Francja

Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej we Francji – Paryz – Wydzial
Ekonomiczno-Handlowy
Andrzej Szteliga – Radca Handlowy – Minister Pelnomocny
Krzysztof Galas – Radca Ekonomiczny
Piotr Byczkowski – Radca Handlowy
Ewa Baranowska - Attaché Handlowy
Polska Izba Przemyslowo - Handlowa we Francji – Paryz
Hanna Stypulkowska - Goutierre – Adwokat (Cabinet d’Avocat BGS Paris)
Andrzej Bednarz – Konsultant (Bureau du Conseil EXP PECO Chambéry)
Francja
partner handlowy dla polskich firm
(Informator Gospodarczy)
grudzien 2001
Publikacja zostala opracowana i wydana ze srodków funduszu promocji
Ministerstwa Gospodarki R.P. w Warszawie
2
Spis tresci
Slowo wstepne
I
Ogólna charakterystyka gospodarki francuskiej
1. Sytuacja gospodarcza Francji i jej pozycja na arenie miedzynarodowej
2. Francja regionów (róznice i specyfika )
3. Stosunki gospodarcze francusko - polskie
II.
1.
2.
3.
4.
5.
Elementy funkcjonowania rynku francuskiego
Dostep do rynku
Regulacje obrotów z zagranica, procedury celne
Zamówienia publiczne
System podatkowy
Transport, spedycja, ubezpieczenia
III.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
Warunki prowadzenia dzialalnosci gospodarczej we Francji
Reglamentacja dzialalnosci gospodarczej
Polityka wspierania inwestycji
Umowy handlowe, agenci
Zakladanie firmy
Umowy najmu lokalu
Nabywanie gruntów rolnych i lesnych
Pobyt we Francji
Zatrudnianie pracowników we Francji
Warunki swiadczenia uslug przez polskie firmy we Francji
IV.
1.
2.
3.
Informacja i promocja
Organizacje samorzadu gospodarczego
Formy promocji
Zródla informacji o rynku francuskim
V. Informacje o partnerze, dochodzenie wierzytelnosci
1. Weryfikacja informacji na temat partnera francuskiego
2. Dochodzenie wierzytelnosci
Zalaczniki
1. Wybrane akty prawne stanowiace podstawy traktatowe polsko francuskich stosunków gospodarczych
2. Uzyteczne adresy
3. Adresy francuskich izb gospodarczych
3
AMBASSADE DE POLOGNE
Szanowni Panstwo,
Polsko – francuskie stosunki gospodarcze znajduja sie w fazie dynamicznego
rozwoju. Oparte na bilateralnych tradycjach historycznych staja sie jednym z
glównych filarów przeobrazen spoleczno gospodarczych oraz przyszlego
czlonkostwa Polski w Unii Europejskiej.
Francja wzgledem Polski odgrywa istotna role zarówno jesli chodzi o wymiane
handlowa (trzeci/czwarty nasz partner) jak i zaangazowanie kapitalowo –
inwestycyjne (pierwszy inwestor zagraniczny). W coraz wiekszym stopniu istotna jest
kooperacja produkcyjno – uslugowa, naukowa i technologiczna. Transformacja
gospodarcza w Polsce powoduje zaangazowanie duzych i znanych firm francuskich
na rynku polskim, ale równiez partnerstwo na szczeblu malych i srednich
przedsiebiorstw. Polska dla Francji jest partnerem uprzywilejowanym,
najwazniejszym w obszarze Europy Srodkowo – Wschodniej.
Coraz wiekszego znaczenia nabiera wspólpraca miedzyregionalna, bazujaca na
umowach badz porozumieniach francusko – polskich miedzy instytucjami
administracji publicznej i samorzadu gospodarczego zarówno w sferze kulturalnej,
naukowej, jak ekonomicznej i turystycznej.
Zarówno polityka rzadowa jak i inicjatywy wladz lokalnych przyczyniaja sie do
rozwoju dwustronnej wspólpracy w róznych dziedzinach i na róznych szczeblach.
Perspektywa wejscia Polski do Unii Europejskiej w ciagu najblizszych dwóch lat
przemawia za budowa struktur partnerskich, pozwalajacych na dostep polskich
produktów do rynku europejskiego, na pojawienie sie polskich inwestycji na tym
obszarze. Francja, z jej pozycja gospodarcza, jej sila ekspansji jest dla Polski
rynkiem trudnym, ale rynkiem otwierajacym ogromne perspektywy. Sukces na tym
rynku bedzie dla kazdej firmy swiadectwem swiatowej rangi.
Istotna kwestia w relacjach przedstawicieli firm polskich z partnerami francuskimi jest
znajomosc tutejszego rynku, praw i zwyczajów na nim panujacych. Totez niniejsza
publikacja - po edycji z 1995 roku - przybliza Francje jako kraj i jego regiony w
aspekcie gospodarczym, omawia wspólprace ekonomiczna francusko – polska,
uwzgledniajac kwestie traktatowe, a przede wszystkim zapoznaje z istotnymi
elementami funkcjonowania rynku francuskiego oraz warunkami prowadzenia
dzialalnosci gospodarczej na terenie Francji.
Zamierzeniem autorów jest zorientowanie firm polskich w obowiazujacych we Francji
zasadach zakladania przedsiebiorstw, zatrudniania pracowników, obowiazujacego
systemu finansowego i procedur w handlu zagranicznym. Ponadto chodzi równiez
o pozyteczne informacje czy porady zwiazane ze znalezieniem odpowiednich
partnerów, zawieraniem i realizacja kontraktów handlowych oraz wykorzystaniem
mozliwych form promocji na rynku francuskim.
Jan TOMBINSKI
Ambasador
Andrzej SZTELIGA
Radca Handlowy – Minister Pelnomocny
4
I.
Ogólna charakterystyka gospodarki francuskiej
1.
Sytuacja gospodarcza
miedzynarodowej
Francji
i
jej
pozycja
na
arenie
Gospodarka francuska ze swym potencjalem zajmuje drugie miejsce (po Niemczech)
w Europie i czwarte (po USA i Japonii) na swiecie. Francja jest równiez czwartym
inwestorem swiata i trzecim rynkiem pod wzgledem naplywu inwestycji
zagranicznych. Zajmuje czwarte miejsce na liscie najwiekszych swiatowych
eksporterów i importerów, w tym drugie w eksporcie produktów rolno-spozywczych i
trzecie w eksporcie uslug. Jest liderem w swiatowej turystyce (sredniorocznie
odwiedza Francje 70 mln turystów). Do atutów gospodarki francuskiej nalezy zaliczyc
silnie rozwiniety przemysl obronny i lotniczy, prezny sektor wysokich technologii
produkcyjnych, nowoczesny potencjal uslugowy, silnie zróznicowane rolnictwo; Sa to
dziedziny, które w sposób szczególny generuja
dodatnie saldo w handlu
zagranicznym. Kraj posiada jedna z najlepiej rozwinietych infrastruktur transportowokomunikacyjnych (autostrady, lotniska, szybka kolej TGV) i hotelarsko gastronomicznych, w duzym stopniu wynikajaca ze specyfiki i zróznicowania
regionów. Stolica – Paryz – obok niekwestionowanych walorów turystycznych i
kulturalnych – posiada cechy swiatowej metropolii biznesowej, gdzie maja swe
siedziby znaczace firmy i liczne miedzynarodowe organizacje gospodarcze,
odbywaja sie najwazniejsze wystawy i targi, funkcjonuja slynne instytucje finansowe,
a wiec banki, towarzystwa ubezpieczeniowe czy gielda.
Francja jest glównym wspóltwórca Unii Europejskiej, a obecnie czlonkiem strefy
wspólnej waluty euro. Jej wklad do budzetu UE wynosi 17% i jest drugim (po
Niemczech – 25%) co do wysokosci skladki; Jednoczesnie rolnictwo francuskie jest
najwiekszym beneficjantem (50% wszystkich srodków finansowych) pomocy unijnej
w ramach Wspólnej Polityki Rolnej. Kapitalnego znaczenia nabraly ostatnio kwestie
rozszerzenia UE w tym równiez o Polske, a tym samym rola Francji w tej dziedzinie.
Francja posiada, obok duzej biurokracji, silnie rozwiniety sektor publiczny;
Przykladem sa przedsiebiorstwa takie, jak: poczta, koleje (SNCF), energetyka (EDF),
gazownictwo (GDF). Jednoczesnie silne zwiazki zawodowe sprzeciwiaja sie
odwazniejszym próbom restrukturyzacji, w tym prywatyzacji i redukcji zatrudnienia. W
konsekwencji mamy do czynienia z utrzymujacym sie monopolem panstwa i
ograniczona konkurencja zewnetrzna. Sytuacja ta powoduje, ze mimo stalych
ponaglen ze strony Komisji Europejskiej, Francja bardzo powoli wprowadza unijne
dyrektywy liberalizujace rynki dotad zmonopolizowane przez przedsiebiorstwa, w
których udzialowcem jest skarb Panstwa.
Firmy francuskie postrzegane sa jako partnerzy wiarygodni finansowo (tzw.
wspólczynnik niewyplacalnosci obnizyl sie z 35,7% w 1993 r. do 25,4% w 1999 r.) a
przez to dosyc odporni na wahania koniunktury. Francuzów cechuje duza ostroznosc
w podejmowaniu i realizowaniu powaznych inwestycji zagranicznych np. w krajach
przeprowadzajacych transformacje gospodarcze (Europa Srodkowo – Wschodnia).
