Dziennikarze 2016 - PressInstitute.eu

Dziennikarze
2016
Dziennikarze 2016
Z okazji 20-lecia magazynu „Press” zespół PressInstitute przeprowadził
pierwsze w Polsce badanie zawodowego środowiska dziennikarskiego
– jego wynikiem jest raport „Dziennikarze 2016”.
Kim są, jak dziś pracują, gdzie i jak zarabiają, czy zawód dziennikarza
daje im satysfakcję i czy chcą wytrwać w zawodzie – na te i wiele
innych pytań odpowiedziało w anonimowej ankiecie 398 dziennikarzy,
redaktorów i szefów redakcji z całego kraju, zarówno z mediów
ogólnopolskich, jak i regionalnych oraz lokalnych.
Na kolejnych stronach raportu prezentujemy wszystkie wyniki badania
oraz najważniejsze wnioski.
Dziękujemy wszystkim dziennikarzom, którzy wzięli udział w badaniu.
© PressInstitute
www.pressinstitute.eu
2
Dziennikarze 2016
Spis treści
Jak pracują polscy dziennikarze
Zarobki, dodatki socjalne
Co dziennikarze sądzą o swojej pracy
Profil respondentów
Metodologia badania
© PressInstitute
4
8
12
16
21
www.pressinstitute.eu
3
Dziennikarze 2016
Jak pracują polscy dziennikarze
58 proc. badanych pracuje na pełnym etacie.
Ale już prawie połowa dziennikarzy (49 proc.) łączy pracę dla różnych
rodzajów mediów. Wśród nich większość (60 proc.) łączy prasę
i Internet.
Połowa (49 proc.) badanych dziennikarzy pracuje w tygodniu średnio
9–11 godzin dziennie, a 33,9 proc. – dwie niedziele w miesiącu.
Co piąty dziennikarz (21,4 proc.) awansował w ciągu ostatnich dwóch
lat.
Mimo rozwoju technologii i Internetu w pracy dziennikarza dominują
wciąż bezpośrednie spotkania i rozmowy – czy to z informatorami,
czy bohaterami materiałów. Tak pracuje 61,1 proc. badanych.
Większość (71,6 proc.) respondentów utrzymuje się tylko z pracy
w mediach.
© PressInstitute
www.pressinstitute.eu
4
Dziennikarze 2016
49%
prasa + Internet
60%
łączy pracę dla różnych rodzajów mediów
radio + Internet
8%
radio + TV
5%
TV + Internet
3%
inne
kombinacje
24%
PressInstitute
Dla ilu redakcji pracują
6,3%
dla jednej
dla dwóch
7,8%
dla trzech
dla więcej niż trzech
65,3%
20,6%
PressInstitute
Aktualna forma pracy w mediach
pełny etat
umowa o dzieło
58%
24,1%
samozatrudnienie
13,3%
niepełny etat
7%
umowa-zlecenie
5%
inne
2%
Pytanie wielokrotnego wyboru, wyniki nie sumują się do 100
PressInstitute
© PressInstitute
www.pressinstitute.eu
5
Dziennikarze 2016
Główne dochody
71,6% utrzymuje się tylko z pracy dziennikarskiej
22,1% zarabia poza dziennikarstwem, m.in.:
20,5% pracuje na uczelniach wyższych (wykładowcy)
18,2% prowadzi szkolenia, warsztaty medialne
9,1% robi konferansjerkę
pisze książki
8%
6,8% ma już emeryturę lub rentę
5,7% dorabia w PR
4,5% dorabia copywritingiem
4,5% prowadzi ogólnie działalność gospodarczą
3,4% dorabia tłumaczeniami
3,4% żyje też z wynajmu nieruchomości
3,4% współpracuje z agencjami reklamowymi
2,3% współpracuje z NGO
Pytanie wielokrotnego wyboru, wyniki nie sumują się do 100
PressInstitute
Ile średnio godzin dziennie pracują w zwykły dzień roboczy
0,5%
więcej niż 14 godzin
7%
12–14 godzin
18,9%
mniej niż 8 godzin
24,6%
8 godzin
49%
9–11 godzin
PressInstitute
Ile niedziel w miesiącu pracują
14,3%
cztery
10,8%
21,9%
żadnej
trzy
19,1%
33,9%
jedną
dwie
PressInstitute
© PressInstitute
www.pressinstitute.eu
6
Dziennikarze 2016
Awanse dziennikarzy
11,6%
nie dotyczy
21,4%
otrzymało awans
w ciągu ostatnich dwóch lat
67%
nie awansowało w ciągu
ostatnich dwóch lat
PressInstitute
Co dominuje w codziennej pracy
61,1% bezpośrednie spotkania i rozmowy z informatorami/bohaterami
materiałów
44,5% zbieranie materiałów przez telefon i e-mail
38,9% redagowanie/poprawianie/uzupełnianie otrzymywanych
od dziennikarzy materiałów
33,4% monitorowanie Internetu i tworzenie materiałów na podstawie tego,
co się w sieci ukazuje
33,2% ustalanie i rozdzielanie tematów/zadań w redakcji, organizacja pracy
innych
18,6% obsługa konferencji prasowych, zebrań, imprez itp.
