docOkręg morawsko-śląski dla rodzin z dziećmi
download 
Reklamacja Transkrypt
Okręg morawsko-śląski dla rodzin z dziećmi
wstęp rodzinny utrudniony dostęp polecamy w ciągu całego roku Okręg Morawskośląski Urząd Gminny 28. října 117 702 18 Ostrava Tel.: +420 595 622 222 E-mail: [email protected] www.kr-moravskoslezsky.cz www.tourisms.cz Realizacja i projekt graficzny: Agentura API s.r.o. © Agentura API s.r.o. C Wi o wi dzi dzi sz sz? okn o? aktywny odpoczynek Okręg morawsko-śląski dla rodzin z dziećmi 445445 Rabštejn Rabštejn KK Í Í NN 825825 Os k Os ava ka va Šu Šu Rešovské Rešovské vodopády vodopády Dol.Dol. Libina Libina 440440 Sovinec Sovinec SlunSelčunáečná Vel.Vel. Polom Polom Odra Odra a Sezin a Sezin Klokočov Klokočov e 442 ČižoČvižcoevic442 Větrný Větrný mlýn mlýn 565565 Přírodní Přírodní park park Bravinné Bravinné Skála Skála Oderské Oderské vrchy vrchy Fulnek P. Marie P. MarieOd Od Fulnek ra ra p. p. í í ChraCshtraavsetcavec us us H H k ké é v vr cr ch hy y e er sr s O Od d 46 Štarnov Štarnov46 Bělkovice Bělkovice - Lašťany Bohuňovice Bohuňovice Lašťany 540540 503503 p. ický . čov p Gru vický čo Město Město Libavá Libavá Jívová Jívová HLUČĺN HLUČĺN veve Slezsku Slezsku Bílovec Bílovec 5 5 Polanka Polanka Vítkovice nivanivaVítkovice 479479 930930 - Czechoslovak - Czechoslovak fortifications: fortifications: blockhouses blockhouses - Bollwerke - Bollwerke derder tschechoslowakischen tschechoslowakischen Befestigung Befestigung - bunkry, - bunkry, obiekty obiekty fortyfikacji fortyfikacji Krzyżowice Krzyżowice Mszana Mszana Závada Závada - - Gołkowice - Gołkowice Petrovice Petrovice u Karviné u Karviné Pszcyna Pszcyna botanická botanická zahrada, zahrada, arboretum arboretum - botanical - botanical garden garden - Botanischer - Botanischer Garten Garten - ogroda - ogroda botaniczna botaniczna Miedźna Miedźna Brzeźce Brzeźce Pawłowice Pawłowice JASTRZĘBIEJASTRZĘBIE- ZDRÓJ - ZDRÓJ Lutyně Lutyně Šenov Šenovdřevěnka dřevěnka 11 11 57 57 n. Odrou n. Odrou478478 Wisła Wisła Wielka Wielka Strumień Strumień 937937 dřevěný dřevěný kostel kostel – wooden – wooden church church – Holzkirche – Holzkirche - kościół - kościół drewniany drewniany 938938 Drogomysł Drogomysł Kostel 475475 Kostel Landek Landek 477477 Stará Stará VesVes Krmelín Krmelín n. Ondřejnicí n. Ondřejnicí Václavovice Václavovice Horní Horní Řepiště Řepiště 473473Bludovice Bludovice Chotěbuz Chotěbuz Těrlicko Těrlicko zoologická zoologická zahrada zahrada - zoological - zoological garden garden ZOO ZOO Zoologische Zoologische Garten Garten - ogrod - ogrod zoologiczny zoologiczny lidová lidová architektura architektura - folk - folk architekture architekture Biała Biała ludowe - Volksarchitektur - Volksarchitektur - budownictwo - budownictwo ludowe Kiczyce Kiczyce Skoczów Skoczów Krakowska Krakowska vesnické vesnické památkové památkové rezervace rezervace BIELSKO BIELSKO - village - village preservation preservation areas areas 5 monuments 5 monuments Jaworze BIAŁA BIAŁA - Dorfdenkmalreservationen - Jaworze Dorfdenkmalreservationen Srednie - wiejski - Srednie wiejski pamiątkowy pamiątkowy rezerwat rezerwat Pogórze Pogórze Chotěbuz Chotěbuz - - Cieszyn - Cieszyn 67 67 11 11 rozhledna rozhledna - outlook-tower - outlook-tower - Aussichtsturm - Aussichtsturm - wieża - wieża widokowa widokowa jeskyně jeskyně - cave - cave - Höhle - Höhle - jaskinia - jaskinia Debowiec Debowiec Hazlach Hazlach sv. sv. Petra Petra 474474 4 zajímavost 4 zajímavost přírodní přírodní - natural - natural point point of interest of interest - Natursehenswürdigkeiten - Natursehenswürdigkeiten - ciekawostka - ciekawostka przyrodnicza przyrodnicza klášter klášter - monastery - monastery - Kloster - Kloster - klasztor - klasztor kostel kostel – church – church – Kirche – Kirche - kościoł - kościoł Chybie Chybie DolníDolní Marklovice Marklovice - - Marklowice - Marklowice Górne Górne a Pavla a Pavla Vratimov Vratimov HAVĺŘOV Albrechtice HAVĺŘOV Albrechtice 478478 Jistebník Jistebník Bílovk Bílovk a a CIESZYN CIESZYN FRÝDEK-MĺSTEK FRÝDEK-MĺSTEK ČESKÝ ČESKÝ TĚŠĺN TĚŠĺN 23 Ropičan ka Ropičan ka Od r Od a b ra Lu ina bin a Lu 8 10 Stonávka Stonávka Od ra Od ra Sedlnice Sedlnice 25 26 Paskov Paskov 486486 e Olš e Olš 24 58 58 e jnic dře e On ejnic dř 27 Hladké Hladké Životice Životice On STUDÉNKA STUDÉNKA 532532 avice Ostr avice Ostr Spálov Spálov OLOMOUC OLOMOUC 7 NOVÝ NOVÝJIČĺN JIČĺN TŘINEC TŘINEC Rymice Rymice Pravčice Pravčice 432432 438438 Křídlo Křídlo HOLEŠOV HOLEŠOV Přílepy Přílepy tín Vse ská B tíns e ká čva Be čva Vse Vigantice Vigantice Hutisko Hutisko - Solanec Solanec 481481 H Ho o Prusinovice Prusinovice Lhota Lhota Ratiboř Ratiboř Rusava Rusava 437437 Hošťálková Hošťálková CábCáb 842842 Horní Horní Bečva Bečva CHKO CHKOE442E442 Beskydy Beskydy VysoVkyások56á Soláň TaneTčaniecčenice Soláň 912912 Karolinka Karolinka 56 1024 1024 Čartak Čartak Ko py Ko tná py tná e Bezměrov Bezměrov 47 47 Zlobice Zlobice Břest Břest 490490 ks ék é Bystřička Bystřička Bystřička Bystřička Rajnochovice ný ns Rajnochovice ý Mikulůvka Mikulůvka 57 57 Bystřice Bystřice yh y Chvalčov Chvalčov t t h Valašská Valašská týonstýn s s HosH 46 501 501 Kateřinice Kateřinice Růžďka Růžďka 46 Bystřice 437437 Bystřice r cr c 735735 Jablůnka Jablůnka vv Bystřice Bystřice p. p. Hostýnem Hostýnem e n. Hanou n. Hanou Nezamyslice Nezamyslice Mořice Mořice Chropyně Chropyně Kostelec Kostelec u Holešova u Holešova St. St. VesVes Olš Vlkoš Vlkoš55 55 ka ráv Mo ka ráv Mo Kojetín Kojetín Měrovice Měrovice n. Hanou n. Hanou Němčice Němčice Tištín Tištín Záříčí Záříčí Uhřičice Uhřičice Mohelnice Mohelnice 367367 Dobromilice Dobromilice Čeladenka Čeladenka 5 PŘEROV PŘEROV YY DD K KY Y S S EE BB ÉÉ K K Z SZ S LS EL E S OO SV KS K V AA RR Klokočov Klokočov O OBílá BíleáBíláeBílá Bílá Bílá - M M OstrOavsictravicKostel Kostel - Klokočov - Klokočov ice trav Os vice tra Os a bin Lu a bin Lu ka Jičín ka Jičín 6 Olš Morava Morava Jesioniki..................................................... 1 Beskidy....................................................... 8 Śląsk Opawski......................................... 16 Zagłębie Ostrawskie............................... 22 Śląsk Cieszyński....................................... 28 Poodrze – Krawarzsko Morawskie........ 34 Położenie i mapa..................................... 40 67 67 technická technická památka památka - technical - technical monument monument - Technisches - Technisches Denkmal Denkmal - zabytek - zabytek techniczny techniczny Międzyrzecze Międzyrzecze Czarków Czarków sruby sruby čs.čs. opevnění opevnění z let z let 1935-38 1935-38 Świerklany Świerklany Český Český Těšín Těšín - Archeopark Archeopark - Cieszyn - Cieszyn Těrlicko Těrlicko skanzen skanzen - open-air - open-air museum museum 93 93 Podobora Podobora Žermanice Žermanice of architecture of architecture - Freilichtmuseum - Freilichtmuseum - skansen - skansen Soběšovice Soběšovice Sedliště Kostel Kostel Sedliště Goleszów Goleszów Jakubčovice Jakubčovice 56 56 Albrechtičky Albrechtičky 449449 441441 Dolany Dolany R56R56sv. sv. Michala Michala Skrbeň Skrbeň 474 474 památník památník - memorial - memorial - Mahnmal - Mahnmal - pomnik - pomnik 48 48 E3 E3 Petřvald Petřvald Lískovec Lískovec Brenna Brenna USTROŃ USTROŃ Kostel Kostel Lučina Lučina Buczkowicz Buczkowicz Brušperk Brušperk Třanovice Třanovice 464464 synagoga synagoga - synagogue - synagogue - Synagoge - Synagoge - synagoga - synagoga Sviadnov 57 57 Odry Odry Horka Horka Horní Horní Líštná Líštná - 46 46 tývakotýpekočepkeček Všech Všech svatých svatých Mošnov Mošnov ovinoevcinec Staříč Horní Horní Žukov Žukov Staříč Sviadnov Suchdol Suchdol SvaS S S - Leszna - Leszna Górna Górna Dolní Dolní n. Mor. n. Mor. Hradisko Bartošovice Bartošovice 48 48 Hradisko ZOO ZOO n. Odrou n. Odrou CHKO židovský židovský hřbitov hřbitov - Jewish - Jewish cemeter cemeter Potštát Potštát Domaslavice Domaslavice 412412 CHKO Bukowa Bukowa Okrouhlá lskýlskký k Hlubočky Hlubočky 468468 354354 Okrouhlá VeseVese opecopec - Judenfriedhof - Judenfriedhof -Szczyrk żydowski -Szczyrk żydowski cmentarz cmentarz Hnojník Hnojník Fryčovice Fryčovice R35 R35 Mankovice Mankovice Poodří Poodří Těšetice Těšetice E462 E462 557557 Chlebovice Chlebovice Sedlnice SedlnicePříbor 47 Vražné 47 Vražné Dobratice Dobratice 441441 Příbor 68 68 Olešná Olešná mlýn mlýn - mill - mill - Mühlen - Mühlen - młyn - młyn Dobrá Staré Staré Dobrá 448448 Kostel Kostel VelkVáeČlkaánČtoarnytjeoryje 289289 11 11 Panorama Vel. Vel. Bystřice Bystřice 48 48Panorama Nošovice Puchart Puchart Město Město Baška Baška Nošovice Komorní Komorní Kunín Kunín sv. sv. Mikuláše Mikuláše 995995 mezinárodní mezinárodní letiště letiště - international - international airport airport Přáslavice Přáslavice Hukvaldy Hukvaldy Hněvotín Hněvotín ra ra J.G.Mendel J.G.Mendel 5 5 E442 E442 Palkovice Palkovice Lhotka Od Od Střítež Střítež Vápenné VápennéNýdek Kostel Kostel Vyšní Vyšní Komorní KomorníLhotka 440440 R46R46 Nýdek International International Flughafen Flughafen Jeseník Jeseník Vel.Vel. Újezd Újezd n. Ludinou n. Ludinou Čantoryje Čantoryje 570570 Lutín Lutín pece pece Baška BaškaLhoty Lhoty 46 46 lhotka Božího Božího tělatěla lhotka E462 E462 - lotnisko - lotnisko internacjonalne internacjonalne Guty Guty n. Odrou n. Odrou503503 PolePdonlíední Kostel Kostel sv. sv. Antonína Antonína Kostel Kostel Hukvaldy Hukvaldy Doloplazy Doloplazy 56 56 Janovice Janovice Lesní Lesní mlýn mlýn 486486 KOPŘIVNICE KOPŘIVNICE Drahotuš Drahotuš Wisła Wisła Olšany Olšany Paduánského Paduánského Povýšení Povýšení 672672 Bělotín Bělotín Metylovice Bernartice Bernartice letiště - airport - airport - Flughafen - Flughafen - lotnisko - lotnisko Vel.Vel. Týnec Týnec BíláBílá hora hora Technické Technické muzeum muzeum 502502 Metylovice Malinka Malinkaletiště 449449 u Prostějova u Prostějova tíkuntík JavoJraovvoýrový Raškovice Raškovice sv. sv. Kříže Kříže Bystřice 55 55 PunP Bystřice 482482 Mniší Mniší Starý Starý E462 E462 435435 E462 Kozlovice Kozlovice 5 5 E462 501501 autokempink autokempink - camping - camping - Campingplatz - Campingplatz Čelechovice Čelechovice Javorový 56 56 Prašivá Prašivá 10321032 Javorový Šostýn Šostýn Jičín Blatec Blatec 502502Jičín 6 6samochodowy Frýdlant Frýdlant Pražmo Pražmo Dolní Dolní Újezd Újezd na na Hané Hané camping camping samochodowy Štramberská Štramberská Tršice Tršice Štramberk Štramberk p p i i c c t t r r s s o o ý ý e e Grygov Grygov St. St. Jičín Jičín O O Hrádek Hrádek R R Lipník Lipník KyčeKryačera n. n. Ostr. Ostr. Veselíčko Veselíčko 435435 Trúba Trúba Smržice Smržice Morávka Morávka Tichá Tichá 47 47 n. n. Beč. Beč. golfgolf - golf - golf - Golf - Golf - golf - golf HRANICE HRANICE Hustopeče 1044 1044 Ženklava Ženklava 1082 1082 Helfštýn Helfštýn 906906 Krásná Krásná 57 57 Hustopeče Vrbátky Vrbátky Radniční Radniční Kunčice Kunčice 480480 Osek Osek E442 E442 n. Bečvou 436436 Morávka Morávka n. Bečvou Majetín Majetín Hodslavice Hodslavice 483 483 lyžařská lyžařská střediska střediska - ski - ski centre centre - Skizentrum - Skizentrum Lichnov Lichnov pod Ondřej. Ondřej. věžvěž pod n. Bečvou n. Bečvou Milíkov Milíkov 483483 Veřovice 5 5 Veřovice avTnrýavný čva čva Dub Dub r T Be Be Kokory Kokory á á v v TýnTýn o o - środowisko - środowisko narciarcke narciarcke JABLUNKOV JABLUNKOV Bečva Bečva Kostel Kostel Kaple n. Moravou n. Moravou zubozub Kaple 46 46 LysáLyhs.á h. Mořkov Mořkov n. Beč. sv. Anny Hostašovice Hostašovice Bukovec Bukovec Ko 982 K 982 sv. Anny Prosenice Prosenice 434434n. Beč. .VJealv. oJranvíokrník l sv. sv. Prokopa Prokopa Ústí Ústí Lysá Lysá e Kostel Kostel Ostravice Ostravice B B 1203 1203 V Kralice Kralice Písek Písek Istebna Istebna 35 35 Lešná 55 55 pěší pěší turistická turistická trasa trasa E3E3 - tourist - tourist path path E3E3 - eč eč Kamiesznica Kamiesznica Čeladná Čeladná Lešná Brodek Kozubová Kozubová FRENŠTÁT FRENŠTÁT 47 47Brodek týunštýn va va a Barbory a Barbory hora hora Ol Ol HušH sv. sv. Ondřeje Ondřeje na na Hané Hané E3 E3 1323 1323 - Wanderwege - Wanderwege E3E3 - pieszy - pieszy szlak szlak turystyczny turystyczny Mazák Mazák E75E75 še še u Přerova u Přerova Rokytnice Jasnowice Jasnowice Radslavice Radslavice 918918 Rokytnice Národopisný Národopisný p.p. Radh. Radh. Koniaków Koniaków Opatovice Opatovice Soběchleby Soběchleby Choryně Choryně 501501 Hrubčice Hrubčice Dolní Mosty Bukovec 749749 MostyBukovec 58 58 areál areál Dolní Věrovany Věrovany 438438 cykloturistika cykloturistika - bike - bike riding riding Pavlovice Pavlovice Trojanovice Trojanovice 439439Kelč Bedihošť Bedihošť Lomná Lomná Bukovec Bukovec Kelč 435435 u Jablun. u Jablun. 