tematem głównym - Polska Izba Radiodyfuzji Cyfrowej

tematem głównym - Polska Izba Radiodyfuzji Cyfrowej

TEMAT NUMERU
DAB
Fot. Fotolia.pl
– radiowa
rewolucja
Proces cyfryzacji telewizji w Polsce dobiega końca. Podczas targów Poznań Media Expo 2013, które odbyły się w dniach 5–7 kwietnia w Poznaniu, debatowano nad przebiegiem
ostatniego już etapu wdrażania DVB-T oraz wzbudzającym duże emocje tematem cyfryzacji radiofonii.
18 kwietnia 1926 r. uruchomiono pierwszą oficjalną stację radiową w Polsce. Od czasu
tej pierwszej emisji zmieniło się radio, tak samo jak zmienili się jego słuchacze, którzy oczekują coraz to nowych dodatkowych usług, które wzbogacą przekaz radiowy. Cyfryzacja radia
w Polsce, wbrew wielu sceptycznym głosom,
wreszcie nabiera realnych kształtów i na szczęście, zgodnie z przewidywaniami Jana Dworaka, przewodniczącego Krajowej Rady Radiofonii
i Telewizji, jest nieuchronna. Dowodem tego jest
chociażby prezentacja radia cyfrowego na żywo,
która miała miejsce podczas targów Poznań Media Expo 2013. Tak jak niemożliwe byłoby, aby
polska telewizja nie została poddana cyfryzacji, tak mimo iż nie jest to obowiązkowe, radio
w Polsce także musi w końcu stać się cyfrowe,
jak i wiele innych dziedzin życia.
Jak to robią inni
Od momentu przeprowadzenia w 1892 r.
eksperymentu Nikoli Tesli, który udowodnił, że
fale radiowe mogą być nośnikiem informacji na
odległość, i pierwszej udanej audycji radiowej,
którą nadał w Stanach Zjednoczonych w roku
1906 Reginald Aubrey Fessenden, radio przeszło wielką metamorfozę. W Polsce dominuje
jeszcze nadal przekonanie, że to, co zagraniczne, jest lepsze. Być może jest tak w pewnych
dziedzinach, ale nie we wszystkich. Tak samo
jak wprowadzanie naziemnej telewizji cyfrowej przebiegało odmiennie w różnych krajach,
tak i wprowadzanie cyfrowego radia w każdym
kraju odbywa się nieco inaczej. Drugi dzień Poznań Media Expo 2013 poświęcono cyfrowemu
radiu. Podczas konferencji „Cyfrowa Polska dla
26
wszystkich” Michael Reichert, manager projektu Future Radio i reprezentant Radia SWR, wygłosił referat na temat „Radio cyfrowe w Niemczech – droga do sukcesu”. I faktycznie, Niemcy
mają się czym chwalić, ponieważ pokrycie cyfrowym sygnałem radiowym wynosi u naszych
zachodnich sąsiadów 87,8 proc. W Polsce jak
dotąd pokrycie wynosi 5 proc. Ten skromny wynik jest skutkiem tego, iż oficjalnie jeszcze nie
rozpoczęto pełnego wdrażania radiofonii cyfrowej w naszym kraju. Przeglądu przebiegu wdrażania cyfrowego sygnału radiowego w krajach
europejskich dokonał podczas Poznań Media
Expo Mirosław Ostrowski, dyrektor techniczny
Radia Wrocław, który poprowadził panel dotyczący cyfryzacji radia „Teraz radio – postscriptum”. Krajem, który jako pierwszy na świecie
rozpoczął emisję cyfrowego sygnału radiowego DAB, była Wielka Brytania (stacja BBC). Dalej za jej przykładem poszły takie kraje jak Norwegia, Dania, Szwecja, Belgia i Kanada, które
rozpoczęły nadawanie w systemie DAB. Wśród
państw, które mogą pochwalić się regularną
emisją cyfrowego radia, znajdują się Australia,
Belgia, Niemcy, Czechy, Wielka Brytania, Irlandia. Niektóre państwa ustaliły już nawet konkretną datę wyłączenia emisji analogowej FM,
jak na przykład Norwegia, w której zaprzestanie nadawania sygnału analogowego przypadnie
na styczeń 2017 r. Natomiast kraje, w których
cyfrowy sygnał jest na razie w fazie testów, to
Hiszpania, Austria, Nowa Zelandia, Południowa
Afryka, Słowenia, Francja i Polska. Wstępnie zainteresowane radiofonią cyfrową są Zjednoczone Emiraty Arabskie, Rosja, Kanada, Grecja, Estonia i Turcja.
nr 5 maj 2013
Dlaczego radio?