7%
spotkania z PR-owcami
6%
praca nad materiałem
5,8%
inne, m.in. biurokracja, wyjazdy, ciągłe przemieszczanie się
i walka z czasem, wprowadzanie innowacji, czytanie książek i prasy,
dokształcanie
Pytanie wielokrotnego wyboru, wyniki nie sumują się do 100
PressInstitute
© PressInstitute
www.pressinstitute.eu
7
Dziennikarze 2016
Zarobki, dodatki socjalne
W ciągu ostatnich dwóch lat zarobki 31,4 proc. dziennikarzy wzrosły,
a 28,9 proc. – spadły.
Połowa osób (52,5 proc.) zatrudnionych w redakcjach warszawskich
zarabia ponad 5,5 tys. zł netto. Natomiast w mediach regionalnych
zarabia tyle jedynie 12,6 proc.
W mediach lepiej wynagradzani są mężczyźni. Wśród dziennikarek
co trzecia (30,2 proc.) zarabia miesięcznie między
2,1 a 3,5 tys. zł, podczas gdy wśród dziennikarzy tylko co piąty
(21,9 proc.).
Co czwartemu dziennikarzowi (25,9 proc.) pracodawca zapewnia
dodatki socjalne (np. ryczałt na samochód, karnety na zajęcia
sportowe), a co trzeci badany (33,4 proc.) ma zapewnioną prywatną
opiekę medyczną i możliwość rozwoju zawodowego.
© PressInstitute
www.pressinstitute.eu
8
Dziennikarze 2016
Miesięczne zarobki netto z pracy w mediach
do 2 tys. zł netto
7,3%
2,3%
2,1–3,5 tys. zł netto
3,6–4 tys. zł netto
32,9%
4,1–4,5 tys. zł netto
25,4%
4,6–5 tys. zł netto
5,1–5,5 tys. zł netto
powyżej 5,5 tys. zł netto
brak odpowiedzi
6,3%
8%
10,8%
7%
PressInstitute
Warszawa a regiony
Miesięczne zarobki netto
z pracy w redakcjach
warszawskich
3,5%
11,4%
1,5%
9,9%
52,5%
5,4%
Miesięczne zarobki netto
z pracy w redakcjach
w regionach
3,1%
12,6%
11,2%
3,1%
9,7%
39,8%
8,7%
6,4%
9,4%
11,7%
PressInstitute
PressInstitute
Kobiety a mężczyźni
Zarobki kobiet w mediach
2%
Zarobki mężczyzn w mediach
2,6%
7,4%
25,3%
7,2%
30,2%
21,9%
38,2%
4,9%
8,9%
8,6%
8%
PressInstitute
© PressInstitute
13,6%
7,2%
7,6%
6,4%
PressInstitute
www.pressinstitute.eu
9
Dziennikarze 2016
Pensja a stanowisko
4,1–4,5 tys. zł netto
4,6–5 tys. zł netto
do 2 tys. zł netto
2,1–3,5 tys. zł netto
3,6–4 tys. zł netto
5,1–5,5 tys. zł netto
Zarobki dziennikarzy/reporterów
w redakcjach warszawskich*
2,3%
3,5%
14,1%
10,6%
7,1%
49,4%
powyżej 5,5 tys. zł netto
brak odpowiedzi
PressInstitute
Zarobki dziennikarzy/reporterów
w redakcjach poza Warszawą*
6,1%
6,1%
4,9%
4,9%
2,4%
19,5%
47,6%
8,5%
5,9%
7,1%
* osoby, które w pytaniu o aktualnie zajmowane
stanowisko zaznaczyły tylko jedną odpowiedź:
„dziennikarz/reporter”.
