Spis tresci

Spis treści
WPROWADZENIE
..............................................
9
Forum Rocznika: JAKA EUROPA?
Ks. Adam Boniecki – EUROPA W WIZJI STOLICY APOSTOLSKIEJ . . . . . . . . . .
Zdzisław Najder – EUROPEJCZYK MYŚLI O SWOJEJ UNII . . . . . . . . . . . . . . . .
Jacek Czaputowicz – EUROPA ATLANTYCKA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
+ +
+ +
18
28
36
+
I. PRZEGLA˛D SYTUACJI STRATEGICZNEJ – ASPEKTY GLOBALNE I REGIONALNE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wojna z Irakiem i porza˛dek mie˛dzynarodowy – (48); Europa w odwrocie – (70);
Na wschód od linii Curzona/Huntingtona – (80).
II. GOSPODARKA ŚWIATOWA – SPEŁNIONE OCZEKIWANIA? . . . . . . . . .
Przegla˛d koniunktury gospodarczej w świecie w 2003 roku – (86); O strukturalnych
podstawach wzrostu w gospodarce światowej – (91); Uwaga na ChRL w gospodarce
światowej! – (95); Niepewna przyszłość mie˛dzynarodowego systemu handlowego
– (100).
48
85
III. BROŃ MASOWEGO RAŻENIA I „HULTAJSKA LIGA”. MIE˛DZYNARODOWA SPOŁECZNOŚĆ W OBLICZU TENDENCJI PROLIFERACYJNYCH . . . 106
Kontrola zbrojeń: czekanie na nowe impulsy – (107); Wypełnianie luk proliferacyjnych – (110); Unia Europejska szuka strategicznej roli – (113); Irak: USA (i ich
partnerzy) traca˛ wiarogodność – (115); Iran nieche˛tnie ugina sie˛ pod mie˛dzynarodowa˛ presja˛ – (117); Korea Północna: nuklearny blef czy rzeczywistość? – (120);
Libia: hultaj zreformowany? – (122); Pakistan: szczodry proliferant – (124); Ograniczenia motywowane humanitaryzmem – (126).
IV. UNIA EUROPEJSKA W PROCESIE HISTORYCZNEGO ROZSZERZENIA
I FUNDAMENTALNYCH REFORM INSTYTUCJONALNYCH . . . . . . . . . . 131
Historyczne znaczenie rozszerzenia na wschód – (131); Czy Konwent w sprawie
przyszłości Europy sprostał oczekiwaniom? – (137); Kontrowersje wokół projektu
Traktatu ustanawiaja˛cego konstytucje˛ dla Europy – (148); Kwestia Iraku główna˛
przyczyna˛ napie˛cia w stosunkach transatlantyckich – (154).
V. NATO – DŁUGI CIEŃ PRZEZWYCIE˛ŻANEGO KRYZYSU . . . . . . . . . . . . 158
Pragmatyzm bez ideologii – (158); „Nowe” priorytety – (161); Rozszerzenie NATO,
współpraca z Rosja˛ i Ukraina˛ – (167); Polityka partnerstwa i „rozszerzony Bliski
Wschód” – (170); NATO–Unia Europejska i Bałkany – (173).
VI. STANY ZJEDNOCZONE – GRANICE HEGEMONII . . . . . . . . . . . . . . . . . . 175
Aspekty wewne˛trzne – (176); Doktryna Busha? – (180); Bliski Wschód – poligonem
koncepcji neokonserwatystów – (183); Meandry stosunków transatlantyckich
– (186); Polityka wobec Azji i Ameryki Łacińskiej – (192).
VII. OBSZAR WNP: CIEŃ KREMLA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 195
Rosja: budowa rozwinie˛tego putinizmu – (195); Ukraina: wcia˛ż przed wyborami
– (221); Wspólnota Niepodległych Państw: geopolityczne wstrza˛sy – (230).
VIII. EUROPA ŚRODKOWA – ROK PRZEŁOMÓW . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 237
Irak – problem wyboru – (237); Sytuacja wewne˛trzna – pod znakiem normalności
– (239); Stosunki w regionie – starania o normalizacje˛ – (241); Współpraca regionalna – przebudowa konieczna – (242); Unia Europejska – jaka i czy rzeczywiście
6
jedna? – (243); NATO – rok spokojnych przygotowań – (248); Rosja – stare zasady
znowu w grze – (248); Bałkany – bez przełomu, bez poste˛pu – (251).
IX. NIEMCY – DREPTANIE W MIEJSCU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 258
Główne dylematy wewne˛trznego rozwoju – (258); Niemcy na arenie mie˛dzynarodowej: stare azymuty – nowe akcenty – (260).
X. BLISKI I ŚRODKOWY WSCHÓD: FIASKO DROGI DO POKOJU MIE˛DZY
IZRAELEM A PALESTYŃCZYKAMI VIA BAGDAD . . . . . . . . . . . . . . . . . 278
Wybory parlamentarne i nowy rza˛d Izraela – (278); Działania Kwartetu Bliskowschodniego – (281); Wysiłki na rzecz realizacji „mapy drogowej” – (287); Załamanie procesu pokojowego – (292); Wojna w Iraku – (297).
