Wyniki Porejestrowych Doświadczeń Odmianowych i Rolniczych 2014
Transkrypt
Wyniki Porejestrowych Doświadczeń Odmianowych i Rolniczych 2014
Pomorski Zespół Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego i Rolniczego Stacja Doświadczalna Oceny Odmian w Karzniczce Wyniki Porejestrowych Doświadczeń Odmianowych i Rolniczych w województwie pomorskim ZBOŻA, RZEPAK, BOBOWATE, OKOPOWE 2014 Karzniczka, listopad 2014 „Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie.” Badania współfinansowane ze środków Samorządu Województwa Pomorskiego oraz środków Unii Europejskiej w ramach Pomocy Technicznej Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 – 2013 Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 – Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi Publikacja opracowana przez Stację Doświadczalną Oceny Odmian w Karzniczce 1 Publikacja opracowana przez Stację Doświadczalną Oceny Odmian w Karzniczce Stacja Doświadczalna Oceny Odmian w Karzniczce Stacja Koordynująca PDOiR w województwie pomorskim Dyrektor Bolesław Giczewski Przewodnicząca Pomorskiego Zespołu PDOiR Mirosława Domańska, z-ca dyrektora SDOO w Karzniczce Samorząd Województwa Pomorskiego zlecił wykonanie 33 doświadczeń na kwotę 100 tys. zł. Opracowali: mgr inż. Tomasz Bielecki mgr inż. Grzegorz Czecholiński mgr inż. Mirosława Domańska mgr inż. Łukasz Gawlik mgr Maciej Jaworski mgr inż. Wojciech Matias dr inż. Marcin Pelc mgr inż. Józef Rzeszutek Skład komputerowy: mgr inż. Mirosława Domańska Redakcja merytoryczna: m g r i n ż . M i r o s ł a w a D o m a ń s k a Publikacja chroniona prawem wydawcy; każda reprodukcja całości lub jej części wymaga zgody wydawcy Wydawca: Pomorska Izba Rolnicza nakład 1000 egzemplarzy 2 ROZDZIAŁ 1 WPROWADZENIE Rozwój hodowli roślin oraz napływ odmian zagranicznych wymaga rozpowszechnienia w produkcji tych odmian, które dają najlepsze wyniki ekonomiczne. Od 16- tu lat w kraju oraz w województwie pomorskim weryfikujemy wartość gospodarczą odmian w ramach Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego i Rolniczego (PDOiR). Bywają lata, które pokazują jak bardzo ryzykowne jest popularyzowanie odmian roślin ozimych niedostosowanych np. do surowej zimy. PDOiR pozwala, aby użytkownicy odmian mogli dokonywać świadomego wyboru, nie w oparciu o ulotki reklamowe, lecz na podstawie obiektywnie wykonanych doświadczeń. Podstawowe kryteria badania wartości gospodarczej to: wysokość i stabilność plonowania, jakość plonu, odporność na podstawowe choroby i szkodniki, odporność na stresy abiotyczne. Pomorski Zespół PDOiR przekazuje do wykorzystania kolejną edycję „Wyniki Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego i Rolniczego”. Publikacja zawiera informacje mogące zainteresować zarówno rolników, producentów rolnych jak i przemysł przetwórczy. Będzie też pomocna firmom nasiennym przy podejmowaniu decyzji o udziale odmian w obrocie nasiennym. Stanowi również cenne źródło informacji w dydaktyce rolniczej. Mamy nadzieję, że przedstawione wyniki doświadczeń odmianowych i rolniczych umożliwią dokonanie trafnego wyboru najwartościowszych odmian i przyczynią się do uzyskania optymalnych wyników produkcyjnych i ekonomicznych w województwie pomorskim. PDOiR prowadzi Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych (COBORU) we współpracy z samorządami województw i izbami rolniczymi. PDOiR ma charakter wojewódzki, tzn.większość ustaleń podejmowana jest autonomicznie na szczeblu województwa przez Pomorski Zespół PDOiR. Miedzy innymi na posiedzeniach Zespołu ustalane są dobory odmian do doświadczeń oraz Listy odmian zalecanych do uprawy na terenie województwa. Tabela 1.1 Skład Pomorskiego Zespołu PDOiR, kadencja 2011-2014 Lp. Nazwisko i imię 1 Batruch Mirosław 2 Bogacki Jerzy 3 Borowski Przemysław 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 Borychowski Andrzej Czecholiński Grzegorz Czernia Jerzy Domańska Mirosława Giczewski Bolesław Kania Andrzej Kasprzykowski Wacław Kłos Tadeusz Kośmider Marcin Kubiak Tomasz Mak Józef Manowski Grzegorz Materka Jerzy Okrój Andrzej Rzeszutek Józef Sumisławski Kazimierz Ślusarczyk Jan Trzmielewski Tomasz Witta Magda Wicki Piotr Ziarniak Jakub Zwierz Sebastian Żołądecki Grzegorz Instytucja Sejmik Województwa Pomorskiego, Komisja Rolnictwa, Gospodarki Żywnościowej i Rozwoju Obszarów Wiejskich Hodowla Roślin „Danko”, Zakład Hodowli Roślin, Dębina Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, Departament Programów Rozwoju Obszarów Wiejskich Syngenta Seeds Sp. z o.o. Zakład Doświadczalny Oceny Odmian w Lisewie Malteurop Polska Zakład Doświadczalny Oceny Odmian w Radostowie Stacja Doświadczalna Oceny Odmian w Karzniczce Wojewódzki Inspektorat Ochrony Roślin i Nasiennictwa Były pracownik Pomorskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego, O. Stare Pole Centrala Nasienna Starogard Gdański Bayer CropScience Poznańska Hodowla Roślin Sp. z o. o. Stacja Doświadczalna Oceny Odmian w Karzniczce Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego Gdańsk ZPHU „Matex” Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego Gdańsk Zakład Doświadczalny Oceny Odmian w Wyczechach Urząd Marszałkowski Woj.Pomorskiego, Departament Środowiska i Rolnictwa Okręgowa Stacja Chemiczno Rolnicza DuPont Polska Urząd Marszałkowski Woj.Pomorskiego, Departament Środowiska i Rolnictwa Pomorska Izba Rolnicza Hodowla Roślin Strzelce Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego Gdańsk, Stare Pole Elstar Oils S.A., Polskie Stowarzyszenie Producentów Oleju 3 PDOiR w województwie pomorskim służy również jako baza dydaktyczna dla rolników, producentów rolnych i firm działających na rzecz rolnictwa. W sezonie wegetacyjnym na polach wszystkich punktów doświadczalnych odbywają się szkolenia i pokazy. Zakres doświadczeń PDOiR przeprowadzonych w województwie pomorskim w 2014 roku W województwie pomorskim doświadczenia PDO realizują: Stacja Doświadczalna Oceny Odmian w Karzniczce Zakład Doświadczalny Oceny Odmian w Radostowie Zakład Doświadczalny Oceny Odmian w Lisewie Zakład Doświadczalny Oceny Odmian Wyczechy Hodowla Roślin „Danko” ZHR Dębina Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego, Oddział Lubań Koordynatorem PDOiR w województwie pomorskim jest Stacja Doświadczalna Oceny Odmian w Karzniczce, Zakład Doswiadczalny Oceny Odmian w Radostowie. Tabela 1.2 Doświadczenia prowadzone w systemie PDOiR w województwie pomorskim w 2014 roku. Podział ze względu na badane taksony Trawy i Taksony > Burak Rośliny Zboża Oleiste Ziemniak Kukurydza motylkowe Warzywa Razem Punkt dośw. cukrowy bobowate dr. nas. Dębina 3 Karzniczka 7 2 Lisewo 4 1 Lubań 6 Radostowo 7 Wyczechy 7 Razem 34 3 6 2 17 1 1 7 6 12 2 4 5 1 12 4 2 3 18 2 4 13 6 7 1 70 Tabela 1.3 Doświadczenia prowadzone w systemie PDOiR w województwie pomorskim w 2014 roku. Podział ze względu na sposób finansowania Punkt dośw. Finansowane z budżetu przez COBORU Finansowane przez Samorząd Województwa Pomorskiego Finansowane przez COBORU porozumienia centralne Wykonane na własny koszt L. dośw. L. dośw. L. odm. L. dośw. L. dośw. L. odm. 1 37 2 39 L. odm. Dębina Karzniczka 9 127 8 143 Lisewo 2 29 4 109 12 134 Lubań Radostowo 14 292 4 52 Wyczechy Woj. Pomorskie 2014 8 89 4 91 33 537 33 566 4 L. odm. Finansowane przez firmy hodowlane (warzywa) L. dośw. 1 1 1 L. odm. 10 12 12 2 39 1 10 Razem L. dośw. L. odm. 3 76 17 270 7 148 12 134 19 356 12 180 70 1164 Odmiany kandydackie z Katalogu Unii Europejskiej Od 2005 roku w województwie pomorskim prowadzi się badania i doświadczenia dla odmian ze Wspólnotowego Katalogu Roślin Rolniczych. Po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej w legalnym obrocie nasiennym na terenie naszego kraju może się znajdować materiał siewny wszystkich odmian wpisanych do Wspólnotowych Katalogów Odmian UE. Wspólnotowy Katalog Odmian Roślin Rolniczych (CCA) w najważniejszych gatunkach roślin uprawnych obejmuje odmiany, które co najmniej w jednym z krajów członkowskich wykazały zadowalającą wartość gospodarczą na etapie badań rejestrowych. Jednakże względy przyrodnicze i ogólnorolnicze sprawiają, że wyniki tych badań nie muszą być adekwatne do warunków pomorskiego rolnictwa. Dlatego też na wniosek zainteresowanych podmiotów. prowadzi się tzw. „ badania rozpoznawcze”. Doświadczenia polowe i inne badania prowadzone w ramach „badań rozpoznawczych” służą wstępnej ocenie wartości gospodarczej w warunkach województwa pomorskiego i są pomocne przy podejmowaniu decyzji o odmowie lub włączeniu odmiany do badań PDOiR. Zasady i tryb badania odmian z CCA zostały opracowane przez Krajowy Zespół Koordynacyjny PDO. Koszty badań w całości pokrywają podmioty zgłaszające odmiany, za wyjątkiem kosztów badań odmian wzorcowych. Badania rozpoznawcze odmian rzepaku ozimego ze wspólnotowego katalogu odmian roślin rolniczych (CCA) od 2012 roku prowadzi się centralnie, w postaci jednej odrębnej serii doświadczeń. Listy Odmian Zalecanych do uprawy ( LOZ) Od 2004 roku w województwie pomorskim tworzone są listy zalecanych do uprawy odmian na obszarze województwa (LOZ). Listy te tworzy się według następujących zasad: LOZ tworzy się w oparciu o co najmniej 4-letnie wyniki z doświadczeń odmianowych składających się z co najmniej 2-letnich badań WGO w procesie rejestracyjnym odmiany lub 2letnich badań WGO w tym samym rejonie agroklimatycznym w przypadku odmian ze Wspólnotowego Katalogu UE oraz 2-letnich doświadczeń PDOiR. Odmianę można warunkowo wpisac na LOZ łącznie po 3-latach badań, jeżeli wyróżnia się bardzo dobrą wartością gospodarczą. Decyzja o włączeniu odmiany na LOZ powinna być oparta o co najmniej trzy udane doświadczenia w każdym roku w województwie. LOZ może być tworzona tylko przy zapewnieniu odpowiedniej liczebności doświadczeń w dłuższym okresie czasu Zasadą jest badanie wszystkich odmian nowo zarejestrowanych we wszystkich doświadczeniach PDOiR przez co najmniej jeden sezon wegetacyjny. Odstąpić od tej zasady można w wypadku odmian nie przystosowanych do specyficznych warunków określonego regionu agro-klimatycznego, typu użytkowego nieprzydatnego dla regionu lub dużej liczby nowo zarejestrowanych odmian. Odmiana badana jest w PDOiR tak długo, jak znajduje się na LOZ. Analizie podlegają wszystkie właściwości odmian, które badano w doświadczeniach ze szczególnym uwzględnieniem plonowania i cech jakościowych w oparciu o następujące publikacje odmianoznawcze: Wyniki PDOiR – województwa, a także województw sąsiednich, Wyniki PDOiR – COBORU, Lista Opisowa Odmian – COBORU. Decyzję w sprawie utworzenia listy podejmuje dyrektor Stacji Koordynującej PDOiR po zasięgnięciu opinii członków Pomorskiego Zespołu PDOiR. Opinia, wyrażona w drodze głosowania, Zespołu Wojewódzkiego PDOiR jest wiążąca dla dyrektora Stacji Koordynującej PDOiR. W niniejszej publikacji prezentujemy listy odmian zalecanych do 2014 roku. Lista zalecanych odmian na 2015 rok opublikowana będzie w lutym 2015 r. 5 Tabela 1.4 Lista odmian zalecanych do uprawy na obszarze województwa pomorskiego w roku 2014 Lp. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 Gatunek/ odmiana Okres badań w PDOiR (od roku) Pszenica ozima grupa A AstoriaR grupa A Toras (CCA) Ostroga Bamberka Kredo Skagen Sailor Arkadia Legenda Oxal Julius (CCA) grupa B Mulan Banderola Jantarka KWS Ozon Rok włączenia do LOZ 2013 2014 2007 2009 2010 2011 2011 2012 2012 2006 2012 2010 2009 2011 2012 2012 2013 2013 2014 2014 2014 2014 2009 2011 2011 2011 Pszenica jara 2011 2012 2012 2012 2005 2010 2012 2007 2011 2013 2008 Pszenżyto jare 2007 2008 2010 4 grupa A Tybalt Kandela KWS Torridon grupa B Trappe 1 2 Milkaro Milewo 1 2 3 4 5 6 7 8 9 NK Morse Pamela LohanaR Visby F1 Primus F1 DK Exquisite F1 SY Kolumb F1 Rumba F1 SY Cassidy F1 2013 2014 2014 2011 2012 2013 2014 2014 2014 1 2 3 4 Osorno F1 Markus Gandalf Mirakel F1 2012 2014 2014 2014 1 2 Ziemniak - odmiany skrobiowe średniowczesne Zuzanna 2012 Jubilat 2013 1 2 Ziemniak - odmiany skrobiowe późne Kuras 2012 Pokusa 2012 1 2 3 Rzepak ozimy 2011 2012 2012 2009 2011 2013 2012 2012 2012 Rzepak jary 2011 2012 2012 2012 2009 2013 Lp. 1 2 3 4 5 6 7 8 1 2 3 4 5 6 1 2 3 4 1 2 3 4 5 1 2 3 1 2 3 4 1 2 3 4 5 1 2 3 4 1 2 1 2 3 4 5 Okres badań Rok włączenia w PDOiR do LOZ (od roku) Pszenżyto ozime Sorento 2003 2005 Algoso 2008 2010 Borwokr 2009 2012 Pizarro 2009 2012 Tulus 2010 2012 Fredro 2011 2012 Borowik 2012 2014 TomkoR 2013 2014 Żyto ozime Dańkowskie D. 2006 2008 Domir 2009 2011 Armand 2012 2013 Brasetto F1 2010 2012 Palazzo F1 2010 2012 SU Drive F1 2014 Jęczmień ozimy Lomerit 2003 2006 Antonella 2012 2014 KWS Meridian 2012 2014 TitusR 2013 2014 Jęczmień jary KWS Olof 2010 2012 Nagradowicki 2010 2012 Iron 2011 2012 Ella 2012 2012 Natasia 2011 2014 Owies Bingo 2009 2011 Siwek (nagi) 2010 2012 Haker 2010 2013 Ziemniak - odmiany jadalne bardzo wczesne Denar 2008 Lord 2008 Arielle 2013 Impala 2014 Ziemniak - odmiany jadalne wczesne Owacja 2008 Vineta 2008 Cyprian 2009 Michalina Gwiazda Ziemniak - odmiany jadalne średniowczesne Satina 2008 Tajfun 2008 Tetyda 2013 Jurek 2014 Ziemniak - odmiany jadalne średniowczesne 2009 Jelly R 2014 Mondeo Groch siewny na gleby dobre Tarchalska 2011 Lasso 2011 Ezop 2014 Akord 2014 Mecenas 2014 Gatunek/ odmiana Objaśnienia: A – odmiany jakościowe, B – odmiany chlebowe, C – odmiany pozostałe (w tym paszowe), 2-rz –kłos dwurzędowy, br- typ browarny, kr- typ krótkosłomy, F1 – odmiana mieszańcowa. R – oznacza odmianę wstępnie rekomendowaną 6 Uwagi ogólne W opracowaniu wyników dla każdego gatunku – oddzielnie dla formy ozimej i jarej – na wstępie podaje się krótkie wprowadzenie charakteryzujące ostatni sezon wegetacyjny wskazując czynniki, które mogły mieć wpływ na uzyskane wyniki. Następnie w tabelach zawarto liczbową charakterystykę podstawowych cech gospodarczych. Grupę gatunków roślin strączkowych umieszczono w jednym rozdziale. Wyniki dla kukurydzy i buraków cukrowych przedstawiono na tle średniej krajowej. Doświadczenia prowadzone były zgodnie ze standardowymi metodykami obowiązującymi w polskiej ocenie odmian, opracowanymi przez specjalistów Centralnego Ośrodka Badania Odmian Roślin Uprawnych. Dla gatunków: pszenica, jęczmień, pszenżyto i żyto doświadczenia zakładano w układzie pasów prostopadłych (Split-block) przy zastosowaniu dwóch poziomów agrotechniki i w dwóch powtórzeniach. Na poziomie przeciętnym, oznaczonym symbolem a1 – chemiczna ochrona ograniczała się do zaprawiania nasion, zwalczania chwastów oraz interwencyjnego zwalczania szkodników. Podstawowe nawożenie mineralne jest zróżnicowane w punktach doświadczalnych, w zależności od jakości gleby, przedplonu i wyników analizy gleby. Na poziomie wysokim, oznaczonym symbolem a2 zastosowano dodatkowo: ochronę przed chorobami i wyleganiem, nawożenie dolistne oraz zwiększone nawożenie azotowe. W doświadczeniach dla pozostałych gatunków nie różnicowano poziomów agrotechnicznych natomiast zakładano je w czterech powtórzeniach. Powierzchnia pojedynczego poletka do zbioru wynosiła: dla zbóż w Karżniczce, Wyczechach i Lubaniu 15 m2, w Radostowie i Lisewie 13,5 m2, w Dębinie 10 m2. dla grochu siewnego 13,86 m2 a dla bobiku i łubinu wąskolistnego 16,5 m2. dla rzepaku ozimego i jarego 15 m2. Dla ziemniaków bardzo wczesnych I termin kopania 6,93 m2 a dla kopanych po zakończeniu wegetacji 14,85 m2. Plon ziarna zbóż i nasion roślin strączkowych przedstawiono przy 14% wilgotności, zaś nasion rzepaku przy 13% wilgotności. 7 ROZDZIAŁ 2 PRZEBIEG POGODY w sezonie wegetacyjnym 2013/2014 Przygotowanie gleby do siewu ozimin odbywało się w dobrych warunkach pogodowych. Wschody i rozwój jesienny przebiegały bez zakłóceń. Chłodniej zrobiło się w III dekadzie listopada, zahamowanie wegetacji odnotowaliśmy na początku grudnia Zima była łagodna, z małą ilością opadów, nie było uszkodzeń mrozowych jak i spowodowanych wymoknięciem. Jedynie w Dębinie mrozy w II połowie stycznia i na początku lutego spowodowały wypadnięcia roślin pszenicy u odmian o słabszej zimotrwałości. Niewielka pokrywa śnieżna utrzymała się do połowy lutego. Potem nastąpiło ocieplenie, w ciągu dnia temperatury wzrastały powyżej 5 o C. Ruszenie wegetacji odnotowaliśmy na początku III dekady lutego. Wczesna wiosna umożliwiła wcześniejsze rozpoczęcie prac polowych. Mały zapas wody z zimy i sucha wiosna sprawiły, że wzrost roślin był wolniejszy. Spadki temperatur poniżej 0 o C w II dekadzie kwietnia (np. w Radostowie 16-go kwietnia było 10,4 o C. ) przyhamowały wegetację. W zbożach liście niektórych odmian pożółkły a w rzepaku zdarzały się pęknięte łodygi. Majowe przymrozki uszkodziły łuszczyny rzepaku. Stresowe warunki wiosną nie miały większego wpływu na poziom uzyskanych plonów, natomiast pogarszały efektywność zabiegów ochrony roślin, np. słabiej działały herbicydy doglegowe jak i regulatory wzrostu. Opady na początku maja poprawiły stan ozimin. Niedobór wody w Radostowie niekorzystnie wpłynął na rozwój pszenicy sianej w późno jesiennym terminie oraz rzepaku jarego. W pozostałych gatunkach niedobór wody obniżył presję chorób nie wpływając na stan roślin. W Wyczechach siódmego lipca wystąpiła burza z ulewnym deszczem (58,7 mm) i silnym wiatrem powodując znaczne wylegnięcie zbóż. Sucha wiosna spowodowała, że nie mieliśmy problemu z mączniakiem. Presja pozostałych jednostek chorobowych w dużej mierze zależała od odmian. Na Żuławach i Powiślu wystąpiły na zbożach rdza żółta, rdza brunatna, a w całym województwie septoriozy, oraz fuzariozy kłosa. Wysokie temperatury i niewielkie opady w lipcu ( z wyjątkiem Karzniczki) przyspieszyły dojrzewanie, ale ujemnego wpływu na plony już raczej nie miały (może niewielki na owies na glebach lekkich). Żniwa przebiegały bez większych zakłóceń, w dobrej pogodzie. Suche lato i jesień utrudniły przygotowanie pola pod następne zasiewy. Na Powiślu i Żuławach wystąpiły problemy ze wschodami rzepaku. Zbiory kukurydzy i roślin okopowych odbywały się w dość dobrych warunkach, plony były zadowalające. Reasumując w 2014 roku było duże zróżnicowanie w ilości opadów w rejonach województwa pomorskiego. Tabela 2.1 Województwo pomorskie. Ważniejsze dane meteorologiczne w okresie prowadzenia doświadczeń Radostowo Wyczechy 6 7 8 9 10 11 12 13 63,6 14,0 41,4 21,2 58,4 35,0 32,7 37,3 11,6 9,1 5,1 2,5 12,2 9,9 5,3 3,3 12,0 9,3 5,0 2,4 12,4 9,9 5,4 3,1 12,0 9,3 4,9 2,5 11,3 9,0 4,5 2,1 53,2 13,2 33,1 15,4 43,2 39,3 47,2 38,0 20,1 24,4 50,8 8,1 59,4 21,6 65,1 54,5 84,7 89,5 61,5 25,0 -2,8 2,4 6,1 9,6 12,9 15,3 21,3 18,6 15,3 10,2 -1,9 3,1 5,3 8,8 11,9 14,6 20,1 16,9 14,2 10,2 -3,7 1,5 5,7 9,6 12,8 15,5 21,1 17,9 14,8 -2,7 2,5 6,3 10,1 12,7 15,6 21,0 17,1 14,7 10,1 -3,1 2,0 6,1 9,3 12,2 14,9 20,8 17,9 15,1 9,9 -2,7 3,3 5,4 9,9 13,0 14,3 20,1 16,8 14,5 9,7 Wyczechy Radostowo Lubań 5 Lubań 4 Lisewo 3 Karzniczka 2 Średnia temperatura miesięczna(C) Dębina 1 Lisewo Miesięczna suma opadów ( mm) Karzniczka Miesiąc Dębina L.p. 2013 1 2 3 4 Wrzesień Październik Listopad Grudzień 88,0 27,8 43,3 11,8 102,3 48,3 68,6 49,7 67,7 20,5 44,7 19,5 77,6 47,5 69,8 25,7 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 Styczeń Luty Marzec Kwiecień Maj Czerwiec Lipiec Sierpień Wrzesień Październik 33,2 9,0 45,6 15,4 47,2 37,8 25,2 30,0 33,8 28,4 41,4 9,0 47,4 28,2 44,8 50,3 111,2 82,1 48,3 32,2 45,2 13,4 50,0 14,6 66,8 53,2 61,8 43,0 19,6 38,4 65,3 27,1 35,4 15,2 55,8 35,8 54,6 57,8 42,6 35,6 2014 Suma 8 476,5 763,8 558,4 645,8 467,3 683,6 9,5 Rozdział 3 Pszenica ozima Uwagi ogólne Doświadczenia porejestrowe z pszenicą ozimą w 2014 roku zostały przeprowadzone w 5-ciu punktach doświadczalnych reprezentujących różne rejony klimatyczno glebowe województwa. Badano w nich 37 odmian wybranych przez Zespół Wojewódzki PDOiR, należących do różnych grup wartości technologicznej. Doświadczenia w Lisewie, Karzniczce, Dębinie i w Wyczechach (37 odmian) oraz doświadczenia z późnojesiennym terminem siewu dla odmian pszenicy ozimej i jarej z Listy odmian zalecanych (17 odmian) przeprowadzone w Dębinie, Karzniczce w Radostowie zostały dofinansowane ze środków wyprzedzającego finansowania Schematu III Pomocy Technicznej realizowanej w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 oraz ze środków własnych Samorządu Województwa Pomorskiego. Wyniki wszystkich doświadczeń przeprowadzonych w 2014 r. zostały wykorzystane w niniejszym opracowaniu. Doświadczenia wykonano zgodnie z metodyką opracowaną przez COBORU. Doświadczenia założono w dwóch powtórzeniach a pojedyncze poletko miało 15 m2 do zbioru w Karzniczce i Wyczechach, 13,5 m2 w Radostowie i Lisewie oraz 10 m2 w Dębinie. Doświadczenia siane w optymalnym terminie to doświadczenia dwuczynnikowe, gdzie pierwszym czynnikiem były odmiany, a drugim poziomy agrotechniki oznaczone symbolami: a1 - przeciętny a2 - wysoki (zwiększone o 40 kg nawożenie azotowe, zwalczanie chorób grzybowych, stosowanie regulatorów wzrostu i dolistne dokarmianie mikronawozami). Natomiast doświadczenie siane późną jesienią wykonano w 4 powtórzeniach, na intensywnym poziomie agrotechniki. Stosowanie środków ochrony roślin było zgodne z zaleceniami IOR-u. W uzasadnionych przypadkach zwalczano szkodniki. Wyniki doświadczeń Wschody wyrównane we wszystkich doświadczeniach. Wzrost i rozwój roślin przed zimą prawidłowy, stany roślin zadowalające. W 2014 roku mieliśmy bardzo wczesne ruszenie wegetacji ( w Radostowie 20 lutego). Przezimowanie w Radostowie i Lisewie było bardzo dobre u wszystkich odmian, bez wypadów. W Karzniczce i Wyczechach stany były lekko zróżnicowane, natomiast w Dębinie u odmian o słabszej mrozoodporności stwierdzono wypady roślin. Początek wiosny sprzyjał wzrostowi. W kwietniu wróciły zimne noce ze znacznymi spadkami temperatur. 2 - go kwietnia w Radostowie temperatura przy gruncie spadła do - 9,5 st. C, 5 - go kwietnia - 8.5 st. C., pozostałe dni do 11- go kwietnia z przymrozkami ok. - 5 st. C. W tej lokalizacji uwidoczniły się różnice odmianowe w reakcji na przymrozki. Liście odmian Fregata, Muszelka, KWS Dacanto, Meister. KWS Livius, Jantarka i Kepler pożółkły. Objawy te po kilku dniach przy dodatnich temperaturach ustąpiły. Zabiegi ochrony roślin wykonano we właściwych fazach rozwojowych, jednakże ich skuteczność była różna, np. zastosowany w Radostowie regulator wzrostu Chiffchaff 250 EC ( generyk Modusa) nie dał oczekiwanych efektów w wysokości roślin. Być może przyczyną były przymrozki występujące prawie codziennie w III dekadzie kwietnia. Opady na początku maja poprawiły stan ozimin. Później zrobiło się ciepło, wiały wysuszające wiatry a opadów było niewiele. Sucha wiosna spowodowała, że na Żuławach i Powiślu nie mieliśmy problemu z mączniakiem, natomiast presja pozostałych chorób w dużej mierze zależała od odmian. Na poziomie a 1 wystąpiły rdza żółta i brunatna. Pierwszy zabieg fungicydowy skutecznie ograniczył rozwój tych jednostek chorobowych na poziomie a2. Efekt uwidocznił się w wyższym przyroście plonu na poziomie a 2. W Karzniczce i Wyczechach nie było problemu z rdzami. W II połowie czerwca pojawiły się septoriozy liści nieco później septoriozy plew. U odmian wykazujących większą podatność również na poziomie a2 wystąpiły objawy. Wyleganie było niewielkie, jedynie w Wyczechach istotnie różnicowało odmiany, najsilniej wyległy Bamberka, Astoria i Forum. Żniwa w suchej pogodzie, bez zakłóceń. Uzyskano bardzo dobre plony we wszystkich lokalizacjach. Najlepiej plonowały nowe odmiany Speedway, Artist, Praktik. Największą masę 1000 ziarn miały Patras, Meister, KWS Livius i Ostroga. Reasumując sezon wegetacyjny dla pszenic ozimych sianych w optymalnych terminach był bardzo dobry, natomiast opóźnienie siewu do połowy listopada wykazało ryzyko słabszego plonu u odmian jarych. 9 Tabela 3.1 Pszenica ozima. Odmiany badane w województwie pomorskim. Rok zbioru: 2014. Lp. Odmiana 1 Rok wpisu do KRO w Polsce Rok włączenia do LOZ 2 3 1 Figura 2007 2 KWS Ozon 2010 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 Patras Artist Fregata Legenda Mulan Muszelka Ostroga Bamberka Natula Skagen Banderola Fidelius Jantarka Kepler Kredo Sailor KWS Dacanto Arkadia Oxal Meister 2012 2013 Astoria KWS Magic Tulecka Forum Speedway Praktik Platin Estivus Lavantus Arktis KWS Livius Pengar Fakir Julius Toras 4 2012 2004 2005 2008 2008 2008 2009 2009 2009 2010 2010 2010 2010 2010 2011 2011 2011 2011 2011 2012 2012 2012 2012 2012 2012 2012 2012 2013 2013 2013 2013 2013 CCA CCA 2014 2011 2011 2012 2013 2012 2012 2012 2013 2014 2014 2014 Grupa wartości techn. R 2014 2009 Adres jednostki zachowującej odmianę, a w przypadku odmiany zagranicznej - pełnomocnika w Polsce 5 A DANKO Hodowla Roślin sp. z o. o. Choryń 27, 64-022 Kościan B KWS Lochow Polska sp. z o. o. Kondratowice, ul. Słowiańska 5, 57-157 Prusy A B A A B B A A A A B B B A A A B A A A E B A B B A B A A A B B B A A DSV Polska sp. z o. o. ul. Straszewska 70, 62-100 Wągrowiec DSV Polska sp. z o. o. ul. Straszewska 70, 62-100 Wągrowiec Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. ul. Główna 20, 99-307 Strzelce Poznańska Hodowla Roślin sp. z o. o. ul. Kasztanowa 5, 63-004 Tulce Saaten Union Polska sp. z o. o. ul. Straszewska 70,62-100 Wągrowiec DANKO Hodowla Roślin sp. z o. o. Choryń 27, 64-022 Kościan DANKO Hodowla Roślin sp. z o. o. Choryń 27, 64-022 Kościan Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. ul. Główna 20, 99-307 Strzelce Małopolska Hodowla Roślin-HBP sp. z o. o., ul. Zbożowa 4, 30-002 Kraków Saaten Union Polska sp. z o. o. ul. Straszewska 70,62-100 Wągrowiec DANKO Hodowla Roślin sp. z o. o. Choryń 27, 64-022 Kościan DANKO Hodowla Roślin sp. z o. o. Choryń 27, 64-022 Kościan DANKO Hodowla Roślin sp. z o. o. Choryń 27, 64-022 Kościan Limagrain Sp. Europ.O. w Polsce, ul. Ks. P. Wawrzyniaka 2, 62-052 Komorniki Saaten Union Polska sp. z o. o. ul. Straszewska 70,62-100 Wągrowiec DANKO Hodowla Roślin sp. z o. o. Choryń 27, 64-022 Kościan KWS Lochow Polska sp. z o. o. Kondratowice, ul. Słowiańska 5, 57-157 Prusy DANKO Hodowla Roślin sp. z o. o. Choryń 27, 64-022 Kościan RAGT Semences Polska sp. z o. o. ul. Sadowa 10A, 87-148 Łysomice RAGT Semences Polska sp. z o. o. ul. Sadowa 10A, 87-148 Łysomice Poznańska Hodowla Roślin sp. z o. o. ul. Kasztanowa 5, 63-004 Tulce KWS Lochow Polska sp. z o. o. Kondratowice, ul. Słowiańska 5, 57-157 Prusy Poznańska Hodowla Roślin sp. z o. o. ul. Kasztanowa 5, 63-004 Tulce Saaten Union Polska sp. z o. o. ul. Straszewska 70,62-100 Wągrowiec Saaten Union Polska sp. z o. o. ul. Straszewska 70,62-100 Wągrowiec RAGT Semences Polska sp. z o. o. ul. Sadowa 10A, 87-148 Łysomice Saaten Union Polska sp. z o. o. ul. Straszewska 70,62-100 Wągrowiec Saaten Union Polska sp. z o. o. ul. Straszewska 70,62-100 Wągrowiec Saaten Union Polska sp. z o. o. ul. Straszewska 70,62-100 Wągrowiec DSV Polska sp. z o. o. ul. Straszewska 70, 62-100 Wągrowiec KWS Lochow Polska sp. z o. o. Kondratowice, ul. Słowiańska 5, 57-157 Prusy Saaten Union Polska sp. z o. o. ul. Straszewska 70,62-100 Wągrowiec Lantmännen SW Seed sp. z o. o. ul. Głowackiego 1 A Milanówek KWS Lochow Polska sp. z o. o. Kondratowice, ul. Słowiańska 5, 57-157 Prusy Lantmännen SW Seed sp. z o. o. ul. Głowackiego 1 A Milanówek Grupa wart. technologicznej: E – elitarna, A - pszenica jakościowa, B - pszenica chlebowa, C- pszenica pozostała , K –ciastkowa(na podstawie Listy Opisowej Odmian COBORU Słupia Wielka, 2014). CCA – Odmiana ze Wspólnotowego Katalogu Roślin Rolniczych, włączona do doświadczeń PDOiR na podstawie wyników doświadczeń R rozpoznawczych, nie wpisana do krajowego rejestru. 2014 – odmiana wstępnie rekomendowana 10 Tabela 3.2 Pszenica ozima. Warunki polowe doświadczeń. Rok zbioru: 2014 Miejscowość Dębina Karzniczka Lisewo Radostowo Wyczechy Malbork Słupsk Malbork Tczew Człuchów Pszenny dobry Żytni bardzo dobry Pszenny bardzo dobry Pszenny dobry Żytni bardzo dobry Klasa bonitacyjna gleby IIIa IIIa I III a IIIa PH gleby w KCl 6,2 6,2 5,6 6,2 Rzepak ozimy Groch siewny Rzepak ozimy Rzepak ozimy 05.10.2013 27.09.2013 01.10.2013 02.10.2013 6,2 Łubin wąskolistny (nasiona) 24.09.2013 400 450 400 400 450 07.08.2014 07.08.2014 07.08.2014 01.08.2014 29.07.2014 Powiat Kompleks rolniczej przydatności gleby Przedplon Data siewu (dzień, m-c, rok) 2 Obsada nasion (szt/m ) Data zbioru (dzień, m-c, rok) N na poziomie a1 (kg/ha) 136 120 100 120 110 N na poziomie a2 (kg/ha) 177 160 140 160 150 P2O5 (kg/ha) 70 80 40 60 69 K2O (kg/ha) 120 120 100 80 90 Basfoliar Ex 3l/ha Basfoliar Ex 3l/ha Plonvit Z 2l/ha Tomar 2l Tomar 2l Kinto Duo 080 FS Zapr. nas. T 150g/100kg Kinto Duo 080 FS 200ml/100kg Kinto Duo 080 FS 200ml/100kg Jesień Alister Grande 190 1 l/ha Wiosna Hurler 200 EC 0,6 l/ha + Ghwastox 750 SL 1l/ha+ Foxtrot 069 EW 1 l/ha Jesień Glean 75 WG 8 g/ha Wiosna Granstar Ultra SX 30 g/ha Hurler 200 EC 0,4 l/ha Jesień Expert Met 56WG 0,35 kg/ha Wiosna Granstar Ultra 60g/ha Nawożenie dolistne preparatami wieloskładnikami na poziomie a2 Zaprawa nasienna (l/ha) (nazwa) Herbicyd (nazwa,dawka/ha) Insektycyd (nazwa,dawka/ha) Fungicyd - pierwszy zabieg na poziomie a2 (nazwa,dawka/ha) Fungicyd – drugi i trzeci zabieg na poziomie a2 Regulator wzrostu na poziomie a2 Plonvit Cu 2l/ha Yara Vita Zboże 2kg/ha (nazwa,dawka/ha) (nazwa,dawka/ha) Maxim Star 025 FS Wiosna Sekator 125 OD 0,15 l/ha + Esteron 0,45 l/ha A-cyper 100 EC 0,1 l/ha Karate Zeon 050 SC 0,12l/ha Wirtuoz 520 EC 1 l/ha Reveller 280SC 1 l/ha Stabilan + Moddus 1 + 0,2 l/ha Tilt Turbo 575 EC - 1l Duett Star 334 SE- 1l Moddus 200EC 0,4 l Fury 100 EC 0,15 l/ha Cyperkil Max 0,05 l/ha Wirtuoz 520 EC 1 l/ha Wirtuoz 520 EC 1 l/ha Sokół 500 EC 0,8l/ha Reveller 280SC 1 l/ha Reveller 280SC 1 l/ha II Wirtuoz 520 EC 1l/ha III Mondatak Chiffchaf 250 EC 0,4 l/ha Chiffchaf 250 EC 0,4 l/ha I Stabilan 750 SL 1l/ha II Moddus 250 EC 0,3 l/ha 11 Tabela 3.3 Pszenica ozima . Wyniki ogólne doświadczeń. Rok zbioru: 2014 Lp. Cecha Dębina Karzniczka Lisewo Radostowo Wyczechy a1 a2 a1 a2 a1 a2 a1 a2 a1 a2 o 1 Stan roślin przed zimą (skala 9 ) 9,0 9,0 8,4 8,9 9,0 9,0 9,0 9,0 8,9 8,9 2 Stan roślin po zimie (skala 9 ) o 6,7 6,6 7,9 8,1 9,0 9,0 9,0 9,0 8,4 8,6 3 Martwe rośliny (%) b.o. b.o. 1,9 1,4 0 0 0 0 0 0 4 Termin kłoszenia 28.05.2014 29.05.2014 26.05.2014 26.05.2014 29.05.2014 01.06.2014 29.05.2014 30.05.2014 28.05.2014 28.05.2014 09.07.2014 11.07.2014 18.07.2014 19.07.2014 16.07.2014 19.07.2014 14.07.2014 17.07.2014 17.07.2014 18.07.2014 96,4 91,3 100,8 102,1 109,1 94,9 107,6 105,6 100,4 96,5 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 8,9 8,9 8,3 9,0 9,0 8,9 9,0 8,8 9,0 8,9 8,9 8,5 6,0 9,0 7,2 9,0 9,0 9,0 o 9,0 9,0 7,7 8,4 9,0 (skala 9 ) 7,4 9,0 8,1 8,3 9,0 o 5,2 5,6 6,5 6,8 5,7 - 6,6 7,5 9,0 6,9 9,0 7,2 9,0 8,7 6,9 o 9,0 9,0 8,0 8,4 7,3 o 5,6 8,6 9,0 9,0 5 6 7 8 (dzień, m-c) Termin dojrz. woskowej (dzień, m-c) Wysokość roślin (cm) Wyleganie roślin w fazie o dojrz. mlecznej (skala 9 ) Wyleganie roślin o przed zbiorem (skala 9 ) 9 Mączniak prawdziwy 10 Rdza brunatna 11 Rdza żółta o (skala 9 ) (skala 9 ) o 12 Septorioza liści (skala 9 ) 13 Septorioza plew (skala 9 ) 14 Choroby podst. źdźbła o o (skala 9 ) 15 Fuzarioza (skala 9 ) 16 Brunatna plamistość (skala 9 ) 9,0 (g) 46,0 49,2 47,9 49,8 48,7 46,8 47,2 49,0 47,2 48,0 128 12,8 12,1 12,2 12,3 12,4 12,8 13,0 13,0 12,8 120,0 131,4 102,1 109,1 103,8 117,4 114,9 125,5 111,2 114,2 17 Masa 1000 ziaren 18 Wilgotność ziarna podczas zbioru (%) 19 Plon ziarna (dt z ha) Wyniki średnie z wszystkich badanych odmian o a1 - przeciętny poziom agrotechniki; a2 - wysoki poziom agrotechniki,Skala 9 : 9 - oznacza stan najkorzystniejszy, 1 - oznacza stan najmniej korzystny Obserwacje porażenia przez choroby przedstawiono tylko na poziomie a 1. 