Zarobki redaktorów/wydawców
w redakcjach warszawskich*
1,1%
45,7%
14,9%
16,5%
19,1%
1,4%
4,3%
18,6%
6,4%
Zarobki redaktorów naczelnych
w redakcjach warszawskich*
70,6%
Zarobki redaktorów/wydawców
w redakcjach poza Warszawą*
4%
8,5%
* osoby, które w pytaniu o aktualnie zajmowane
stanowisko zaznaczyły tylko jedną odpowiedź:
„redaktor/wydawca”.
3,9%
* osoby, które w pytaniu o aktualnie zajmowane
stanowisko zaznaczyły tylko jedną odpowiedź:
„dziennikarz/reporter”
9,8%
2%
5,9%
8,9%
© PressInstitute
32%
12%
* osoby, które w pytaniu o aktualnie zajmowane
stanowisko zaznaczyły tylko jedną odpowiedź:
„redaktor/wydawca”
Zarobki redaktorów naczelnych
w redakcjach poza Warszawą*
2,4%
45,5%
3,5%
* osoby, które w pytaniu o aktualnie zajmowane
stanowisko zaznaczyły tylko jedną odpowiedź:
„redaktor naczelny”.
15,5%
4,5%
10,1%
22,7%
9,2%
4,5%
* osoby, które w pytaniu o aktualnie zajmowane
stanowisko zaznaczyły tylko jedną odpowiedź:
„redaktor naczelny”
www.pressinstitute.eu 10
Dziennikarze 2016
W ciągu ostatnich dwóch lat moje zarobki...
31,4%
...wzrosły

28,9%
...spadły



39,7%
...nie zmieniły się
Aktualny pracodawca...
9%
PressInstitute
tak
nie
5,5%
nie wiem
nie ma znaczenia
33,7%
...zapewnia pensję odpowiadającą
kwalifikacjom i wkładowi pracy
51,8%
7%
5,8%
33,7%
...daje możliwość rozwoju
zawodowego (np. szkolenia)
53,5%
3,2%
5,3%
25,9%
...zapewnia dodatki socjalne
65,6%
2,3% 3,8%
33,4%
...zapewnia prywatną
opiekę medyczną
60,5%
11,5%
42,5%
4,8%
41,2%
...zapewnia wsparcie finansowe
z funduszu socjalnego
PressInstitute
© PressInstitute
www.pressinstitute.eu 11
Dziennikarze 2016
Co dziennikarze sądzą o swojej pracy
Dla 86,1, proc. badanych zawód dziennikarza to przede wszystkim
powołanie i pasja.
Największe szanse na zatrudnienie mają dziennikarze specjalizujący
się w ekonomii, nowych technologiach, polityce, a także dziennikarze
zajmujący się sprawami społecznymi.
Zdaniem aż 91,2 proc. dziennikarzy ich zawód nie podlega zmianom
na lepsze, a według 86,8 proc. prestiż zawodu dziennikarza jest coraz
mniejszy.
Zawodowi dziennikarza najbardziej zagrażają: spadek profesjonalizmu
i słabszy warsztat, napływ do redakcji osób bez podstawowej wiedzy,
coraz gorsze zarobki i warunki pracy. Ponad połowa badanych
wskazała też rosnącą konkurencję ze strony blogosfery i mediów
społecznościowych oraz wzrastający wpływ reklamy na redakcje.
A mimo to zdecydowaną chęć pozostania w zawodzie do emerytury
deklaruje co trzeci dziennikarz (30,9 proc.).
© PressInstitute
www.pressinstitute.eu 12
Dziennikarze 2016
Zawód dziennikarza w Polsce...