Pewnym przelomem byl rok 1999, kiedy to firmy francuskie zainwestowaly ponad
100 mld euro (przy ok. 40 mld euro w roku 1998) choc i rok 2000 przyniósl równiez
kilka spektakularnych inwestycji (np. nabycie w Polsce udzialów w TP S.A).
Jednoczesnie atrakcyjnosc Francji jako miejsca do lokowania inwestycji, mimo takich
atutów jak polozenie w centrum UE, duzy rynek wewnetrzny (60 mln populacja), duzy
potencjal sily roboczej (25 mln osób), wyksztalcona kadra, dobrze rozwinieta
5
infrastruktura oraz system bankowy - jest umiarkowana, a wynika z ogólnego w
swiecie, a szczególnie w Europie spowolnienia wzrostu gospodarczego. Obawy
partnerów zagranicznych budzi równiez polityka rzadu RF dot. skracania czasu
pracy, silna pozycja zwiazków zawodowych i ich presja na podwyzki wynagrodzen
(negocjacje na poziomie sektorów lub galezi praktycznie uniemozliwiajace
wprowadzanie indywidualnych rozwiazan placowych w przedsiebiorstwie), relatywnie
duze obciazenia socjalne. Problemem jest duza ilosc - mimo podjetych ostatnio
dzialan deregulacyjnych - przepisów prawnych, m.in. zwiazanych z utworzeniem i
rejestracja przedsiebiorstwa. Zacheta dla firm rodzimych i zagranicznych jest
niewatpliwie polityka rzadu francuskiego majaca na celu zmniejszenie podatków oraz
czesciowa decentralizacja, znajdujaca swój wyraz w tworzeniu kapitalów
regionalnych.
Podobnie jak w inne kraje UE, Francja odczula skutki recesji na niektórych rynkach
swiata i wzrostu cen ropy naftowej; W efekcie doprowadzilo to do gorszych wyników
w handlu zagranicznym. Ponadto obnizajacy sie kurs euro w stosunku do dolara
amerykanskiego nie mógl praktycznie wplynac na uatrakcyjnienie oferty eksportowej
przedsiebiorców z Heksagonu.
Rzad francuski, mimo protestów pracodawców, prowadzi od 1996 r. konsekwentna
polityke skracania czasu pracy (decyzja o przyjeciu 35-godzinnego tygodnia pracy od
1 stycznia 2002 r.). Na przykladzie roku 2000 mozna stwierdzic, ze wprawdzie
pozwolilo to na utworzenie 177 tys. firm (glównie malych) oraz ponad 500 tys. miejsc
pracy (w tym ponad 100 tys. dla ludzi mlodych); Jednak w miedzyczasie wiele
duzych przedsiebiorstw, w ramach wewnetrznej restrukturyzacji, dokonalo redukcji
personelu. Ponadto trudno jest okreslic ile firm, szczególnie malych i srednich,
zaprzestalo dzialalnosci i zwolnilo pracowników. Szacuje sie, ze realnie powstalo ok.
200 tys. nowych miejsc pracy.
Struktura gospodarki francuskiej
(wg udzialu poszczególnych sektorów w PKB)
40
35
30
20
15
10
Inne
Rolnictwo
Budownictwo
Transport i
telekomunikacja
Obrót
nieruchomosciami
Handel
0
Przemysl
5
Uslugi
% PKB
25
6
a).
Uslugi i handel
Sfery te dominuja w dzialalnosci gospodarczej Francji, a ich laczny udzial stanowi
55% wolumenu PKB, przy czym na uslugi przypada 37%, na handel 11%, a na
transport i telekomunikacje 7%.
Francja - jako trzeci swiatowy eksporter uslug (po USA i W. Brytanii) - partycypuje z
udzialem 6%, natomiast wartosc eksportu w tej dziedzinie przekracza 80 mld USD w
skali rocznej.
Pod wzgledem zatrudnienia dziedziny te absorbuja 70% calosci, co daje lacznie
17,5 mln miejsc pracy we Francji ; Najwazniejsze wsród nich to : edukacja, zdrowie
i opieka socjalna (18%), handel detaliczny i hurtowy (13%), administracja publiczna
(10%), doradztwo i obrót nieruchomosciami (5,6%), transport (4,5%), hotelarstwo i
gastronomia (3,5%), bankowosc i finanse (3,2%), telekomunikacja (2,2%).
Najbardziej dynamicznie rozwija sie handel hurtowy i detaliczny (super- i
hypermarkety), którego obroty srednio-roczne wzrastaja o 3-5%. Jesli chodzi o
hotelarstwo i uslugi – powiazane w duzym stopniu z turystyka - to najwieksze obroty
notuja hotele polaczone z restauracjami oraz restauracje tradycyjne z kuchnia
francuska, uwzgledniajaca specyfike regionów.
b).
Przemysl
Przemysl jest najbardziej dynamicznie rozwijajacym sie sektorem gospodarki Francji;
Kraj ten jest czwartym co do wielkosci wytwórca przemyslowym wsród panstw OECD
(po USA, Japonii i Niemczech). Od ponad dziesieciu lat eksport francuskich wyrobów
przemyslowych plasuje sie w czolówce i stanowi ok. 10% sprzedazy ww. grupy
krajów. Generalnie udzial przemyslu w tworzeniu PKB ksztaltuje sie na poziomie
21%, a pracuje w nim 4,7 mln osób co stanowi 19% calosci zatrudnienia we Francji.
Produkcja przemyslowa w ostatnich latach wzrasta wolniej niz przewidywano;
Przyczyn zaistnialej sytuacji szuka sie m.in. w oslabieniu gospodarki amerykanskiej,
skutkach kryzysu dalekowschodniego, a takze wysokiej cenie ropy podrazajacej
koszty produkcji i wplywajacych na konkurencyjnosc cenowa produktów co z kolei
odbija sie na wielkosci sprzedazy. Przedsiebiorcy narzekaja takze na niski,
napedzajacy inflacje, kurs euro do dolara. Stopien wykorzystania mocy
produkcyjnych szacuje sie na 88%, przy czym 40% firm stwierdza, ze w pelni
wykorzystuje swe moce produkcyjne.
Wedlug klasyfikacji francuskiej przemysl dzieli sie na nastepujace grupy: przemysl
dóbr produkcyjnych, przemysl dóbr konsumpcyjnych, przemysl dóbr posrednich,
przemysl rolno- spozywczy, przemysl samochodowy, energia.
Francja jest znaczacym producentem energii – produkcja ksztaltuje sie na poziomie
130 mln tep (równowaznik energetyczny odpowiadajacy energii uzyskanej z 1 tony
ropy naftowej), ale jej konsumpcja jest dwukrotnie wyzsza. Przemysl samochodowy
jest od lat w czolówce, zarówno jesli chodzi o produkcje (obroty przekraczaja 600
mld FRF) jak i eksport (wartosc stanowi ok. 300 mld FRF). Podobnie przemysl
lotniczy i aeronautyczny wraz z wyposazeniem (wartosc eksportu przekracza 200
mld FRF). Istotna role odgrywa produkcja sprzetu elektro-mechanicznego i
elektronicznego (wartosc eksportu wynosi 150-160 mld FRF). Kolejne istotne pozycje
to przemysl chemii organicznej (wartosc eksportu – 180 mld FRF) i metalurgia
(wartosc eksportu – 120 mld FRF), a takze produkcja farmaceutyków, sprzetu
wyposazenia domowego, odziezy i obuwia.
7
c).
Rolnictwo
Mimo ze francuskie rolnictwo odgrywa istotna role w gospodarce narodowej,
systematycznie zmniejsza sie ilosc gospodarstw rolnych. Z okolo 1 miliona
gospodarstw eksploatowanych w roku 1990, w roku 2000 pozostalo 650 tysiecy, a
wedlug przewidywan - w roku 2020 - pozostanie jedynie 250 tysiecy. W obecnie
funkcjonujacych gospodarstwach zamieszkuje ok. 2,5 mln osób, z czego pracuje
niespelna polowa rolników. Daje to 4,5 % ogólu miejsc pracy we Francji. Natomiast
udzial rolnictwa w gospodarce Francji stanowi 5%.
Francja pozostaje najwiekszym europejskim, a drugim swiatowym (po USA),
producentem i eksporterem produktów rolno-spozywczych. Zarówno w produkcji
roslinnej jak i zwierzecej wystepuja zróznicowane tendencje. Wzrosla produkcja zbóz
przekraczajac poziom 66 mln ton ; Jest to jednoczesnie o 10% wiecej niz srednia
produkcja z lat 1990 – 1998. Spadla wydajnosc produkcji zbóz (z wyjatkiem
kukurydzy), natomiast w niewielkim stopniu zwiekszyla sie powierzchnia upraw.
Spadla produkcja buraków (wskutek ograniczenia upraw i spadku wydajnosci) oraz
warzyw, natomiast wzrosla produkcja ziemniaków. Produkcja mleka w 2000r.
osiagnela poziom 22,6 mld litrów ; Wobec spadku produkcji w pozostalych krajach
Unii umocnilo to pozycje Francji na wspólnym rynku.
Produkcja wolowiny - mimo niepokojów zwiazanych z choroba szalonych krów ustabilizowala sie na poziomie 1,75 mln ton. Regularnie od lat 80-tych (z wyjatkiem
1996 r), zmniejsza sie poglowie owiec, a tym samym maleje produkcja miesa
baraniego (140 tys. ton). Podobnie jest z miesem wieprzowym (2,3 mln ton) i
drobiowym (2,2 mln ton).
W handlu zagranicznym Francji w zakresie towarów rolno-spozywczych odnotowano
w 2000 r. niewielki wzrost zarówno w eksporcie jak i w imporcie (odpowiednio o 2% i
3%). Wartosc eksportu zamknela sie kwota 241 mld FRF, importu – 179 mld FRF.