461461 SmrSkmrk 5 5 434434 - Radfahretouristik - Radfahretouristik - turystyka - turystyka rowerowa rowerowa Horní Horní Mionší u Přerova u Přerova Bečva Bečva - Jasnowice - Jasnowice Mionší 437437 hynněěhyně VALAŠSKÉ hoašdťhošť KněK něhyněVALAŠSKÉ RadR Lomná Hrčava HrčavaKostel Čehovice Čehovice JuhyJu Kostel aolýloPmolom Lomná Všechovice Všechovice MalýMP 1276 1276 Zašová Zašová hranice hranice Moravskoslezského Moravskoslezského kraje kraje TěšíTňěoščíkňaočka MEZIŘĺČĺ MEZIŘĺČĺ VelkVýePlkoýloPmolom Ivaň Ivaň Tovačov Tovačov 434434 sv. sv. Cyrila Cyrila Branky Branky Želatovice Želatovice ROŽNOV ROŽNOV 11291129 Soubor 11 11 919919 E442 E442 border border of Moravian-Silesian of Moravian-Silesian region region 1257 1257 Zubří Zubří 1061 1061 Police Police a Metoděje a Metoděje Soubor Horní Horní Pustevny Pustevny Troubky Troubky Grúň Grúň 46 46 1067 1067 - Grenze - Grenze desdes Mährisch-Schlesische Mährisch-Schlesische region region Kunovice Kunovice p.p. Radh. Radh. Hrachovec Hrachovec 35 35 433433 útulen útulen Klenovice Klenovice435435 Bochoř Bochoř Moštěnice Moštěnice Podlesí Podlesí 150150 - granica - granica Okręga Okręga Morawsko-Śląskiego Morawsko-Śląskiego RožnRo Loučka Loučka PíškPoívšáková a a Šance Šance - ovžn ovská Kostel Kostel na na Hané Hané ská Dolní Dolní Bečva Bečva Střítež StřítežBe rav rav Bečva Dřevohostice Dřevohostice Loukov Loukov 150150 Čadca Čadca - Milošová - Milošová čva sv. sv. Panny Panny Marie Marie Skalité Skalité Mosty Mosty u Jabl. u Jabl. - Pivín Pivín Mo Mo Beňov Beňov 436436 E3 E3 sedačková sedačková lanovka lanovka - chair-lift - chair-lift - Sessellift - Sessellift Prostřední Prostřední 578578 - Svrčinovec - Svrčinovec Lobodice Lobodice Hradisko Hradisko Staré Staré Hamry Hamry 35 35 Bečva Vel.Vel. Lhota Lhota Vidče Vidče Podhradní Podhradní Bečva - wyciąg - wyciąg krzesełkowy krzesełkowy Mo Mo446446 Náklo Náklo rava rava 51 51 Příkazy Příkazy Treść Pudlov Pudlov Ludgeřovice Ludgeřovice 56 56 471471 Żory Żory Świerklany Świerklany Górne Górne WODZISŁAW WODZISŁAW ŚLĄSKI ŚLĄSKI 936936 Chuchelná Chuchelná Hrabyně Hrabyně archeologické archeologické naleziště naleziště - archeological - archeological sitesite - Archäologische - Archäologische Fundstelle Fundstelle - wykopalisko - wykopalisko archeologiczne archeologiczne 929929 91 91 Gru ka ov diš a Bu ovk diš Štěpánov Štěpánov Bu . ký p avs p. ký avs 444444 ŠTERNBERK ŠTERNBERK 11 městská městská památková památková rezervace rezervace (zóna) (zóna) - urban - urban architectural architectural reserve reserve - städtisches - städtisches Denkmalschutzgebiet Denkmalschutzgebiet - miejska - miejska strefa strefa zabytkowa zabytkowa 933933 14 Hradec Hradec n. n. Mor. Mor. lázně lázně - spa - spa resort resort - Kurort - Kurort - uzdrowisko - uzdrowisko aquapark aquapark - aquapark - Aquapark - Aquapark - aquapark - aquapark 3 3- aquapark 56 56 749749 Lib Hnojice Hnojice 446446 447447 Lib Pňovice Pňovice 551551 443443 440440 Přírodní Přírodní parkpark Údolí Údolí Bystřice Bystřice Lipina Lipina zřícenina zřícenina - ruin - ruin - Ruine - Ruine - ruina - ruina 49 49 Dolní Dolní Marklovice Marklovice 13 Hornické 58 58 Hornické Dětmarovice Dětmarovice Jakubčovice JakubčoviceHůrkHaůrka Kostel Kostel Pustá Pustá Melč Weisshuhnův Weisshuhnův Přírodní Děhylov Děhylov muzeum muzeum Kružberk Kružberk Melč Přírodní Dolní Polom Polom Dolní Nanebevstoupení Nanebevstoupení 530530 Rychvald Hvězdárna Hvězdárna469469 kanál kanál Landek Landek 470470 Rychvald parkpark Lhota Lhota 465 465 19 Páně Páně Radkov Radkov Vodárenská Vodárenská věžvěž Moravice Moravice a planetárium a planetárium Ostravská Hlubočec HlubočecKozíKčoezkíček ORLOVÁ ORLOVÁ ZOO ZOO 470470 17Ostravská 16 Vikštejn Vikštejn J. Palisy J. Palisy Černý Černý důl důl Skřipov Skřipov 464464446446 radnice radnice KARVINÁ Doubrava Doubrava 57 57 Slezskoostravský Slezskoostravský 21KARVINÁ Kyjovice Kyjovice Vřesina DůlDůl Vřesina 18 Lázně Lázně hrad hrad Michal Michal h h i i 59 59 o o z z e e ř ř í í Fryštát Fryštát M M nnýnný OSTRAVA OSTRAVA Darkov Darkov KamKeame vrchvrch Budišov Budišov Doly Doly Březová Březová 463463 DůlDůl 383383 Obloukový Obloukový n. n. Budišovkou Budišovkou 442442 11 11 16 Tísek Slatina Slatina Tísek 518518 Petřvald Zbyslavice Zbyslavice 462462 Jindřich Jindřich 15 Petřvald most most Vítkov Vítkov Větřkovice 473473 Horní Horní h h c c r r y y V V Klimkovice Klimkovice Větřkovice Dolní 20 Stonava Stonava Polanská PolanskáDolní Suchá Kotulova KotulovaSuchá Čer vČeenrávehn. á h. Mladějovice Mladějovice 447447 Moravský Moravský Beroun Beroun 45 45 Krzanowice KrzanowiceBleńkowice Bleńkowice Olše Olše ice stř By ice stř 45 45 Lipina Lipina Žimrovice Žimrovice Vildštejn Vildštejn Dvorce Dvorce 46 46 Újezd Újezd LITOVEL LITOVEL E3 E3 Huzová Huzová Paseka Paseka 12 hrad hrad - castle - castle - Burg - Burg - zamek - zamek Leszcyny Leszcyny 924924 RYBNIK RYBNIK Rydułtowy Rydułtowy Velké Velké Hoštice Hoštice 55 55 427427 800800 49 49 Píšť 468468Píšť Opevnění Opevnění Stěbořice Větrný Větrný mlýn mlýn Stěbořice zámek zámek (nepřístupný) (nepřístupný) - chateau - chateau (inaccesible) (inaccesible) - Schloss - Schloss (unzugänglich) (unzugänglich) - pałac - pałac (zamkniąty) (zamkniąty) muzeum muzeum - museum - museum - Museum - Museum - muzeum - muzeum Gostyń Gostyń 315315 Hněvošice Hněvošice 46 46 Oldřišov OldřišovKobeřice Kobeřice Stanowice Stanowice Chwałęcice Chwałęcice Chlebičov Chlebičov 467467 Czyzowice Czyzowice Krzyżanowice Krzyżanowice Štěpánkovice Štěpánkovice Bolatice Bolatice Nový Nový Bohuslavice Bohuslavice Vřesina Vřesina HaťHať Slavkov Slavkov DvůrDvůr Areál Areál čs. čs. opevnění opevnění OPAVA 46 46 OPAVA Choltice Choltice Dolní Dolní Darkovičky Darkovičky Darkovice DarkoviceBohumín Kravaře Kravaře Bohumín - Mladecko Mladecko Zábřeh Zábřeh Štítina Štítina Benešov Benešov Darkovičky Darkovičky - Chalupki - Chalupki Větrný Větrný mlýn mlýn Otice 56 56 Otice e e Litultovice Litultovice Mokré Mokré Lazce Lazce vicravic a Věrňovice Věrňovice r Hvozd Hvozd Dolní Dolní Raduň O O Památník Památník II. II. Mo Mo Raduň Kozmice Kozmice Šilheřovice Šilheřovice nicenice 11 11 443 443 Branka Branka Životice Životice BOHUMĺN BOHUMĺNlše lše světové světové války války ušaenuše Markvartovice Markvartovice HanH Dolní Dolní HájHáj 460460 Hlavnice Hlavnice Kružberk Kružberk By 511511 3 Pilszcz Pilszcz 11 11 Leskovec Leskovec n. Moravicí n. Moravicí Sudice Sudice ínlmkoínpekcopec AlmA CZERWIONKACZERWIONKACzerwionka -LESZCZYNY -LESZCZYNYCzerwionka Orzesze Orzesze 925925 Kornowac Kornowac Sudice Sudice - - Pietraszyn - Pietraszyn zámek zámek (přístupný) (přístupný) - chateau - chateau (accesible) (accesible) - Schloss - Schloss (zugänglich) (zugänglich) - pałac - pałac (otwarty) (otwarty) Przegęndza Przegęndza 916916 Gródczany Gródczany 57 Velké Velké Svobodné Svobodné Heraltice Heřmanice Heřmanice Heraltice 442442 780780 Lomnice Lomnice 511511 449449 elo. uRdnoýudný Vel.VR Roudno Roudno 679679 Brumovice Brumovice57 Ochojec Ochojec Jankowice Jankowice Rudzskie Rudzskie RACIBÓRZ RACIBÓRZ Lubotyń Lubotyń památka památka UNESCO UNESCO - monument - monument of the of the UNESCO UNESCO - Denkmal - Denkmal vonvon UNESCO UNESCO - zabytki - zabytki UNESCO UNESCO Gierałtowice Gierałtowice Szczygłowice Szczygłowice Markowice Markowice Pietrowice Pietrowice Wielkie Wielkie 416416 420420 Holasovice Holasovice Razová Razová 459459 St. Heřminovy St. Heřminovy Slezská 452452 2Slezská Harta Harta 419419 KK OO Knurów Knurów Stanice Stanice Rudy Rudy Opava Opava Dlouhá Dlouhá Šumvald ŠumvaldLoučka Loučka Troubelice Troubelice UNIČOV UNIČOV J JE ES S E EN N Í KÍ K 45 45 ný ný Čer vČeer vevrchvrch Lichnov Lichnov Benešov Benešov uešinnuašsinoapksaopka VenV 654654 445445 446446 Branice Branice Čižina Čižina 460460 674674 11 11 Břidličná Břidličná Ryžoviště Ryžoviště Cvilín Cvilín Kietrz Kietrz Nędza Nędza Lyski Lyski Pawlów Pawlów Nowa Nowa Cerekwia Cerekwia Bliszczyce Bliszczyce LL SS Rudnik Rudnik Tłustomosty Tłustomosty 466466 Úvalno Úvalno N NÍ ZÍ Z Vartnov Úvalno Úvalno K KÝ Ý 459459Vartnov ina ina Čiž Čiž 503503 Horní Horní BRUNTÁL BRUNTÁL 370370 449449 Oslava Oslava 370370 Libina Libina 45 45 Brantice BranticeOvčOákvčák eev třeZátor v Zátor Vel.VTeelt.řT 11 11 440440 4 OO informace informace - information - information service service - - Informationen - Informationen - biuro - biuro informacji informacji Bargłówka Bargłówka Kużnia Kużnia Raciborska Raciborska silnice silnice I. aI.II.a třídy II. třídy - roads - roads of the of the I. and I. and Będzin Będ II. class II. class - Straßen - Straßen I. und I. und II. Klasse II. Klasse - drogi1. - drogi1. i 2.i klasyfikacji 2. klasyfikacji Czeladź Czeladź hraniční hraniční přechod přechod - border - border crossing-point crossing-point - Grenzübergang - Grenzübergang - przejście - przejście graniczne graniczne Żernica Żernica Ruda Ruda Sławików Sławików Gamów Gamów Włodzienin Włodzienin KRNOV KRNOV Staré Staré Město Město Hor. Hor. Město Město Pietrowice Pietrowice Modzurów Modzurów 416416 Hošťálkovy Hošťálkovy Nové Nové Heřminovy Heřminovy Če Če rn rn ýp ýp . . . Baborów Baborów Zubrzyce Zubrzyce PP 417417 Sulków Sulków 38 38 57 57 Krnov Krnov - OpaOpa - Pietrowice vice vice - Pietrowice 45 45 Ježník Ježník Bí lá Bí Opa lá v Op a av a . Rýmařov Rýmařov Oskava Oskava 331331 553553 Malá Malá Morávka MorávkaČerČ toevartova h h Wronin Wronin Dobieszów Dobieszów Široká Široká Niva Niva 452452 Łany Łany Grobniki Grobniki ava Op a av Op 446446 450450 Dziergowice Dziergowice víceproudová víceproudová silnice silnice - dual - dual carriageway carriageway BYTOM BYTOM - mehrspurige - mehrspurige Straße Straße - drogi - drogi szybkiego szybkiego ruchu ruchu Świętochłowice ostatní ostatní silnice silnice aŚwiętochłowice cesty a cesty - other - other roads roads CHORZÓW CHORZÓW - sonstige - sonstige Straßen undund Wegen Wegen - drogi - drogi inne inne 2 2Straßen MORAVIAN-SILESIAN MORAVIAN-SILESIAN REGION REGION- -MÄHRISCH-SCHLESISCHE MÄHRISCH-SCHLESISCHE REGION REGION Sośnicowice Sośnicowice Pawłowiczki Pawłowiczki OKRĘG OKRĘGMORAWSKO-ŚLĄSKI MORAWSKO-ŚLĄSKI GLIWICE GLIWICE Polska Polska Cerekiew Cerekiew 38 38 GŁUBCZYCE GŁUBCZYCE Linhartovy Linhartovy 46 46 Kozłów Kozłów Grudynia Grudynia Wielka Wielka Slezské Slezské Fulštejn Fulštejn Rudoltice Rudoltice 4 55 55 Opawica Opawica 451451 Světlá Světlá Hora Hora 445445 Stará Stará Bedřichov Bedřichov VesVes Hrabišín Hrabišín Andělská Andělská HoraHora Karlova Karlova Studánka Petrovy PetrovyStudánka kameny kameny E3 E3 EE Kosárna Kosárna 416416 Stara Stara Kuźnia Kuźnia Cisek Cisek ra ra J J EESS 452452 Lisiecice Lisiecice ha ha va Opa va Opa 952952 453453 KarlKoavarlohvoarahora 874874 Holčovice Holčovice Mnichov Mnichov 717717 Strážiště Strážiště Moravice Moravice 941941 KamKeanmneý nvn. ý v. 1 1311 1311 Rašeliniště Rašeliniště Skřítek Skřítek OstrOý strý Město Město Albrechtice Albrechtice va Opa va Opa 11 11 574574 Vrbno Vrbno p. p. Pradědem Pradědem Karlovice Karlovice Lázeňský Lázeňský areál areál 1491 1491 Vernířovice Vernířovice Pec Pec Sobotín Sobotín 451451ava ava Op Op d 450450 ní dní Furstenwalde řed řeFurstenwalde St St PradPěrdaděd Praděd Praděd ava Černa Op ava Černa Op ná Des ná Des 1343 1343 ald mv ld a mv Okręg morawsko-śląski jest tak jak i ta publikacja podzielony na sześć regionów turystycznych – Jesioniki, Beskidy, Śląsk Opawski, Zagłębie Ostrawskie, Śląsk Cieszyński i Poodrze – Krawarzsko Morawskie. Każdy z tych obszarów ma swój specyficzny charakter i proponuje szereg możliwości spędzenia czasu wolnego z Państwa dziećmi. B BDě Dě vernaevečníekčník MraM Petrov Petrov n. Desnou n. Desnou Rabenštejn Rabenštejn ÝÝ U U M. M.d RDlouhé HH RDlouhé Stráně Stráně 1368 1368 Loučná Loučná n. Desnou n. Desnou á á sn sn De De Jeseníky Jeseníky Červenohorské Červenohorské sedlo sedlo Čer nČáersntrááňstráň 1237 1237 Nové Nové Losiny Losiny Kouty Kouty n. Desnou n. Desnou Bělá Bělá Trzymają Państwo w ręku mały przewodnik po okręgu morawsko-śląskim, który przyda się nie tylko dorosłym do układania planów wycieczek, ale dostarczy także mnóstwo przygód i rozrywek do urozmaicenia spacerów z dziećmi. Życzymy Państwu wielu wesołych przeżyć i mamy na dzieję, że się spotkamy na którejś ze ścieżek. kolekj olej ko ko Úz Úz yloabyla KobK Hynčice Hynčice 1204 1204 Suchý Suchý vrchvrch eleneílevrncíhvrch J J CHKO CHKO 44 44 Třemešná Třemešná Heřmanovice Heřmanovice Opavice Opavice OrlíkOrlík Liptaň Liptaň E462E462 Brzezinka Brzezinka MORAVSKOSLEZSKÝ MORAVSKOSLEZSKÝ KRAJ KRAJ 417417 PIKARY PIKARY Strzyżowice Strzyżowic Legenda Legenda - Legend - Legend -ŚŁĄSKIE Zeichenerklärung - Zeichenerklärung ŚŁĄSKIE Wojkowice Wojkowice Bojszów Bojszów Łącza Łącza Gościęcin Gościęcin Dívčí Dívčí Os Os Bohušov ob ob Bohušov Hrad Hrad la la 57 57 SolnSáohln.á h. 868868 Heřmanovice Heřmanovice Reńska Reńska Wieś Wieś Wieszowa Wieszowa Częchowice Częchowice Rudziniec Rudziniec Od Bě Adolfovice Adolfovice Bělá Bělá p. Pradědem p. Pradědem 1423 1423 53 53 975975 40 40 Trawnik Trawnik 457457 hora hora PříčPnřýíčvnrcýhvrch Koberštejn Rejvíz RejvízKoberštejn Szonów Szonów ť tra ná trať ná 369369 Branná Branná 55 55 453453 453453 ŠeráŠkerák 1361 1361 rneípkrník KepK Osoblaha Osoblaha - - Pomorzowicki - Pomorzowicki Osoblaha Osoblaha 457457 Racławice Racławice Slezské Slezské Pavlovice Pavlovice Trzebina Trzebina BartultoviceBartultovice- Trzebina - Trzebina nik nik ud ud Pr Pr Twardawa Twardawa Pyskowice Pyskowice Bycina Bycina Ujazd Ujazd Słavięcice Słavięcice KĘDZIERZYNKĘDZIERZYN-KOŹLE -KOŹLE Od Ramzová Ramzová Ostružná Ostružná 41 41 Zlaté Zlaté Hory Hory 445445 Walce Walce 415415 Skrzypiec Skrzypiec pskápská a Jindřichov 610610 BiskBuisku kupakupJindřichov 454454 Dolní Dolní Údolí Údolí 888888 Biskupská Biskupská Edelštejn Edelštejn ZlatýZlatý chlum chlum Lázně Lázně JESENĺK Lipová Lipová JESENĺK Głogówek Głogówek 40 40 ZlatéZlaté HoryHory - - Konradów - Konradów 457457 StráSžitsrákžoisko lá E3 E3 44 44 53 53 Česká Česká VesVes Bě 1125 1125 nná Bra nná Bra z dziećmi GŁUCHOŁAZY GŁUCHOŁAZY Mikulovice Mikulovice Písečná Písečná 992992 Mochów Nowy Nowy 40 40Mochów Browiniec Browiniec PRUDNIK PRUDNIK Mora vic Mora e vice Supíkovice Supíkovice iční iční StudSntudn vrchvrch jeskyně jeskyně Na Pomezí Na Pomezí k ols k ols Okręg morawsko-śląski dla rodzin 457457 Vápenná Vápenná jesk.jesk. Na Špičáku Na Špičáku 60 60 P P SmrSkmrk Mikulovice Mikulovice - - Głuchołazy - Głuchołazy 455455 Černá Černá Voda Voda lá Rych Rychlebsk lebsk 957957 Kunětice Kunětice 456456 Žulová Žulová Stříbrný Stříbrný potok potok Hv oz Hv dnic oz e dn ice Skorošice Skorošice ŠpičŠápkičák 9 sv. sv. Bedřicha Bedřicha 484484 Korňa Korňa Salajka Salajka Bílá Bílá - Bumbálka - Bumbálka - Makov - Makov 487487 Velké Velké Karlovice Karlovice - - Turzovka Turzovka 487487 Staškov Staškov 22 0 0 Raková Raková 487487 Čadca Čadca Zákopčie Zákopčie Krásno Krásno Oščadnica Oščadnica 1010 Rycerka 75 75 Rycerka 1515 2020 kmkm Górna Górna ©© B.A.T. B.A.T. Program Program s.r.o. s.r.o. 2004 2004 Jesioniki Jesioniki rozpościerają się w najbardziej wysuniętej na północ części Moraw, przy granicy państwowej z Polską, a ich podstawą jest Wysoki Jesionik. Kolejnymi częściami tego obszaru są masyw Kralicki Śnieżnik, Góra Rychlebska i Niski Jesionik. Wszystkie te pasma górskie, z wyjątkiem Niskiego Jesionika, przekraczają wysokość 1000 m nad poziomem morza. Niski Jesionik, z najwyższą górą Slunečná (798 m n. p. m.), tworzy na wschodzie obszaru łagodnie pofalowany płaskowyż. Jesioniki dostarczają idealnych warunków do rekreacji, turystyki i uprawiania sportów (przede wszystkim zimowych). Cały obszar jest opleciony bogatą siecią oznakowanych tras turystycznych, a mnóstwo ośrodków rekreacyjnych i sportowych proponuje możliwość spędzenia przyjemnych chwil odpoczynku w tych morawskich górach. Pierwsze dokumenty pisemne o Jesionikach pochodzą już z czasów Ptolemeusza, czyli z III wieku. Za czasów rządu Bretislava I ochraniały kraj od północy głębokie puszcze graniczne i właśnie wtedy zaczęły powstawać pierwsze pograniczne mury obronne. Ważnym wydarzeniem, które w późniejszych wiekach ciężko dotknęło ten obszar, były tzw. procesy o czary. Wówczas, dzięki gorliwości inkwizytorów kościelnych, zginęło w katowniach i na stosach kilkadziesiąt niewinnych osób. Jako jedno z głównych miejsc zlotów czarownic wskazywane były między innymi Kamienie Piotra (Petrovy Kameny). Obszar Jesioników jest domeną zwierzyny łownej, ale występują tu także inne rodzaje fauny – między innymi tzw. gatunki górskie, ptactwo czy ryby. Istnieje tu także ogromne bogactwo flory, które jest spowodowane przede wszystkim wysokościowym ukształtowaniem oraz różnorodnością terenu. Najwyższym szczytem jest Pradziad (Praděd) o wysokości 1491 m n. p. m. Najwyższe wierzchołki, ale także niektóre inne miejsca, były zawsze bezleśne. Występuje tam flora, która jest typowa dla obszarów, przez które przeszedł lodowiec czwartorzędowy. Są to na przykład drobne gatunki wierzb krzaczkowatych. Z po- wodu ich wyjątkowości na licznych obszarach Jesioników zostały utworzone rezerwaty, w których ruch turystyczny jest ograniczony. Wędrować można tylko po wyznaczonych trasach. Z gatunkami roślin zaznajomią państwa tabele informacyjne ścieżek edukacyjnych rozmieszczone w wielu miejscach. 