2,3%
9,3%
0,8%
zdecydowanie tak
1,5%
36,9%
11,3%
raczej tak
...to przede wszystkim
powołanie, pasja
tak
zdecydowanie nie
raczej nie
nie
37,9%
nie wiem
3,8%
17,3%
PressInstitute
15,3%
10,1%
29,6%
...to zawód jak każdy inny
23,9%
1%
2,5%
2%
2,3%
17,3%
41,2%
5,3%
33,7%
3% 3,4%
1,5%
31,7%
13,1%
42%
0,8%
4,7%
2,3%
...to zawód, którego prestiż
i znaczenie spada
1%
...to zawód, który w ostatnim czasie
podlega dużym zmianom na lepsze
28,6%
37,2%
25,4%
4%
0,3%
...to zawód, którego prestiż
i znaczenie rośnie
2,3% 7,7%
34,2%
17,1%
...to zawód, który w ostatnim czasie
podlega dużym zmianom na gorsze
34,4%
© PressInstitute
www.pressinstitute.eu 13
Dziennikarze 2016
Zawodowi dziennikarza najbardziej zagraża
75,1% spadek profesjonalizmu, słabszy warsztat
64,6% napływ do redakcji osób bez podstawowej wiedzy potrzebnej dziennikarzowi
60,8% coraz gorsze zarobki i warunki pracy
56,3% rosnąca konkurencja ze strony blogosfery i mediów społecznościowych
50,5% wzrastający wpływ reklamy na redakcje mediów
40,7% polaryzacja na media prawicowe i lewicowe
37,7% wzrastający wpływ public relations i lobbingu
17,1% problemy z wolnością słowa
2,5%
upolitycznienie mediów
Pytanie wielokrotnego wyboru, wyniki nie sumują się do 100
PressInstitute
Plany związane z dziennikarstwem
12,8%
inne
13,6%
chcę zostać w mediach,
ale zmienić kwalifikacje
30,9%
chcę zostać w zawodzie
do emerytury
18,8%
w ciągu 5 lat nie odejdę
z dziennikarstwa
23,9%
myślę o odejściu z dziennikarstwa
w ciągu 5 lat
PressInstitute
© PressInstitute
www.pressinstitute.eu 14
Dziennikarze 2016
Dziennikarze jakiej specjalności mają największe szanse na zatrudnienie
w znanych badanym redakcjach
dziennikarze ekonomiczni
34,2%
dziennikarze zajmujący się
nowymi technologiami
34,2%
dziennikarze zajmujący się
sprawami społecznymi
33,4%
dziennikarze polityczni
33,4%
dziennikarze zajmujący
się tematyką prawną
12,8%
dziennikarze sportowi
12,6%
dziennikarze zajmujący się
kulturą lub nauką
4%
Pytanie wielokrotnego wyboru, wyniki nie sumują się do 100
PressInstitute
© PressInstitute
www.pressinstitute.eu 15
Dziennikarze 2016
Profil respondentów
59,3 proc. ankietowanych to mężczyźni.
W wieku 25–44 lata jest 65,6 proc. osób. Ponad połowa (58,8 proc.)
jest w związku małżeńskim. Jedno lub dwoje dzieci ma 49,3 proc.,
trójkę lub więcej – 8 proc.
Najwięcej jest absolwentów dziennikarstwa, polonistyki
i politologii, ale wśród dziennikarzy są też absolwenci kierunków
technicznych, przyrodniczych, a nawet medycznych.
Największa grupa wśród badanych to dziennikarze lub reporterzy.
Stanowią 58,3 proc.
Społeczeństwo i obyczaje, kultura i sztuka, polityka lokalna,
gospodarka i ekonomia oraz polityka krajowa – to działy, którymi
najczęściej zajmują się ankietowani dziennikarze.
W redakcjach, które mają swoją siedzibę w Warszawie, pracuje
50,8 proc. badanych. Pozostali reprezentują redakcje ze wszystkich
województw w Polsce.