12 Tabela 3.4 Pszenica ozima. Stan roślin po zimie 2014. Radostowo Wyczechy* Dębina* Karzniczka* Lisewo * Radostowo Wyczechy* 5 4 4 4 2,5 6 3 2,5 6 3 4,5 4,5 2,5 5 5 2,5 2,5 5,5 2 6 2 1,5 3 1,5 2,5 2 2,5 4 4 2,5 3,5 4,5 3,5 3 4,5 6 5 Lisewo * Figura KWS Ozon Patras Artist Fregata Legenda Mulan Muszelka Ostroga Bamberka Natula Skagen Banderola Fidelius Jantarka Kepler Kredo Sailor KWS Dacanto Arkadia Oxal Meister Astoria KWS Magic Tulecka Forum Speedway Praktik Platin Estivus Lavantus Arktis KWS Livius Pengar Fakir Julius Toras Poziom a2 Karzniczka* 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 Poziom a1 Dębina* Lp. Odmiana Zimotrwałość o (skala 9 ) Stan roślin po zimie 2014 ( skala9o) 7,0 7,0 7,0 7,5 7,0 8,0 6,5 6,0 9,0 6,5 7,5 7,5 6,5 8,0 8,0 5,0 5,0 7,0 4,5 9,0 4,5 4,5 7,0 3,5 5,0 5,0 6,5 7,5 7,0 5,5 6,0 8,0 5,5 6,5 7,5 9,0 9,0 6,5 8,0 8,0 8,0 9,0 8,0 8,0 8,0 8,0 8,0 7,5 7,5 8,5 7,5 8,5 8,5 8,0 8,0 8,0 7,5 7,5 7,5 8,5 7,5 8,5 7,5 8,0 7,0 8,0 7,0 8,5 7,5 8,0 7,5 7,5 8,0 8,5 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 6,5 9,0 8,0 9,0 8,5 8,0 9,0 8,0 9,0 9,0 8,0 8,0 8,0 8,5 9,0 8,5 8,5 8,5 8,5 8,0 9,0 9,0 9,0 8,0 9,0 8,0 8,0 8,0 9,0 9,0 8,5 8,0 8,5 9,0 8,0 9,0 7,5 7,0 7,0 7,0 6,5 6,5 7,5 6,5 5,5 9,0 6,5 7,5 8,0 6,0 9,0 8,0 5,0 5,5 7,0 5,0 9,0 4,0 5,0 6,5 4,0 5,0 5,0 6,0 6,5 6,5 6,0 6,0 7,5 6,0 6,5 7,5 9,0 9,0 7,5 8,5 8,0 8,5 8,0 8,0 8,0 9,0 7,5 8,5 8,0 7,5 8,5 8,5 8,0 7,0 8,0 9,0 7,5 8,5 8,0 7,5 8,5 8,0 8,5 7,0 8,5 8,5 7,0 8,5 9,0 8,0 9,0 8,0 8,0 8,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 6,0 9,0 8,5 8,5 9,0 8,5 9,0 8,5 9,0 9,0 8,5 8,5 8,0 8,5 9,0 9,0 9,0 9,0 8,5 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 8,5 9,0 8,5 8,5 9,0 9,0 8,5 8,5 9,0 8,0 8,5 7,5 o Wzorzec - 2014: Figura, KWS Ozon, Patras, Artist, Patras. Skala9 ; 9- stan roślin bardzo dobry, 1- stan roślin bardzo słaby. Zimotrwałość - na podstawie Listy Opisowej Odmian COBORU Słupia Wielka, 2014 - wyższa wartość to lepsza mrozoodporność. *Badania finansowane ze środków wyprzedzającego finansowania Schematu III Pomocy Technicznej realizowanej w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 oraz ze środków własnych Samorządu Województwa Pomorskiego 13 Wyczechy* Dębina* Karzniczka* Lisewo * Radostowo Wyczechy* Figura KWS Ozon Patras Artist Fregata Legenda Mulan Muszelka Ostroga Bamberka Natula Skagen Banderola Fidelius Jantarka Kepler Kredo Sailor KWS Dacanto Arkadia Oxal Meister Astoria KWS Magic Tulecka Forum Speedway Praktik Platin Estivus Lavantus Arktis KWS Livius Pengar Fakir Julius Toras Radostowo 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 Lisewo * Wzorzec, dt z ha Karzniczka* Lp. Odmiana Dębina* Tabela 3.5 Pszenica ozima . Plon ziarna odmian w miejscowościach (% wzorca). Rok zbioru: 2014. Poziom a1 Poziom a2 126,1 102,4 104,8 114,9 114,3 136,0 109,3 121,1 126,6 116,6 94 100 105 102 86 92 98 87 98 95 98 95 97 98 102 89 95 99 89 98 89 89 97 80 88 97 100 94 97 95 92 93 99 104 99 97 96 94 98 99 109 80 92 103 96 93 94 100 100 99 96 108 102 102 98 101 105 103 106 98 101 107 100 105 103 95 99 98 98 100 104 106 100 98 89 105 104 102 90 89 104 97 90 102 102 100 105 92 87 107 104 97 104 73 103 110 93 97 88 99 112 106 101 100 88 89 106 114 103 107 105 93 101 101 105 97 90 107 98 95 98 97 99 102 98 92 101 102 104 103 90 104 102 100 97 94 107 113 97 103 101 101 93 107 109 98 100 99 91 108 99 103 93 96 95 99 100 93 92 91 89 91 90 103 103 95 100 95 97 100 91 106 99 99 112 96 91 93 96 99 100 98 99 95 101 96 101 101 102 89 98 99 89 97 96 96 97 97 99 101 88 97 98 90 107 87 91 96 88 93 95 101 106 97 98 96 96 100 103 97 96 96 92 100 100 109 85 91 103 94 94 94 104 98 103 99 107 104 103 97 101 103 102 103 99 99 107 100 108 102 100 97 97 96 100 102 102 102 98 86 106 105 103 86 95 98 89 92 101 97 100 94 84 85 99 102 95 96 84 101 103 96 102 90 103 110 109 92 98 95 81 100 103 99 106 99 93 102 102 103 93 103 103 91 94 95 102 95 100 95 88 100 102 103 101 100 103 101 98 101 97 106 108 98 101 98 99 87 106 108 95 101 96 97 103 97 103 89 96 95 89 99 94 94 100 88 93 90 106 103 95 102 97 104 105 93 106 99 100 109 105 94 95 95 95 100 102 98 96 95 Wzorzec - 2014: Figura, KWS Ozon, Patras, Artist. *Badania finansowane ze środków wyprzedzającego finansowania Schematu III Pomocy Technicznej realizowanej w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 oraz ze środków własnych Samorządu Województwa Pomorskiego 14 Dębina* Karzniczka* Lisewo * Radostowo Wyczechy* Średnia dla odmiany Tabela 3.6 Pszenica ozima. Różnica w plonie po zastosowaniu wyższego poziomu agrotechniki w dt/ha. Rok zbioru: 2014 a2 – a1 (dt/ha) Średnia, dt z ha 11,4 7,0 13,5 10,6 3,0 9,1 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 12,2 11,7 4,8 11,1 12,8 17,5 11,6 10,2 8,5 9,8 7,3 11,8 9,7 11,3 9,1 7,7 12,8 8,8 9,7 21,4 6,2 11,9 9,1 18,8 15,0 6,9 11,9 25,2 10,3 14,3 14,8 13,5 11,3 8,5 6,7 8,8 9,5 4,0 8,7 7,5 7,5 11,1 4,5 7,6 4,3 7,5 6,8 11,3 4,8 11,4 9,4 6,9 8,8 7,4 5,7 7,7 5,1 6,2 5,1 7,6 4,8 7,5 7,1 9,7 5,8 11,8 4,3 5,4 5,1 6,5 4,8 3,2 9,9 7,0 10,7 18,3 18,1 18,1 9,8 21,1 9,9 6,7 16,6 15,6 10,5 16,6 4,9 5,6 11,5 7,6 15,0 12,9 6,4 24,8 13,9 9,0 19,4 22,2 16,5 20,6 16,9 21,0 4,9 13,5 22,7 4,9 10,3 5,5 12,4 16,8 9,5 11,5 12,6 13,0 9,5 6,0 27,0 7,3 3,5 10,7 7,6 17,2 7,5 9,1 6,8 5,6 10,5 11,5 10,4 9,9 22,7 11,0 10,6 9,1 16,6 15,2 11,6 6,3 12,3 8,5 8,2 9,8 3,7 11,0 11,7 7,5 12,3 7,4 8,9 -2,8 0,4 2,9 -2,4 2,4 1,7 -9,2 1,2 3,6 3,8 13,0 0,8 4,5 1,6 5,8 3,4 2,3 4,6 4,3 9,7 8,1 4,5 2,4 1,9 2,9 -1,8 13,3 6,4 3,6 1,4 -2,1 2,2 6,6 2,1 3,6 -4,3 9,5 9,7 8,7 9,8 7,5 14,5 7,6 3,1 8,9 8,7 10,0 10,7 7,2 7,5 6,9 8,1 10,0 8,0 7,7 15,7 9,4 8,9 9,9 13,0 11,2 9,8 8,6 15,5 8,4 8,8 10,8 5,0 8,3 7,4 6,4 10,3 5,8 Lp. Odmiana Figura KWS Ozon Patras Artist Fregata Legenda Mulan Muszelka Ostroga Bamberka Natula Skagen Banderola Fidelius Jantarka Kepler Kredo Sailor KWS Dacanto Arkadia Oxal Meister Astoria KWS Magic Tulecka Forum Speedway Praktik Platin Estivus Lavantus Arktis KWS Livius Pengar Fakir Julius Toras *Badania finansowane ze środków wyprzedzającego finansowania Schematu III Pomocy Technicznej realizowanej w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 oraz ze środków własnych Samorządu Województwa Pomorskiego 15 Tabela 3.7 Pszenica ozima. Plon ziarna odmian (% wzorca). Lata zbioru: 2012-2014 Poziom a1 Poziom a2 Odmiana Lp. 201320122013- 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 2012 2013 Wzorzec, dt z ha 51,8 93,2 Figura KWS Ozon Patras Artist Fregata Legenda Mulan Muszelka Ostroga Bamberka Natula Skagen Banderola Fidelius Jantarka Kepler Kredo Sailor KWS Dacanto Arkadia Oxal Meister 134 149 101 103 101 91 150 92 69 173 76 142 158 83 180 171 52 62 155 55 154 47 42 101 107 103 95 98 103 99 106 100 98 100 105 105 104 104 102 109 106 105 106 102 104 108 96 103 102 133 156 4 Astoria KWS Magic Tulecka Forum Speedway Praktik Platin Estivus Lavantus Arktis KWS Livius Pengar Fakir Julius Toras Liczba doświadczeń 2014 2014 112,5 102,9 2014 2012 85,8 58,8 2013 2014 2014 101,2 121,9 111,6 96 102 101 104 112 144 147 103 99 102 95 99 102 95 97 99 98 101 99 96 98 102 103 101 101 97 104 103 100 100 98 102 108 98 100 99 94 109 100 90 112 94 107 112 96 113 112 92 95 112 92 108 92 91 88 162 94 68 183 73 143 167 80 187 186 40 55 164 58 175 40 40 100 108 103 97 97 105 96 109 102 104 97 107 106 102 106 106 110 104 104 107 107 106 108 98 104 103 105 101 92 102 102 104 89 92 101 95 95 96 98 97 98 95 96 100 101 99 99 92 99 101 96 96 95 101 108 99 97 98 95 94 102 106 101 99 100 102 100 108 112 140 165 5 5 10 14 4 20122014 94,0 97 101 102 106 110 93 102 101 93 96 100 97 103 99 98 95 103 103 100 101 101 104 102 100 103 101 103 108 102 100 100 92 114 100 88 113 94 106 116 95 116 114 90 94 112 93 116 91 90 109 109 92 102 101 104 88 97 100 90 95 96 98 98 96 93 94 99 101 98 98 98 99 100 96 99 96 101 108 105 96 97 96 90 101 104 98 100 96 104 102 111 115 5 5 10 14 Wzorzec - 2014: Figura, KWS Ozon, Patras, Artist ; 2013: Figura, Muszelka, KWS Ozon, Patras; 2012: Figura, Muszelka, Bockris, KWS Ozon. 16 Lp Odmiana Liczba lat badań Tabela 3.7 Pszenica ozima. Porażenie odmian przez choroby na przeciętnym poziomie agrotechniki - a1 (odchylenia od wzorca). Lata zbioru: 2014, 2012-2014. Wzorzec, (skala 9o) 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 Figura KWS Ozon Patras Artist Fregata Legenda Mulan Muszelka Ostroga Bamberka Natula Skagen Banderola Fidelius Jantarka Kepler Kredo Sailor KWS Dacanto Arkadia Oxal Meister Astoria KWS Magic Tulecka Forum Speedway Praktik Platin Estivus Lavantus Arktis KWS Livius Pengar Fakir Julius Toras Liczba doświadczeń 3 3 2 1 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 2 2 2 2 2 2 2 2 1 1 1 1 1 3 3 Mączniak Rdza brunatna Rdza żółta 2014 2012-2014 2014 2012-2014 2014 7,8 7,8 7,9 6,5 0,3 -0,3 -0,3 0,3 -1,3 -0,3 -0,8 -0,3 -1,8 -0,8 0,3 -1,3 -0,3 -0,3 -0,8 -0,8 -0,8 -1,8 -1,8 -0,8 -0,3 -0,3 -0,8 -0,3 -0,8 -0,8 0,3 -0,8 -0,8 0,3 -1,3 -0,3 -0,8 -0,3 -0,3 -0,3 -1,8 0,1 -0,1 -0,1 -0,5 -0,0 0,1 -0,2 -0,9 -1,1 0,6 0,4 0,1 0,4 0,4 -0,6 0,4 0,1 -0,1 0,1 -0,4 0,4 0,4 0,4 1,1 -0,9 0,1 0,9 0,4 0,9 -0,1 0,1 -1,4 -0,6 -0,1 1,1 0,9 0,9 0,6 0,1 -0,4 0,1 0,1 0,9 0,9 0,6 1 8 2 -1,0 -0,2 -0,2 -0,9 -0,5 -0,1 0,3 -0,4 -0,1 0,2 -0,2 -0,3 -0,3 -0,9 -0,9 -1,3 -0,2 -0,5 -0,8 -0,0 -1,0 -0,3 0,4 -0,8 -1,1 0,2 2014 2012-2014 7,9 8,2 7,6 0,2 -0,3 -0,2 0,3 -0,2 0,2 0,0 -1,3 -0,2 -1,2 -0,3 0,3 -1,0 -0,3 -0,5 -0,3 -0,5 0,2 -0,7 -0,5 -0,2 0,3 0,3 0,0 0,2 -1,2 0,3 0,3 -0,7 -0,3 -0,5 -0,3 0,2 -0,2 -0,3 -1,0 0,2 -0,5 0,7 0,5 0,5 0,2 -0,9 0,7 0,6 -0,4 -1,9 -3,3 0,7 0,9 -0,6 0,4 -0,3 0,9 0,9 0,7 0,1 1,1 1,1 -0,1 0,2 -4,8 0,9 -0,1 0,9 -1,6 -2,9 1,1 1,1 0,6 0,2 0,7 -1,6 0,7 0,1 0,7 1,1 0,9 0,6 6 3 3 6 -0,2 0,3 -0,0 0,6 0,5 0,1 0,6 0,2 0,7 0,8 0,7 -0,3 -0,8 0,3 1,1 -0,5 0,7 -0,4 1,0 0,4 0,1 1,0 1,9 1,6 1,6 1,4 2012-2014 Choroby fuzaryjne 3 1,1 0,5 0,5 -1,1 -0,1 -0,6 1,0 0,1 -0,5 0,7 -0,4 1,0 1,0 0,2 -1,1 0,7 0,1 1,2 1,3 1,2 0,7 0,6 1,3 -1,2 0,8 1,4 -0,7 0,8 Wzorzec - 2014: Figura, KWS Ozon, Patras, Artist ; 2013: Figura, Muszelka, KWS Ozon, Patras; 2012: Figura, Muszelka, Bockris, KWS Ozon. Wyniki pochodzą tylko z tych doświadczeń, w których dana choroba wystąpiła; wyższa wartość oznacza ocenę korzystniejszą Liczba doświadczeń dla okresu 2012-2014 odnosi się do odmian badanych trzy lata, dla badanych dwa lata i jeden rok jest odpowiednio mniejsza. . 17 Lp Odmiana Liczba lat badań Tabela 3.8 Pszenica ozima. Porażenie odmian przez choroby na przeciętnym poziomie agrotechniki - a1 (odchylenia od wzorca). Lata zbioru: 2014, 2012-2014. Wzorzec, (skala 9o) 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 Figura KWS Ozon Patras Artist Fregata Legenda Mulan Muszelka Ostroga Bamberka Natula Skagen Banderola Fidelius Jantarka Kepler Kredo Sailor KWS Dacanto Arkadia Oxal Meister Astoria KWS Magic Tulecka Forum Speedway Praktik Platin Estivus Lavantus Arktis KWS Livius Pengar Fakir Julius Toras Liczba doświadczeń 3 3 2 1 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 2 2 2 2 2 2 2 2 1 1 1 1 1 3 3 Septorioza liści Septorioza plew 2014 2012-2014 2014 2012-2014 2014 5,5 6,0 6,8 6,3 0,0 -0,2 0,6 -0,4 0,5 0,0 0,1 -0,6 0,9 0,6 -0,4 1,7 -0,1 -0,5 -0,3 1,7 -0,1 0,1 0,2 -1,5 1,7 0,3 0,8 0,9 0,0 1,0 1,6 0,1 0,9 0,8 -0,3 0,0 1,6 1,4 1,3 1,2 1,3 -0,1 0,1 0,4 0,0 -0,0 0,0 0,9 0,5 0,3 0,0 0,2 -0,5 0,2 0,3 0,3 -0,5 0,2 0,5 0,0 0,7 -0,5 -0,3 -0,2 0,5 0,2 -0,2 0,2 -0,3 1,2 0,3 -0,3 0,0 0,3 0,3 1,2 0,2 0,7 0,7 0,2 0,3 0,5 0,8 0,2 0,5 0,3 5 13 3 0,4 -0,3 0,1 -0,2 0,7 0,5 -0,1 1,1 0,2 -0,0 0,0 1,2 0,6 0,1 0,5 -0,9 1,3 0,5 0,8 1,3 0,4 1,0 1,6 0,3 1,0 1,0 Brunatna plamistość 2014 2012-2014 7,1 7,9 7,1 0,1 -0,2 0,5 -0,4 -0,9 -1,0 -0,4 -0,4 -0,0 -0,4 -0,2 0,3 -0,7 -1,0 -0,7 -0,0 -0,0 -0,4 0,3 -0,5 0,1 -0,4 -0,9 0,3 -0,0 -0,2 -0,0 0,3 -1,4 -0,4 -0,4 -0,4 0,1 -0,0 -0,5 -0,5 -0,0 -0,0 0,4 0,0 0,7 0,3 0,1 -0,1 -0,1 0,1 0,4 -0,1 -0,6 -0,1 0,4 -0,6 -0,6 -0,1 -0,1 0,1 -0,6 0,1 0,4 -0,1 -0,1 0,1 0,6 0,1 -0,4 0,1 0,4 0,4 -0,1 -0,6 0,1 -0,1 0,4 -0,1 0,4 -0,1 -0,4 0,1 -0,1 9 2 3 7 1,0 0,5 0,2 -0,1 0,6 0,6 0,2 0,6 0,1 -0,3 0,3 0,6 0,6 0,1 0,5 -0,1 1,1 0,5 0,2 0,3 0,2 0,5 1,1 0,3 0,7 0,4 2012-2014 Choroby podstawy źdźbła 2 -0,0 -0,2 0,1 -0,4 0,6 0,2 0,2 0,4 0,0 -0,0 0,0 0,3 0,6 0,2 0,4 0,1 0,4 -0,0 0,3 0,7 0,7 0,1 0,3 0,6 -0,6 0,3 0,2 0,3 Wzorzec - 2014: Figura, KWS Ozon, Patras, Artist ; 2013: Figura, Muszelka, KWS Ozon, Patras; 2012: Figura, Muszelka, Bockris, KWS Ozon. Wyniki pochodzą tylko z tych doświadczeń, w których dana choroba wystąpiła; wyższa wartość oznacza ocenę korzystniejszą Liczba doświadczeń dla okresu 2012-2014 odnosi się do odmian badanych trzy lata, dla badanych dwa lata i jeden rok jest odpowiednio mniejsza. 18 Tabela 3.9 Pszenica ozima. Ważniejsze właściwości rolniczo-użytkowe odmian (odchylenia od wzorca). Lata zbioru: 2014, 2012-2014.Przecietny poziom agrotechniki a1 o Lp. Odmiana Liczba lat badań Wyleganie (skala 9 ) Wzorzec 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 Figura KWS Ozon Patras Artist Fregata Legenda Mulan Muszelka Ostroga Bamberka Natula Skagen Banderola Fidelius Jantarka Kepler Kredo Sailor KWS Dacanto Arkadia Oxal Meister Astoria KWS Magic Tulecka Forum Speedway Praktik Platin Estivus Lavantus Arktis KWS Livius Pengar Fakir Julius Toras Liczba doświadczeń 3 3 2 1 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 2 2 2 2 2 2 2 2 1 1 1 1 1 3 3 w fazie dojrzałości mlecznej przed zbiorem Wysokość roślin (cm) Masa 1000 ziarn (g) 2014 20122014 2014 20122014 2014 20122014 2014 20122014 9,0 8,8 8,8 8,1 101,1 90,2 50,2 49,0 0,1 0,1 -0,4 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 -0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 -0,6 0,1 0,1 -0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 -0,1 0,3 -0,0 0,1 0,3 -0,9 0,2 -0,1 0,0 -0,3 0,3 -0,9 -0,5 -0,1 -0,4 0,3 0,3 0,0 -0,1 -1,1 0,0 0,3 -0,2 0,4 -0,1 0,0 0,3 0,2 0,3 0,4 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,0 0,1 -0,2 0,2 -0,2 0,2 -0,1 -0,3 -0,3 0,2 0,1 -0,3 0,1 -0,1 0,2 -0,3 0,1 0,2 0,2 -0,1 0,2 0,1 -0,1 0,2 -0,9 0,2 0,1 -0,6 -0,1 0,2 0,2 -0,1 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,1 -0,3 -0,5 0,5 0,2 0,2 0,5 -0,5 0,3 0,0 0,4 0,0 0,4 -0,9 -0,7 0,1 -0,4 0,6 0,9 0,2 0,2 -0,7 -0,3 0,8 0,2 0,5 0,2 0,0 0,4 -0,1 0,8 1,0 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,1 -0,3 8,7 -10,8 -0,1 2,2 7,5 20,0 2,7 -15,1 3,5 4,0 7,7 3,3 -6,0 4,1 0,3 -7,8 -5,8 8,0 -1,9 10,5 3,0 -1,6 9,8 -8,1 10,2 -3,6 2,5 -7,5 0,3 -1,9 0,8 3,9 8,5 3,9 2,2 3,0 4,4 11,5 -7,2 -0,7 2,2 8,5 23,2 1,0 -10,0 5,7 2,2 9,7 5,6 -3,4 3,5 3,1 -2,3 -5,3 8,8 2,8 10,0 3,5 0,0 11,3 -6,0 10,9 -2,2 2,3 -6,2 2,1 -0,6 0,8 3,9 8,5 3,9 2,2 2,4 6,0 -2,2 0,4 3,5 -1,7 -4,2 -2,2 -3,6 -7,8 1,1 -2,2 -1,7 -1,5 0,2 -3,0 -1,5 -0,8 -6,6 -0,9 -4,0 -0,5 -3,3 2,1 0,0 -6,1 -0,7 -2,1 -6,7 -5,6 -5,9 -2,7 -7,7 -6,9 2,9 -6,6 -5,3 -3,0 -4,5 -0,9 1,8 3,9 -1,7 -3,6 -0,4 -1,9 -6,6 2,1 -0,7 0,1 -2,7 -0,2 -0,6 0,4 -0,1 -5,7 0,5 -3,5 0,3 -3,2 2,3 2,2 -4,7 0,4 -1,6 -6,6 -6,2 -5,1 -0,9 -7,7 -6,9 2,9 -6,6 -5,3 -1,6 -3,3 2 6 4 9 5 14 5 14 Wzorzec - 2014: Figura, KWS Ozon, Patras, Artist ; 2013: Figura, Muszelka, KWS Ozon, Patras; 2012: Figura, Muszelka, Bockris, KWS Ozon. Wyniki wylegania pochodzą tylko z tych doświadczeń, w których zjawisko wystąpiło; wyższa wartość oznacza ocenę korzystniejszą. Liczba doświadczeń dla okresu 2012-2014 odnosi się do odmian badanych trzy lata, dla badanych dwa lata i jeden rok jest odpowiednio mniejsza. 19 Tabela 3.10 Pszenica ozima. Ważniejsze właściwości rolniczo-użytkowe odmian (odchylenia od wzorca). Lata zbioru: 2014, 2012-2014. Intensywny poziom agrotechniki a2 o Lp. Odmiana Liczba lat badań Wyleganie (skala 9 ) Wzorzec 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 Figura KWS Ozon Patras Artist Fregata Legenda Mulan Muszelka Ostroga Bamberka Natula Skagen Banderola Fidelius Jantarka Kepler Kredo Sailor KWS Dacanto Arkadia Oxal Meister Astoria KWS Magic Tulecka Forum Speedway Praktik Platin Estivus Lavantus Arktis KWS Livius Pengar Fakir Julius Toras Liczba doświadczeń 3 3 2 1 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 2 2 2 2 2 2 2 2 1 1 1 1 1 3 3 w fazie dojrzałości mlecznej przed zbiorem Wysokość roślin (cm) Masa 1000 ziarn (g) 2014 20122014 2014 20122014 2014 20122014 2014 20122014 8,6 8,8 8,4 8,6 96,7 84,5 51,5 50,7 -0,3 -0,1 -0,1 0,4 0,4 -0,3 -0,1 0,2 0,4 -0,1 0,4 0,2 -0,3 -0,1 -0,3 0,4 0,4 0,2 0,4 -1,3 0,4 0,2 0,4 0,2 -0,1 -1,1 0,2 0,2 0,4 -0,1 0,4 0,4 0,4 -0,6 -0,1 -0,6 -0,6 -0,1 0,0 0,0 0,2 0,2 -0,2 0,0 0,1 0,2 -0,1 0,2 -0,4 -0,1 0,0 -0,3 0,2 0,2 0,1 0,2 -1,1 0,2 0,1 0,3 0,1 0,0 -0,5 0,1 0,1 0,3 0,0 0,4 0,4 0,4 -0,6 -0,1 -0,6 -0,6 0,0 0,4 -0,9 0,5 0,6 -0,6 -0,5 0,1 0,4 -1,8 0,3 -0,9 -0,3 -0,3 -0,5 0,6 0,1 0,4 0,3 -0,6 0,5 0,6 -1,4 -0,9 -0,1 -1,4 -0,8 0,5 0,5 0,4 0,3 0,6 0,3 -0,5 -0,4 -0,5 -1,3 -0,3 0,2 -0,3 0,5 0,4 -0,5 -0,0 0,2 0,2 -0,7 0,3 -0,6 -0,6 -0,2 -0,6 0,4 0,2 0,2 -0,1 -1,0 -0,4 0,3 -0,7 -0,2 -0,2 -0,5 -0,2 -0,4 0,4 0,4 0,3 0,6 0,3 -0,5 -0,4 -0,0 -0,6 7,6 -5,4 -1,5 -0,8 3,3 15,3 -1,2 -11,3 2,3 8,3 4,6 4,6 -4,4 2,3 0,6 -7,3 -8,2 5,3 -0,7 9,9 1,9 -2,9 5,6 -3,6 5,9 -2,8 3,4 -1,6 -0,9 -2,3 -1,2 -1,0 4,6 2,1 3,3 7,1 3,9 8,1 -3,8 -1,0 -0,8 6,2 18,5 -1,0 -8,2 5,2 5,2 5,6 5,1 -2,7 2,1 3,0 -4,6 -4,8 6,4 2,4 7,3 4,5 -3,1 7,1 -2,6 8,2 -0,5 3,8 -2,4 -0,1 -2,0 -1,2 -1,0 4,6 2,1 3,3 5,6 6,3 5 -1,9 -0,3 3,1 -1,0 -3,5 -3,2 -3,3 -7,1 2,1 -1,3 -3,4 -2,5 -1,4 -4,6 -2,0 -0,7 -5,6 -1,4 -3,8 0,7 -2,0 1,2 -0,1 -5,6 -1,6 -3,7 -7,9 -8,3 -6,7 -4,0 -7,1 -7,2 1,6 -5,6 -3,8 -1,8 14 -1,5 1,3 4,0 -1,0 -2,6 -1,2 -1,0 -6,0 2,3 -0,7 -1,2 -1,2 -0,7 -1,3 0,4 0,3 -4,2 0,9 -3,0 1,5 -2,1 2,0 2,1 -4,9 0,4 -2,4 -7,1 -7,7 -5,3 -2,1 -7,1 -7,2 1,6 -5,6 -3,8 0,4 2 6 4 9 5 14 5 14 Wzorzec - 2014: Figura, KWS Ozon, Patras, Artist ; 2013: Figura, Muszelka, KWS Ozon, Patras; 2012: Figura, Muszelka, Bockris, KWS Ozon. Wyniki wylegania pochodzą tylko z tych doświadczeń, w których zjawisko wystąpiło; wyższa wartość oznacza ocenę korzystniejszą. Liczba doświadczeń dla okresu 2012-2014 odnosi się do odmian badanych trzy lata, dla badanych dwa lata i jeden rok jest odpowiednio mniejsza. 20 Tab. 3.11 Pszenica ozima i jara. Ważniejsze cechy wartości gospodarczej odmian przy opóźnionym terminie siewu w Radostowie. Rok zbioru 2014 1 Wzorzec, dt z ha Stan roślin przed zimą o (skala 9 ) 3 Stan roślin po zimie o (skala 9 ) 4 8,5 8,6 Masa 1000 ziaren - 14% (g) 5 Wysokość roślin (cm) 6 7,1 86,5 53,3 118,0 85,3 81,0 91,0 88,7 90,7 79,7 89,7 85,7 81,3 87,3 92,7 86,7 90,3 90,0 82,0 88,3 80,7 84,3 82,7 84,0 92,7 84,3 84,3 90,7 90,7 84,7 50,7 53,7 56,0 52,9 51,9 50,4 51,9 52,4 45,1 47,4 53,9 50,6 52,4 52,3 48,4 49,7 46,3 47,7 47,1 44,3 52,1 45,8 47,8 57,2 46,5 47,0 105 122 121 124 111 111 120 113 118 115 122 121 117 113 115 122 116 116 117 115 118 104 117 119 126 113 90,7 89,0 86,3 96,3 88,0 93,0 87,2 49,8 56,5 54,8 49,9 46,7 47,4 50,2 98 93 112 102 100 104 114 Septorioza liści o (skala 9 ) Plon nasion (dt/ha) 7 Odmiany ozime 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 Figura KWS Ozon Patras Artist Skagen Fidelius Henrik Jantarka Kredo Torrild Arkadia Linus Sailor Astoria Estivus Forum KWS Magic Platin Praktik Speedway Tulecka Arktis Lavantus KWS Livius Pengar Fakir 7,3 9,0 9,0 8,7 8,3 9,0 8,3 9,0 8,7 8,3 8,7 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 7,7 8,3 8,7 8,0 8,7 9,0 8,3 8,0 8,7 9,0 7,7 9,0 9,0 8,7 8,3 9,0 8,7 9,0 8,7 8,3 8,7 9,0 8,7 9,0 9,0 8,7 8,3 9,0 8,7 8,0 9,0 9,0 8,7 9,0 8,7 9,0 27 28 29 30 31 32 Ostka Smolicka Parabola Tybalt Waluta Izera Struna Średnia 9,0 9,0 8,0 8,3 9,0 9,0 8,6 7,7 8,0 8,0 7,3 8,7 8,7 8,6 7,3 6,7 7,7 6,7 8,3 6,0 8,0 7,0 8,3 8,7 7,3 7,7 7,3 7,3 8,0 9,0 7,7 8,7 8,0 8,7 7,7 6,7 7,0 8,3 8,7 8,7 Odmiany jare 5,7 5,7 6,7 7,0 6,3 6,7 7,5 wzorzec – Figura, KWS Ozon, Patras, Artist przedplon – rzepak ozimy 2 Obsada nasion – 500 szt/m Siew 30.10.2013 r. Wschody 26.11.2013 r. Zbiór 04.08.2014 r. Intensywny poziom agrotechniki - nawożenie ; P -60 kg/ha, K – 80 kg/ha, N – 160 kg/ha, mikroelementy Plonvit Kali – 2 kg/ha, ochrona fungicydowa: I zabieg Wirtuoz 520 EC – 1 l/ha, II zabieg Reveller 280 S.C. – 1l/ha, regulator wzrostu Optimus 175 EC – 0,6l/ha 21 Pszenica ozima i jara. Odmiany z List odmian zalecanych do uprawy w województwie pomorskim. Tabela 3.12 Informacje o prowadzeniu doświadczeń. Późnojesienny termin siewu. Rok zbioru: 2014 Miejscowość Powiat Kompleks rolniczej przydatności gleby Klasa bonitacyjna gleby PH gleby w KCl Przedplon Data siewu (dzień, m-c, rok) Obsada nasion (szt/m2) Data zbioru (dzień, m-c, rok) Dębina Karzniczka* Radostowo* Malbork Słupsk Tczew 2 IIIa 6,08 rzepak ozimy 12.11.2013 500 08.08.2014 4 III a 6,2 Groch siewny 12.11.2013 450 12.08.2014 2 IIIa 6,3 rzepak ozimy 12.11.2013 500 04.08.2014 160 80 120 160 60 80 Kinto Duo 080FS Kinto Duo 080FS Nawożenie mineralne N P2O5 K2O 136 70 120 (kg/ha) (kg/ha) (kg/ha) Środki ochrony roślin Zaprawa nasienna Maxim Star 025FS (nazwa) Herbicyd (nazwa,dawka/ha) Regulator wzrostu (nazwa,dawka/ha) Fungicyd T1 (nazwa,dawka/ha) Fungicyd T2 (nazwa,dawka/ha) Regulator rozwoju roślin Sekator 0,15 l/ha + Esteron 0,4 Granstar Strong 0,15g + 0,3 Granstar Ultra SX 30 g/ha l/ha l/ha Hurler 200 EC 0,4 l/ha brak Moddus 250 EC 0,4 l/ha Optimus 175 EC – 0,6l/ha brak Tilt Turbo 575 EC 1,0 l/ha Wirtuoz 520 EC 1 l/ha brak Duett Star 334 SE 1,0 l/ha Reveller 280SC 1 l/ha Asahi SL 0,6 l/ha (nazwa,dawka/ha) Tabela 3.13 Pszenica ozima, pszenica jara - LOZ. Przezimowanie. Rok zbioru 2014. Lp Stan roślin po zimie Odmiana 1 o Wzorzec (skala 9 ) 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 Muszelka Mulan Ostroga Natula Bamberka Banderola Jantarka Kredo KWS Ozon Skagen Fidelius Sailor Toras 14 15 16 17 Tybalt Trappe Kandela KWS Torridon o Dębina Karzniczka* Radostowo* 2 3 4 8,6 Pszenica ozima 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 8,5 9,0 9,0 8,8 Pszenica jara 8,5 8,3 4,8 8,5 6,6 8,7 7,3 8,3 7,8 8,3 7,3 7,8 8,8 6,5 8,3 7,8 7,0 7,5 8,5 9,0 9,0 8,8 3,0 3,0 1,0 4,5 8,3 9,0 8,8 9,0 9,0 8,8 9,0 7,5 9,0 9,0 9,0 8,5 7,3 9,0 Skala 9 – wyższa wartość oznacza lepszy stan roślin. Wzorzec: średnia z badanych odmian. *Badania finansowane ze środków wyprzedzającego finansowania Schematu III Pomocy Technicznej realizowanej w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 oraz ze środków własnych Samorządu Województwa Pomorskiego 22 Tab. 3.14 Pszenica ozima, pszenica jara – LOZ, późnojesienny termin siewu. Plon ziarna odmian w miejscowościach w dt/ha. Rok zbioru 2014. Plon ziarna (dt/ha) Odmiana Lp. Dębina Karzniczka* Radostowo* 1 Wzorzec, dt z ha 2 3 4 109,8 90,8 110,0 112 99 114 112 107 116 110 102 103 111 105 109 111 101 112 118 109 116 123 113 115 112 93 115 113 106 119 99 100 100 111 97 107 111 101 111 103 102 108 113 60 110 109 57 110 80 17 93 118 74 112 1 1 1 Pszenica ozima 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 Muszelka Mulan Ostroga Natula Bamberka Banderola Jantarka Kredo KWS Ozon Skagen Fidelius Sailor Toras Pszenica jara 14 Tybalt 15 Trappe 16 Kandela 17 KWS Torridon Liczba doświadczeń Wzorzec: średnia z badanych odmian. *Badania finansowane ze środków wyprzedzającego finansowania Schematu III Pomocy Technicznej realizowanej w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 oraz ze środków własnych Samorządu Województwa Pomorskiego Obecnie w krajowym rejestrze znajduje się 88 odmian pszenicy ozimej, z czego w 2014 roku wpisano 10. Poniżej charakterystyka nowo zarejestrowanych odmian. Tobak (BB 160906W) o Odmiana jakościowa (grupa A). Plenność bardzo dobra. Zimotrwałość dość mała (3,5 ). Odporność na mączniaka prawdziwego, septoriozy liści i septoriozę plew – dość duża, na choroby podstawy źdźbła, rdzę brunatną i brunatną plamistość liści – średnia, na fuzariozę kłosów – dość mała. Rośliny średniej wysokości, o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren i wyrównanie średnie. Odporność na porastanie w kłosie średnia, liczba opadania bardzo duża. Zawartość białka średnia. Wskaźnik sedymentacyjny SDS duży. Wydajność ogólna mąki średnia. Tolerancja na zakwaszenie gleby dość duża. Zgłaszający: Saaten-Union Polska sp. z o.o. RGT Kilimanjaro (R 10923) o Odmiana jakościowa (grupa A). Plenność bardzo dobra. Zimotrwałość mała do średniej (4,0 ). Odporność na rdzę brunatną, septoriozę plew i fuzariozę kłosów – dość duża, na choroby podstawy źdźbła, mączniaka prawdziwego, septoriozy liści i brunatną plamistość liści – średnia. Rośliny dość niskie, o dużej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia dość późny, dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren i wyrównanie średnie. Odporność na porastanie w kłosie dość duża, liczba opadania bardzo duża. Zawartość białka średnia. Wskaźnik sedymentacyjny SDS duży do bardzo dużego. Wydajność ogólna mąki średnia. Tolerancja na zakwaszenie gleby przeciętna. Zgłaszający: RAGT Semences Polska sp. z o.o. Franz (NORD 06053/58) o Odmiana jakościowa (grupa A). Plenność bardzo dobra. Zimotrwałość dość mała (3,5 ). Odporność na rdzę brunatną – duża, na mączniaka prawdziwego i brunatną plamistość liści – dość duża, na choroby podstawy źdźbła, septoriozy liści i septoriozę plew – średnia, na fuzariozę kłosów dość mała. Rośliny o średniej wysokości i przeciętnej odporności na 23 wyleganie. Termin kłoszenia dość późny, dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren i wyrównanie średnie. Odporność na porastanie w kłosie średnia, liczba opadania bardzo duża. Zawartość białka średnia. Wskaźnik sedymentacyjny SDS duży do bardzo dużego. Wydajność ogólna mąki dość duża. Tolerancja na zakwaszenie gleby mała. Zgłaszający: Saaten-Union Polska sp. z o.o. Hondia (DNKO 4) o Odmiana jakościowa (grupa A). Plenność bardzo dobra. Zimotrwałość średnia (5,0 ). Odporność na mączniaka prawdziwego – duża, na rdzę brunatną, brunatną plamistość liści, septoriozę plew i fuzariozę kłosów – dość duża, na choroby podstawy źdźbła i septoriozy liści – średnia. Rośliny o średniej wysokości i dużej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren duża do bardzo dużej, wyrównanie dość dobre. Odporność na porastanie w kłosie średnia, liczba opadania bardzo duża. Zawartość białka dość duża. Wskaźnik sedymentacyjny SDS duży do bardzo dużego. Wydajność ogólna mąki średnia. Tolerancja na zakwaszenie gleby dość duża. Zgłaszający: DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. KWS Dakota (KW 1168-8-08) o Odmiana jakościowa (grupa A). Plenność bardzo dobra. Zimotrwałość dość mała (3,5 ). Odporność na rdzę brunatną – dość duża, na choroby podstawy źdźbła, mączniaka prawdziwego, brunatną plamistość liści, septoriozy liści, septoriozę plew i fuzariozę kłosów – średnia. Rośliny niskie, o średniej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia dość wczesny, dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren średnia, wyrównanie dość dobre. Odporność na porastanie w kłosie średnia, liczba opadania średnia. Zawartość białka dość duża. Wskaźnik sedymentacyjny SDS duży. Wydajność ogólna mąki średnia. Tolerancja na zakwaszenie gleby przeciętna. Zgłaszający: KWS Lochow Polska sp. z o.o. KWS Loft (KW 2736-1-08) o Odmiana jakościowa (grupa A). Plenność bardzo dobra. Zimotrwałość mała (2,5 ). Odporność na rdzę brunatną – duża, na mączniaka prawdziwego i septoriozę plew – dość duża, na choroby podstawy źdźbła, brunatną plamistość liści, septoriozy liści i fuzariozę kłosów – średnia. Rośliny o średniej wysokości i dość dużej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren dość mała, wyrównanie słabe. Odporność na porastanie w kłosie dość duża, liczba opadania bardzo duża. Zawartość białka średnia. Wskaźnik sedymentacyjny SDS duży. Wydajność ogólna mąki średnia. Tolerancja na zakwaszenie gleby przeciętna. Zgłaszający: KWS Lochow Polska sp. z o.o. Rotax (STRU 081966) o Odmiana chlebowa (grupa B). Plenność bardzo dobra. Zimotrwałość prawie średnia (4,5 ). Odporność na rdzę brunatną – duża, na mączniaka prawdziwego i septoriozę plew – dość duża, na choroby podstawy źdźbła, brunatną plamistość liści, septoriozy liści i fuzariozę kłosów – średnia. Rośliny o średniej wysokości i małej do bardzo małej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren mała do bardzo małej, wyrównanie słabe do bardzo słabego. Odporność na porastanie w kłosie średnia, liczba opadania duża. Zawartość białka dość mała. Wskaźnik sedymentacyjny SDS duży. Wydajność ogólna mąki średnia. Tolerancja na zakwaszenie gleby przeciętna. Zgłaszający: Saaten-Union Polska sp. z o.o. Belissa (SMH 8527) o Odmiana chlebowa (grupa B). Plenność bardzo dobra. Zimotrwałość prawie średnia (4,5 ). Odporność na mączniaka prawdziwego i rdzę brunatną – dość duża, na choroby podstawy źdźbła, brunatną plamistość liści, septoriozy liści i septoriozę plew – średnia, na fuzariozę kłosów – dość mała. Rośliny dość niskie, o dużej do bardzo dużej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia wczesny, dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren dość duża, wyrównanie dość dobre. Odporność na porastanie w kłosie średnia, liczba opadania bardzo duża. Zawartość białka dość duża. Wskaźnik sedymentacyjny SDS duży. Wydajność ogólna mąki średnia. Tolerancja na zakwaszenie gleby przeciętna. Zgłaszający: "Hodowla Roślin Smolice sp. z o.o. Grupa IHAR" Florus (STRU 071934.1) o Odmiana chlebowa (grupa B). Plenność dobra. Zimotrwałość mała (3,0 ). Odporność na mączniaka prawdziwego i rdzę brunatną – dość duża, na choroby podstawy źdźbła, brunatną plamistość liści, septoriozy liści, septoriozę plew i fuzariozę kłosów – średnia. Rośliny o średniej wysokości i dość małej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia wczesny, dojrzewania dość wczesny. Masa 1000 ziaren mała do bardzo małej, wyrównanie bardzo słabe. Odporność na porastanie w kłosie średnia, liczba opadania duża do bardzo dużej. Zawartość białka średnia. Wskaźnik sedymentacyjny SDS dość duży. Wydajność ogólna mąki średnia. Tolerancja na zakwaszenie gleby przeciętna. Zgłaszający: Saaten-Union Polska sp. z o.o. Ohio (BB 715508) o Odmiana pastewna (grupa C). Plenność bardzo dobra. Zimotrwałość mała (2,5 ). Odporność na rdzę brunatną i septoriozę plew – duża, na mączniaka prawdziwego – dość duża, na choroby podstawy źdźbła, septoriozy liści i fuzariozę kłosów – średnia, na brunatną plamistość liści – dość mała. Rośliny o średniej wysokości i dość dużej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania dość późny. Masa 1000 ziaren bardzo duża, wyrównanie dobre do bardzo dobrego. Odporność na porastanie w kłosie średnia, liczba opadania duża. Zawartość białka średnia. Tolerancja na zakwaszenie gleby przeciętna. Zgłaszający: Saaten-Union Polska sp. z o.o. 24 Rozdział 4 Pszenica jara Uwagi ogólne Pszenicę jarą w województwie pomorskim uprawia się głównie po późno schodzących z pól roślinach okopowych. Wymaga dobrych gleb o uregulowanym odczynie. Odpowiednio wczesny siew może poprawić rentowność uprawy. Walorem tego gatunku jest to, że wiele odmian posiada bardzo dobre parametry jakościowe. Doświadczenia porejestrowe z pszenicą jarą w 2014 r. zostały przeprowadzone w trzech punktach doświadczalnych reprezentujących rejony Żuław, Powiśla i Ziemię Słupską . W doświadczeniach badano 11 odmian należących do różnych grup wartości technologicznej, wybranych przez Zespół Wojewódzki PDOiR. Doświadczenia w Radostowie i Karzniczce zostały dofinansowane ze środków wyprzedzającego finansowania Schematu III Pomocy Technicznej realizowanej w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 oraz ze środków własnych Samorządu Województwa Pomorskiego. Wyniki wszystkich doświadczeń przeprowadzonych w 2014 r. zostały wykorzystane w niniejszym opracowaniu. Doświadczenia wykonano zgodnie z metodyką opracowaną przez COBORU. Założono je w dwóch powtórzeniach, na dwóch poziomach agrotechnicznych a1 - przeciętny a2 - wysoki (zwiększone o 40 kg nawożenie azotowe, zwalczanie chorób grzybowych, stosowanie regulatorów wzrostu i dolistne dokarmianie mikronawozami). Pojedyncze poletko miało 15 m2 do zbioru w Karzniczce, 13,5 m2 w Radostowie i Lisewie. Stosowanie środków ochrony roślin było zgodne z zaleceniami IOR-u. W uzasadnionych przypadkach zwalczano szkodniki. W roku 2013 wpisano do krajowego rejestru jedną odmianę jakościową Struna. Obecnie w rejestrze znajduje się 28 odmian pszenicy zwyczajnej i jedna odmiana pszenicy jarej twardej. Wyniki doświadczeń Wiosna w 2014 roku przyszła bardzo wcześnie, bo już w III dekadzie lutego nastąpiło ruszenie wegetacji. Opadów w czasie uprawy było niewiele. Doświadczenia założone stosunkowo wcześnie, bo na początku kwietnia. Wschody były dobre we wszystkich doświadczeniach. Pomimo okresowych niedoborów wody w maju i w czerwcu wzrost i rozwój roślin był prawidłowy. Porażenie roślin przez choroby grzybowe analizowano tylko na poziomie a1. Presja chorób w 2014 roku była mniejsza niż w latach ubiegłych. Ze względu na niską wilgotność nie było problemu z mączniakiem. Nie stwierdzono również chorób podstawy źdźbła. Rdza brunatna i septorioza liści różnicowała odmiany w Radostowie i Lisewie. Najbardziej podatną odmianą w Radostowie i Lisewie na septoriozę liści i rdzę brunatną była Ostka Smolicka. W Radostowie wystąpiła też rdza żółta. Wykonanie zabiegów fungicydowych u tej odmiany miało zdecydowany wpływ na przyrost plonu. We wszystkich punktach doświadczalnych uzyskano dobre plony. W porównaniu do Karzniczki wyższy przyrost plonu na intensywnym poziomie uzyskano w Radostowie i Lisewie. Prawdopodobnie związane to było z silniejszą presją chorób na Żuławach i Powiślu. Najwyższy przyrost plonu miała odmiana Ostka Smolicka, która wykazała się dość dużą podatnością na choroby i przy zastosowaniu ochrony odwdzięczyła się plonem. Najwyższymi plonami ziarna we wszystkich punktach doświadczalnych zarówno na poziomie a 1 jak i a2 charakteryzowały się odmiany z Listy Odmian Zalecanych do uprawy tj. Tybalt, Trappe, KWS Torridon oraz Struna i nowa odmiana Harenda. Wylegania w 2014 nie było. Niezależnie od poziomu agrotechniki najwyższą MTZ charakteryzowało się ziarno odmian Łagwa, Kandela, i Tybalt. Najmniejszą MTZ miały Trappe, Arabella i Mandaryna. Zróżnicowanie wysokości roślin między poziomami agrotechnicznymi największe było w Karzniczce i Lisewie. W Radostowie różnice były minimalne. Najwyższe odmiany to Izera, Struna, Izera Łagwa i Ostka Smolicka a najniższe to Tybalt i KWS Torridon. 25 Tabela 4.1 Pszenica jara. Odmiany badane. Rok zbioru: 2014 1 Lata włączenia do LOZ Adres jednostki zachowującej odmianę, a w przypadku odmiany zagranicznej - pełnomocnika w Polsce Grupa Lp. Rok wpisania do KRO w Polsce Odmiana 2 3 4 5 1 Tybalt 2005 2007 A 2 KWS Torridon 2012 A 3 Harenda 2014 B 4 Trappe 2008 5 Łagwa 2009 A 6 Ostka Smolicka 2010 A 7 8 Kandela Arabella 2010 2011 9 Izera 2012 A 10 11 Struna Mandaryna 2013 2014 A A Irena Szyld, ul Celtycka 41 a, 62-800 Kalisz KWS Lochow Polska sp. z o. o. Kondratowece, ul. Słowiańska 5, 57-150 Prusy Małopolska Hodowla Roślin-HBP sp. z o. o., ul. Zbożowa 4, 30-002 Kraków KWS Lochow Polska sp. z o. o. Kondratowece, ul. Słowiańska 5, 57-150 Prusy Małopolska Hodowla Roślin-HBP sp. z o. o., ul. Zbożowa 4, 30-002 Kraków Hodowla Roślin Smolice sp. z o. o. Grupa IHAR” Smolice 146, 63-740 Kobylin DANKO Hodowla Roślin, Choryń, 64-000 Kościan DANKO Hodowla Roślin, Choryń, 64-000 Kościan Małopolska Hodowla Roślin-HBP sp. z o. o., ul. Zbożowa 4, 30-002 Kraków DANKO Hodowla Roślin, Choryń, 64-000 Kościan DANKO Hodowla Roślin, Choryń, 64-000 Kościan 2010 2011 B A A Kol1. 