1 Dla Państwa małych i większych pociech dołączamy legendę, która umili spacery po okolicy Jesioników. Proszę włączyć swą fantazję, cofnąć się o setki lat w przeszłość i opowiadać. Dzieci to uwielbiają. Na skalisku naprzeciwko szczytu Pradziad zwanego Vysoka hole górują Kamienie Piotra. Jedna z legend mówi o Piotrze, kowalu, mieszkającym ze swą córką Liduszką, którą sam wychowywał. Uczył ją szanować sprawiedliwość, bronić dobra i sprzeciwiać się złu. Liduszka ładniała, swego ojca kochała, słuchała jego słów i wierzyła im. Aż pewnego dnia przyszedł okrutny pan z Sowińca. Z ludu uczynił poddanych, a dozorcą nad krajem ustanowił swego sługę Belę. Bela był podstępny i zły. Nikt go nie lubił, wszyscy się go bali i nikt nie odważył się mu przeciwstawić. Pewnego dnia, kiedy Bela przejeżdżał przez swe posiadłości, dostrzegł piękne dziewczę, bielące pranie na łące. Bela natychmiast kazał zatrzymać powóz. „Podobasz mi się, dziewczę. Jak się nazywasz?” Lidce krew zastygła w żyłach. O Beli nie słyszała niczego dobrego. Szybko się cofnęła i uciekła do domu. Bela prędko się dowiedział, że jest ona córką miejscowego kowala. Wysłał do Piotra jednego ze swoich służących z rozkazem: „Przyprowadź jutro swą córkę do mnie, inaczej gorzko tego pożałujesz!” Liduszka usłyszała wiadomość w sąsiedniej izbie. Nie chciała martwić ojca i iść do Beli. Wiedziała jednak, że jeżeli nie usłucha, Bela będzie jesz2 cze bardziej okrutny i dla ojca może się to źle skończyć. Myśląc o tym wszystkim dowędrowała aż do wysokiej skały. „Tatusiu, przebacz mi,” wyszeptała cichutko i skoczyła w dół. Zginęła na miejscu. Piotr szukał Lidki – chodził, wołał, ale Liduszka się nie odzywała. Kiedy w końcu ją znalazł, zapłakał gorzko i zaprzysiągł straszliwą zemstę. Od razu wyruszył w drogę, znalazł Belę i zabił go. Wiedział, że nie może już powrócić do domu, więc uciekł w góry i schronił się wśród skał. Mieszkał w jaskini, żywił się owocami leśnymi, czasami coś upolował. Jednakże nie miał żadnych zapasów, a zima się zbliżała. Pewnego ranka Piotr znalazł u wejścia do jaskini przedziwne podarunki. Wielką bryłę złota (symbol bogactwa), księgę (symbol mądrości) oraz młot (symbol pracy). Piotr poznał podarunki Pradziada. Wybrał młot. Kiedy tylko zważył go w ręce i stwierdził, że jest dobry, pozostałe podarunki zniknęły. Odtąd Piotr pomagał ludziom znajdować rudę żelaza oraz drążyć szyby. Lud bardzo lubił Piotra, dlatego ukrywał go i bronił przed panami. Kiedy odważny kowal zmarł, ludzie nazwali skały, w których się ukrywał, Kamieniami Piotra. Jesioniki 1 Najwyższa góra Moraw – Pradziad (Praděd) Najwyższa góra Moraw oraz dominanta Wysokiego Jesioniku jest ulubionym celem turystycznym. Występują tu odpowiednie warunki do turystyki letniej, a także do zimowych zabaw na śniegu. Przed wspinaczką można się posilić w schronisku Owczarnia (Ovčárna), nad którym górują Kamienie Piotra. Pod najwyższym szczytem Jesioników leży ośrodek uzdrowiskowy Karlova Studánka. Dzięki swemu położeniu oraz malowniczej okolicy uzdrowisko w Karlovej Studánce jest jednym z najpiękniejszych uzdrowisk w Republice Czeskiej. Oferuje klasyczne tygodniowe pobyty z różnorodnym programem. Niedaleko od Karlovej Studánki znajduje się miejscowość Malá Morávka - Karlov, która umożliwia niewyczerpane możliwości odpoczynku, również poprzez uprawianie sportów. Przez cały rok możecie się odreagować w centrum linowym, które zostało zbudowane na drzewach, czeka tu na Państwa 11 wysokich przeszkód oraz zjazd na kolejce linowej o długości 60 m. Pradziad (Praděd) Uzdrowisko Karlova Studánka • www.jeseniky.net • Centrum informacyjne Karlova Studánka, www.jeseniky-praded.cz, +420 554 772 004 • Uzdrowisko Karlova Studánka, www.kstudanka.cz, +420 554 772 004 • Centrum linowe Karlov, www.lanovecentrum.cz, +420 731 614 500 3 j u r o l o Pok 4 Jesioniki 2 Raj wędkarzy i miłośników wody - Śląska Harta - brama wstępna Jesioników, Bruntal Śląska Harta (Slezská Harta) Basen wodny w podgórzu Jesioników wabi przede wszystkim miłośników przyrody, których nie nęcą popularne i oblegane przez turystów centra turystyczne, lecz spokój i cisza w otoczeniu dziewiczej przyrody. Śląska Harta zachęca do kąpieli, ale także do wędkarstwa – w urzędzie gminy Bruntal mogą Państwo kupić kartę wędkarską do wędkarstwa rekreacyjnego (tel. +420 554 610 667). Relaksować można się pływając w łódkach lub jachtem (trzeba wcześniej zamówić pod nr tel. +420 605 248 359). W okolicy jest mnóstwo tras turystycznych oraz rowerowych. Bezpośrednio przy Śląskiej Harcie oraz niedaleko Bruntalu znajduje się kilka wygasłych wulkanów czwartorzędowych. Wycieczka w tej okolicy zapewnia czarujący spacer w otoczeniu różnorodnej przyrody. Między największe atrakcje należy zaliczyć Wulkan Wenus oraz Mały i Duży Roudny. Bruntal Bruntal bywa słusznie nazywany „bramą wstępną Jesioników”. Korzenie miasta sięgają XIII wieku. Na pewno warto obejrzeć zamek, jego najbardziej wartościowe wnętrza są otwarte dla publiczności. Zamek jest otoczony rozległym parkiem z obiektem salla tereny, szczątkami murów miejskich z bastionami oraz oczkiem wodnym. Dzisiaj Bruntal jest przodującym centrum turystycznym, zwłaszcza dla miłośników sportów zimowych. Miasto otoczone przepiękną, nieskażoną przez cywilizację przyrodą, jest idealnym miejscem do zwiedzania i odpoczynku. Przy wjeździe do Bruntalu można zobaczyć Uhlirzski Wierch, który jest jednym z najmłodszych wulkanów na terenie Republiki Czeskiej. Nad jego ścianą stoi malowniczy kościół Matki Boskiej Pomocnicy – jednonawowa barokowa budowla, która powstała na miejscu dawnej drewnianej kaplicy. W wypadku złej pogody mogą Państwo odwiedzić basen kryty w miejscowości Břidličná lub zadaszony tor gokartowy. • Miejskie centrum informacyjne Bruntal, +420 554 713 099, www.bruntal.mic.cz Zapora Śląska Harta Zamek Bruntal Zamek Bruntal • Basen w miejscowości Břidličná, www.bridlicna.cz, +420 554 286 334 • Gokarty Bruntal (areał byłych koszar), U Stadionu, Bruntál, +420 554 717 117, www.motokary-bruntal.wz.cz 5 3 Za szermierką na zamek Sowiniec, za Niagarą morawską do osady Rešov Zamek Sowiniec Pierwotnie Sowiniec był zamkiem gotyckim, później wiele razy go przebudowywano (dojrzały i późny gotyk, renesans). Zamek jest otwarty dla turystów, a zwiedzanie może odbywać się z przewodnikiem lub bez. Udostępnionych jest kilka dziedzińców i tzw. górny zamek z wieżą widokową. Są tu organizowane imprezy kulturalne, występy grup szermierskich, wystawy, sztuki teatralne, rzemiosła tradycyjne. Mniej więcej 3 km od zamku Sowiniec, w Jirikowie, odnajdziecie Państwo Galerię Pradziada u Halouzków z mnóstwem ciekawostek, rzeźb oraz z największą europejską szopką. Wodospady Rešovskie Zamek Sowiniec Rešovskie wodospady W pobliżu osady Rešov płynie rzeczka Huntava, która tworzy wyjątkowy segment przyrodniczo miejscowy – 200 m długą i 6 – 10 m szeroką cieśninę z kaskadami wodospadów, jazami, kipielami oraz kształtami erozyjnymi (kotły eworsyjne). Jest to największy wodospad w Niskim Jesioniku. Aquacentrum Słońce Miłośnikom zabaw wodnych Aquacentrum oferuje basen pływacki ze strumieniem przeciwnym, brodzik dziecięcy, fińską saunę, gorącą parę, wannę whirlpool oraz kąpiel w bąbelkach. Aquacentrum jest oblegane nie tylko przez turystów, dlatego polecamy wcześniejsze zarezerwowanie wszystkich oferowanych usług. • www.rymarovsko.cz •Centrum informacyjne przy muzeum miejskim, Rýmařov, Náměstí Míru 6, Rýmařov, +420 554 212 381, www.rymarov.cz • Zamek Sowiniec, www.hradsovinec.cz, +420 554 295 113 • Galeria Pradziada u Halouzków, Jiříkov 39, +420 554 295 127 • Aquacentrum Slunce, Jesenická 4, Rýmařov, +420 554 219 958, www.hotelslunce.jeseniky.com 6 Aquacentrum Słońce Jesioniki 4 Wyjątkowa kolej Osoblaha, szeroki widok na Cvilínie Kolej wąskotorowa Osoblaha W cyplu osoblazskim znajduje się ciekawy zabytek techniczny, kolej wąskotorowa Třemešná na Śląsku – Osoblaha. Jest to jedna z trzech funkcjonujących kolei wąskotorowych w Czechach i ostatnia, którą prowadzą Czeskie Koleje. Kolej o całkowitej długości 20 km, z prześwitem 760 mm była zbudowana w 1898 roku. Pociągi jeżdżą po niej z prędkością 40 km/h. Z kolei wąskotorowej korzystają turyści, rowerzyści oraz miłośnicy kolei. Przede wszystkim dla nich przeznaczone są regularne nostalgiczne weekendowe jazdy pociągiem parowym od 15. czerwca do 15. września. Kolej wąskotorowa Osoblaha Krnov – wieża widokowa Cvilín Wieża widokowa Cvilín Na głównym wzgórzu Cvilińskim stoi 25 m wieża widokowa z 1903 roku, która zapewnia porywający widok na okoliczną krainę i jest czynna od maja do października. Około 200 m od niej znajduje się kościół odpustowy, którego wnętrze zdobią piękne freski. Ruiny średniowiecznego zamku Cvilina (Šelenburk) znajdują się około 1,5 km stąd, w lesie na tylnym wzgórzu Cvilińskim. Zamek Cvilín • www.osoblazsko.com • Miejskie Centrum Informacyjne (MCI) Krnov, Hlavní náměstí 25, Krnov, +420 554 614 612, www.krnov.mic.cz 7 W 1973 roku Beskidy stały się rezerwatem przyrody, na co faktycznie zasłużyły. Ze swoim obszarem 1166 km2 są największym rezerwatem przyrody w Republice Czeskiej i oprócz pięknej przyrody oferują także wiele zabytków archi8 tektury ludowej, zwłaszcza drewniane kościółki i budowle. Obszar jest częścią łuku karpackiego z dominantą wysokościową – Łysą Górą (1323 m n. p. m.), a spacery po ścieżkach górskich zapewniają porywające widoki. Beskidy 5 Z centrum linowego poprzez budowle Jurkovica aż do boga Radegasta Górski park linowy Tarzanie Największy górski park linowy w Republice Czeskiej, Tarzanie, znajduje się w Beskidach, 5 km od Frensztatu pod Radhoszczem w miejscowości Trojanowice. Przeszkody linowe zawieszone są na wysokości 4 – 12 m nad ziemią. Tarzanie przeznaczona jest dla szerokiej publiczności, dla dzieci i dorosłych, pojedynczo i w grupach. Dla dzieci od 3 do 10 lat przygotowany jest darmowy park dziecięcy – Tarzanek. Park linowy jest czynny niezależnie od pogody, z wyjątkiem oblodzenia lub burzy. Pustelnie (Pustevny) Niedaleko od Tarzanii znajduje się kolejka linowa, którą wygodnie można wyjechać na Pustelnie. Miejsce to, nazwane po pustelnikach, którzy tutaj żyli (ostatni z nich zmarł w 1874 roku), jest znaczącym centrum turystycznym. W Pustelniach dominują drewniane budynki w stylu ludowym zbudowane przez pierwszorzędnego architekta słowackiego Dušana Jurkoviča (Maměnka i Libušín). Zimą Pustelnie stają się popularnym centrum narciarskim z 11 wyciągami i 9 trasami narciarskimi. Latem są atrakcyjnym miejscem wycieczkowym dla turystów oraz rowerzystów. Idąc grzbietem górskim na zachód, koło posągu pogańskiego boga Radegasta z 1931 roku, można wygodnie dojść na wierzchołek Radhoszcz (1129 m), z którego jest przepiękny, rozległy widok na okolicę, oraz gdzie znajduje się kaplica z 1898 roku i posągi Cyryla i Metodego z 1905 roku. Trojanowice - Tarzanie Maměnka i Libušín na Pustelniach Trasa narciarska na Pustelniach • MIC Frensztat pod Radhoszczem, +420 556 836 916, www.frenstat.info, www.pustevny.cz • Górski park linowy Tarzanie, +420 777 899 888, www.tarzanie.cz 9 6 Prehistoria, historia oraz zabawa współczesna w Sztramberku Sztramberk (Štramberk) Malownicze miasto Sztramberk, leżące w przedgórzu Beskidów, bywa dla swego uroku nazywane Betlejem Morawskim. Rozległy zestaw wałaskich drewnianych chałup z XVIII i XIX wieku jest unikatem architektonicznym, a jego przeważająca część jest miejskim rezerwatem zabytkowym. Widoczną dominantą miasta jest także wieża walcowa Trúba z resztą oryginalnej twierdzy sztramberskiej (jej pochodzenie nie jest znane, ale legenda głosi, że miała wcześniej stać na przeciwległym wierzchołku (Kotouč), ale budowę naruszyły krasnoludki z jaskini Diabelska Dziura). Najsłynniejszym miejscowym rarytasem są piernikowe „Uszy sztramberskie“, wypiekane tutaj już od wieków, jako pamiątka zwycięstwa chrześcijan sztramberskich nad wojskiem tatarskim. A co jeszcze można w Sztramberku zobaczyć? Lubicie Państwo przygody i prehistorię? To na pewno należy zwiedzić Muzeum Zdeňka Buriana, gdzie od maja do września odbywają się ekspozycje tematyczne wykorzystujące dzieła tego pochodzącego z Koprzywnicy ilustratora. W swej twórczości inspirował się znaleziskami archeologicznymi w jaskini Šipka, w której została odnaleziona część dolnej szczęki dziecka neandertalskiego. Nie należy zapomnieć o obejrzeniu również tej ciekawostki. Sztramberk Miłośników przyrody na pewno zachwyci także ogród botaniczny oraz arboretum, które znajduje się na południowym stoku na obszarze starego kamieniołomu wapiennego. A jeżeli chcecie Państwo wypróbować swych zdolności twórczych, możecie w kamieniołomie ułożyć obrazek z kamieni, który później można obejrzeć z góry. Do krajów tropikalnych możecie się przenieść na stałej wystawie zwierząt akwaryjnych i terraryjnych Aqua Terra. Ten, kto miałby jeszcze ochotę na trochę adrenaliny, może wypróbować próbną ścianę alpinistyczną - Kamień Wani (Váňův kámen), o wysokości15 m, która ze swymi jedenastoma wymagającymi trasami wspinaczkowymi jest rajem dla taterników. Swoje zdolności alpinistyczne możecie również wypróbować w rejonie Kamenárky. Sztramberk – rynek z Trúbą Sztramberk - Biała Góra • Centrum informacyjne Sztramberk, Náměstí 456, +420 556 812 085, www.stramberk.cz • Kamieniołom Sztramberk, Petr Pavlík, +420 732 170 019 10 • Muzeum Zdeňka Buriana, Zauličí 456, +420 556 852 240 •Aqua Terra, Náměstí 3, Štramberk, +420 556 852 286, www.aquaterra.wz.cz Beskidy 7 Za wiedzą do Koprzywnicy i Przibora Muzeum Techniczne Tatra Koprzywnica Ekspozycja muzealna oferuje przekrój historii marki Tatra. W poszczególnych działach muzeum tworzone są scenki, w których wykorzystano autentyczne wyposażenie. Modele pojazdów wystawione są wzdłuż ścian, na których znajduje się bogata dokumentacja obrazowa. Na pewno warto też obejrzeć ekspozycję dotyczącą małżeństwa Zatopków, która niekonwencjonalnie dokumentuje sukcesy najsłynniejszej czeskiej pary sportowej. Z muzeum Tatra można się udać na zwiedzanie Muzeum Fojtství, gdzie zostały udokumentowane początki dzisiejszej fabryki samochodów Tatra, a także historia miasta. W przyległej stodole można obejrzeć pierwsze bryczki i karety. Atrakcyjne jest także zwiedzenie Wilii Šustala, gdzie znajduje się stała ekspozycja poświęcona fabryce produktów z gliny, słynnym obywatelom Koprzywnicy, między innymi malarzowi i ilustratorowi Zdeňkowi Burianowi. W wypadku zwiedzania wszystkich trzech wystaw, można skorzystać z oferty zniżek za wstęp. Na granicy miast Koprzywnica i Sztramberk można również rozejrzeć się po okolicy z wieży widokowej Biała Góra, która przypomina symbol