XI. REGION AZJI I PACYFIKU – STABILNOŚĆ I RÓWNOWAGA . . . . . . . . . 315
Wewna˛trzregionalna panorama stosunków w 2003 r. – (315); Dalszy cia˛g dyplomatyczno-nuklearnego szantażu KRL-D – (320); Chiny – kolejny udany rok
w polityce zagranicznej – (322); Japonia – 2003 rokiem przełomu w polityce
wewne˛trznej i zagranicznej – (326).
XII. POLSKA POLITYKA ZAGRANICZNA: DO BRUKSELI PRZEZ WASZYNGTON I CO DALEJ? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 329
Sojusz z USA: od wierności do klientelizmu? – (329); Układ Akcesyjny i strach
przed silna˛ Unia˛ Europejska˛ – (339); Czy współpraca subregionalna jest jeszcze
Polsce potrzebna? – (343); Zastój w polityce wschodniej: dialog w kwestiach
gospodarczych i spory o wizy – (346); Wzrost aktywności poza strefa˛ euroatlantycka˛ – (349).
Dossier specjalne
WOJNA Z IRAKIEM: aspekty i implikacje
Bolesław Balcerowicz – ASPEKTY STRATEGICZNE WOJNY Z IRAKIEM . . . . . . 356
Janusz Symonides – WOJNA Z IRAKIEM A PRAWO MIE˛DZYNARODOWE . . . . . 366
Rafał Domisiewicz – WOJNY XXI WIEKU: REWOLUCJA W DZIEDZINIE WOJSKOWOŚCI W ŚWIETLE OPERACJI „IRACKA WOLNOŚĆ” . . . . . . . . . . . . . . 376
Krzysztof Michałek – THE UNITED STATES OF ANGER VS. NOWY KONSENSUS
NARODOWY: STANY ZJEDNOCZONE PRZED, W CZASIE I PO ZAKOŃCZENIU DRUGIEJ WOJNY IRACKIEJ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 387
Aleksandra Jarczewska-Romaniuk – EKONOMICZNE ASPEKTY WOJNY W IRAKU
398
Andrzej Michalski-Ste˛pkowski – KONFLIKT W IRAKU A MEDIA (MEDIALNA MANIPULACJA, CZYLI JAK KORZYSTNIE SPRZEDAĆ SWOJA˛ STRATEGIE˛) 409
Marek Madej – WOJNA W IRAKU A WALKA Z TERRORYZMEM MIE˛DZYNARODOWYM – JAK KULA˛ W PŁOT? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 416
Agnieszka Bieńczyk-Missala – WOJNA W IRAKU – IMPLIKACJE DLA PRAW CZŁOWIEKA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 425
KALENDARIUM WYDARZEŃ MIE˛DZYNARODOWYCH 2003 ROKU . . . . . . . . 436
Unia Europejska, NATO, Europa – (436); Europa Środkowa i Południowa – (442);
Wspólnota Niepodległych Państw – (449); Sprawy globalne i pozaeuropejskie – (453).
SKOROWIDZ
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 465
ZESPÓŁ „ROCZNIKA” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 477
7
CONTENTS
INTRODUCTION . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9
Yearbook Forum: WHAT KIND OF EUROPE?
Rev. Adam Boniecki: EUROPE IN THE VISION OF THE HOLY SEE . . . . . . . . . .
Zdzisław Najder: A EUROPEAN PONDERS HIS UNION . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Jacek Czaputowicz: ATLANTIC EUROPE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
+ +
+ +
18
28
36
+
I. REVIEW OF THE STRATEGIC SITUATION – GLOBAL AND REGIONAL
ASPECTS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
The war against Iraq and the international order – (48): Europe in retreat – (70);
East of the Curzon/Huntington line – (80).
II. THE WORLD ECONOMY: FULFILLED EXPECTATIONS? . . . . . . . . . . . .
Review of world business trends in 2003 – (86); The structural foundations of
growth in the world economy – (91); Watch out for China in the world economy!
– (95); The uncertain future of the international trade system – (100).
48
85
III. WEAPONS OF MASS DESTRUCTION AND THE “ROGUES LEAGUE”: THE
INTERNATIONAL COMMUNITY IN THE FACE OF PROLIFERATION THREATS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106
Arms control: waiting for fresh impetus – (107); Plugging proliferation loopholes
– (110); The European Union in search of a strategic role – (113); Iraq: America
(and its partners) loses credibility – (115); Iran reluctantly yields to international
pressures – (117); North Korea: nuclear bluff or reality? – (120); Libya: a rogue
reformed? – (122); Pakistan: open-handed proliferator? – (124) Humanitarianismdriven restrictions – (126).