Jak podkreśla Europejska Unia Nadawców
(ang. European Broadcasting Union, w skrócie EBU), organizacja powstała w 1950 r., która
skupia publiczne (niekomercyjne) stacje radiowe
i telewizyjne Europy Zachodniej, radio ma znaczący wpływ na rozwój kultury w Europie. Jest słuchane przez większość Europejczyków każdego
tygodnia w domu, w pracy i w podróży, a radiofonia rozsiewcza jest jedyną nieodpłatną i efektywną metodą prawdziwego odbioru w ruchu,
w szczególności w samochodach. Europejska
Unia Nadawców zauważyła także, że ze względu na słabą jakość i dostępność radia AM spada
jego słuchalność, a rozwój radia FM jest ograni-
czony brakiem dostępnego widma na wszystkich
rozwiniętych rynkach. Konieczne więc stały się
otwarte i komplementarne standardy radia cyfrowego DAB i DRM, które zaspokoją potrzeby europejskich nadawców radiowych i będą przy tym
bardzo energooszczędne. Według EBU, do którego należą rozgłośnie radiowe i telewizyjne z 57
krajów Europy (Polskę reprezentują Telewizja Polska SA oraz Polskie Radio SA), Afryki i Bliskiego
Wschodu, konieczne jest uwzględnienie potrzeb
wszystkich nadawców w kraju podczas planowania cyfryzacji emisji radiowej, w tym przyszłej
ekspansji programów, dostępnego widma częstotliwości i opłacalności różnych standardów
dla różnych rodzajów usług. Harmonizacja na
Zgodnie z planami, do 2015 r. cały obszar Polski ma zostać pokryty cyfrowym sygnałem radiowym
DAB+.
etapie wdrażania radiofonii cyfrowej w całej Europie, włącznie z docelową datą wyłączenia radia analogowego, przyczyni się do znacznego rozwoju rynku.
DAB z dużym plusem
Rozpoczęcie rozważań nad tematem cyfryzacji radia nie jest możliwe bez uprzedniego wyjaśnienia, czym tak właściwie jest radiofonia cyfrowa DAB, która ma zastąpić tradycyjny sygnał
analogowy. Używając technicznego języka, cyfrowa radiofonia rozsiewcza DAB, czyli Digital
Audio Broadcasting, to radiofonia cyfrowa, mająca zastąpić tradycyjną modulację amplitudy
AM (charakterystyczną dla fal długich, średnich
i krótkich, gdzie szerokość pasma sygnałów akustycznych nie przekracza 4,5 kHz, a odstęp sygnału od szumu 20 dB) i modulację częstotliwości FM (charakterystyczną dla fal ultrakrótkich,
w wypadku których szerokość pasma przenoszenia sygnałów akustycznych wynosi do 15 kHz,
stosunek sygnał/szum to 50 dB i jest możliwość
nadawania stereo). Mówiąc nieco prościej, bez
wchodzenia w techniczne szczegóły, radiofonia
cyfrowa zapewnia dobrej jakości odbiór sygnałów fonicznych, znacznie lepszy niż w wypadku
systemów FM UKF i zapewnia lepsze wykorzystanie pasma niż radiofonia analogowa FM UKF. Ze
względu na sposób nadawania DAB można podzielić na: naziemny, satelitarny i mieszany.
Standard DAB, opracowany w późnych latach 80. XX wieku, był oparty na kodowaniu
MPEG Audio Layer II, które było wtedy „szczytem techniki” i jest nadal powszechnie używany w kodowaniu radia. Od tego czasu kodowanie
MPEG Audio Layer III, znane jako MP3, przeję-
TEMAT NUMERU
Poznań Media Expo 2013 były także okazją do pierwszej cyfrowej transmisji radiowej.
Polska jest
gotowa na
cyfrowe radio
Fot. Dawid Dyból
cje, nowe protokoły komunikacyjne i drugą warstwę kontroli błędów kodowania. Wszystkie trzy
standardy mogą być zatem stosowane obok siebie na jednym multipleksie i korzystać z tej samej infrastruktury.
Technika naziemnej cyfrowej emisji programów radiowych T-DAB (Terrestrial Digital
Audio Broadcasting) rozwijana jest od początku lat 90. ubiegłego wieku. Wykorzystuje ona
podobne rozwiązania techniczne jak cyfrowa
emisja programów telewizyjnych DVB-T. W lipcu 1995 r. w Wiesbaden, pod patronatem CEPT
(European Conference of Postal and Telecom-munications Administrations), odbyło się spotkanie w sprawie T-DAB, podczas którego uzgodniono przydziały częstotliwości i podjęto próbę
rozwiązania niektórych problemów związanych
z wprowadzeniem DAB w Europie. W przyjętym
planie zarezerwowano dla Polski siedemnaście
bloków częstotliwościowych o szerokości około 1,5 MHz w zakresie 106 MHz i jeden blok częstotliwościowy (dla środkowych rejonów kraju)
w zakresie 104 – 106 MHz. W tym samym ro-
Fot. Dawid Dyból
ło rynek cyfrowych odtwarzaczy muzycznych
i strumieni radiowych. Choć nadal system ten
odnosi sukces na rynku, nowy standard MPEG-4
(AAC) okazał się efektywniejszy i wydajniejszy.