2 i 5 – według „Listy odmian roślin rolniczych wpisanych do krajowego rejestru w Polsce” COBORU Słupia Wielka 2014, Kol. 4 - grupa wartości technologicznej: E- elitarna, A – jakościowa, B – chlebowa, C – pozostała. KRO – Krajowy Rejestr Odmian, LOZ – Lista odmian zalecanych do uprawy na terenie województwa. Tabela 4.2 Pszenica jara . Warunki polowe doświadczeń. Rok zbioru: 2014 Miejscowość Powiat Kompleks rolniczej przydatności gleby Klasa bonitacyjna gleby PH gleby w KCl Przedplon Data siewu (dzień, m-c, rok) 2 Obsada nasion (szt/m ) Data zbioru (dzień, m-c, rok) N na poziomie a1 (kg/ha) N na poziomie a2 (kg/ha) P2O5 (kg/ha) K2O (kg/ha) Nawożenie dolistne preparatami wieloskładnikowymi na poziomie a2 (dawka/ha)) Zaprawa nasienna (nazwa) Herbicyd Insektycyd Insektycyd (nazwa,dawka/ha) (nazwa,dawka/ha) (nazwa,dawka/ha) Fungicyd - pierwszy zabieg (nazwa,dawka/ha) Fungicyd - drugi zabieg (nazwa,dawka/ha) Regulator wzrostu (nazwa,dawka/ha) 26 Karzniczka Lisewo Słupsk Malbork pszenny dobry pszenny bardzo dobry IIIa Ia 6,0 5,7 ziemniak burak cukrowy 02.04.2014 02.04.2014 500 450 08.08.2014 08.08.2014 Nawożenie mineralne 109 100 149 140 70 70 100 100 YaraVita zboża ( 0,5 l/ha) YaraVita zboża ( 0,5 l/ha) Basfoliar 36EX (2l/ha) Środki ochrony roślin Vitavax 200FS Granstar Strong (15g/ha) Radostowo Tczew pszenny bardzo dobry II 7,2 burak cukrowy 04.04.2014 450 13.08.2014 100 140 36 96 Plonvit Z ( 2l/ha) Plonvit Z ( 2l/ha) T 75DS/WS Kinto Duo 080 FS Chwastox Extra+ Hurler 200EC+ Foxtrot 69 EW (3+0,5+1l/ha) Chwastox Extra+ Hurler 200EC+ Foxtrot 69 EW (3+0,5+1l/ha) Karate Zeon (0,12 l/ha) Karate Zeon (0,12 l/ha) ( tylko na poziomie a2 ) Wirtuoz 520 EC (1l/ha) BoltXL EC ( 0,5 l/ha) Mirador 250 SC + Artea 330 EC (0,6+0,5 l/ha) Moddus 250EC (0,4 l/ha) Chiffchaff 250 EC (0,4 l/ha) Reveller 280 SC (1l/ha) Bumper Super 490 (1,0 l/ha) Reveller 280 SC (1l/ha) Cerone 480 SL (0,75/ha) Tabela 4.3 Pszenica jara. Wyniki ogólne doświadczeń. Rok zbioru: 2014 Karzniczka* Cecha Lp a1 a2 Lisewo a1 Radostowo* a2 a1 a2 1 Termin kłoszenia (dzień, m-c) 23.06.2014 23.06.2014 12.06.2014 14.06.2014 08.06.2014 09.06.2014 2 Termin dojrzałości woskowej (dzień, m-c) 25.07.2014 25.07.2014 19.07.2014 21.07.2014 24.07.2014 28.07.2014 3 Wysokość roślin (cm) 89,6 Wyleganie roślin w fazie dojrzałości 9,0 o mlecznej (skala 9 ) o Wyleganie roślin przed zbiorem (skala 9 ) 9,0 4 5 75,2 103,3 93,2 90,5 89,5 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 o 6 Porażenie przez choroby na poziomie a1 7 - mączniak prawdziwy 9,0 9,0 9,0 8 - rdza brunatna 8,7 7,4 7,8 9 - septorioza liści 8,0 6,5 6,6 10 - septorioza plew 8,1 7,8 9,0 11 - fuzarioza kłosów 9,0 8,1 7,6 12 - brunatna plamistość ( DTR) 8,7 9,0 7,3 13 - rdza żółta 9,0 9,0 6,5 14 - choroby podstawy źdźbła 9,0 9,0 9,0 (skala 9 ) 15 Masa 1000 ziarn (g) 16 Wilgotność ziarna podczas zbioru (%) 13,5 dt/ha 80,4 17 Średni plon ziarna 46,5 49,2 46,4 47,7 13,7 14,2 14,4 15,6 15,8 86,1 83,0 92,3 82,4 94,0 Wyniki; średnie z wszystkich badanych odmian. Tabela 4.4 Pszenica jara. Plon ziarna odmian w miejscowościach (% wzorca). Rok zbioru: 2014 Poziom a1 Poziom a2 Lp. Odmiana Wzorzec, dt z ha Karzniczka* Lisewo Radostowo* Karzniczka* Lisewo Radostowo* 83,7 87,6 85,0 86,2 94,5 96,6 1 Tybalt 100 99 103 101 98 101 2 KWS Torridon 99 101 98 98 101 104 3 Harenda 101 100 98 102 101 96 4 Trappe 94 103 106 95 110 106 5 Łagwa 97 99 99 101 95 96 6 Ostka Smolicka 90 75 78 96 91 100 7 Kandela 89 94 101 98 95 96 8 Arabella 97 97 99 102 98 91 9 Izera 94 81 85 99 85 88 10 Struna 100 95 105 109 98 100 11 Mandaryna 95 97 94 98 102 94 Wzorzec :2014 Tybalt, KWS Torridon, Harenda, *Badania finansowane ze środków wyprzedzającego finansowania Schematu III Pomocy Technicznej realizowanej w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 oraz ze środków własnych Samorządu Województwa Pomorskiego. 27 Tabela 4.5 Pszenica jara . Różnica w plonie po zastosowaniu wyższego poziomu agrotechniki w dt/ha. Rok zbioru: 2014 Średnia dla odmiany Średnia, dt z ha Radostowo* Odmiana Lisewo Lp. Karzniczka* a2 – a1 (dt/ha) 2,5 6,9 11,6 7,0 1 Tybalt 3,1 5,7 9,4 6,07 2 KWS Torridon 1,2 7,4 16,5 8,39 3 Harenda 3,3 7,4 8,9 6,53 4 Trappe 2,9 13,4 12,3 9,53 5 Łagwa 6,2 3,3 8,1 5,88 6 Ostka Smolicka 7,8 20,0 30,3 19,33 7 Kandela 9,6 7,6 7,1 8,07 8 Arabella 6,7 7,4 4,3 6,10 9 Izera 6,6 9,3 12,8 9,56 10 Struna 9,9 9,1 7,2 8,74 11 Mandaryna 5,1 11,4 10,7 9,09 Wzorzec :2014 Tybalt, KWS Torridon, Harenda, *Badania finansowane ze środków wyprzedzającego finansowania Schematu III Pomocy Technicznej realizowanej w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 oraz ze środków własnych Samorządu Województwa Pomorskiego. Tabela 4.6 Pszenica jara. Plon ziarna odmian (% wzorca). Lata zbioru: 2012- 2014 Poziom a1 Poziom a2 Lp. Odmiana 2013- 20122013- Wzorzec, dt z ha 2012 2013 2014 87,7 75,3 2014 20122014 92,4 89,6 91,0 2012 2013 2014 82,8 93,8 86,7 2014 2014 85,4 80,4 1 Tybalt 99 102 101 101 101 97 100 100 100 99 2 KWS Torridon 102 98 99 99 100 103 97 101 99 100 3 Harenda 4 Trappe 103 100 101 101 101 105 102 104 103 104 5 Łagwa 92 100 99 99 97 93 99 97 98 97 6 Ostka Smolicka 91 94 81 87 89 95 95 96 95 95 7 Kandela 99 101 95 98 98 100 100 96 98 99 8 Arabella 95 98 97 98 97 96 99 97 98 97 9 Izera 97 95 87 91 93 98 96 91 93 95 10 Struna 93 100 97 96 102 99 11 Mandaryna Liczba doświadczeń 100 99 95 3 3 3 98 6 9 3 3 3 Wzorzec :2014 Tybalt, KWS Torridon, Harenda; 2013 Tybalt, KWS Torridon, Trappe, 2012 Tybalt, Hewilla, Trappe, KWS Torridon, 28 6 9 Tabela 4.7 Pszenica jara. Ważniejsze właściwości rolniczo-użytkowe odmian (odchylenia od wzorca). Lata zbioru: 2014, 2012 – 2014 o Wyleganie (skala 9 ) Lp. Odmiana Liczba lat badań w fazie dojrzałości mlecznej 2014 20122014 przed zbiorem 2014 Wysokość roślin (cm) Masa 1000 ziarn (g) 20122014 2014 20122014 2014 20122014 Poziom agrotechniki a1 Wzorzec 9,0 8,9 9,0 8,8 89,8 86,9 44,5 45,4 1 Tybalt 3 0,0 -0,1 -0,6 -0,2 -1,8 -2,9 1,5 1,7 2 KWS Torridon 3 0,0 0,1 0,4 0,3 -3,3 -3,1 -0,9 -0,2 3 Harenda 1 0,0 4 Trappe 3 0,0 0,1 -0,1 0,1 2,7 0,4 -3,3 -3,7 5 Łagwa 3 0,0 0,1 -1,3 -0,2 8,6 6,5 2,6 3,0 6 Ostka Smolicka 3 0,0 -0,6 -1,3 -0,9 8,4 5,9 0,2 1,1 7 Kandela 3 0,0 -0,1 -2,1 -0,1 5,6 3,3 2,0 3,0 8 Arabella 3 0,0 -0,1 -0,3 -0,2 2,9 2,1 -2,0 -2,6 9 Izera 3 0,0 -0,4 -0,6 -0,5 8,7 9,4 0,2 0,6 10 Struna 2 0,0 -1,3 -0,8 -1,8 9,9 8,4 -0,5 -0,4 11 Mandaryna 1 0,0 -4,8 -4,8 0,2 5,1 -1,8 -0,6 4,7 Poziom agrotechniki a2 Wzorzec 9,0 9,0 9,0 8,8 81,8 81,3 45,1 45,8 1 Tybalt 3 0,0 0,0 0,0 -0,4 -2,5 -3,2 1,2 1,2 2 KWS Torridon 3 0,0 0,0 0,0 0,3 -1,5 -1,9 0,1 -0,2 3 Harenda 1 0,0 4 Trappe 3 0,0 0,0 0,0 0,1 4,5 1,2 -2,2 -2,7 5 Łagwa 3 0,0 0,0 0,0 -0,1 5,2 6,1 2,1 3,4 6 Ostka Smolicka 3 0,0 -0,3 0,0 -0,9 8,0 6,1 2,7 1,9 7 Kandela 3 0,0 0,0 0,0 -0,6 4,5 3,4 2,1 3,1 8 Arabella 3 0,0 0,0 0,0 0,0 2,2 1,7 -2,3 -3,2 9 Izera 2 0,0 -0,1 0,0 -0,5 6,0 9,0 1,3 0,9 10 Struna 3 0,0 -1,8 0,0 -2,5 8,8 8,3 -0,8 -0,5 11 Mandaryna 1 0,0 Liczba doświadczeń 0 0,0 4,0 0,0 4 0 -1,2 6,2 4 3 -4,5 9 3 9 Wzorzec :2014 Tybalt, KWS Torridon, Harenda; 2013 Tybalt, KWS Torridon, Trappe, 2012 Tybalt, Hewilla, Trappe, KWS Torridon, Wyleganie: wyniki pochodzą tylko z tych doświadczeń, w których miało ono miejsce; wyższa wartość oznacza ocenę korzystniejszą Liczba doświadczeń dla okresu 2012-2014 odnosi się do odmian badanych trzy lata, dla badanych dwa lata i jeden rok jest odpowiednio mniejsza 29 Lp. Odmiana Liczba lat badań Tabela 4.8 Pszenica jara. Porażenie odmian przez ważniejsze choroby na przeciętnym poziomie agrotechniki - a1 (odchylenia od wzorca). Lata zbioru: 2014, 2012 – 2014 Wzorzec, (skala 9o) Rdza brunatna Septorioza liści Septorioza plew Fuzarioza kłosów DTR Rdza żółta 2014 20122014 2014 20122014 2014 20122014 2014 20122014 2014 20122014 2014 8,2 7,6 7,3 7,4 8,1 7,9 8,3 8,6 7,8 7,9 6,5 1 Tybalt 3 -0,2 0,2 -0,5 -0,1 -0,1 0,3 0,0 -0,3 0,0 -0,2 0,2 2 KWS Torridon 2 0,5 0,3 0,5 0,3 0,2 0,2 -0,3 0,1 0,3 0,3 0,2 3 Harenda 1 -0,3 -0,3 0,0 0,0 -0,1 -0,1 0,3 0,3 -0,3 -0,3 -0,3 4 Trappe 3 -0,2 -0,3 -0,5 -0,1 0,2 -0,2 -0,3 -0,1 0,3 0,2 -1,3 5 Łagwa 3 -0,3 -0,3 -1,0 -0,8 0,2 -0,1 0,3 0,3 0,5 0,4 -1,8 6 Ostka Smolicka 3 -0,5 -0,6 -2,3 -1,0 -0,8 -0,6 -1,8 -0,7 0,8 -0,0 -0,8 7 Kandela 3 -0,0 0,4 0,8 0,4 0,4 0,5 0,5 -0,1 -0,3 -0,1 -0,3 8 Arabella 3 -0,0 -0,1 -0,3 -0,4 -0,3 0,3 -0,3 -0,1 0,5 0,1 -0,3 9 Izera 3 -0,5 -0,3 -2,0 -0,7 -0,3 -0,2 -0,3 0,1 0,8 0,0 -2,3 10 Struna 2 -0,0 0,2 0,0 0,0 -0,1 0,0 -0,8 -0,8 0,3 0,1 -0,8 11 Mandaryna 1 -0,8 -0,8 -2,3 -2,3 -0,6 -0,6 -0,3 -0,3 0,3 0,3 -0,8 3 9 3 8 2 5 2 4 2 8 1 Liczba doświadczeń Wzorzec :2014 Tybalt, KWS Torridon, Harenda; 2013 Tybalt, KWS Torridon, Trappe, 2012 Tybalt, Hewilla, Trappe, KWS Torridon, Wyleganie: wyniki pochodzą tylko z tych doświadczeń, w których miało ono miejsce; wyższa wartość oznacza ocenę korzystniejszą Liczba doświadczeń dla okresu 2012-2014 odnosi się do odmian badanych trzy lata, dla badanych dwa lata i jeden rok jest odpowiednio mniejsza Obecnie w Krajowym Rejestrze znajduje się 27 odmian. W 2014 roku wpisano do Krajowego Rejestru odmiany Mandaryna i Harenda MANDARYNA (d. DC 623/07-14/08) Odmiana jakościowa (grupa A). Plenność dobra do bardzo dobrej. Przyrost plonu przy uprawie na wysokim poziomie agrotechniki większy niż średnio dla gatunku. Odporność na mączniaka, rdzę brunatną rdzę i septoriozę plew – dość duża, na septoriozę liści, fuzariozę kłosów, choroby podstawy źdźbła oraz brunatną plamistość liści – średnia. Rośliny dość wysokie, o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia dość wczesny, dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren bardzo mała, wyrównanie dość słabe, gęstość w stanie zsypnym bardzo duża. Odporność na porastanie w kłosie dość mała, liczba opadania duża do bardzo dużej. Zawartość białka średnia, ilość glutenu duża. Wskaźnik sedymentacyjny SDS bardzo duży. Wydajność ogólna mąki dość duża. Tolerancja na zakwaszenie gleby dość mała. Hodowca: DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. HARENDA (d. MHR-KPJ-0611) Odmiana chlebowa (grupa B). Plenność bardzo dobra. Przyrost plonu przy uprawie na wysokim poziomie agrotechniki średni. Odporność na rdzę brunatną – duża, na septoriozę plew, fuzariozę kłosów, brunatną plamistość liści i choroby podstawy źdźbła – dość duża, na mączniaka, septoriozę liści – średnia, Rośliny średniej wysokości, o dość dużej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia średni, dojrzewania dość późny. Masa 1000 ziaren i wyrównanie dość duże, gęstość w stanie zsypnym bardzo duża. Odporność na porastanie w kłosie dość mała, liczba opadania duża. Zawartość białka dość duża, ilość glutenu dość duża. Wskaźnik sedymentacyjny SDS bardzo duży. Wydajność ogólna mąki średnia. Tolerancja na zakwaszenie gleby dość duża. Hodowca: Małopolska Hodowla Roślin-HBP sp. z o.o. 30 Rozdział 5 Jęczmień ozimy Uwagi ogólne Powierzchnia uprawy jęczmienia ozimego wynosiła w Polsce wg GUS 213 tys. ha, co oznacza niemal dwukrotnie zwiększony areał w ciągu dziesięciu ostatnich lat. Stanowi to jednak niewielki areał ok. 2,7% w ogólnych zasiewach zbóż. Jęczmień ozimy cechuje się gorszą niż u innych zbóż ozimych zimotrwałością, przykładem ostra zima w sezonie 2011/2012, która spowodowała straty w przezimowaniu niektórych odmian. Stąd też ważny jest właściwy dobór odmian do warunków naszego województwa. W roku 2014 na terenie województwa pomorskiego wykonano w systemie PDOiR pięć doświadczeń z jęczmieniem ozimym, które zlokalizowano w SDOO Karzniczka, ZDOO Radostowo, ZDOO Lisewo, ZDOO Wyczechy i PODR Gdańsk Lipce o/Lubań. Doświadczenia w Radostowie, Lisewie, Wyczechach i Lubaniu zostały dofinansowane ze środków wyprzedzającego finansowania Schematu III Pomocy Technicznej realizowanej w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 oraz ze środków własnych Samorządu Województwa Pomorskiego. W jednej serii badano zarówno odmiany pastewne jak i browarne, łącznie trzynaście odmian. Od 2005 roku, zgodnie z zaleceniami COBORU, wzorcem dla doświadczenia jest średnia z wszystkich badanych odmian. Doświadczenia były prowadzone na dwóch poziomach agrotechniki: a1 – poziom przeciętny - z dawką nawożenia około 80 kg N/ha bez stosowania fungicydów i regulatorów wzrostu, a2 – intensywny - z większym nawożeniem N o 40 kg, ochroną przeciw chorobom grzybowym, skracaniem źdźbła oraz nawożeniem dolistnym, preparatami wieloskładnikowymi. Fungicydy stosowano w fazach pierwszego kolanka oraz kłoszenia, regulator wzrostu w fazie drugiego kolanka. Obecnie w krajowym rejestrze znajdują się 22 odmiany, w tym 18 pastewnych o kłosie wielorzędowym i po 2 odmiany dwurzędowe typu pastewnego i browarnego. Przy wyborze odmiany na cele pastewne należy kierować się przede wszystkim plennością. Wybór odmiany na cele browarne jest ograniczony, gdyż z prezentowanego doboru odmian dwurzędowa odmiana Wintmalt jest odpowiednia do uprawy na ten cel. Jęczmień w uprawie na cele browarne wymaga lepszych gleb. Dla zapewnienia dobrych parametrów technologicznych ziarna konieczne jest przestrzeganie odpowiedniej agrotechniki (mniejsze nawożenie azotowe, ochrona przed chorobami). Wyniki doświadczeń Siew doświadczeń i jesienna wegetacja przebiegały bez większych zakłóceń. Wschody jak i stany roślin przed zimą były dobre we wszystkich doświadczeniach. Przezimowanie roślin bez znaczących strat. Wiosenna wegetacja rozpoczęła się bardzo wcześnie około 22 lutego, po łagodnej zimie. Późniejszy rozwój dobry aż do zbioru roślin. W sezonie 2013/2014 roku presja chorób niewielka. We wszystkich Punktach Doświadczalnych doświadczenia udane. 31 Lp. 1 Odmiana Zimotrwałość o (skala 9 ) Tabela 5.1 Jęczmień ozimy. Odmiany badane w województwie pomorskim. Rok zbioru: 2014 Rok wpisu do KRO w Polsce 1 2 3 4,5 2010 Souleyka Rok włączeni a do LOZ Adres jednostki zachowującej odmianę, a w przypadku odmiany zagranicznej - pełnomocnika w Polsce 4 5 Saaten Union Polska sp. z o. o. ul. Straszewska 70, 62-100 Wągrowiec 2 Titus 5,5 2012 3 SU Melania 4,5 2013 4 Lomerit 5 2002 5 Maybrit 5 2006 Saaten Union Polska sp. z o. o. ul. Straszewska 70, 62-100 Wągrowiec 3,5 2008 KWS Lochow Polska sp. z o. o. Kondratowice, ul. Słowiańska 5, 57-157 Prusy Saaten Union Polska sp. z o. o. ul. Straszewska 70, 62-100 Wągrowiec dw, br 2014 R Saaten Union Polska sp. z o. o. ul. Straszewska 70, 62-100 Wągrowiec Saaten Union Polska sp. z o. o. ul. Straszewska 70, 62-100 Wągrowiec 2006 KWS Lochow Polska sp. z o. o. Kondratowice, ul. Słowiańska 5, 57-157 Prusy 6 Wintmalt 7 Metaxa dw 4,5 2010 8 Antonella 5 2011 9 Henriette 5,5 2011 Saaten Union Polska sp. z o. o. ul. Straszewska 70, 62-100 Wągrowiec 10 4,5 2011 DANKO Hodowla Roślin sp. z o. o. Choryń 27, 64-022 Kościan 5 2011 12 Holmes KWS Meridian Zenek 5,5 2013 DANKO Hodowla Roślin sp. z o. o. Choryń 27, 64-022 Kościan 13 Kobuz 5 2013 Poznańska Hodowla Roślin sp. z o. o. ul. Kasztanowa 5, 63-004 Tulce 11 dw, – 2014 2014 Saaten Union Polska sp. z o. o. ul. Straszewska 70, 62-100 Wągrowiec KWS Lochow Polska sp. z o. o. Kondratowice, ul. Słowiańska 5, 57-157 Prusy br- odmiana dwurzędowa, odniana browarna, Zimotrwałość - na podstawie Listy Opisowej Odmian COBORU Słupia Wielka, 2014. - odmiana wstępnie rekomendowana. R Tabela 5.2 Jęczmień ozimy. Wyniki ogólne doświadczeń. Rok zbioru 2014 Lp Karzniczka Cecha 1 2 3 4 5 6 a1 a2 o Stan roślin przed zimą(skala 9 ) 8,6 o o Stan roślin po zimie(skala 9 ) ) 7,9 Martwe rośliny (%) 2,5 Termin kłoszenia (dzień, m-c) 09.05. 09.05 Termin dojrzałości woskowej 01.07. 01.07. (dzień, m-c) Wysokość roślin ( cm ) 105 105 Wyleganie roślin w fazie 7 9,0 9,0 o dojrzałości mlecznej (skala 9 ) Wyleganie roślin przed 8 9,0 9,0 o zbiorem (skala 9 ) Porażenie przez choroby – 9 8,4 9,0 o mączniak (skala 9 ) 10 - rdza jęczmienia 7,5 9,0 11 -rynchosporioza 7,3 9,0 12 -plamistość siatkowa 7,8 9,0 Lisewo* a1 a2 Lubań* a1 a2 Radostowo* a1 a2 Wyczechy* a1 a2 9,0 8,5 9,0 9,0 9,0 7,6 9,0 8,8 0 0,7 0 0 10.05. 13.05. 14.05. 14.05. 09.05. 10.05. 10.05. 11.05. 15.06. 18.06. 03.07. 03.07. 23.06. 26.06. 22.06. 23.06. 121 113 68 67 114 111 110 113 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 8,2 8,3 6,9 7,0 9,0 9,0 7,7 8,7 9,0 9,0 8,5 9,0 9,0 9,0 5,8 9,0 9,0 9,0 9,0 8,0 8,1 9,0 8,4 8,4 8,0 7,9 7,0 9,0 9,0 9,0 9,0 7,7 8,1 9,0 7,9 8,5 13 -czarna plamistość 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 14 51,7 51,0(g) 51,9 54,8 54,1 55,5 54,4 56,6 46,8 49,1 13,8 14,1 12,8 (%) 98,8 94 13 14 14 12,2 12,3 12,9 13,1 109,1 27,7 30,3 85,2 95,9 70,3 78,1 Masa 1000 ziaren ( g) Wilgotność ziarna podczas 15 zbioru (%) 16 Plon ziarna (dt/ha) 88,6 o Wyniki średnie z wszystkich badanych odmian. Skala 9 : 9 - oznacza stan najkorzystniejszy, 1 - oznacza stan najmniej korzystny *Badania finansowane ze środków wyprzedzającego finansowania Schematu III Pomocy Technicznej realizowanej w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 oraz ze środków własnych Samorządu Województwa Pomorskiego 32 Tabela 5.3 Jęczmień ozimy. Warunki polowe doświadczeń. Rok zbioru: 2014 Miejscowość Powiat 1 Kompleks rolniczej przydatności gleby Klasa bonitacyjna gleby Ph gleby (w KCL) Przedplon Data siewu (dzień, m-c, rok) 2 Obsada nasion (szt/m ) Data zbioru (dzień, m-c, rok) N na poziomie a1 (kg/ha) N na poziomie a2 (kg/ha) P2O5(kg/ha) K2O(kg/ha) Karzniczka Lisewo* Lubań* Radostowo* Wyczechy* Słupsk 2 4 IIIa 6,2 Groch na nasiona 24.09.2013 400 21.07.2014 Malbork 3 2 I 5,6 Rzepak ozimy 26.09.2013 350 17.07.2014 Nawożenie mineralne ( kg/ha ) 60 100 40 100 Kościerzyna 4 9 V 5,99 Rzepak ozimy 01.10.2013 450 06.08.2014 Tczew 5 1 II 6,2 Rzepak ozimy 27.09.2013 350 18.07.2014 Człuchów 6 4 IIIa 6,03 Łubin wąskolistny 16.09.2013 400 11.07.2014 65 105 30 60 100 140 60 80 110 150 69 90 Ekolist Mikro Z 2l/ha Plonvit Z 2l/ha Tomar mix 2l/ha Kinto Duo 080 FS ( 200 ) Kinto Duo 080 FS ( 200 ) Kinto Duo 080 FS ( 200 ) Glean 75 WG (8) Kinto Duo 080 FS ( 200 ) Expert met ( 0,35 ) Hurler 200 EC 0,6 l/ha + Ghwastox 750 SL 1l/ha+ Foxtrot 069 EW 1 l/ha Chisel 75 WG ( 60 ) Galaper 200 EC Galmet 20 SG ( 0,4 + 20 ) Granstar Ultra SX 30 g/ha Hurler 200 EC 0,4 l/ha Granstar Ultra SX ( 60 g/ha ) 93 133 80 120 Nawożenie dolistne preparatami wieloskładnikowymi na poziomie a2(l/ha) Basfoliar Ex 3l/ha Środki ochrony roślin Zaprawa nasienna Herbicyd - jesień (nazwa,dawka/ha) (nazwa) Kinto Duo 080 FS ( 200 ) Komplet 500 SC Herbicyd - wiosna (nazwa,dawka/ha) A-cyper 100 EC ( 100 ) Karate Zeon ( 0,12 ) Insektycyd a1 + a2 Fury 100 EC ( 0,15 ) Cyperkil max ( 0,05 ) ( tylko na poziomie a2 ) Fungicyd – pierwszy zabieg (nazwa,dawka/ha) Fungicyd – drugi, trzeci zabieg (nazwa,dawka/ha) Regulator wzrostu (nazwa,dawka/ha) Tilt Turbo 575 EC ( 1,0 ) Bolt XL ( 0,5 ) Duet Star 334 SE ( 1,5 ) Reveller 280 SC ( 1,0 ) Moddus 250 EC ( 0,6 ) Chiffchaff 250 SC ( 0,6 ) Artea 330 EC ( 0,5 ) Acanto 250 S.C. ( 1,0 ) Sokół460 SL ( 0,6 ) Wirtuoz 520 EC ( 1,0 ) Chiffchaff 250 SC ( 0,4 ) Moddus 250 EC ( 0,3 ) 33 Tabela 5.4 Jęczmień ozimy. Stan roślin po zimie 2014 Lp. Odmiana Karzniczka Lisewo* Lubań* Radostowo* Wyczechy* Karzniczka Lisewo* Lubań* Radostowo* Wyczechy* Stan roślin po zimie 2014 ( skala9o). Poziom a1 Poziom a2 1 Souleyka 6,5 9,0 7,5 9,0 8,0 7,0 9,0 8 9 8 2 Titus 8,0 9,0 7,5 9,0 9,0 8,0 9,0 8 9 9 3 SU Melania 7,0 9,0 7,5 9,0 8,0 6,5 9,0 7,5 9 8 4 Lomerit 8,0 9,0 7,0 9,0 9,0 8,0 9,0 7,5 8,5 9 5 Maybrit 7,0 9,0 8,0 9,0 9,0 8,5 9,0 7,5 9 9 dw, br 6 Wintmalt 7,0 9,0 7,0 9,0 8,5 7,0 9,0 7,5 9 8,5 7 Metaxa dw 7,5 9,0 7,5 9,0 9,0 7,0 9,0 7,5 9 9 8 Antonella 8,5 9,0 8,0 8,0 9,0 9,0 9,0 7,5 9 9 9 Henriette 8,0 9,0 7,5 9,0 9,0 7,5 9,0 7,5 9 9 10 Holmes 9,0 9,0 7,5 9,0 9,0 8,5 9,0 7,5 9 9 11 KWS Meridian 9,0 9,0 7,0 9,0 9,0 9,0 9,0 8 9 9 12 Zenek 8,5 9,0 7,5 9,0 9,0 9,0 9,0 8 9 9 13 Kobuz 8,0 9,0 7,0 9,0 9,0 8,5 9,0 7,5 9 9 o Skala 9 : 9 - oznacza stan najkorzystniejszy, 1 - oznacza stan najmniej korzystny Tabela 5.5 Jęczmień ozimy . Plon ziarna odmian w miejscowościach ( % wzorca). Rok zbioru 2014 Radostowo* Wyczechy* Karzniczka Lisewo* Lubań* Radostowo* Wyczechy* Wzorzec, dt z ha Lubań* 1 Lisewo* Lp Odmiana Poziom a2 Karzniczka Poziom a1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 89,7 91,8 28,2 83,0 76,1 100,1 106,0 30,6 94,8 82,7 1 Souleyka 97 97 92 106 103 102 100 93 99 107 2 Titus 96 94 98 91 102 94 88 100 96 98 3 SU Melania 107 109 111 104 95 104 112 106 105 95 4 Lomerit 92 112 87 89 75 93 112 83 88 84 5 Maybrit 100 106 101 99 89 103 97 106 98 90 96 104 103 117 73 88 104 103 109 75 97 92 110 101 95 95 91 109 98 95 6 Wintmalt dw, br dw 7 Metaxa 8 Antonella 114 97 103 110 104 108 102 99 105 109 9 Henriette 92 99 89 94 98 95 103 90 104 94 10 Holmes 106 111 95 106 96 108 110 95 105 96 11 KWS Meridian 104 103 91 101 105 109 107 98 104 109 12 Zenek 96 109 109 112 101 95 109 106 106 101 13 Kobuz 88 99 91 103 68 91 102 101 98 73 Wzorzec: - Souleyka, Titus, SU Melania, dw, – odmiana dwurzędowa, br- odmiana browarna *Badania finansowane ze środków wyprzedzającego finansowania Schematu III Pomocy Technicznej realizowanej w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 oraz ze środków własnych Samorządu Województwa Pomorskiego 34 Tabela 5.6 Jęczmień ozimy. Plon ziarna odmian (% wzorca). Lata zbioru: 2012-2014 Poziom a1 Odmiana Lp. 1 Wzorzec, dt z ha 1 Souleyka 2 Titus 3 SU Melania 4 Lomerit 5 Maybrit 6 Poziom a2 2012 2013 2014 20132014 20122014 2012 2013 2014 20132014 20122014 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 62,2 64,9 73,7 69,3 66,9 67,5 70,8 82,8 76,8 73,7 100 95 100 98 98 100 96 101 99 99 101 96 98 103 94 98 104 101 92 92 104 92 95 97 98 94 99 Wintmalt dw, br 96 96 98 82 93 99 96 92 75 93 95 95 89 7 Metaxa dw 96 96 97 97 97 93 97 96 95 95 8 Antonella 98 101 106 104 102 102 104 105 105 104 9 Henriette 111 94 95 94 100 113 97 99 98 102 10 Holmes 108 96 104 100 103 97 99 105 102 100 11 KWS Meridian 108 101 102 101 104 109 101 107 104 106 12 Zenek 105 103 13 Kobuz 90 92 10 14 4 Liczba doświadczeń 5 5 10 14 4 5 5 Lp. Liczba lat badań Tabela 5.7 Jęczmień ozimy. Porażenie odmian przez ważniejsze choroby na przeciętnym poziomie agrotechniki - a1 (odchylenia od wzorca). Lata zbioru: 2014, 2012 – 2014 Odmiana Mączniak Rdza jęczmienia Rynchosporioza Plamistość siatkowana 2014 20122014 2014 20122014 2014 2012-2014 2014 8,5 8,4 8,5 8,5 8,0 8,0 7,3 20122014 7,3 Czarna plamistość 2014 20122014 9,0 8,8 1 Souleyka 4 0,1 2 Titus 2 0,1 0,1 0,0 0,2 0,0 3 SU Melania 1 -0,3 -0,1 0,3 -0,6 0,0 4 Lomerit 6 -0,1 5 Maybrit 5 -0,2 6 0,0 -0,3 0,1 0,1 -1,6 -1,4 0,9 0,3 0,0 -0,1 dw, br 0,1 -0,4 0,1 0,1 0,0 0,1 -0,2 -0,3 0,4 0,0 -0,1 0,4 0,4 0,2 0,5 -0,1 -0,1 0,0 0,0 -0,1 0,1 0,0 6 Wintmalt 7 Metaxa dw 4 0,1 0,0 -0,1 0,0 -0,0 -0,3 -0,1 0,0 0,0 -0,2 8 Antonella 3 -0,2 0,1 0,2 0,1 0,2 0,3 -0,2 0,0 0,0 0,0 9 Henriette 3 0,2 -0,1 0,2 0,2 -0,2 -0,4 0,1 0,1 0,0 -0,1 10 Holmes 3 0,2 -0,2 -0,2 0,0 -0,2 -0,6 -0,1 -0,3 0,0 -0,2 11 KWS Meridian 3 -0,2 -0,7 -0,1 -0,0 0,4 0,1 -0,2 -0,0 0,0 -0,1 12 Zenek 1 0,4 -0,1 0,4 -0,5 0,0 13 Kobuz 1 0,0 0,1 0,1 -0,3 0,0 Liczba doświadczeń 5 14 5 14 5 14 5 14 5 14 Wzorzec – 2014: - Souleyka, Titus, SU Melania; 2013: Souleyka, Nickela, Titus ; 2012 Souleyka, Maybrit , dw br : odmiana dwurzędowa; : odmiana przydatna na cele browarne. o Skala 9 : 9 - oznacza stan najkorzystniejszy, 1 - oznacza stan najmniej korzystny 35 Tabela 5.8 Jęczmień ozimy. Ważniejsze właściwości rolniczo-użytkowe odmian (odchylenia od wzorca). Lata zbioru: 2014, 2012 – 2014 o Lp. Odmiana Liczba lat badań Wyleganie (skala 9 ) w fazie przed zbiorem dojrzałości mlecznej 2014 2012-2014 2014 2012-2014 Wysokość roślin (cm) Masa 1000 ziaren (g) 2014 2012-2014 2014 2012-2014 8,7 107,3 92,8 53,5 53,6 0,1 0,1 0,3 -0,3 -0,1 -0,7 -0,4 -0,2 0,0 -0,4 -0,1 0,0 0,2 0,1 -0,0 -0,0 0,0 0,0 -0,5 -0,2 0,0 -0,5 -0,1 0,0 -0,3 -0,1 -0,3 -1,1 Poziom agrotechniki a2 -8,9 10,6 -3,7 2,0 -0,4 -16,0 -18,2 -8,7 -5,9 -4,2 0,7 -5,3 3,7 -3,7 -0,5 1,9 -1,5 -0,4 -7,8 -1,7 3,7 -1,5 -0,8 -2,1 -0,9 -5,8 -5,4 -0,5 Poziom agrotechniki a1 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 Wzorzec dt/ha Souleyka Titus SU Melania Lomerit Maybritbm Wintmalt dw, br Metaxa dw Antonella Henriette Holmes KWS Meridian Zenek Kobuz Wzorzec dt/ha 1 Souleyka 2 Titus 3 SU Melania 4 Lomerit 5 Maybrit 6 Wintmalt dw, br 7 Metaxa dw 8 Antonella 9 Henriette 10 Holmes 11 KWS Meridian 12 Zenek 13 Kobuz Liczba doświadczeń 4 2 1 6 5 6 4 3 3 3 3 1 1 4 2 1 6 5 6 4 3 3 3 3 1 1 9,0 8,9 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 -0,1 8,7 1,3 -11,0 -13,7 -4,4 -1,7 -4,9 2,5 0,3 -0,3 3,8 -1,3 -0,9 -1,1 -0,3 9,0 9,0 8,6 8,6 105,2 90,0 55,1 54,7 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 5 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 14 0,3 0,3 -0,5 -0,5 -0,2 0,2 0,1 -0,1 -0,2 -0,4 -0,0 -0,0 -0,8 5 0,1 -8,8 9,1 -2,7 2,4 2,0 -18,2 -20,0 -5,1 -3,7 -4,6 0,8 -3,8 2,6 5 -3,0 -0,1 1,4 -1,3 0,8 -6,8 -1,9 3,0 -2,0 -0,6 -1,3 -1,3 -6,0 -6,5 5 0,5 -0,3 -0,0 0,1 -0,1 -0,2 -0,2 -0,0 14 1,6 -10,4 -13,3 -1,9 -1,4 -4,1 2,5 14 0,1 -0,7 3,6 -1,7 -1,3 -1,3 -0,6 14 Wzorzec – 2014: - Souleyka, Titus, SU Melania; 2013: Souleyka, Nickela, Titus ; 2012 Souleyka, Maybrit , dw : odmiana dwurzędowa; br : odmiana przydatna na cele browarne. Skala 9o : 9 - oznacza stan najkorzystniejszy, 1 - oznacza stan najmniej korzystny Charakterystyka odmian jęczmienia ozimego wpisanych do krajowego rejestru w roku 2014 SU Vireni (d. AC 03/248/15) Odmiana dwurzędowa, typu pastewnego. Plenność na poziomie najlepszych odmian dwurzędowych. Przyrost plonu przy uprawie na wysokim poziomie agrotechniki przeciętny. Zimotrwałość prawie średnia. Odporność na plamistość siatkową, rynchosporiozę i ciemnobrunatną plamistość – średnia, na mączniaka prawdziwego i rdzę jęczmienia – dość mała. Rośliny średniej wysokości, o dużej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren bardzo duża, wyrównanie ziarna średnie, gęstość ziarna w stanie zsypnym i zawartość białka w ziarnie dość duże. Tolerancja na zakwaszenie gleby przeciętna. Reprezentant zachowującego: Saaten-Union Polska sp. z o.o. SU Elma (d. NORD 08076/138) Odmiana wielorzędowa, typu pastewnego. Plenność dobra do bardzo dobrej. Przyrost plonu przy uprawie na wysokim poziomie agrotechniki przeciętny. Zimotrwałość średnia. Odporność na mączniaka prawdziwego i ciemnobrunatną plamistość -dość duża, na plamistość siatkową, rdzę jęczmienia i rynchosporiozę – średnia. Rośliny średniej wysokości, o dość dużej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren i wyrównanie ziarna średnie, gęstość ziarna w stanie zsypnym dość mała, zawartość białka w ziarnie dość duża. Tolerancja na zakwaszenie gleby przeciętna. Zgłaszający: Saaten-Union Polska sp. z o.o. 36 Rozdział 6 Jęczmień jary 1.Uwagi ogólne W ostatnich latach do produkcji rolniczej wchodzą odmiany, które charakteryzują się wysokim plonowaniem. Dotąd wysoko plonowały głównie odmiany pastewne, jednak ten trend ulega zmianie. Zarejestrowane w ostatnich latach odmiany browarne osiągają bardzo dobre plony i dorównują odmianom pastewnym. Należy pamiętać, że najbardziej plenne odmiany browarne mogą być z powodzeniem uprawiane na paszę. W roku 2014 do Krajowego rejestru wpisano siedem nowych odmian jęczmienia jarego, w tym pięć odmian typu browarnego: Baryłka, KWS Dante, KWS Irina, Salome i SU Lolek, oraz dwie typu pastewnego: Podarek i Rubaszek. Trzy z nich pochodzą z polskiej hodowli, a pozostałe z hodowli niemieckiej. W roku 2013 skreślono dwie odmiany: pastewną Kirsty i browarną Jersey. Obecnie w Krajowym Rejestrze zarejestrowanych jest 65 odmian, w tym 35 typu browarnego i 30 typu pastewnego. Udział odmian zagranicznych w Krajowym Rejestrze jest wysoki i wynosi 58%. Doświadczenia porejestrowe z jęczmieniem jarym wykonano zgodnie z metodyką opracowaną przez COBORU. Odmiany zasiano w dwóch powtórzeniach, na dwóch poziomach agrotechnicznych: a1 –przeciętny a2- wysoki (zwiększone nawożenie azotowe o 40kg, stosowanie fungicydów i regulatorów wzrostu, stosowano dolistnie dokarmianie i zwalczano szkodniki). W 2014 roku doświadczenia z jęczmieniem jarym zostały założone w pięciu punktach doświadczalnych. Doświadczenia w Lisewie, Karzniczce, Wyczechach i Lubaniu zostały dofinansowane ze środków wyprzedzającego finansowania Schematu III Pomocy Technicznej realizowanej w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 oraz ze środków własnych Samorządu Województwa Pomorskiego. 2. Wyniki doświadczeń Przyrost plonu na wyższym poziomie agrotechnicznym wynosi średnio za ostatnie trzylecie 10,9 %. W roku 2014 uzyskano najwyższe plony w ostatnim trzyleciu. Najwyższe plony na obu poziomach agrotechnicznych uzyskano w Karzniczce (ponad 100 dt/ha), wysokie plony zebrano również w Wyczechach, Radostowie i Lisewie. W Lubaniu na glebach lekkich uzyskano również wysokie plony. W 2014 roku na intensywnym poziomie agrotechnicznym przyrost plonu w stosunku do przeciętnego poziomu wynosił: w Radostowie 8,9%, Lisewie 9,4%, Karzniczce 9,1%, Wyczechach 9,5% i w Lubaniu 9,4%. W ostatnim roku najwyżej plonowały odmiany: KWS Irina, KWS Dante, Penguin i Olympic. Na uwagę zasługują odmiany: KWS Olof i Soldo, które cechuje bardzo dobra plenność. Można stwierdzić duży spadek plonu u odmian: Ella, KWS Atrika i u odmiany Nagradowicki. Jeżeli chodzi o choroby, jęczmień jary najsilniej jest porażony plamistością siatkową. Zagrożenie tą chorobą wzrasta w lata chłodne i wilgotne. Przeciwko plamistości liści dostępne są skuteczne fungicydy. W tym roku z powodu suchego lata, liście roślin szybko zasychały, co spowodowało ograniczenie występowania chorób. 37 Lp. Odmiana 1 Rok wpisania do Krajowego Rejestru Odmian w Polsce Rok włączenia do LOZ Wartość bwowarna Tabela 6.1 Jęczmień jary. Odmiany badane. Rok zbioru: 2014 Adres jednostki zachowującej odmianę, a w przypadku odmiany zagranicznej - pełnomocnika w Polsce 2 3 4 5 1 Suweren 2010 2012 Hodowla Roślin Strzelce sp.z o.o.Grupa IHAR ul.Główna 20, 99-307 Strzelce 2 Iron 2011 2012 DANKO Hodowla Roślin sp.z o.o., Choryń, 64-000 Kościan 3 Soldo 2013 4 Olympic 2013 5 Nagradowicki 2006 2012 Poznańska Hodowla Roślin sp.z o.o. Tulce, ul.Kasztanowa 5, 63-004 Tulce 6 KWS Olof 2010 2012 KWS Lochow-Petkus Polska sp.z o.o. Kondratowice,ul. Słowiańska 5, 57-150 Prusy 7 Natasia 2011 2014 DANKO Hodowla Roślin sp.z o.o., Choryń , 64-000 Kościan 8 Ella 2012 2013 DANKO Hodowla Roślin sp.z o.o., Choryń, 64-000 Kościan 9 Kucyk 2012 DANKO Hodowla Roślin sp.z o.o., Choryń , 64-000 Kościan 10 Raskud 2012 Hodowla Roślin Smolice sp.z o.o.Grupa IHAR Smolice 146, 63-740 Kobylin 11 Penguin 2013 KWS Lochow-Petkus Polska sp.z o.o. Kondratowice,ul. Słowiańska 5, 57-150 Prusy 12 KWS Atrika 2013 KWS Lochow-Petkus Polska sp.z o.o. Kondratowice,ul. Słowiańska 5, 57-150 Prusy 13 Oberek 2013 Hodowla Roślin Strzelce sp.z o.o.Grupa IHAR ul.Główna 20, 99-307 Strzelce 14 Hajduczek 2013 Hodowla Roślin Strzelce sp.z o.o.Grupa IHAR ul.Główna 20, 99-307 Strzelce 15 KWS Irina 2014 6,80 KWS Lochow-Petkus Polska sp.z o.o. Kondratowice,ul. Słowiańska 5, 57-150 Prusy 16 KWS Dante 2014 6,10 KWS Lochow-Petkus Polska sp.z o.o. Kondratowice,ul. Słowiańska 5, 57-150 Prusy 17 Salome 2014 5,85 Saaten-Union Polska sp. z o.o. Wągrowiec, ul.Straszewska 70, 62-100 Wągrowiec 18 Rubaszek 2014 Hodowla Roślin Strzelce sp.z o.o.Grupa IHAR ul.Główna 20, 99-307 Strzelce 19 Podarek 2014 Hodowla Roślin Strzelce sp.z o.o.Grupa IHAR ul.Główna 20, 99-307 Strzelce Saaten-Union Polska sp. z o.o. Wągrowiec, ul.Straszewska 70, 62-100 Wągrowiec 6,55 RAGT Semences Polska sp. z o. o. ul. Sadowa 10A, 87-148 Łysomice Kol. 2, 4 i 5 – według „Listy odmian roślin rolniczych i warzywnych wpisanych do krajowego rejestru w Polsce” COBORU Słupia Wielka 2014 Wartość browarna na podstawie „Listy opisowej odmian 2014” COBORU. Wartość browarna: wyższe stopnie świadczą o lepszej ocenie; odmiany bez wskaźnika liczbowego są zaliczone do typu pastewnego. 38 Tabela 6.2 Jęczmień jary . Warunki polowe doświadczeń. Rok zbioru: 2014 Miejscowość Powiat Kompleks rolniczej przydatności gleby Klasa bonitacyjna gleby PH gleby w KCl Przedplon Data siewu (dzień, m-c, rok) 2 Obsada nasion (szt/m ) Data zbioru (dzień, m-c, rok) N na poziomie a1 (kg/ha) N na poziomie a2 (kg/ha) P2O5 (kg/ha) K2O (kg/ha) Nawożenie dolistne preparatami wieloskładnikowymi na poziomie a2 (l/ha) Zaprawa nasienna (nazwa) Herbicyd (nazwa, dawka/ha) Insektycyd (nazwa, dawka/ha) Fungicyd - pierwszy zabieg (nazwa, dawka/ha) Fungicyd - drugi zabieg (nazwa, dawka/ha) Regulator wzrostu (nazwa, dawka/ha) Karzniczka Lisewo Lubań Radostowo Wyczechy Słupsk Malbork Kościerzyna Tczew Człuchów 4 1 9 1 4 IIIa II V II IIIa 6,0 5,7 5,8 7,2 5,8 ziemniak burak cukrowy ziemniak burak cukrowy rzepak ozimy 02.04.2014 02.04.2014 04.04.2014 04.04.2014 21.03.2014 300 300 400 300 300 08.08.2014 09.08.2014 06.08.2014 13.08.2014 26.07.2014 90 60 104,5 60 100 130 100 144,5 100 140 70 70 38 60 69 100 100 75 160 - Basfoliar 36 Ex. 3l Ekolist Mikro Z 2l Plonvit Z 2l 90 Tomar Mix 2l Vitavax 200 FS 200g/100kg ZaprawaT 75DS/WS 200g/100kg Kinto Duo 080 FS 200ml/100kg Kinto Duo 080 FS 200ml/100kg Kinto Duo 080 FS 200ml/100kg Granstar Ultra 48g/ha Chwastox 750 SL 0,75l + Foxtrot 069 EW 1l Granstar Ultra SX 50 SG 40g Chwastox Extra 300 SL 3l + Hurler 200 EC 0,5l + Foxtrot 69 EW 1l Lintur 70 WG 150gr + Chwastox Ex. 1l + Puma Universal 1l - Karate Zeon 050 SC 0,12 l - - Cyperkil Max 0,05l Acanto 250 SC 1l Wirtuoz 520 EC 1l Galaper 200EC 0,4l + Galmet 20 SG 20g Wirtuoz 520 EC 1l Mondatak 450 EC 1l Galileo 250EC 1l Reveller 280 SC 1l Artea 330 EC 0,5l Reveller 280 SC 1l Sokół 450 EC 0,6l Moddus 250 EC 0,4l Chiffchaff 250 EC- 0,4l - Cuardo 250 EC 0,4l Moddus 250 EC 0,4l 39 Tabela 6.3 Jęczmień jary . Wyniki ogólne doświadczeń. Rok zbioru: 2014 Lp. Karzniczka Cecha a1 a2 Lisewo a1 a2 Lubań a1 Radostowo a2 a1 a2 Wyczechy a1 a2 1 Termin kłoszenia (dzień, m-c) 16.06 16.06 04.06 06.06 11.06 11.06 09.06 11.06 02.06 03.06 2 Termin dojrzałości woskowej (dzień, m-c) 20.07 20,07 16.07 19.07 10.07 10.07 18.07 21.07 08.07 09.07 3 Wysokość roślin (cm) 81,2 76,6 84,1 70,6 71,7 68,8 73,2 71,6 83,3 82,1 4 Wyleganie roślin w fazie dojrzałości o mlecznej (skala 9 ) 9,0 9,0 9,0 9,0 8,8 8,9 8,6 8,3 8,7 9,0 5 Wyleganie roślin przed zbiorem (skala 9 ) 9,0 9,0 9,0 9,0 7,5 7,8 8,6 8,3 5,9 6,3 6 Porażenie przez choroby (skala 9 ) 7 -Mączniak prawdziwy 8,8 9,0 9,0 9,0 7,8 9,0 9,0 9,0 8,5 9,0 8 -Rdza jęczmienia 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9 -Czarna plamistość 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 8,0 9,0 9,0 9,0 8,3 9,0 8,6 9,0 8,9 9,0 o o 10 -Rynchosporioza 11 -Plamistość siatkowa 8,7 9,0 6,7 9,0 7,6 9,0 7,4 9,0 8,1 9,0 12 Masa 1000 ziarn (g) 55,5 56,7 55,5 58,9 52,3 52,3 56,4 57,4 52,3 51,7 13 Wilgotność ziarna podczas zbioru (%) 12,1 11,9 12,4 12,7 13,8 13,7 14,0 14,0 13,3 13,6 101,8 111,8 82,3 87,7 57,5 61,0 84,9 94,8 93,9 98,5 14 Plon ziarna (dt z ha) o Wyniki średnie z wszystkich badanych odmian. Skala 9 : - wyższa wartość oznacza ocenę korzystniejszą. Tabela 6.4 Jęczmień jary. Plon ziarna odmian w miejscowościach (% wzorca). Rok zbioru: 2014 95 103 97 105 91 93 92 97 92 88 102 103 86 89 110 107 99 97 94 94 94 99 106 101 87 101 108 101 94 94 106 99 95 94 109 104 103 100 98 103 103 100 92 102 97 95 96 93 102 96 98 96 108 106 103 104 97 Wyczechy* 97 100 96 107 93 108 106 102 103 105 124 101 102 70 116 118 84 95 96 112,7 Radostowo 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 97 102 103 100 100 97 99 104 101 107 102 96 90 109 108 94 100 98 94,4 Lubań* 98 103 104 103 95 105 102 98 96 94 96 93 94 95 105 99 99 101 93 87,6 Lisewo* 90 Iron Soldo Olympic Nagradowicki KWS Olof Natasia Ella Kucyk Raskud Penguin KWS Atrika Oberek Hajduczek KWS Irina KWS Dante Salome Rubaszek Podarek 56,9 Karzniczka* 1 Wzorzec, dt z ha Wyczechy* 82,1 Odmiana Radostowo Lisewo* 103,7 Suweren Lp. Poziom a2 Lubań* Karzniczka* Poziom a1 89,0 60,2 95,8 99,0 97 97 98 94 98 103 102 96 97 96 97 105 98 106 98 95 91 102 104 97 97 95 101 100 102 96 108 109 105 103 105 118 102 101 70 111 113 88 96 101 99 99 104 90 103 94 97 93 94 105 101 88 91 109 108 102 102 101 102 102 102 89 102 105 95 95 93 104 102 97 91 106 101 105 105 100 Wzorzec: 2014 - Suweren, Iron, Soldo, Olympic. *Badania finansowane ze środków wyprzedzającego finansowania Schematu III Pomocy Technicznej realizowanej w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 oraz ze środków własnych Samorządu Województwa Pomorskiego 40 Tabela 6.5 Jęczmień jary. Plon ziarna odmian (% wzorca). Lata zbioru: 2014, 2013, 2012 Poziom a1 Lp. Odmiana Wzorzec, dt z ha 2012 2013 2014 73,1 66,2 84,9 75,6 Poziom a2 2013-2014 2012-2014 2012 2013 2014 2013-2014 2012-2014 74,7 80,5 73,2 91,3 82,3 81,7 1 Suweren 102 95 95 95 97 99 93 96 94 96 2 Iron 105 101 101 101 102 106 103 101 102 103 3 Soldo 103 101 102 100 102 101 4 Olympic 101 104 103 104 102 103 5 Nagradowicki 100 101 93 97 98 102 100 92 96 98 6 KWS Olof 103 103 101 102 102 105 100 102 101 103 7 Natasia 103 100 101 101 101 102 101 100 100 101 8 Ella 108 107 99 103 104 108 104 97 100 103 9 Kucyk 100 98 97 98 98 99 98 98 98 98 10 Raskud 95 95 95 95 95 99 96 95 96 97 11 Penguin 104 106 105 102 106 104 12 KWS Atrika 109 99 103 105 100 102 13 Oberek 97 94 96 96 96 96 14 Hajduczek 100 89 94 101 89 94 15 KWS Irina 109 107 16 KWS Dante 106 106 17 Salome 97 100 18 Rubaszek 99 101 19 Podarek 96 99 Liczba doświadczeń 5 5 5 10 15 5 5 5 10 15 Wzorzec: 2013, 2014- Suweren, Iron, Soldo, Olympic, 2012- Blask, Conchita, Suweren, Iron 41 Lp. Odmiana Liczba lat badań Tabela 6.6 Jęczmień jary. Porażenie odmian przez ważniejsze choroby na poziomie agrotechniki - a1 (odchylenia od wzorca). Lata zbioru: 2014, 20122014 Wzorzec, (skala 9o) 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 Suweren Iron Soldo Olympic Nagradowicki KWS Olof Natasia Ella Kucyk Raskud Penguin KWS Atrika Oberek Hajduczek KWS Irina KWS Dante Salome Rubaszek Podarek Liczba doświadczeń 5 4 2 2 5 5 5 4 3 3 3 3 2 2 2 2 1 1 1 Mączniak Rdza jęczmienia Czarna plamistość Rynchosporioza Plamistość siatkowa 2014 20122014 2014 20122014 2014 20122014 2014 2012-2014 2014 20122014 8,3 8,0 9,0 8,4 - - 8,4 8,2 7,6 7,7 -0,3 0,1 0,1 0,1 0,2 0,2 0,1 0,2 0,4 -0,4 -0,1 0,4 -0,3 0,4 0,4 0,4 -0,2 0,4 -0,4 -0,3 -0,4 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,3 -0,1 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 -0,0 -0,0 -0,0 0,1 0,2 0,2 -0,2 0,1 0,2 0,1 0,1 -0,0 0,2 -0,0 0,2 0,2 -0,0 -0,3 0,1 -0,1 0,0 0,2 -0,1 0,0 -0,0 -0,4 0,6 0,4 0,8 0,5 0,2 0,4 -0,1 0,2 -1,0 0,3 -0,1 0,0 0,5 0,6 -0,2 0,1 3 11 0 5 0 0 4 11 5 15 0,4 0,4 0,1 0,4 0,4 -0,1 -0,2 0,0 0,1 -0,5 -0,2 -0,2 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,2 0,1 -0,1 0,1 0,1 0,1 -0,0 0,3 -0,1 0,6 0,3 0,0 Wzorzec: 2013, 2014 - Suweren, Iron, Soldo, Olympic, 2012- Blask, Conchita, Suweren, Iron. Wyniki pochodzą tylko z tych doświadczeń, w których dana choroba wystąpiła; wyższa wartość oznacza ocenę korzystniejszą Liczba doświadczeń dla okresu 2012-2014 odnosi się do odmian badanych trzy lata, dla badanych dwa lata jest odpowiednio mniejsza. 