© PressInstitute
www.pressinstitute.eu 16
Dziennikarze 2016
Wiek
1,8%
65 i więcej lat
10,8%
55–64 lata
2,8%
poniżej 25 lat
25,9%
25–34 lata
19%
45–54 lata
39,7%
35–44 lata
Stan cywilny
9,5%
rozwódka/rozwodnik
31,2%
panna/kawaler
0,5%
wdowa/wdowiec
58,8%
mężatka/żonaty
Liczba dzieci na wychowaniu
8%
3 lub więcej dzieci
42,7%
bez dzieci
49,3%
1–2 dzieci
PressInstitute
© PressInstitute
www.pressinstitute.eu 17
Dziennikarze 2016
Ukończone studia
dziennikarstwo
28,6%
polonistyka
18,1%
politologia
16,3%
prawo, administracja
socjologia
5,5%
4,5%
filologie
3,8%
historia, historia sztuki
europeistyka, stosunki międzynarodowe
3,5%
3,3%
ekonomia, bankowość, finanse
3%
techniczne
3%
komunikacja, PR
3%
filozofia
3%
pedagogika
2%
przyrodnicze
1,5%
muzyczne
1,5%
inne*
nie dotyczy
25%
7,5%
* m.in. AWF, psychologia, geografia, zarządzanie rolnicze, filmoznawstwo, teatrologia, reżyseria teatralna, produkcja filmowa, etnologia, antropologia kultury, teologia, fizyka, astronomia, administracja
publiczna i bezpieczeństwo narodowe, medycyna, językoznawstwo, lingwistyka, marketing, kulturoznawstwo, towaroznawstwo, creative writing
Pytanie wielokrotnego wyboru, wyniki nie sumują się do 100
PressInstitute
Aktualnie zajmowane stanowisko
58,3%
30,7%
11,1%
11,1%
4,5%
2,3%
1,8%
1,3%
1%
1%
1%
4%
dziennikarz/reporter
redaktor/wydawca
kierownik działu
redaktor naczelny
sekretarz redakcji
fotoreporter
publicysta, felietonista
prezenter
zastępca redaktora naczelnego
prowadzący autorskie audycje
szef oddziału
inne
Pytanie wielokrotnego wyboru, wyniki nie sumują się do 100
PressInstitute
© PressInstitute
www.pressinstitute.eu 18
Dziennikarze 2016
Miejsce pracy
gazeta ogólnopolska
magazyn ogólnopolski
telewizja ogólnopolska
gazeta regionalna
radio regionalne
radio ogólnopolskie
gazeta lokalna
portal o tematyce ogólnopolskiej
portal o tematyce lokalnej
prasa branżowa
agencja informacyjna
telewizja regionalna
witryna tematyczna
telewizja lokalna
telewizja internetowa
magazyn regionalny/lokalny
radio internetowe
inne
16,8%
16,6%
15,8%
15,6%
15,1%
11,1%
9,3%
8,5%
6,3%
4,5%
3,8%
3,5%
3,3%
1,5%
1,5%
1,3%
0,5%
1%
Pytanie wielokrotnego wyboru, wyniki nie sumują się do 100
PressInstitute
Najpopularniejsze działki tematyczne
(wielu dziennikarzy, szczególnie w mediach regionalnych,
obsługuje kilka działek jednocześnie)
społeczeństwo, obyczaje
kultura, sztuka
polityka lokalna
gospodarka, ekonomia
polityka krajowa
sport
nauka
zdrowie i uroda
sprawy zagraniczne
prawo
nowe technologie
religia
34,7%
26,1%
25,4%
24,6%
17,1%
17,1%
16,3%
15,6%
14,3%
12,1%
11,6%
52,3%
Pytanie wielokrotnego wyboru, wyniki nie sumują się do 100
PressInstitute
© PressInstitute
www.pressinstitute.eu 19
Dziennikarze 2016
Staż pracy w mediach
0,5% poniżej 2 lat
9,3% 2–5 lat
13,8% ponad 25 lat
16,1% 6–10 lat
18,8%
21–25 lat
20,9%
20,6%
11–15 lat
16–20 lat
PressInstitute
Forma własnościowa medium
4%
nie chcę odpowiadać
18,8% firma prywatna
z udziałem kapitału zagranicznego
19,9%
firma prywatna zagraniczna
30,9%
firma prywatna polska
26,4%
firma państwowa
PressInstitute
© PressInstitute
www.pressinstitute.eu 20
Dziennikarze 2016
Metodologia badania
Raport „Dziennikarze 2016” został przygotowany dla magazynu
„Press” na podstawie wyników ankiety internetowej (metoda CAWI)
przeprowadzonej w dniach 25 stycznia – 9 lutego 2016 roku.
Anonimową ankietę wypełniło 398 zawodowych dziennikarzy,
redaktorów reprezentujących redakcje prasowe, telewizyjne, radiowe
i internetowe ze wszystkich województw.
Autor raportu: Joanna Sędek
Współpraca: Renata Gluza
Zdjęcie na okładce: 123RF.com
Kontakt:
Joanna Sędek
PressInstitute
e-mail: [email protected]
tel.: 22 33 48 333
© PressInstitute
www.pressinstitute.eu 21