Rozwój ten wymagał dodatkowego systemu kodowania dźwięku, który pozwolił na zwiększenie wydajności przy mniejszej przepustowości
– stąd narodziny DAB+. Standard DAB jest systemem przeznaczonym dla sieci naziemnych,
a sam odbiornik może być stosowany do odbioru programów radiowych i/lub usług o zasięgu
krajowym, regionalnym, lokalnym i międzynarodowym. Ponieważ system DAB wymaga małego natężenia pola, pozwala na znacznie większą
mobilność w porównaniu do innych standardów. Kolejną ważną innowacją było dodanie treści wideo i multimedialnych, co pozwaliło DAB
stać się cyfrową mobilną platformą DMB (Digital Multimedia Broadcasting), jak również multimedialną cyfrową platformą radiową. Zarówno dla DMB, jak i DAB+ podstawą techniczną
pozostaje DAB. Innymi słowy, warstwa fizyczna
jest wciąż ta sama, dodano tylko nowe aplika-
że radio cyfrowe zapewnia więcej multimedialnych treści.
Jak długo trwało wprowadzenie cyfrowego radia w Niemczech?
go. Inne dopiero przygotowują się do tego procesu. Na
rynku jest coraz więcej cyfrowych odbiorników radiowych, dlatego kwestią czasu jest, że ludzie będą korzystać tylko i wyłącznie z sygnału cyfrowego radia.
Czy Pana zdaniem Polska jest gotowa
na cyfryzację radia?
Wywiad z Michaelem Reichertem,
Future Radio Project Manager,
SWR.
Rozpoczęliśmy nadawanie w sierpniu 2011 r., natomiast przygotowania zaczęły się kilka miesięcy wcześniej. Od sierpnia 2011 r. rozbudowano
sieć i wzmocniono o więcej dodatkowych funkcji takich jak możliwość wyświetlania slajdów.
Redakcja: Proszę powiedzieć, jakie są
zalety cyfrowego radia?
Co stanie się z sygnałem FM, czy będzie oficjalnie wyłączony?
Michael Reichert: Zalet jest kilka, ale najważniejsze są dwie. Po pierwsze, cyfrowe radio pozwala na wykonanie i dostarczenie słuchaczom
większej liczby programów. Drugą zaletą jest to,
Przyjdzie taki dzień, że sygnał FM sygnał zostanie
w końcu wyłączony. I nie ominie to żadnego kraju.
Niektóre kraje w Europie, takie jak Norwegia i Wielka
Brytania już zaprzestały emisji sygnału analogowe-
Polska jest zawsze gotowa na radio przyszłości,
dlatego, że ludzie są zaznajomieni z nowymi formami treści, które są dostępne we współczesnym
świecie. Multimedialny kontent musi być zatem
osiągalny dla ludzi również za pośrednictwem radia. Polscy nadawcy są zainteresowani dotarciem
do grupy słuchaczy, bez względu na miejsce, co
jest właśnie celem radia cyfrowego. Radio cyfrowe
oferuje wiele nowych możliwości i różnorodność
nowych usług oraz dodatkowych informacji, także jestem zdania, że polscy słuchacze to docenią.
ku pojawiły się pierwsze odbiorniki DAB zgodne
z normą europejską ETSI.
Wersja rozszerzona – system T-DAB+,
(nazywany w skrócie DAB+), która miała swój
debiut w 2007 r., dzięki zastosowaniu najnowszych systemów kodowania i kompresji dźwięku umożliwia ponad dwukrotne zwiększenie
liczby dostępnych programów przy zachowaniu tej samej jakości przekazu. DAB+, w zależności od wybranej jakości dźwięku oraz licz-
by usług dodatkowych, może pomieścić nawet
kilkanaście stacji radiowych co stanowi istotne zwiększenie możliwości radia naziemnego,
a zatem może się przyczynić do zwiększenia
oferty o stacje tematyczne i niszowe. Ponadto standard DAB+ pozwala nie tylko na emisję dźwięku w cyfrowej jakości, ale również
szeregu usług dodatkowych, do których należą: przesyłanie napisów i obrazów, przewodników po programach, jak również, szczegól-
nie cennych dla kierowców informacji o ruchu
drogowym.
Cyfrowa radiofonia niesie ze sobą szereg
korzyści dla słuchaczy. Pierwszą jest łatwy wybór programów – zamiast żmudnego poszukiwania ulubionej stacji użytkownicy mogą wybrać wszystkie dostępne stacje i preferowane
formaty z prostego menu tekstowego. Słuchacze zyskują także poprawę odbioru, ponieważ
DAB eliminuje wszelkie zakłócenia i problemy
reklama
Wyrusz w podróż z JVC i delektuj się czystym dźwiękiem
podczas słuchania cyfrowych audycji DAB+
KD-DB53AT Radioodtwarzacz CD z portem USB, wejściem AUX i tunerem DAB
nr 5 maj 2013
27
TEMAT NUMERU
Cyfrowa radiofonia naziemna w wybranych krajach Europy
Populacja
Pokrycie
(proc.)