42 Tabela 6.7 Jęczmień jary . Ważniejsze właściwości rolniczo-użytkowe odmian (odchylenia od wzorca). Lata zbioru: 2014, 2012- 2014 Wyleganie (skala 9o) Lp. Odmiana Liczba lat badań Wzorzec w fazie dojrzałości przed zbiorem mlecznej 201220122014 2014 2014 2014 Poziom agrotechniki a1 8,4 8,2 7,5 7,7 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 Suweren Iron Soldo Olympic Nagradowicki KWS Olof Natasia Ella Kucyk Raskud Penguin KWS Atrika Oberek Hajduczek KWS Irina KWS Dante Salome Rubaszek 5 4 2 2 5 5 5 4 3 3 3 3 2 2 2 2 1 1 -1,6 0,6 0,6 0,4 0,6 0,3 0,3 0,6 -0,4 -0,3 0,4 0,3 0,6 0,6 0,6 0,6 0,6 0,6 19 Podarek 1 0,4 5 4 2 2 5 5 5 4 3 3 3 3 2 2 2 2 1 1 1 8,7 -0,5 0,3 0,3 -0,0 0,3 0,3 0,3 0,1 -0,2 -0,2 -0,7 0,1 0,3 -0,2 0,1 0,1 0,1 0,3 0,1 3 Wzorzec Suweren 1 Iron 2 Soldo 3 Olympic 4 Nagradowicki 5 KWS Olof 6 Natasia 7 Ella 8 Kucyk 9 10 Raskud 11 Penguin 12 KWS Atrika 13 Oberek 14 Hajduczek 15 KWS Irina 16 KWS Dante 17 Salome 18 Rubaszek 19 Podarek Liczba doświadczeń -1,2 0,7 0,4 0,1 0,5 0,5 -0,4 -0,6 -1,7 0,7 0,8 0,2 0,7 -0,5 -1,3 0,3 -0,8 -0,7 -1,7 -0,3 0,8 0,0 0,5 -0,3 -0,3 0,7 -1,4 0,6 0,1 -0,3 -0,2 0,4 -0,6 -0,8 -0,5 Poziom agrotechniki a2 8,3 7,7 7,8 -1,0 -1,4 -1,4 0,6 0,6 0,7 0,5 0,3 -0,1 0,6 -0,1 0,0 0,1 -0,1 0,4 -1,2 -0,3 0,0 0,1 0,1 -0,7 -0,4 -0,6 -0,6 -0,7 -0,8 -1,9 -0,0 0,6 -0,7 -0,2 -0,0 -0,9 0,6 -0,7 9 3 10 Wysokość roślin (cm) Masa 1000 ziarn (g) 2014 20122014 2014 20122014 78,7 70,2 50,7 47,9 6,4 -0,5 -2,1 -3,8 2,2 0,4 -1,2 3,8 9,2 3,4 2,0 2,7 -0,4 -6,0 -5,0 -3,5 -5,2 -5,7 4,3 -0,4 -2,5 -1,9 6,0 -1,5 -4,7 -1,6 2,3 3,1 0,6 1,4 -1,8 1,1 4,4 1,7 0,5 -0,1 -0,9 -3,3 -2,1 -1,2 3,0 0,4 -0,9 3,3 5,8 3,0 3,5 74,3 7,0 -2,2 -2,2 -2,5 1,4 -1,2 -2,1 2,6 9,8 3,9 3,2 1,4 -2,7 -5,0 -5,1 -3,7 -6,5 -5,4 2,6 5 -4,3 0,1 2,9 3,5 1,1 2,5 2,1 67,4 4,6 -1,4 2,1 -0,0 -0,4 3,4 6,5 3,2 15 55,0 -3,0 -2,2 6,5 -1,3 -4,8 -1,8 2,4 3,1 0,6 1,6 -1,5 1,8 4,6 1,8 0,7 -0,5 -0,1 -2,9 2,3 5 51,0 -2,5 -1,3 -4,1 0,1 3,0 2,8 1,1 2,3 14 Wzorzec: 2013, 2014 - Suweren, Iron, Soldo, Olympic, 2012- Blask, Conchita, Suweren, Iron. Wyleganie: wyniki pochodzą tylko z tych doświadczeń w których miało ono miejsce; wyższa wartość oznacza ocenę korzystniejszą 43 Charakterystyka odmian jęczmienia jarego wpisanych do krajowego rejestru w roku 2014 KWS Irina (d. KWS 09/320) Odmiana typu browarnego, o wartości browarnej dobrej do bardzo dobrej. Odporność na mączniaka prawdziwego – dość duża, na plamistość siatkową, rdzę jęczmienia, rynchosporiozę i ciemnobrunatną plamistość – średnia. Rośliny o przeciętnej wysokości i o dość dużej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania przeciętny. Masa 1000 ziaren średnia, zawartość białka w ziarnie i wyrównanie ziarna – średnie. Plenność dobra. zgłaszający: KWS Lochow Polska sp. z o.o. Salome (d. NORD 08/2413) Odmiana typu browarnego, o dobrej wartości browarnej. Odporność na ciemnobrunatną plamistość – dość duża, na mączniaka prawdziwego, plamistość siatkową, rdzę jęczmienia i rynchosporiozę – średnia. Rośliny o dość niskie, o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania przeciętny. Masa 1000 ziaren średnia, zawartość białka w ziarnie i wyrównanie ziarna – średnie. Plenność dobra do bardzo dobrej. zgłaszający: Saaten-Union Polska sp. z o.o. KWS Dante (d. KWS 10/206) Odmiana typu browarnego, o dobrej wartości browarnej. Odporność na mączniaka prawdziwego, rdzę jęczmienia i ciemnobrunatną plamistość – dość duża, na plamistość siatkową i rynchosporiozę – średnia. Rośliny dość niskie, o dość dużej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania przeciętny. Masa 1000 ziaren dość mała, zawartość białka w ziarnie i wyrównanie ziarna – średnie. Plenność dobra do bardzo dobrej. zgłaszający: KWS Lochow Polska sp. z o.o. SU Lolek (d. AC 05/565/146) Odmiana typu browarnego, o wartości browarnej dobrej do bardzo dobrej. Odporność na mączniaka prawdziwego, plamistość siatkową, rdzę jęczmienia, rynchosporiozę i ciemnobrunatną plamistość – średnia. Rośliny dość niskie, o dość dużej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania przeciętny. Masa 1000 ziaren dość duża, zawartość białka w ziarnie i wyrównanie ziarna – średnie. Plenność dobra. zgłaszający: Saaten-Union Polska sp. z o.o. Baryłka (d. STH 8411) Odmiana typu browarnego, o wartości browarnej dobrej do bardzo dobrej. Odporność na mączniaka prawdziwego, rdzę jęczmienia, rynchosporiozę i ciemnobrunatną plamistość – średnia, na plamistość siatkową – dość mała. Rośliny dość niskie, o dość dużej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania przeciętny. Masa 1000 ziaren dość mała, zawartość białka w ziarnie duża, wyrównanie ziarna – średnie. Plenność dobra. zgłaszający: Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR Rubaszek (d. RAH 197/08) Odmiana typu pastewnego. Plenność dobra. Odporność na mączniaka prawdziwego, plamistość siatkową, rdzę jęczmienia, rynchosporiozę i ciemnobrunatną plamistość – średnia. Rośliny dość niskie o dość dużej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren dość mała, wyrównanie ziarna i zawartość białka w ziarnie średnia. zgłaszający: „Hodowla Roślin Smolice sp. z o.o. Grupa IHAR” Podarek (d. STH 8711) Odmiana typu pastewnego, Plenność dość dobra na przeciętnym poziomie agrotechniki (a1), dobra do bardzo dobrej na wysokim (a2). Odporność na plamistość siatkową – dość duża, na mączniaka prawdziwego, rdzę jęczmienia, rynchosporiozę i ciemnobrunatną plamistość – średnia. Rośliny o dość wysokie, o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia dość późny, dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren dość dużą, wyrównanie ziarna średnie, zawartość białka w ziarnie dość duża. zgłaszający: Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR 44 Rozdział 7 Pszenżyto ozime Uwagi ogólne Prowadzone w 2014 roku doświadczenia z pszenżytem ozimym zlokalizowane były w pięciu punktach doświadczalnych: Radostowo, Dębina, Lubań, Karzniczka i Wyczechy. Doświadczenia w Karzniczce, Wyczechach i Lubaniu zostały sfinansowane ze środków wyprzedzającego finansowania Schematu III Pomocy Technicznej realizowanej w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 oraz ze środków własnych Samorządu Województwa Pomorskiego. Oceniano w nich 22 odmiany wg jednolitej metodyki COBORU. Były to doświadczenia dwuczynnikowe: odmiany x poziomy agrotechniki (oznaczone symbolami a 1 – przeciętny oraz a2 – intensywny). Podstawowe zabiegi agrotechniczne na obu poziomach były jednakowe. Wyższy poziom agrotechniki (a2) to większe od podstawowego o 40 kg/ha nawożenie azotowe, dolistne nawożenie mikroelementami, co najmniej 2 zabiegi ochrony przed chorobami oraz zastosowanie środka zapobiegającemu wyleganiu roślin. Stosowanie środków ochrony roślin było zgodne z zaleceniami IOR-u. Szczegółowe dane dotyczące zabiegów agrotechnicznych w poszczególnych punktach doświadczalnych podano w tabeli 2. Doświadczenia założono w optymalnym terminie agrotechnicznym. Wegetacja w okresie jesiennym w sprzyjających warunkach. Zima krótsza i łagodniejsza niż zwykle, nie wpłynęła ujemnie na przezimowanie roślin. Wiosenny okres wegetacji z krótkimi na ogół okresami niedoborów wody, nie mającymi wpływu na plon ziarna. Okres dojrzewania i zbioru z dobrą pogodą, jedynie w Wyczechach burzowy ulewny deszcz w dniu 7.07 (56,7 mm) spowodował wylegnięcie roślin. 2. Wyniki doświadczeń Plony odmian pszenżyta w 2014 we wszystkich punktach były rekordowe lub znacznie powyżej średnich z lat ubiegłych. Wyższy poziom agrotechniki (a2 )skutkował wzrostem plonu średnio o 12,4 q/ha; najwyższy był w Radostowie i Dębinie , znacznie niższy w pozostałych punktach. Spośród odmian ocenianych w 2014 r najlepiej plonowało Algoso (drugi rok z rzędu) oraz Tulus, KWS Trisol i Pizarro (najlepsze w ocenie trzyletniej). Ziarno ze zbioru w roku 2013 charakteryzowało się wysokim ciężarem jednostkowym. Spośród badanych odmian Borowik, Algoso i KWS Trisol wyróżniały się najwyższą masą 1000 ziaren. Porażenie przez choroby w 2013 roku było na poziomie lat ubiegłych. We wszystkich punktach wystąpiła septorioza liści, w trzech septorioza plew, oraz w dwóch rdza brunatna. Wyleganie roślin przed zbiorem niewielkie. Szczegółowe wyniki doświadczeń zamieszczono w tabelach od 7.4 do 7.10. 45 Lp. Odmiana Zimotrwałość o ( skala 9 ) Tabela 7.1 Pszenżyto ozime. Odmiany badane. Rok zbioru: 2014 1 Rok Rok wpisu włączenia do KRO do LOZ w Polsce 2 3 1 Fredro 4,5 2010 2012 2 Tomko 6,5 2012 2014R 3 Wiarus kr 6,5 2012 4 Palermo 6 2013 5 Algoso 4 2007 2010 6 Sorento 4 2002 2005 7 Borwo kr 5,5 2008 2012 8 Grenado kr 5,5 2007 9 Pigmej kr 5 2008 10 Pizarro 5 2008 2012 11 Tulus 4 2009 2012 3,5 2011 13 Bereniko 3 2011 14 Borowik 5,5 2011 15 KWS Trisol 3,5 2011 16 Maestozo 4 2011 17 Mikado kr 5 2011 18 Amorozo 4 2012 19 Subito 5,5 2012 20 Torino 3,5 2012 21 Twingo kr 6 2012 22 Transfer 6,5 2013 12 Agostino kr 2014 Adres jednostki zachowującej odmianę, a w przypadku odmiany zagranicznej - pełnomocnika w Polsce 4 DANKO Hodowla Roślin sp. z o. o. Choryń 27, 64-022 Kościan Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. ul. Główna 20 , 99-307 Strzelce Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. ul. Główna 20 , 99-307 Strzelce DANKO Hodowla Roślin sp. z o. o. Choryń 27, 64-022 Kościan DANKO Hodowla Roślin sp. z o. o. Choryń 27, 64-022 Kościan DANKO Hodowla Roślin sp. z o. o. Choryń 27, 64-022 Kościan Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. ul. Główna 20 , 99-307 Strzelce DANKO Hodowla Roślin sp. z o. o. Choryń 27, 64-022 Kościan Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. ul. Główna 20 , 99-307 Strzelce DANKO Hodowla Roślin sp. z o. o. Choryń 27, 64-022 Kościan Saaten Union Polska sp. z o. o. ul. Straszewska 70, 62-100 Wągrowiec Lantmännen SW Seed Sp. z o.o., ul. Głowackiego 1a 05-822 Milanówek DANKO Hodowla Roślin sp. z o. o. Choryń 27, 64-022 Kościan Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. ul. Główna 20 , 99-307 Strzelce KWS Lochow Polska sp. z o. o. Kondratowice, ul. Słowiańska 5, 57-157 Prusy DANKO Hodowla Roślin sp. z o. o. Choryń 27, 64-022 Kościan DANKO Hodowla Roślin sp. z o. o. Choryń 27, 64-022 Kościan Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. ul. Główna 20 , 99-307 Strzelce DANKO Hodowla Roślin sp. z o. o. Choryń 27, 64-022 Kościan DANKO Hodowla Roślin sp. z o. o. Choryń 27, 64-022 Kościan DANKO Hodowla Roślin sp. z o. o. Choryń 27, 64-022 Kościan Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. ul. Główna 20 , 99-307 Strzelce KOL. 2 i 5 według „Listy odmian roślin rolniczych i warzywnych wpisanych do krajowego rejestru w Polsce” COBORU Słupia Wielka 2014 kr odmiany genetycznie krótkosłome, LOZ – odmiana zalecana do uprawy na obszarze województwa pomorskiego. 46 Tabela 7.2 Pszenżyto ozime. Warunki polowe doświadczeń. Rok zbioru: 2014 Miejscowość Powiat Kompleks rolniczej przydatności gleby Klasa bonitacyjna gleby PH gleby w KCl Przedplon Data siewu (dzień, m-c, rok) 2 Obsada nasion (szt/m ) Data zbioru (dzień, m-c, rok) Dębina Karzniczka Lubań Radostowo Wyczechy Malbork Słupsk Kościerzyna Tczew Człuchów Pszenny dobry Żytni bardzo dobry Zbożowo pastewny słaby Pszenny dobry Żytni bardzo dobry II IIIa V IIIa IIIa 6,28 6,2 5,99 6,2 6,03 Rzepak ozimy Groch siewny Rzepak ozimy Rzepak ozimy Łubin wąskolistny 03.10.2013 25.09.2013 01.10.2013 27.09.2013 21.09.2013 400 400 450 350 400 05.08.2014 27.07.2014 06.08.2014 30.07.2014 30.07.2014 N na poziomie a1 (kg/ha) 136 120 65 120 110 N na poziomie a2 (kg/ha) 177 160 105 160 150 P2O5 (kg/ha) 70 80 30 60 69 K2O (kg/ha) 120 Nawożenie dolistne preparatami wieloskładnikami na poziomie a2 Zaprawa nasienna (l/ha) (nazwa) Herbicyd (nazwa,dawka/ha) Insektycyd (nazwa,dawka/ha) Fungicyd - pierwszy zabieg na poziomie a2 (nazwa,dawka/ha) Fungicyd – drugi i trzeci zabieg na poziomie a2 Regulator wzrostu na poziomie a2 (nazwa,dawka/ha) (nazwa,dawka/ha) Celest trio Sekator 125 OD 0,15l Esteron 600 EC 0,45 l 120 50 80 90 Plonvit Cu 2l/ha Yara Vita Zboże 2kg/ha Ekolist Mikro Z 2l/ha Univit 2 l TOMAR MIX 2kg Kinto Duo 080 FS Kinto duo 080 FS Kinto Duo 080 FS 200ml/100kg Kinto Duo 080 FS 200ml/100kg Jesień Alister Grande 190 1 l/ha Chisel 75 WG 60g Galaper 200 EC 0,4l Galmet 20 SG 20g Jesień Glean 75 WG 8 g/ha Jesień Expert Met 56WG 0,35 kg/ha Wiosna Granstar Ultra SX 30 g/ha Wiosna Granstar Ultra 60g/ha Hurler 200 EC 0,4 l/ha A-cyper 100 EC 0,1 l/ha Karate Zeon 050 SC 0,12l/ha Wirtuoz 520 EC 1l Tilt Turbo 575 EC - 1l Reveller 280 SC 1l Duett Star 334 SE- 1l Stabilan 750 SL 1l Moddus 250 EC 0,2l Moddus 200EC 0,4 l Artea 330 EC 0,5 l/ha Fury 100 EC 0,15l Wirtuoz 520 EC 1 l/ha Reveller 280SC 1 l/ha Chiffchaf 250 EC 0,4 l/ha Sokół 460 SL 0,6 Wirtuoz 520 EC 1l Stabilan 750 SL 1l Moddus 250 EC 0,5l 47 Tabela 7.3 Pszenżyto ozime . Wyniki ogólne doświadczeń. Rok zbioru: 2014 Dębina Lp. Cecha 1 a1 Stan roślin przed zimą Karzniczka a1 a1 a1 a1 Radostowo a2 a1 a2 Wyczechy a1 a2 0 (skala 9 ) 9 8,3 9 9 9 0 (skala 9 ) 9 7,9 8,8 9 8,9 (%) 0 0 0 0 0 2 Stan roślin po zimie 3 Martwe rośliny 4 Termin kłoszenia (dzień, m-c) 22.5 23.05 19.05 19.05 14.05 14.05 21.05 22.05 23.05 23.05 5 Termin dojrzałości woskowej (dzień, m- c) 14.07 14.07 19.07 19.07 20.07 20.07 11.07 16.07 17.07 18.07 6 Wysokość roślin 115,3 109,4 122,5 123,3 91,8 93,3 130,4 124,4 117,4 110,3 7 Wyleganie roślin w fazie dojrz. mlecznej (skala 90) 9 9 8,5 8,3 9 9 8,8 7,9 8,2 8,4 8,9 8,8 7,3 6,7 9 9 8,5 7,4 3,5 3,0 9 9 7,5 8,3 8,6 8,9 8,6 9 8,8 8,8 8 (cm) Wyleganie roślin przed zbiorem (skala90) (skala 90) Porażenie przez choroby : 9 - mączniak 10 - rdza brunatna 6,7 9 9 9 9 9 8,6 9 9 9 11 - septorioza liści 6,4 9 6,8 7,7 8,2 8,6 7,1 9 5,8 7,5 12 - septorioza plew 7,3 8,8 7,3 8,3 9 9 9 9 6,4 6,7 13 - rynchosporioza 9 9 9 9 9 9 9 9 5,6 6,5 14 - fuzarioza kłosów 9 9 9 9 9 9 7,5 9 5,8 6,1 15 - choroby podstawy źdźbła 9 9 7,2 8,5 9 9 9 9 5,5 6,2 16 Masa 1000 ziaren (g) 49,8 51,6 49,1 51,6 49,4 53 47,0 50,2 50,1 51,6 17 Wilgotność ziarna podczas zbioru (%) 12,5 12,7 12,8 12,8 15,3 15,4 11,6 12,1 11,5 11,8 (dt z ha) 108 126,3 114,8 122,5 60,2 64,4 108,9 132,1 122,4 130,9 18 Plon ziarna Wyniki średnie z wszystkich badanych odmian, a1 – przeciętny poziom agrotechniki; a2 – wysoki poziom agrotechniki 0 Skala 9 : 9 – oznacza stan najkorzystniejszy, 1- oznacza stan najmniej korzystny 48 Lubań Tabela 7.4 Pszenżyto ozime. Stan roślin po zimie 2014 Stan roślin po zimie (skala 90) Lubań* Karzniczka* Radostowo Wyczechy* Dębina Lubań* Karzniczka* Radostowo Wyczechy* Poziom a2 Dębina Poziom a1 1 Fredro 9 8 8 9 9 9 8,5 8 9 9 2 Tomko 9 9 8 9 9 9 9 7,5 9 9 3 Wiarus kr 9 8,5 7,5 9 9 9 9 7,5 9 9 4 Palermo 9 9 7,5 9 8,5 9 9 7 9 8,5 5 Algoso 9 9 7 9 8,5 9 9 7 9 9 6 Sorento 9 8 8 9 8,5 9 9 8 9 9 7 Borwo kr 9 9 8 9 9 9 9 8 9 9 8 Grenado kr 9 8,5 7,5 9 9 9 9 7 9 9 9 Pigmej kr 9 9 8,5 9 9 9 9 8,5 9 9 10 Pizarro 9 9 8 9 8,5 9 9 7,5 9 8 11 Tulus 9 9 9 9 9 9 9 8 9 9 12 Agostino kr 9 9 8,5 9 9 9 9 8 9 9 13 Bereniko 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 14 Borowik 9 8,5 8 9 9 9 8,5 7,5 9 9 15 KWS Trisol 9 8,5 9 9 9 9 9 9 9 9 16 Maestozo 9 8,5 7 9 9 9 9 7 9 9 17 Mikado kr 9 8 8,5 9 9 9 8,5 8 9 9 18 Amorozo 9 8,5 8,5 9 9 9 8,5 8,5 9 9 19 Subito 9 8,5 8,5 9 9 9 9 8,5 9 9 20 Torino 9 8,5 7 9 9 9 9 7 9 9 21 Twingo kr 9 8,5 7,5 9 8,5 9 9 7 9 8,5 22 Transfer 9 8,5 7,5 9 9 9 9 7 9 9 Lp. Odmiana Wzorzec: - Fredro, Tomko, Wiarus, Palermo *Badania finansowane ze środków wyprzedzającego finansowania Schematu III Pomocy Technicznej realizowanej w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 oraz ze środków własnych Samorządu Województwa Pomorskiego kr odmiana krótkosłoma 49 Tabela 7.5 Pszenżyto ozime. Plon ziarna odmian w miejscowościach (% wzorca). Rok zbioru: 2014 Wzorzec, dt z ha Lubań* Radostowo Wyczechy* Dębina Karzniczka * Lubań* Radostowo Wyczechy* 1 Karzniczka* Lp Odmiana Poziom a2 Dębina Poziom a1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 103,4 117,8 58,9 98,8 123,2 121,6 123,9 63,0 126,7 131,8 1 Fredro 110 100 101 103 98 109 99 99 103 99 2 Tomko 104 102 106 115 102 99 98 106 102 100 3 Wiarus kr 79 102 90 78 101 84 100 93 93 103 4 Palermo 107 96 103 104 99 108 103 101 102 99 5 Algoso 109 106 115 121 99 110 106 115 123 106 6 Sorento 108 98 106 116 101 106 97 105 111 97 7 Borwo kr 100 97 89 124 97 95 96 89 103 98 8 Grenado kr 103 94 94 78 111 104 95 93 91 106 9 Pigmej kr 102 99 94 125 94 97 102 95 103 106 10 Pizarro 121 91 114 120 98 112 91 112 109 94 11 Tulus 104 107 105 118 104 104 106 108 109 104 12 Agostino kr 107 97 98 118 101 96 99 106 103 96 13 Bereniko 105 97 112 112 96 111 99 109 105 95 14 Borowik 105 99 111 128 95 108 99 105 117 97 15 KWS Trisol 114 102 114 105 104 108 103 112 100 90 16 Maestozo 97 104 87 123 105 99 104 88 104 107 17 Mikado kr 95 104 93 96 100 100 105 98 107 96 18 Amorozo 106 90 103 107 94 104 97 107 101 99 19 Subito 113 88 114 111 89 112 94 113 103 88 20 Torino 109 92 93 114 99 104 100 92 107 104 21 Twingo kr 109 97 90 114 108 110 98 91 98 101 22 Transfer 91 84 117 96 91 105 85 112 101 98 Wzorzec: - Fredro, Tomko, Wiarus, Palermo *Badania finansowane ze środków wyprzedzającego finansowania Schematu III Pomocy Technicznej realizowanej w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 oraz ze środków własnych Samorządu Województwa Pomorskiego kr odmiana krótkosłoma 50 Tabela 7.6 Pszenżyto ozime. Plon ziarna odmian (% wzorca). Lata zbioru: 2012-2014 Poziom a1 Lp. Odmiana Poziom a2 2012 2013 2014 20132014 20122014 2012 2013 2014 20132014 20122014 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Wzorzec, dt z ha 75,5 86,6 100,4 93,5 87,5 86,0 97,6 113,4 91,8 91,8 1 Fredro 108 109 102 105 106 108 109 102 106 106 2 Tomko 106 105 106 106 100 103 3 Wiarus kr 97 91 94 94 95 94 4 Palermo 5 Algoso 85 111 109 110 102 91 109 112 112 105 6 Sorento 102 111 105 108 106 106 109 103 107 106 7 Borwo kr 113 88 102 95 100 107 91 97 94 98 8 Grenado kr 89 97 93 92 98 95 9 Pigmej kr 110 85 103 94 99 108 89 101 95 99 10 Pizarro 109 110 107 108 109 108 106 103 105 106 11 Tulus 105 104 108 106 106 109 103 106 105 106 12 Agostino kr 86 101 104 103 98 85 101 99 100 95 13 Bereniko 14 Borowik 100 107 106 107 105 100 112 105 109 106 15 KWS Trisol 92 101 107 104 101 93 98 101 100 98 16 Maestozo 93 98 104 101 99 92 99 102 101 98 17 Mikado kr 107 98 98 98 101 109 105 102 104 105 18 Amorozo 103 99 101 104 101 103 19 Subito 99 101 100 96 101 98 20 Torino 103 102 102 100 102 101 21 Twingo kr 90 105 98 93 101 97 22 Transfer 1 Liczba doświadczeń 101 103 103 103 93 5 5 5 99 10 15 5 5 5 10 15 Wzorzec: 2014 Fredro, Tomko, Wiarus, Palermo;2013 Borwo, Fredro, Tomko, Wiarus; 2012 Algoso, Borwo, Elpaso, Fredro. 51 Tabela 7.7 Pszenżyto ozime. Porażenie odmian przez ważniejsze choroby na przeciętnym poziomie agrotechniki - a1 (odchylenia od wzorca). Lata zbioru: 2014, 2012– 2014 Lp. Odmiana Fredro Tomko Wiarus kr Palermo Algoso Sorento Borwo kr Grenado kr Pigmej kr Pizarro Tulus Agostino kr Bereniko Borowik KWS Trisol Maestozo Mikado kr Amorozo Subito Torino Twingo kr Transfer Liczba doświadczeń Rdza brunatna Septorioza liści Septorioza plew Rynchosporioza Choroby podstawy źdźbła 2014 2012- 2014 2014 2012- 2014 2014 2012- 2014 2014 2012- 2014 2014 2012- 2014 2014 2012- 2014 3 2 2 1 3 3 3 2 3 3 3 3 1 3 3 3 3 2 2 2 2 1 8,3 0,1 0,2 0,1 -0,4 0,3 0,6 0,1 -0,3 0,1 0,4 -0,1 0,4 0,4 0,3 0,3 0,1 0,0 0,6 0,3 -0,2 -0,0 0,1 7,6 0,2 6,8 0,4 1,2 -3,3 1,7 -1,8 -0,8 1,4 0,2 1,7 0,4 -0,1 2,2 -0,8 1,2 -0,6 1,2 2,2 2,2 2,2 0,9 2,2 -0,6 7,7 0,1 6,9 0,1 0,3 -0,3 -0,2 -0,8 -0,2 0,3 -0,1 0,5 0,0 0,3 0,6 -0,2 0,1 -0,2 -0,2 -0,5 -0,3 -0,2 0,1 0,0 0,2 6,8 0,2 7,0 0,6 0,1 -1,2 0,5 0,5 0,3 -0,2 0,1 -0,7 -0,0 0,3 -0,5 -0,0 -0,4 0,1 0,1 -0,0 -0,0 -0,9 0,3 0,1 -0,4 7,2 0,3 6,0 -1,0 1,0 1,0 -1,0 -2,0 -1,5 0,0 0,0 0,0 -0,5 0,0 0,0 -1,5 -0,5 0,5 0,5 -0,5 -1,5 -0,5 -1,0 -0,5 0,5 6,9 -0,4 6,3 -0,3 -0,1 0,2 0,2 0,7 -0,3 -0,3 1,2 -0,3 0,2 -0,1 -0,1 0,7 -1,3 1,4 -0,3 -0,8 0,2 -1,3 0,2 0,2 -0,1 7,2 -0,1 1 5 2 8 Wzorzec, (skala 9o) 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 Mączniak Liczba lat badań 5 0,5 0,6 -0,1 0,4 1,2 0,3 0,9 0,9 0,7 0,9 0,1 15 2 -0,9 -0,5 0,9 1,0 0,5 0,3 0,9 0,7 0,1 0,8 1,3 6 4 -0,5 0,2 0,4 0,3 0,5 0,1 0,5 0,3 -0,2 0,2 -0,2 14 3 -0,2 -0,6 -0,3 -0,7 -0,2 -0,6 -0,4 -0,5 -0,5 -0,1 -0,4 8 -1,0 -0,3 0,0 0,0 0,0 0,0 0,4 -0,1 0,4 0,2 -0,3 0,4 -0,1 -0,4 -0,1 0,2 -0,1 0,1 -0,6 0,1 -0,7 -0,5 Wzorzec: 2014 Fredro, Tomko, Wiarus, Palermo;2013 Borwo, Fredro, Tomko, Wiarus; 2012 Algoso, Borwo, Elpaso, Fredro. kr . odmiany krótkosłome. Liczba doświadczeń dla okresu 2012 – 2014 odnosi się do odmian badanych trzy lata. Wyniki pochodzą tylko z tych doświadczeń w których dana choroba wystąpiła; wyższa wartość oznacza ocenę korzystniejszą. Rynchosporioza wystąpiła tylko w miejscowości Wyczechy. choroby podst. źdźbła- Wyczechy i Karzniczka. Rdza brunatna- Dębina, Radostowo. 52 Tabela 7.8 Pszenżyto ozime. Ważniejsze właściwości rolniczo-użytkowe odmian (odchylenia od wzorca). Lata zbioru: 2014, 2012-2014. Przeciętny poziom agrotechniki - a1 Wyleganie (skala 9o) Lp. Odmiana Liczba lat badań Wzorzec w fazie dojrzałości mlecznej przed zbiorem Wysokość roślin (cm) Masa 1000 ziaren (g) 2014 20122014 2014 20122014 2014 20122014 2014 20122014 9,0 8,4 8,4 7,9 112,0 106 47,0 46,9 -0,3 -0,9 -0,6 11,4 5,8 4,3 2,2 1 Fredro 3 0,0 2 Tomko 2 0,0 0,3 -3,4 -0,2 3 Wiarus kr 2 0,0 0,6 -14,9 -6,1 4 Palermo 1 -0,1 -0,1 7,0 2,0 5 Algoso 3 0,0 0,3 -0,7 -0,2 11,0 11,2 9,2 7,4 6 Sorento 3 -0,5 -0,9 -0,8 -1,0 14,9 13,4 1,4 1,8 7 Borwo kr 3 -0,1 -0,0 -0,9 -0,3 -6,0 -3,7 1,4 0,6 8 Grenado kr 2 -0,1 9 Pigmej kr 3 0,0 0,5 -0,3 0,5 -9,2 -5,9 0,2 -0,0 10 Pizarro 3 -0,7 -0,7 -2,5 -1,5 16,4 12,2 -1,0 1,1 11 Tulus 3 -0,5 0,1 -1,0 -0,2 7,4 2,9 4,4 4,6 12 Agostino kr 3 0,0 0,3 -1,6 -0,4 -11,2 -12,0 0,3 0,1 13 Bereniko 1 -0,1 14 Borowik 3 -0,2 -0,2 -1,0 -0,3 21,3 19,6 14,0 8,6 15 KWS Trisol 3 -0,6 -0,1 -1,6 -0,5 8,2 6,1 9,1 9,5 16 Maestozo 3 -1,4 -1,8 -2,2 -1,9 14,5 10,8 2,9 1,3 17 Mikado kr 3 0,0 0,4 -0,7 0,1 -3,1 -4,7 0,6 0,2 18 Amorozo 2 -0,6 -1,7 5,8 1,6 19 Subito 2 -1,2 -2,0 6,6 2,3 20 Torino 2 -0,3 0,0 10,0 6,2 21 Twingo kr 2 0,0 -0,2 -15,7 2,5 22 Transfer 1 -0,4 -1,7 5,5 1,3 -0,1 -13,5 -1,7 -7,0 13,3 -4,5 Wzorzec: 2014 Fredro, Tomko, Wiarus, Palermo;2013 Borwo, Fredro, Tomko, Wiarus; 2012 Algoso, Borwo, Elpaso, Fredro. kr . odmiany krótkosłome. Liczba doświadczeń dla okresu 2012 – 2014 odnosi się do odmian badanych trzy lata. Wyleganie - wyższa wartość oznacza ocenę korzystniejszą. 53 Tabela 7.9 Pszenżyto ozime. Ważniejsze właściwości rolniczo-użytkowe odmian (odchylenia od wzorca). Lata zbioru: 2014, 2012-2014. Intensywny poziom agrotechniki - a2 Wyleganie (skala 9o) Lp. Odmiana Liczba lat badań Wzorzec w fazie dojrzałości mlecznej przed zbiorem Wysokość roślin (cm) Masa 1000 ziaren (g) 2014 20122014 2014 20122014 2014 20122014 2014 20122014 8,9 8,5 8,2 8,0 110,2 99,6 49,8 46,9 -0,4 -1,4 -0,8 9,1 5,3 2,0 1,1 1 Fredro 3 -0,3 2 Tomko 2 0,0 0,3 -3,4 0,8 3 Wiarus kr 2 0,1 0,8 -13,1 -5,9 4 Palermo 1 0,1 0,3 7,3 3,1 5 Algoso 3 -0,3 0,2 -1,0 0,0 7,4 8,7 10,8 8,3 6 Sorento 3 -0,5 -0,7 -1,7 -0,9 13,5 12,8 0,3 2,5 7 Borwo kr 3 0,0 0,0 -0,9 -0,4 -5,4 -2,3 0,3 0,1 8 Grenado kr 2 0,1 9 Pigmej kr 3 0,0 0,2 -0,6 -0,0 -9,3 -5,2 0,4 -1,1 10 Pizarro 3 -1,1 -0,8 -3,0 -1,5 14,3 12,1 -1,7 0,7 11 Tulus 3 -0,3 0,1 -1,0 -0,2 3,6 1,1 1,6 2,7 12 Agostino kr 3 0,0 0,0 -1,6 -0,5 -9,8 -9,8 -0,8 0,1 13 Bereniko 1 -0,8 14 Borowik 3 -0,5 -0,2 -1,4 -0,6 17,5 19,5 12,8 8,4 15 KWS Trisol 3 -0,7 -0,4 -2,2 -1,6 4,6 5,8 9,1 8,9 16 Maestozo 3 -1,0 -1,9 -2,6 -2,3 11,2 11,4 2,3 0,8 17 Mikado kr 3 0,1 0,1 -0,8 -0,1 -2,1 -2,7 1,2 0,2 18 Amorozo 2 -0,9 -1,7 4,4 0,4 19 Subito 2 -1,9 -3,3 7,1 1,9 20 Torino 2 -0,4 -0,4 8,6 3,7 21 Twingo kr 2 0,1 -0,7 -13,9 4,1 22 Transfer 1 -0,2 -1,8 -5,1 2,0 0,3 -10,9 -2,8 -7,5 9,3 -5,6 Wzorzec: 2014 Fredro, Tomko, Wiarus, Palermo;2013 Borwo, Fredro, Tomko, Wiarus; 2012 Algoso, Borwo, Elpaso, Fredro. kr . odmiany krótkosłome. Liczba doświadczeń dla okresu 2012 – 2014 odnosi się do odmian badanych trzy lata. Wyleganie - wyższa wartość oznacza ocenę korzystniejszą. 54 Obecnie w krajowym rejestrze znajduje się 41 odmian pszenżyta ozimego, z czego w 2014 roku wpisano 2. Poniżej charakterystyka nowo zarejestrowanych odmian. Meloman (d. MAH 6310) Odmiana pastewna. Plenność bardzo dobra. Zimotrwałość dość duża (5,5). Odporność na mączniaka prawdziwego – duża, na rdzę brunatną i septoriozę liści – dość duża, na septoriozę plew, rynchosporiozę, fuzariozę kłosów i choroby podstawy źdźbła – średnia. Rośliny o przeciętnej wysokości i dość dużej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren i wyrównanie ziarna średnie, gęstość ziarna w stanie zsypnym duża. Odporność na porastanie w kłosie średnia, liczba opadania dość mała. Zawartość białka średnia. Tolerancja na zakwaszenie gleby średnia. Zgłaszający: Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR Rotondo (d. DC 05080-32) Odmiana pastewna. Plenność bardzo dobra. Zimotrwałość dość duża (6). Odporność na mączniaka prawdziwego, septoriozę plew, fuzariozę kłosów i choroby podstawy źdźbła – dość duża, na rdzę brunatną – średnia, na septoriozę liści i rynchosporiozę – dość mała. Rośliny niskie o średniej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren dość duża, wyrównanie ziarna średnie, gęstość ziarna w stanie zsypnym duża. Odporność na porastanie w kłosie dość mała, liczba opadania średnia. Zawartość białka mała do bardzo małej. Tolerancja na zakwaszenie gleby średnia. Zgłaszający: DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. 55 Rozdział 8 Pszenżyto jare Uwagi ogólne Pszenżyto jare jest zbożem o mniejszym znaczeniu gospodarczym, w strukturze zasiewów województwa pomorskiego zajmuje ok. 2%, ale zaznacza się tendencja wzrostowa uprawy tego gatunku. Ziarno pszenżyta jarego przeznacza się głównie na paszę. Wysoka wartość paszowa ziarna pszenżyta została potwierdzona w żywieniu trzody chlewnej i drobiu. Obecnie żadna odmiana nie jest zalecana do wypieku chleba. Gatunek ten odznacza się większą tolerancją na słabe warunki glebowe i stanowiskowe od pszenicy jarej, dlatego też budzi ono coraz większe zainteresowanie wśród rolników mających lżejsze gleby. Pszenżyto jare podobnie jak owies jest tolerancyjne na niekorzystne warunki fitosanitarne gleby. Obecnie w krajowym rejestrze znajduje się dziesięć odmian pszenżyta jarego, wszystkie krajowej hodowli. W 2014 roku w woj. pomorskim założono dwa doświadczenia odmianowe z pszenżytem jarym. Na polach doświadczalnych w Lubaniu na glebie klasy V i w ZDOO w Wyczechach na glebie klasy IIIa. Doświadczenie w Lubaniu zostało dofinansowane ze środków wyprzedzającego finansowania Schematu III Pomocy Technicznej realizowanej w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 oraz ze środków własnych Samorządu Województwa Pomorskiego. Doświadczenia prowadzone były na dwóch poziomach agrotechniki. Na poziomie a2 zastosowano w Wyczechach dwukrotny zabieg fungicydowy natomiast w Lubaniu wystarczył tylko jeden zabieg. W Lubaniu wykonano również nawożenie dolistne. Od 2008 roku na poziomie a2 nie stosuje się zwiększonego nawożenia azotowego ze względu na brak zarejestrowanych środków zapobiegających wyleganiu. Wyniki doświadczeń Doświadczenia zasiano w optymalnym terminie dla tego gatunku i sprzyjających warunkach. Wszystkie odmiany pszenżyta jarego cechują się słabą krzewistością. Obsada nasion na m2 przy siewie, największa z wszystkich gatunków zbóż jarych, zależy od jakości gleby i kształtuje się na poziomie 500 szt/m2.. Sucha wiosna budziła obawy, co do prawidłowego przebiegu wegetacji, ale wczesne siewy i szybkie wschody spowodowały, ze rośliny korzystały z zapasów wody zimowej. Okresowe opady, wysokie temperatury latem dobrze rokowały plonowaniu. Najważniejszym kryterium wyboru odmiany jest plenność. W 2014 roku zarówno w Lubaniu jak i w Wyczechach najlepiej plonowały odmiany Mazur i Dublet, W Wyczechach dobry był też Andrus. W Lubaniu najsłabiej wypadła odmiana Nagano, słabiej w obu punktach plonowało Matejko. Różnica plonu pomiędzy poziomami agrotechnicznymi w Wyczechach wynosiła 5,64 dt/ha, a w Lubaniu 1,84 dt/ha. Najwyższy przyrost plonu miały odmiany Andrus, Nagano i Matejko. Ważnym kryterium wyboru odmiany oprócz plenności, jest także odporność na choroby, szczególnie w kontekście integrowanej ochrony roślin. Jeszcze do niedawna uważano pszenżyto jare za gatunek o dobrej zdrowotności, ostatnio zauważa się wzrost podatności odmian, szczególnie na septoriozy, rdzę brunatną i żółtą, w wilgotne lata również na mączniaka. Zwiększoną podatność na septoriozę liści zaobserwowano u odmian Dublet i Andrus , na rdzę brunatną Matejko i Dublet, na mączniaka Matejko i Andrus, na rdzę żółtą Nagano i Matejko. Masa tysiąca ziaren w bieżącym roku była stosunkowo duża, szczególnie w Wyczechach, a wilgotność ziarna w czasie zbioru dość wysoka. Wyleganie w bieżącym roku nie było silne i wystąpiło w niewielkim stopniu tylko w Lubaniu. Najwyższą MTZ charakteryzowało się ziarno pszenżyta jarego odmiany Milkaro, Andrus oraz Mazur najniższą ziarno odmiany Matejko. Najwyższe odmiany to Milkaro i Andrus a najniższa była Nagano. Wyleganie wystąpiło tylko w Wyczechach w dość dużym stopniu. Najbardziej wyległy Dublet i Milkaro. 