Relacje w handlu z krajami UE nie zmienily sie, natomiast ozywily sie kontakty z
krajami trzecimi. Nadwyzka w handlu artykulami rolno-spozywczymi osiagnela
poziom 62 mld FRF. Najwazniejsza pozycja francuskiego eksportu w tej dziedzinie
pozostaja napoje alkoholowe i bezalkoholowe, nastepnie zboza i przetwory zbozowe,
zwierzeta zywe i mieso, rózne preparaty spozywcze, produkty mleczne, cukier i
produkty cukiernicze.
W imporcie dominowaly preparaty spozywcze, zwierzeta zywe i mieso, ryby, owoce.
d).
Handel zagraniczny
Generalnie – wyniki w handlu zagranicznym w roku 2000 nie daly powodów do
zadowolenia przedstawicielom francuskiego rzadu. Po trzech latach z rzedu
zmniejszania sie dodatniego salda, rok 2000 przyniósl deficyt. Ujemne saldo
wynioslo okolo 81,3 mld FRF, natomiast – dla porównania - w roku 1999 saldo bylo
dodatnie (+108,5 mld FRF). Szacuje sie, ze Francja zachowa swój okolo 5% udzial w
swiatowej wymianie handlowej i czwarte miejsce wsród krajów OECD (8% udzialu w
globalnej wymianie handlowej tych krajów).
Obaw przedstawicieli administracji nie podzielaja francuscy eksporterzy. Uwazaja
oni, ze wzrost eksportu o kilkanascie procent oraz nawet niewielkie, ujemne saldo w
obrotach to podstawa do zadowolenia. Nawet wiekszy wzrost wartosci importu,
spowodowany glównie cena ropy naftowej, nie jest w stanie zachwiac optymizmu.
Ponadto w wyniku korzystnej koniunktury i rosnacej konsumpcji wewnetrznej -
8
sprowadzano znacznie wiecej niz wczesniej dóbr wyposazenia oraz dóbr tzw.
konsumpcji biezacej.
W roku 2000 najwieksza nadwyzke eksportu nad importem uzyskano w przemysle
aeronautycznym (+62 mld FRF), napojach alkoholowych i bezalkoholowych (+46 mld
FRF), samochodach i ich wyposazeniu (+39 mld FRF), telekomunikacji (+33 mld
FRF). Najpowazniejszy deficyt w obrotach handlowych z zagranica odnotowano w
obszarze ropy i gazu (-152 mld FRF, w roku 1999 jedynie –78 mln FRF), sprzecie i
wyposazeniu informatycznym (-39 mld FRF), odziezy (-21 mld FRF).
W strukturze geograficznej francuskiego handlu zagranicznego 2/3 obrotów przypada
na kraje Unii Europejskiej (pierwszym partnerem sa Niemcy), po 5-6% przypada na
kraje Afryki Pólnocnej (glównie Maghreb), Azji i Ameryki Pólnocnej, a ok.3 % na kraje
Europy Srodkowo-Wschodniej.
Francja odnotowala w 2000 r. najwieksza nadwyzke w handlu z Hiszpania (+57 mld
FRF), Wielka Brytania (+39 mld FRF), Szwajcaria (+21 mld FRF) oraz Grecja (+14
mld FRF). Najwiekszy deficyt we wzajemnych obrotach powstal w handlu z Chinami
(-48 mld FRF), Japonia (-45 mld FRF), Norwegia (-41 mld FRF) oraz Niemcami (-34
mld FRF).
Saldo handlu zagranicznego Francji
Rok
Saldo (mld FRF)
1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000
-63
-2
54
44
54
74
156
141
108,5 -81,3
Najwiekszymi francuskimi eksporterami sa kolejno : Renault, Airbus i Peugeot. Duma
Francuzów – firma Airbus przyjela zamówienia na 520 sztuk, podpisala kontrakty na
rekordowa kwote 179 mld FRF i mimo klopotów z wywiazywaniem sie z przyjetych
zlecen (niewystarczajace moce produkcyjne) sprzedala 165 samolotów, jedynie o 2
mniej niz w rekordowym roku 1999. Zadowoleni sa równiez przedstawiciele telefonii
komórkowej, gdyz ich sprzedaz wzrosla dwukrotnie w 2000 w porównaniu z rokiem
1999. Przyczynily sie do tego m.in. niski kurs euro do walut „poza-unijnych” (dolara,
jena) i zwiazane z nim obnizenie o 4,2% tzw. „efektywnego, realnego kursu wymiany”
(liczonego w odniesieniu do kursów walut i poziomu inflacji w 42 krajach –
importerach dóbr francuskich). Ponadto, mimo generalnej presji na wzrost plac, koszt
jednostkowy robocizny w tym sektorze rósl wolniej niz u konkurentów Francji.
Do najwiekszych importerów zalicza sie kolejno : Total, Renault, Elf. Grupy Total i Elf
bedacy liderami we francuskim przemysle petrochemicznym zmuszone sa od lat
importowac przede wszystkim surowce energetyczne – rope naftowa i gaz - co
stawia je od lat na pozycjach czolowych importerów. Natomiast pewnym
zaskoczeniem jest druga pozycja grupy Renault, która swa, realizowana z
powodzeniem, strategie rozwoju ukierunkowala (przeciwnie niz Peugeot) przede
wszystkim na francuski rynek wewnetrzny. Oznaczalo to koniecznosc importu
znacznej ilosci surowców, komponentów i podzespolów nie rekompensowana
odpowiednio duzym eksportem wyrobów gotowych.
9
Podstawowe wskazniki gospodarki francuskiej
1999
2000
8.819
9.215
2,7
3,2
146,9
152,0
Produkcja przemyslowa (dynamika w %)
2,9
3,5
4,5
Naklady inwestycyjne (dynamika w %)
7,7
7,2
6,0
Wydatki konsumpcyjne gospod. domowych (w %)
2,2
2,8
2,6
Inflacja (srednioroczna w %)
1,3
1,7
1,5
Bezrobocie (w %)
11,2
8
9,0
Eksport (w mld FRF)
1.839
2.116
Import (w mld FRF)
1.795
2.103
Eksport (dynamika w %)
4,2
13,6
Import ((dynamika w %)
5,2
14,7
1.608
1.660
1.730
-220
-180
-212
Deficyt budzetowy (% PKB)
1,6
1,4
1,4
Wydatki publiczne (% PKB)
53,5
52,8
53,0
PKB (w mld FRF)
PKB (dynamika w %)
PKB na 1 mieszkanca (w tys. FRF)
Budzet (mld FRF)
Budzet – saldo (mld FRF)
2001
(szacunek)
2,2
Zródla : studia Ministerstwa Gospodarki, Finansów i Przemyslu RF, dane sluzb celnych
Direction de Douanes, statystyki INSEE i EUROSTAT
Najnizsze wynagrodzenie (przy czasie pracy 169 godzin / miesiac)
od 1.07.2001 - 43,72 FRF / godzine (6,67 euro) czyli 7.388 FRF/miesiac (1.127 euro)
Plafond sécurité sociale - od 1.01.2001 - 14.950 FRF/miesiac (2.279 euro)
1 euro = 6,55957 FRF
2.
Francja regionów
Podzial administracyjny Francji posiada trzypoziomowa strukture. Skladaja sie na
nia: 26 regionów (22 europejskie), 100 departamentów (w tym cztery departamenty
zamorskie – Gwadelupa, Gujana, Martynika i Reunion – bedace jednoczesnie
regionami) i 36.551 gmin. Wladze samorzadowa Regionu stanowi Rada, która
wybierana jest w powszechnych wyborach samorzadowych, ma prawo
podejmowania decyzji we wszystkich sprawach dotyczacych rozwoju regionu, z
wyjatkiem dziedzin zarezerwowanych do kompetencji Panstwa: polityka zagraniczna,
obronnosc, bezpieczenstwo. Rada decyduje o polityce rozwoju regionu,
zagospodarowaniu przestrzennym, funkcjonowaniu szkolnictwa, komunikacji i
transporcie w regionie. Do realizowania tych celów dysponuje wlasnym budzetem, a
10
którego wplywy pochodza z podatków bezposrednich i posrednich, dotacji panstwa i
innych form finansowych.
Rozwój gospodarczy regionów jest bardzo nierównomierny, róznia sie one miedzy
soba poziomem aktywnosci gospodarczej, wielkoscia i specyfika produkcji, gestoscia
zaludnienia. Istnieje silna koncentracja aktywnosci gospodarczej w kilku osrodkach,
co potwierdza struktura regionalna produktu krajowego brutto. W 2000 r. 2/3 PKB
Francji zostalo wytworzone przez 1/3 regionów. Najwiekszy udzial w tworzeniu PKB
ma region Ile-de-France, tworzacy 28% wartosci dodanej, na drugim miejscu
znajduje sie Region Rodan-Alpy (10%), na nastepnych Provence-Alpes-Cote d’Azur
(7%), Nord-Pas-de-Calais i Pays de le Loire (po 5%), Akwitania, Bretania, oraz MidiPyrénées (po 4%). Laczna powierzchnia Francji wynosi 547 tysiecy km2.
Ponizej przedstawiamy charakterystyke poszczególnych regionów:
ALSACE (ALZACJA)
Region o powierzchni 8280 km², co stanowi 1,5% obszaru Francji jest najmniejszym,
ale jednoczesnie jednym z najbogatszych przemyslowych regionów francuskich.