Programy
cyfrowe
Penetracja
gospodarstw
Sprzedaż
odbiorników
Belgia
11 mln
95 proc.
20
–
–
2 narodowe multipleksy publiczne
Czechy
10,5 mln
47 proc.
25
–
–
1 narodowy multipleks publiczny, 1 regionalny multipleks
Dania
5,6 mln
95 proc.
14
41 proc.
1,7 mln
Gibraltar
31 tys.
90 proc.
4
70 proc.
–
2 multipleksy DAB+
Hiszpania
47,2 mln
20 proc.
26
–
–
3 narodowe multipleksy, 1 komercyjny multipleks, 2 publiczno-komercyjne multipleksy, 3 regionalne multipleksy z 11 programami
Holandia
16,7 mln
70 proc.
9
–
40,5 tys.
1 narodowy multipleks, 1 lokalny multipleks testowy
Irlandia
4,5 mln
56 proc.
22
–
300 tys.
1 narodowy multipleks publiczny, 1 regionalny multipleks
komercyjny
Malta
405,6 tys.
100 proc.
40
–
–
Monako
35,4 tys.
100 proc.
7
–
–
–
Niemcy
82 mln
87,8 proc.
> 100
–
300 tys.
–
Norwegia
5,0 mln
84 proc.
23
29 proc.
–
1 publiczny multipleks narodowy, 7 multipleksów regionalnych
Polska
38,5 mln
5 proc.
6
–
–
1 publiczny multipleks (Emitel), 1 publiczny multipleks (Info TV
Operator)
Szwajcaria
7,5 mln
94 proc.
90
33 proc.
1,1 mln
4 publiczne multipleksy regionalne, 2 multipleksy komercyjne (regionalny i lokalny)
Szwecja
9,1 mln
35 proc.
–
–
43 tys.
–
Węgry
10,1 mln
30 proc.
7
–
–
Wielka Brytania
60,6 mln
94 proc.
205
43 proc.
16 mln
59 mln
75 proc.
80
–
–
Kraj
Włochy
Multipleksy
2 narodowe multipleksy, 1 lokalny multipleks testowy DAB+
2 narodowe multipleksy
1 publiczny multipleks narodowy
2 publiczne multipleksy narodowe, 10 multipleksów regionalnych,
38 multipleksów lokalnych
3 narodowe multipleksy, 9 regionalnych multipleksów
Źródło: opracowanie M.Ostrowski, Radio Wrocław, 2013 r.
w czasie ruchu. Cyfrowe radio możemy przyrównać do kocyka, który otula duże obszary
geograficzne równym i dobrej jakości sygnałem bez żadnych zakłóceń. Podróżując samo-
chodem czy pociągiem, słuchacz nie spotka
się już z sytuacją zaniku sygnału radiowego
i koniecznością zmiany częstotliwości w trakcie przemieszczania po różnych rejonach kraju.
Cyfrowy odbiornik radiowy zapewnia, oprócz
informacji dostarczanych przez audycje radiowe, także informacje z innych źródeł, które są
zawarte w tym samym kanale. Do takich dodat-
kowych informacji należą nagłówki aktualnych
wydarzeń, szczegółowe informacje o pogodzie,
a nawet najnowsze ceny akcji na giełdzie, i to
wszystko na jednym odbiorniku. Dlatego wła-
Fot. Dawid Dyból
Radio musi nadążać
za słuchaczami
Rozmowa z Mirosławem
Ostrowskim, dyrektorem
technicznym Radio Wrocław SA.
Redakcja: Krystyna Rosłan-Kuhn z Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji nazwała
Pana „rycerzem” i orędownikiem cyfrowego radia…
Mirosław Ostrowski: To prawda, pani Krystyna nazwała mnie „rycerzem” i nie ukrywam, że
to bardzo miłe. Ja natomiast nazywam ją „królową polskiego broadcastingu”. Znamy się od wielu
lat i wspieramy. I faktycznie jestem orędownikiem
cyfrowego radia.
Podczas targów Poznań Media Expo padły deklaracje, że w 2013 r. być może doczekamy się cyfrowego radia w naszym kraju…
28
Faktycznie, padły takie daty. Gdyby cyfryzacja radia doszła w Polsce do skutku, byłoby to spełnieniem mojego marzenia, zwłaszcza że zajmuję się
tym tematem już od lat 90. Gdy w 2007 r. powstał
DAB+ – nowy standard, który jest znacznie, bo
aż dwa – trzy razy wydajniejszy od DAB, postawiłem sobie za cel i ogłosiłem publicznie, że jako pierwszy w kraju uruchomię publicznie emisję DAB+. I tak też zrobiłem w połowie 2009 r.,
a za mną poszło Polskie Radio. Gdzie tylko mogę,
popularyzuję DAB+ i nie ukrywam, że jak mało
kto śledzę to, co się dzieje na świecie. Regularnie jestem obecny na wszystkich ważnych wydarzeniach dotyczących cyfrowego radia, takich jak
chociażby World DAB czy Digital Radio Summit.