56 Tabela 8.1 Pszenżyto jare. Odmiany badane. Rok zbioru: 2014 Lp. Odmiana Rok wpisania do Krajowego Rejestru Odmian Rok włączenia do LOZ 2 3 1 1 Dublet 2006 2 Nagano 2008 2013 3 Milewo 2008 2013 4 Matejko 2004 - 5 Milkaro 2007 2009 6 Andrus 2009 - 7 Mazur 2014 Adres jednostki zachowującej odmianę, a w przypadku odmiany zagranicznej - pełnomocnika w Polsce 4 DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o., Choryń 27, 64-000 Kościan DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o., Choryń 27, 64-000 Kościan Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. ul. Główna 20, 99-307 STRZELCE Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. ul. Główna 20, 99-307 STRZELCE Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. ul. Główna 20, 99-307 STRZELCE Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. ul. Główna 20, 99-307 STRZELCE DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o., Choryń 27, 64-000 Kościan Kol. 2 i 4 – według „Listy odmian roślin rolniczych wpisanych do krajowego rejestru w Polsce” COBORU Słupia Wielka 2014. Tabela 8.2 Pszenżyto jare. Warunki polowe doświadczeń. Rok zbioru: 2013 Miejscowość Powiat Kompleks rolniczej przydatności gleby Klasa bonitacyjna gleby PH gleby w KCl Przedplon Data siewu (dzień, m-c, rok) Obsada nasion (szt/m2) Data zbioru (dzień, m-c, rok) N na poziomie a1 (kg/ha) N na poziomie a2 (kg/ha) P2O5 (kg/ha) K2O (kg/ha) Nawożenie dolistne preparatami wieloskładnikowymi (l/ha) Lubań* Kościerzyna zbożowo-pastewny słaby V 5,8 ziemniak 04.04.2014 500 06.08.2014 Nawożenie mineralne 145 145 38 75 Wyczechy Człuchów żytni bardzo dobry IIIa 5,8 Rzepak ozimy 21.03.2014 500 07.08.2014 100 100 69 90 Ekolist Mikro Z – 2l/ha Środki ochrony roślin Zaprawa nasienna (nazwa) Herbicyd (nazwa,dawka/ha) Insektycyd (nazwa,dawka/ha) Fungicyd - I zabieg (nazwa ,dawka/ha) Fungicyd - II zabieg (nazwa ,dawka/ha) Kinto Duo 080 FS Chwastox Extra 300 SL 3l/ha Tylko na poziomie a2 Artea 330 EC – 0,5l/ha Kinto Duo 080 FS Lintur 70 WG+ Chwastox Extra 0,15 kg+1l/ha Mondatak 450 EC – 1 l/ha Sokół 500 EC – 0,8 l *Badania finansowane ze środków wyprzedzającego finansowania Schematu III Pomocy Technicznej realizowanej w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 oraz ze środków własnych Samorządu Województwa Pomorskiego 57 Tabela 8.3 Pszenżyto jare. Wyniki ogólne doświadczeń. Rok zbioru: 2014 Cecha Lp. Lubań* 1 Termin kłoszenia 2 Termin dojrz. woskowej (dzień, m-c, rok) 3 Wysokość roślin 4 5 (dzień, m-c, rok) (cm) Wyleganie roślin w fazie dojrz. mlecznej (skala 9o) Wyleganie roślin przed zbiorem (skala 9o) Wyczechy a1 a2 a1 a2 11.06.2014 11.06.2014 08.06.2014 08.06.2014 25.07.2014 25.07.2014 24.07.2014 25.07.2014 107,1 106,6 122,8 122,1 9,0 9,0 6,4 6,4 9,0 9,0 5,9 6,2 (skala 9o) 6 Porażenie przez choroby 7 - mączniak prawdziwy 7,9 8,4 8 - rdza brunatna 9,0 8,4 9 - rdza żółta 8,5 8,5 10 - septorioza liści 9,0 7,7 11 - septorioza plew 9,0 7,9 12 - rynchosporioza 9,0 7,9 13 Masa 1000 ziaren (g) 14 Wilgotność ziarna podczas zbioru 15 Plon nasion (%) dt/ha 44,9 45,3 53,5 50,1 15,9 16,0 16,0 16,0 53,6 55,5 95,0 100,6 Wyniki średnie z wszystkich badanych odmian, a 1 – przeciętny poziom agrotechniki; a2 – wysoki poziom agrotechniki 0 Skala 9 : 9 – oznacza stan najkorzystniejszy, 1- oznacza stan najmniej korzystny Tabela 8.4 Pszenżyto jare. Plon ziarna odmian w miejscowościach (% wzorca). Rok zbioru: 2014 Różnica w dt/ha między Poziom a1 Poziom a2 poziomem a1 a a2 Lp. Odmiana Lubań* Wyczechy Lubań* Wyczechy Lubań* Wyczechy wzorzec dt/ha 53,7 94,2 54,1 98,9 1,84 5,64 1 Dublet 119 105 116 104 -0,95 3,97 2 Nagano 83 96 88 98 2,83 5,98 3 Milewo 98 99 96 98 -0,53 4,15 4 Matejko 91 95 98 99 4,43 8,49 5 Milkaro 101 100 108 98 4,52 2,83 6 Andrus 97 104 100 109 2,28 10,05 7 Mazur 111 107 111 106 0,33 4,04 Wzorzec – Dublet, Nagano, Milewo, *Badania finansowane ze środków wyprzedzającego finansowania Schematu III Pomocy Technicznej realizowanej w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 oraz ze środków własnych Samorządu Województwa Pomorskiego 58 Tabela 8.5 Pszenżyto jare. Plon ziarna odmian (% wzorca). Lata zbioru: 2012, 2013. 2014 Poziom a1 Lp. Odmiana Wzorzec, dt z ha Poziom a2 2012 2013 2014 20132014 20122014 2012 2013 2014 20132014 20122014 47,2 52,8 69,6 61,2 56,5 51,1 60,9 75,1 68,0 62,4 1 Dublet 93 101 110 106 102 89 105 108 107 102 2 Nagano 102 96 92 94 96 103 95 94 95 97 3 Milewo 107 103 98 100 102 108 100 97 99 101 4 Matejko 97 94 94 94 95 95 90 99 95 95 5 Milkaro 98 103 100 102 101 100 105 101 103 102 6 Andrus 99 94 102 98 98 99 97 106 102 101 7 Mazur 4 6 108 2 Liczba doświadczeń 2 108 2 4 6 2 2 2 Wzorzec – 2014, 2013 Dublet, Nagano, Milewo; 2012 Dublet, Milkaro, Nagano, Milewo. Liczba lat badań Tabela 8.6 Pszenżyto jare. Porażenie odmian przez ważniejsze choroby na przeciętnym poziomie agrotechniki - a1 (odchylenia od wzorca). Lata zbioru: 2014, 2012 - 2014 Lp. Odmiana o Wzorzec, (skala 9 ) Mączniak Rdza brunatna Rdza żółta 2014 20122014 2014 20122014 2014 8,5 8,5 8,2 8,0 20122014 Septorioza liści Septorioza plew 20122014 Rynchosporioza 2014 20122014 2014 8,3 7,7 7,4 7,8 8,0 2014 1 Dublet 3 0,2 -0,1 -0,7 0,0 0,3 -0,7 -0,2 0,3 0,0 2 Nagano 3 -0,5 -0,3 0,8 0,0 -0,6 0,3 0,0 -0,8 0,0 3 Milewo 3 0,3 0,2 -0,2 -0,1 0,3 0,3 0,3 0,3 0,0 4 Matejko 3 -0,8 -0,5 -1,2 -0,2 -0,5 0,3 -2,4 0,3 0,0 5 Milkaro 3 -0,5 0,2 0,8 0,6 0,7 0,3 -0,4 0,3 -0,5 6 Andrus 3 -0,8 -0,1 0,8 0,6 0,2 -0,7 0,0 0,3 -0,5 7 Mazur 1 0,2 0,2 0,8 0,8 0,7 0,3 0,3 0,3 0,0 2 5 1 4 2 1 5 1 Liczba doświadczeń 2 1 1 20122014 1 Wzorzec – 2014, 2013 Dublet, Nagano, Milewo; 2012 Dublet, Milkaro, Nagano, Milewo. Wyniki pochodzą tylko z tych doświadczeń, w których choroba wystąpiła; wyższa wartość oznacza ocenę korzystniejszą. 59 Tabela 8.7 Pszenżyto jare. Ważniejsze właściwości rolniczo-użytkowe odmian (odchylenia od wzorca). Rok zbioru: 2014, 2012 - 2014 o Wyleganie (skala 9 ) Lp. Odmiana Liczba lat badań w fazie dojrzałości mlecznej 20122014 2014 przed zbiorem 2014 20122014 Poziom agrotechniki a1 6,6 8,0 5,5 7,6 Wzorzec Wysokość roślin (cm) Masa 1000 ziarn (g) 2014 20122014 2014 20122014 114,5 104,7 48,0 45,3 1 Dublet 3 -2,0 -0,9 -1,5 -0,5 2,3 2,3 1,6 -0,3 2 Nagano 3 0,5 0,4 0,5 0,3 -7,3 -6,4 -0,2 -0,1 3 Milewo 3 1,5 0,7 1,0 0,5 5,0 4,2 -1,4 -0,2 4 Matejko 3 2,5 1,0 2,0 0,8 -4,8 -4,7 -5,4 -4,0 5 Milkaro 3 -1,0 -0,5 -1,0 -0,7 7,5 7,8 6,8 4,0 6 Andrus 3 0,0 0,0 0,0 -0,6 6,3 1,6 4,3 2,5 7 Mazur 1 1,5 1,5 1,5 1,5 -6,0 -6,0 3,3 3,3 113,6 105,2 46,1 45,3 Poziom agrotechniki a2 6,6 8,0 6,0 7,6 Wzorzec 1 Dublet 3 -1,0 -0,6 -1,0 -0,6 3,2 0,8 2,3 -0,4 2 Nagano 3 0,0 0,2 0,0 0,3 -7,3 -6,0 -1,1 -0,1 3 Milewo 3 1,0 0,5 1,0 0,5 4,2 3,0 -1,2 0,1 4 Matejko 3 2,5 0,9 2,0 0,8 -6,6 -6,4 -3,3 -3,0 5 Milkaro 3 -0,5 -0,3 -1,0 -0,7 6,2 7,4 4,8 2,7 6 Andrus 3 -0,5 -0,3 -0,5 -0,7 6,7 0,5 8,1 2,9 7 Mazur 1 1,5 1,5 1,0 1,0 -4,3 -4,3 1,7 1,7 1 3 1 3 2 6 2 6 Liczba doświadczeń Wzorzec – 2014, 2013 Dublet, Nagano, Milewo; 2012 Dublet, Milkaro, Nagano, Milewo. Wyleganie i choroby - wyniki pochodzą tylko z tych doświadczeń, w których wystąpiło; wyższa wartość oznacza ocenę korzystniejszą. W 2014 roku wpisano do Krajowego Rejestru odmianę Mazur. MAZUR (d. DC 05095-43) Odmiana pastewna. Plenność dobra do bardzo dobrej. Odporność na rdzę brunatną – duża, na choroby podstawy źdźbła, septoriozę liści i fuzariozę kłosów – duża, na mączniaka prawdziwego i brunatną plamistość liści – średnia, na septoriozę plew – dość mała. Rośliny średniej wysokości, o dużej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia średni, dojrzewania dość późny. Masa 1000 ziaren dość duża, wyrównanie przeciętne, gęstość w stanie zsypnym bardzo duża. Odporność na porastanie w kłosie i liczba opadania średnia. Zawartość białka dość mała. Tolerancja na zakwaszenie gleby przeciętna. 60 Rozdział 9 Żyto ozime 1. Uwagi ogólne Doświadczenie z żytem w sezonie 2013-2014 założono w trzech punktach doświadczalnych: w Karzniczce, Wyczechach i w Lubaniu. Oceniano w nich 19 odmian (9 mieszańcowych, 10 populacyjnych). Były to doświadczenia dwuczynnikowe: odmiany x poziomy agrotechniki, oznaczone jako a1 – przeciętny oraz a2 – intensywny. Wielkość pojedynczego poletka to 15 m2 (do zbioru), ilość powtórzeń – 2. Podstawowe zabiegi agrotechniczne na obu poziomach były jednakowe. Wyższy poziom agrotechniki to wyższe od podstawowego o 40 kg/ha nawożenie azotowe, dolistne nawożenie mikroelementowe, co najmniej dwa zabiegi ochrony przed chorobami oraz zastosowanie środka zapobiegającego wyleganiu roślin. Stosowanie środków ochrony roślin było zgodne z zaleceniami IOR-u. Szczegółowe dane dotyczące zabiegów agrotechnicznych w poszczególnych punktach doświadczalnych podano w tabeli 9.2. Doświadczenia założono w optymalnych terminach agrotechnicznych. Przebieg jesiennej pogody sprzyjał zasiewom a następnie dobrym wschodom oraz dalszemu rozwojowi roślin. Przezimowanie roślin dobre. Wiosenny okres wegetacji na ogół w dobrych warunkach pogodowych. Dojrzewanie i zbiór przy sprzyjającej pogodzie. W Karzniczce i Lubaniu doświadczenia zostały sfinansowane ze środków wyprzedzającego finansowania Schematu III Pomocy Technicznej realizowanej w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 oraz ze środków własnych Samorządu Województwa Pomorskiego 2. Wyniki doświadczeń Sprzyjający przebieg pogody w okresie wegetacji miał swoje odbicie w plonach ziarna, których wielkość w poszczególnych punktach była znacznie powyżej średniej z lat ubiegłych. Wyższy poziom agrotechniki (a2) skutkował przyrostem plonu o 9,6 q/ha w Karzniczce, 6,8 q/ha w Wyczechach i 4,0 q/ha w Lubaniu. W grupie odmian populacyjnych w roku 2014, najwyżej plonowało Horyzo i Bosmo. Dobrze wypadło Dańkowskie Diament i Domir. W grupie odmian mieszańcowych w 2014 roku najlepiej plonowało SU Stakkato i Brasetto oraz pierwszy rok oceniane SU Satelit i Tur. W ocenie za trzy ostatnie lata najlepsze było Helltop przed Brasetto i SU Stakkato. Ziarno ze zbioru w roku 2014 charakteryzowało się przeciętnym ciężarem jednostkowym. Porażenie przez choroby w roku 2014 było nieco wyższe niż w latach ubiegłych. Wyleganie wystąpiło w większym stopniu jedynie w Wyczechach po burzowym ulewnym deszczu w dniu 07.07 Szczegółowe wyniki doświadczenia zamieszczono w tabelach od 9.1 do 9.8. 61 Tabela 9.1 Żyto ozime. Odmiany badane w województwie pomorskim. Rok zbioru: 2014 Lp. Odmiana Rok wpisu do KRO 1 2 Adres jednostki zachowującej odmianę, a w przypadku odmiany zagranicznej - pełnomocnika w Polsce Rok włączenia do LOZ 3 4 Dańkowskie Diament DANKO Hodowla Roślin sp. z o. o. Choryń 27, 64-022 Kościan 1 2005 2008 Antonińskie Poznańska Hodowla Roślin sp. z o. o. ul. Kasztanowa 5, 63-004 Tulce 2 2013 KWS Lochow Polska sp. z o. o. Kondratowice, ul. Słowiańska 5, 57-157 Prusy 3 Brasetto F1 2009 2012 Saaten Union Polska sp. z o. o. ul. Straszewska 70, 62-100 Wągrowiec 4 Su Stakkato F1 2012 Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. ul. Główna 20, 99-307 Strzelce 5 Bosmo 2001 Alicja Ramenda, ul. Antoniny 3/6, 64-100 Leszno 6 Daran 2005 2012 Alicja Ramenda, ul. Antoniny 3/6, 64-100 Leszno 7 Stanko 2007 2010 Alicja Ramenda, ul. Antoniny 3/6, 64-100 Leszno 8 Domir 2008 2011 KWS Lochow Polska sp. z o. o. Kondratowice, ul. Słowiańska 5, 57-157 Prusy 9 Palazzo F1 2009 2012 Saaten Union Polska sp. z o. o. ul. Straszewska 70, 62-100 Wągrowiec 10 SU Skaltio F1 2010 Alicja Ramenda, ul. Antoniny 3/6, 64-100 Leszno 11 Armand 2011 2013 Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. ul. Główna 20, 99-307 Strzelce 12 Horyzo 2011 Saaten Union Polska sp. z o. o. ul. Straszewska 70, 62-100 Wągrowiec 13 SU Drive F1 2011 Saaten Union Polska sp. z o. o. ul. Straszewska 70, 62-100 Wągrowiec 14 SU Allavi F1 2012 DANKO Hodowla Roślin sp. z o. o. Choryń 27, 64-022 Kościan 15 Dańkowskie Rubin 2013 Saaten Union Polska sp. z o. o. ul. Straszewska 70, 62-100 Wągrowiec 16 SU Satelit F1 2013 Saaten Union Polska sp. z o. o. ul. Straszewska 70, 62-100 Wągrowiec 17 Su Spektrum F1 2013 Hodowla Roślin Smolice sp. z o.o. Grupa IHAR", Smolice 146, 63-740 Kobylin 18 Tur F1 2013 Dieckmann GmbH 19 Helltop CCA F1 –odmiana mieszańcowa, CCA – Odmiana ze Wspólnotowego Katalogu Roślin Rolniczych, badana w badaniach rozpoznawczych Tabela 9.2 Żyto ozime. Warunki polowe doświadczeń. Rok zbioru: 2014 Miejscowość Lubań Karzniczka Wyczechy Powiat Kościerzyna Słupsk Człuchów Kompleks rolniczej przydatności gleby Klasa bonitacyjna gleby PH gleby w KCl Przedplon Data siewu (dzień ,m-c ,rok) Obsada nasion (szt/m2) Data zbioru (dzień ,m-c ,rok) N na poziomie a1 N na poziomie a2 P2O5 K2O (kg/ha) (kg/ha) (kg/ha) (kg/ha) Nawożenie dolistne na poziomie a2 (l/ha) Zaprawa nasienna (nazwa) Herbicyd (nazwa ,dawka/ha) Insektycyd (nazwa ,dawka/ha) Zbożowo pastewny słaby Żytni bardzo dobry V IIIa 5,99 6,2 Rzepak ozimy Groch siewny 01.10.2013 24.09.2013 350 250-300 06.08.2014 31.07.2014 Nawożenie mineralne 65 120 105 148 30 80 60 120 ----------Środki ochrony roślin Kinto duo 080 FS Chisel 75 WG 60g Galaper 200EC 0,4l Galmet 20SG 20g ------------ Żytni bardzo dobry IIIa 6,03 Łubin wąskolistny 20.09.2013 250-300 29.07.2014 110 150 69 90 Yara Vita zboża 2kg TOMAR MIX 2kg Kinto Duo 080 FS Kinto duo 080 FS Komplet 500SC Expert met 0,35 kg Granstar ultra 60g --------- -------- Artea 330 EC 0,5l Tilt Turbo 575 EC 1l Sokół 460 EC 0,6l ----------- Duet star 1,5l Wirtuoz 525 EC 1l ----------- Moddus 250 EC 0,3l Stabilan 750 SC 1l Moddus 250 EC 0,3l (tylko na poziomie a2) Fungicyd - pierwszy zabieg (nazwa ,dawka/ha) Fungicyd - drugi zabieg (nazwa ,dawka/ha) Regulator wzrostu(nazwa ,dawka/ha) 62 Tabela 9.3 Żyto ozime. Wyniki ogólne doświadczeń. Rok zbioru: 2014 Lp. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Lubań* Cecha a1 Stan roślin przed zimą Stan roślin po zimie Martwe rośliny 0 (skala 9 ) 0 (skala 9 ) (%) Termin kłoszenia ( dzień, m-c ) Termin dojrzałości wosk. (dzień, m-c ) Wysokość roślin (cm) 0 Wyleganie dojrzałość mleczna (skala 9 ) 0 Wyleganie przed zbiorem (skala 9 ) 0 Porażenie przez choroby (skala 9 ) a2 Karzniczka* a1 a2 Wyczechy a1 a2 8,6 7,9 2,1 8,9 8,7 0 9 8,9 0 14.05 20.07 133,1 9 9 14.05 20.07 133,5 9 9 12.05 18.07 162,1 9 7,2 12.05 18.07 9 8 13.05 18.07 165 7,7 3,2 14.05 19.07 165 8,1 3,5 163,2 10 10 11 12 13 14 - mączniak - rdza brunatna - rdza źdźbłowa - rynchosporioza - choroby podstawy źdźbła (kompleks) - septorioza liści 9 8,2 9 9 9 7,9 9 8,9 9 9 9 8,3 7,2 6,1 6,7 7,2 9 9 9 7,4 9 9 9 9 9 6,6 7,8 6,1 7,7 9 9 6,7 7,5 7,3 8,1 9 15 16 17 Masa 1000 ziaren (g) Wilgotność ziarna podczas zbioru (%) Plon ziarna (dt z ha) 42,4 17,0 68,5 44,5 16,9 72,5 33,7 14,0 98,9 34,2 13,9 108,5 31,7 15,9 113,8 33,6 16,9 120,0 Wyniki średnie z wszystkich badanych odmian, a1 – przeciętny poziom agrotechniki; a2 – wysoki poziom agrotechniki 0 Skala 9 : 9 – oznacza stan najkorzystniejszy, 1- oznacza stan najmniej korzystny Tabela 9.4 Żyto ozime. Plon ziarna odmian w miejscowościach ( % wzorca). Rok zbioru: 2014 Poziom a1 Odmiana Poziom a2 Karzniczka* Lubań* Wyczechy Karzniczka* Lubań* 2 3 4 5 6 7 Wzorzec, dt z ha 99,5 71,2 114,8 106,2 73,6 124,1 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 96 90 106 108 98 92 94 91 96 102 91 96 109 102 95 104 96 113 110 84 85 123 108 92 88 92 90 97 99 78 83 107 108 82 97 112 104 101 92 90 103 114 89 85 86 90 110 111 87 95 103 108 92 113 108 101 103 100 90 108 102 97 96 94 95 102 106 92 95 109 114 100 101 111 115 115 87 85 121 107 92 88 92 93 99 108 80 86 107 110 87 105 111 111 100 97 84 108 111 86 84 82 85 107 105 83 85 102 108 87 112 104 104 105 Lp. 1 Dańkowskie Diament Antonińskie Brasetto F1 Su Stakkato F1 Bosmo Daran Stanko Domir Palazzo F1 SU Skaltio F1 Armand Horyzo SU Drive F1 SU Allavi F1 Dańkowskie Rubin SU Satelit F1 Su Spektrum F1 Tur F1 Helltop Wyczechy Wzorzec: Bosmo, Dańkowskie D., Brasetto, Su Stakkato; *Badania finansowane ze środków wyprzedzającego finansowania Schematu III Pomocy Technicznej realizowanej w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 oraz ze środków własnych Samorządu Województwa Pomorskiego 63 Tabela 9.5 Żyto ozime. Plon ziarna odmian (% wzorca). Lata zbioru: 2012-2014 Odmiana Lp. 1 Wzorzec, dt z ha 1 Dańkowskie Diament 2 Antonińskie 3 Brasetto F1 4 Su Stakkato F1 5 Bosmo 6 Poziom a1 Poziom a2 2012 2013 2014 2013-2014 2012-2014 2012 2013 2014 2013-2014 2012-2014 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 72,2 84,2 95,1 89,7 83,8 72,2 84,2 95,1 89,7 83,8 92 94 91 93 92 94 95 95 95 95 89 113 86 113 109 110 111 108 110 109 110 90 86 93 90 90 Daran 92 90 88 90 7 Stanko 90 90 90 8 Domir 97 96 9 Palazzo F1 111 10 SU Skaltio F1 11 108 111 109 109 109 107 108 108 94 88 91 90 91 90 97 89 89 89 91 91 90 103 93 89 91 94 91 94 94 105 99 90 94 97 107 102 104 106 115 105 104 104 108 104 107 105 106 105 112 100 106 103 106 Armand 97 93 86 90 91 104 100 85 92 96 12 Horyzo 93 91 93 92 92 97 93 89 91 93 13 SU Drive F1 113 106 106 106 108 113 109 106 107 109 14 SU Allavi F1 109 106 107 106 111 108 15 Dańkowskie Rubin 91 91 16 SU Satelit F1 106 107 17 Su Spektrum F1 105 108 18 Tur F1 106 110 19 Helltop 106 112 Liczba doświadczeń 6 9 Wzorzec: 2014 Bosmo, Dańkowskie D., Brasetto, SUStakkato; 2013, 2012 Bosmo, Dańkowskie D., Minello F1 , Brasetto F1 . F1 –odmiana mieszańcowa, CCA – Odmiana ze Wspólnotowego Katalogu Roślin Rolniczych, badana w badaniach rozpoznawczych 64 124 3 109 3 105 3 108 122 3 110 3 107 3 109 6 113 9 Tabela 9.6 Żyto ozime. Porażenie odmian przez ważniejsze choroby na przeciętnym poziomie agrotechniki - a1 (odchylenia od wzorca). Lata zbioru: 2014, 2012 – 2014 Lp. Odmiana Liczba lat badań Wzorzec (skala 9o) Mączniak Rdza brunatna Rdza źdźbłowa Rynchosporioza Choroby podst. źdźbła - kompleks Septorioza liści 2014 20122014 2014 20122014 2014 20122014 2014 20122014 2014 20122014 2014 20122014 7,1 7,7 6,8 7,9 7,1 7,7 6,6 7,0 7,0 7,6 7,9 7,6 -0,2 0,4 0,2 -0,9 -0,4 0,2 0,1 1,0 0,1 -0,2 -0,2 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Dańkowskie Diament Antonińskie Brasetto F1 Su Stakkato F1 Bosmo Daran Stanko Domir Palazzo F1 3 0,9 1 -0,6 3 -0,1 1 -0,1 3 -0,1 -0,3 1,0 0,2 1,1 0,5 -0,6 -0,4 2,0 0,3 0,1 -0,3 3 -0,1 -0,2 0,7 0,3 0,4 0,2 0,2 -0,3 0,0 -0,2 -0,7 -0,2 3 -0,1 -0,0 0,9 0,2 0,1 0,0 -0,6 -0,4 1,0 0,2 -0,2 -0,0 3 -0,1 0,1 0,9 0,4 0,4 0,1 0,4 0,1 1,0 0,2 -0,2 0,1 3 -0,1 0,1 -0,4 -0,3 -0,6 -0,4 -0,6 -0,3 0,5 0,3 -0,2 0,1 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 SU Skaltio F1 Armand Horyzo SU Drive F1 SU Allavi F1 Dańkowskie Rubin SU Satelit F1 Su Spektrum F1 Tur F1 Helltop 3 -0,1 0,4 -0,3 -0,2 0,4 0,1 0,2 0,4 1,0 0,5 0,1 0,4 3 0,4 -0,1 0,9 0,2 0,4 0,2 0,2 -0,2 0,0 0,2 -0,4 -0,1 3 0,4 0,1 0,5 0,1 -0,1 -0,1 0,2 0,3 1,0 0,1 -0,4 0,1 2 -0,1 -0,2 -0,5 0,0 0,4 0,2 -0,3 0,0 0,0 0,2 -0,4 -0,2 2 -0,1 -1,1 0,1 1,2 0,5 0,1 2 -0,1 1,0 -0,9 -0,3 0,5 0,1 0,4 -0,3 0,4 0,2 1,0 0,1 Liczba doświadczeń 0,9 0,2 -0,7 -0,4 -0,0 -0,5 0,9 -0,3 0,3 0,4 -0,1 -1,0 -0,0 0,2 0,0 0,1 0,3 0,0 0,1 0,2 0,1 0,4 0,4 0,4 0,4 1,0 0,1 1 -0,1 0,8 0,1 0,4 2,0 0,1 3 0,4 -0,0 -0,1 0,1 0,1 0,2 0,2 0,2 1,0 0,3 -0,7 -0,0 1 4 3 8 2 8 2 7 1 4 1 3 Wzorzec: 2014 Bosmo, Dańkowskie D., Brasetto, SUStakkato; 2013, 2012 Bosmo, Dańkowskie D., Minello F1 , Brasetto F1 . F1 –odmiana mieszańcowa, CCA – Odmiana ze Wspólnotowego Katalogu Roślin Rolniczych, badana w badaniach rozpoznawczych Wyniki pochodzą tylko z tych doświadczeń, w których dana choroba wystąpiła. Wyższa wartość oznacza ocenę korzystniejszą. 65 Lp. Odmiana Liczba lat badań Tabela 9.7 Żyto ozime. Ważniejsze właściwości rolniczo-użytkowe odmian (odchylenia od wzorca). Lata zbioru: 2014, 2012-2014 Wyleganie (skala 9o) w fazie dojrzałości mlecznej 2014 2012- 2014 Wysokość roślin (cm) Masa 1000 ziaren (g) 2012- 2014 2014 2012- 2014 2014 20122014 5,3 147,7 142,8 36,1 37,2 -0,0 3,7 5,7 0,6 2,1 -1,2 -1,5 -0,2 -0,4 -0,5 1,2 1,9 2,6 -0,8 2,0 0,6 4,2 1,5 0,5 -2,9 -0,7 2,2 -0,4 0,7 4,1 10,3 -5,4 -8,9 4,8 -0,4 4,1 0,8 0,1 -2,4 4,1 2,8 -5,2 1,6 2,8 -7,2 -9,9 -1,7 6,6 przed zbiorem 2014 Poziom agrotechniki a1 Wzorzec 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 Dańkowskie Diament Antonińskie Brasetto F1 Su Stakkato F1 Bosmo Daran Stanko Domir Palazzo F1 SU Skaltio F1 Armand Horyzo SU Drive F1 SU Allavi F1 Dańkowskie Rubin SU Satelit F1 Su Spektrum F1 Tur F1 Helltop 3 1 3 1 3 3 3 3 3 3 3 3 3 2 1 1 1 1 3 Wzorzec 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 Dańkowskie Diament Antonińskie Brasetto F1 Su Stakkato F1 Bosmo Daran Stanko Domir Palazzo F1 SU Skaltio F1 Armand Horyzo SU Drive F1 SU Allavi F1 Dańkowskie Rubin SU Satelit F1 Su Spektrum F1 Tur F1 Helltop Liczba doświadczeń 3 1 3 1 3 3 3 3 3 3 3 3 3 2 1 1 1 1 3 8,0 7,1 1,0 0,5 -1,0 -0,5 0,5 1,0 1,0 1,0 0,0 -2,0 1,0 1,0 1,0 -1,5 1,0 -0,5 1,0 1,0 1,0 0,3 5,2 0,1 0,6 -0,2 -0,2 -0,4 0,1 -0,7 0,5 0,6 0,7 0,1 0,8 0,3 0,4 0,3 -1,0 -0,7 0,6 0,8 1,0 0,6 0,3 -0,7 -1,4 0,1 -0,7 -0,4 0,8 1,0 0,6 Poziom agrotechniki a2 0,1 -0,3 0,3 0,1 0,2 0,3 -0,5 0,2 0,5 0,0 -4,3 9,2 1,9 4,3 0,9 -1,4 -3,3 2,0 4,4 -6,6 -0,0 0,4 0,7 -0,1 1,0 2,6 -0,7 0,9 0,5 2,7 7,0 6,7 5,5 5,7 149,3 142,8 38,6 38,6 2,0 -1,5 -0,5 0,0 1,0 2,0 2,0 2,0 0,5 -1,0 2,0 2,0 2,0 0,5 2,0 -0,5 2,0 2,0 2,0 1 1,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,5 1,0 -0,3 -0,3 0,8 0,0 0,5 0,8 -0,5 0,3 0,8 0,5 -0,5 0,5 0,5 2 0,3 -0,5 11,5 0,3 -11,3 1,5 -1,0 4,0 2,0 -2,0 -4,5 1,0 4,5 -5,5 1,0 0,3 -10,0 -8,8 -5,3 6,0 3 2,3 0,6 2,1 -1,2 -1,5 -0,2 -0,4 -0,5 1,2 1,9 2,6 -0,8 2,0 0,6 4,2 1,5 0,5 -2,9 -0,7 2,2 3 0,3 -0,1 -0,1 0,9 1,1 1,2 0,7 -0,5 1,2 1,2 0,5 1,4 5 0,0 -0,1 0,4 0,3 0,4 0,6 -0,2 0,6 0,7 -0,2 0,9 9 -3,6 8,7 2,6 3,3 2,0 -2,7 -5,2 0,6 5,1 -7,4 5,1 9 Wzorzec: 2014 Bosmo, Dańkowskie D., Brasetto, SUStakkato; 2013, 2012 Bosmo, Dańkowskie D., Minello F1 , Brasetto F1 . F1 –odmiana mieszańcowa, CCA – Odmiana ze Wspólnotowego Katalogu Roślin Rolniczych, badana w badaniach rozpoznawczych Wyleganie: wyniki pochodzą tylko z tych doświadczeń, w których miało ono miejsce; wyższa wartość oznacza ocenę korzystniejszą. 66 0,6 0,5 -0,2 -1,1 -1,1 -0,0 0,8 1,8 -1,1 0,8 0,5 2,3 9 Obecnie w krajowym rejestrze znajduje się 41 odmian żyta ozimego, z czego w 2014 roku wpisano 3. Poniżej charakterystyka nowo zarejestrowanych odmian. BRANDIE (d. DIE DH 246) Odmiana mieszańcowa trójkomponentowa, przeznaczona do uprawy na ziarno. Plenność bardzo dobra. Odporność na mączniaka prawdziwego i rdzę brunatną – duża, na pleśń śniegową, septoriozy liści, rynchosporiozę i rdzę źdźbłową – dość duża, na choroby podstawy źdźbła – średnia. Rośliny dość wysokie, o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren duża, wyrównanie dobre, gęstość ziarna w stanie zsypnym duża do bardzo dużej. Odporność na porastanie ziarna w kłosie i liczba opadania średnie, zawartość białka dość duża. Lepkość maksymalna kleiku skrobiowego mała, końcowa temperatura kleikowania wysoka. Tolerancja na zakwaszenie gleby średnia. Reprezentant zachowującego: Monsanto Polska sp. z o.o. KWS BONO (d. KWS-H119) Odmiana mieszańcowa trójkomponentowa, przeznaczona do uprawy na ziarno. Plenność bardzo dobra. Odporność na pleśń śniegową i choroby podstawy źdźbła – dość duża, na mączniaka prawdziwego, rdzę brunatną i źdźbłową, septoriozy liści i rynchosporiozę – średnia. Rośliny dość niskie, o dość małej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia dość póżny, dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren mała, wyrównanie dość słabe, gęstość ziarna w stanie zsypnym duża. Odporność na porastanie ziarna w kłosie średnia, liczba opadania dość duża, zawartość białka mała. Lepkość maksymalna kleiku skrobiowego duża, końcowa temperatura kleikowania wysoka do bardzo wysokiej. Tolerancja na zakwaszenie gleby średnia. Reprezentant zachowującego: KWS Lochow Polska sp. z o.o. SU PERFORMER (d. HYH257) Odmiana mieszańcowa trójkomponentowa, przeznaczona do uprawy na ziarno. Plenność bardzo dobra. Odporność na pleśń śniegową, mączniaka prawdziwego, rdzę brunatną i źdźbłową, septoriozy liści, rynchosporiozę i choroby podstawy źdźbła – średnia. Rośliny dość niskie, o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren dość mała, wyrównanie średnie, gęstość ziarna w stanie zsypnym dość duża. Odporność na porastanie ziarna w kłosie średnia, liczba opadania duża, zawartość białka mała do bardzo małej. Lepkość maksymalna kleiku skrobiowego bardzo duża, końcowa temperatura kleikowania bardzo wysoka. Tolerancja na zakwaszenie gleby średnia. Reprezentant zachowującego: Saaten-Union Polska sp. z o.o. 67 Rozdział 10 Owies Uwagi ogólne W Polsce uprawa owsa ma długą tradycję. W województwie pomorskim powierzchnia uprawy od kilku lat utrzymuje się na stabilnym poziomie i wynosi ok 35 tys ha. Uprawiany jest głównie na cele paszowe w czystym siewie, ale jest również jednym z głównych składników mieszanek zbożowych lub zbożowo bobowatych. Ziarno owsa wykorzystywane jest również w przemyśle spożywczym. O dużej wartości tego zboża decydują jego walory żywieniowe związane z zawartością dobrze przyswajalnego białka, łatwo strawnego tłuszczu oraz dużej zawartości soli mineralnych, witamin (głównie E), a także lecytyny. Produkty owsiane mogą regulować poziom cholesterolu we krwi, zapobiegają również powstawaniu zakrzepów, stąd pełnią odpowiedzialną rolę w leczeniu miażdżycy. Plon uboczny, słoma i plewy, stanowią cenną paszę, która charakteryzuje się małą zawartością trudno strawnego włókna. Szersze zastosowanie owsa w żywieniu drobiu ogranicza duża zawartość łuski, stąd zwiększa się zainteresowanie drobiarzy nagimi formami owsa. Oprócz doskonałych walorów żywieniowych owies spełnia ważną rolę fitosanitarną w płodozmianie z dużym udziałem zbóż. Obecnie w rejestrze znajdują się 23 odmiany owsa zwyczajnego oraz 5 odmian owsa nagiego. W 2014 roku w ramach PDOiR w rejonie województwa pomorskiego założono dwa doświadczenia z owsem. Jedno na polach w Lubaniu na glebie klasy V, a drugie w SDDO w Wyczechach na glebie kl IIIa. Doświadczenie w Lubaniu zostało dofinansowane ze środków wyprzedzającego finansowania Schematu III Pomocy Technicznej realizowanej w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 oraz ze środków własnych Samorządu Województwa Pomorskiego. Były to doświadczenia jednoczynnikowe w czterech powtórzeniach. Celem tych badań było określenie plenności poszczególnych odmian oraz podatności na choroby i stresy abiotyczne w różnych warunkach siedliskowych. Doświadczenie przeprowadzono według metodyki opracowanej przez COBORU w Słupi Wielkiej. Doboru odmian do doświadczenia dokonał Wojewódzki Zespół do spraw PDOiR. Wzięto pod uwagę przydatność odmian do uprawy w warunkach klimatyczno - glebowych województwa pomorskiego. Wyniki doświadczeń Owies jest rośliną wczesnego siewu. Zasiany wcześniej lepiej się ukorzenia i krzewi. W 2014 roku wiosna przyszła bardzo wcześnie. Można było dobrze przygotować glebę do siewu i zasiać w optymalnym terminie. Owies ma duże zapotrzebowanie na wodę, zwłaszcza w okresie od strzelania w źdźbło do wiechowania. W porównaniu do Wyczech, słabsza jakość gleb oraz okresowe niedobory wody w czasie wegetacji w Lubaniu były przyczyną niższego plonowania. Jednakże plony w sezonie 2014 były zdecydowanie najwyższe w ostatnim trzyleciu. Dobrze plonowały odmiany wzorcowe oraz nowe Harnaś i Komfort. Odmiany nieoplewione plonują około 30 % niżej niż oplewione. W Lubaniu odmiany nagie plonowały na zbliżonym poziomie natomiast w Wyczechach najsłabiej wypadł Siwek. Choroby wystąpiły w niewielkim nasileniu. Mączniak wystąpił w średnim nasileniu zarówno w Lubaniu jak i w Wyczechach. Bardziej podatne odmiany to Zuch i Siwek, odporniejsze Bingo i Haker. Rdza źdźbłowa w niewielkim stopniu wystąpiła tylko w Lubaniu; odmiany z objawami to Zuch, Bingo, Breton, natomiast czysty był Arden. Rdza wieńcowa tylko w Wyczechach, niewielkie porażenia odmian Arden i Siwek. Na helmintosporiozę, która wystąpiła w niewielkim stopniu zarówno w Lubaniu jak i w Wyczechach bardziej podatne okazały się Haker i Krezus. MTZ była istotnie wyższa w Wyczechach. Spośród badanych odmian najdorodniejszym ziarnem wyróżniły się odmiany Bingo i Breton. Nasiona odmian owsa nagiego mają nasiona o mniejszej MTZ. U odmian oplewionych ważnym parametrem plonu jest udział łuski w plonie ziarna. Poza formami nagoziarnistymi, u których udział łuski jest znikomy (3-5%), u odmian wzorcowych wynosił 23,7%. Z odmian oplewionych najwięcej łuski posiadał Furman. Wyleganie przed zbiorem silniejsze w Wyczechach. W Lubaniu zróżnicowanie odmian niewielkie, natomiast w Wyczechach dość silnie wyległy Haker, Amant i Komfort, Siwek nie wyległ w ogóle. Wszystkie badane odmiany należą do grupy żółtoziarnistych. 68 Tabela 10.1 Owies. Odmiany badane. Rok zbioru: 2014 Lp. Odmiana Rok wpisania do Krajowego Rejestru Odmian w Polsce Rok włączenia do LZO Adres jednostki zachowującej odmianę, a w przypadku odmiany zagranicznej - pełnomocnika w Polsce 1 2 3 4 Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o., ul. Główna 20, 1 Krezus 2005 99-307 Strzelce DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o., Choryń, 2 Zuch 2008 64-005 Racot Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o., ul. Główna 20, 2011 3 Bingo 2009 99-307 Strzelce DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o., Choryń 4 Furman 2006 64-005 Racot DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o., Choryń 5 Breton 2007 64-005 Racot DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o., Choryń, 6 Arden 2010 64-005 Racot Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o., ul. Główna 20, 2012 7 Haker 2010 99-307 Strzelce Małopolska Hodowla Roślin sp. z o. o., ul. Zbożowa 4, 2013 8 Siwek - nagi 2010 30-002 Kraków DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o., Choryń 9 Nagus - nagi 2011 64-005 Racot Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o., ul. Główna 20, 10 Komfort 2012 99-307 Strzelce Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o., ul. Główna 20, 11 Amant - nagi 2014 99-307 Strzelce Małopolska Hodowla Roślin-HBP sp. z o. o., ul Zbożowa 2, 6112 Harnaś 2014 315 Kraków Kol. 2 i 4 – według „Listy odmian roślin rolniczych wpisanych do krajowego rejestru w Polsce” COBORU Słupia Wielka 2014. Tabela 10.2 Owies. Warunki polowe doświadczeń. Rok zbioru: 2014 Miejscowość Lubań* Powiat Kompleks rolniczej przydatności gleby Klasa bonitacyjna gleby PH gleby w KCl Przedplon Data siewu Obsada nasion Data zbioru dzień, m-c, rok) 2 (szt/m ) (dzień, m-c, rok) Wyczechy Kościerzyna Człuchów zbożowo pastewny słaby żytni bardzo dobry V IIIa 5,8 5,8 ziemniak rzepak ozimy 04.04.2014 20.03.2014 600 500 06.08.2014 04.08.2014 Nawożenie mineralne N (kg/ha) 105 100 P2O5 (kg/ha) 38 69 K2O (kg/ha) Zaprawa nasienna (nazwa) Herbicyd nazwa,dawka/ha) Insektycyd (nazwa,dawka/ha) Fungicyd (nazwa,dawka/ha) 75 Środki ochrony roślin Kinto Duo 080 FS Chwastox Extra 300 SL – 3l/ha 90 Vitavax 200FS Chwastox Extra+Lintur 70 WG 1 l + 150 g/ha Fury 100 EC 0,1 l/ha Cyperkil Max 0,1l/ha Artea 330 EC 0,5 l/ha *Badania finansowane ze środków wyprzedzającego finansowania Schematu III Pomocy Technicznej realizowanej w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 oraz ze środków własnych Samorządu Województwa Pomorskiego 69 Tabela 10.3 Owies . Wyniki ogólne doświadczeń. Rok zbioru: 2014 Cecha Lp. Lubań* Wyczechy 1 Termin wiechowania (dzień, m-c, rok) 11.06.2014 10.06.2014 2 Termin dojrzałości woskowej (dzień, m-c, rok) 23.07.2014 20.07.2014 3 Wysokość roślin (cm) 86,9 120,8 4 Wyleganie roślin w fazie dojrzałości mlecznej (skala 9o) 9,0 9,0 5 Wyleganie roślin przed zbiorem 6,8 5,5 6 Porażenie przez choroby 7 - mączniak prawdziwy 8 - rdza wieńcowa 8,1 9,0 7,9 8,9 9 - helmintosporioza 10 - rdza źdźbłowa 7,8 7,9 8,1 9,0 11 Masa 1000 ziaren 34,2 42,3 12 Udział łuski 19,9 17,9 13 Wilgotność ziarna podczas zbioru (%) 14,1 10,3 14 Średni plon z doświadczenia (dt/ha) 56,8 89,0 (skala 9o) o (skala 9 ) (g) (%) Średnie wyniki z doświadczeń. Tabela 10.4 Owies. Plon ziarna odmian w miejscowościach (% wzorca). Rok zbioru: 2014 Lp. Odmiana wzorzec dt/ha Lubań * Wyczechy 62,8 98,7 1 Krezus 101 98 2 Zuch 101 97 3 Bingo 98 105 4 Furman 98 91 5 Breton 94 99 6 Arden 91 92 7 Haker 98 90 8 Siwek - nagi 71 59 9 Nagus - nagi 70 69 10 Komfort 98 104 11 Amant - nagi 67 71 12 Harnaś 100 105 Wzorzec – Krezus, Zuch, Bingo. *Badania finansowane ze środków wyprzedzającego finansowania Schematu III Pomocy Technicznej realizowanej w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 oraz ze środków własnych Samorządu Województwa Pomorskiego 70 Tabela 10.5 Owies . Plon ziarna odmian (% wzorca). Lata zbioru: 2012-2014 Odmiana 2012 2013 2014 2013-2014 2012-2014 Wzorzec, dt z ha 74,2 60,0 80,8 70,4 71,7 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 96 99 104 97 97 103 106 74 71 101 94 106 94 89 92 101 77 77 102 100 97 104 94 94 92 96 70 73 102 99 98 104 95 95 96 100 71 72 2 2 99 99 102 94 97 91 93 64 70 102 69 103 2 4 6 Lp. Krezus Zuch Bingo Furman Breton Arden Haker Siwek - nagi Nagus - nagi Komfort Amant - nagi Harnaś Liczba doświadczeń Wzorzec: 2012, 2013, 2014– Krezus, Zuch, Bingo. Tabela 10.6 Owies . Porażenie odmian przez ważniejsze choroby (odchylenia od wzorca). Lata zbioru: 2014, 2012 – 2014 Lp. Odmiana Liczba lat badań Wzorzec, (skala 9o) 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Krezus Zuch Bingo Furman Breton Arden Haker Siwek Nagus Komfort Amant Harnaś Liczba doświadczeń 3 3 3 3 3 3 3 3 3 2 1 1 Mączniak Rdza wieńcowa Rdza źdźbłowa Helmintosporioza 2014 20122014 2014 20122014 2014 20122014 2014 20122014 7,7 8,1 9,0 8,8 7,7 7,8 8,0 7,9 -0,2 -1,2 1,3 0,8 -0,7 -0,2 1,3 0,3 0,8 0,3 0,8 0,3 -0,1 -0,5 0,6 0,6 -0,1 0,2 0,8 0,4 0,6 0,4 0,8 0,3 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 -0,7 0,0 -0,7 0,0 0,0 0,0 0,0 0,1 -0,0 -0,0 -0,2 0,0 -0,2 0,1 -0,4 -0,1 0,0 0,0 0,0 0,7 -0,3 -0,3 0,7 -0,3 0,7 0,7 0,7 0,7 0,7 1,7 0,7 -0,1 0,2 -0,1 0,0 -0,1 0,0 0,1 0,4 0,1 -0,1 1,7 0,7 -0,5 0,5 0,0 0,0 0,5 0,0 -1,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 -0,5 0,4 0,0 0,0 0,3 0,1 -0,1 0,4 0,3 -0,2 0,0 0,0 2 4 1 2 1 3 2 6 Wzorzec: 2012, 2013, 2014– Krezus, Zuch, Bingo. Wyniki pochodzą tylko z tych doświadczeń, w których dana choroba wystąpiła; wyższa wartość oznacza ocenę korzystniejszą. Liczba doświadczeń dla okresu 2012-2014 odnosi się do odmian badanych trzy lata, dla badanych dwa lata lub jeden rok jest odpowiednio mniejsza. 