Alzacja liczy 1,7 mln ludnosci, co stanowi 2,8% ludnosci Francji, przy gestosci
zaludnienia 196 osób na km². Pod wzgledem wysokosci PKB na glowe mieszkanca
region plasuje sie na trzecim miejscu (po Ile-de-France i Rhône-Alpes). Podstawa
gospodarki regionu sa uslugi, w których zatrudnionych jest prawie polowa ludnosci, a
nastepnie przemysl, handel budownictwo i rolnictwo. Przemysl alzacki opiera sie na
tradycyjnych, ale zrestrukturyzowanych sektorach: chemicznym, samochodowym,
rolno-spozywczym, tekstylnym, produkcji sprzetu gospodarstwa domowego i
wyposazenia wnetrz. Sektory te wytwarzaja 2/3 produkcji regionu. Obecne sa
równiez branze: maszynowa, metalurgiczna, elektryczna i mas plastycznych. 1/3
produkcji przeznaczona jest na eksport, co daje Alzacji 6% udzialu w eksporcie
Francji. Glównymi rynkami zbytu sa Niemcy, Austria i Szwecja. Rolnictwo to przede
wszystkim uprawa winorosli. Zatrudnia ono 2,7% populacji regionu.
Stolica regionu – Strasbourg – jest waznym centrum bankowo-finansowym,
osrodkiem naukowym oraz siedziba instytucji miedzynarodowych miedzy innymi Parlamentu Europejskiego.
AQUITAINE (AKWITANIA)
Region o powierzchni 41308 km², co stanowi 7,5% obszaru Francji jest
zamieszkany przez 2,9 mln osób, czyli 4 ,8% ludnosci Francji. Gestosc zaludnienia
wynosi tutaj 68 osób na km². Przeszlo polowa ludnosci zatrudniona jest w uslugach,
16% w przemysle, okolo 10% w rolnictwie. Podstawa gospodarki regionu jest
przemysl zbrojeniowy, rolnictwo i turystyka. PKB w przeliczeniu na glowe
mieszkanca plasuje Akwitanie w czolówce regionów francuskich.
Rolnictwo Akwitanii to przede wszystkim produkcja warzyw i drobiu oraz sektor
winny. Duze znaczenie ma równiez przetwórstwo rolno-spozywcze.
Innymi filarami gospodarki Akwitanii jest petrochemia (gaz ziemny), przemysl
drzewno - papierniczy i produkcja opakowan. To wlasnie w Akwitanii znajduje sie
najwiekszy w Europie masyw lesny, eksploatowany glównie w Gaskonii. Dobrze
rozwiniety jest równiez przemysl samochodowy.
Stolica regionu - Bordeaux (700.000 mieszkanców) koncentruje znaczny potencjal
przemyslowy, uslugowy i szkolnictwa wyzszego.
11
AUVERGNE (OWERNIA)
Region o powierzchni 26013 km², co stanowi 4,7% powierzchni kraju ma charakter
rolniczy. Zamieszkuje tutaj 1,3 mln osób, czyli 2,2% ludnosci Francji, przy gestosci
zaludnienia 51 osób na km².
Rolnictwo Owernii, w którym zatrudnione jest 10% ludnosci, opiera sie na hodowli
bydla i owiec oraz na produkcji mleka i serów. Charakteryzuje je gesta siec
gospodarstw rolnych. Waznym zródlem utrzymania ludnosci w obszarach wiejskich
jest tez drobne przetwórstwo spozywcze.
Glównymi galeziami przemyslu, który zatrudnia 23% ludnosci regionu, sa sektory:
mechaniczny, farmaceutyczny, tekstylny, meblowy i produkcji kauczuku.
Stolica regionu Clermont-Ferrand jest centrum przemyslu gumowego z najbardziej
znanymi zakladami Michelin. Miasto skupia tez wokól siebie zaklady przemyslu
farmaceutycznego, mechanicznego i przetwórstwa rolno-spozywczego.
Niewatpliwym atutem Owernii jest centralne polozenie, co region wykorzystuje dla
rozwoju centrum logistyczno - transportowego. Natomiast krajobrazy powulkaniczne
sprzyjaja turystyce; to tutaj znajduje sie wiele leczniczych zródel, w tym jedno z
najstarszych i najbardziej znanych uzdrowisk – Vichy.
BOURGOGNE (BURGUNDIA)
Region znany przede wszystkim ze swoich winnic, polozony jest miedzy dwoma
potegami gospodarczymi (regionem paryskim i regionem Rodan-Alpy). Zajmuje
powierzchnie 31852 km² tj. 5,7% obszaru Francji. Burgundia liczy przeszlo 1,6 mln
mieszkanców tj. 2,7% ludnosci Francji. Gestosc zaludnienia wynosi 51 osób na km².
W strukturze zatrudnienia dominuja uslugi (przeszlo polowa ludnosci zawodowo
czynnej), nastepnie przemysl – 23%, rolnictwo-7,6%.
Podstawa sektora rolniczego jest produkcja wina, a jej uzupelnieniem uprawa zbóz.
Silnie rozwiniety jest przemysl przetwórstwa rolno-spozywczego.
Stolica regionu – Dijon stanowi osrodek badan nad zywnoscia i technologiami jej
produkcji.
W przemysle Burgundii najwazniejsze sa sektory elektryczny, elektroniczny,
farmaceutyczny i metalurgiczny. Waznymi galeziami jest tez produkcja materialów i
sprzetu fotograficznego oraz opakowan.
BRETAGNE (BRETANIA)
Bretania jest najwiekszym nadmorskim regionem Francji. Linia brzegowa Bretanii ma
dlugosc 1200 km, a powierzchnia 27208 km², co stanowi 4,7% powierzchni kraju.
Region liczy prawie 2,9 mln mieszkanców tj. 5% ludnosci Francji. Gestosc
zaludnienia wynosi 103 mieszkanców na km².
Bretania jest wiodacym francuskim regionem w odniesieniu do produkcji zbozowej i
miesnej. Rolnictwo jest dominujacym sektorem w gospodarce regionu. Znajduje sie
tu przeszlo 62 tys. ferm wyspecjalizowanych glównie w hodowli trzody chlewnej,
bydla i drobiu. W rolnictwie zatrudnionych jest 11% ludnosci regionu. Równie wazny
jest sektor przetwórstwa rolno-spozywczego, zatrudniajacy 29% osób pracujacych w
przemysle Bretanii. Obroty tej branzy stanowia polowe obrotów przemyslu w
regionie.
12
Drugim waznym sektorem gospodarki Bretanii jest rybolówstwo. Stad pochodzi
przeszlo polowa francuskich polowów. Porty Bretanii (Brest, Lorient, Saint-Malo,
Roscof, Le Légué) zapewniaja Bretanii równiez pierwsze miejsce we Francji pod
wzgledem przeladunku towarów.
W przemysle Bretanii najwazniejsze galezie to sektor samochodowy (zaklady
Ctroëna w stolicy regionu - Rennes) i telekomunikacja. Na sile ekonomiczna regionu
sklada sie równiez bardzo dynamiczny sektor uslug, zatrudniajacy 60% ogólu
pracujacych w Bretanii. Wazna galezia gospodarki jest tez turystyka.
CENTRE (CENTRUM)
Region Centrum ma charakter bardzo zróznicowany. Na pólnocy dominuje produkcja
przemyslowa, w Dolinie Loary podstawowe znaczenie ma turystyka, na poludniu –
rolnictwo. Centrum zajmuje obszar o powierzchni 39151 km², co stanowi 7,1%
terytorium Francji. W regionie tym mieszka 2,4 mln osób tj. 4,1% ludnosci Francji.
Gestosc zaludnienia wynosi 61 mieszkanców na km².
W przemysle regionu dominuja sektory chemiczny, kosmetyczny, farmaceutyczny i
elektroniczny. W regionie tym maja swoja siedzibe najwieksze laboratoria
farmaceutyczne i firmy kosmetyczne. Zmniejszyla sie natomiast rola innych sektorów
takich jak odziezowy, porcelanowy i produkcji zbrojeniowej.
W rolnictwie dominuje produkcja zbozowa. Bardzo waznym zródlem dochodów
regionu jest turystyka (Zamki nad Loara).
Polozenie regionu w sasiedztwie Ile-de-France sprawie, ze stolica – Orlean,
przyciaga firmy, które przenosza tutaj swoje siedziby, co korzystnie wplywa na
dynamike rozwoju Centrum.
CHAMPAGNE - ARDENNE (SZAMPANIA – ARDENY)
Region Szampania-Ardeny zajmuje obszar 25606 km², tj. 4,7% powierzchni Francji.
Region liczy 1,3 mln mieszkanców, co stanowi 2,4% ludnosci kraju. Gestosc
zaludnienia to 53 osoby na km². W strukturze zatrudnienia, po uslugach najwieksze
znaczenie ma przemysl (1/4 ludnosci) i rolnictwo (prawie 10%).
W rolnictwie podstawowe znaczenie ma produkcja szampana. Uprawa winorosli w
regionie zajmuje obszar 28,4 tys. hektarów. Region jest tez najwiekszym we Francji
producentem lucerny, drugim – zbóz, buraków i cebuli. Duze znaczenie ma równiez
produkcja pasz suchych i hodowla bydla.
Tradycyjny przemysl regionu – hutnictwo systematycznie zmniejsza swoje
znaczenie, ale nadal produkcja stali i blach plasuje Szampanie w czolówce
francuskich regionów w tej dziedzinie. Region jest tez waznym osrodkiem produkcji
tekstyliów.
Stolica Szampanii – Reims, jest centrum transportowym, a takze silnym osrodkiem
naukowo-badawczym, wyspecjalizowanym zwlaszcza w naukach scislych.