Czy zgodzi się Pan z tezą, że tak jak
w wypadku naziemnej telewizji cyfrowej nie
ma ucieczki przed cyfryzacją radia?
Cyfryzacja radia jest konieczna. To jedyny kierunek rozwoju radia w Polsce. Jeśli nie wykorzystamy tej możliwości, zginiemy śmiercią powolną
i bolesną, dlatego nie możemy siedzieć z założonymi rękami i biernie obserwować, jak inne kraje
wprowadzają u siebie cyfrowe radio. Jednak nie
porównywałbym cyfryzacji telewizji do cyfryzacji
radia. Tu sytuacja wygląda nieco inaczej, ponieważ w kwestii telewizji istniał pewien przymus,
była podana konkretna data wyłączenia sygnału
nr 5 maj 2013
analogowego i zakończenia ochrony częstotliwości analogowych na czerwiec 2015 r. Natomiast
jeśli chodzi o przechodzenie na radio cyfrowe,
jest to zdecydowanie proces nieobligatoryjny.
tkwi cały clue. Dlatego jeżeli chcemy przetrwać,
musimy powiększyć swoją ofertę.
Czy w dobie Internetu radio ma jeszcze
rację bytu?
Każdy, kto będzie chciał odbierać cyfrowy sygnał radiowy, będzie musiał zakupić nowy odbiornik. Jednak w dłuższej perspektywie czasu, wraz z rozwojem
rynku, koszty będą spadać i ceny odbiorników również, tak że o to bym się szczególnie nie martwił. Najważniejsze z punktu widzenia słuchacza jest to, że
sygnał DAB+ jest znacznie lepszy, a jakość dźwięku jest wręcz idealna, porównywalna z jakością, jaką daje płyta CD. Nie ma szumów, zakłóceń, co jest
szczególnie zauważalne w ruchu. Podczas jazdy samochodem, słuchając radia analogowego, słyszy się
przeróżne trzaski, natomiast podczas słuchania radia cyfrowego takie zjawiska w ogóle nie występują.
System DAB+ jest przewidziany do słuchania w ruchu, nawet przy prędkości 305 km/h. Jeśli doczekamy się w Polsce szybkiej kolei Pendolino, w takim
pociągu radio DAB będzie słyszalne bardzo dobrze,
a sygnał analogowy będzie mieć znaczne problemy.
Radio musi nadążać za zmieniającą się rzeczywistością i rosnącymi wymaganiami słuchaczy. W obecnych czasach radio staje się coraz mniej atrakcyjnym medium, ponieważ młodzi ludzie od niego
odchodzą, wybierają bardziej multimedialne przekazy, dlatego tak ważny jest DAB+, ponieważ zapewnia właśnie takie funkcje. Przyzwyczailiśmy się
do cyfrowych urządzeń, smartfonów, tabletów i innych gadżetów, które same się upgrade’ują, zmieniają softy, a takie rzeczy możliwe są w radiach
cyfrowych, w analogowych odbiornikach, niestety, nie. DAB+ to także więcej stacji, a jak wiadomo, obecnie widmo częstotliwościowe jest zupełnie „zapchane”, nie jest możliwe nawet uzyskanie
pełnego pokrycia dla programów Polskiego Radia,
a już w ogóle nie ma mowy o tym, żeby powstały
nowe serwisy i programy, choćby najgenialniejsze.
Na zachodzie nadawcy są w stanie wyprodukować
drugie tyle programów tylko i wyłącznie w domenie
cyfrowej, i te programy cieszą się ogromnym powodzeniem. Nie dałoby się ich zrealizować, gdyby nie
przejście na cyfrowy sygnał radiowy. Tu właśnie
A co z kosztami cyfrowych odbiorników?
Co zatem s t anie się z syg na łem
analogowym?
Sygnał FM musi zostać ostatecznie wyłączony. Tak jak
restauratora nie stać, żeby utrzymywać dwie kuchnie
ze sztabem kucharzy i narzędzi, żeby obsłużyć jedną
śnie cyfrowe radio jest tak wyjątkowe, ponieważ zarówno muzyka, jak i inne usługi mogą
być odbierane za pomocą tego samego urządzenia. Ponadto odbiorniki DMB również mogą dostarczać użytkownikom oprócz informacji na temat słuchanej piosenki czy pogody,
także pliki wideo i grafiki. Przez transmisję
DAB/DAB+/DMB możliwe jest wyświetlanie
znacznie bardziej szczegółowych niż w systemie RDS informacji tekstowych, takich jak dane na temat odbieranego programu, menu z listą przyszłych audycji, informacje dodatkowe
czy reklamy. Nadawcy mogą również wyświetlać obrazy na ekranach odbiorników radiowych i oferować inne interaktywne usługi. Małe ekrany mogą być dodawane do odbiornika,
który może wyświetlać informacje wizualne
tak różnorodne, jak telewizyjne mapy pogodowe, informacje o ruchu drogowym i bezpieczeństwie oraz wiele innych.