IV. THE EUROPEAN UNION IN THE THROES OF A HISTORIC ENLARGEMENT
AND FUNDAMENTAL INSTITUTIONAL REFORMS . . . . . . . . . . . . . . . . . 131
The historic significance of eastward enlargement – (131); Did the Convention on
the future of Europe live up to expectations? – (137); Controversies over the draft
treaty establishing a constitution for Europe – (148); The Iraq issue – chief cause
of frictions in transatlantic relations – (154).
V. NATO – THE LONG SHADOW OF A WORKED-THROUGH CRISIS . . . . . 158
Ideology-free pragmatism – (158); The “new” priorities – (161); NATO enlargement, cooperation with Russia and Ukraine – (167); The policy of partnership
and the Greater Middle East agenda – (170); NATO/European Union and the
Balkans – (173).
VI. THE UNITED STATES: THE LIMITS OF HEGEMONY . . . . . . . . . . . . . . . 175
Internal aspects – (176); a “Bush Doctrine”? – (180); The Middle East: testing
ground of the “neo-cons” agenda – (183); Twists and turns of transatlantic relations
– (186); Policy towards Asia and Latin America – (192).
VII. THE CIS AREA: THE SHADOW OF THE KREMLIN . . . . . . . . . . . . . . . . . 195
Russia: construction of full-blown Putinism – (195); Ukraine: still facing choices
– (221); Commonwealth of Independent States: geopolitical tremors – (230).
VIII. CENTRAL EUROPE: A YEAR OF WATER–SHEDS . . . . . . . . . . . . . . . . . . 237
The Iraq issue: the problem of choice – (237); Internal situation: normality the
hallmark – (239); Relations in the region: efforts at normalization – (241); Regional
cooperation: overhaul a must – (242); European Union: what kind truly one? – (243)
8
NATO – a year of quiet preparations – (248); Russia: again playing by the old
rules – (248); The Balkans: no breakthrough, no progress – (251).
IX. GERMANY – MARKING TIME . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 258
Principal dilemmas of internal development – (258); Germany in the international
arena – old bearings, new emphases – (260).
X. MIDDLE EAST: FIASCO OF THE ROAD TO PEACE BETWEEN ISRAEL AND
THE PALESTINIANS VIA BAGHDAD . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 278
The parliamentary elections in Israel and its new government – (278); Actions of
the Middle East Quartet – (281); Efforts to implement the “road map” – (287);
Collapse of the peace process – (292); The war in Iraq – (297).
XI. ASIA PACIFIC REGION: STABILITY AND EQUILIBRIUM . . . . . . . . . . . . 315
Intraregional panorama of relations in 2003 – (315); North Korea’s diplomatic and
nuclear blackmail continued – (320); China: another successful year in foreign
policy – (322); Japan: 2003 – a defining moment in domestic and foreign policy
– (326).
XII. POLISH FOREIGN POLICY: TO BRUSSELS VIA WASHINGTON AND WHAT
NEXT? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 329
Alliance with the US: from loyalty to clientage? – (329); The accession treaty and
fears of a strong European Union – (339); Does Poland still need subregional
cooperation? – (343); Stagnation in eastern policy: dialogue on economic issues
and disputes about visas – (346); Increased activism outside the Euro-Atlantic area
– (349).
Special Dossier
THE WAR AGAINST IRAQ: aspects and implications
Bolesław Balcerowicz – STRATEGIC ASPECTS OF THE WAR AGAINST IRAQ . . 365
Janusz Symonides– THE WAR AGAINST IRAQ AND INTERNATIONAL LAW . . . 366
Rafał Domisiewicz – 21ST-CENTURY WARS: THE REVOLUTION IN MILITARY
AFFAIRS IN THE LIGHT OF OPERATION “IRAQI FREEDOM” . . . . . . . . 376
Krzysztof Michałek – THE UNITED STATES OF ANGER VS. THE NEW NATIONAL
CONSENSUS: THE UNITED STATES BEFORE, DURING AND IN THE AFTERMATH OF THE SECOND IRAQ WAR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 387
Aleksandra Jarczewska-Romaniuk – ECONOMIC ASPECTS OF THE WAR AGAINST
IRAQ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 398
Andrzej Michalski-Ste˛pkowski – THE IRAQ CONFLICT AND THE MEDIA (MEDIA
MANIPULATION OR, HOW TO BEST SELL YOUR STRATEGY) . . . . . . 409
Marek Madej – THE WAR IN IRAQ AND THE CAMPAIGN AGAINST INTERNATIONAL TERRORISM – HITTING THE WRONG TARGET? . . . . . . . . . . . 416
Agnieszka Bieńczyk-Missala – THE WAR IN IRAQ: THE HUMAN RIGHTS IMPLICATIONS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 436
CHRONOLOGY OF INTERNATIONAL EVENTS 2003 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 436
European Union, NATO, Europe – (36); Central and Southern Europe – (442); Commonwealth of Independent States – (449); Global and Extra-European Affairs – (453).
INDEX
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 465
EDITORIAL BOARD . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 477