CORSE (KORSYKA)
Korsyka jest regionem Francji o specjalnym statusie. Ma wlasny Parlament, Rade
Wykonawcza oraz Rade ds. ekonomicznych, spolecznych i kulturalnych. Wyspa ma
powierzchnie 8569 km², co stanowi 1,6% obszaru Francji, liczy 260 tys.
13
mieszkanców (0,4% ludnosci Francji), przy gestosci zaludnienia 29 osób na km².
Stolica regionu jest Ajaccio.
Podstawa aktywnosci gospodarczej Korsyki sa male przedsiebiorstwa, dzialajace
glównie w turystyce, która jest tu zdecydowanie najwazniejsza galezia. Rolnictwo
Korsyki opiera sie na produkcji owoców cytrusowych, wina oraz hodowli owiec i
bydla.
Pomimo swoich walorów krajobrazowych, Korsyka nie nalezy do bogatych regionów,
a place mieszkanców sa nizsze od sredniej krajowej. Dlatego Korsyka otrzymuje
duze fundusze pomocowe zarówno od panstwa jak i z budzetu europejskiego.
FRANCHE-COMTE
Region Franche-Comté, ze stolica w Besançon, graniczy ze Szwajcaria i jest
najbardziej uprzemyslowiona czescia Francji. Zajmuje powierzchnie 16202 km² tj.
2,9% obszaru Francji. Liczy przeszlo 1,1 mln mieszkanców, co stanowi 1,9%
ludnosci kraju, przy gestosci zaludnienia 68 mieszkanców na km². Zatrudnienie w
przemysle ksztaltuje sie na poziomie 32,3%, zatrudnienie w uslugach jest nieco
nizsze niz w innych regionach 46,8%. Zaledwie 5% ludnosci pracuje w rolnictwie.
Dominujacym sektorem w gospodarce regionu jest przemysl samochodowy. Wokól
majacych tu swoja produkcje Peugeota i Citroëna, rozwineli dzialalnosc liczni
podwykonawcy. Drugim filarem gospodarki regionu jest produkcja turbin i taboru
kolejowego oraz wyposazenia dla komunikacji miejskiej (Alstom).
Oprócz
wymienionych galezi we Franche-Comte obecny jest tez przemysl elektroniczny i
mechaniki precyzyjnej.
Czesc ludnosci pracuje w sasiadujacej z regionem
Szwajcarii.
ILE-DE-FRANCE
Region paryski, wytwarzajacy najwieksza czesc francuskiego produktu krajowego
brutto, jest jednoczesnie najbogatszym regionem Unii Europejskiej. Zajmuje
powierzchnie 12072 km² tj. 2,2% obszaru Francji. Mieszka tu przeszlo 11 mln osób,
co stanowi 18,4% ludnosci kraju, przy gestosci zaludnienia 883 mieszkanców na
km². Liczba ludnosci Ile-de-France stanowi 3% ogólu ludnosci Unii Europejskiej.
Stolica regionu jak i calego kraju jest Paryz (aglomeracja paryska liczy 6 mln
mieszkanców). Struktura zatrudnienia przedstawia sie nastepujaco: uslugi – 63,5%,
przemysl – 17,7%, handel – 12%, budownictwo i roboty publiczne – 6,3%, rolnictwo –
0,4%.
Jak wskazuja powyzsze dane gospodarka regionu opiera sie na uslugach, wsród
których najwieksze znaczenie maja: bankowosc i finanse, informatyka, media,
konsulting i zarzadzanie oraz prace naukowo-badawcze na rzecz przemyslu. Sektor
zatrudnia ludzi o najwyzszych kwalifikacjach. Region paryski skupia polowe
zatrudnionych w calym francuskim sektorze uslug.
Ile-de-France zatrudnia 46% francuskich naukowców i dysponuje kilkoma centrami
naukowo-badawczymi o ogromnym potencjale. Wsród dominujacych dziedzin
badawczych jest matematyka, fizyka i biologia. Rozwiniete sa równiez badania nad
genetyka, nauki ekonomiczne, humanistyczne i spoleczne.
Przemysl regionu paryskiego wytwarza ¼ wartosci dodanej calego francuskiego
przemyslu, ale liczba zatrudnionych w nim pracowników systematycznie spada, w
14
zwiazku z rosnaca rola sektora uslug oraz przemieszczeniem produkcji w niektórych
galeziach na prowincje.
Wymieniajac bogactwo regionu nie nalezy zapominac, ze w jego tworzeniu ogromne
znaczenie ma turystyka. Na rozwój infrastruktury turystycznej i przyciaganie turystów
przeznaczane sa z budzetu regionu duze srodki.
Z zasobnosci i potencjalu Ile-de-France korzystaja regiony przylegajace, zarówno
poprzez procesy przemieszczania produkcji jak i dzieki realizacji miedzyregionalnego
planu rozwoju.
LANGUEDOC – ROUSSILLON (LANGWEDOCJA - ROUSSILLON)
Region ten zajmuje powierzchnie 27376 km² tj. 5% obszaru Francji. Liczy przeszlo
2,2 mln mieszkanców, co stanowi 3,6% populacji Francji, przy gestosci zaludnienia
77 osób na km².
Gospodarka regionu opiera sie w duzej mierze na turystyce i produkcji win.
Langwedocja jest na czwartym miejscu na liscie najczesciej odwiedzanych
francuskich regionów, a wladze prowadza systematyczna polityke wspierania
rozwoju infrastruktury turystycznej. Produkcja wina przeznaczona jest w duzym
stopniu na eksport.
Dwa wymienione filary gospodarki regionu nie sa jednak w stanie zapewnic
odpowiedniego poziomu dynamiki rozwoju. Langwedocja ma najnizszy we Francji
poziom PKB na glowe mieszkanca i najwyzsza stope bezrobocia (18%). Jest to
konsekwencja recesji w sektorze tekstylnym, wyrobów skórzanych i produkcji szkla
oraz niskiej produktywnosci rolnictwa, które charakteryzuje sie stosunkowo duzym
rozdrobnieniem.
Stolica regionu – Montpellier jest osrodkiem branzy medycznej i informatycznej.
LIMOUSIN
Region Limousin ma charakter typowo rolniczy. Zajmuje powierzchnie 16942 km², tj.
3,1% obszaru Francji. Jest, obok Korsyki, najmniej zaludnionym obszarem Francji.
Mieszka tu 311 tys osób, przy gestosci zaludnienia 43 mieszkanców na km².
W rolnictwie regionu dominuje hodowla bydla (rasa Limousin) i owiec. Liczba
rolników systematycznie maleje, pomimo prowadzonego przy wsparciu srodków
unijnych programu pozyskiwania rolników dla regionu.
W przemysle Limousin dominuje przetwórstwo rolno-spozywcze, obecne sa tez takie
galezie jak maszynowo-transportowa, mechaniczna, elektroniczna i zbrojeniowa.
Stolica regionu Limoges znana jest przede wszystkim z produkcji porcelany.
LORRAINE (LOTARYNGIA)
Region o charakterze przemyslowym, ze stolica w Metz, zajmuje powierzchnie
23547 km² tj. 4,3% obszaru Francji. Liczy przeszlo 2,3 mln mieszkanców, co stanowi
3,9% ludnosci kraju. Gestosc zaludnienia w Lotaryngii wynosi 98 mieszkanców na
km².
Region ma najwyzszy we Francji procent ludnosci zatrudnionej w przemysle.
Najwazniejsze sektory przemyslu Lotaryngii to tekstylny, drzewny i papierniczy oraz
15
samochodowy. W odniesieniu do tradycyjnych przemyslów, w tym hutnictwa i
górnictwa Lotaryngia przeprowadzila proces restrukturyzacji.
Cecha charakterystyczna tutejszego przemyslu jest wysoki udzial w nim inwestycji
zagranicznych. Naplywowi zagranicznego kapitalu sprzyja zarówno polozenie
geograficzne (Lotaryngia graniczy z Niemcami, Belgia i Luksemburgiem), polityka
wladz popierajaca wspólprace przygraniczna, jak i dogodne polaczenia
komunikacyjne, praktycznie we wszystkich kierunkach.
MIDI-PYRENEES
Region Midi-Pyrénées, ze stolica w Tuluzie, zajmuje powierzchnie 45348 km², tj.
8,3% obszaru Francji. Liczy przeszlo 2,5 mln mieszkanców, co stanowi 4,2%
ludnosci kraju, przy gestosci zaludnienia 54 mieszkanców na km².
Glównym filarem przemyslu regionu jest produkcja lotnicza i aeronautyczna. Wokól
koncernu Aérospatiale zgrupowane sa liczne przedsiebiorstwa zajmujace sie podwykonawstwem. Druga wazna galezia jest przemysl tekstylny. W strukturze
przemyslu Midi-Pyrénées obecny jest tez przemysl zbrojeniowy i
produkcja
aluminium. Centrum przemyslowym regionu jest Tuluza i jej okolice, gdzie znajduja
sie takie firmy jak Airbus Industrie, Motorola, Matra Marconi Space, Simens
Automotive, Alcatel Espace. Tuluza jest tez osrodkiem naukowo-badawczym
wyspecjalizowanym w dziedzinie lotnictwa, telekomunikacji, elektroniki, informatyki,
chemii, i biochemii.
Rolnictwo regionu charakteryzuje glównie uprawa zbóz i hodowla bydla. W zakresie
przetwórstwa rolno-spozywczego nalezy odnotowac obecnosc zakladów
mleczarskich, producentów przetworów owocowo-warzywnych i nasion.
NORD-PAS-DE-CALAIS
Region, ze stolica w Lille, zajmuje powierzchnie 12414 km² tj. 2,3% obszaru kraju.