71 Tabela 10.7 Owies. Ważniejsze właściwości rolniczo-użytkowe odmian (odchylenia od wzorca). Lata zbioru: 2014, 2012 – 2014 o Wyleganie (skala 9 ) Liczba Lp. Odmiana lat badań Wzorzec w fazie dojrzałości mlecznej 2014 20122014 9,0 9,0 Wysokość roślin (cm) przed zbiorem 2014 6,7 20122014 Masa 1000 ziaren (g) Udział łuski w% 20122014 2014 20122014 2014 20122014 8,2 107,1 94,0 41,3 40,5 23,7 23,4 2014 1 Krezus 3 0 0 0,6 0,2 2,0 -0,0 -3,1 -2,2 2,5 1,7 2 Zuch 3 0 0 -0,7 -0,2 -3,6 0,1 -1,0 -0,9 -1,1 -1,4 3 Bingo 3 0 0 0,1 0,0 3,4 0,5 4,0 3,0 -1,4 -0,3 4 Furman 3 0 0 0,1 0,0 0,2 0,8 -2,6 -1,5 3,6 3,3 5 Breton 3 0 0 -0,2 -0,1 -1,5 -2,5 3,3 0,1 -0,3 -0,4 6 Arden 3 0 0 -1,2 -0,4 -4,9 -1,1 -3,8 -4,0 1,8 0,3 7 Haker 3 0 0 -1,9 -0,6 -0,6 1,0 -3,6 -2,3 0,0 -0,4 8 Siwek - nagi 3 0 0 1,3 0,4 5,9 -3,5 -11,9 -10,4 -22,6 -21,9 9 Nagus - nagi 3 0 0 -1,4 -0,5 -12,1 -2,8 -10,2 -10,8 -22,5 -22,7 10 Komfort 2 0 0 -1,6 -0,8 -2,1 -1,5 1,7 -0,0 2,3 1,0 11 Amant - nagi 1 0 0 -2,1 -2,1 -8,6 -8,6 -7,4 -7,4 -22,4 -22,4 12 Harnaś 1 0 0 0,3 0,3 -11,8 -11,8 -3,0 -3,0 2,9 2,9 0 0 2 2 2 6 2 6 2 4 Liczba doświadczeń Wzorzec: 2012, 2013, 2014– Krezus, Zuch, Bingo. Wyleganie - wyniki pochodzą tylko z tych doświadczeń, w których wystąpiło; wyższa wartość oznacza ocenę korzystniejszą. Liczba doświadczeń dla okresu 2012-2014 odnosi się do odmian badanych trzy lata, dla badanych dwa lata lub jeden rok jest odpowiednio mniejsza. Charakterystyka odmian owsa zwyczajnego wpisanych do krajowego rejestru w roku 2014 Harnaś (d. MHR-PO-0712) Odmiana żółtoziarnista, przeznaczona do uprawy na terenie całego kraju, z wyjątkiem wyżej położonych terenów górskich. Plon ziarna z łuską – duży, bez łuski – dość duży. Odporność na mączniaka prawdziwego, rdzę wieńcową, helmintosporiozę i septoriozę liści – średnia, na rdzę źdźbłową - dość mała. Odmiany średniej wysokości, o dużej odporności na wyleganie. Termin wiechowania i dojrzewania dość późny. Udział łuski duży. Masa 1000 ziaren i wyrównanie ziarna średnie, zawartość białka dość mała, tłuszczu przeciętna. zgłaszający: Małopolska Hodowla Roślin-HBP sp. z o.o. Charakterystyka odmian owsa nagiego wpisanych do krajowego rejestru w roku 2014 Amant (d. STH 9811) Odmiana nieoplewiona, przeznaczona do uprawy na terenie całego kraju, z wyjątkiem wyżej położonych terenów górskich. Plon ziarna powyżej wzorcowej odmiany Siwek. Odporność na rdzę wieńcową i źdźbłową dość duża, na mączniaka prawdziwego, helmintosporiozę i septoriozę liści – duża. Rośliny dość niskie o bardzo dużej odporności na wyleganie. Termin wiechowania dość wczesny, dojrzewania przeciętny. W stosunku do odmiany Siwek charakteryzuje się mniejszym udziałem ziaren oplewionych, podobną masą 1000 ziaren i wyrównaniem, mniejszą zawartością białka i większą zawartością tłuszczu. zgłaszający: Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR 72 Rozdział 11 Kukurydza Uwagi ogólne Postęp w hodowli oraz znajomość właściwej agrotechniki są bodźcem do systematycznego powiększenia powierzchni uprawy kukurydzy w Polsce, także i w woj. pomorskim. W województwie pomorskim zmienia się struktura uprawy kukurydzy na korzyść kukurydzy ziarnowej. W 2012 roku mieliśmy 19 260 ha kukurydzy na kiszonkę oraz 3940 ha kukurydzy na ziarno, natomiast w 2013 nastąpił spadek powierzchni kukurydzy na kiszinkę do 13 940 ha i wzrost powierzchni kukurydzy na ziarno do do 10 330 ha.. W ciągu ostatnich dziesięciu lat powierzchnia uprawy kukurydzy w województwie pomorskim zwiększyła się trzykrotnie. Spowodowane jest to zmianami klimatycznymi oraz tym, że częściowo udało się ograniczyć wymagania termiczne odmian. Przyjmuje się, że właściwy dobór odmiany wpływa aż w 30% na sukces w uprawie kukurydzy. Swiadczą o tym wyniki doswiadczeń prowadzonych w Radostowie. Odmiany kukurydzy przeznaczone do uprawy na ziarno powinny charakteryzować się wysokim potencjałem plonowania, wczesnością dostosowaną do rejonu uprawy, odpornością na fuzaryjną łamliwość łodyg i kolb, głownię guzową, drobną plamistość liści oraz na wylęganie korzeniowe. Odmiany kukurydzy o korzystniej strukturze kolb - dużym udziale ziarna i małym udziale rdzenia mogą być wykorzystywane w produkcji kiszonki z odkoszulkowanych i rozdrobnionych kolb (CCM). CCM jest bardzo efektywną paszą stosowaną w żywieniu świń. Odmiany do uprawy na kiszonkę powinny charakteryzować się wysokim plonem suchej masy łodyg, liści i kolb (tzw. ogólny plon s.m.), wysokim udziałem suchej masy kolb (ponad 50%) w ogólnym plonie suchej masy i wysoką zawartością suchej masy w całych roślinach przy zbiorze (2832%). Przy wyborze odmian ważna jest cecha „stay green". Polega ona na tym, że łodygi i liście zachowują zieloność w okresie dojrzewania, co umożliwia dłuższą akumulację składników pokarmowych i większą koncentrację suchej masy w kolbach. Wydłużony jest okres zbioru, a masa do zakiszania uzyskana z odmian typu „stay green" łatwiej się zakisza, dzięki wyższej zawartości wody w liściach i łodygach. W przypadku odmian kukurydzy bardzo ważna jest również ich wczesność, dostosowana do rejonu uprawy. Wczesność odmian określana jest skalą FAO. Odmiany wczesne o FAO do 220 i średnio wczesne o FAO do 250 mogą być przydatne zarówno na ziarno, jak i kiszonkę. W rejonie Polski Północnej na ziarno powinny być uprawiane mieszańce bardzo wczesne i wczesne (FAO do 200-210), a na kiszonkę również mieszańce wczesne i średniowczesne, najlepiej o liczbie FAO 220-250. O tym jak ważny jest rynek odmian w Polsce świadczy stan krajowego rejestru odmian kukurydzy, w którym w 2014 roku znajduje się 155 odmian mieszańcowych (F1) kukurydzy, z czego w 2014 roku zarejestrowano 16. Prawie połowa odmian kukurydzy została zarejestrowana w ostatnich pięciu latach. Polski Związek Producentów Kukurydzy sfinansował doświadczenie na ziarno w warunkach województwa pomorskiego. Ideą tego doświadczenia jest sprawdzenie na przestrzeni kilku lat, które odmiany mogą się sprawdzić w klimacie naszego województwa. Doświadczenie to prowadzone jest w ZDOO Radostowo. Podobne doświadczenie wykonano w województwie zachodniopomorskim (ZDOO Białogard, ZDOO Rarwino), warmińsko mazurskim (SDOO Wrócikowo) i podlaskim (SDOO Krzyżewo). W ZDOO Radostowo wykonano również doświadczenie na kiszonkę, którego wyniki przedstawiono na tle średniej krajowej. Warunki prowadzenia i wyniki doświadczeń. Doświadczenia założono na glebie klasy II, na kiszonkę w czterech powtórzeniach a na ziarno w trzech powtórzeniach. Pojedyncze poletko do zbioru miało w doświadczeniu na kiszonkę 16.57 m2, natomiast w doświadczeniu na ziarno 16,32 m2. Warunki pogodowe w 2014 roku średnio sprzyjały uprawie kukurydzy. W Radostowie mieliśmy w okresie intensywnego wzrostu niedobory wody. Mimo to stan roślin do zbiorów był dobry. Rośliny były niższe niż w 2013 roku i plony nieco słabsze. W doświadczeniu na ziarno wystąpiła w średnim nasileniu omacnica prosowianka, która spowodowała obniżkę plonu. Ziarno kukurydzy było dojrzałe o mniejszej wilgotności niż w latach ubiegłych. Presja chorób była znikoma. Wystąpiła w nieznacznym nasileniu plamistość pochew liściowych. Chorób fuzaryjnych i porażenia głownią nie zaobserwowano. W niniejszej publikacji przedstawiono wyniki najważniejszych cech gospodarczych kukurydzy dla Radostowa na tle średniej krajowej z 2014 roku. Warunki prowadzenia doświadczeń i wyniki ogólne przedstawiono we wspólnych tabelach dla obu doświadczeń. Wykaz badanych odmian, wyniki wartości gospodarczej kukurydzy na ziarno i na kiszonkę przedstawiono w odrębnych tabelach. 73 Tabela 11.2 Kukurydza. Warunki polowe doświadczeń, Radostowo. Rok zbioru: 2014 Rodzaj doświadczenia Powiat Kompleks rolniczej przydatności gleby Kukurydza na ziarno Kukurydza na kiszonkę Tczew Tczew pszenny bardzo dobry pszenny bardzo dobry II II 7,4 7,4 Pszenica ozima Pszenica ozima 30.04.2014 29.04.2014 Wczesne -16.09.2014 Średniowszesne – 22.09.2014 Średniopóźne i późne – 29.09.2014 Klasa bonitacyjna gleby PH gleby w KCl Przedplon Data siewu (dzień, m-c, rok) Data zbioru dzień, m-c, rok) Omłot – 04.11.2014 Nawożenie mineralne N (kg/ha) 122 122 P2O5 (kg/ha) 36 36 K2O (kg/ha) 96 96 Środki ochrony roślin Herbicyd po wschodach (nazwa,dawka/ha)) Adengo 315 SC (0,4 l/ha) Adengo 315 SC (0,4 l/ha) Herbicyd po wschodach (nazwa,dawka/ha) Maister 310 WG (1,25 l/ha) Karate Zeon 050 SC (0,1l/ha) Karate Zeon 050 SC (0,1 l/ha) Maister 310 WG (1,25 l/ha) Karate Zeon 050 SC (0,1l/ha) Karate Zeon 050 SC (0,1 l/ha) Insektycyd (nazwa,dawka/ha) Tabela 11.3 Kukurydza . Wyniki ogólne doświadczeń, Radostowo. Rok zbioru: 2014 Rodzaj doświadczenia Cecha Lp. Kukurydza na kiszonkę Kukurydza na ziarno wczesne średniowczesne średniopóźne 20.05.2014 20.05.2014 20.05.2014 21.05.2014 1 Data wschodów 2 Stan roślin po wschodach (skala 9o) 9,0 9,0 9,0 9,0 3 Wczesny wigor roślin (skala 9o) 8,5 8,3 8,6 8,1 3 Pojawienie się znamion (dzień, m-c, rok) 21.07.2014 23.07.2014 24.07.2014 26.07.2014 06.09.2014 08.09.2014 12.09.2014 Nie wystąpiło Nie wystąpiło 8,0 8,2 8,5 260 269 264 (dzień, m-c, rok) Dojrzałość ciastowata (dzień, m-c, rok) 5 Dojrzałość pełna (dzień, m-c, rok) 6 Wyleganie korzeniowe 7 Porażenie przez choroby (skala 9o) 8 - plamistość pochew liściowych 9 Wysokość roślin 10 Utrzymanie zieleni 11 Wilgotność ziarna przy zbiorze 74 26.09.2014 (%) Nie wystąpiło Nie wystąpiło (cm) 254 (skala 9o) 6,4 (%) 29,6 1 2 Rok wpisania do Krajowego Rejestru Odmian Lp. Odmiana Klasa wczesności FAO Tabela 11.1 Kukurydza na ziarno. Odmiany badane. Rok zbioru: 2014 3 Typ Adres jednostki zachowującej odmianę, a w przypadku odmiany zagranicznej - pełnomocnika w Polsce 4 5 Odmiany badane w ramach PDOiR z Krajowego Rejestru KR i Katalogu Unijnego CCA 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Amadeo KR Ambrosini KR ES Cirrius KR Konsulixx KR Millesim KR Mosso KR NK Nekta KR Ricardinio KR Rivaldinio KWS KR Silvinio KR 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 P7524 P7529 Schobbi CS Supreme Toninio Carolinio KWS Coryphee DS0493B (Sucampo) DS0918B (Suda) Eleganza ES Cluedo ES Heracles ES Techno Gottardo KWS P 7883 Rianni CS Sergio KWS Severus SY Comandor SY Feeditop SY Splitter SY Unitop Tobias Yukon 240 240 230 240 260 220 250 240 240 220 2007 2011 2012 2012 2013 2013 2008 2010 2014 2012 SC TC TC SC SC SC SC SC SC TC KWS Polska sp. z o.o., 61-003 Poznań, ul. Chlebowa 4/8 SC SC SC TC TC TC TC SC TC TC TC SC SC SC SC SC SC TC TC TC TC TC TC SC Marcin Just, Śmiłowo 16, 64-500 Szamotuły KWS Polska sp. z o.o., 61-003 Poznań, ul. Chlebowa 4/8 Euralis Saaten sp. z o. o., ul. Wichrowa 1 A, 60-449 Poznań RAGT Semences Polska sp. z o. o., ul. Sadowa 10A, 87-148 Łysomice KWS Polska sp. z o.o., 61-003 Poznań, ul. Chlebowa 4/8 Centrala Nasienna sp. z o. o. , Żytnia 1, 55-300 Środa Śląska Syngenta Polska sp. z o. o., ul. Powązkowska 44 C, 01-797 Warszawa KWS Polska sp. z o.o., 61-003 Poznań, ul. Chlebowa 4/8 KWS Polska sp. z o.o., 61-003 Poznań, ul. Chlebowa 4/8 KWS Polska sp. z o.o., 61-003 Poznań, ul. Chlebowa 4/8 Hodowla Roślin Smolice sp. z o.o. Grupa IHAR, Smolice 146, 63-740 11 Tonacja KR 230 2008 TC Kobylin 12 ES Combi CCA SC Euralis Saaten sp. z o. o., ul. Wichrowa 1 A, 60-449 Poznań Odmiany z Katalogu Unijnego CCA – badane rozpoznawczo 13 DS0419A (Sulano) SC Saaten Union Polska sp. z o. o. ul. Straszewska 70,62-100 Wągrowiec Marcin Just, Śmiłowo 16, 64-500 Szamotuły Caussade Nasiona Polska sp. z o.o., ul. Piłsudskiego 1 A, 57-100 Strzelin Saaten Union Polska sp. z o. o. ul. Straszewska 70,62-100 Wągrowiec KWS Polska sp. z o.o., 61-003 Poznań, ul. Chlebowa 4/8 KWS Polska sp. z o.o., 61-003 Poznań, ul. Chlebowa 4/8 KWS Polska sp. z o.o., 61-003 Poznań, ul. Chlebowa 4/8 Saaten Union Polska sp. z o. o. ul. Straszewska 70,62-100 Wągrowiec Saaten Union Polska sp. z o. o. ul. Straszewska 70,62-100 Wągrowiec KWS Polska sp. z o.o., 61-003 Poznań, ul. Chlebowa 4/8 Euralis Saaten sp. z o. o., ul. Wichrowa 1 A, 60-449 Poznań Euralis Saaten sp. z o. o., ul. Wichrowa 1 A, 60-449 Poznań Euralis Saaten sp. z o. o., ul. Wichrowa 1 A, 60-449 Poznań KWS Polska sp. z o.o., 61-003 Poznań, ul. Chlebowa 4/8 Marcin Just, Śmiłowo 16, 64-500 Szamotuły Caussade Nasiona Polska sp. z o.o., ul. Piłsudskiego 1 A, 57-100 Strzelin KWS Polska sp. z o.o., 61-003 Poznań, ul. Chlebowa 4/8 KWS Polska sp. z o.o., 61-003 Poznań, ul. Chlebowa 4/8 Syngenta Polska sp. z o. o., ul. Powązkowska 44 C, 01-797 Warszawa Syngenta Polska sp. z o. o., ul. Powązkowska 44 C, 01-797 Warszawa Syngenta Polska sp. z o. o., ul. Powązkowska 44 C, 01-797 Warszawa Syngenta Polska sp. z o. o., ul. Powązkowska 44 C, 01-797 Warszawa Limagrain Sp. E. O. w Polsce, ul. Ks. Wawrzyniaka 2, 62-052 Komorniki Kol. 2,3,4 i 5 – według „Listy odmian roślin rolniczych wpisanych do krajowego rejestru w Polsce” COBORU Słupia Wielka 2014 Kol. 2: klasyfikacja wczesności FAO – do 220 –wczesne, 230 – 250 średniowczesne, 260 – 290 średniopóźne. Kol 3: CCA – Odmiana ze Wspólnotowego Katalogu Roślin Rolniczych, włączona do doświadczeń PDOiR na podstawie wyników doświadczeń rozpoznawczych, nie wpisana do krajowego rejestru. Kol. 4: typ odmiany: SC – mieszaniec pojedynczy, TC – mieszaniec trójliniowy, mieszaniec podwójny 75 Tabela 11.4 Kukurydza na ziarno. Plon ziarna i zawartość suchej masy w ziarnie. Ważniejsze właściwości rolniczo-użytkowe odmian. Rok zbioru 2014 LP Odmiana wzorzec Plon ziarna, w dt/ha (% wzorca) Wilgotność ziarna przy zbiorze (odchylenia od wzorca) Radostowo Średnia krajowa Radostowo Średnia krajowa 122,46 119,2 29,14 30,1 Wysokość Udział ziarna Omacnica % roślin w masie kolb uszkodzonych cm % roślin Odchylenia od wzorca Radostowo Radostowo Radostowo 254,5 80,6 9,8 Odmiany badane w ramach PDOiR z Krajowego Rejestru KR i Katalogu Unijnego CCA 101 98 103 94 100 102 99 102 102 101 99 99 -1,5 2,1 0,3 -0,3 -2,9 -3 6,7 -1,7 1,7 -1,1 0,3 -0,5 2,7 0,2 2,7 -2,3 2,7 2,7 -2,3 7,7 -7,3 0,2 -9,8 2,7 0,62 19 16 16 -11 0 37 20 -25 -13 -1,7 0,3 0 -1,6 0,3 -2,2 -3,8 -1,2 2 -7,3 -9,8 -9,8 2,7 -7,3 17,7 -4,8 -2,3 -2,3 4,96 -1,53 0,30 -0,59 -1,73 1,83 1,62 1,4 -2,02 -2,36 1,78 1,01 0,69 2,78 3,24 -0,86 -6 22 5 -3 -2 5 15 -15 -18 -16 -9 -5 3 -2 -3 -4 -1,7 -2,5 10,1 0,5 2,9 -10,2 -0,2 -2,6 -1,3 8,1 0,4 0,3 -0,5 0,7 0,2 -1,4 -4,8 -4,8 2,7 -7,3 2,7 2,7 -7,3 0,2 0,2 -2,3 -4,8 -7,3 -2,3 -2,3 -2,3 -9,8 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Amadeo Ambrosini ES Cirrius Konsulixx Millesim Mosso NK Nekta Ricardinio Rivaldinio KWS Silvinio Tonacja ES Combi CCA 100 105 98 98 102 103 98 97 102 100 97 99 1,01 0,86 1,17 -2,1 0,66 -1,64 0,06 0,38 0,33 -1,01 0,33 -0,05 13 14 15 16 17 18 19 20 DS0419A (Sulano) 96 90 92 94 96 107 105 87 1,51 1,58 -0,94 2,19 2,03 0,53 -0,41 -3,15 102 101 83 96 88 98 97 90 96 83 103 95 99 96 95 79 98 0 0,4 -0,5 -1,3 1,6 -1,9 0,4 -0,2 1,7 0,9 0,5 -1,8 -8 -12 15 -7 1 15 -21 10 1 6 -8 8 Odmiany z Katalogu Unijnego CCA – badane rozpoznawczo P7524 P7529 Schobbi CS Supreme Toninio Carolinio KWS Coryphee DS0493B 21 (Sucampo) 22 DS0918B (Suda) 23 Eleganza 24 ES Cluedo 25 ES Heracles 26 ES Techno 27 Gottardo KWS 28 P 7883 29 Rianni CS 30 Sergio KWS 31 Severus 32 SY Comandor 33 SY Feeditop 34 SY Splitter 35 SY Unitop 36 Tobias 37 Yukon 76 1 Rok wpisania do Krajowego Rejestru Lp. Odmiana Klasa wczesności FAO Tabela 11.1 Kukurydza na kiszonkę. Odmiany badane. Rok zbioru: 2014 Typ 2 3 4 Adres jednostki zachowującej odmianę, a w przypadku odmiany zagranicznej - pełnomocnika w Polsce 5 Odmiany wczesne 1 2 3 4 Ambrosini LG30240 Pirro Ricardinio 240 240 220 240 2011 2012 2014 2010 5 Dynamite 6 Es Albatros 7 Geoxx 8 Giancarlo 9 MAS 27 L 10 Odilo 11 Prestoso 12 Ronaldinio 13 Touran 14 XXILO 240 230 240 240 250 230 2013 2012 2011 2014 2012 2013 260 240 2008 2008 CCA 15 16 17 18 19 260 280 260 270 2014 2014 2012 2014 CCA Deresz DKC3623 ES Fireball Legion Indexx CCA TC KWS Polska sp. z o.o., 61-003 Poznań, ul. Chlebowa 4/8 SC Limagrain Sp. E. O. w Polsce, ul. Ks. Wawrzyniaka 2, 62-052 Komorniki SC Saatbau Polska sp. z o. o. , Żytnia 1, 55-300 Środa Śląska SC KWS Polska sp. z o.o., 61-003 Poznań, ul. Chlebowa 4/8 Odmiany średniowczesne SC Maisadour Polska sp. z o.o.,61-315 Poznań, ul. Pokrzywno 3a SC Euralis Saaten sp. z o. o., ul. Wiece 12, 60-638 Poznań SC R.A.G.T. Semences Polska sp. z o.o., 87-148 Łysomice, ul Sadowa 10A SC Saatbau Polska sp. z o. o. , Żytnia 1, 55-300 Środa Śląska SC Maisadour Polska sp. z o.o.,61-315 Poznań, ul. Pokrzywno 3a SC Centrala Nasienna sp. z o. o. , Żytnia 1, 55-300 Środa Śląska SC Saatbau Polska sp. z o. o. , Żytnia 1, 55-300 Środa Śląska SC KWS Polska sp. z o.o., 61-003 Poznań, ul. Chlebowa 4/8 TC KWS Polska sp. z o.o., 61-003 Poznań, ul. Chlebowa 4/8 TC RAGT Semences Polska sp. z o. o., ul. Sadowa 10A, 87-148 Łysomice Odmiany średniopóźne SC Hodowla Roślin Smolice sp. z o.o. Grupa IHAR, Smolice 146, 63-740 Kobylin SC Monsanto Polska sp. z o. o., ul. Domaniewska 49, 02-672 Warszawa SC Euralis Saaten sp. z o. o., ul. Wiece 12, 60-638 Poznań TC Hodowla Roślin Smolice sp. z o.o. Grupa IHAR, Smolice 146, 63-740 Kobylin SC RAGT Semences Polska sp. z o. o., ul. Sadowa 10A, 87-148 Łysomice Kol. 2,3,4 i 5 – według „Listy odmian roślin rolniczych wpisanych do krajowego rejestru w Polsce” COBORU Słupia Wielka 2014 Kol. 2: klasyfikacja wczesności FAO – do 220 –wczesne, 230 – 250 średniowczesne, 260 – 290 średniopóźne. Kol 3: CCA – Odmiana ze Wspólnotowego Katalogu Roślin Rolniczych, włączona do doświadczeń PDOiR na podstawie wyników doświadczeń rozpoznawczych, nie wpisana do krajowego rejestru. Kol. 4: typ odmiany: SC – mieszaniec pojedynczy, TC – mieszaniec trójliniowy, mieszaniec podwójny 77 Tabela 11.5 Kukurydza na kiszonkę. Ważniejsze właściwości rolniczo-użytkowe odmian. Rok zbioru 2014 Plon ogólny świeżej masy dt/ha Lp Odmiana Plon świeżej masy Plon świeżej masy Plon suchej masy kolb łodyg i liści kolb dt/ha dt/ha dt/ha (% wzorca) Radostowo średnia krajowa Radostowo średnia krajowa Radostowo średnia krajowa Radostowo Plon suchej masy Udział kolb w Plon ogólny suchej łodyg i liści plonie ogólnym s. masy dt/ha dt/ha masy, średnia krajowa Radostowo średnia krajowa Radostowo średnia krajowa Radostowo średnia krajowa Odmiany wczesne wzorzec 1 Ambrosini 2 LG30240 3 Pirro 4 Ricardinio 469 595 199 200 271 103 74 98,9 189 202 60,4 51,1 94 109 96 101 101 101 96 102 101 95 97 107 108 95 90 107 89 98 102 119 104 93 95 98 99 97 100 106 Odmiany średniowczesne 106 95 93 107 98 116 95 92 95 106 103 96 100 102 97 100 100 100 98 101 61,7 54,9 61,4 63,8 53,8 48,5 48,2 53,8 wzorzec 482 601 189 200 293 108 81 101 194 208 58,2 51,8 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 Dynamite Es Albatros Geoxx Giancarlo MAS 27 L Odilo Prestoso Ronaldinio Touran XXILO wzorzec 15 16 17 18 19 Deresz DKC3623 ES Fireball Legion Indexx CCA 101 101 94 112 106 93 109 107 91 87 101 97 99 103 104 97 106 100 94 99 102 95 93 106 94 96 108 108 103 94 107 94 102 94 98 99 96 103 105 102 395 401 114 113 100 98 100 104 98 99 95 98 90 115 108 109 114 108 95 91 96 95 109 112 110 106 98 108 82 88 102 82 98 93 Odmiany średniopóźne 105 95 101 96 99 98 98 102 104 102 96 106 103 115 113 97 103 98 82 88 97 98 101 108 106 100 109 93 86 101 98 102 95 111 103 96 107 104 93 91 101 97 101 102 103 99 103 98 95 101 59,2 56,7 54,8 56,6 53,8 57,3 59,9 60,8 63,4 59,8 53,6 50,5 52,2 48,5 49,8 51,5 48,9 54,2 56,3 52,0 526 628 204 203 322 424 118 111 81 104 200 214 59,3 51,7 101 101 105 99 94 96 100 98 105 102 97 102 103 94 104 96 101 99 98 107 104 100 106 102 88 96 100 97 108 99 97 97 105 95 105 97 99 99 98 108 98 96 106 108 92 94 97 100 110 100 98 97 106 100 99 95 98 99 104 104 58,9 59,8 59,1 56,2 62,7 52,6 52,1 51,2 48,9 53,6 Wzorce poszczególnych grup tworzą średnie wyniki odmian w tych grupach (z wyjątkiem odmian z CCA),Lp. 5, 17, 23-25 odmiany z katalogu wspólnotowego CCA (nie wpisane do krajowego rejestru) 78 Tabela 11.5 Kukurydza na kiszonkę. Ważniejsze właściwości rolniczo-użytkowe odmian. Rok zbioru 2014 Lp Odmiana Zawartość suchej masy w plonie ogólnym, Radostowo średnia krajowa Plon jednostek Zawartość suchej pokarmowych, tys. masy w kolbach, z ha % Radostowo średnia krajowa Radostowo średnia krajowa Wskaźnik koncentracji energii Radostowo Wysokość roślin w cm Plamistość pochew Dojrzałość liściowych ciastowata skala 9o liczba dni od 01.01 średnia krajowa Radostowo Radostowo Radostowo Odmiany wczesne wzorzec 1 Ambrosini 2 LG30240 3 Pirro 4 Ricardinio 40,2 34,1 57,5 51,6 21,56 22,34 45,9 37,8 260 8,0 250 43,0 37,5 40,6 39,8 34,0 33,7 34,9 33,9 58,4 56,1 58,7 56,9 50,7 51,3 53,0 51,6 21,91 21,38 21,08 21,86 22,62 22,26 21,69 22,80 49,3 42,0 46,5 45,9 38,0 37,0 38,3 37,9 257 265 250 269 7,3 9,0 7,7 8,0 249 251 250 250 Odmiany średniowczesne wzorzec 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 Dynamite Es Albatros Geoxx Giancarlo MAS 27 L Odilo Prestoso Ronaldinio Touran XXILO 40,3 34,9 60,0 53,8 21,96 23,09 45,7 38,7 269 8,2 251 39,3 40,7 40,6 40,0 38,9 41,4 39,6 39,3 41,5 41,8 35,0 34,8 35,4 34,4 34,2 35,8 33,9 34,4 35,5 35,7 58,8 62,6 57,9 61,7 61,0 58,9 60,9 59,9 59,1 59,0 52,9 54,2 53,3 54,6 54,3 53,6 54,6 53,4 53,1 53,6 21,61 22,30 20,79 24,16 22,15 20,88 23,55 23,13 20,80 20,18 23,51 22,21 23,23 23,32 23,62 22,81 23,62 22,76 22,39 23,42 44,6 45,9 45,5 45,1 43,4 46,8 45,1 44,9 47,8 47,6 39,0 38,5 39,4 37,8 37,8 39,6 37,3 38,4 40,0 39,7 265 270 272 298 273 270 293 253 241 261 8,7 8,0 8,3 8,0 8,7 8,3 8,0 7,7 8,3 7,7 251 249 252 249 251 252 249 250 251 251 Odmiany średniopóźne wzorzec 15 16 17 18 19 Deresz DKC3623 ES Fireball Legion Indexx CCA 38 34,4 58 54,3 22,68 23,78 41,3 38,2 264 8,5 257 36,5 36,5 38,3 38,4 40,1 34,1 33,7 34,9 34,0 35,4 58,0 55,0 59,6 59,1 58,5 55,1 53,4 54,0 54,3 54,9 22,21 21,90 23,99 22,49 22,79 22,72 23,24 23,59 24,43 24,93 41,4 41,5 43,5 43,2 46,0 37,9 37,4 38,6 37,4 39,5 267 7,7 258 259 8,3 261 258 9,0 254 270 8,3 255 269 9,0 259 Wzorce poszczególnych grup tworzą średnie wyniki odmian w tych grupach (z wyjątkiem odmian z CCA),Lp. 5, 17, 23-25 odmiany z katalogu wspólnotowego CCA (nie wpisane do krajowego rejestru) 79 Rozdział 12 Rzepak ozimy Uwagi ogólne 2014 r. Rzepak ozimy jest najważniejszą rośliną oleistą w Polsce, uprawianą na powierzchni ponad 900 tys. ha, wzrósł o ok. 1/3 w stosunku do roku ubiegłego. W związku z rosnącym zapotrzebowaniem na nasiona rzepaku (surowiec do produkcji oleju na cele konsumpcyjne oraz energetyczne) przewiduje się znaczne powiększenie powierzchni uprawy w najbliższych latach, szacuje się powiększenie uprawy do 1 mln ha. Uprawiany w płodozmianach zbożowych zmniejsza ryzyko masowego występowania chorób zbożowych jak również wykorzystuje zalegające składniki pokarmowe z głębszych warstw gleby. Jest też cenną rośliną miododajną. Rzepak ozimy wymaga gleb o dobrej kulturze, o pH powyżej 5,5 oraz o wysokiej zasobności w fosfor i potas. Obok nawożenia azotowego, siarkowego, jak i magnezowego rzepak dobrze reaguje na dokarmianie mikroelementami. Rzepak ozimy z racji sierpniowego terminu siewu powinien być uprawiany po najwcześniejszych przedplonach, takich jak: groch na nasiona, wczesne ziemniaki, jęczmień ozimy, a także roślinach pastewnych na zielonkę lub na przyoranie. Uprawa rzepaku ozimego po innych zbożach bywa utrudniona w przypadku opóźnienia się żniw lub wystąpienia długotrwałych susz letnich uniemożliwiających dobre przygotowanie roli pod zasiew oraz uzyskanie szybkich i równomiernych wschodów. Późniejszy termin siewu a tym samym wschodów, wpływa niekorzystnie na rozwój roślin przed zimą i pogarsza zimotrwałość rzepaku. Nowe odmiany rzepaku ozimego powinny charakteryzować się odpowiednimi cechami jakościowymi. Najlepiej, gdy nasiona zawierają dużo tłuszczu i białka, a mało glukozynolanów i włókna. Rośliny powinny cechować się dobrą zimotrwałością oraz dużą odpornością na wyleganie i choroby. W roku 2013 do Krajowego rejestru wpisano szesnaście nowych odmian, cztery populacyjne i dwanaście mieszańców. Obecnie w Krajowym rejestrze znajduje się 109 odmian rzepaku ozimego ( 48 odmian populacyjnych i 61 odmian mieszańcowych). Plony odmian rzepaku w badaniach Oceny Odmian bez stosowania fungicydów i regulatorów wzrostu wynoszą od 38 do 70 dt z ha. Podobny poziom plonowania uzyskiwany jest dość często na dużych plantacjach, gdzie stosowane są kompleksowe technologie nawożenia i ochrony roślin. Natomiast średnie plony produkcyjne wg GUS wynoszą najczęściej od 18 do 30 dt z ha, co świadczy o nieznacznym wykorzystaniu potencjału plonotwórczego odmian. W woj. pomorskim założono w 2013 r. trzy doświadczenia PDO z uprawą rzepaku ozimego zlokalizowane w ZDOO Radostowo, ZDOO Lisewo i SDOO Karzniczka. W opracowaniu przedstawiono trzyletnie wyniki PDO. Doświadczenia prowadzono na jednym, przeciętnym poziomie agrotechniki stosując wysokie nawożenie azotowe, ale bez stosowania fungicydów i regulatorów wzrostu. Doboru technologii nawożenia i ochrony przed szkodnikami dokonywali prowadzący doświadczenie. Wielkość poletek do zbioru wynosiła 12 m2. Wzorcem w opracowaniach od 2005 roku jest średnia z wszystkich badanych odmian. Doświadczenie w Lisewie zostało sfinansowane ze środków wyprzedzającego finansowania Schematu III Pomocy Technicznej realizowanej w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 oraz ze środków własnych Samorządu Województwa Pomorskiego Wyniki doświadczeń. Rozwój jesienny zakłócony był niedoborem wody po zasiewach. Wschody w Radostowie i Lisewie były niewyrównane. Wchodząc w okres zimowy rośliny miały rozety z 5-9 liśćmi. W Karzniczce jesienny rozwój roślin w warunkach bardzo dobrych, rośliny wykształciły silne zdrowe rozety z 9-10 liśćmi. Zima łagodna, krótka. Wiosenny rozwój roślin rozpoczął się wcześnie, bo od 22.02.2014. Rośliny zaczęły kwitnąć 22.04.2014 Rośliny kwitły ponad miesiąc, z małym niedoborem wody, chłodami i wietrznymi dniami. Dalsza wegetacja sprzyjała zdrowotności roślin i zbioru wysokich plonów. Obecność szkodników zwalczana na progu ich szkodliwości, a w porę zwalczone opryskiem ochroniły plantację przed uszkodzeniem roślin i łuszczyn. Doświadczenia w sezonie 2013/2014 w województwie pomorskim, w Stacjach Doświadczalnych Oceny Odmian w Karzniczce, Radostowie i Lisewie były udane. 80 Tabela 12.1 Rzepak ozimy. Odmiany badane w województwie pomorskim. Dobór odmian ustalony przez Wojewódzki Zespół PDOiR Rok zbioru: 2014 Lp. Odmiana Rok wpisu do KRO w Polsce Rok włączenia do LOZ Adres jednostki zachowującej odmianę, a w przypadku odmiany zagranicznej - pełnomocnika w Polsce 1 2 3 4 Chagall - wz Monolit- wz Adriana Ametyst Arot Brendy DK Cadet ES Scarlett Harry Lohana Pamela Quartz Sherlock Tactic 2009 2008 2008 2013 2010 2013 2012 2013 2013 2012 2011 2013 2010 2011 odmiany populacyjne 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 Lantmännen SW Seed sp. z o. o., ul. Głowackiego 1 A Milanówek Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. ul. Główna 20 , 99-307 Strzelce 2010 Limagrain Sp. Europejska O. w Polsce, ul. Ks. P. Wawrzyniaka 2, 62-052 Komorniki Lantmännen SW Seed sp. z o. o., ul. Głowackiego 1 A Milanówek Saaten-Union Polska sp. z o. o., ul. Straszewska 70, 62-100 Wągrowiec "Hodowla Roślin Smolice sp. z o.o. Grupa IHAR" Smolice 146, 63-740 Kobylin Monsanto Polska sp. z o. o. ul. Domaniewska 49, 02-672 Warszawa Euralis Saaten sp. z o.o., ul. Wichrowa 1a, 60-449 Poznań Saatbau Polska sp. z o.o., ul. Żytnia 1, 55-300 Środa Śląska Limagrain Sp. Europejska O. w Polsce, ul. Ks. P. Wawrzyniaka 2, 62-052 Komorniki 2013 Limagrain Sp. Europejska O. w Polsce, ul. Ks. P. Wawrzyniaka 2, 62-052 Komorniki KWS Polska sp. z o. o.,ul. Chlebowa 4/8, 61-003 Poznań 2012 KWS Polska sp. z o. o., ul. Chlebowa 4/8, 61-003 Poznań Syngenta Seeds sp. z o. o., ul. Powązkowska 44 C, 01-797 Warszawa odmiany mieszańcowe 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 Visby Arsenal Abakus Artoga Bonanza DK Exclusiv DK Exquisite DK Extorm DK Impression Garou Inspiration Konkret Marathon Marcopolos Mercedes Minerva NK Technic Rohan Rumba Sherpa SY Carlo SY Cassidy SY Kolumb SY Marten DK Excellium 2008 2011 Saaten-Union Polska sp. z o. o., ul. Straszewska 70, 62-100 Wągrowiec Limagrain Sp. Europejska O. w Polsce, ul. Ks. P. Wawrzyniaka 2, 62-052 Komorniki 2009 2010 2012 2012 2011 2012 2013 2013 2011 2013 2012 2012 2013 2013 2009 2008 2011 2012 2012 2011 2010 2013 CCA CCA 2012 2013 Saaten-Union Polska sp. z o. o., ul. Straszewska 70, 62-100 Wągrowiec Limagrain Sp. Europejska O. w Polsce, ul. Ks. P. Wawrzyniaka 2, 62-052 Komorniki RAGT Semences Polska sp. z o. o., ul. Sadowa 10A, 87-148 Łysomice Monsanto Polska sp. z o.o., ul. Domaniewska 49, 02-672 Warszawa 2013 DSV Polska sp. z o. o., ul. Straszewska 70, 62-100 Wągrowiec Monsanto Polska sp. z o. o. ul. Domaniewska 49, 02-672 Warszawa DSV Polska sp. z o. o., ul. Straszewska 70, 62-100 Wągrowiec Saaten-Union Polska sp. z o. o., ul. Straszewska 70, 62-100 Wągrowiec DSV Polska sp. z o. o., ul. Straszewska 70, 62-100 Wągrowiec Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. ul. Główna 20 , 99-307 Strzelce DSV Polska sp. z o. o., ul. Straszewska 70, 62-100 Wągrowiec KWS Polska sp. z o. o.,ul. Chlebowa 4/8, 61-003 Poznań Saaten-Union Polska sp. z o. o., ul. Straszewska 70, 62-100 Wągrowiec DSV Polska sp. z o. o., ul. Straszewska 70, 62-100 Wągrowiec 2012 2010 Syngenta Polska sp. z o. o., ul. Powązkowska 44 C, 01-797 Warszawa Saaten-Union Polska sp. z o. o., ul. Straszewska 70, 62-100 Wągrowiec DSV Polska sp. z o. o., ul. Straszewska 70, 62-100 Wągrowiec Saaten-Union Polska sp. z o. o., ul. Straszewska 70, 62-100 Wągrowiec Syngenta Polska sp. z o. o., ul. Powązkowska 44 C, 01-797 Warszawa Syngenta Polska sp. z o. o., ul. Powązkowska 44 C, 01-797 Warszawa Syngenta Polska sp. z o. o., ul. Powązkowska 44 C, 01-797 Warszawa Syngenta Polska sp. z o. o., ul. Powązkowska 44 C, 01-797 Warszawa Monsanto Polska sp. z o. o. ul. Domaniewska 49, 02-672 Warszawa Monsanto Polska sp. z o. o. ul. Domaniewska 49, 02-672 Warszawa DK Explicit Kol. 1, 2 i 4 – według „ Listy opisowej odmian, rośliny rolnicze, część 2”, COBORU Słupia Wielka 2014. 81 Tabela 12.2 Rzepak ozimy. Wyniki polowe doświadczeń. Rok zbioru: 2014 Miejscowość Powiat Lisewo* Karzniczka Radostowo Malbork Słupsk Tczew Kompleks rolniczej przydatności gl. 2 4 1 Klasa bonitacyjna gleby I IIIa I PH gleby w KCl 6,8 5,16 6,07 Przedplon Fasola na zielono Jęczmień jary Pszenica ozima Data siewu (dzień, m-c, rok) 30.08.2013 24.08.2013 29.08.2013 2 Obsada nasion (szt/m ) 60/50 60/50 60/50 Data zbioru (dzień, m-c, rok) 25.07.2014 19.07.2014 25.07.2014 N(kg/ha) 150 189 193 P2O5(kg/ha) 48 100 48 K2O(kg/ha) 128 150 96 Nawożenie dolistne preparatami wieloskładnikowymi (l/ha) - pierwszy zabieg (jesień) Siarczan magnezu + - drugi zabieg (po ruszeniu Maximus Extra S + wegetacji wiosennej) Maximus PKMg Środki ochrony roślin Zaprawa nasienna Sarfun T 65 DS Cruiser OSR 322 FS Cruiser OSR 322 FS (nazwa) ( 400/100 ) Butisan Star 416SC Butisan Star 416SC Butisan Star 416SC Herbicyd ( 2,5 ) ( 2,5 ) ( 3,0 ) (nazwa,dawka/ha) Salsa 75 WG ( 25 ) Desykant (nazwa,dawka/ha) Raundup 360 SL ( 4 ) Reglone 200 SL ( 3 ) A Cyper 100 EC ( 0,1 ) Proteus 110 OD ( 0,6 ) Dursban 480 SC ( 0,2 ) Insektycyd - wiosna (nazwa,dawka l/ha) Pyrisimex 480 EC ( 0,6 ) Proteus 110 OD ( 0,55 ) Avaunt 150 EC ( 0,17 ) Fungicyd - pierwszy zabieg Użyźniacz glebowy UG Użyźniacz glebowy UG Inne Nu Film max( 0,6 ) Max ( 0,9 ) Max ( 0,9 ) Tabela 12.3 Rzepak ozimy. Wyniki ogólne doświadczeń. Rok zbioru: 2014 Karzniczka Lp. Cecha Lisewo* 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Przezimowanie Obsada roślin po zimie Termin kwitnienia Termin dojrzałości technicznej Wysokość roślin Wysokość łanu przed zbiorem Porażenie przez choroby -zgnilizna twardzikowa -choroby podstawy łodygi -czerń krzyżowych Plon nasion (%) (szt./m2) (dzień, m-c) (dzień, m-c) (cm) (cm) (%) (%) (skala 9o) (dt /ha) Radostowo 97,3 32,1 22.04.2014 14.07.2014 174 154,5 100 55,2 22.04.2014 08.07.2014 161,4 154,6 100 44,3 19.04.2014 05.07.2014 172,1 145,4 3,9 1,5 7,5 58,8 0,4 0,7 8,0 57,8 15 25 7,2 60,7 *Badania finansowane ze środków wyprzedzającego finansowania Schematu III Pomocy Technicznej realizowanej w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 oraz ze środków własnych Samorządu Województwa Pomorskiego 82 Tabela 12.4 Rzepak ozimy. Plon nasion odmian ( % wzorca). Dobór odmian ustalony przez Wojewódzki Zespół PDOiR. Rok zbioru: 2014 Lp. Odmiana 1 Wzorzec, dt z ha 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 Chagall - wz Monolit- wz Adriana Ametyst Arot Brendy DK Cadet ES Scarlett Harry Lohana Pamela Quartz Sherlock Tactic Zawartość w nasionach (2011-2013) tłuszczu (%sm) 2 glukozynolanów (μM/g) 3 Plon nasion (% wzorca) w miejscowościach przy 9% wilgotności Karzniczka Lisewo* Radostowo Średnia w kraju 4 5 6 7 47,4 9,3 57,8 58,8 Odmiany populacyjne 60,7 52,7 47,4 48 48,5 48,9 48,2 47,9 46,5 47,7 47,3 47,2 47,0 47,8 47,3 48,5 9,8 7,2 8,0 8,3 10,1 11,2 9,8 10,3 9,5 9,2 8,6 7,9 8,3 10,2 96 83 92 102 109 80 97 97 88 106 100 97 95 90 93 93 80 100 93 92 89 96 92 103 99 100 101 85 96 96 100 101 108 95 98 102 99 106 105 101 104 101 109 108 97 104 101 97 108 105 103 99 105 91 116 92 86 101 97 102 114 108 107 108 98 107 103 103 101 98 104 103 104 109 104 113 106 104 101 104 108 104 101 97 104 91 89 97 105 113 105 101 113 103 112 111 110 111 112 110 115 113 111 111 112 101 111 113 110 108 111 108 109 111 111 116 114 108 114 118 85 84 95 96 98 79 94 99 96 95 99 108 96 93 Odmiany mieszańcowe 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 Visby - wz Arsenal -wz Abakus Artoga Bonanza DK Exclusiv DK Exquisite DK Extorm DK Impression Garou Inspiration Konkret Marathon Marcopolos Mercedes Minerva NK Technic Rohan Rumba Sherpa SY Carlo SY Cassidy SY Kolumb SY Marten DK Excellium DK Explicit 46,9 47,2 47,0 47,2 47,7 47,6 48,0 47,7 47,2 47,9 47,4 46,9 47,2 47,1 48,8 49 46,6 47,0 46,9 47,7 47,3 46,8 47,1 47,4 7,4 8,7 7,9 8,7 11,2 11,6 11,1 10,9 9,4 7,8 11,8 10,3 9,6 7,8 8,7 8,0 9,8 7,1 9,6 9,2 10,1 8,2 7,3 8,8 105 110 90 109 98 110 111 112 102 101 106 98 104 106 101 94 98 95 102 95 109 111 96 82 118 118 Wzorzec: pomorskie - średnia z wszystkich badanych odmian, w kraju- średnia z odmian populacyjnych. kol. 2 i 3 na podstawie Listy Opisowej Odmian COBORU Słupia Wielka, 2014. *Badania finansowane ze środków wyprzedzającego finansowania Schematu III Pomocy Technicznej realizowanej w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 oraz ze środków własnych Samorządu Województwa Pomorskiego 83 3 4 Wzorzec, dt z ha 57,6 59,7 Odmiany populacyjne KR 52,7 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 96 96 100 101 108 97 94 95 98 102 101 99 106 105 101 104 101 18 19 20 Chagall - wz 85 94 Monolit- wz 85 95 Adriana 95 82 Ametyst 97 102 Arot 99 95 Bellevue 94 94 Bogart 86 93 Brendy 80 94 DK Cadet 95 90 ES Scarlett 99 98 Gloria 104 93 Harry 97 93 Lohana 95 105 Pamela 100 101 Quartz 108 102 Sherlock 97 103 Tactic 86 94 Odmiany populacyjne CCA Goya 99 76 SW 05025(Da Vinci) 96 100 Vision 96 89 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 Odmiany mieszańcowe CCA Alabaster 109 99 Albatros 101 107 DK Excellium 118 115 DK Explicit 119 105 ES Alonso 104 99 NK Caravel 99 103 NK Linus 104 105 PR 44 W 29 111 102 PR 46 W 20 101 113 PR46W24(Muller24) 104 90 96 100 100 110 109 114 118 103 108 108 112 110 108 Średnia z kraju 2 Odmiana Radostowo Średnia z kraju 1 Lp Karzniczka Odmiana Radostowo Lp Karzniczka Tabela 12.5 Rzepak ozimy. Plon nasion w % wzorca. Odmiany badane w województwie pomorskim. Dobór ustalony przez COBORU. Rok zbioru: 2014 1 2 3 4 57,6 59,7 Odmiany mieszańcowe KR 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 Visby - wz Arsenal - wz Abakus Alessio Artoga Bonanza DK Exclusiv DK Exquisite DK Extorm DK Impression ES Kamillo Finesse Garou Gladius Inspiration Konkret Marathon Marcopolos Mercedes Minerva NK Petrol NK Technic Poznaniak Rohan Rumba Sherpa SY Carlo SY Cassidy SY Kolumb SY Marten Tores Turan Vectra Xenon 106 110 90 88 109 99 110 111 112 103 88 87 102 110 106 98 104 106 102 94 102 102 93 95 102 95 110 111 96 82 109 102 99 98 103 100 105 95 105 106 111 106 115 108 103 95 106 104 103 89 110 106 102 99 108 106 97 93 91 99 107 115 107 103 106 100 89 89 52,7 112 111 110 105 111 112 110 115 113 111 107 106 111 111 112 101 111 113 110 108 112 111 102 108 109 111 111 116 114 108 112 107 102 106 Wzorzec: - średnia z wszystkich badanych odmian. CCA – Odmiana ze Wspólnotowego Katalogu Roślin Rolniczych, włączona do doświadczeń PDOiR na podstawie wyników doświadczeń rozpoznawczych, nie wpisana do krajowego rejestru. 