Radiofonia cyfrowa możliwa jest do odbioru na rożnego typu odbiornikach, takich jak
odbiorniki stacjonarne i przenośne odbiorniki
radiowe z wyświetlaczem lub ekranem, w tym
również komputery osobiste i niektóre telefony
komórkowe. Inne rodzaje odbiorników też mogą odbierać cyfrowy sygnał radiowy, a są to:
aparaty cyfrowe, PDA, odtwarzacze MP3, kieszonkowe telewizory, radia samochodowe i inne. Możliwe jest nawet przesyłanie stron internetowych dzięki nowoczesnym odbiornikom
radiowym działającym w systemie DNS, które będą wyposażone w Wi-Fi. DNS jest systemem, który pozwala na połączenie funkcjonalności radiofonii rozsiewczej (obecnej UKF
lub DAB+) z funkcjonalnością przekazu internetowego. Radio DNS umożliwia połączenie w jednym odbiorniku, wyposażonym w odpowiedni wyświetlacz, tradycyjnego programu
radiowego ze skojarzonymi treściami multimedialnymi (tekst, obraz, wideo) przekazywanymi
przez nadawcę przez Internet. DAB+ oceniany
jest jako najnowocześniejszy i zharmonizowany standard cyfrowej emisji radiowej na świecie, który staje się standardem obowiązującym
w całej Europie.
Ponadto do zalet radiofonii cyfrowej należą niższe koszty przekazu dla nadawców
DAB/DAB+/DMB, co pozwala zapewnić duży
salę, tak samo nie stać nas będzie na utrzymywanie
sygnału analogowego. Owszem, w pewnym okresie konieczne będzie nadawanie równoległe obu sygnałów,
ponieważ trzeba będzie przyzwyczaić ludzi do nowego, pokazać, że radio cyfrowe jest lepsze i atrakcyjniejsze, zachęcić do słuchania radia cyfrowego, korzystania z nowych funkcji. Cyfrowe odbiorniki, wbrew
pozorom, są bardzo łatwe w obsłudze, nawet dla osób
starszych, które mogą obawiać się „nowego”.
Komercyjni nadawcy zdecydowanie nie
są zachwyceni cyfrowym radiem, twierdząc
m.in., że cyfryzacja radia jest nieopłacalna…
Moim zdaniem są to sztuczne argumenty ludzi, którzy obawiają się zmian. Komercyjni nadawcy używają tego jako zasłony dymnej. Obserwując to, co
działo się w innych krajach na Zachodzie, muszę powiedzieć, że wszędzie jest tak samo, na początku komercyjni nadawcy nie chcą w ogóle słyszeć o cyfryzacji radia. W sytuacji, jaka teraz panuje na polskim
rynku radiowym, nie ma możliwości, żeby zaistniała
większa konkurencja, nie ma także ani jednej wolnej częstotliwości dla nowych nadawców. Dlatego
nadawcy komercyjni są spokojni, ponieważ mają podzielony rynek, wiedzą, z kim mają do czynienia, i nic
ich nie zaskoczy. Natomiast w momencie uruchomienia sygnału cyfrowego, kiedy dostaniemy pełne spectrum możliwości, może być problem i tu jest pole do
działania dla regulatora, który zapobiegnie zepsuciu
rynku. Uważam, że konkurencja jest zdrowa i powinniśmy mieć szanse na tworzenie nowych treści, nowych programów, ale np. w obrębie tych istniejących
już na rynku graczy, tak jak chociażby miało to miejsce w Australii, gdzie podzielono rynek w taki sposób,
że nie może pojawić się na nim nowy podmiot, ale dotychczasowi nadawcy mogą tworzyć nowe programy.
TEMAT NUMERU
odbiornika radia cyfrowego jest radio kuchenne. Takie odbiorniki ma w swojej ofercie m.in.
firma Pure Digital. Innym miejscem, w których
równie chętnie słuchamy radia, jest samochód.
Coraz więcej pojazdów we wszystkich przedziałach cenowych i typach ma w standardowym
wyposażeniu cyfrowe radia. Cyfrowe odbiorniki radiowe dla przemysłu motoryzacyjnego dostarczają m.in. Continental AG, Harman/Becker, Alpine, J&K Car Electronics oraz Robert
Bosch.
Fot. TechniSat
zakres treści jednocześnie na tej samej częstotliwości. To nie tylko zapewnia większą
przestrzeń dla zwiększonej liczby programów,
ale również ma istotne znaczenie dla obniżenia kosztów transmisji. Ponieważ technika cyfrowa pozwala na przesyłanie ogromnych ilości różnych danych, konkretne informacje
przeznaczone dla określonych grup użytkowników mogą być kierowane z dużą dokładnością ze względu na dostęp do każdego cyfrowego odbiornika.
Do odbioru cyfrowego sygnału radiowego niezbędny będzie zakup nowego odbiornika, który pozwoli
słuchaczom docenić jakość dźwięku i dodatkowe multimedialne aplikacje.