Mieszka tu 4 mln osób, co stanowi 6,8% ludnosci Francji. Szacuje sie, ze 500 tysiecy
mieszkanców to Polonia. Gestosc zaludnienia wynosi 320 osób na km².
Nord-Pas-de-Calais jest regionem przemyslowym, w którym duze znaczenie maja
tradycyjnie sektor tekstylny, hutnictwo zelaza oraz produkcja szkla i wyrobów
szklarskich. Wazne miejsce zajmuje tez sektor samochodowy, ceramika, produkcja
materialów budowlanych, kauczuku, papieru i kartonów. Sektor spozywczy zajmuje
skromna pozycje i opiera sie glównie na przetwórstwie ryb. Bardzo silny jest
natomiast sektor uslug dla przedsiebiorstw, w tym sektor bankowy i
ubezpieczeniowy.
Nord-Pas-de-Calais zajmuje trzecie miejsce wsród francuskich regionów pod
wzgledem wielkosci eksportu.
BASSE-NORMANDIE (DOLNA NORMANDIA)
Region o charakterze rolniczym, ze stolica w Caen zajmuje obszar 17589 km² tj.
3,2% obszaru Francji. Mieszka tu 1,4 mln osób, co stanowi 2,4% ludnosci kraju, przy
gestosci zaludnienia 79 mieszkanców na km².
W regionie silnie rozwiniety jest sektor przetwórstwa rolno-spozywczego, w tym
zwlaszcza produkcja wyrobów mleczarskich. Wazna galezia jest tez sektor zbozowy.
16
W przemysle regionu najwieksze znaczenie ma przemysl zbrojeniowy, a takze podwykonawstwo na rzecz sektora samochodowego, produkcja mas plastycznych,
przemysl elektryczny i elektroniczny. Caen jest tez waznym osrodkiem naukowym.
HAUTE NORMANDIE (GÓRNA NORMANDIA)
Region, ze stolica w Rouen zajmuje powierzchnie 12317 km², tj. 2,2% obszaru
Francji. Górna Normandia liczy 1,8 mln mieszkanców, co stanowi 3% ludnosci kraju.
Gestosc zaludnienia wynosi 141 mieszkanców na km².
Przemysl regionu oparty jest na branzy petrochemicznej, chemicznej, sektorach
farmaceutycznym, samochodowym i stoczniowym. Atutem regionu sa dwa duze
porty – Le Havre i Rouen. Wladze Górnej Normandii wiaza duze nadzieje rozwoju
regionu zwlaszcza z rozbudowa portu w Le Havre, co pozwoliloby przezwyciezyc
kryzys w sektorze stoczniowym i petrochemicznym.
Waznym sektorem w gospodarce regionu jest tez rolnictwo i przetwórstwo
spozywcze oraz turystyka.
PAYS DE LA LOIRE
Nad-atlantycki region ze stolica w Nantes, zajmuje powierzchnie 35500 km² tj. 6,5%
obszaru Francji. Liczy 3,2 mln mieszkanców, co stanowi 5,3% obszaru kraju przy
gestosci zaludnienia 86 osób na km².
Pays de la Loire ma wysoko rozwiniety przemysl i nowoczesne, wydajne rolnictwo.
Przemysl regionu zajmuje czwarte miejsce pod wzgledem wartosci produkcji we
Francji. Do najwazniejszych branz nalezy sektor rolno-spozywczy, elektroniczny,
stoczniowy, tekstylny i wyrobów skórzanych, mechaniczny, metalurgiczny, meblarski,
papierniczy, samochodowy oraz produkcja kauczuku i mas plastycznych.
Do atutów regionu nalezy kompleks portowy Nantes – Saint-Nazaire (najwiekszy na
zachodnim wybrzezu Francji).
Region dysponuje równiez walorami turystycznymi, przyciagajacymi zarówno
mieszkanców Francji jak i przybyszów zagranicznych.
PICARDIE (PIKARDIA)
Pikardia jest regionem o charakterze rolniczym. Zajmuje obszar 19400 km², tj. 3,5%
powierzchni kraju. Mieszka tu 1,9 mln osób, co stanowi 3,1% ludnosci Francji przy
gestosci zaludnienia 94 mieszkanców na km². Stolica regionu jest Amiens.
Rolnictwo Pikardii nalezy do najbardziej wydajnych w Europie. Region zajmuje
czolowa pozycje w produkcji buraków cukrowych, pszenicy i marchwi. Silnie
rozwiniete jest przetwórstwo spozywcze.
Pikardia dysponuje równiez kilkoma nowoczesnymi galeziami przemyslu:
chemicznym, perfumeryjno - kosmetycznym, urzadzen ochrony srodowiska. Istnieja
tez tradycyjne sektory jak metalurgiczny i tekstylny.
Region czerpie korzysci z turystyki, na której ozywienie wplyw mialo zbudowanie
kompleksu rozrywkowego – Parc Asterix.
17
POITOU - CHARENTES
Region Poitou-Charentes, ze stolica w Poitiers zajmuje obszar 25809 km², tj. 4,7%
powierzchni Francji. Mieszka tu 1,6 mln osób, co stanowi 2,7% ludnosci kraju.
Gestosc zaludnienia wynosi 62 osoby na km².
Jednym z glównych bogactw regionu i najwazniejszym produktem eksportowym jest
koniak. Przy jego produkcji zatrudnionych jest 7,5% osób zawodowo czynnych w
departamentach, które go wytwarzaja czyli Charente i Charente-Maritime. 95%
produkcji jest eksportowana. Rolnictwo regionu to takze produkcja zbóz, roslin
oleistych i mleka.
W strukturze przemyslu dominuja branze: maszynowa, samochodowa, lotnicza,
elektryczna, elektroniczna i zbrojeniowa.
Jedna z atrakcji turystycznych regionu jest kompleks Futuroscope w Poitiers,
stanowiacy centrum rozrywki, ale prezentujacy równiez najnowsze techniki
audiowizualne.
PROVENCE-ALPES-COTE d’AZUR (PACA)
Ten duzy region sródziemnomorski jest jednym z najczesciej odwiedzanych przez
turystów. Obejmuje obszar 45000 km², tj. 7,4% powierzchni kraju. Region liczy 4,5
mln mieszkanców co stanowi 7,3% ludnosci Francji, przy gestosci zaludnienia 105
osób na km².
PACA wytwarza –6,8% PKB Francji, co plasuje ten region na trzeciej pozycji.
Jednoczesnie region jest na czwartym miejscu w odniesieniu do wysokosci
wytwarzanego PKB na glowe mieszkanca.
Olbrzymim atutem regionu jest posiadanie najwiekszego portu handlowego w kraju –
Marsylii (równiez jako stolicy regionu). Kluczowe sektory gospodarki to
mikroelektronika (w tym badania naukowe i produkcja), przemysl chemiczny,
tekstylny, produkcja mas plastycznych, przetwórstwo rolno-spozywcze, branza
medyczna i telekomunikacyjna.
Turystyka i rozwiniete na jej bazie uslugi zapewniaja zatrudnienie okolo 65% ludnosci
(w szczególnosci Lazurowe Wybrzeze). Jako uzupelnienie oferty typowo
turystycznej, glówne miasta regionu proponuja uslugi w zakresie organizacji
kongresów, konferencji i festiwali.
RHONE-ALPES (RODAN-ALPY)
Region o ogromnym potencjale przemyslowym ze stolica w Lyonie jest na drugim
miejscu w strukturze tworzenia PKB Francji i w odniesieniu do PKB w przeliczeniu na
glowe mieszkanca. Zajmuje obszar 43700 km² tj. 7,9% powierzchni Francji. Liczy
przeszlo 5,6 mln mieszkanców co stanowi 9,4% ludnosci kraju. Gestosc zaludnienia
wynosi 123 osoby na km².
Przemysl regionu generuje 10,8% wartosci dodanej i zatrudnia 11% ogólu
pracujacych w przemysle Francji. W regionie rozwinieta jest praktycznie wiekszosc
galezi przemyslu od obróbki metali, produkcji sprzetu lotniczego, maszyn, poprzez
branze chemiczna, energetyczno-nuklearna, farmaceutyczna, elektrotechniczna, na
produkcji jedwabiu i wlókien sztucznych konczac. Na mapie gospodarczej regionu
obecne sa wielkie koncerny, ale tez srednie i male przedsiebiorstwa. Dynamicznie
rozwija sie równiez sektor uslug, który wytwarza 60% PKB regionu.
18
Duza czesc produkcji (okolo 35%) kierowana jest na eksport. Daje to regionowi
drugie miejsce na liscie eksporterów.
3.
Stosunki gospodarcze francusko - polskie
W ostatnim okresie
charakteryzuje sie:
•
•
•
czasu
polsko
–
francuska
wspólpraca
gospodarcza
wysokim stopniem rozwoju partnerstwa gospodarczego, tak we wspólpracy
handlowej, jak i inwestycyjno – kapitalowej oraz produkcyjno – uslugowej (w
ukladzie regionalnym, przy zaangazowaniu administracji terytorialnej i samorzadu
gospodarczego, na szczeblu malych i srednich przedsiebiorstw);
ujemnym saldem handlowym po stronie polskiej lecz z wyzsza dynamika
polskiego eksportu do Francji anizeli importu polskiego z rynku francuskiego;
wysoka aktywnoscia inwestorów francuskich w Polsce.
a).