struktury DNA, tzw. spiralę życia. Dom rodzinny Sigmunda Freuda Podczas wędrówek po kraju koniecznie należy odwiedzić miasto Przibor, które jest jednym z najstarszych miast na Morawach, a jego centrum historyczne jest miejskim rezerwatem historycznym. Zaledwie dwie uliczki za rynkiem stoi samotny dwuskrzydłowy, jednopiętrowy dom, w którym urodził się Sigmund Freud, słynny ojciec psychoanalizy. Dom został zrekonstruowany pod nadzorem konserwatora zabytków, a swą architekturą nawiązuje do początku 2. połowy XIX wieku. Dzisiaj jest tu wyjątkowa ekspozycja: „Sigmund Freud – człowiek”, która została pomyślana jako multimedialny projekt – po domu oprowadza głos samego Freuda. Przed domem znajduje się także słynna kanapa Freuda. Muzeum oraz sala pamiątkowa Sigmund Freuda znajdują się w budynku byłego gimnazjum piarystycznego. Jeżeli po długotrwałym zwiedzaniu będziecie się Państwo chcieli odświeżyć, wstąpcie do kąpieliska Ricco w Prziborze. Muzeum Tatra w Koprzywnicy Miejsce urodzenia Freuda – Przibor • Miejskie centrum informacyjne Przibor, Nám. Sigmunda Freuda 19, Příbor, +420 556 455 442, www.pribor-mesto.cz • Miejskie centrum informacyjne Koprzywnica, Obránců míru 368, Kopřivnice, www.koprivnice.cz • Muzeum techniczne Tatra, Záhumenní 369, Kopřivnice, +420 556 871 106, www.tatramuzeum.cz • Dom rodzinny Sigmunda Freuda, Zámečnická 117, Příbor, +420 556 722 200 •Muzeum Fojtství, Záhumenní 1, Kopřivnice, +420 556 812 610 •Willa Šustala, Sad Dr. E. Beneše 226, Kopřivnice, +420 556 801 138 •Kąpielisko Ricco, Janáčkova 928, Příbor, www.koupaliste.cz 11 8 Wędrowanie z Liskiem Chytruskiem Za Leošem Janáčkem i liskiem Chytruskiem na Hukwaldy Zamek Hukwaldski powstał w 1. połowie XIII wieku. Należy on do największych na Morawach i nigdy nie został zdobyty. Jednak w 1762 roku spłonął. Dzisiaj możecie zwiedzić pozostałe po nim romantyczne ruiny sami lub z przewodnikiem. W sezonie ruiny są udostępniane zwiedzającym przez cały dzień. Dotrzeć tu można przyjemnym spacerem zwierzyńcem, który otacza zamek. Po drodze można zobaczyć posąg Liska Chytruska oraz amfiteatr na wolnym powietrzu. Co roku odbywa się tu międzynarodowy festiwal muzyczny Hukwaldy Janáčka - związany z nazwiskiem słynnego mieszkańca Leoša Janáčka. Na jego domu rodzinnym wisi dzisiaj tablica pamiątkowa z brązu. Obecnie znajduje się tu centrum informacyjne, sala pamiątkowa oraz galeria. Za rozrywką - Aquapark Oleszna Jeżeli po spacerach będziecie mieli Państwo ochotę na trochę odpoczynku, odwiedźcie Aquapark Oleszna. Nowy park wodny umiejscowiony przy zaporze Oleszna we Frydku-Mistku oferuje nie tylko widok na panoramę Beskidów i Łysą Górę, ale jest przede wszystkim wyposażony w cały szereg atrakcji. Jest to największe otwarte nie- Łysa Góra Aquapark na Olesznej Jak Hukwaldy imię zyskały Według miejscowej tradycji ludowej zamek zyskał swe imię od miejscowych wróżek, które nazywano „hukalki”. Zjawiały się w okolicznych lasach i były raczej rusałkami, nimfami leśnymi. Ich wygląd nie jest znany, ale, podobnie jak „lulkyně“ na terenie Valašska, wydawały przedziwne dźwięki. Ich pohukiwanie i krzyki przerażały nocnych wędrowców, którzy przechodzili drogami prowadzącymi przez lasy hukwaldskie. Nie zostało odnotowane, by kogoś wytańczyły na śmierć. 12 Zamek Hukwaldy rdzewne kąpielisko w Republice Czeskiej. Obok terenu odkrytego znajduje się także kryty aquapark, więc można go odwiedzać także zimą. A pod koniec trochę sportu - Ujeżdżalnia Morawka, SKI Morawka Ujeżdżalnia oferuje naukę lub jazdy próbne na koniach dla początkujących. Nauczą was tu wszystkiego od codziennej opieki nad koniem, przez pierwsze kroki aż po cwał. Wszystko to pod nadzorem doświadczonych instruktorów na rozległej ujeżdżalni piaskowej. Zaawansowanym oferuje tor przeszkód lub przejażdżki w terenie. SKI park oferuje świetne warunki do jazdy na nartach oraz snowboardzie. Do dyspozycji jest czerwona i niebieska turystyczna trasa narciarska. Dla narciarzy biegowych przygotowana jest 14 km długa trasa biegowa z cudownymi widokami na malowniczą panoramę doliny Morawki i szczytu Travný. Posąg Liska Chytruska • Beskidzkie centrum informacyjne, +420 558 646 888, www.beskydy-info.cz • Centrum informacyjne, Hukvaldy 40, +420 558 699 221, www.ic.hukvaldy.eu • Zamek Hukwaldy, +420 558 699 323, www.hukvaldy.eu, www.janackovy-hukvaldy.cz • Aquapark Olešná, www.aquapark-olesna.cz • Ujeżdżalnia Morawka, SKI Morávka, +420 608 077 727, www.pensionjizdarna.cz, www.skimoravka.cz Beskidy 9 Na najwyższą górę Beskidów i w jej okolicę Łysa Góra (Lysá hora), która bywa czasami nazywana królową Morawsko-Śląskich Beskidów ze swą wysokością, 1323 m n.m., jest ich najwyższą górą. Na jej szczycie rozpoczyna się trasa narciarska, prowadzi tu również kilka dobrze oznakowanych tras turystycznych, rowerowych oraz biegowych, które są co roku oblężone przez dużą ilość turystów. Na Łysą można dotrzeć czternastoma oznakowanymi trasami turystycznymi. Najważniejsze z nich zaczynają się na Ostrawicy, w Malenowicach, miejscowościach Krásná oraz Visalaje. W Beskidach znajduje się wiele innych ośrodków oraz ciekawych miejsc turystycznych i narciarskich. Jeden z najbardziej nowoczesnych terenów narciarskich znajduje się w Białej (Bílé), w dolinie rzeki Biała Ostrawica i składa się z szeregu tras narciarskich – od średnio zaawansowanych aż po trasy dla początkujących oraz trasy do nauki dzieci. Na tym obszarze znajduje się także Snowpark do snowboardingu. Wszystkie trasy narciarskie są zaśnieżane sztucznym śniegiem, a niektóre z nich są wyposażone w oświetlenie, umożliwiające pierwszorzędną wieczorną jazdę na nartach. Nie brakuje tu ani nowoczesnej czterosiedzeniowej kolejki linowej Doppelmayr, która jest pierwszą tego typu w Beskidach. Odpocząć można w Kotelni we Frydlancie nad Ostrawicą. To centrum sportowo – rekreacyjne w podgórzu Beskidów oferuje mnóstwo odmian aktywnego wypoczynku – basen, sauna, solarium, tenis, squash, spinning i wiele innych. Szczyt Mała Praszywa (706 m n. p. m.) znajduje się w północnej części rezerwatu przyrody Beskidy – niemal na wierzchołku stoi drewniany kościół św. Antoniego Padewskiego, który jest miejscem odpustowym. W 1921 roku wybudowano na Małej Praszywej w pobliżu kościoła chatę turystyczną, w której można spotkać się z niedźwiedziem (naturalnie nieżywym, więc nie trzeba się bać). Na Praszywej znajduje się wieża widokowa. Łysa Góra Nadajnik Łysa Góra Chata na Praszywej • Beskidzkie centrum informacyjne, +420 558 646 888, www.beskydy-info.cz, www.lysahora.cz • Skiareał Biała (Bílá), +420 558 690 153, www.skibila.cz • Sportowe rehabilitacyjne centrum Kotelna, Hamernická 233, Frýdlant nad Ostravicí, +420 558 439 684, www.kotelna.net • Praszywa, +420 558 438 084, www.prasiva.komornilhotka.cz 13 Kościółek na Małej Praszywej 10 Prawdziwe lato – orzeźwienie nad wodą oraz sporty wodne Zapora żermanicka Zbiornik i jego okolica jest popularnym ośrodkiem rekreacyjnym. W Sobieszowicach znajduje się ośrodek Přístav, który oferuje, oprócz zakwaterowania, wiele możliwości aktywnego spędzania czasu – salę bowlingową (dwa tory z barem, bilard, strzałki, tenis stołowy), kort uniwersalny (kort ze sztuczną nawierzchnią odpowiedni do tenisa, floorbalu oraz gier w piłkę), boisko do siatkówki plażowej (trybuny aż na 300 osób), ścianę do wspinaczki, teren sportów wodnych (kanoe, surfy, motorówki, atrakcje dla dzieci) lub centrum regeneracyjne (sauna, bąbelki, solarium, masaże, fitness, basen). Niedaleko znajdująca się Zapora Cierlicka jest odpowiednia przede wszystkim dla miłośników sportów wodnych. Zapora Żermanicka • Areał Přístav, +420 777 790 908, [email protected] 14 Wyścigi międzynarodowe Beskidy ge o r d z d j Zna u do zamk Ruiny zamku Hukwaldy 15 Obszar nizinny Opawskiego Śląska rozciąga się od terenów wzdłuż rzeki Opawy aż do granicy północnej z Polską. Ośrodkiem tego obszaru jest piękne miasto Opawa z centrum historycznym 16 i najstarszym muzeum w Republice Czeskiej – Śląskim Muzeum Krajowym. Znajdują się tu idealne warunki do turystyki pieszej i rowerowej. Śląsk Opawski ZŁOTA OPAWA Na zbiegu trzech rzek pewnego razu zatrzymali się poszukiwacze złota. Jeden z nich zapatrzył się w tafle wody i rzekł, iż jedna jest biała, druga czarna a trzecia złota. Byli pewni, że w żółtej rzece znajdują się złote ziarenka. Nie było ich tam jednak, więc wszyscy poszukiwacze skarbów odeszli i tylko trzech z nich wytrwało i wierzyło, że gdzieś wyżej, w lesie musi być jaskinia, z której sypie się w wodę złoty piasek. Pewnego dnia złowili wielkiego pstrąga. Bardzo się przy tym namęczyli, ale była to ich uroczysta wieczerza pożegnalna, ponieważ wszyscy byli już zdecydowani zaniechać szukania bogactwa. Skończyły im się zapasy, byli zmęczeni, nieogoleni, wychudzeni i już całkiem bez wiary w sukces. Zasnęli. Zna jd rózn z 5 ic „Wstawajcie,” obudził ich w środku nocy pochylony staruszek i dorzucił suche gałęzie do ogniska, żeby mocniej zapłonęło. Staruszek cierpliwie wysłuchał wszystkiego o ich zmartwieniach, pokiwał głową i podał im wielką bryłę złota. Michał wyciągnął po nią rękę, ale staruszek wrzucił bryłę do wody. I w księżycowej poświacie zobaczyli, jak się bryła rozpadła i jak woda unosi złote ziarenka w dół. „Pozbierajcie złoto, a jeżeli wytrwacie, dam wam następne. Nie szukajcie jednak tylko złota. W moich górach jest wiele innych metali szlachetnych,” powiedział Pradziad i tak, jak się tajemniczo zjawił tak także zniknął. Posłuchali. Złoto pozbierali i kupili sobie za nie jedzenie oraz ubrania. Potem wybrali się na dalsze poszukiwania aż znaleźli rudę żelaza i miedzi. Rzeka później otrzymała imię od złotej bryły Pradziada - Złota Opawa. Hláska - Opawa 17 11 Bajkowe zamki Śląska Opawskiego W niewielkiej odległości od siebie można zwiedzić dwa przepiękne zamki, które (przynajmniej na moment) przeniosą Państwa w bajkę – zamek w Hradcu nad Morawicą oraz zamek w Raduniu. Na tych zamkach nakręcono wiele bajek, inscenizacji i filmów – ostatnio historyczny, długometrażowy film kostiumowy. angielski, który został utworzony już pod koniec XVIII wieku, jest drugim największym parkiem zamkowym na Morawach i Śląsku. Około 5 kilometrów stąd w Jakubczowicach znajduje się wieża widokowa Šance, z której są przepiękne widoki na Jesioniki oraz Beskidy lub na miasto Opawa i jego równinną okolicę. Hradec nad Morawicą Hradecki zamek bywa słusznie nazywany „Klejnotem Śląska”. Stoi w pięknym otoczeniu nad doliną rzeki Morawica i powstał w ramach przebudowy poprzedniego zamku szlacheckiego Przemyślidów. Pod koniec XIX wieku zbudowano tu pseudogotycki Czerwony Zamek, który dziś służy jako hotel, restauracja i sala koncertowa. W obszarze Białego Zamku znajdują się luksusowe salony i galeria zamkowa. Rozległy park Raduń Mały zamek z nowogotyckim szyldem stoi nad stawem w parku angielskim w miejscowości Raduń. Pierwotna średniowieczna twierdza gotycka została przebudowana na zamek renesansowy, który później przeszedł przez klasyczne i historyczne przeróbki. Został dobudowany dom urzędowy, oranżeria, owczarnia oraz piętrowy mur zamkowy. Hradec nad Morawicą – Biała Wieża Raduń Hradec nad Morawicą – zamek • Opawskie centrum informacyjne, +420 553 756 143, www.infocentrum.opava.cz • Zamek Hradec nad Morawicą, +420 553 783 444 • Wieża widokowa Šance w Jakubczowicach, +420 553 782 047 • Zamek Raduń, +420 553 796 119 18 Śląsk Opawski 12 Za kulturą oraz przyrodą Opawską Opawa Centrum Opawskiego Śląska jest miasto Opawa, które leży w widłach rzek Opawy i Morawicy. Pierwsza pisemna wzmianka o mieście Opawa pochodzi z XII wieku. Środkiem starego miasta jest rynek górny z renesansową budowlą Hláska, która powstała na miejscu pierwotnej wieży drewnianej, a obecnie jest siedzibą Magistratu miasta Opawy. Zobaczyć tu można szereg budowli sakralnych, na przykład konkatedra Wniebowzięcia Matki Boskiej lub kościół św. Jadwigi. Warto również wspomnieć pałace szlacheckie Sobkův i Blücherův. Architektura miasta jest gustownie uzupełniona szeregiem parków – parki miejskie powstawały od 1834 roku aż do końca XIX wieku i można w nich przyjemnie spacerować. Ciekawe dla dzieci w wieku szkolnym będzie na pewno najstarsze czeskie muzeum – Śląskie Muzeum Krajowe. Stałą ekspozycją jest tu np. „Rozwój przyrody na Śląsku i na Morawach północnych”. Ekspozycja przyrodnicza (otwarta w 1981 roku) koncentruje się na regionach Śląskim oraz Północnomorawskim, jednak dzięki temu, że została wybudowana systematycznie i rozwojowo, użyto w wielu wypadkach do przedstawienia niektórych zjawisk lub elementów łączących egzotycznych eksponatów. Noworenesansowy budynek muzeum powstał w latach 1893 – 1895. Do muzeum należy także Arboretum w Nowym Dworze. Jego podstawą są bogate zbiory krajowych i obcych okazów drzew, roślin tropikalnych i subtropikalnych oraz przedstawicieli flory z wszystkich światowych kontynentów, które bywają słusznie nazywane „Drzewostany pięciu kontynentów”. Te cenne zbiory można oglądać w ciągu całego roku. W regionie Opawy możecie obejrzeć także kilka oryginalnych wiatraków z dziewiętnastego wieku. Najbardziej znany jest drewniany wiatrak z 1810 roku w miejscowości Hlavnice. W okolicy Hlavnickiego wiatraku, w ramach małego skansenu, znajduje się kilka drewnianych budynków typowych dla stylu życia w tym kraju na przełomie XIX i XX wieku. W okręgu znajdują się jeszcze następne wiatraki w miejscowościach Choltice i w Bravinné. Muzeum Śląskie - Opawa Arboretum w Nowym Dworze Wiatrak – Hlavnice • Miejskie centrum informacyjne, +420 553 756 143, www.infocentrum.opava.cz • Śląskie Muzeum Krajowe, www.szmo.cz • Arboretum w Nowym Dworze, +420 553 661 031, www.szmo.cz 19 13 Relaks w Hlučíně i okolicy Teren przy żwirowisku w Hlučínie, jest świetnym miejscem do kąpania i odpoczynku, oferuje mnóstwo możliwości uprawiania sportów oraz życia kulturalnego (siatkówka plażowa, minigolf, tenis, narty wodne, festiwale muzyczne np. – Štěrkovna open music itd.) Jest świetnym miejscem także dla wędkarzy a niedaleko żwirowni na pewno zainteresuje Państwa dziecięce ranczo. Niedaleko stąd znajduje się miejscowość Děhylov, w której można zwiedzić Stocznię (Loděnice) – częsty cel wycieczek wielu zwiedzających, który leży na trasie rowerowej przy cieku rzeki Opawy. Znajduje się tu restauracja turystyczna, ale często odbywają się tu również imprezy kulturalne, najbardziej znaną jest festiwal Za Vodou (Za wodą). W poszukiwaniu wiedzy można później udać się z Hlučína na przykład rowerem do Darkoviček, gdzie znajduje się pierwszorzędny zabytek wojskowo – techniczny, który w Europie jest bardzo cenioną prezentacją unikatowego systemu fortyfikacyjnego Republiki Czeskiej, powstającego w latach 1935 – 1938. Obiekty znajdujące się na tym obszarze przedstawiają różne odmiany tak projekcyjne jak i ogniowo-taktyczne. Fort „Alej” jest dziś jednym z czterech obiektów skansenu wojskowego. Fortyfikacja Darkovičky Żwirkowisko – Hlučín Fortyfikacja