84 Tabela 12.6 Rzepak ozimy . Plon nasion odmian ( % wzorca). Lata zbioru: 2012-2014 Lp. Odmiana 1 Wzorzec, dt z ha 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 Chagall - wz Monolit- wz Adriana Ametyst Arot Brendy DK Cadet ES Scarlett Harry Lohana Pamela Quartz Sherlock Tactic 15 Visby -wz 16 Arsenal -wz 17 Abakus 18 Artoga 19 Bonanza 20 DK Exclusiv 21 DK Exquisite 22 DK Extorm 23 DK Impression 24 Garou 25 Inspiration 26 Konkret 27 Marathon 28 Marcopolos 29 Mercedes 30 Minerva 31 NK Technik 32 Rohan 33 Rumba 34 Sherpa 35 SY Carlo 36 SY Cassidy 37 SY Kolumb 38 SY Marten 39 DK Excellium 40 DK Explicit Liczba doświadczeń Plon nasion (% wzorca) 2012 2013 4 5 50,1 52,1 Odmiany populacyjne 94 89 98 95 91 95 97 98 95 104 99 97 101 96 94 93 Odmiany mieszańcowe 101 104 100 105 102 102 98 108 109 108 108 100 102 110 104 105 100 105 100 100 96 99 105 103 106 100 100 2 3 2014 2013-2014 2012-2014 6 7 8 59,0 55,6 53,7 93 93 80 100 93 92 88 96 92 104 99 100 101 84 94 92 87 94 91 91 95 96 101 98 104 103 104 109 104 113 106 105 101 104 108 104 101 97 104 91 89 97 105 113 105 101 114 104 3 91 101 98 100 98 88 99 91 102 98 103 101 106 102 106 111 107 101 101 103 101 109 104 100 95 96 100 105 114 105 102 96 99 6 8 115 106 Wzorzec: - średnia z wszystkich badanych odmian. 85 Tabela 12.7 Rzepak ozimy. Porażenie przez ważniejsze choroby (odchylenia od wzorca). Lata zbioru 2014, 2012- 2014 Choroby podstawy łodygi (%) 20122014 2014 6,4 3,9 7,6 8,0 9,1 12 Chagall - wz Monolit- wz Adriana Ametyst Arot Brendy DK Cadet ES Scarlett Harry Lohana Pamela Quartz Sherlock Tactic Visby -wz Arsenal -wz Abakus Artoga Bonanza DK Exclusiv DK Exquisite DK Extorm DK Impression Garou Inspiration Konkret Marathon Marcopolos Mercedes Minerva NK Technik Rohan Rumba Sherpa SY Carlo SY Cassidy SY Kolumb SY Marten DK Excellium DK Explicit -1,4 -0,3 -3,8 -1,9 0,2 2,6 1,1 -3,8 -0,9 1,6 -3,6 3,9 -2,8 -4,4 0,7 1,9 -0,1 -0,9 7,6 8,1 0,2 -1,8 0,4 -1,1 -0,9 0,2 -2,4 1,7 4,2 -2,1 -0,6 -1,1 -3,9 0,6 -1,8 0,1 -0,1 1,2 1,4 1,9 -0,5 -0,3 -0,7 -0,1 -0,7 0,4 0,1 0,1 0,1 -0,1 0,1 -0,6 0,1 0,1 -0,2 0,1 0,1 -0,1 -0,2 -0,6 -0,1 0,1 -0,1 -0,1 -0,2 0,4 0,3 0,3 -0,2 0,1 0,1 -0,1 -0,2 -0,1 -0,1 -0,1 0,4 -0,1 0,1 -0,2 0,1 0,1 0,1 -0,0 -0,3 -0,0 1,8 0,1 -4,9 -2,1 0,8 -1,7 2,4 0,1 3,3 0,8 -2,6 0,3 0,4 -4,1 -0,6 -2,6 3,6 0,3 0,1 2,3 3,6 3,3 -3,2 2,3 0,4 -2,6 -1,9 -1,7 0,8 -0,4 -0,1 5,1 -3,6 -2,6 -1,6 -0,7 0,8 -1,4 6,6 -0,6 4,1 -0,5 4,3 3 8 3 8 3 8 Liczba doświadczeń Wzorzec; średnia z doświadczeń 86 Czerń krzyżowych 0 (skala 9 ) 20122014 2014 Wzorzec Odmiany populacyjne 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 Odmiana Odmiany mieszańcowe Lp. Zgnilizna twardzikowa (%) 20122014 2014 0,0 -1,2 -0,3 -2,0 -0,5 0,3 -1,3 0,2 -0,2 0,2 -0,9 -1,7 0,1 -0,1 0,1 0,1 -0,0 -0,1 0,1 -0,3 0,1 0,1 0,1 -0,0 -0,1 -0,1 -0,0 -0,1 -2,5 -5,2 -0,9 -6,3 -6,1 8,1 -5,8 -2,4 0,7 3,1 5,2 -1,3 -4,8 0,7 Tabela 12.8 Rzepak ozimy. Ważniejsze właściwości rolniczo-użytkowe odmian(odchylenia od wzorca). Lata zbioru: 2014, 2012 – 2014 Lp. Przezimowanie (%) Odmiana 2014 2014 20122014 Wysokość łanu przed zbiorem (cm) 20122014 2014 Dojrzałość techniczna (L.dni) 20122014 2014 99,1 90,4 169,1 151 151,5 129,5 191,3 193,2 Chagall - wz Monolit- wz Adriana Ametyst Arot Brendy DK Cadet ES Scarlett Harry Lohana Pamela Quartz Sherlock Tactic Visby -wz Arsenal -wz Abakus Artoga Bonanza DK Exclusiv DK Exquisite DK Extorm DK Impression Garou Inspiration Konkret Marathon Marcopolos Mercedes Minerva NK Technik Rohan Rumba Sherpa SY Carlo SY Cassidy SY Kolumb SY Marten DK Excellium DK Explicit -0,1 0,9 0,9 0,9 -0,1 0,9 -0,1 -0,1 0,9 -0,1 0,9 -0,1 0,9 0,9 0,9 0,9 -0,1 0,9 0,9 0,9 -1,8 -1,8 -2,8 -0,1 -1,8 -2,8 0,9 -1,1 -2,8 -0,1 0,9 0,9 -0,1 0,9 0,9 0,9 -0,1 -0,1 0,9 -2,4 -0,7 2,3 1,6 -1,1 -0,8 -7,5 -9,5 -9,8 7,5 -10,5 -2,1 -10,1 -4,1 2,9 -10,8 -1,5 -14,8 3,2 7,2 -0,8 4,5 10,9 -0,5 9,2 4,2 5,5 1,5 6,9 -1,8 -5,8 10,9 1,2 -2,8 4,5 -4,1 -3,5 -2,1 -0,1 6,5 1,9 -4,8 6,5 13,5 -0,8 -1,0 -1,6 3,5 -22,3 0,8 -4,2 -2,2 0,2 -15,8 0,2 -17,2 -5,5 -4,5 -6,2 -8,2 -8,2 3,5 7,2 -3,5 4,5 10,8 -9,8 10,8 -2,8 8,2 4,5 9,5 1,8 -2,8 10,2 5,2 1,5 0,2 -2,8 -1,5 2,8 3,8 6,2 1,8 -1,5 8,2 13,5 -0,8 -12,7 0,6 -0,3 0,4 -0,8 -0,3 1,7 0,7 -0,4 1,7 -0,4 1,7 0,2 -0,9 -0,6 0,4 -0,4 -0,6 -0,4 -1,3 1,1 -0,8 -0,4 -0,1 0,4 0,7 -0,4 -0,8 -0,1 0,2 1,1 -0,4 -0,3 -1,3 0,1 0,1 -0,6 0,9 -0,6 0,2 0,2 0,6 -0,9 -0,1 -0,6 3 8 3 8 Liczba doświadczeń Odmiany populacyjne Wzorzec Odmiany mieszańcowe 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 20122014 Wysokość roślin (cm) 1,2 -1,2 0,8 1,4 -1,1 1,7 0,7 1,0 -1,6 -1,5 0,4 -0,3 0,8 -0,4 3 -3,8 0,0 0,2 -7,3 3,4 -0,3 4,3 6,1 3,5 2,9 -4,0 -4,4 4,2 0,5 8 3 -2,9 -4,2 -1,9 -4,1 4,3 0,9 2,6 7,2 5,4 2,4 -0,9 -1,0 4,0 1,1 8 1,7 1,1 0,2 1,0 0,4 -1,1 0,4 0,2 -0,3 -0,6 -1,1 -0,1 1,4 -0,2 Wzorzec: - średnia z wszystkich badanych odmian. 87 Charakterystyka odmian rzepaku ozimego wpisanych do krajowego rejestru w roku 2014 Aixer (d. RG2121) Odmiana populacyjna. Plon nasion zbliżony do dobrze plonujących odmian populacyjnych. Zawartość tłuszczu w nasionach bardzo duża, glukozynolanów mała. Zawartość białka w suchej masie beztłuszczowej średnia. Masa 1000 nasion mniejsza od średniej. Zimotrwałość roślin duża. Rośliny dość niskie, o dość dużej odporności na wyleganie. Termin początku kwitnienia i dojrzałości technicznej średni. Odporność na zgniliznę twardzikową i suchą zgniliznę kapustnych średnia, na choroby podstawy łodygi i czerń krzyżowych większa od średniej. Reprezentant hodowcy: Bayer sp. z o.o. Bayer CropScience ES Valegro (d. ESC1132) Odmiana populacyjna. Plon nasion zbliżony do najlepiej plonujących odmian populacyjnych. Zawartość tłuszczu w nasionach dość duża, glukozynolanów średnia. Zawartość białka w suchej masie beztłuszczowej poniżej średniej. Masa 1000 nasion mniejsza od średniej. Zimotrwałość roślin średnia. Rośliny dość niskie, o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin początku kwitnienia i dojrzałości technicznej nieco późniejszy od średniego. Odporność na zgniliznę twardzikową, suchą zgniliznę kapustnych i czerń krzyżowych średnia, na choroby podstawy łodygi większa od średniej. Reprezentant hodowcy: Euralis Saaten sp. z o.o. Oddział w Polsce Metys (d. MAH 6510) Odmiana populacyjna. Plon nasion zbliżony do dobrze plonujących odmian populacyjnych. Zawartość tłuszczu w nasionach mniejsza od średniej, glukozynolanów średnia. Zawartość białka w suchej masie beztłuszczowej powyżej średniej. Masa 1000 nasion średnia. Zimotrwałość roślin średnia. Rośliny średniej wysokości, o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin początku kwitnienia i dojrzałości technicznej średni. Odporność na zgniliznę twardzikową i suchą zgniliznę kapustnych mniejsza od średniej, na choroby podstawy łodygi i czerń krzyżowych średnia. Hodowca: Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR Sidney (d. RAW 1096-101) Odmiana populacyjna. Plon nasion na poziomie najlepiej plonujących odmian populacyjnych. Zawartość tłuszczu i glukozynolanów w nasionach mniejsza od średniej. Zawartość białka w suchej masie beztłuszczowej dość mała. Masa 1000 nasion dość duża. Zimotrwałość roślin średnia. Rośliny średniej wysokości, o dość małej odporności na wyleganie. Termin początku kwitnienia nieco późniejszy od średniego, dojrzałości technicznej średni. Odporność na zgniliznę twardzikową, suchą zgniliznę kapustnych i czerń krzyżowych średnia, na choroby podstawy łodygi większa od średniej. Reprezentant hodowcy: Saatbau Polska sp. z o.o. Arango (d. SLM 1107) Odmiana mieszańcowa. Plon nasion bardzo duży. Zawartość tłuszczu w nasionach średnia, glukozynolanów poniżej średniej. Zawartość białka w suchej masie beztłuszczowej większa od średniej. Masa 1000 nasion średnia. Zimotrwałość roślin dość duża. Rośliny średniej wysokości, o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin początku kwitnienia średni, dojrzałości technicznej wcześniejszy od średniego. Odporność na zgniliznę twardzikową i suchą zgniliznę kapustnych średnia, na choroby podstawy łodygi i czerń krzyżowych mniejsza od średniej. Reprezentant hodowcy: Saaten-Union Polska sp. z o.o. Argos (d. SLM 1101) Odmiana mieszańcowa. Plon nasion bardzo duży. Zawartość tłuszczu i glukozynolanów w nasionach średnia. Zawartość białka w suchej masie beztłuszczowej większa od średniej. Masa 1000 nasion średnia. Zimotrwałość roślin średnia. Rośliny dość wysokie, o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin początku kwitnienia i dojrzałości technicznej średni. Odporność na zgniliznę twardzikową i suchą zgniliznę kapustnych średnia, na choroby podstawy łodygi i czerń krzyżowych większa od średniej. Reprezentant hodowcy: Saaten-Union Polska sp. z o.o. DK Exssence (d. CWH179) Odmiana mieszańcowa. Plon nasion bardzo duży. Zawartość tłuszczu w nasionach średnia, glukozynolanów powyżej średniej. Zawartość białka w suchej masie beztłuszczowej większa od średniej. Masa 1000 nasion mniejsza od średniej. Zimotrwałość roślin dość mała. Rośliny średniej wysokości, o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin początku kwitnienia i dojrzałości technicznej średni. Odporność na zgniliznę twardzikową, choroby podstawy łodygi i czerń krzyżowych mniejsza od średniej, na suchą zgniliznę kapustnych średnia. Reprezentant hodowcy: Monsanto Polska sp. z o.o. Graf (d. CWH 162) Odmiana mieszańcowa. Plon nasion duży do bardzo dużego. Zawartość tłuszczu w nasionach średnia, glukozynolanów powyżej średniej. Zawartość białka w suchej masie beztłuszczowej powyżej średniej. Masa 1000 nasion średnia. Zimotrwałość roślin dość mała. Rośliny dość wysokie, o dość małej odporności na wyleganie. Termin początku kwitnienia i dojrzałości technicznej nieco wcześniejszy od średniego. Odporność na zgniliznę twardzikową i suchą zgniliznę kapustnych średnia, na choroby podstawy łodygi i czerń krzyżowych mniejsza od średniej. Reprezentant hodowcy: Monsanto Polska sp. z o.o. 88 Oriolus (d. WRH 405) Odmiana mieszańcowa. Plon nasion bardzo duży. Zawartość tłuszczu w nasionach mniejsza od średniej, glukozynolanów nieco powyżej średniej. Zawartość białka w suchej masie beztłuszczowej średnia. Masa 1000 nasion średnia. Zimotrwałość roślin średnia. Rośliny średniej wysokości, o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin początku kwitnienia nieco wcześniejszy od średniego, dojrzałości technicznej średni. Odporność na zgniliznę twardzikową, suchą zgniliznę kapustnych, choroby podstawy łodygi i czerń krzyżowych średnia. Reprezentant hodowcy: DSV Polska sp. z o.o. Popular (d. WRH 410) Odmiana mieszańcowa. Plon nasion duży do bardzo dużego. Zawartość tłuszczu w nasionach większa od średniej, glukozynolanów poniżej średniej. Zawartość białka w suchej masie beztłuszczowej większa od średniej. Masa 1000 nasion poniżej średniej. Zimotrwałość roślin duża. Rośliny średniej wysokości, o dość dużej odporności na wyleganie. Termin początku kwitnienia i dojrzałości technicznej średni. Odporność na zgniliznę twardzikową, suchą zgniliznę kapustnych, choroby podstawy łodygi i czerń krzyżowych średnia. Reprezentant hodowcy: DSV Polska sp. z o.o. Shrek (d. LSF 1131) Odmiana mieszańcowa. Plon nasion bardzo duży. Zawartość tłuszczu w nasionach średnia, glukozynolanów powyżej średniej. Zawartość białka w suchej masie beztłuszczowej większa od średniej. Masa 1000 nasion powyżej średniej. Zimotrwałość roślin dość duża. Rośliny średniej wysokości, o dość dużej odporności na wyleganie. Termin początku kwitnienia i dojrzałości technicznej średni. Odporność na zgniliznę twardzikową i czerń krzyżowych średnia, na suchą zgniliznę kapustnych mniejsza od średniej, na choroby podstawy łodygi większa od średniej. Reprezentant hodowcy: Saaten-Union Polska sp. z o.o. SY Alister (d. RNX3921) Odmiana mieszańcowa. Plon nasion średni. Zawartość tłuszczu i glukozynolanów w nasionach średnia. Zawartość białka w suchej masie beztłuszczowej mniejsza od średniej. Masa 1000 nasion średnia. Zimotrwałość roślin średnia. Rośliny średniej wysokości, o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin początku kwitnienia nieco wcześniejszy od średniego, dojrzałości technicznej średni. Odporność na zgniliznę twardzikową, suchą zgniliznę kapustnych, choroby podstawy łodygi i czerń krzyżowych średnia. Odmiana odporna na kiłę kapusty, w zakresie ras Plasmodiophora brassicae najczęściej występujących w Polsce. Reprezentant hodowcy: Syngenta Polska sp. z o.o. SY Polana (d. RNX3928) Odmiana mieszańcowa. Plon nasion duży do bardzo dużego. Zawartość tłuszczu i glukozynolanów w nasionach średnia. Zawartość białka w suchej masie beztłuszczowej większa od średniej. Masa 1000 średnia. Zimotrwałość roślin średnia. Rośliny średniej wysokości, o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin początku kwitnienia i dojrzałości technicznej średni. Odporność na zgniliznę twardzikową, suchą zgniliznę kapustnych, choroby podstawy łodygi i czerń krzyżowych średnia. Reprezentant hodowcy: Syngenta Polska sp. z o.o. SY Samoa (d. RNX3028) Odmiana mieszańcowa. Plon nasion duży do bardzo dużego. Zawartość tłuszczu w nasionach średnia, glukozynolanów powyżej średniej. Zawartość białka w suchej masie beztłuszczowej mniejsza od średniej. Masa 1000 nasion średnia. Zimotrwałość roślin dość duża. Rośliny średniej wysokości, o dość dużej odporności na wyleganie.Termin początku kwitnienia i dojrzałości technicznej średni. Odporność na zgniliznę twardzikową i suchą zgniliznę kapustnych średnia, na choroby podstawy łodygi i czerń krzyżowych mniejsza od średniej. Reprezentant hodowcy: Syngenta Polska sp. z o.o. SY Saveo (d. RNX3037) Odmiana mieszańcowa. Plon nasion bardzo duży. Zawartość tłuszczu i glukozynolanów w nasionach średnia. Zawartość białka w suchej masie beztłuszczowej średnia. Masa 1000 nasion średnia. Zimotrwałość roślin średnia. Rośliny średniej wysokości, o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin początku kwitnienia i dojrzałości technicznej średni. Odporność na zgniliznę twardzikową, suchą zgniliznę kapustnych i czerń krzyżowych średnia, na choroby podstawy łodygi większa od średniej. Reprezentant hodowcy: Syngenta Polska sp. z o.o. Trumpf (d. RAP 1031) Odmiana mieszańcowa. Plon nasion duży do bardzo dużego. Zawartość tłuszczu w nasionach mniejsza od średniej, glukozynolanów większa od średniej. Zawartość białka w suchej masie beztłuszczowej średnia. Masa 1000 nasion średnia. Zimotrwałość roślin dość duża. Rośliny średniej wysokości, o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin początku kwitnienia i dojrzałości technicznej średni. Odporność na zgniliznę twardzikową, suchą zgniliznę kapustnych, choroby podstawy łodygi i czerń krzyżowych średnia. Reprezentant hodowcy: Saaten-Union Polska sp. z o.o. 89 Rozdział13 Rzepak jary Uwagi ogólne Rzepak jary zarówno w województwie, jak i w całym kraju, ma mniejsze znaczenie gospodarcze niż rzepak ozimy. W latach 2000-2013 powierzchnia uprawy wahała się od 22 do 85 tys.ha, natomiast w roku 2013 wyniosła jedynie 20 tys.ha (dane GUS). Większy areał uprawy tej formy rzepaku był w latach 2003 i 2012, w których nastąpiło wymarzniecie plantacji rzepaku ozimego w niektórych rejonach kraju. Forma jara rzepaku daje nieco niższe plony (o około 20%), ale wymaga mniejszych nakładów, jak również krótszego zamrożenia kapitału i w warunkach produkcji ekstensywnej jest chętniej uprawiany niż forma ozima. Rzepak jary wymaga dobrych gleb i udaje się najlepiej w rejonach o rocznej sumie opadów nie mniejszej niż 600mm. Są to przede wszystkim rejony Polski północnej, wschodniej i południowej. Najwięcej rzepaku jarego uprawiano w województwach zachodniopomorskim i warmińsko-mazurskim, a także lubelskim, podkarpackim i wielkopolskim. Łączny areał zasiewu w tych województwach stanowi 60-80% ogólnej powierzchni uprawy w kraju. Nasiona odmian rzepaku jarego odznaczają się dobrą jakością. Zawartość tłuszczu mają zbliżoną do nasion rzepaku ozimego, natomiast zawierają przeciętnie więcej białka ogólnego, a mniej włókna i glukozynolanów. Z roku na rok rośnie liczba odmian w krajowym rejestrze. W 2013 roku do Krajowego Rejestru wpisano dwie odmiany mieszańcowe: Dogger i Legolas. Aktualnie zarejestrowanych jest 28 odmian: 18 populacyjnych i 10 mieszańcowych. Nowe odmiany rzepaku jarego, obok dużego plonu nasion, powinny charakteryzować się odpowiednimi cechami jakościowymi. Najlepiej gdy nasiona zawierają dużo tłuszczu i białka, a mało glukozynolanów i włókna. Rośliny powinny być niezbyt wysokie, odporne na wyleganie i choroby, szczególnie na czerń krzyżowych. Doświadczenia założono w dwóch lokalizacjach; ZDOO Radostowo i SDOO Karzniczka, na jednym poziomie agrotechnicznym. W syntezie podano wyniki za lata 2014, 2013 i 2012. Doświadczenia prowadzone były w trzech powtórzeniach. W celu łatwiejszego zwalczania szkodników wokół doświadczeń zasiano pasy ochronne z rzepaku jarego. Doświadczenia dofinansowane ze środków wyprzedzającego finansowania Schematu III Pomocy Technicznej realizowanej w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 oraz ze środków własnych Samorządu Województwa Pomorskiego. Wyniki doświadczeń Bardzo wczesna wiosna umożliwiła wykonanie siewu już w pierwszych dniach kwietnia. Wschody rzepaku w Radostowie i Karzniczce pomimo braku opadów były w miarę dobre. Niewielkie zapasy wody w glebie po zimie oraz znikoma ilość opadów wiosną zapoczątkowały suszę glebową. W takich warunkach wzrost roślin był przyhamowany, zwłaszcza w Radostowie. Lato było ciepłe i wietrzne z bardzo małą ilością opadów. Susza glebowa trwała przez cały okres wegetacji rzepaku jarego. W związku z tym wzrost i rozwój roślin był bardzo słaby. Były one niskie, pęd główny bardzo cienki z małą ilością pędów bocznych. Dotyczy to głównie doświadczenia w Radostowie. W okresie pąkowania wystąpiła inwazja słodyszka, którego pomimo częstych zabiegów nie udało się skutecznie zwalczyć. Warunki takie miały negatywny wpływ na plonowanie rzepaku. Średni plon z doświadczenia wyniósł w Radostowie 21,44 dt/ha, a w Karzniczce 35,36 dt/ha. Najlepiej plonowała zarówno w Radostowie jak i w Karzniczce odmiana Doktrin, Osorno, Kaliber i Delight oraz dwie nowo zarejestrowane: Dogger i Legolas. Uzyskały one plon powyżej poziomu wzorca. Najsłabiej plonowała zarówno w Radostowie jak i w Karzniczce odmiana Fenja. 90 Tabela 13.1 Rzepak jary . Odmiany badane. Rok zbioru: 2014 Lp. Odmiana Rok wpisania do Krajowego Rejestru w Polsce Adres jednostki zachowującej odmianę, a w przypadku odmiany zagranicznej - pełnomocnika w Polsce 1 2 3 1 2 3 4 Fenja Markus Gandalf Tamarin 2010 2010 2012 2010 Saaten-Union Polska sp. z o.o. , ul.Straszewska 70, 62-100 Wągrowiec 5 6 7 Legolas Makro Delight 2014 2012 2010 Lantmannen SW Seed sp. z o.o. ,ul. Głowackiego 1A PL.-05-822 Milanówek 8 Dodger 2014 Bayer sp.zo.o. Bayer CropScience Al.Jerozolimskie 158 PL-02-326 Warszawa 9 Doktrin 2013 Saaten-Union Polska sp. z o.o. , ul.Straszewska 70, 62-100 Wągrowiec 10 Kaliber 2009 Saaten-Union Polska sp. z o.o. , ul.Straszewska 70, 62-100 Wągrowiec 11 Osorno 2011 Saaten Union Polska sp. z o.o. , ul.Straszewska 70, 62-100 Wągrowiec Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o-Grupa IHAR 99-307 Strzelce Lantmannen SW Seed sp. z o.o. ,ul. Terenowa 6g PL.-52-231 Wrocław Lantmannen SW Seed sp. z o.o. ,ul. Terenowa 6g PL.-52-231 Wrocław Saaten-Union Polska sp. z o.o. , ul.Straszewska 70, 62-100 Wągrowiec Saaten-Union Polska sp. z o.o. , ul.Straszewska 70, 62-100 Wągrowiec Kol. 2,3 według „Listy odmian roślin rolniczych i warzywnych wpisanych do Krajowego Rejestru w Polsce” 2014 r. Tabela 13.2 Rzepak jary. Warunki polowe doświadczeń. Rok zbioru: 2014 Miejscowość Radostowo* Powiat Kompleks rolniczej przydatności gleby Klasa bonitacyjna gleby PH gleby w KCl Przedplon Data siewu Obsada nasion Data zbioru (dzień, m-c, rok) 2 (szt/m ) (dzień, m-c, rok) N P2O5 K2O Herbicyd Herbicyd Insektycyd Insektycyd Insektycyd Insektycyd Insektycyd Insektycyd (kg/ha) (kg/ha) (kg/ha) (nazwa,dawka/ha) (nazwa,dawka/ha) (nazwa,dawka/ha) (nazwa,dawka/ha) (nazwa,dawka/ha) (nazwa,dawka/ha) (nazwa,dawka/ha) (nazwa,dawka/ha) Karzniczka* Tczew Słupsk 1 II 6,6 burak cukrowy 4 III a 5,7 groch 02.04.2014 100 20.08.2014 01.04.2014 100 12.08.2014 Nawożenie mineralne 111 60 160 Środki ochrony roślin Butisan Star 416 SC - 2,5 l/ha Galera 334 SL - 0,35 l/ha Bulldock 025 EC – 0,4 l/ha Proteus 110 OD - 0,5 l/ha Dursban 480 EC - 0,6 l/ha Avant 150 EC – 0,17 l/ha Karate Zeon 050 CS - 0,12 l/ha Sumi Alpha 050 EC - 0,12 l/ha 120 100 150 Butisan Star 250 EC - 3,0 l/ha Avocet 334 SL – 0,35 l/ha Pyrinex 250 CS – 0,8 l/ha Proteus 110 OD – 0,6 l/ha - *Badania finansowane ze środków wyprzedzającego finansowania Schematu III Pomocy Technicznej realizowanej w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 oraz ze środków własnych Samorządu Województwa Pomorskiego 91 Tabela 13.3 Rzepak jary. Wyniki ogólne doświadczeń. Rok zbioru: 2014 Lp. Cecha Radostowo* Karzniczka* 14.04 14.04 8,8 8,1 100 76 22.06 05.06 11.07 25.06 1 Pełnia wschodów 2 Ocena wschodów 3 Obsada roślin po wschodach 4 Początek kwitnienia 5 Koniec kwitnienia 6 Wysokość roślin (cm) 124 135 7 Wysokość łanu (cm) 124 127 8 Dojrzałość do zbioru 09.08 29.07 9 Porażenie przez zgniliznę twardzikową (%) 4,7 9,0 10 Porażenie przez czerń krzyżowych (skala 9 ) 7,4 7,4 11 Masa 1000 nasion 4,3 3,9 21,4 35,3 (data: dzień,miesiąc) o (skala 9 ) ) (szt/m) (data: dzień,miesiąc) (data: dzień,miesiąc) ( data) o 12 (g) Plon nasion (dt z ha) Wyniki: średnia z doświadczeń Tabela 13.4 Rzepak jary. Plon nasion odmian w miejscowościach (% wzorca). Rok zbioru: 2014 Lp. Odmiana Wzorzec, dt z ha 1 2 Radostowo* Karzniczka* 20,4 34,9 3 4 1 Fenja 82 92 2 Markus 100 92 3 Gandalf 100 88 4 Tamarin 101 92 5 Legolas 119 105 6 Makro 99 110 7 Delight 101 107 8 Dodger 119 106 9 Doktrin 112 111 10 Kaliber 107 104 11 Osorno 113 104 Wzorzec - średnia z odmian: Fenja, Markus, Legolas i Makro. *Badania finansowane ze środków wyprzedzającego finansowania Schematu III Pomocy Technicznej realizowanej w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 oraz ze środków własnych Samorządu Województwa Pomorskiego 92 Tabela 13.5 Rzepak jary. Plon nasion odmian (% wzorca). Lata zbioru: 2012- 2014. 2013Lp. Odmiana 2012 2013 2014 2014 20122014 Wzorzec, dt z ha 34,3 20,6 27,7 24,2 27,5 1 2 f3 4 5 6 7 8 9 10 11 105 98 98 94 95 98 98 2 94 98 104 84 95 107 94 103 2 89 95 92 95 110 106 105 111 112 105 108 2 91 96 98 89 100 109 99 105 4 96 97 98 91 98 99 103 6 Fenja Markus Gandalf Tamarin Legolas Makro Delight Dodger Doktrin Kaliber Osorno Liczba doświadczeń Wzorzec: W roku 2012 - średnia z odmian: Fenja, Markus i Makro. W roku 2013 średnia z odmian: Fenja, Markus i Mirakel. W 2014-średnia z odmian: Fenja, Markus, Legolas i Makro. Tabela 13.7 Rzepak jary. Ważniejsze właściwości rolniczo-użytkowe odmian (odchylenia od wzorca). Lata zbioru: 2014, 2012 - 2014 Odmiana Lp. Liczba lat badań Wzorzec 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Fenja Markus Gandalf Tamarin Legolas Makro Delight Dodger Doktrin Kaliber Osorno Liczba doświadczeń 4 2 2 4 1 2 4 1 1 4 3 Wysokość roślin (cm) Wysokość łanu (cm) Ugięcie łanu (%) Masa 1000 nasion (g) 2014 20122014 2014 20122014 2014 20122014 2014 20122014 132,2 122,0 126,4 103,7 4,3 15,0 3,9 4,5 -0,5 -2,5 -6,7 -1,7 -6,8 9,8 -8,7 9,2 -3,2 -3,5 -7,8 -1,6 -2,3 -3,2 -3,3 -11,6 -2,3 -6,4 -0,3 -8,9 -4,9 -2,4 -5,3 14,4 -4,1 12,9 -1,4 1,1 -8,4 -1,1 -3,3 -0,1 2,9 -6,0 2,0 -3,0 -0,3 4,8 -1,3 0,8 -1,3 -3,3 -3,3 -2,8 -1,3 -3,3 0,8 -0,2 1,5 -1,7 -4,6 -2,8 -3,1 -1,3 0,5 -0,1 -0,2 -0,1 0,1 -0,1 -0,2 -0,2 0,1 0,5 0,3 0,2 -0,1 -0,2 0,0 -0,5 0,4 0,3 2 6 2 6 2 6 2 6 Wzorzec: W roku 2012 - średnia z odmian: Fenja, Markus i Makro. W roku 2013 średnia z odmian: Fenja, Markus i Mirakel. W 2014-średnia z odmian: Fenja, Markus, Legolas i Makro. Ugięcie łanu % - wysokość łanu ugiętego do wysokości roślin. 93 Charakterystyka odmian rzepaku jarego wpisanych do krajowego rejestru w roku 2014. DODGER (d. RG40101) Odmiana mieszańcowa. Plon nasion duży. Zawartość tłuszczu i glukozynolanów w nasionach średnia. Zawartość białka w suchej masie beztłuszczowej duża. Masa 1000 nasion średnia. Termin początku kwitnienia i dojrzałości technicznej średni. Rośliny dość wysokie , o przeciętnej odporności na wyleganie. Odporność na zgniliznę twardzikową i czerń krzyżowych średnia. LEGOLAS (d. SW P2858) Odmiana mieszańcowa. Plon nasion duży. Zawartość tłuszczu w nasionach średnia, glukozynolanów powyżej średniej. Zawartość białka w suchej masie beztłuszczowej dość duża. Masa 1000 nasion średnia. Termin początku kwitnienia i dojrzałości technicznej średni. Rośliny średniej wysokości, o nieco większej odporności na wyleganie. Odporność na zgniliznę twardzikową większa od średniej, na czerń krzyżowych średnia. 94 Rozdział 14 Rośliny bobowate Uwagi ogólne W Polsce udział roślin bobowatych grubonasiennych w strukturze zasiewów kształtuje się na poziomie 1,1% i jest ciągle mniejszy niż w większości krajów UE. W związku z dominującym udziałem zbóż w uprawie, pożądany byłby jego wzrost. System dopłat do uprawy roślin bobowatych, wprowadzony w 2010 roku, spowodował wyraźny wzrost areału produkcji kwalifikowanego materiału siewnego, choć niestety w kolejnych latach ta tendencja nie utrzymała się. Rośliny bobowate oprócz tego, że są cennym źródłem wysokobiałkowej paszy dla zwierząt są również bardzo cennym elementem zmianowania. Spełniają również ważną rolę w zwiększaniu produkcyjności gleby. Pozostawiają w niej znaczną ilość azotu oraz substancji organicznych i składników pokarmowych. Ma to istotne znaczenie przy dużym udziale zbóż w strukturze zasiewów. Są dobrym przedplonem dla wielu gatunków roślin. Zwłaszcza po grochu jest dobre stanowisko dla rzepaku i jęczmienia ozimego. Doświadczenia prowadzone są w czterech powtórzeniach. Prowadzi się je na jednym poziomie agrotechnicznym. W poniższych tabelach przedstawiono wyniki doświadczeń PDOiR z gatunkami roślin bobowatych przeprowadzonych w województwie pomorskim. Najważniejszym gatunkiem jest groch siewny. Wyniki 2014 r. dla tego gatunku przedstawiono na tle wyników z trzech lat. Doświadczenia z grochem prowadzone były w ZDOO Radostowo i SDOO Karzniczka. Oprócz doświadczeń z grochem siewnym w województwie pomorskim wykonano doświadczenie z bobikiem w Radostowie i Karzniczce, a także z grochem pastewnym i łubinem wąskolistnym w Wyczechach. W tabelach dotyczących tych gatunków podano tylko plony odmian uzyskane w 2014 i 2013 r. w województwie pomorskim na tle średniej krajowej wg COBORU. Doświadczenie z grochem w Karzniczce zostało dofinansowane ze środków wyprzedzającego finansowania Schematu III Pomocy Technicznej realizowanej w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 oraz ze środków własnych Samorządu Województwa Pomorskiego. Wyniki doświadczeń Wiosna 2014 r. zarówno w Radostowie jak i w Karzniczce sprzyjała zasiewom roślin strączkowych. Pomimo niewielkich opadów deszczu w kwietniu wschody roślin były dobre we wszystkich doświadczeniach. Początkowy rozwój roślin był poprawny. Opady deszczu, co prawda niezbyt duże, ale korzystnie wpłynęły na dalszy wzrost i rozwój roślin. Ciepły i słoneczny lipiec korzystnie wpłynął na dojrzewanie strąków. Analizując tabele plonowania grochu siewnego na uwagę zasługują odmiany: Lasso i Mentor oraz nowo zarejestrowana Audit, plonujące dobrze zarówno w Radostowie, jak i w Karzniczce. W dwu- i trzyleciu odmiany te wypadły również bardzo dobrze. Ponadto w wieloleciu bardzo dobrze wypadła odmiana Tarchalska. Najsłabiej w roku 2014 plonowały odmiany Medal i Akord. W doświadczeniu z bobikiem w 2014 roku najwyżej plonowały w Radostowie i kraju odmiany: Amulet, Bobas i Albus. Najsłabiej w Radostowie i Karzniczce wypadła odmiana Leo. Plon wzorca łubinu wąskolistnego w Wyczechach ukształtował się na poziomie 34,4 dt/ha. Najlepiej w doświadczeniu wypadły dwie nowo zarejestrowane odmiany Kurant i Wars. Najsłabiej plonowały odmiany: Zeus i Kadryl. 95 Tabela 14.1 Groch siewny. Odmiany badane. Rok zbioru: 2014. Odmiana Lp. Rok wpisania do Krajowego Rodzaj Rejestru ulistnienia Odmian w Polsc e 1 2 3 Adres jednostki zachowującej odmianę, a w przypadku odmiany zagranicznej - pełnomocnika w Polsce 4 1 Akord SL 2003 Hodowla Roślin Szelejewo Sp.z o.o., 63-820 Piaski 2 Audit SL 2014 Limagrain Central Europe Societe Europeenne Spółka Europejska Oddział w Polsce ul.Ks.Piotra Wawrzyniaka 2 PL-62-052 Komorniki 3 Ezop SL 2004 Hodowla Roślin Szelejewo Sp.z o.o., 63-820 Piaski 4 Lasso SL 2008 Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o-Grupa IHAR 99-307 Strzelce 5 Mecenas SL 2005 KWS Lochow-Petkus Polska sp.z o.o., Kondratowice, ul.Słowiańska 5 , 57-150 Prusy 6 Medal SL 2007 Hodowla Roślin Smolice sp. z o.o-Grupa IHAR 63-740 Kobylin 7 Mentor SL 2011 Hodowla Roślin Smolice sp. z o.o-Grupa IHAR 63-740 Kobylin 8 Tarchalska SL 2007 Hodowla Roślin Smolice sp. z o.o-Grupa IHAR 63-740 Kobylin Kol. 2, 3, 4 : według „Listy odmian roślin rolniczych i warzywnych wpisanych do Krajowego Rejestru w Polsce”2012 Kol. 2 : SL – wąsy czepne zamiast listków ( typ afila) Tabela 14.2 Groch siewny. Warunki polowe doświadczeń. Rok zbioru: 2014 Miejscowość Radostowo Karzniczka* Powiat Tczew 1 II 6,7 buraki cukrowe 01.04.2014 110 29.07.2014 Nawożenie mineralne 20 60 160 zaprawiono nasiona Środki ochrony roślin Vitavax 200 FS - 400ml/100 kg nasion Aflex Super 450 SC- 1,5 l/ha Basagran 400 SL – 3,0 l/ha Butaxone M400 SL – 2,5 l/ha Bulldock 025 EC – 0,4 l/ha SumiAlpha 050 EC – 0,25 l/ha Słupsk 4 III a 6,0 jęczmień jary 31.03.2014 110 29.07.2014 Kompleks rolniczej przydatności gleby Klasa bonitacyjna gleby PH gleby w KCl Przedplon Data siewu Obsada nasion Data zbioru N P2O5 K2O Nitragina dla grochu Zaprawa nasienna Herbicyd Herbicyd Herbicyd Insektycyd Insektycyd (dzień, m-c, rok) (szt/m2) (dzień, m-c, rok) (kg/ha) (kg/ha) (kg/ha) (nazwa) (nazwa,dawka/ha) (nazwa,dawka/ha) (nazwa,dawka/ha) (nazwa,dawka/ha) (nazwa,dawka/ha) 32 70 105 zaprawiono nasiona Vitavax 200 FS - 400ml/100 kg nasion Afalon 450 SC – 1,5 l/ha Basagran 480 SL – 2,0 l/ha Karate 025 EC – 0,3 l/ha Karate 025 EC – 0,3 l/ha *Badania finansowane ze środków wyprzedzającego finansowania Schematu III Pomocy Technicznej realizowanej w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 oraz ze środków własnych Samorządu Województwa Pomorskiego 96 Tabela 14.3 Groch siewny. Wyniki ogólne doświadczeń. Rok zbioru: 2014 Lp. Cecha 1 Pełnia wschodów 2 Ocena wschodów 3 Początek kwitnienia (dzień, m-c) 4 Ocena stanu ogólnego (skala 9o) 5 (data: dzień,miesiąco) o (skala 9 ) Wyleganie w fazie początku kwitnienia (skala 9o) 6 Koniec kwitnienia 7 Wyleganie w fazie końca kwitnienia (data: dzień,miesiąco) 8 Wysokość roślin 9 Wyleganie roślin przed zbiorem (cm) 10 Porażenie przez fuzariozę (skala 9o) (skala 9o) 11 Porażenie przez askochytoza 12 Dojrzałość techniczna (skala 9o) (skala 9o) (data: dzień,miesiąco) 13 Pękanie strąków 14 Równomierność dojrzewania 15 Masa 1000 nasion 16 Wilgotność ziarna podczas zbioru 17 Plon ziarna (skala 9o) (skala 9o) (g) (%) (dt / ha) Radostowo Karzniczka* 20.04 8,6 05.06 8,4 9,0 18.06 9,0 77 7,4 7,8 8,2 11.07 8,3 7,8 275 14,3 23.04 8,7 07.06 8,8 9,0 24.06 9,0 92 6,5 9,0 8,5 20.07 8,6 8,3 253 14,9 54,3 59,8 Tabela 14.4 Groch siewny. Plon nasion odmian w miejscowościach (% wzorca). Rok zbioru: 2014 Lp. Odmiana Wzorzec, dt z ha Radostowo Karzniczka* 54,3 59,8 1 Akord 96 98 2 Audit 107 107 3 Ezop 102 100 4 Lasso 106 105 5 Mecenas 93 103 6 Medal 94 86 7 Mentor 100 102 8 Tarchalska 109 97 Wzorzec – średnia z odmian: Akord, Ezop, Mecenas, Mentor i Tarchalska. *Badania finansowane ze środków wyprzedzającego finansowania Schematu III Pomocy Technicznej realizowanej w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 oraz ze środków własnych Samorządu Województwa Pomorskiego 97 Tabela 14.5 Groch siewny. Plon nasion odmian (% wzorca). Lata zbioru: 2012- 2014 Odmiana Lp 2012 48,1 101 97 104 97 101 103 102 2 Wzorzec, dt z ha Akord Audit 3 Ezop 4 Lasso 5 Mecenas 6 Medal 7 Mentor 8 Tarchalska Liczba doświadczeń 1 2 2013 44,5 98 104 110 99 87 94 105 2 2014 57,1 97 107 101 105 98 89 101 102 2 2013-2014 50,8 98 102 107 99 88 98 104 4 2012-2014 49,9 99 101 106 98 92 99 103 6 Wzorzec - średnia z odmian: Akord, Ezop, Mecenas, Mentor i Tarchalska. Tabela 14.6 Groch siewny. Porażenie odmian przez ważniejsze choroby (odchylenia od wzorca). Lata zbioru: 2014, 2013- 2014 Lp. Liczba lat badań Odmiana Mączniak właściwy Wzorzec, (skala 9o) 1 2 3 4 5 6 7 8 Akord Audit Ezop Lasso Mecenas Medal Mentor Tarchalska 3 1 8 7 3 8 4 8 - Liczba doświadczeń Fuzarioza Askochytoza 2014 2012- 2014 2014 2012- 2014 2014 20122014 8,8 8,8 8,3 8,3 8,4 8,7 -0,1 -0,1 -0,1 0,1 -0,1 -0,1 0,1 0,1 2 0,0 -0,1 0,1 0,1 0,0 0,1 -0,1 6 -0,3 0,2 0,3 0,1 -0,2 0,1 -0,1 0,0 2 -0,3 0,2 0,2 -0,1 0,0 -0,1 -0,3 6 0,2 0,0 -0,1 0,0 0,0 -0,1 -0,1 0,0 2 -0,1 0,0 0,1 -0,2 -0,1 -0,1 0,0 6 Wyższa wartość oznacza ocenę korzystniejszą Wzorzec - średnia z odmian: Akord, Ezop, Mecenas, Mentor i Tarchalska. Tabela 14.7 Groch siewny. Ważniejsze właściwości rolniczo-użytkowe odmian (odchylenia od wzorca). Lata zbioru: 2014, 2012- 2014 Wyleganie (skala 9o) Lp. Odmiana Liczba lat badań Wzorzec, (skala 9o) 1 Akord 2 Audit 3 Ezop 4 Lasso 5 Mecenas 6 Medal 7 Mentor 8 Tarchalska Liczba doświadczeń 3 1 8 7 3 8 4 8 - w fazie końca kwitnienia przed zbiorem Wysokość roślin Masa 1000 nasion (cm) (g) 2014 20122014 2014 20122014 2014 20122014 2014 20122014 9,0 9,0 6,7 6,7 84,7 76,0 258,0 261,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 2 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 6 0,4 -0,3 0,0 0,3 0,2 0,0 -0,5 0,7 2 0,0 0,1 0,0 0,0 -0,5 -0,5 0,5 6 -3,0 8,0 2,0 -2,0 -2,0 -10,0 6,0 -3,0 2 -4,0 2,0 2,0 -4,0 -4,7 3,0 -1,7 6 10,9 13,9 38,0 -9,6 -0,9 -18,0 2,8 10,7 2 -4,5 26,2 -6,2 -8,5 0,4 -7,7 10,7 6 Wzorzec - średnia z odmian: Akord, Ezop, Mecenas, Mentor i Tarchalska. Wyższa wartość oznacza ocenę korzystniejszą 98 Tabela 14.8 Groch siewny. Plon nasion odmian(% wzorca) z Wyczech na tle średniej krajowej, lata zbioru: 2014, 2013. Odmiany pastewne o mniejszych wymaganiach glebowych LP Odmiana wzorzec dt/ha 1 2 3 4 5 6 7 Muza* Hubal Milwa * Model * Sokolik * Turnia * Batuta o Liczba doswiadczeń Wyczechy 2014 2013 Średnia krajowa 2014 2013 55,1 40,7 48,3 42,7 95 103 93 93 101 110 114 95 122 97 95 77 105 124 95 105 92 101 97 105 113 91 107 102 96 91 104 112 1 1 15 15 Wzorzec:Wyczechy;2014średnia z odmian:2013średniazodmian:Eureka,Hubal,Milwa,Model,Sokolik,Turnia; dla kraju 20148 odmian średniowysokich, 2013-wszystkie odmiany średniowysokie o *- odmiana wąsolistna , - odmiana ogólnoużytkowa Tabela 14.9 Łubin wąskolistny. Plon nasion odmian (% wzorca). Lata zbioru: 2014 , 2013. Wyczechy średnia krajowa Lp Odmiana 2014 2013 2014 2013 wzorzec dt/ha 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 Karo** Oskar** Bojar Dalbor Graf Heros Kadryl Kalif Kurant Neptun Tango Wars Zeus Liczba doświadczeń 34,4 Niesamokończące 100 97 96 94 103 98 91 95 118 103 104 110 90 1 37,0 35,0 32,6 93 102 88 98 95 112 106 108 95 114 106 102 93 96 99 96 104 96 96 100 103 99 105 102 98 106 94 104 103 111 97 107 102 112 99 1 11 11 Wzorzec: Wyczechy 2014, 2013-średnia z badanych odmian ; dla kraju 2014, 2013-średnia z odmian zarejestrowanych **- odmiana o dużej zawartości alkaloidów (gorzka) Średnia krajowa – wg. Wstępne wynki plonowania odmian w doświadczeniach porejestrowych, Rośliny strączkowe, COBORU, Słupia Wielka, październik 2014 r 99 Tabela 15.0 Bobik. Plon nasion odmian (% wzorca). Lata zbioru: 2014, 2013. Radostowo Lp Karzniczka Średnia krajowa Odmiana wzorzec dt/ha 2014 2013 2014 2013 2014 2013 62,6 - 34,5 35,2 52,1 44,1 niesamokończące wysokotaninowe i niskotaninowe 1 Albus 101 - 98 101 104 105 2 Amulet 108 - 88 89 106 91 3 Bobas* 106 - 94 97 104 101 4 Kasztelan 97 - 102 103 91 87 5 Leo 91 - 96 97 89 94 6 Olga 104 - 93 80 99 113 samokończące wysokotaninowe 7 Granit Liczba doświadczeń 94 - 116 111 108 108 1 - 1 1 12 8 wzorzec: ZDOO Radostowo i SDOO Karżniczka średnia z wszystkich badanych odmian, dla kraju: średnia z odmian zarejestrowanych Średnia krajowa – wg. Wstępne wynki plonowania odmian w doświadczeniach porejestrowych, Rośliny bobowate, COBORU, Słupia Wielka, październik 2014 r Charakterystyka odmiany grochu siewnego wpisanej do Krajowego rejestru w roku 2014. AUDIT Odmiana ogólnoużytkowa, wąsolistna, o białych kwiatach, przeznaczona do uprawy na suche nasiona do wykorzystania na paszę i konsumpcję. Plon nasion bardzo duży, stabilny w latach badań. Plon białka bardzo duży. Termin kwitnienia i dojrzewania średni, okres kwitnienia nieco dłuższy od innych odmian zarejestrowanych. Rośliny dość wysokie. Odporność na wyleganie w czasie kwitnienia na poziomie średniej, przed zbiorem – powyżej średniej. Odporność na podstawowe choroby nieco powyżej średniej. Dojrzewanie równomierne. Skłonność do pękania strąków i osypywania nasion bardzo mała. Nasiona barwy żółtej, dość drobne, dość dobrze rozgotowujące się, o średniej zawartości białka ogólnego i małej włókna surowego. Najbardziej odpowiednimi do uprawy są gleby kompleksów pszennych. Optymalna obsada roślin około 110 szt./m2. 