Obecnie ponad 500 milionów ludzi na całym świecie ma dostęp do cyfrowego radia
DAB. Jednak aby mieć do nich dostęp, należy
posiadać cyfrowy odbiornik radiowy. Obecnie
na rynku dostępnych ponad 340 różnych typów odbiorników, które zaspokoją wszystkie
gusta, a których ceny zaczynają się już od 160
zł. W wielu europejskich gospodarstwach domowych najpopularniejszym na rynku rodzajem
Cyfrowe radio w Polsce
Radio jest medium, z którego, w przeciwieństwie do telewizji, korzystamy zarówno
w domowym zaciszu, jak i w miejscu w pracy
czy w podróży, a radiofonia rozsiewcza to jedyna nieodpłatna i efektywna metoda odbioru radia w ruchu, szczególnie w samochodach. Dostęp do cyfrowego radia i naziemnej telewizji
cyfrowej jest konieczny. Gdy praktycznie każda
cje multimedialne wyświetlane na ekranach cyfrowych radioodbiorników. Cyfrowy sygnał radiowy zapewnia dobrą jakość dźwięku, porównywalną
z dźwiękiem z płyt CD. – Digital Audio Broadcasting
Plus (DAB+) to nowoczesna technika pozwalająca nadawać programy radiowe w formie cyfrowej.
Radio cyfrowe, w porównaniu do analogowego, ma
wiele zalet i oferuje odbiorcy o wiele szerszy zakres możliwości, m.in. krystaliczny, cyfrowy dźwięk
nadawany i odbierany bez zakłóceń (w przeciwieństwie do technologii FM), większą ilość informacji
niż RDS na temat. odbieranego programu (np. nazwę stacji, tytuł utworu czy programu, bohatera, datę i godzinę). Dodatkowo stacje radiowe są
wybierane kilkoma klawiszami, bez potrzeby strojenia, wystarczy tylko raz przeprowadzić skanowanie. Ogromnie ważnym aspektem wynikającym
z cyfryzacji radia jest również możliwość nadawania przez znacznie większą ilość rozgłośni radiowych, zwłaszcza, że możliwości radiofonii analogo-
go widma na wszystkich rozwiniętych rynkach.
Jednak póki radiofonia cyfrowa będzie na początkowym etapie funkcjonowania, stacje radiowe będą mogły używać dwóch kanałów – cyfrowego oraz
analogowego w paśmie UKF. Na dłuższą metę nie
będzie możliwe ani opłacalne dla nadawców utrzymywanie równoległego nadawania programów radiowych w paśmie UKF oraz w standardzie cyfrowym, dlatego wyłączenie FM w końcu będzie miało
miejsce. Jednak ci, którzy obawiają się, że nastąpi to z dnia na dzień, mogą spać spokojnie. Z pewnością wyłączenie emisji analogowej w paśmie UKF
kiedyś nastąpi, jednak w Polsce możemy się tego
spodziewać najwcześniej dopiero za dziesięć lat.
Obecnie na świecie w zasięgu emisji cyfrowych
DAB, DAB+ lub DMB jest 500 milionów ludzi. Nieustanny postęp, który dosięga wszystkich gałęzi
przemysłu i gospodarki, powoduje, że media takie
jak telewizja i radio również muszą sprostać nowym
wymaganiom. Jak podkreśla firma EmiTel, dotych-
Fot. Dawid Dyból
Podczas targów Poznań Media Expo 2013 firma JVC zaprezentowała cyfrowy odbiornik radiowy nowej
generacji.
dziedzina życia poddawana jest nieustannej cyfryzacji, nie jest możliwe uniknięcie cyfryzacji
medium, jakim jest radio. Nie bez znaczenia pozostaje także fakt, że radio słuchane jest przez
większość Europejczyków w każdym tygodniu,
o ogromnym znaczeniu radia w budowaniu kultury w Europie nie wspominając.
W 1995 r. na konferencji krajów europejskich, której celem było ustalenie częstotliwości
przeznaczonych dla radia cyfrowego, podjęto decyzję rezerwacji zakresu od 87,5 do 108 MHz, które są obecnie wykorzystywane przez większość
nadajników analogowych. Pod koniec 1998 r. zaczęto sprzedawać pierwsze odbiorniki cyfrowe.
Obecnie w Polsce funkcjonuje radiofonia
publiczna z Polskim Radio SA – rozgłośnią centralną nadająca 17 różnych programów ogólnopolskich i program dla zagranicy oraz nadawcy
komercyjni. W 1996 r., a dokładnie 28 kwietnia Polskie Radio rozpoczęło eksperymentalną emisję czterech programów w multipleksie
DAB w Warszawie. Miesiąc później z inicjatywy
Polskiego Radia podpisano porozumienie „Polska Platforma DAB”, która w 2000 r. zmieniła
nazwę na „Polskie Forum Radiofonii Cyfrowej.
W latach 2003-2005 uruchomiono stałą emisję
testową DAB z Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie. W 2009 r. natomiast uruchomiono testową
emisję DAB+ w Warszawie i Wrocławiu, zaś trzy
lata później rozpoczęto testy DAB+ w Kielcach.
