie Gromady Rożyńsk Wielki (do 1972)
1958 – otwarcie obecnie istniejącej szkoły
1958 – utworzenie samodzielnego wikariatu i przybycie
na stałe pierwszego księdza – Antoniego Zdunka.
1982 – erygowanie parafii
2016 – święcenia diakonatu, w tym pochodzącego z Rożyńska Wielkiego Daniela Kowalskiego.
Ks. prof. Wojciech Guzewicz
WydaWnictwa
parafialne
ANEKSY
Parafialny hymn ku czci św. Szczepana
Słowa: ks. Wojciech Guzewicz
Muzyka: Marietta Kruzel-Sosnowska
Ref: Abyśmy w wierze świętej mężnie trwali
I za Jezusem śmiało podążali
Pod Ewangelii świętymi skrzydłami
Święty Szczepanie wstawiaj się za nami
1.Święty Szczepanie uproś łaski Pana
Niech mądrość Boga dziś będzie nam dana
Byśmy umieli Boga miłować
Za wszystkie dary szczerze Mu dziękować
2.Za Twą przyczyną Boga dziś prosimy
Niech nam przebaczy bo wiele grzeszymy
Ofiarujemy Mu swe cierpienia
Bóle, udręki błagając zbawienia
3.Wstawiaj się wstawiaj o święty Szczepanie
Niech na nas spłynie Boże zmiłowanie
I miłosierdzie Boga żywego
Bądźże patronem naszym w Imię Jego
4.Racz nas wysłuchać o Chryste Panie
Przez to męczeństwo to kamienowanie
194
Fot. 66: Zapis nutowy Hymnu parafii w Rożyńsku Wielkim
Płyty nagrane w kościele parafialnym
Orędownika – wzoru naszego
Usłysz błagania głosy ludu Twego
5.Kiedy nadejdzie już nasze konanie
Z Tobą o Jezu niech Szczepan stanie
Prowadząc nas przez szlak ostateczny
Pastorałki
Rożyńskie
W krainę życia tam gdzie pokój wieczny
ARkA księdzA MARkA
Marietta kruzel-sosnowska – organy
Jolanta sosnowska – vocal, skrzypce, piła
Bogdan Przyborowski – vocal
Serdeczne podziękowania wszystkim dobroczyńcom
i ofiarodawcom renowacji naszej zabytkowej świątyni Św.
Szczepana w Rożyńsku Wielkim.
W intencji wszystkich ofiarodawców i dobroczyńców
sprawowana jest w każdy poniedziałek Msza Święta. Bóg
zapłać.
Nr konta:12 1060 0076 0000 3200 0107 6025
Dla osób zainteresowanych stworzona zostanie możliwość nabycia płyty z muzyką organową oraz książki o parafii
Rożyńsk Wielki, z których dochód przeznaczony zostanie na
trwającą renowację świątyni.
ORGANIZATOR:
Rzymskokatolicka Parafia pod wezwaniem Św. Szczepana
w Rożyńsku Wielkim
19-335 Prostki, Rożyńsk Wielki 15
tel. 087 425 82 14, tel. kom. 503 19 19 00
[email protected], www.rozynsk.diecezja.elk.pl
PARTNERZY:
Gmina Prostki, Domy Malowane Osiedle w Ełku,
CHMIELEWSKI Ubezpieczenia i finanse, Urząd Marszałkowski
w Olsztynie, Gminny Ośrodek Kultury w Prostkach, Redakcja
MARTYRII, Caritas Diecezji Ełckiej, Studio ACARD, Piska
Telewizja Kablowa, Stowarzyszenie Inicjatyw Społecznych Nasze
Prostki, Towarzystwo Miłośników Ziemi Rożyńskiej, Ełckie
Centrum Kultury, Miejski Dom Kultury w Grajewie, Gminny
Ośrodek Kultury w Białej Piskiej, Piski Dom Kultury, Zakłady
Ogrodnicze „MAZURY” w Olecku, „GRYFIX” Kondrat Sp.J.,
Ars Sacra Porowscy w Grajewie, Stowarzyszenie „Nasz Szczuczyn”,
Miejska Biblioteka w Szczuczynie, PREFABET EŁK Spółka z o.o.,
CMB Ełk Sp. z o.o. Centrala materiałów budowlanych
Patronat medialny:
MARTYRIA

Zobacz

Transkrypt

Podobne dokumenty

czego pismo święte uczy o chrzcie?

Document 1430

pobierz plik PDF - Parafia Najświętszego Serca Pana Jezusa

nr 5 2016 - Bazylika Mniejsza w Gorlicach

Untitled

1. Godło i flaga