Darkovičky 20 •Centrum informacyjne Hlučín, +420 595 041 617, www.hlucin.cz •Stocznia – Děhylov, +420 732 242 442, www.lodenice.com •Fortyfikacja – Darkovičky, +420 595 051 110, www.szmo.cz Śląsk Opawski 14 Z Krawarzy na pstrągi Krawarze Na miejscu starej twierdzy zbudowano w latach 1721 – 1728 zamek barokowy. W części obiektu zamkowego znajduje się ekspozycja zaznajamiająca zwiedzających z życiem szlacheckim Eichendorffów oraz wieśniaków. W parku zamkowym znajduje się pole golfowe z dziewięcioma dołkami, które powstało w 1997 roku. Pole jest delikatnie włączone w wegetację rosłych drzew, klomby zamkowe oraz bajorka. Za przepięknymi kulisami zamku barokowego, wokół którego rozciąga się pole, otwierają się dla graczy fascynujące widoki. Z drzew znajdujących się w parku zamkowym warto wspomnieć cudowny egzemplarz orzecha czarnego rosnącego w pobliżu kaplicy. Istnieje związana z nim legenda, która mówi, iż pod nim płakała Maria Teresa, gdy w 1742 roku przegrała wojnę o Śląsk z królem pruskim Bedrichem Wielkim. Jeżeli potem będziecie Państwo chcieli uprawiać sport, możecie odwiedzić tutejszą arenę Buly, która oferuje obok lodowiska także halę do tenisa, boisko do piłki nożnej, bowling club fitness. Farma pstrągów w miejscowości Bělá Farma pstrągów w miejscowości Bělá wita wszystkich przybyszów w Hacie Rotschildów. Można tu dojechać rowerem lub zaparkować samochód na pobliskim parkingu i przespacerować się. Farma umożliwia własny połów pstrągów, do którego można na miejscu wypożyczyć odpowiedni sprzęt lub skosztować pstrąga na maśle, którego można zjeść w przyjemnym otoczeniu. Zamek w Krawarzach Stajnie Albertovec Jeżeli wolicie Państwo konie, odwiedźcie stajnię Albertovec, która posiada obecnie ponad 170 koni. Skansen bolacicki Skansen bolacicki przedstawia wiejskie życie ludności rejonu Hlučína na początku ubiegłego wieku. Jest to miejsce, gdzie zwiedzający mogą zobaczyć, jak żyło się w przeszłości i gdzie młodsza generacja może zapoznać się z pracą, zwyczajami oraz obyczajami naszych przodków. Skansen jest także miejscem, gdzie odbywają się imprezy kulturalne i społeczne. Stąd można się udać prosto na miejscowe kąpielisko. Skansen bolacicki Stajnie Albertovec •Miejskie centrum informacyjne, Horní nám. 67, Opava, +420 553 756 143, www.infocentrum.opava.cz •Centrum informacyjne, Opavská 62, Kravaře, +420 553 671 827, www.i-kravare.info •Stajnie Albertovec, +420 553 654 774, www.albertovec.cz •Skansen bolacicki, +420 553 654 999 •Muzeum zamkowe Krawarze, Alejní 24, Kravaře, +420 553 671 201, www.kravare.cz •Arena Buly, Kostelní 28, Kravaře-Kouty, +420 553 653 937, www.bulyarena.cz 21 Ostrawa jest trzecim największym miastem Republiki Czeskiej, które było w całej swej historii znaczącym ośrodkiem handlowym i tranzytowym. W ciągu minionych dziesięcioleci była postrzegana jako „stalowe serce” republiki, ale po 1989 roku ogromnie się zmieniła. Zmieniły się nie tylko warunki bytowe miejscowej ludności, ale także całkowity charakter miasta. Z ruchu zostały wyłączone niektóre zakłady 22 przemysłowe, a wszystkie tutejsze szyby głębinowe zostały zakonserwowane. Współcześnie znajdują się tutaj ciekawe zabytki techniczne, które dokumentują historię miasta. Dzisiaj Ostrawa jest kosmopolitycznym, komercyjnym, gospodarczym, społecznym oraz kulturalnym miastem, które może zaoferować wiele ciekawostek i atrakcji turystycznych. Rejon Ostrawy O odkryciu węgla w Polskiej, dziś Śląskiej Ostrawie, miejscu gdzie najwcześniej w zagłębiu ostrawsko-karwińskim rozpoczęto systematyczne wydobywanie węgla, istnieją dwie legendy. Jedna opowiada o hetmanie austriackiego pułku piechoty, który w drodze do Halicza zarządził swym żołnierzom postój w dolince Burnia w Polskiej Ostrawie. W miejscu odpoczynku zupełnie przypadkowo znalazł czarny kamień, który się palił. Powiadomił o tym zdarzeniu władze, te dały impuls miejscowym panom – i tak w rejonie Ostrawy rozpoczęło się wydobywanie węgla, czarnego złota, na którym miasto i jego okolice przez prawie dwieście lat opierało swój pomyślny rozwój. Druga legenda opowiada o czeskim kowalu Keltičku, polskoostrawskim osiedleńcu, który przy rąbaniu drzew w Burni znalazł czarne kamienie, w których rozpoznał węgiel. j Pokoloru obrazek 23 15 Śladami wydobywania węgla Muzeum górnicze Największe muzeum górnicze w Republice Czeskiej rozpościera się u południowowschodniego podnóża góry Landek, która leży nad zbiegiem rzek Odry i Ostrawicy. Landek był 1992 roku ogłoszony narodowym zabytkiem przyrodniczym i jednocześnie jest na całym świecie znaną lokacją geologiczną, archeologiczną, historyczną, dotyczącą przyrodoznawstwa i górnictwa. Właśnie połączenie muzeum górniczego – zabytku technicznego z górą Landek – Narodowym zabytkiem przyrodniczym z bogatą roślinnością oraz fauną, sprawia, że miejsce to jest unikatowe i nie brak mu atrakcyjności. Landek jest znany na całym świecie dzięki znalezieniu Wenus Landeckiej. Uprawianie sportów na tym obszarze oferuje między innymi centrum linowe – jedyny ekstremalny sport tego typu w rejonie Ostrawy. Także ten teren oferujący czas wolny jest bardzo rozległy i można tu spędzić wiele przyjemnych chwil. Szyb Michal Od swej przebudowy skończonej w 1915 roku aż do ukończenia wydobywania w 1993 roku cały obszar, włącznie ze sprzętem technicznym, niewiele się zmienił. W 1995 roku został ogłoszony narodowym zabytkiem kulturalnym i w 2000 roku otwarto go dla publiczności. Po skończeniu prac konserwator zabytków postanowił zachować cały teren w pierwotnej postaci tak, jakby ludzie, którzy tutaj pracowali dopiero co odeszli i zostawili wszystko na swoim miejscu. Szczegółowy wykład przewodników, byłych pracowników, zaznajomi zwiedzających z pracą szybu, funkcją poszczególnych maszyn oraz obowiązkami ich obsługi. Trasa zwiedzania pozwala zwiedzającym przejść po tej samej drodze, którą codziennie górnicy przychodzili do pracy i obejmuje także szatnie łańcuchowe, łazienki, cechownię, lampownię, dyspozytornię ruchu oraz maszynownię z kompresorownią. Dolny obszar Witkowic – Wysokie piece 24 Landek w Pietrzykowicach Szyb Michal •Muzeum górnicze OKD Landek, Pod Landekem 64, Ostrava-Petřkovice, +420 596 131 803, www.muzeumokd.cz •Centrum linowe PROUD, +420 605 267 017, www.lanovecentrum.cz/ostrava •Szyb Michal, ČS. Armády 95, Ostrava-Michálkovice, +420 596 231 151, www.dul-michal.cz Rejon Ostrawy 16 Zielona Ostrawa ZOO Ostrawa zostało otworzone w 1951 roku i znajduje się w unikatowym środowisku lasu Ostrawskiego. Obecnie na 100 ha hodowanych jest ponad 270 gatunków zwierząt. Zoo Ostrawa aktywnie udziela się w ochronę zagrożonych gatunków w ramach programów ratunkowych, a także oferuje szereg programów dla publiczności. Dla dzieci jest tutaj do dyspozycji dziecięce zoo kontaktowe ze zwierzętami domowymi, place zabaw i inne atrakcje. Widoku na zieloną Ostrawę dostarcza nowy ratusz ostrawski, który jest najwyższym ratuszem w Republice Czeskiej i równocześnie ma najwyższą ratuszową wieżę widokową (85,6 m). Z tarasu widokowego na wysokości 72 m można przy ładnej pogodzie zobaczyć wzgórza Beskidów i Jesioników, rejon Opawy oraz niedaleką Polskę. ZOO Ostrawa Zabawy wodne 17 16 Nie tylko w gorące letnie dni można odzyskać energię podczas zabaw wodnych. Latem można odwiedzić Kąpielisko letnie w OstrawiePorubie oraz Park Wodny Ostrawa-Poruba. Zimą kryty basen w Ostrawie-Porubie oraz Łaźnie Morawska Ostrawa w centrum miasta. Do odpoczynku i relaksu na pewno posłużą także Sanatoria Klimkowice, które są uzdrowiskiem z pierwszorzędnym poziomem leczenia, opierającego się na szczególnym źródle leczniczym – trzeciorzędowej wysoko koncentrowanej jodobromowej solance. Unikatowe położenie oraz niemające sobie równego źródło lecznicze czyni z Sanatorium Klimkowice nadzwyczajne miejsce, w którym można odnaleźć zdrowie, spokój, harmonię oraz zadowolenie z życia. Wieża widokowa Nowego ratusza Kąpielisko naturalne Ostrawa-Poruba •Ostrawski serwis informacyjny, +420 596 123 913, www.ostravainfo.cz •ZOO, +420 596 241 269, www.zoo-ostrava.cz •Kąpielisko letnie Ostrawa-Poręba, +420 596 977 246, www.sareza.cz •Uzdrowisko Klimkowice, +420 556 422 111, www.sanklim.cz 25 18 Zamek Śląskoostrawski i jego „podzamcze” Na zbiegu Ostrawicy z Luczyną stoi Zamek Śląskoostrawski. Pierwsza pisemna wzmianka o nim sięga 1297 roku. Zbudowany został jako twierdza pograniczna. W ciągu wieków przebudowano go w zamek renesansowy, a na skutek późniejszych prac kopalnianych budowla obniżyła swój poziom o 16 m. W zamku można obejrzeć stałą ekspozycję, galerię zamkową, akwaria, piwnicę czarownic, izbę tortur oraz wieżę widokową. Zamek jest miejscem wielu imprez kulturalnych oraz społecznych. Niedaleko od zamku, na terenie Czarnej Łąki, można odwiedzić Bajkową Piwnicę Strachów oraz świat miniatur – park Miniuni, gdzie znajduje się ponad 20 modeli znaczących budowli miast europejskich. Modele wytworzone są w skali 1:25 i są połączone kolejką oraz drogą wodną. W pawilonie Z znajduje się największe publiczne akwarium morskie w Okręgu MorawskoŚląskim, które oferuje stałą ekspozycję fauny morskiej i słodkowodnej. Zamek Śląskoostrawski •Zamek Śląskoostrawski, www.slezskoostravskyhrad.cz •Hala wystawowa Czarna Łąka, +420 596 167 111, www.cerna-louka.cz, www.miniuni.cz 26 Rejon Ostrawy 19 Przez muzea ostrawskie W 1905 roku władze miasta ufundowały budynek Muzeum Strażackiego, który już od początku służył miejscowym strażakom. Dzisiaj muzeum przedstawia fachowcom i laikom historię ochrony przeciwpożarowej w Ostrawie, rozwój środków technicznych oraz pracy strażaków. W Muzeum Ostrawskim znajdują się ekspozycje historyczne i przyrodnicze a stała ekspozycja historii cytr w Czechach, na Morawach i Śląsku na pewno zainteresuje młodych techników. Rozrywka 100x inaczej 20 Miasto Ostrawa może się pysznić kilkoma kulturalnymi oraz sportowymi imprezami znanymi na arenie międzynarodowej. Do najbardziej znanych należy festiwal muzyczny Colours of Ostrava, który do miasta przyciąga co roku tysiące fanów muzyki. Dla miłośników sportu corocznym wydarzeniem jest Zlatá tretra – międzynarodowy meeting lekkoatletyczny, który w roku 2003 został włączony do Super Grand Prix. Jedyną profesjonalną sceną dla dzieci i młodzieży w regionie morawskośląskim jest Teatr Kukiełek Ostrawa, który wystawia dwie sztuki dziennie. Tradycją stały się przedstawienia niedzielne dla dzieci i ich rodziców. Dla wszystkich, którzy lubią kosmos lub niebo nocne jest tutaj obserwatorium astronomiczne, które oferuje komponowane audiowizualne programy oraz obserwowanie nieba. Teatr Kukiełek Obserwatorium Colours of Ostrava •Muzeum Strażackie, +420 596 136 841, http://muzeum.hzsmsk.cz •Muzeum Ostrawskie, +420 597 578 450, www.ostrmuz.cz •Citerárium, +420 596 113 096 www.citera.cz •Colours of Ostrava, www.colours.cz •Teatr kukiełek, +420 596 114 884, www.dlo-ostrava.cz •Obserwatorium astronomiczne Johanna Palisy, +420 596 911 005, http://planetarium.vsb.cz 27 Śląsk Cieszyński leży w rejonie północno wschodniej części pogranicza Okręgu Morawsko-Śląskiego. Najbardziej atrakcyjną częścią są Beskidy Cieszyńskie, które są ulubionym miejscem wypraw turystycznych. Można tu mieć wrażenie, że znalazło się w innym świecie. Koloryt drewnianych budynków, zachowanie tradycyjnej produkcji rzemieślniczej, ludowych zwyczajów i obyczajów pozwala zapomnieć, gdzie leży granica między przeszłością a teraźniejszością. Dla odpoczynku oraz celów leczniczych jest tu sanatorium, w którym na pewno zapomnicie o swych codziennych zmartwieniach. 28 Śląsk Cieszyński Jedna z legend opowiada, że… W starym mieście Frysztacie żyli pracowici ludzie, którzy swą gorliwością zapewnili jego rozwój i nie wiedzieli, co to głód i bieda. Kiedy zbudowali tu kościół, tak piękny, że w całej okolicy nie było podobnego, postanowili, że również dadzą wytworzyć dla siebie cenny dzwon. Został on odlany z magicznego metalu i kiedy dzwonił, mógł zmienić zło w dobro, smutek w radość oraz przemieniać twarde serca ludzkie. Pewnego razu w nocy wybuchł w mieście pożar, ale ponieważ dzwon bił na alarm, nikt nie zginął. Całe miasteczko spaliło się na popiół a z nim i kościół. Magiczny dzwon zniknął. Ale po pewnym czasie, kiedy miasteczko zostało już odbudowane, a pogorzelisko stało się pastwiskiem dla zwierząt, zdarzyła się tam dziwna rzecz. Stado świń ryło w ziemi i odkryło dzwon, który leżał tu zapomniany od czasów pożaru. Wszyscy bardzo się ucieszyli, a dzwon znów wprowadził stary ład. Dorysuj obrazek W tym czasie żyła w zamku cieszyńskim księżna, która zawsze z wzruszeniem przysłuchiwała się jego słodkiemu dzwonieniu i przyrzekła sołtysowi frysztackiemu, że zapłaci za dzwon tyle dukatów, ile będzie trzeba na wybrukowanie drogi z Cieszyna do Frysztatu. Mieszkańcy Frysztatu długo i ze smutkiem żegnali się z dzwonem, a podczas przeprowadzki odprowadzało go całe miasto. W Cieszynie uroczyście zawieszono dzwon na wieży kościelnej. A potem stał się cud. Wierny dzwon powrócił w nocy do Frysztatu i tam dzwonił i dzwonił. Jeszcze dwukrotnie mieszkańcy Frysztatu odwozili dzwon do Cieszyna, ale on zawsze powracał i rankiem już wydzwaniał na wieży kościelnej. Księżna zrozumiała, że woli dzwonu nie złamie, i dlatego nakazała, żeby na wieży kościelnej wybudować okienka w kierunku na Cieszyn. Wierny dzwon dzwonił we Frysztacie aż do I Wojny Światowej, kiedy to użyto go do celów wojskowych. 