Wzajemne obroty handlowe
Polsko – francuskie obroty handlowe w 2000 roku osiagnely poziom 32,2 mld FRF i
byly wyzsze o okolo 22% niz w roku 1999. Polski eksport do Francji w tym okresie
wyniósl 12,0 mld FRF co oznacza wzrost o ok. 37,5%. Polska natomiast od stycznia
do grudnia 2000r. zaimportowala z Francji produkty za kwote 20,2 mld FRF co
oznacza wzrost importu o 14,1%. Deficyt we wzajemnych obrotach wyniósl wiec 8,2
mld FRF i byl nizszy niz w 1999r. o prawie 10%.
Wymiana handlowa polsko - francuska
35000
30000
25000
mln FF
20000
15000
10000
5000
0
-5000
-10000
1991
1992
1993
1994
Obroty
1995
Eksport
1996
Import
1997
1998
1999
Saldo
W zakresie udzialu Polski w eksporcie francuskim, stanowimy prawie 1,0 %, a w
imporcie niecale 0,6%. Z kolei udzial Francji w polskim eksporcie stanowi 5,2%, w
imporcie okolo 6,5%. Oznacza to, ze Francja jest dla Polski trzecim (po Niemcach i
Wlochach) partnerem handlowym w eksporcie, a czwartym (po Niemcach, Rosji i
2000
19
Wlochach) w imporcie. Z kolei Polska jest dla Francji pietnastym partnerem w
eksporcie oraz trzydziestym w imporcie. Generalnie nasz kraj jest najwazniejszym
dla Francji partnerem gospodarczym sposród krajów Europy Srodkowo –
Wschodniej.
a1).
Struktura towarowa eksportu
W eksporcie polskim na rynek francuski dominuja wyroby przemyslu
elektromaszynowego - 40% (maszyny i urzadzenia elektryczne i elektromechaniczne
oraz czesci zamienne, sprzet oswietleniowy, lozyska, samochody, przyczepy,
traktory oraz czesci zamienne, urzadzenia radiowo-telewizyjne), metalurgicznego 14% (wyroby z zelaza i stali oraz zeliwo, miedz oraz wyroby miedziane), tekstylnego i
obuwniczego - 12% (tkaniny i dzianiny, odziez, obuwie), drzewno – papierniczego 12% (meble, drewno i wyroby, papier i kartony), chemicznego - 10% ( kauczuk i
wyroby, tworzywa sztuczne, nawozy sztuczne) i rolno – spozywczego - 6% (owoce i
warzywa, orzechy, ryby i skorupiaki, mieso i podroby) ; Inne pozycje naszego
eksportu to : paliwa i energia – 3% (glównie wegiel kamienny) oraz mineraly – 2%
(wyroby ceramiczne oraz wyroby ze szkla i krysztalu).
a2).
Struktura towarowa importu
W imporcie polskim z Francji, dominuja tradycyjnie wyroby przemyslu
elektromaszynowego - 46% (samochody, motocykle i inne urzadzenia transportowe,
maszyny, urzadzenia i silniki elektryczne oraz czesci zamienne) i chemicznego - 25%
(produkty farmaceutyczne, tworzywa sztuczne, spoiwa, olejki eteryczne, resinoidy), a
takze przemyslu metalurgicznego - 8% (wyroby z zelaza i stali), tekstylnego - 7%
(wlókna chemiczne, tkaniny welniane, bawelniane i z wlókien sztucznych), rolnospozywczego - 4% (napoje alkoholowe, mleko i przetwory, zboza) oraz drzewno papierniczego - 4% (papier i kartony, meble, wydawnictwa) i mineralnego – 3%
(wyroby szklane, ceramika budowlana).
Struktura asortymentowa wymiany handlowej miedzy Polska a Francja (w %)
elektromechaniczny
chemiczny
40
46
10
25
14
8
tekstylny
12
7
drzewno-papierniczy
12
metalurgiczny
rolno-spozywczy
mineralny
paliwa i energia
inne
4
6 4
2
3
3
1
1
2
Eksport
Import
20
b1).
Inwestycje francuskie
W roku 2000 skumulowana wartosc zainwestowanego kapitalu francuskiego w
Polsce osiagnela poziom prawie 8 mld USD. Stawia to Francje na pierwszym miejscu
wsród inwestorów zagranicznych w Polsce z udzialem w wysokosci 16% (przed
Niemcami i USA). Stalo sie tak w wyniku zakupu przez France Télécom – Kulczyk
Holding w sumie 35% udzialów TP S.A. za kwote 4,2 mld USD z czego Francuzi
objeli 25% akcji placac za nie 3,2 mld USD. Sposród 885 firm zagranicznych, które
zainwestowaly w Polsce powyzej 1 mln USD jest 70 firm francuskich, z których
najwazniejsze to: Vivendi, Saint Gobain, Lafarge, Alstom, Thomson Multimedia,
Accor, Michelin, Alcatel, Auchan, Casino, Carrefour, Danône, Pérnod-Ricard, Seita,
EDF, GDF. Nalezy zauwazyc, ze Francuzi w sposób marginalny uczestnicza w
prywatyzacji polskiego sektora bankowego oraz towarzystw ubezpieczeniowych.
Tym niemniej swa dzialalnosc w Polsce rozpoczely liczne instytucje finansowe m.in.:
Société Générale, Banque Nationale de Paris, Crédit Lyonnais, Crédit Agricole,
Natexis Banque Populaire.
Inwestycje francuskie w Polsce
telekomunikacja
i elektronika
47%
hotelarstwo
i gastronomia
3%
inne
5%
budownictwo
5%
przetwórstwo
rolno-spozywcze
6%
produkcja przemyslowa
18%
b2).
handel i uslugi
16%
Inwestycje polskie
Zaangazowany kapital polski we Francji nie odgrywa istotnej roli, niemniej jego
wartosc szacuje sie na 120 mln USD, co plasuje Polske na pierwszym miejscu wsród
krajów Europy Srodkowo-Wschodniej.
Wspólpraca naukowo – techniczna
Istotnym kierunkiem wspólpracy naukowo-technicznej, na która Francja przeznacza
znaczne srodki finansowe, to wspólne projekty naukowo-badawcze (program
zintegrowany POLONIUM), wymiana miedzyuczelniana w ramach programów Unii
Europejskiej : TEMPUS, LEONARDO, SOCRATES, PHARE i inne. Francja zasila
21
równiez polski Ekofundusz. Dziala tez Fundusz Wspólpracy Przemyslowej.
Wspólpraca naukowo-techniczna realizowana jest w oparciu o umowy
miedzyrzadowe (francuski MSZ i polski MEN). W oparciu o powyzsze - corocznie
zbieraja sie Komitety ds. selekcji projektów analizujace i zatwierdzajace do realizacji
projekty polskie i francuskie, wspólnie finansowane, z udzialem przedstawicieli MEN,
PAN, KBN ze strony polskiej, a MSZ i MEN oraz CNRS, INRA i EGIDE ze strony
francuskiej. Sposród przedstawionych i przeanalizowanych 167 projektów
wzajemnych wizyt naukowo-studialnych – dotychczas 111 przyjeto do realizacji,
glównie z obszaru nauk scislych, technicznych i medycznych.
Ponadto wspólpraca naukowo-techniczna jest prowadzona w ramach umów
regionalnych, koordynowanych po stronie polskiej zarówno przez KBN jak i PAN, a
po stronie francuskiej przez CNRS, INRA i CEA. Zawarto takze porozumienia w tym
zakresie pomiedzy administracjami regionalnymi (z uwzglednieniem organizacji
samorzadu gospodarczego) np. jak Lyonem i Lodzia, Lille i Katowicami, Tuluza i
Bydgoszcza.
Perspektywy wspólpracy gospodarczej
Na wzajemne stosunki gospodarcze wplywac bedzie ogólna sytuacja w koniunkturze
obu krajów. Istotna bedzie dalsza aktywnosc inwestorów francuskich w Polsce.
Dotyczy to inwestycji francuskich w dziedzinie przetwórstwa rolno-spozywczego,
przemyslu ciezkiego (energetyki, metalurgii, obronnego), budownictwa i infrastruktury
drogowo-transportowej, telekomunikacji, ochrony srodowiska, banków i ubezpieczen
spolecznych. Decydujacym czynnikiem bedzie udzial duzych i srednich firm
francuskich w procesie restrukturyzacji i prywatyzacji w Polsce. Inwestycje francuskie
na rynku polskim, francuski import zaopatrzeniowy oraz wspólpraca miedzy firmami
powinny dodatnio wplynac na jakosc i konkurencyjnosc rodzimych produktów oraz na
dalszy wzrost polskiego eksportu.
Istnieje potrzeba dalszego rozwoju wspólpracy malych i srednich przedsiebiorstw
oraz
wykorzystania
potencjalu
regionalnych
struktur
gospodarczych
i
administracyjnych, szczególnie izb handlowo-przemyslowych, agencji rozwoju
regionalnego i sejmików regionalnych itp. przy animowaniu i wspieraniu
(organizacyjnym, prawnym i finansowym) kooperacji polsko - francuskiej –
szczególnie firm mikro (do 5 zatrudnionych) i malych (do 50 pracowników) poprzez
ich udzial w misjach handlowych, targach i wystawach, konferencjach i szkoleniach.
Szacuje sie, ze polsko - francuskie obroty handlowe nadal beda rosnac, choc wciaz
przy ujemnym dla Polski saldzie wymiany handlowej, lecz przy wyzszej dynamice
eksportu do Francji niz importu z tego kraju oraz przy coraz bogatszej palecie
towarów wysoko-przetworzonych. Jednakze doprowadzenie do równowagi w
obrotach handlowych jest procesem wieloletnim i nadal wymaga przedsiewziec
zwiekszajacych konkurencyjnosc polskiego przemyslu i dynamike polskiego
eksportu. Wplynac na to powinny dodatnio rezultaty realizowanej przez rzad strategii
transformacji gospodarczej (programy prywatyzacji, rozwoju przedsiebiorczosci,
wspierania eksportu), w ramach której dzialania promocyjne we Francji winny
owocowac coraz pelniejsza oferta, a w konsekwencji zwiekszajaca sie obecnoscia
polskich wyrobów jak i uslug na rynku francuskim.