Cyfryzacja radia różni się od cyfryzacji telewizji przede wszystkim faktem, iż nie jest ona obligatoryjna. Obecnie w Polsce funkcjonuje jeden
publiczny multipleks należący do firmy Emitel i jeden do Info TV Operator. W multipleksie Emitela
nadawanych jest sześć programów w standardzie
DAB+: cztery ogólnopolskie i dwa regionalne,
natomiast w multipleksie Info TV Operator nadawane są cztery programy ogólnopolskie DAB+
i jeden telewizyjny w standardzie DMB. Podczas
Poznań Media Expo 2013 Paweł Matnia, naczelny inżynier Polskiego Radia, zaprezentował plany
wdrażania radiofonii cyfrowej w Polsce i przedstawił harmonogram, zgodnie z którym w drugiej
połowie 2013 r. największe polskie aglomeracje
miejskie zostaną pokryte radiowym sygnałem cyfrowym. Do końca 2015 r. natomiast teren całego kraju w całości ma zostać pokryty DAB+. Jan
Dworak, przewodniczący Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, poinformował podczas Poznań Media Expo, że jeszcze w tym roku zakończą się rozmowy z Polskim Radiem związane z rozpoczęciem
procesu cyfryzacji sygnału radiowego.
Jakie zatem korzyści niesie ze sobą cyfrowe radio? Dla lokalnych i małych nadawców cyfrowe radio oznaczać będzie możliwość nadawania na
terenie całego kraju. Obecnie taką możliwość mają cztery programy Polskiego Radia oraz Radio Zet,
RMF FM i Radio Maryja. Oznaczać to będzie możliwość konkurencji i zaprzestanie wykluczenia
nadawców, którzy nie dysponują tak znacznymi
środkami finansowymi jak duże, komercyjne stacje. Dla słuchaczy natomiast najistotniejsza będzie
dobra jakość dźwięku, nowe kanały tematyczne
i wyeliminowanie zakłóceń, także podczas słuchania radia w trakcie jazdy samochodem czy pociągiem, oraz wzbogacenie i uatrakcyjnienie przekazu
dźwiękowego o dodatkowe i różnorodne informa-
Jacek Silski, prezes Polskiej Izby Radiodyfuzji Cyfrowej podkreśla znaczenie cyfrowego radia w budowaniu nowoczesnego społeczeństwa informacyjnego.
wej wyczerpały się i nie ma wolnych częstotliwości.
W dłuższej perspektywie cyfryzacja radia oznacza
zwiększenie ilości stacji o zasięgu ogólnopolskim,
co podniesie konkurencyjność i atrakcyjność oferty
programowej, a tym samym umożliwi zindywidualizowanie radia na potrzeby odbiorcy. Warto również
podkreślić, że zagrożeniem, jakie może wyniknąć
w przypadku nieprzeprowadzenia procesu cyfryzacji radia, w czasach coraz lepszego i tańszego dostępu do Internetu na urządzenia mobilne, będzie
odchodzenie odbiorców od tradycyjnej radiofonii
na rzecz radia internetowego. – mówi Jacek Silski,
prezes Polskiej Izby Radiodyfuzji Cyfrowej.
FM do lamusa
Naziemne standardy radiofonii cyfrowej są na
różnych etapach wdrażania w różnych krajach Europy. Mimo że tradycyjnie nadawane radio analogowe
ma rzesze zagorzałych zwolenników, to rozwój radia FM jest znacznie ograniczony brakiem dostępnego widma na wszystkich rozwiniętych rynkach.
Kwestią wzbudzającą spore emocje jest konieczność wyłączenia sygnału analogowego FM. Rozwój radia FM jest ograniczony brakiem dostępne-
czas jedynie radiofonia naziemna oparła się tym
tendencjom, jednak brak dostępnych zasobów dla
nowych nadawców w paśmie FM oraz zwiększające
się oczekiwania słuchaczy, spowodowane m.in. rozpowszechnieniem transmisji radiowych w Internecie,
powodują, że coraz częściej mówi się o potrzebie cyfryzacji radiofonii naziemnej. Dzięki cyfrowej radiofonii, tak jak w wypadku naziemnej telewizji cyfrowej,
wykorzystanie technik cyfrowych pozwoli nie tylko
na efektywniejsze wykorzystanie zasobów, ale także na realizację usług, które nie były dostępne za pomocą technik analogowych. Korzyści osiągną przede
wszystkim słuchacze, którzy zyskają możliwość wyboru spośród znacznie większej niż do tej pory różnorodnej oferty programowej i to w dobrej jakości
dźwięku. Oczywiście, konieczne będzie także zakupienie nowych odbiorników radiowych, jednak tak
jak miało to miejsce w wypadku set-top-boxów do
odbiorników telewizyjnych starszego typu, być może w wypadku analogowych radioodbiorników pojawią się w sprzedaży specjalne „przystawki” umożliwiające odbiór cyfrowego sygnału radiowego.
Anna Skwierzyńska
reklama
nr 5 maj 2013
29