29 21 Czary i uroki Karwiny Zamek Frysztat Zamek Frysztat jest w tym regionie ze swą architekturą w stylu empire oraz wnętrzami historycznymi unikatową siedzibą szlachecką, która przedstawia sposób mieszkania członków rodów szlacheckich, a zwłaszcza jej ostatnich właścicieli rodu Larisch- Mönnichów. Zamek Frysztat podzielony jest na 3 trasy zwiedzania. Zwiedzanie pierwszych dwóch trwa około 55 minut i jest prowadzone przez przewodnika. Trzeci przedstawia pokaz czeskiego malarstwa. Park Bożeny Niemcowej (park zamkowy) Pierwotny park zamkowy został utworzony w 1804 roku w stylu angielskim po przebudowie zamku Frysztatu w stylu empire. Z czasów jego otwarcia dochowały się niektóre aleje drzew oraz cenne solitery. Kącik dziecięcy – obszar zabaw dla dzieci, który stylizowano jako grodzisko słowiańskie, osadzono w lewej części parku zamkowego. Kącik dziecięcy złożony jest z ulubionych atrakcji dziecięcych połączonych kładkami, mostkami oraz kłodami. Są tu na przykład huśtawki, ściana wspinaczkowa, ślizgawki, liny, sieci, drabinki, mosty wiszące... Latem jest tu kino letnie lub wypożyczalnia łódek w przystani. Karetą historyczną poprzez Karwinę Zwłaszcza romantycy docenią jazdę karetą ciągniętą przez konie, gdzie mogą usiąść wygodnie i wsłuchać się w stukot kopyt. Aktualny kalendarz jazd jest do dyspozycji w miejskim centrum informacyjnym lub w recepcji odpowiedniego stowarzyszenia. Polecamy z góry sprawdzić aktualność podanych terminów. Pochyły kościół św. Piotra z Alkantary Kościół św. Piotra z Alkantary, często nazywany po prostu „pochyły kościół”, znajduje się na peryferiach Karwiny. Pomimo swej wzruszającej historii, kiedy to grunt pod nim obniżył się w krótkim czasie o kilkadziesiąt metrów i kiedy na skutek obniżenia budynek pochylił się, kościół stoi nadal i dziś przedstawia unikatowy rarytas regionu. Kompleks sportowy STaRS Wielofunkcyjny kompleks, który jest wyjątkowym połączeniem z hotelem Sport oferującym pierwszorzędne zakwaterowanie, obejmuje również stadion zimowy z dużym i małym lodowiskiem, halę tenisową z ofertą squash, tenisa, badmintona lub wypożyczalni wrotek. Jest tu także fitness centrum, solarium oraz kompleks możliwości relaksacyjnych włącznie z masażami. Kompleks spełnia wymagania aktywnego spędzania wczasów dla całej rodziny bez względu na pogodę. Zamek Frysztat Kościół św. Piotra z Alkantary 30 •Miejskie centrum informacyjne w Karwinie, +420 596 318 620, http://mic.rkka.cz •Zamek Frysztat, Masarykovo náměstí 1, Karviná-Fryštát, +420 596 318 382, www.zamek-frystat.cz •Centrum dla rodziny Słoneczko, Jurkovičova 1548, Karviná, +420 595 171 605, www.centrum-slunicko.cz •Areał sportowy STaRS, +420 596 342 131-4, www.stars-karvina.cz Śląsk Cieszyński 22 Hura za przygodą - Mosty przy Jabłonkowie SKIPARK Mosty przy Jabłonkowie Ski Park Mosty przy Jabłonkowie zapewni Państwu program całodzienny nie tylko zimą, ale także latem. Co tu znajdziecie? Bobovka – górski tor wózkowy pierwszy tego rodzaju w Republice Czeskiej ma 650 m długości i prowadzi ostrymi zakrętami nad ziemią, a częściowo lasem ze średnim spadkiem 11°. Można tu osiągnąć prędkość aż 45 km/h przy czym jazda jest całkowicie bezpieczna. Park oferuje również: centrum linowe – 3 trasy różnego stopnia trudności o łącznej długości 21 m, 24 rodzaje przeszkód, 4 zjazdy o łącznej długości 92 m, dziecięce centrum linowe – 25 m, 5 przeszkód, piramida o wysokości 5 m i tunel o długości 7 m, bungee, trampoliny, ściany wspinaczkowe – o łącznej powierzchni 80 m2, wysokości 5 m z przewieszkami dwumetrowymi, zjazd na hulajnogach górskich. Zimą jest tu do dyspozycji kilka tras narciarskich zjazdowych i biegowych. Puszcza Mionší – rezerwat przyrody i ścieżka edukacyjna Jest to największy obszar naturalnego lasu jodłowo-bukowego typu karpackiego w Republice Czeskiej. Ścieżka edukacyjna Mionší jest pomyślana jako cca 7 km długa trasa, posiadająca 10 stacji wyposażonych w panele informacyjne. Jej celem jest umożliwienie zwiedzającym obejrzenia przynajmniej części legendarnej „puszczy” beskidzkiej, a zarazem zachowanie jej spokoju. Dlatego ścieżka jest sezonowa – dostępna od 1 czerwca do 15 września. Wejście znajduje się w miejscowości Dolna Łomna, około 200 m od przystanku autobusowego, przy ujściu potoku Mionší. Przy przystanku można również zostawić samochód na nowym parkingu. Bobovka w Mostach Ściana wspinaczkowa •Jabłonkowskie centrum informacyjne, +420 558 340 607, www.jablunkovsko.cz •SKIAREÁL Mosty przy Jabłonkowie, +420 558 367 022, www.skimosty.cz •Rezerwat przyrody puszcza Mionší, +420 558 357 411 31 23 Trochę historii w okolicy Czeskiego Cieszyna Jaworowy Wierch Ośrodek znajduje się w rejonie Beskidów Cieszyńskich na wysokości 968 m n. p. m. Dla narciarzy oraz snowboardzistów oferuje 3 trasy zjazdowe dla początkujących i zaawansowanych. Z ośrodka można też wędrować jedną z tras biegowych. Latem teren jest dogodny dla turystyki rowerowej i dla miłośników paraglidingu. Archeopark w Kocobędzu Jednym z najcenniejszych i najciekawszych miejsc na obszarze Śląska Cieszyńskiego jest dwukulturowe grodzisko w Kocobędzu-Podoborze. Powstanie pierwszego osiedla łączy się z okresem później epoki brązu i epoki halsztackiej, kiedy na miejscu późniejszego doskonale obwarowanego grodziska powstała nieogrodzona lub tylko lekko ogrodzona osada, która stopniowo zmieniała się w miejsce ufortyfikowane. Jaworowy Wierch Archeopark w Kocobędzu •Jabłonkowskie centrum informacyjne, +420 558 340 607, www.jablunkovsko.cz •Archeopark w Kocobędzu, +420 558 761 211, www.muzeumct.cz •Jaworowy Wierch, +420 558 321 306, www.javorovy-vrch.cz 32 Śląsk Cieszyński Znajdz droge ? ? Która droga doprowadzi turystę nad kąpielisko? 33 Poodrze jest krainą zachowaną w prawie niezmienionym stanie naturalnym, jej terytorium rozciąga się wzdłuż rzeki Odry przechodzące przez bronę Morawską na Ostrawsko. Sercem regionu jest Rezerwat przyrody Poodrze, mokradła o znaczeniu europejskim, chronionym przez Umowę Ramsarską. Lasy łęgowe, podmokłe łąki oraz system stawów oferują świetne warunki do turystyki pieszej i rowerowej. Cały obszar ma dobrze zachowany charakter wiejski oraz bogactwo ciekawostek i pamiątek miejscowych. 34 Poodrze – Krawarzsko Morawskie A co ciekawego przydarzyło się w tym regionie? Wsłuchajcie się w legendę o Jurášu i Ondrášu: Hrabia Josef Karel Vetter był w całym Krawarzsku znany jako najlepszy strzelec. Powiadano, iż nawet Ondráš i Juráš, dwójka zbójników, których najbardziej obawiano się w Beskidach, nie potrafi tak strzelać. Kiedy już tych gadek było więcej niż wody w Ostrawicy, obaj zbójnicy postanowili skończyć z tymi opowiadaniami. Usiedli w gospodzie, a Ondráš napisał list do hrabiego: „Hrabio, my, to znaczy ja zbójnik Ondráš i zbójnik Juráš z Beskidów, będziemy na ciebie czekać w tym tygodniu w czwartek o szóstej po południu na skraju lasu za Nowymi Górkami. Jeżeli przyjdziesz sam, to słowo zbójów - nic ci się nie stanie. Strzelbę i naboje weź ze sobą. Mówią o tobie, iż jesteś lepszym strzelcem od nas, więc chcemy, żebyś nas o tym przekonał. Ale niech ci nawet do głowy nie wpadnie zastawić na nas jakąś pułapkę, bo byś tego gorzko pożałował.” Hrabia zarzucił strzelbę na ramię i poszedł. W umówionym miejscu zatrzymał się, a po paru minutach pojawili się dwaj zbójnicy. Ondráš od razu zaczął: „Hrabio, słyszeliśmy, że potrafisz zestrzelić kamień wyrzucony z procy w powietrze. To my też potrafimy. Jeżeli chcesz abyśmy uznali że strzelasz lepiej od nas, musisz nam pokazać coś innego. Chcesz?” Hrabia na to: „Czemu nie, pokażę wam, co umiem.” Zaprowadził zbójników do ogrodu zamkowego, gdzie z6 d j a Zn znic ró w jednym z jego zakątków zbudował sobie strzelnicę. Tam podszedł Ondráš do tarczy, wyciągnął z niej czarny środek duży jak talar i powiedział: „Wystrzelisz mi go z ręki na trzydzieści kroków i wygrałeś. Ale jeżeli kulka choćby mnie draśnie w palec, dasz nam worek talarów. Jeżeli nie chcesz, nie strzelaj. Ale wtedy ogłosimy we wszystkich twych posiadłościach, że jesteśmy lepszymi strzelcami od ciebie.” Hrabia na to nic nie powiedział, nabił strzelbę, odliczył trzydzieści kroków, odwrócił się i wycelował. Nagle bum, ze strzelby buchnął płomień, tarcza wyleciała Ondrášowi z ręki. Wszyscy odetchnęli z ulgą - Hrabia, Juráš, a zwłaszcza Ondráš. „Hrabio, ani mnie nie drasnąłeś! Uratowałeś swój worek talarów. Jesteś naprawdę lepszym strzelcem ode mnie!” I znów hrabia celuje i strzela. Bum! Juráš stoi z otwartymi ustami i patrzy na swe palce. Nigdzie ani draśnięcia. Wtedy Ondráš głośno gwizdnął. I nagle cała banda zbójników otacza hrabiego. Ondráš powiada wesoło: „Bracia, przedstawiam wam strzelca lepszego ode mnie i Juráša. Hrabia właśnie nam to udowodnił. Ale dlatego, że przy tym zarobił dwa worki talarów, zaprasza nas wszystkich do siebie i chce nas należycie ugościć. Hura dla najlepszego strzelca w kraju!” Tak więc hrabiemu nie zostało nic innego, jak zaprosić całą bandę zbójów do zamku. Tam jedli i pili całą noc. Rano pożegnali się z hrabią i zniknęli w lasach. 35 24 Gdzie można znaleźć prawdziwy relaks w otoczeniu pięknej przyrody? Rezerwat Poodrze Rezerwat Poodrze Unikatowy rezerwat rozpościerający się wzdłuż rzeki Odry znajduje się w północnej części Morawskiej Bramy i obejmuje powierzchnię 81,5 km2. Liczne meandry rzeczne tworzą niepowtarzalny obraz żywej i nieskażonej krainy. W niwie dolinnej znajduje się mnóstwo bajorek i stawów, obszar jest unikalny także ze względu na coroczne zalewanie przybrzeżnych łąk. Jest też miejscem występowania wielu gatunków zagrożonych, przede wszystkim wodnej i bagiennej fauny oraz flory. Są tutaj świetne warunki do turystyki pieszej i rowerowej. Oś tras rowerowych tworzy „Bursztynowy Szlak” – trasa, która jest częścią ogólnoeuropejskiej sieci rowerowej. Ścieżka edukacyjna Kotwica Zaczyna się w Studzience przy dworcu kolejowym i znajduje się przede wszystkim w gminie miejscowości Nowa Górka w powiecie Nowy Jiczin. Obszar o powierzchni 105 ha obejmuje stawy Nowy oraz Kotwica, byłą oborę zamku w Nowej Górce i porosty leśne na tarasowym stoku z dużą ilością drobnych źródeł. Jest to znacząca lokacja ornitologiczna i botaniczna. Rezerwat Poodrze •Zarząd rezerwatu przyrody Poodrze, +420 556 455 063, www.chkopoodri.infomorava.cz 36 Poodrze – Krawarzsko Morawskie 25 Bartoszowice i przyroda okoliczna Zamek w Bartoszowicach Twierdza gotycka z 1490 roku, którą w roku 1583 przebudowano na jednopiętrowy budynek zamku. W 1670 roku dochodzi do znacznych przeróbek budowlanych i przebudowy zamku na dwupiętrowy czteroskrzydłowy budynek z wewnętrznym prostokątnym podworcem oraz z dachem siodłowym. Obecnie zwiedzanie zamku nie jest możliwe, ale zamek oferuje zakwaterowanie, a jednocześnie jest siedzibą centrum informacyjnego. Około 1,5 km stąd znajduje się zagroda z danielami, na terenie zamkowym jest także kręgielnia, a w przyszłości będą tu huśtawki dla dzieci. W parku zamkowym występuje wiele ciekawych okazów roślin, z których najbardziej interesującym jest największe w Czechach drzewo – platan klonolistny. Zamkowa ścieżka edukacyjna w Bartoszowicach 5-cio km ścieżka edukacyjna zyskała swą nazwę od jednej ze swych stacji, która została poświęcona zamkowi w Bartoszowicach. Zamkowa ścieżka edukacyjna oferuje możliwość bliższego zaznajomienia się ze współczesnymi warunkami przyrodniczymi krainy rolniczej, przyległych mokradeł, stawów i lasów, z przedstawicielami fauny i flory na danym obszarze oraz z zabytkami kulturalnymi miejscowości. Wędkarstwo Wędkarstwo sportowe w prywatnym stawie w Bartoszowicach. Sprzęt rybacki można wypożyczyć na miejscu. Zamek w Bartoszowicach Stacja ratunkowa dla zwierząt żyjących na wolności Stacja ratunkowa zajmuje się ratowaniem zranionych lub chorych dzikich zwierząt – ich leczeniem, rehabilitacją, przygotowaniem do wypuszczenia oraz samodzielnego życia na wolności. Co roku przyjmowanych jest tu kilkaset zwierząt, najczęściej pospolitych gatunków ptaków. Centrum wychowania ekologicznego oferuje tu kilka ciekawych programów, a zwiedzanie grupowe jest możliwe po porozumieniu telefonicznym lub osobistym. W okresie od maja do października można odwiedzić centrum wychowania ekologicznego bez wcześniejszego umówienia się telefonicznie. W każdą sobotę i niedzielę o godzinie 11 rozpoczyna się zwiedzanie stacji z przewodnikiem. Wieża widokowa Bílov Wieża widokowa o wysokości 62,5 metra w miejscowości Bílov została zbudowana w latach 2005 – 2006. Platforma widokowa została umieszczona na wysokości 26 m i prowadzi na nią 137 schodów. Są stąd przepiękne widoki na okolicę – aż po Beskidy, Jaworniki oraz Niski Jesionik. •Centrum informacyjne regionu Poodrze, zámek Bartošovice, +420 556 720 490, www.regionpoodri.cz •Stacja ratunkowa w Bartoszowicach, +420 556 758 675, +420 723 648 759 •Rybołówstwo w Bartoszowicach, +420 606 508 550 •Wieża widokowa Bílov, +420 556 412 113 37 26 Trochę techniki – wagony i gokarty Muzeum wagonów Studzienka Muzeum wagonów w Studzience (Studénce) mieści się w budynku zamku. Jest tu prezentowana historia kolejnictwa oraz wyrobu wagonów w Czechach, historia zakładu Vagonka Tatra do 1960 roku oraz postęp technologiczny w budowie pociągów. Ekspozycję umieszczono w trzech westybulach i sześciu salach wystawowych, w jednej z nich znajduje się panel z czynnym modelem kolejki. Dzięki unikatowemu opracowaniu materiałów historycznych muzeum wagonów jest ewenementem na skalę europejską. Wypożyczalnia gokartów Albrechtičky Marzycie Państwo o prawdziwym wspaniałym wyścigu? Poczujcie smak rajdowej jazdy gokartem na długim torze wyścigowym byłego pasu odstawnego lotniska Mošnov, gdzie może naraz jeździć aż sześć gokartów. Tor jest jednym z najdłuższych w Republice Czeskiej – ponad 600 m – i posiada nie tylko odcinki techniczne, ale również szybkie proste oraz liczne zakręty. Po wyścigu, przy szklance chłodnego napoju, przy odrobinie szczęścia można się rozkoszować się startem lub lądowaniem samolotu na pasie startowym lotniska Mošnov. Muzeum wagonów Studzienka Wypożyczalnia gokartów Albrechtičky Zamek w Studzience •Centrum informacyjne Regionu Poodrze, +420 556 720 490, www.regionpoodri.cz •Centrum informacyjne Albrechtičky, +420 556 428 024, www.albrechticky.cz •Gokarty (Albrechtičky), +420 603 517 006, www.pskart.cz •Muzeum wagoniarskie Studzienka, +420 556 401 285, •Centrum informacyjne Studzienka, Nám. republiky 762, Studénka, +420 556 401 285, www.mesto-studenka.cz •Zarząd rezerwatu przyrody Poodrze, +420 556 455 063, www.chkopoodri.infomorava.cz 38 Poodrze – Krawarzsko Morawskie 27 Z zamku w Kunínie przez Fulnek aż do zabawy w Toszowicach Zamek Kunín Zamek w Kunínie należy do najcenniejszych budynków zamkowych w stylu barokowym na Morawach. Zbudował go w latach 1726 – 1734 słynny budowniczy wiedeński Jan Łukasz Hildebrandt. Zwiedzający mogą tu obejrzeć na przykład pokoje gościnne, sypialnie oraz sale lekcyjne szkoły zamkowej ze sprzętem i empirową dekoracją malarską na ścianach, zamkową galerię obrazów, pokój łowiecki, pokój damski, dużą jadalnię, pokój muzyczny i taneczny, herbaciarnię oraz żółty pokój z oryginalną empirową dekoracją malarską i sprzętem. Zwiedzanie kończy się na strychu zamkowym z unikatowym systemem kominowym. Zwiedzanie trwa około 60 minut. Niedaleko stąd znajduje się centrum dziecięce, które służy przede wszystkim uczestnikom miejscowej trasy rowerowej. Miejsce Pamięci J. A. Komeńskiego w Fulneku Kongregacja braci czeskich jest najsłynniejszym zabytkiem miasta Fulnek. Powstała w 1484 roku, dom modlitwy zbudowano niewiele później. Jest to jedyne miejsce na świecie, które nie zmieniło się od czasów, kiedy żył tu J. A. Komeński. Wzrost znaczenia kongregacji spowodował jej poszerzenie w latach 1614 - 1618. Późno renesansowy portal jest najcenniejszą pamiątką z tego okres. Administratorem Kongregacji był w latach 1618 - 1621 Jan Amos Komeński. W 1621 roku kongregacja upadła. Budynek jeszcze do XIX wieku służył do innych celów, później popadł w ruinę. W latach 50. dokonano tu rozległej rekonstrukcji, potem otwarto tu Miejsce Pamięci J. A. Komeńskiego z parkiem i statuą. W 1962 obszar obejmujący park i budynek dawnej kongregacji ogłoszono narodowym zabytkiem kultury. W 1992 roku została tu ze względu na 400. rocznicę urodzin J. A. Komeńskiego otwarta nowa wystawa edukacyjna poświęcona poszczególnym etapom jego życia. Zamek w Kunínie HEI park Toszowice (Tošovice) W przedgórzu Odrzańskich Wierchów, w miejscowości