100 Charakterystyka odmian łubinu wąskolistnego wpisanych do Krajowego rejestru w roku 2014. KURANT (d. WTD 1811) Odmiana niesamokończaca, niskoalkaloidowa przydatna do uprawy na nasiona paszowe. Plon nasion oraz białka duży. Termin kwitnienia i dojrzewania roślin średni. Okres kwitnienia średniej długości. Rośliny wysokie, o dość dużej do dużej odporności na wyleganie w fazie kwitnienia i przed zbiorem nasion. Odporność na choroby (fuzarioza, opadzina liści, antraknoza) duża. Dojrzewanie dość równomierne. Skłonność do pękania strąków i osypywania nasion bardzo mała. Masa 1000 nasion średnia. Zawartość białka ogólnego w nasionach dość duża, tłuszczu surowego i włókna surowego średnia. Najbardziej odpowiednimi do uprawy są gleby kompleksu żytniego bardzo dobrego. Optymalna obsada roślin w uprawie na nasiona około 100 szt./m2. WARS (d. PRH 635/11) Odmiana niesamokończaca, niskoalkaloidowa przydatna do uprawy na nasiona paszowe. Plon nasion duży, stabilny w latach badań. Plon białka dość duży do dużego. Termin kwitnienia roślin i dojrzewania średni. Okres kwitnienia średniej długości. Rośliny średnie do dość wysokich, w fazie początku kwitnienia niewylegające. Wyleganie w fazie końca kwitnienia i przed zbiorem bardzo małe. Odporność na choroby (fuzarioza, opadzina liści, antraknoza) duża do bardzo dużej. Dojrzewanie równomierne. Skłonność do pękania straków i osypywania nasion dość mała. Masa 1000 nasion dość mała. Zawartość białka ogólnego w nasionach dość mała, tłuszczu surowego i włókna surowego średnia. Zawartość alkaloidów bardzo mała, wyróżniająca w porównaniu do odmian zarejestrowanych. Najbardziej odpowiednimi do uprawy są gleby kompleksu żytniego bardzo dobrego. Optymalna obsada roślin w uprawie na nasiona około 100 szt/m2. Charakterystyka odmiany łubinu żółtego wpisanej do Krajowego rejestru w roku 2014. BURSZTYN (d. WTD 2911) Odmiana niesamokończaca, o małej zawartości alkaloidów przydatna do uprawy na nasiona z przeznaczeniem na paszę dla zwierząt gospodarskich. Plon nasion duży, stabilny w latach. Plon białka dość duży. Termin kwitnienia roślin i dojrzewania wczesny. Okres kwitnienia średni. Rośliny średnio wysokie. Wyleganie w fazie początku kwitnienia znikome, w końcu kwitnienia małe, przed zbiorem dość małe. Podatność na choroby fuzaryjne mała, na antraknozę dość mała. Rośliny dojrzewają dość równomiernie. Nasiona średniej wielkości o bardzo dużej zawartości białka ogólnego. Zawartość tłuszczu średnia, a włókna surowego dość duża. Najbardziej odpowiednimi do uprawy są gleby kompleksu żytniego dobrego. Optymalna obsada roślin około 90 szt/m2. 101 Rozdział 15 Ziemniak W ostatnich pięciu latach zarejestrowano 31 nowych odmian: 1 odmianę bardzo wczesną, 6 wczesnych, 21 średniowczesnych oraz 3 średniopóźne do późnych. Spośród nich 23 – to odmiany krajowe, a krajowe a 8 - zagraniczne. Wymiana i uzupełnienie zestawów odmian nastąpiło we wszystkich grupach wczesności i grupach użytkowych. Odmiany zagraniczne ziemniaka stanowią 43% w Krajowego rejestru. Wszystkie odmiany wpisane do KR są odporne na raka ziemniaka, a większość jest także odpornych na mątwika ziemniaczanego . Według stanu na 30 kwietnia 2014 Krajowy rejestr liczył 122 odmiany, a jego strukturę przedstawia poniższe zestawienie: Typ użytkowy jadalne przetwórstwo* skrobiowe liczba razem % bardzo wczesne 11 2 13 11 Grupa wczesności średniośredniowczesne późne wczesne późne liczba odmian w KR 22 32 9 1 4 12 1 1 11 4 12 27 55 14 13 22 44 12 11 Krajowe Zagraniczne 41 3 25 69 57 32 18 3 53 43 * - odmiany przeznaczone głównie do przetwórstwa na frytki lub czipsy Niniejsze opracowanie zawiera wyniki doświadczeń porejestrowych (PDOiR) z odmianami ziemniaka prowadzonych w roku 2014, na tle wyników roku 2013. Celem tych badań jest sprawdzenie aktualnej wartości gospodarczej odmian, zwłaszcza starszych, znajdujących się w obrocie nasiennym i równocześnie porównanie ich z odmianami najnowszymi wchodzącymi do uprawy. W roku 2014 w województwie pomorskim w ramach PDOiR przeprowadzono doświadczenia z odmianami ziemniaka w dwóch lokalizacjach. Doświadczenia założono w SDOO Karzniczka oraz w Pomorskim Ośrodku Doradztwa Rolniczego w Gdańsku (Lubań). Doświadczenia w Lubaniu zostały dofinansowane ze środków wyprzedzającego finansowania Schematu III Pomocy Technicznej realizowanej w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 oraz ze środków własnych Samorządu Województwa Pomorskiego. Doświadczenia prowadzono w czterech oddzielnych grupach wczesności bardzo wczesne, wczesne, średnio-wczesne oraz średnio-późne i późne. Podstawowy dobór odmian badanych w doświadczeniach obejmował 37 odmian. Wszystkie doświadczenia prowadzono zgodnie z metodyką stosowaną w badaniach rejestrowych. Zakładano je w układzie losowanych bloków, w trzech powtórzeniach. Powierzchnia pojedynczego poletka do zbioru wynosiła 15 m2 (60 roślin na poletku), natomiast w grupie odmian bardzo wczesnych dla wcześniejszego terminu zbioru 7 m2 (28 roślin). W trakcie wegetacji, doświadczenia były objęte pełną ochroną przeciwko zarazie ziemniaka. W opracowaniu wykorzystano wyniki z dwóch doświadczeń przeprowadzonych w województwie pomorskim(SDOO Karzniczka i PODR Gdańsk o/ Lubań). 102 Tabela 15.1. Ziemniak. Odmiany i doświadczenia. Rok zbioru 2014 Lp. Odmiany Rok wpisania do KRO w Polsce Hodowca Stopień kwalifikacji sadzeniaków 1 2 3 4 jadalne bardzo wczesne 1 2 3 4 5 6 7 Arielle Denar Impala Justa Lord Miłek Viviana 2006 1999 2001 2006 1999 2006 2010 1 2 3 4 5 6 7 8 Altesse Bellarosa Gwiazda Ignacy Michalina Oman Owacja Vineta 2009 2006 2011 2012 2010 2005 2006 1999 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Ametyst Cekin Finezja Gawin Honorata Legenda Malaga Oberon Satina Stasia Tajfun Tetyda 2009 2004 2007 2010 2012 2010 2013 2012 2000 2010 2004 2008 1 2 3 4 Gustaw Jelly Mondeo Syrena 2010 2005 2013 2002 1 2 3 4 5 6 Glada Harpun Jubilat Kaszub Pasat Zuzanna 1 2 3 4 5 6 Danuta Hinga Inwestor Kuras Pasja Pomorska Pokusa Agrico B.A. HZ Zamarte Agrico B.A. HZ Zamarte HZ Zamarte HZ Zamarte Böhm-Nordkartoffel jadalne wczesne PMHZ Strzekęcin Europlant HZ Zamarte PMHZ Strzekęcin HZ Zamarte HZ Zamarte PMHZ Strzekęcin Europlant jadalne średniowczesne PMHZ Strzekęcin PMHZ Strzekęcin HZ Zamarte PMHZ Strzekęcin Europlant PMHZ Strzekęcin HZ Zamarte HZ Zamarte SaKa HZ Zamarte PMHZ Strzekęcin HZ Zamarte jadalne średniopóźne i późne PMHZ Strzekęcin Europlant KWS Potato B.V. PMHZ Strzekęcin skrobiowe średniowczesne 1994 PMHZ Strzekęcin 1993 PMHZ Strzekęcin 2011 PMHZ Strzekęcin 2012 PMHZ Strzekęcin 2002 PMHZ Strzekęcin 2007 Europlant skrobiowe średniopóźne i późne 2009 Europlant 1996 PMHZ Strzekęcin 2005 PMHZ Strzekęcin 2007 Agrico B.A. 2000 PMHZ Strzekęcin 2006 PMHZ Strzekęcin NL NL DE DE DE DE DE DE NL DE DE NL CA BII CA BII BII BII BII BII BII BII BII BII BII PBII BII PBII PBII BII PBII BII BII BII BII CA BII BII BII PBII BII CA BII PBII PBII PBII PBII BII BII PBII PBII CA PBII PBII PBII Kol. 4: PBII – sadzeniaki w stopniu przedbazowym; B I, B II – sadzeniaki w stopniu bazowym klasy I i II; CA, CB – sadzeniaki kwalifikowane w klasie A i B 103 Tabela 15.2. Ziemniak. Warunki prowadzenia doświadczeń; termin sadzenia i zbiorów 2014. Lp. Punkt doświadczalny Przedplon 2 3 4 Kompleks glebowy 1 Nawożenie Odczyn gleby pH w KCl organiczne mineralne kg/ha obornik q/ha N 5 P2O5 K2O 6 1 SDOO Karzniczka 2 5,7 pszenica oz. - 162 80 120 2 PODR Lubań 9 5,9 Pszenżyto oz. 300 69 45 90 Sadzenie Lp. Punkt doświadczalny Zbiór średniowczesne do późne bardzo wczesne i wczesne bardzo wczesne wczesne 7 średniowczesne śreniopóźne i późne 8 1 SDOO Karzniczka 23.04 25.04 20.08 20.08 19.09 26.09 2 PODR Lubań 25.04 25.04 25.08 25.08 16.09 17.09 Kol. 2: kompl. glebowy: 2 – pszenny dobry, , 9 – zbożowo-pastewny słaby Tabela 15.3. Ziemniak. Odmiany bardzo wczesne jadalne. Plon ogólny bulw – zbiór po 40 dniach od wschodów, w % wzorca w latach 2013 – 2014. SDOO Karzniczka Odmiana Lp 1 WZORZEC DT/HA PODR O/Lubań ** Średni plon ogólny 2013 2014 2013 2014 2013 2014 2 3 4 5 6 7 212 86 191 107 281 96 182 115 247 91 1 Ariele 174 124 2 Denar 76 112 86 93 81 103 3 Impala 102 105 105 102 103 104 4 Justa 80 98 91 87 85 93 5 Lord 83 105 112 113 97 109 6 Miłek 119 100 90 100 104 100 7 Viviana 102 91 106 105 104 98 Tabela 15.4. Ziemniak. Odmiany bardzo wczesne jadalne. Plon handlowy bulw – zbiór 40 dni od wschodów, w % wzorca w latach 2013– 2014. Lp Odmiana 1 WZORZEC DT/HA SDOO Karzniczka 2013 2014 PODR O/Lubań ** 2013 2014 Średni plon handlowy 2013 2014 2 3 4 5 6 7 162 205 148 243 155 224 1 Ariele 128 86 116 100 122 93 2 Denar 73 112 82 88 77 100 3 Impala 106 105 118 105 112 105 4 Justa 80 98 96 92 88 95 5 Lord 93 104 115 117 104 111 6 Miłek 114 99 66 92 90 96 7 Viviana 102 91 104 103 103 97 bulwy o średnicy powyżej 30 mm 104 Tabela 15.5. Ziemniak. Odmiany bardzo wczesne jadalne. Plon ogólny bulw, zbiór po zakończeniu wegetacji w % wzorca w latach 2013 i 2014. Lp SDOO Karzniczka 2013 2014 Odmiana 1 WZORZEC DT/HA PODR O/Lubań** 2013 2014 Średni plon ogólny 2013 2014 2 3 4 5 6 7 379 390 248 433 313 412 1 Ariele 114 92 109 95 111 94 2 Denar 88 105 112 110 100 108 3 Impala 107 114 101 108 104 111 4 Justa 83 94 103 86 93 90 5 Lord 108 105 105 109 106 107 6 Miłek 103 99 75 94 89 97 7 Viviana 94 87 93 96 93 92 Tabela 15.6 Ziemniak. Odmiany bardzo wczesne jadalne. Plon handlowy bulw, zbiór po zakończeniu wegetacji w % wzorca w latach 2013 i 2014. Lp SDOO Karzniczka 2013 2014 Odmiana 1 Wzorzec dt/ha PODR O/Lubań ** 2013 2014 Średni plon handlowy 2013 2014 2 3 4 5 6 7 335 367 197 378 266 247 1 Ariele 116 94 116 97 116 91 2 Denar 86 107 115 1106 100 103 3 Impala 107 115 111 112 109 104 4 Justa 84 93 113 89 98 93 5 Lord 115 107 103 111 109 109 6 Miłek 97 98 58 93 77 100 7 Viviana 92 83 80 89 86 98 bulwy o średnicy powyżej 35 mm, Tabela 15.7 Ziemniak. Odmiany bardzo wczesne jadalne. Zawartość skrobi i struktura plonu w latach 2013 i 2014. 2013 2014 1 Ariele 13,7 12,5 5,1 13,6 43,8 37,5 94,9 7,5 23,3 42,1 27,2 0 0 92,6 2 Denar 12,4 11,9 9,1 34,5 37,2 19,2 90,9 9,8 28,8 33,1 28,4 0 0 90,3 3 Impala 12,5 12,0 5,4 12,5 33,9 48,2 94,6 7,7 20,5 37,5 34,5 0 0 92,5 4 Justa 13,6 13,1 7,0 27,3 42,5 23,2 93,0 8,6 22,6 35,4 33,4 0 0 91,4 5 Lord 12,7 13,9 6,1 24,2 43,5 26,1 93,9 7,7 25,4 37,1 29,8 0 0 92,3 6 Miłek 14,8 13,6 13,9 41,4 39,0 5,7 86,1 10,3 39,7 35,8 14,4 0 0 89,9 7 Viviana 13,1 13,0 13,8 39,7 37,1 9,5 86,2 14,5 35,6 34,5 15,5 0 0 85,6 Lp Odmiana do 35 mm 3650 mm 5160 mm pow. 60 mm pow. 35 mm do 35 mm 3650 mm 5160 mm 2013 pow. 60 mm pl handlo wy gnijące Udział bulw poszczególnych frakcji w plonie ogólnym (%) spęk i def Zawartość skrobi % 2014 **Badania finansowane ze środków wyprzedzającego finansowania Schematu III Pomocy Technicznej realizowanej w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 oraz ze środków własnych Samorządu Województwa Pomorskiego. 105 Tabela 15.8 Ziemniak. Odmiany wczesne jadalne. Plon ogólny bulw w % wzorca w latach 2013 i 2014. Lp SDOO Karzniczka Odmiana POD RO/Lubań ** Średni plon ogólny 2013 2014 2013 2014 2013 2 3 4 5 6 7 423 98 302 101 407 97 365 105 415 98 1 Wzorzec dt/ha 2014 1 Altesse 428 109 2 Bellarosa 93 94 92 87 92 91 3 Gwiazda* - 112 - 106 - 109 4 Cyprian 94 111 104 100 99 106 5 Michalina 99 111 121 109 110 110 6 Oman 85 95 87 97 86 96 7 Owacja 82 78 80 92 81 85 8 Vineta 100 97 88 108 94 103 Tabela 15.9 Ziemniak. Odmiany wczesne jadalne. Plon handlowy bulw w % wzorca w latach 2013 i 2014. Lp SDOO Karzniczka Odmiana Średni plon handlowy 2013 2014 2013 2014 2013 2014 2 3 4 5 6 7 404 100 97 139 102 85 74 101 391 99 90 115 103 115 95 79 101 263 98 100 132 124 85 71 78 357 99 91 98 105 107 99 88 108 333 99 98 135 113 85 115 89 374 99 91 107 104 111 97 84 105 1 Wzorzec dt/ha 1 2 3 4 5 6 7 8 PODR O/Lubań ** Altesse Bellarosa Gwiazda * Ignacy Michalina Oman Owacja Vineta bulwy o średnicy powyżej 35 mm, Tabela 15.10 Ziemniak. Odmiany wczesne jadalne. Zawartość skrobi i struktura plonu w latach 2013 i 2014 1 2 3 4 5 6 7 8 Altesse Bellarosa Gwiazda Ignacy* Michalina Oman Owacja Vineta 2013 2014 12,4 12,9 12,3 12,6 15,1 13,4 13,2 12,4 12,7 12,4 12,3 12,8 14,3 13,5 12,8 3650 mm 5160 mm pow. 60 mm pow. 35 mm do 35 mm 3650 mm 2013 13,2 1,2 2,9 2,6 5,5 14,7 4,2 40,8 4,7 9,2 9,1 27,9 22,1 22,8 46,0 45,1 29,9 37,1 54,5 56 47,8 5160 mm pow. 60 mm pl handlo wy do 35 mm gnijące Udział bulw poszczególnych frakcji w plonie ogólnym (%) spęk i def Lp. Odmiana Zawartość skrobi % 2014 0 49 58 51,2 12,1 7,1 25,2 86,8 98,8 97,1 97,4 94,5 85,3 95,8 8,6 6,2 11,6 6,8 9,0 9,4 11,2 8,0 28,5 14,2 22,6 26,7 21,9 26,4 32,5 22,9 39,6 29,9 34,2 34,3 37,1 38,8 39,4 34,2 23,3 46,2 31,6 27,6 32,1 25,4 17,0 35,0 0 3,7 0 4,7 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 91,4 90,3 88,4 88,6 91,1 90,6 88,9 92,1 **Badania finansowane ze środków wyprzedzającego finansowania Schematu III Pomocy Technicznej realizowanej w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 oraz ze środków własnych Samorządu Województwa Pomorskiego. ٭odmiana nie brała udziału w doświadczeniach w roku 2013 106 Tabela 15.11 Ziemniak. Odmiany średniowczesne jadalne. Plon ogólny bulw w % wzorca w latach 2013 i 2014. Lp SDOO Karzniczka Odmiana 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Ametyst Cekin Finezja Gawin Honorata* Legenda Malaga Oberon Satina Stasia Tajfun Tetyda Średni plon ogólny 2013 2014 2013 2014 2013 2 3 4 5 6 7 567 127 114 123 89 77 96 102 128 135 121 140 553 128 100 98 85 89 82 95 85 114 117 105 96 483 127 90 103 94 97 93 99 103 99 116 121 402 134 113 94 76 86 92 90 67 113 525 127 102 113 91 87 94 100 115 117 107 106 117 118 130 478 131 107 96 81 88 87 93 76 114 117 106 101 1 Wzorzec dt/ha PODR O/Lubań** 2014 Tabela 15.12 Ziemniak. Odmiany średniowczesne jadalne. handlowy bulw w % wzorca w latach 2013 i 2014. Lp SDOO Karzniczka Odmiana 1 WZORZEC DT/HA 1 Ametyst PODR O/Lubań ** Średni plon handlowy 2013 2014 2013 2014 2013 2014 2 3 4 5 6 7 543 130 512 119 338 113 356 137 440 121 434 128 2 Cekin 117 104 88 114 102 109 3 Finezja 127 101 110 92 118 97 4 Gawin 88 85 81 70 84 78 5 Honorata* - 94 - 87 - 91 6 Legenda 77 74 98 94 97 84 7 Malaga 97 97 85 90 91 94 8 Oberon 102 84 97 62 99 73 9 Satina 130 115 101 115 115 115 10 Stasia 135 109 97 118 116 114 11 Tajfun 123 110 133 109 128 110 12 Tetyda 144 101 136 107 140 104 bulwy o średnicy powyżej 35mm ٭odmiana nie brała udziału w doświadczeniach w roku 2013, **Badania finansowane ze środków wyprzedzającego finansowania Schematu III Pomocy Technicznej realizowanej w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 oraz ze środków własnych Samorządu Województwa Pomorskiego. 107 Tabela 15.13 Ziemniak. Odmiany średniowczesne jadalne. Zawartość skrobi i struktura plonu w latach 2013 i 2014. 2013 2014 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Ametyst Cekin Finezja Gawin Honorata Legenda Malaga Oberon Satina Stasia Tajfun Tetyda 13,9 15,4 16,4 14,9 15,9 11,8 12,2 13,5 13,5 15,6 11,9 15,1 13,2 16,2 16,3 16,1 16,7 12,9 13,4 13,3 14,4 15,7 12,5 51- pow. pow. 60 60 35 mm mm mm do 35 mm 36-50 mm 51-60 mm 2013 1,4 0,7 0,5 4,4 4,3 2,8 3,3 2,1 3,5 1,6 0,6 18,5 4,6 2,9 22,5 19,5 8,5 16,1 4,5 10,1 5,7 2,4 55,9 27,2 9,2 48,2 45,7 31,3 45,5 28,7 35,5 21,8 55,9 pow. 60 mm pl handlowy do 3635 50 mm mm gnijące Zawartość skrobi Lp Odmiana % spęk i def Udział bulw poszczególnych frakcji w plonie ogólnym (%) 4,7 0,0 0,0 0,0 0,0 6,1 0,0 0,0 2,4 4,9 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 88,3 93,0 91,0 87,2 93,8 87,1 91,6 87,1 91,9 88,2 93,5 93,9 2014 24,2 67,5 87,4 24,9 30,5 57,4 35,1 64,7 50,9 70,9 24,2 98,6 99,3 99,5 95,6 95,7 97,2 96,7 97,9 96,5 98,4 99,4 7,2 7,0 9,1 13,0 6,3 6,9 8,5 12,9 5,8 7,1 6,6 6,3 26,5 31,6 23,2 36,8 21,1 20,9 29,6 32,9 19,0 27,0 25,4 19,8 38,8 35,3 30,7 39,2 45,6 39,8 38,7 39,5 30,5 29,7 30,3 30,0 23,0 26,1 37,1 11,2 27,1 26,4 23,3 14,7 42,4 31,5 37,8 44,1 Tabela 15.14 Ziemniak. Odmiany średniopóźne i późne jadalne. Plon ogólny bulw w % wzorca w latach 2013 i 2014. Lp SDOO Karzniczka 2013 2014 Odmiana 1 Wzorzec dt/ha 1 Gustaw 2 Jelly 3 Monde 4 Syrena* PODR O/Lubań ** 2013 2014 Średni plon ogólny 2013 2014 2 3 4 5 6 7 712 82 102 114 - 576 93 82 122 101 581 88 95 116 - 431 99 96 115 88 646 85 98 115 - 504 96 89 119 95 Tabela 15.15 Ziemniak. Odmiany średniopóźne i późne jadalne. Plon handlowy bulw w %wzorca w latach 2013 i 2014. Lp SDOO Karzniczka 2013 2014 Odmiana 1 Wzorzec dt/ha 1 Gustaw 2 Jelly 3 Monde 4 Syrena* PODR O/Lubań** 2013 2014 Średni plon handlowy 2013 2014 2 3 4 5 6 7 700 80 103 115 - 557 94 80 123 101 527 87 96 115 - 384 93 94 124 87 613 83 102 115 - 471 94 87 124 94 bulwy o średnicy powyżej 35 mm ٭odmiana nie brała udziału w doświadczeniach w roku 2013, **Badania finansowane ze środków wyprzedzającego finansowania Schematu III Pomocy Technicznej realizowanej w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 oraz ze środków własnych Samorządu Województwa Pomorskiego. 108 Tabela 15.16 Ziemniak. Odmiany średniopóźne i późne jadalne. Zawartość skrobi i struktura plonu w latach 2013 i 2014. Lp Odmiana 2013 1 2 3 4 Gustaw Jelly Monde Syrena* Udział bulw poszczególnych frakcji w plonie ogólnym (%) Zawartość skrobi % do 35 mm 2014 15,2 14,0 13,8 13,5 16,0 15,0 13,9 - 36-50 mm pow. 60 mm 51-60 mm pow. 35 mm do 35 mm 36-50 mm 51-60 mm 19,5 21,0 14,1 23,9 2014 33,3 26,4 32,4 29,3 2013 0,7 1,8 12,2 85,3 0,3 2,6 16,4 80,7 1,2 3,3 11,4 84,1 - - - - 99,3 99,7 98,8 - 9,1 8,9 2,9 7,2 pow. 60 mm pow. 35 mm 38,3 43,8 50,7 39,7 90,9 89,1 97,2 98,8 ٭odmiana nie brała udziału w doświadczeniach w roku 2013. Tabela 15.17 Ziemniak. Odmiany skrobiowe wczesne i średnio-wczesne. Plon ogólny i handlowy bulw w % wzorca w latach 2013 i 2014. Plon ogólny Lp Odmiana SDOO Karzniczka 2013 2014 1 Wzorzec dt/ha Plon handlowy PODR O/Lubań** 2013 2014 Średni plon SDOO Karzniczka 2013 2014 PODR O/Lubań ** 2013 2014 Średni plon 2013 2014 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 2013 2014 12 13 500 448 510 358 505 403 481 420 414 291 447 536 1 Glada 117 106 105 102 111 104 118 105 98 97 108 101 2 Harpun 75 85 86 95 80 90 76 87 90 106 83 97 3 Jubilat* - 119 - 104 - 112 - 122 - 111 - 117 4 Kaszub* - 104 - 103 - 104 - 98 - 86 - 92 5 Pasat 112 105 104 96 108 101 111 106 108 96 109 101 6 Zuzanna 95 78 103 97 99 88 93 80 101 102 97 91 ٭odmiana nie brała udziału w doświadczeniach w roku 2013, Plon handlowy - bulwy o średnicy powyżej 35 mm. Tabela 15.18 Ziemniak. Odmiany skrobiowe struktura plonu w latach 2013 i 2014. Lp 1 2 3 4 5 6 Odmiana Glada Harpun Jubilat* Kaszub* Pasat Zuzanna Zawartość skrobi % 2013 18,9 19,4 17,7 17,7 2014 18,4 19,2 19,7 22,3 19,6 18,7 wczesne i średniowczesne. Zawartość skrobi i Udział bulw poszczególnych frakcji w plonie ogólnym (%) do 35 mm 36-50 mm 51-60 mm 3 2,1 4,5 5,4 14,6 11 7 15,7 2013 44,8 33,4 28,4 44,4 pow. 60 mm pow. 35 mm do 35 mm 36-50 mm 51-60 mm 37,6 53,5 60,1 34,4 97,0 97,9 95,5 94,6 15,4 6,6 8,7 21,8 12,4 9,1 33,9 26,7 25,1 38,5 29,1 26,8 2014 35,9 42,5 43,7 30,4 28,7 33,2 pow. 60 mm pow. 35 mm 14,9 19,0 22,6 9,4 29,9 31,0 84,6 93,4 91,3 78,3 87,6 90,9 ٭odmiana nie brała udziału w doświadczeniach w roku 2013, **Badania finansowane ze środków wyprzedzającego finansowania Schematu III Pomocy Technicznej realizowanej w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 oraz ze środków własnych Samorządu Województwa Pomorskiego. 109 Tabela 15.19 Ziemniak. Odmiany średniopóźne i późne skrobiowe. Plon ogólny i handlowy bulw w % wzorca w latach 2013 i 2014. Plon ogólny Lp Odmiana 1 Wzorzec dt/ha 1 Danuta* 2 Hinga 3 Inwestor 4 Kuras 5 Pasja Pomor. 6 Pokusa SDOO Karzniczka PODR O/Lubań** Plon handlowy Średni plon SDOO Karzniczka PODR O/Lubań** Średni plon 2013 2014 2013 2014 2013 2014 2013 2014 2013 2014 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 652 551 561 438 593 495 600 476 473 364 536 420 91 94 113 109 100 94 95 92 106 92 118 92 95 111 92 109 105 94 85 111 87 116 91 94 112 100 104 100 95 89 109 90 117 89 94 116 117 101 95 94 80 109 95 124 83 90 125 101 120 108 87 72 117 88 126 2013 2014 86 92 120 109 110 102 91 76 113 92 125 ٭odmiana nie brała udziału w doświadczeniach w roku 2013, Plon handlowy - bulwy o średnicy powyżej 35mm, Tabela 15.20 Ziemniak. Odmiany skrobiowe. Zawartość skrobi, struktura plonu i wielkość bulw w latach 2013 i 2014. Lp Odmiany 1 2 3 4 5 6 Danuta* Hinga Inwestor Kuras Pasja Pomor. Pokusa Zawartość skrobi w % 2013 20,6 18,5 18,3 18,4 17,8 2014 18,7 21,7 19,3 18,9 18,0 18,3 Udział bulw poszczególnych wielkości w plonie ogólnym (%) do 35 mm 36-50 mm 51-60 mm 4,9 5,6 1,9 2,7 1,5 19,6 19 6,9 3,6 4,7 2013 45,8 32,9 12,7 22,0 17,9 pow. 60 mm pow. 35 mm do 35 mm 36-50 mm 51-60 mm 29,7 42,5 78,5 71,7 75,9 95,1 94,4 98,1 97,3 98,5 10,4 15,6 24,2 8,5 10,0 5,7 28,5 36,4 48,1 24,2 32,6 21,8 2014 43,8 36,1 24,9 35,9 35,6 36,9 pow. 60 mm pow. 35 mm 17,4 12,0 3,0 31,5 22,0 35,7 89,6 84,4 75,9 91,5 90,1 94,3 ٭odmiana nie brała udziału w doświadczeniach w roku 2012 **Badania finansowane ze środków wyprzedzającego finansowania Schematu III Pomocy Technicznej realizowanej w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 oraz ze środków własnych Samorządu Województwa Pomorskiego. Charakterystyka odmian ziemniaka wpisanych do krajowego rejestru w roku 2014 Bohun (d. ZAH 19311) Odmiana jadalna wczesna, w typie konsumpcyjnym ogólnoużytkowym, o dobrym smaku. Bulwy duże do bardzo dużych, okrągłe, o dość regularnym kształcie, płytkich oczkach i żółtej skórce. Barwa miąższu jasnożółta. Plenność dobra; duży udział frakcji handlowej w plonie ogólnym. Odporność na wirusa Y mała, liściozwoju średnia; na zarazę ziemniaka mała. Odmiana odporna na patotyp Ro1 mątwika ziemniaczanego. Mazur (d. STB 17511) Odmiana jadalna średniowczesna, w typie konsumpcyjnym ogólnoużytkowym do lekko mączystego, o przeciętnym smaku. Bulwy bardzo duże, owalne, o regularnym kształcie, średnio płytkich oczkach i żółtej skórce. Barwa miąższu jasnożółta. Plenność dobra; duży udział frakcji handlowej w plonie ogólnym. Odporność na wirusa Y i liściozwoju duża; na zarazę ziemniaka średnia. Odmiana odporna na patotyp Ro1 mątwika ziemniaczanego. Otolia (d. E 05/266/226) Odmiana jadalna średniowczesna, w typie konsumpcyjnym sałatkowym do ogolnoużytkowego, o dobrym smaku. Bulwy bardzo duże, o bardzo regularnym kształcie, bardzo płytkich oczkach i żółtej skórce. Barwa miąższu żółta. Plenność dobra; duży udział frakcji handlowej w plonie ogólnym. Odporność na wirusa Y i liściozwoju duża; na zarazę ziemniaka średnia. Odmiana odporna na patotyp Ro1, Ro2/3, Ro4 mątwika ziemniaczanego. Szyper (d. STB 16410) Odmiana skrobiowa średniowczesna, w typie kulinarnym mączystym. Bulwy średnie do dużych, o dość regularnym kształcie, dość płytkich oczkach i żółtej skórce. Barwa miąższu jasnożółta. Plon bulw średni (zmienny w latach), plon skrobi duży, zawartość skrobi duża do bardzo dużej (średnio 20,5%; 19,6-21,1% w latach badań) Odporna na wirusa Y i średnioodporna na wirusa liściozwoju, średnio odporna na zarazę ziemniaka. Odporność na wirusa Y duża do bardzo dużej, liściozwoju średnia; na zarazę ziemniaka średnia. Odmiana odporna na patotyp Ro1 mątwika ziemniaczanego. 110 Rozdział 17 Burak cukrowy Wyniki doświadczeń W ramach PDOiR województwa pomorskiego 11 kwietnia 2014 roku w ZDOO Lisewo założono doświadczenie z burakiem cukrowym. Zgodnie z metodyką doświadczenie założono w czterech powtórzeniach, wielkość poletka do zbioru wynosiła 6,7 m2. Niewielkie opady atmosferyczne po siewie i w okresie wschodów wpłynęły na dość małe wyrównanie roślin na poletkach. Deficyt wody w kolejnych miesiącach wegetacji ujemnie oddziaływał na wzrost i rozwój roślin. W okresie wegetacji 2014 roku głównymi czynnikami przyrodniczymi kształtującymi poziom plonowania roślin badanych odmian były niewielkie opady atmosferyczne przez cały okres wegetacji oraz dość wysokie temperatury powietrza. Analizując sumy opadów atmosferycznych od stycznia do września, w 2014 roku spadło 368 mm, natomiast w 2013 roku 549 mm (w 2014 roku opady niższe o 181 mm). Dodatkowo średnia temperatura dobowa powietrza z tego samego okresu w 2014 roku wynosiła 10,6 o C, w 2013 roku 8,8 oC (w 2014 roku średnia temperatura dobowa wyższa o 1,8 oC). Jeszcze większa różnica (3,5 oC) zarysowała się pomiędzy średnią temperaturą maksymalną powietrza, która w 2014 roku wynosiła 17,1 oC, przy 13,6 oC w 2013 roku. Odmiany wysoko plonujące w tak trudnych warunkach można uznać za lepiej znoszące niekorzystne warunki atmosferyczne, głównie niedobór wody. Z technologicznego punktu widzenia istotnym parametrem oceny jakości surowca jest zawartość azotu szkodliwego. Ilościowy udział azotu w surowcu (mval/1000g miazgi) uzależniony jest od kilku czynników. Według literatury, jako cecha odmianowa podlega pewnej zmienności między innymi poprzez oddziaływanie czynników klimatycznych, w tym ilość i rozkład opadów atmosferycznych. Ustalając właściwą obsadę roślin na polu i stosując optymalny poziom nawożenia azotowego można w pewnym stopniu obniżyć jego ilościowy udział. W Lisewie dość niska zawartość azotu (5,9%) oraz wysoka zawartość cukru (20%) wskazują niewątpliwie na bardzo dobrą jakość technologiczną uzyskanego surowca. Tabela 17.1. Burak cukrowy. Lisewo Malb. 2014 r. Ocena Chwościk Reakcja na Korzenie Liczba wscho- ulistnieburaka suszę drobne dni siewu wschodów zbioru dów nia wegetacji %liczbowy (dzień-miesiąc) skala 90 skala 90 Data L.p. ZDOO 1 1 2 Lisewo 11.04 3 4 5 6 7 8 9 10 14.05 28.10 167 7,8 8,2 8,3 7,8 13,9 Kol. 5: liczba dni wegetacji liczona od wschodów do zbioru Kol. 6,7,8,9: ocena w skali 9-stopniowej, w której 9 oznacza stan najbardziej korzystny Tabela 17.2. Burak cukrowy. Lisewo Malb. 2014 r. Rolnicza wartość L.p. 1 Nawożenie mineralne (kg/ha) N P2O5 K2O ZDOO gleby skala 1000 Kompleks gleby Odczyn gleby pH w KCl 1 2 3 4 5 6 7 Lisewo 94 pszenny b. dobry 6,4 120 60 200 Kol.5: dawkę azotu ustalono metodą bilansową ABO BON 111 Tabela 17.3 Burak cukrowy. Lisewo Malb. 2014 r. na tle średniej krajowej (% wzorca). Lp. Odmiana Wzorzec: BTS 350 1 Pikador 2 Jampol 3 Natura KWS 4 Milton 5 Szach 6 Sukcesja 7 Gellert 8 Tapir 9 Piast 10 Manitou 11 Melodia 12 Panorama KWS 13 Igloo 14 Alegra 15 Basilius 16 Telimena 17 Mesange 18 NIR (=0,05), dt/ha NRI, % Plon korzeni (dt/ha) Lisewo Średnia krajowa 2013 2014 758,7 803 866 91 93 102 92 101 90 92 91 93 93 56.1 7.9 121 100 103 107 108 100 103 104 110 100 100 102 100 104 99 111 105 101 115,9 13,9 108 96 100 106 100 98 102 96 99 106 98 102 107 99 95 100 104 98 39,4 4,5 Zawartość azotu (mval/1000g) Lisewo Średnia krajowa 2013 2014 6,6 5,9 14,5 112 136 100 105 111 100 100 127 97 112 1.2 110 108 100 97 115 103 131 90 103 100 98 93 107 97 119 100 102 92 1,0 112 108 106 111 112 107 114 104 95 122 96 110 96 104 114 107 121 100 1,2 Zawartość cukru (%) Lisewo Średnia krajowa 2013 2014 18,2 20,0 18,9 103 104 98 100 99 105 104 102 101 98 2.1 101 99 100 96 96 101 101 101 100 98 101 100 98 100 96 98 98 101 0,4 100 99 98 97 97 98 99 101 102 95 101 99 99 100 96 97 95 102 0,2 Plon technologiczny cukru (dt z ha) Lisewo Średnia krajowa 2013 2014 127,4 147,4 147,9 93 95 101 92 100 93 95 93 93 90 9.7 8.2 119 98 101 101 103 100 101 105 109 97 99 102 98 103 93 108 101 103 20,4 13,5 106 96 98 101 97 95 99 97 100 99 98 101 106 99 90 96 97 100 6,4 4,4 Wzorzec zbiorowy tworzy średnia z odmian Lp. 6, 11, 13, 18 Plon korzeni, zawartość cukru, plon technologiczny cukru - wyższa wartość oznacza ocenę korzystniejszą Zawartość azotu – niższa wartość oznacza ocenę korzystniejszą 112 Bibliografia 1. Lista odmian roślin rolniczych 2014– COBORU Słupia Wielka. 2. Lista opisowa odmian – rośliny rolnicze 2014 - COBORU Słupia Wielka. 3. Wstępne Wyniki Porejestrowych Doświadczeń Odmianowych 2014 – COBORU Słupia Wielka. 4. Metodyki badania wartości gospodarczej odmian WGO roślin uprawnych. 113 Spis treści str. Rozdział 1. Wp ro wa d z en i e mgr inż. Mirosława Domańska - ZDOO Radostowo 3 Rozdział 2. Prz eb i e g p o god y mgr inż. Mirosława Domańska - ZDOO Radostowo 8 Rozdział 3. Ps zen i ca oz i ma mgr inż. Mirosława Domańska - ZDOO Radostowo 9 Rozdział 4. Ps zen i ca ja ra mgr inż. Mirosława Domańska - ZDOO Radostowo 25 Rozdział 5. J ęc zm i eń o zi my mgr inż. Wojciech Matias - SDOO Karzniczka 31 Rozdział 6. J ęc zm i eń j ary mgr inż. Grzegorz Czecholiński - ZDOOLisewo 37 Rozdział 7. Ps zen ży to oz im e - ZDOO Wyczechy 45 Rozdział 8. Ps zen ży to jar e - ZDOO Radostowo 56 Rozdział 9. Ży to o zi m e -ZDOO Wyczechy 61 Rozdział 10. Ow i e s mgr inż. Mirosława Domańska - ZDOO Radostowo 68 Rozdział 11. Ku ku r y d za mgr inż. Mirosława Domańska - ZDOO Radostowo 73 Rozdział 12. Rz ep ak ozi my mgr inż. Wojciech Matias - SDOO Karzniczka 80 Rozdział 13. Rz ep ak jary mgr inż. Tomasz Bielecki - ZDOO Radostowo 90 Rozdział 14. Ro śl in y b o b o wat e mgr inż. Tomasz Bielecki - ZDOO Radostowo 95 Rozdział 15. Zi e mn ia k mgr Maciej Jaworski - SDOO Karzniczka - 102 Rozdział 16. Bu ra k c u kro wy dr inż. Marcin Pelc - ZDOOLisewo 111 Bibliografia mgr inż. Łukasz Gawlik mgr inż. Józef Rzeszutek mgr inż. Mirosława Domańska mgr inż. Łukasz Gawlik mgr inż. Józef Rzeszutek 113 114 W imieniu Pomorskiego Zespołu Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego i Rolniczego serdecznie dziękuję wszystkim, którzy aktywnie włączyli się w rozwój PDOiR w województwie pomorskim. Dziękuję Członkom Pomorskiego Zespołu PDOiR za aktywne uczetnictwo w jego pracach. Szczególne podziękowania kieruję na ręce Pana Marszałka i Zarządu Województwa Pomorskiego za dofinansowanie programu badań. Wsparcie finansowe Samorzadu Województwa oraz pomoc merytoryczna Dyrekcji i Pracowników Departamentów Środowiska i Rolnictwa oraz Programów Rozwoju Obszarów Wiejskich przy organizowaniu systemu PDOiR na Pomorzu jest nie do przecenienia. Na ręce Pana Prezesa Pomorskiej Izby Rolniczej składam Zarządowi i Członkom Izby podziękowanie za nieustanne poparcie dla realizacji PDOiR w województwie pomorskim. Równie serdecznie dziękuję Dyrekcjom i Specjalistom jednostek prowadzących doświadczenia polowe oraz Dyrekcji i Doradcom Pomorskiego Ośrodka Rolniczego za upowszechnianie wiedzy o odmianach. Mirosława Domańska 115 Adresy jednostek prowadzących doświadczenia Stacja Doświadczalna Oceny Odmian Karzniczka 76-231 Damnica Tel. 59/ 811-33-11 Zakład Doświadczalny Oceny Odmian Radostowo 83-120 Subkowy ul. Dworcowa 16 Tel. 58/ 536-86-18 Zakład Doświadczalny Oceny Odmian Lisewo 82-224 Lichnowy ul. Kolejowa 43 Tel. 55/ 271-21-20 Zakład Doświadczalny Oceny Odmian Wyczechy 77-326 Wyczechy Tel. 59/ 833-33-70 Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego Gdańsk Lipce Trakt Św. Wojciecha 293 58/ 309-04-82 Danko Hodowla Roślin Zakład Hodowli Roślin Dębina 82-230 Nowy Staw Tel. 55/ 271-51-70 Instytucje i firmy wspomagające program Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego w województwie pomorskim Urząd Marszałkowski w Gdańsku Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Gdańsku Pomorska Izba Rolnicza Zakład Hodowli Roślin w Dębinie Sp. z o.o. 116 Lokalizacja punktów doswiadczalnych realizujacych doświadczenia w systemie PDOiR w województwie pomorskim 117