Toszowice, znajdziecie Państwo całonarodowy rarytas - na sztucznie utworzonym wzgórzu są tu dwie trasy narciarskie, snowpark (sztuczne skocznie, przeszkody), a także dwie trasy dziecięce, które są darmowe. Warto także wspomnieć o torze do snowtubingu – jazda na specjalnych oponach zaśnieżonym korytem jest ulubioną atrakcją nie tylko dla dzieci, ale także dorosłych. Latem możecie tu popróbować zjazdu torem bobslejowym o długości prawie 1 km (dzieci poniżej 8 lat muszą być w towarzystwie osoby dorosłej). Zjazd torem jest możliwy także przy drobnym deszczu lub w ciemności (jest tu oświetlenie). Znajdziecie tu także centrum linowe, ślizgawki oraz mnóstwo innych atrakcji. •Centrum informacyjne Regionu Poodrze, +420 556 720 490, www.regionpoodri.cz •Zamek Kunín, +420 556 749 420, http://zamek.kunin.cz •HEI park Toszowice, +420 556 712 838, www.heipark.cz •Pomnik J. A. Komeńskiego w Fulneku, Sborová 80, +420 556 741 015 www.fulnek.cz •Muzeum Novojičínska, 28. října 12, Nový Jičín, +420 556 701 156, www.muzeum.novy-jicin.cz 39 Położenie i mapa e u r o p e N EST RUS S LV DK LT BY RUS IRL GB Warszawa Berlin NL London PL D B UA Praha L Paris CZ SK MO Wien F RO Budapest H A CH SLO Bucuresti HR YU BIH Sofija BG I Roma E MK TR AL Madrid P GR C z e c h r e p u b l i c PRAHA OS T R AVA 20 0 k m 57 45 OSOBLAHA KRNOV P 57 BRUNTÁL m 0 k 20 BRNO O L A N D 46 11 11 11 OPAVA 46 KRAVAŘE 46 45 11 56 BOHUMÍN HLUČÍN 56 67 57 46 D47 KATOWICE 67 ORLOVÁ 46 11 OSTRAVA 59 59 KARVINÁ 47 57 BÍLOVEC 67 VÍTKOV 58 56 45 11 11 11 58 47 57 48 47 ODRY 56 AIRPORT MOŠNOV D47 OLOMOUC ČESKÝ TĚŠÍN FRÝDEK -místek 48 56 KOPŘIVNICE FRÝDLANT NAD OSTRAVICÍ JABLUNKOV 56 58 57 TŘINEC 11 NOVÝ JIČÍN 58 48 48 E 65 PŘEROV 11 56 35 40 E 40 ŽILINA wstęp rodzinny utrudniony dostęp polecamy w ciągu całego roku Okręg Morawskośląski Urząd Gminny 28. října 117 702 18 Ostrava Tel.: +420 595 622 222 E-mail: [email protected] www.kr-moravskoslezsky.cz www.tourisms.cz Realizacja i projekt graficzny: Agentura API s.r.o. © Agentura API s.r.o. C Wi o wi dzi dzi sz sz? okn o? aktywny odpoczynek Okręg morawsko-śląski dla rodzin z dziećmi 445445 Rabštejn Rabštejn KK Í Í NN 825825 Os k Os ava ka va Šu Šu Rešovské Rešovské vodopády vodopády Dol.Dol. Libina Libina 440440 Sovinec Sovinec SlunSelčunáečná Vel.Vel. Polom Polom Odra Odra a Sezin a Sezin Klokočov Klokočov e 442 ČižoČvižcoevic442 Větrný Větrný mlýn mlýn 565565 Přírodní Přírodní park park Bravinné Bravinné Skála Skála Oderské Oderské vrchy vrchy Fulnek P. Marie P. MarieOd Od Fulnek ra ra p. p. í í ChraCshtraavsetcavec us us H H k ké é v vr cr ch hy y e er sr s O Od d 46 Štarnov Štarnov46 Bělkovice Bělkovice - Lašťany Bohuňovice Bohuňovice Lašťany 540540 503503 p. ický . čov p Gru vický čo Město Město Libavá Libavá Jívová Jívová HLUČĺN HLUČĺN veve Slezsku Slezsku Bílovec Bílovec 5 5 Polanka Polanka Vítkovice nivanivaVítkovice 479479 930930 - Czechoslovak - Czechoslovak fortifications: fortifications: blockhouses blockhouses - Bollwerke - Bollwerke derder tschechoslowakischen tschechoslowakischen Befestigung Befestigung - bunkry, - bunkry, obiekty obiekty fortyfikacji fortyfikacji Krzyżowice Krzyżowice Mszana Mszana Závada Závada - - Gołkowice - Gołkowice Petrovice Petrovice u Karviné u Karviné Pszcyna Pszcyna botanická botanická zahrada, zahrada, arboretum arboretum - botanical - botanical garden garden - Botanischer - Botanischer Garten Garten - ogroda - ogroda botaniczna botaniczna Miedźna Miedźna Brzeźce Brzeźce Pawłowice Pawłowice JASTRZĘBIEJASTRZĘBIE- ZDRÓJ - ZDRÓJ Lutyně Lutyně Šenov Šenovdřevěnka dřevěnka 11 11 57 57 n. Odrou n. Odrou478478 Wisła Wisła Wielka Wielka Strumień Strumień 937937 dřevěný dřevěný kostel kostel – wooden – wooden church church – Holzkirche – Holzkirche - kościół - kościół drewniany drewniany 938938 Drogomysł Drogomysł Kostel 475475 Kostel Landek Landek 477477 Stará Stará VesVes Krmelín Krmelín n. Ondřejnicí n. Ondřejnicí Václavovice Václavovice Horní Horní Řepiště Řepiště 473473Bludovice Bludovice Chotěbuz Chotěbuz Těrlicko Těrlicko zoologická zoologická zahrada zahrada - zoological - zoological garden garden ZOO ZOO Zoologische Zoologische Garten Garten - ogrod - ogrod zoologiczny zoologiczny lidová lidová architektura architektura - folk - folk architekture architekture Biała Biała ludowe - Volksarchitektur - Volksarchitektur - budownictwo - budownictwo ludowe Kiczyce Kiczyce Skoczów Skoczów Krakowska Krakowska vesnické vesnické památkové památkové rezervace rezervace BIELSKO BIELSKO - village - village preservation preservation areas areas 5 monuments 5 monuments Jaworze BIAŁA BIAŁA - Dorfdenkmalreservationen - Jaworze Dorfdenkmalreservationen Srednie - wiejski - Srednie wiejski pamiątkowy pamiątkowy rezerwat rezerwat Pogórze Pogórze Chotěbuz Chotěbuz - - Cieszyn - Cieszyn 67 67 11 11 rozhledna rozhledna - outlook-tower - outlook-tower - Aussichtsturm - Aussichtsturm - wieża - wieża widokowa widokowa jeskyně jeskyně - cave - cave - Höhle - Höhle - jaskinia - jaskinia Debowiec Debowiec Hazlach Hazlach sv. sv. Petra Petra 474474 4 zajímavost 4 zajímavost přírodní přírodní - natural - natural point point of interest of interest - Natursehenswürdigkeiten - Natursehenswürdigkeiten - ciekawostka - ciekawostka przyrodnicza przyrodnicza klášter klášter - monastery - monastery - Kloster - Kloster - klasztor - klasztor kostel kostel – church – church – Kirche – Kirche - kościoł - kościoł Chybie Chybie DolníDolní Marklovice Marklovice - - Marklowice - Marklowice Górne Górne a Pavla a Pavla Vratimov Vratimov HAVĺŘOV Albrechtice HAVĺŘOV Albrechtice 478478 Jistebník Jistebník Bílovk Bílovk a a CIESZYN CIESZYN FRÝDEK-MĺSTEK FRÝDEK-MĺSTEK ČESKÝ ČESKÝ TĚŠĺN TĚŠĺN 23 Ropičan ka Ropičan ka Od r Od a b ra Lu ina bin a Lu 8 10 Stonávka Stonávka Od ra Od ra Sedlnice Sedlnice 25 26 Paskov Paskov 486486 e Olš e Olš 24 58 58 e jnic dře e On ejnic dř 27 Hladké Hladké Životice Životice On STUDÉNKA STUDÉNKA 532532 avice Ostr avice Ostr Spálov Spálov OLOMOUC OLOMOUC 7 NOVÝ NOVÝJIČĺN JIČĺN TŘINEC TŘINEC Rymice Rymice Pravčice Pravčice 432432 438438 Křídlo Křídlo HOLEŠOV HOLEŠOV Přílepy Přílepy tín Vse ská B tíns e ká čva Be čva Vse Vigantice Vigantice Hutisko Hutisko - Solanec Solanec 481481 H Ho o Prusinovice Prusinovice Lhota Lhota Ratiboř Ratiboř Rusava Rusava 437437 Hošťálková Hošťálková CábCáb 842842 Horní Horní Bečva Bečva CHKO CHKOE442E442 Beskydy Beskydy VysoVkyások56á Soláň TaneTčaniecčenice Soláň 912912 Karolinka Karolinka 56 1024 1024 Čartak Čartak Ko py Ko tná py tná e Bezměrov Bezměrov 47 47 Zlobice Zlobice Břest Břest 490490 ks ék é Bystřička Bystřička Bystřička Bystřička Rajnochovice ný ns Rajnochovice ý Mikulůvka Mikulůvka 57 57 Bystřice Bystřice yh y Chvalčov Chvalčov t t h Valašská Valašská týonstýn s s HosH 46 501 501 Kateřinice Kateřinice Růžďka Růžďka 46 Bystřice 437437 Bystřice r cr c 735735 Jablůnka Jablůnka vv Bystřice Bystřice p. p. Hostýnem Hostýnem e n. Hanou n. Hanou Nezamyslice Nezamyslice Mořice Mořice Chropyně Chropyně Kostelec Kostelec u Holešova u Holešova St. St. VesVes Olš Vlkoš Vlkoš55 55 ka ráv Mo ka ráv Mo Kojetín Kojetín Měrovice Měrovice n. Hanou n. Hanou Němčice Němčice Tištín Tištín Záříčí Záříčí Uhřičice Uhřičice Mohelnice Mohelnice 367367 Dobromilice Dobromilice Čeladenka Čeladenka 5 PŘEROV PŘEROV YY DD K KY Y S S EE BB ÉÉ K K Z SZ S LS EL E S OO SV KS K V AA RR Klokočov Klokočov O OBílá BíleáBíláeBílá Bílá Bílá - M M OstrOavsictravicKostel Kostel - Klokočov - Klokočov ice trav Os vice tra Os a bin Lu a bin Lu ka Jičín ka Jičín 6 Olš Morava Morava Jesioniki..................................................... 1 Beskidy....................................................... 8 Śląsk Opawski......................................... 16 Zagłębie Ostrawskie............................... 22 Śląsk Cieszyński....................................... 28 Poodrze – Krawarzsko Morawskie........ 34 Położenie i mapa..................................... 40 67 67 technická technická památka památka - technical - technical monument monument - Technisches - Technisches Denkmal Denkmal - zabytek - zabytek techniczny techniczny Międzyrzecze Międzyrzecze Czarków Czarków sruby sruby čs.čs. opevnění opevnění z let z let 1935-38 1935-38 Świerklany Świerklany Český Český Těšín Těšín - Archeopark Archeopark - Cieszyn - Cieszyn Těrlicko Těrlicko skanzen skanzen - open-air - open-air museum museum 93 93 Podobora Podobora Žermanice Žermanice of architecture of architecture - Freilichtmuseum - Freilichtmuseum - skansen - skansen Soběšovice Soběšovice Sedliště Kostel Kostel Sedliště Goleszów Goleszów Jakubčovice Jakubčovice 56 56 Albrechtičky Albrechtičky 449449 441441 Dolany Dolany R56R56sv. sv. Michala Michala Skrbeň Skrbeň 474 474 památník památník - memorial - memorial - Mahnmal - Mahnmal - pomnik - pomnik 48 48 E3 E3 Petřvald Petřvald Lískovec Lískovec Brenna Brenna USTROŃ USTROŃ Kostel Kostel Lučina Lučina Buczkowicz Buczkowicz Brušperk Brušperk Třanovice Třanovice 464464 synagoga synagoga - synagogue - synagogue - Synagoge - Synagoge - synagoga - synagoga Sviadnov 57 57 Odry Odry Horka Horka Horní Horní Líštná Líštná - 46 46 tývakotýpekočepkeček Všech Všech svatých svatých Mošnov Mošnov ovinoevcinec Staříč Horní Horní Žukov Žukov Staříč Sviadnov Suchdol Suchdol SvaS S S - Leszna - Leszna Górna Górna Dolní Dolní n. Mor. n. Mor. Hradisko Bartošovice Bartošovice 48 48 Hradisko ZOO ZOO n. Odrou n. Odrou CHKO židovský židovský hřbitov hřbitov - Jewish - Jewish cemeter cemeter Potštát Potštát Domaslavice Domaslavice 412412 CHKO Bukowa Bukowa Okrouhlá lskýlskký k Hlubočky Hlubočky 468468 354354 Okrouhlá VeseVese opecopec - Judenfriedhof - Judenfriedhof -Szczyrk żydowski -Szczyrk żydowski cmentarz cmentarz Hnojník Hnojník Fryčovice Fryčovice R35 R35 Mankovice Mankovice Poodří Poodří Těšetice Těšetice E462 E462 557557 Chlebovice Chlebovice Sedlnice SedlnicePříbor 47 Vražné 47 Vražné Dobratice Dobratice 441441 Příbor 68 68 Olešná Olešná mlýn mlýn - mill - mill - Mühlen - Mühlen - młyn - młyn Dobrá Staré Staré Dobrá 448448 Kostel Kostel VelkVáeČlkaánČtoarnytjeoryje 289289 11 11 Panorama Vel. Vel. Bystřice Bystřice 48 48Panorama Nošovice Puchart Puchart Město Město Baška Baška Nošovice Komorní Komorní Kunín Kunín sv. sv. Mikuláše Mikuláše 995995 mezinárodní mezinárodní letiště letiště - international - international airport airport Přáslavice Přáslavice Hukvaldy Hukvaldy Hněvotín Hněvotín ra ra J.G.Mendel J.G.Mendel 5 5 E442 E442 Palkovice Palkovice Lhotka Od Od Střítež Střítež Vápenné VápennéNýdek Kostel Kostel Vyšní Vyšní Komorní KomorníLhotka 440440 R46R46 Nýdek International International Flughafen Flughafen Jeseník Jeseník Vel.Vel. Újezd Újezd n. Ludinou n. Ludinou Čantoryje Čantoryje 570570 Lutín Lutín pece pece Baška BaškaLhoty Lhoty 46 46 lhotka Božího Božího tělatěla lhotka E462 E462 - lotnisko - lotnisko internacjonalne internacjonalne Guty Guty n. Odrou n. Odrou503503 PolePdonlíední Kostel Kostel sv. sv. Antonína Antonína Kostel Kostel Hukvaldy Hukvaldy Doloplazy Doloplazy 56 56 Janovice Janovice Lesní Lesní mlýn mlýn 486486 KOPŘIVNICE KOPŘIVNICE Drahotuš Drahotuš Wisła Wisła Olšany Olšany Paduánského Paduánského Povýšení Povýšení 672672 Bělotín Bělotín Metylovice Bernartice Bernartice letiště - airport - airport - Flughafen - Flughafen - lotnisko - lotnisko Vel.Vel. Týnec Týnec BíláBílá hora hora Technické Technické muzeum muzeum 502502 Metylovice Malinka Malinkaletiště 449449 u Prostějova u Prostějova tíkuntík JavoJraovvoýrový Raškovice Raškovice sv. sv. Kříže Kříže Bystřice 55 55 PunP Bystřice 482482 Mniší Mniší Starý Starý E462 E462 435435 E462 Kozlovice Kozlovice 5 5 E462 501501 autokempink autokempink - camping - camping - Campingplatz - Campingplatz Čelechovice Čelechovice Javorový 56 56 Prašivá Prašivá 10321032 Javorový Šostýn Šostýn Jičín Blatec Blatec 502502Jičín 6 6samochodowy Frýdlant Frýdlant Pražmo Pražmo Dolní Dolní Újezd Újezd na na Hané Hané camping camping samochodowy Štramberská Štramberská Tršice Tršice Štramberk Štramberk p p i i c c t t r r s s o o ý ý e e Grygov Grygov St. St. Jičín Jičín O O Hrádek Hrádek R R Lipník Lipník KyčeKryačera n. n. Ostr. Ostr. Veselíčko Veselíčko 435435 Trúba Trúba Smržice Smržice Morávka Morávka Tichá Tichá 47 47 n. n. Beč. Beč. golfgolf - golf - golf - Golf - Golf - golf - golf HRANICE HRANICE Hustopeče 1044 1044 Ženklava Ženklava 1082 1082 Helfštýn Helfštýn 906906 Krásná Krásná 57 57 Hustopeče Vrbátky Vrbátky Radniční Radniční Kunčice Kunčice 480480 Osek Osek E442 E442 n. Bečvou 436436 Morávka Morávka n. Bečvou Majetín Majetín Hodslavice Hodslavice 483 483 lyžařská lyžařská střediska střediska - ski - ski centre centre - Skizentrum - Skizentrum Lichnov Lichnov pod Ondřej. Ondřej. věžvěž pod n. Bečvou n. Bečvou Milíkov Milíkov 483483 Veřovice 5 5 Veřovice avTnrýavný čva čva Dub Dub r T Be Be Kokory Kokory á á v v TýnTýn o o - środowisko - środowisko narciarcke narciarcke JABLUNKOV JABLUNKOV Bečva Bečva Kostel Kostel Kaple n. Moravou n. Moravou zubozub Kaple 46 46 LysáLyhs.á h. Mořkov Mořkov n. Beč. sv. Anny Hostašovice Hostašovice Bukovec Bukovec Ko 982 K 982 sv. Anny Prosenice Prosenice 434434n. Beč. .VJealv. oJranvíokrník l sv. sv. Prokopa Prokopa Ústí Ústí Lysá Lysá e Kostel Kostel Ostravice Ostravice B B 1203 1203 V Kralice Kralice Písek Písek Istebna Istebna 35 35 Lešná 55 55 pěší pěší turistická turistická trasa trasa E3E3 - tourist - tourist path path E3E3 - eč eč Kamiesznica Kamiesznica Čeladná Čeladná Lešná Brodek Kozubová Kozubová FRENŠTÁT FRENŠTÁT 47 47Brodek týunštýn va va a Barbory a Barbory hora hora Ol Ol HušH sv. sv. Ondřeje Ondřeje na na Hané Hané E3 E3 1323 1323 - Wanderwege - Wanderwege E3E3 - pieszy - pieszy szlak szlak turystyczny turystyczny Mazák Mazák E75E75 še še u Přerova u Přerova Rokytnice Jasnowice Jasnowice Radslavice Radslavice 918918 Rokytnice Národopisný Národopisný p.p. Radh. Radh. Koniaków Koniaków Opatovice Opatovice Soběchleby Soběchleby Choryně Choryně 501501 Hrubčice Hrubčice Dolní Mosty Bukovec 749749 MostyBukovec 58 58 areál areál Dolní Věrovany Věrovany 438438 cykloturistika cykloturistika - bike - bike riding riding Pavlovice Pavlovice Trojanovice Trojanovice 439439Kelč Bedihošť Bedihošť Lomná Lomná Bukovec Bukovec Kelč 435435 u Jablun. u Jablun. 461461 SmrSkmrk 5 5 434434 - Radfahretouristik - Radfahretouristik - turystyka - turystyka rowerowa rowerowa Horní Horní Mionší u Přerova u Přerova Bečva Bečva - Jasnowice - Jasnowice Mionší 437437 hynněěhyně VALAŠSKÉ hoašdťhošť KněK něhyněVALAŠSKÉ RadR Lomná Hrčava HrčavaKostel Čehovice Čehovice JuhyJu Kostel aolýloPmolom Lomná Všechovice Všechovice MalýMP 1276 1276 Zašová Zašová hranice hranice Moravskoslezského Moravskoslezského kraje kraje TěšíTňěoščíkňaočka MEZIŘĺČĺ MEZIŘĺČĺ VelkVýePlkoýloPmolom Ivaň Ivaň Tovačov Tovačov 434434 sv. sv. Cyrila Cyrila Branky Branky Želatovice Želatovice ROŽNOV ROŽNOV 11291129 Soubor 11 11 919919 E442 E442 border border of Moravian-Silesian of Moravian-Silesian region region 1257 1257 Zubří Zubří 1061 1061 Police Police a Metoděje a Metoděje Soubor Horní Horní Pustevny Pustevny Troubky Troubky Grúň Grúň 46 46 1067 1067 - Grenze - Grenze desdes Mährisch-Schlesische Mährisch-Schlesische region region Kunovice Kunovice p.p. Radh. Radh. Hrachovec Hrachovec 35 35 433433 útulen útulen Klenovice Klenovice435435 Bochoř Bochoř Moštěnice Moštěnice Podlesí Podlesí 150150 - granica - granica Okręga Okręga Morawsko-Śląskiego Morawsko-Śląskiego RožnRo Loučka Loučka PíškPoívšáková a a Šance Šance - ovžn ovská Kostel Kostel na na Hané Hané ská Dolní Dolní Bečva Bečva Střítež StřítežBe rav rav Bečva Dřevohostice Dřevohostice Loukov Loukov 150150 Čadca Čadca - Milošová - Milošová čva sv. sv. Panny Panny Marie Marie Skalité Skalité Mosty Mosty u Jabl. u Jabl. - Pivín Pivín Mo Mo Beňov Beňov 436436 E3 E3 sedačková sedačková lanovka lanovka - chair-lift - chair-lift - Sessellift - Sessellift Prostřední Prostřední 578578 - Svrčinovec - Svrčinovec Lobodice Lobodice Hradisko Hradisko Staré Staré Hamry Hamry 35 35 Bečva Vel.Vel. Lhota Lhota Vidče Vidče Podhradní Podhradní Bečva - wyciąg - wyciąg krzesełkowy krzesełkowy Mo Mo446446 Náklo Náklo rava rava 51 51 Příkazy Příkazy Treść Pudlov Pudlov Ludgeřovice Ludgeřovice 56 56 471471 Żory Żory Świerklany Świerklany Górne Górne WODZISŁAW WODZISŁAW ŚLĄSKI ŚLĄSKI 936936 Chuchelná Chuchelná Hrabyně Hrabyně archeologické archeologické naleziště naleziště - archeological - archeological sitesite - Archäologische - Archäologische Fundstelle Fundstelle - wykopalisko - wykopalisko archeologiczne archeologiczne 929929 91 91 Gru ka ov diš a Bu ovk diš Štěpánov Štěpánov Bu . ký p avs p. ký avs 444444 ŠTERNBERK ŠTERNBERK 11 městská městská památková památková rezervace rezervace (zóna) (zóna) - urban - urban architectural architectural reserve reserve - städtisches - städtisches Denkmalschutzgebiet Denkmalschutzgebiet - miejska - miejska strefa strefa zabytkowa zabytkowa 933933 14 Hradec Hradec n. n. Mor. Mor. lázně lázně - spa - spa resort resort - Kurort - Kurort - uzdrowisko - uzdrowisko aquapark aquapark - aquapark - Aquapark - Aquapark - aquapark - aquapark 3 3- aquapark 56 56 749749 Lib Hnojice Hnojice 446446 447447 Lib Pňovice Pňovice 551551 443443 440440 Přírodní Přírodní parkpark Údolí Údolí Bystřice Bystřice Lipina Lipina zřícenina zřícenina - ruin - ruin - Ruine - Ruine - ruina - ruina 49 49 Dolní Dolní Marklovice Marklovice 13 Hornické 58 58 Hornické Dětmarovice Dětmarovice Jakubčovice JakubčoviceHůrkHaůrka Kostel Kostel Pustá Pustá Melč Weisshuhnův Weisshuhnův Přírodní Děhylov Děhylov muzeum muzeum Kružberk Kružberk Melč Přírodní Dolní Polom Polom Dolní Nanebevstoupení Nanebevstoupení 530530 Rychvald Hvězdárna Hvězdárna469469 kanál kanál Landek Landek 470470 Rychvald parkpark Lhota Lhota 465 465 19 Páně Páně Radkov Radkov Vodárenská Vodárenská věžvěž Moravice Moravice a planetárium a planetárium Ostravská Hlubočec HlubočecKozíKčoezkíček ORLOVÁ ORLOVÁ ZOO ZOO 470470 17Ostravská 16 Vikštejn Vikštejn J. Palisy J. Palisy Černý Černý důl důl Skřipov Skřipov 464464446446 radnice radnice KARVINÁ Doubrava Doubrava 57 57 Slezskoostravský Slezskoostravský 21KARVINÁ Kyjovice Kyjovice Vřesina DůlDůl Vřesina 18 Lázně Lázně hrad hrad Michal Michal h h i i 59 59 o o z z e e ř ř í í Fryštát Fryštát M M nnýnný OSTRAVA OSTRAVA Darkov Darkov KamKeame vrchvrch Budišov Budišov Doly Doly Březová Březová 463463 DůlDůl 383383 Obloukový Obloukový n. n. Budišovkou Budišovkou 442442 11 11 16 Tísek Slatina Slatina Tísek 518518 Petřvald Zbyslavice Zbyslavice 462462 Jindřich Jindřich 15 Petřvald most most Vítkov Vítkov Větřkovice 473473 Horní Horní h h c c r r y y V V Klimkovice Klimkovice Větřkovice Dolní 20 Stonava Stonava Polanská PolanskáDolní Suchá Kotulova KotulovaSuchá Čer vČeenrávehn. á h. Mladějovice Mladějovice 447447 Moravský Moravský Beroun Beroun 45 45 Krzanowice KrzanowiceBleńkowice Bleńkowice Olše Olše ice stř By ice stř 45 45 Lipina Lipina Žimrovice Žimrovice Vildštejn Vildštejn Dvorce Dvorce 46 46 Újezd Újezd LITOVEL LITOVEL E3 E3 Huzová Huzová Paseka Paseka 12 hrad hrad - castle - castle - Burg - Burg - zamek - zamek Leszcyny Leszcyny 924924 RYBNIK RYBNIK Rydułtowy Rydułtowy Velké Velké Hoštice Hoštice 55 55 427427 800800 49 49 Píšť 468468Píšť Opevnění Opevnění Stěbořice Větrný Větrný mlýn mlýn Stěbořice zámek zámek (nepřístupný) (nepřístupný) - chateau - chateau (inaccesible) (inaccesible) - Schloss - Schloss (unzugänglich) (unzugänglich) - pałac - pałac (zamkniąty) (zamkniąty) muzeum muzeum - museum - museum - Museum - Museum - muzeum - muzeum Gostyń Gostyń 315315 Hněvošice Hněvošice 46 46 Oldřišov OldřišovKobeřice Kobeřice Stanowice Stanowice Chwałęcice Chwałęcice Chlebičov Chlebičov 467467 Czyzowice Czyzowice Krzyżanowice Krzyżanowice Štěpánkovice Štěpánkovice Bolatice Bolatice Nový Nový Bohuslavice Bohuslavice Vřesina Vřesina HaťHať Slavkov Slavkov DvůrDvůr Areál Areál čs. čs. opevnění opevnění OPAVA 46 46 OPAVA Choltice Choltice Dolní Dolní Darkovičky Darkovičky Darkovice DarkoviceBohumín Kravaře Kravaře Bohumín - Mladecko Mladecko Zábřeh Zábřeh Štítina Štítina Benešov Benešov Darkovičky Darkovičky - Chalupki - Chalupki Větrný Větrný mlýn mlýn Otice 56 56 Otice e e Litultovice Litultovice Mokré Mokré Lazce Lazce vicravic a Věrňovice Věrňovice r Hvozd Hvozd Dolní Dolní Raduň O O Památník Památník II. II. Mo Mo Raduň Kozmice Kozmice Šilheřovice Šilheřovice nicenice 11 11 443 443 Branka Branka Životice Životice BOHUMĺN BOHUMĺNlše lše světové světové války války ušaenuše Markvartovice Markvartovice HanH Dolní Dolní HájHáj 460460 Hlavnice Hlavnice Kružberk Kružberk By 511511 3 Pilszcz Pilszcz 11 11 Leskovec Leskovec n. Moravicí n. Moravicí Sudice Sudice ínlmkoínpekcopec AlmA CZERWIONKACZERWIONKACzerwionka -LESZCZYNY -LESZCZYNYCzerwionka Orzesze Orzesze 925925 Kornowac Kornowac Sudice Sudice - - Pietraszyn - Pietraszyn zámek zámek (přístupný) (přístupný) - chateau - chateau (accesible) (accesible) - Schloss - Schloss (zugänglich) (zugänglich) - pałac - pałac (otwarty) (otwarty) Przegęndza Przegęndza 916916 Gródczany Gródczany 57 Velké Velké Svobodné Svobodné Heraltice Heřmanice Heřmanice Heraltice 442442 780780 Lomnice Lomnice 511511 449449 elo. uRdnoýudný Vel.VR Roudno Roudno 679679 Brumovice Brumovice57 Ochojec Ochojec Jankowice Jankowice Rudzskie Rudzskie RACIBÓRZ RACIBÓRZ Lubotyń Lubotyń památka památka UNESCO UNESCO - monument - monument of the of the UNESCO UNESCO - Denkmal - Denkmal vonvon UNESCO UNESCO - zabytki - zabytki UNESCO UNESCO Gierałtowice Gierałtowice Szczygłowice Szczygłowice Markowice Markowice Pietrowice Pietrowice Wielkie Wielkie 416416 420420 Holasovice Holasovice Razová Razová 459459 St. Heřminovy St. Heřminovy Slezská 452452 2Slezská Harta Harta 419419 KK OO Knurów Knurów Stanice Stanice Rudy Rudy Opava Opava Dlouhá Dlouhá Šumvald ŠumvaldLoučka Loučka Troubelice Troubelice UNIČOV UNIČOV J JE ES S E EN N Í KÍ K 45 45 ný ný Čer vČeer vevrchvrch Lichnov Lichnov Benešov Benešov uešinnuašsinoapksaopka VenV 654654 445445 446446 Branice Branice Čižina Čižina 460460 674674 11 11 Břidličná Břidličná Ryžoviště Ryžoviště Cvilín Cvilín Kietrz Kietrz Nędza Nędza Lyski Lyski Pawlów Pawlów Nowa Nowa Cerekwia Cerekwia Bliszczyce Bliszczyce LL SS Rudnik Rudnik Tłustomosty Tłustomosty 466466 Úvalno Úvalno N NÍ ZÍ Z Vartnov Úvalno Úvalno K KÝ Ý 459459Vartnov ina ina Čiž Čiž 503503 Horní Horní BRUNTÁL BRUNTÁL 370370 449449 Oslava Oslava 370370 Libina Libina 45 45 Brantice BranticeOvčOákvčák eev třeZátor v Zátor Vel.VTeelt.řT 11 11 440440 4 OO informace informace - information - information service service - - Informationen - Informationen - biuro - biuro informacji informacji Bargłówka Bargłówka Kużnia Kużnia Raciborska Raciborska silnice silnice I. aI.II.a třídy II. třídy - roads - roads of the of the I. and I. and Będzin Będ II. class II. class - Straßen - Straßen I. und I. und II. Klasse II. Klasse - drogi1. - drogi1. i 2.i klasyfikacji 2. klasyfikacji Czeladź Czeladź hraniční hraniční přechod přechod - border - border crossing-point crossing-point - Grenzübergang - Grenzübergang - przejście - przejście graniczne graniczne Żernica Żernica Ruda Ruda Sławików Sławików Gamów Gamów Włodzienin Włodzienin KRNOV KRNOV Staré Staré Město Město Hor. Hor. Město Město Pietrowice Pietrowice Modzurów Modzurów 416416 Hošťálkovy Hošťálkovy Nové Nové Heřminovy Heřminovy Če Če rn rn ýp ýp . . . Baborów Baborów Zubrzyce Zubrzyce PP 417417 Sulków Sulków 38 38 57 57 Krnov Krnov - OpaOpa - Pietrowice vice vice - Pietrowice 45 45 Ježník Ježník Bí lá Bí Opa lá v Op a av a . Rýmařov Rýmařov Oskava Oskava 331331 553553 Malá Malá Morávka MorávkaČerČ toevartova h h Wronin Wronin Dobieszów Dobieszów Široká Široká Niva Niva 452452 Łany Łany Grobniki Grobniki ava Op a av Op 446446 450450 Dziergowice Dziergowice víceproudová víceproudová silnice silnice - dual - dual carriageway carriageway BYTOM BYTOM - mehrspurige - mehrspurige Straße Straße - drogi - drogi szybkiego szybkiego ruchu ruchu Świętochłowice ostatní ostatní silnice silnice aŚwiętochłowice cesty a cesty - other - other roads roads CHORZÓW CHORZÓW - sonstige - sonstige Straßen undund Wegen Wegen - drogi - drogi inne inne 2 2Straßen MORAVIAN-SILESIAN MORAVIAN-SILESIAN REGION REGION- -MÄHRISCH-SCHLESISCHE MÄHRISCH-SCHLESISCHE REGION REGION Sośnicowice Sośnicowice Pawłowiczki Pawłowiczki OKRĘG OKRĘGMORAWSKO-ŚLĄSKI MORAWSKO-ŚLĄSKI GLIWICE GLIWICE Polska Polska Cerekiew Cerekiew 38 38 GŁUBCZYCE GŁUBCZYCE Linhartovy Linhartovy 46 46 Kozłów Kozłów Grudynia Grudynia Wielka Wielka Slezské Slezské Fulštejn Fulštejn Rudoltice Rudoltice 4 55 55 Opawica Opawica 451451 Světlá Světlá Hora Hora 445445 Stará Stará Bedřichov Bedřichov VesVes Hrabišín Hrabišín Andělská Andělská HoraHora Karlova Karlova Studánka Petrovy PetrovyStudánka kameny kameny E3 E3 EE Kosárna Kosárna 416416 Stara Stara Kuźnia Kuźnia Cisek Cisek ra ra J J EESS 452452 Lisiecice Lisiecice ha ha va Opa va Opa 952952 453453 KarlKoavarlohvoarahora 874874 Holčovice Holčovice Mnichov Mnichov 717717 Strážiště Strážiště Moravice Moravice 941941 KamKeanmneý nvn. ý v. 1 1311 1311 Rašeliniště Rašeliniště Skřítek Skřítek OstrOý strý Město Město Albrechtice Albrechtice va Opa va Opa 11 11 574574 Vrbno Vrbno p. p. Pradědem Pradědem Karlovice Karlovice Lázeňský Lázeňský areál areál 1491 1491 Vernířovice Vernířovice Pec Pec Sobotín Sobotín 451451ava ava Op Op d 450450 ní dní Furstenwalde řed řeFurstenwalde St St PradPěrdaděd Praděd Praděd ava Černa Op ava Černa Op ná Des ná Des 1343 1343 ald mv ld a mv Okręg morawsko-śląski jest tak jak i ta publikacja podzielony na sześć regionów turystycznych – Jesioniki, Beskidy, Śląsk Opawski, Zagłębie Ostrawskie, Śląsk Cieszyński i Poodrze – Krawarzsko Morawskie. Każdy z tych obszarów ma swój specyficzny charakter i proponuje szereg możliwości spędzenia czasu wolnego z Państwa dziećmi. B BDě Dě vernaevečníekčník MraM Petrov Petrov n. Desnou n. Desnou Rabenštejn Rabenštejn ÝÝ U U M. M.d RDlouhé HH RDlouhé Stráně Stráně 1368 1368 Loučná Loučná n. Desnou n. Desnou á á sn sn De De Jeseníky Jeseníky Červenohorské Červenohorské sedlo sedlo Čer nČáersntrááňstráň 1237 1237 Nové Nové Losiny Losiny Kouty Kouty n. Desnou n. Desnou Bělá Bělá Trzymają Państwo w ręku mały przewodnik po okręgu morawsko-śląskim, który przyda się nie tylko dorosłym do układania planów wycieczek, ale dostarczy także mnóstwo przygód i rozrywek do urozmaicenia spacerów z dziećmi. Życzymy Państwu wielu wesołych przeżyć i mamy na dzieję, że się spotkamy na którejś ze ścieżek. kolekj olej ko ko Úz Úz yloabyla KobK Hynčice Hynčice 1204 1204 Suchý Suchý vrchvrch eleneílevrncíhvrch J J CHKO CHKO 44 44 Třemešná Třemešná Heřmanovice Heřmanovice Opavice Opavice OrlíkOrlík Liptaň Liptaň E462E462 Brzezinka Brzezinka MORAVSKOSLEZSKÝ MORAVSKOSLEZSKÝ KRAJ KRAJ 417417 PIKARY PIKARY Strzyżowice Strzyżowic Legenda Legenda - Legend - Legend -ŚŁĄSKIE Zeichenerklärung - Zeichenerklärung ŚŁĄSKIE Wojkowice Wojkowice Bojszów Bojszów Łącza Łącza Gościęcin Gościęcin Dívčí Dívčí Os Os Bohušov ob ob Bohušov Hrad Hrad la la 57 57 SolnSáohln.á h. 868868 Heřmanovice Heřmanovice Reńska Reńska Wieś Wieś Wieszowa Wieszowa Częchowice Częchowice Rudziniec Rudziniec Od Bě Adolfovice Adolfovice Bělá Bělá p. Pradědem p. Pradědem 1423 1423 53 53 975975 40 40 Trawnik Trawnik 457457 hora hora PříčPnřýíčvnrcýhvrch Koberštejn Rejvíz RejvízKoberštejn Szonów Szonów ť tra ná trať ná 369369 Branná Branná 55 55 453453 453453 ŠeráŠkerák 1361 1361 rneípkrník KepK Osoblaha Osoblaha - - Pomorzowicki - Pomorzowicki Osoblaha Osoblaha 457457 Racławice Racławice Slezské Slezské Pavlovice Pavlovice Trzebina Trzebina BartultoviceBartultovice- Trzebina - Trzebina nik nik ud ud Pr Pr Twardawa Twardawa Pyskowice Pyskowice Bycina Bycina Ujazd Ujazd Słavięcice Słavięcice KĘDZIERZYNKĘDZIERZYN-KOŹLE -KOŹLE Od Ramzová Ramzová Ostružná Ostružná 41 41 Zlaté Zlaté Hory Hory 445445 Walce Walce 415415 Skrzypiec Skrzypiec pskápská a Jindřichov 610610 BiskBuisku kupakupJindřichov 454454 Dolní Dolní Údolí Údolí 888888 Biskupská Biskupská Edelštejn Edelštejn ZlatýZlatý chlum chlum Lázně Lázně JESENĺK Lipová Lipová JESENĺK Głogówek Głogówek 40 40 ZlatéZlaté HoryHory - - Konradów - Konradów 457457 StráSžitsrákžoisko lá E3 E3 44 44 53 53 Česká Česká VesVes Bě 1125 1125 nná Bra nná Bra z dziećmi GŁUCHOŁAZY GŁUCHOŁAZY Mikulovice Mikulovice Písečná Písečná 992992 Mochów Nowy Nowy 40 40Mochów Browiniec Browiniec PRUDNIK PRUDNIK Mora vic Mora e vice Supíkovice Supíkovice iční iční StudSntudn vrchvrch jeskyně jeskyně Na Pomezí Na Pomezí k ols k ols Okręg morawsko-śląski dla rodzin 457457 Vápenná Vápenná jesk.jesk. Na Špičáku Na Špičáku 60 60 P P SmrSkmrk Mikulovice Mikulovice - - Głuchołazy - Głuchołazy 455455 Černá Černá Voda Voda lá Rych Rychlebsk lebsk 957957 Kunětice Kunětice 456456 Žulová Žulová Stříbrný Stříbrný potok potok Hv oz Hv dnic oz e dn ice Skorošice Skorošice ŠpičŠápkičák 9 sv. sv. Bedřicha Bedřicha 484484 Korňa Korňa Salajka Salajka Bílá Bílá - Bumbálka - Bumbálka - Makov - Makov 487487 Velké Velké Karlovice Karlovice - - Turzovka Turzovka 487487 Staškov Staškov 22 0 0 Raková Raková 487487 Čadca Čadca Zákopčie Zákopčie Krásno Krásno Oščadnica Oščadnica 1010 Rycerka 75 75 Rycerka 1515 2020 kmkm Górna Górna ©© B.A.T. B.A.T. Program Program s.r.o. s.r.o. 2004 2004 wstęp rodzinny utrudniony dostęp polecamy w ciągu całego roku Okręg Morawskośląski Urząd Gminny 28. října 117 702 18 Ostrava Tel.: +420 595 622 222 E-mail: [email protected] www.kr-moravskoslezsky.cz www.tourisms.cz Realizacja i projekt graficzny: Agentura API s.r.o. © Agentura API s.r.o. C Wi o wi dzi dzi sz sz? okn o? aktywny odpoczynek Okręg morawsko-śląski dla rodzin z dziećmi