22
II.
Elementy funkcjonowania rynku francuskiego
1.
Dostep do rynku
Podstawowe zasady naszej polityki handlowej wobec Francji podobnie jak innych
czlonków Unii Europejskiej okresla Uklad Europejski ustanawiajacy stowarzyszenie
miedzy Rzeczypospolita Polska a Wspólnotami Europejskimi i ich Panstwami
Czlonkowskimi, który wszedl w zycie 1 marca 1994r. Czesc handlowa ukladu pod
nazwa Umowy Przejsciowej obowiazuje od 1 lutego 1992r. W wyniku ustalen
wspólnotowego szczytu w Kopenhadze w czerwcu 1993r strona unijna przyspieszyla
jednostronnie proces liberalizacji dostepu do swego rynku dla polskich towarów.
W roku 1996 trwaly negocjacje i konsultacje zwiazane z nowelizacja Ukladu
Europejskiego, gdyz czesc jego ustalen handlowych stracila swoja aktualnosc w
zwiazku z wejsciem w zycie od 1 lipca 1995r. postanowien Rundy Urugwajskiej
GATT – General Agreement on Tariffs and Trade. W wyniku negocjacji
prowadzonych w 1996r podpisano dokument zwanym Protokolem Adaptacyjnym.
Protokól dotyczy problematyki rolnej, w tym poprawy warunków dostepu do rynku
m.in. dla owoców miekkich, bydla oraz produktów przetworzonych (Protokól 3),
potraktowanej w Ukladzie Europejskim odrebnie, a takze problematyki przemyslowej,
dotyczacej 8 grup produktów.
Protokól 4 do Ukladu Europejskiego zostal zmieniony na mocy porozumienia w
formie wymiany listów pomiedzy RP a Wspólnotami Europejskimi z dnia 24 czerwca
1997. Wprowadzono system kumulacji pan-europejskiej obejmujacy 15 krajów
czlonkowskich UE oraz Wegry, Czechy, Slowacje, Bulgarie, Rumunie, Lotwe,
Estonie, Polske, Slowenie, Islandie, Norwegie, Szwajcarie i Turcje.
Zgodnie z przyjeta w Ukladzie Europejskim zasada asymetrii, z koncem 1997r, Unia
Europejska zniosla ostatnie ograniczenia ilosciowe stosowane wobec importu z
Polski kilku tzw. kategorii wyrobów tekstylnych. Od 1 stycznia 1998r polski eksport
towarów przemyslowych ma calkowicie wolny dostep do rynku unijnego.
W dniu 26.09.2000r podpisano pomiedzy Polska a UE porozumienie w sprawie
dalszej liberalizacji obrotów towarami rolnymi. Porozumienie, które weszlo w zycie
1.01.2001r, przewiduje zróznicowany sposób liberalizacji w zaleznosci od
wrazliwosci produktów. Obecnie wiekszosc produktów przemyslowych moze byc
swobodnie importowanych i eksportowanych.
a).
Ograniczenia w dostepie do rynku francuskiego
Import towarów na rynek
ochronie gdy:
•
francuski, podobnie jak na caly rynek unijny, podlega
Towar importowany jest w ilosciach i warunkach mogacych wyrzadzic szkody
producentom
Ø klauzula oparta na art. XIX i XX GATT 1994 oraz Porozumieniu w sprawie
srodków ochronnych WTO;
•
Import dotyczy tekstyliów i odziezy nie wlaczonych do ogólnego systemu WTO,
ale podlegajacych Porozumieniu w sprawie Tekstyliów i Odziezy;
Ø zasady okreslane odrebnymi rozporzadzeniami;
•
Import dotyczy artykulów rolno-spozywczych, podlegajacy:
23
Ø ogólnym zasadom importu
Ø specjalnemu mechanizmowi ochronnemu na mocy Porozumienia w
sprawie rolnictwa WTO, pozwalajacemu zastosowac dodatkowa oplate gdy
cena importowanego towaru jest nizsza od ustalonej ceny wejscia lub
minimalnej lub zostaje przekroczony okreslony próg ilosciowy.
•
W ramach importu istnieje mozliwosc zastosowania srodków anty-dumpingowych
lub wyrównawczych na mocy odrebnych rozporzadzen Rady UE, Porozumien
WTO w sprawie stosowania artykulu IV GATT 1994 (anty-dumping) oraz w
sprawie subsydiów i srodków wyrównawczych (srodki anty-subsydyjne).
•
Towar nalezy do kategorii produktów weglowych i stalowych objetych
kompetencjami Europejskiej Wspólnoty Wegla i Stali (EWWiS). Zgodnie z
traktatem o EWWiS, licencjonowanie handlu z krajami trzecimi moze byc ustalane
przez poszczególne kraje czlonkowskie. Uklad wygasa w 2003 roku i nie bedzie
przedluzony.
•
Towar importowany zagraza: zdrowiu ludnosci i zwierzat, srodowisku, dobrom
kultury badz wspólnym dzialaniom w zakresie polityki zagranicznej i
bezpieczenstwa krajów UE.
Srodki anty-dumpingowe stosowane przez kraje Unii Europejskiej wobec
polskich towarów - przyklady
Lp.
Towar
1. Rury
bezszwowe
z
zelaza i stali
2. Nawozy azotowe UAN
3. Palety drewniane plaskie
4.
5.
6.
7.
8.
b).
Srodek anty-dumpingowy
Zobowiazanie cenowo-ilosciowe lub clo antydumpingowe (od 25.11.1997)
Clo anty-dumpingowe (od 1.01.1995)
Zobowiazanie cenowe na palety typu EUR (od
7.06.1997) lub ostateczne clo anty-dumpingowe (od
24.11.1997)
Cynk
nieobrobiony, Zobowiazanie cenowe (od 3.09.1997) lub ostateczne
niestopowy
clo anty-dumpingowe (od 22.09.1997)
Plyty pilsniowe
Zobowiazanie cenowo-ilosciowe (od 6.08.1998) lub
ostateczne clo anty-dumpingowe (od 29.01.1999)
Sznurek polipropylenowy Ostateczne clo anty-dumpingowe (od 3.04.1999)
Liny i druty
Zobowiazanie cenowo-ilosciowe (od 19.02.1999) lub
ostateczne clo anty-dumpingowe (od 18.08.1999)
Saletra amonowa
Ostateczne clo anty-dumpingowe (od 26.01.2001)
Import tekstyliów i odziezy
Od 1.01.1998 r. odrebnym zasadom podlegaja 2/3 produktów tekstylno-odziezowych
objetych wczesniej porozumieniem "Multi-fibre Agreement" (MFA Porozumienie
dotyczace wlókien wieloskladnikowych). Na mocy obowiazujacych na bazie MFA
porozumien, zniesione zostaly ograniczenia ilosciowe, ustanowione w oparciu o
wczesniejsze umowy, podpisane z krajami kandydackimi, w tym Uklady Europejskie.
Wobec tych towarów stosuje sie srodki ochronne na warunkach ustalonych w
Porozumieniu w sprawie srodków ochronnych i ich odpowiedniku wspólnotowym
(Rozporzadzenie Rady nr 3285/94 z 22.12.1994 w sprawie wspólnych zasad
dotyczacych importu).
24
c).
Import artykulów rolno-spozywczych
Na mocy Rozporzadzenia Rady nr 1599/97 z 28.07.1997r artykuly rolno- spozywcze
podlegaja systemowi importowanych cen minimalnych w przypadku owoców
miekkich. Dla kazdej partii towaru importowanego porównuje sie jego wartosc
jednostkowa przedstawiona w deklaracji celnej z poziomem importowej ceny
minimalnej. Gdy wartosc jednostkowa jest nizsza od ceny minimalnej, Komisja
Europejska naklada oplate wyrównawcza stanowiaca róznice pomiedzy cena
minimalna a ta wartoscia jednostkowa.
W przypadku owoców i warzyw stosuje sie system cen wejscia na podstawie
Rozporzadzenia Rady nr 3223/94 z 21.12.1994r. W przypadku importu tych towarów
ponizej minimalnych cen wejscia okreslonych w taryfie celnej Unii Europejskiej,
naliczane jest clo wyrazone w euro/100 kg wagi netto. Ceny wejscia dotycza:
pomidorów, ogórków (swiezych lub chlodzonych), jablek (swiezych), gruszek, moreli,
wisni, brzoskwin i nektarynek, sliwek oraz soków owocowych.
2.
Regulacje obrotu z zagranica, procedury celne
Lokalizacja Francji w centrum Europy i potencjal gospodarczy czynia ja idealnym
miejscem do prowadzeni handlu zagranicznego na teren Unii Europejskiej. Umowy
unijne wprowadzily, od 1993 roku, skoordynowane cla oraz podatek VAT na terenie
wszystkich 15 krajów czlonkowskich umozliwiajac tym samym latwy przeplyw
towarów. Przepisy celne powoduja, ze clo placi sie tylko raz, przy wjezdzie na teren
UE. Procedury zostaly uproszczone i obecnie wymagany jest tylko jeden dokument
do importu, tranzytu i eksportu.
UE nie ma jeszcze jednolitego systemu podatkowego. Istnieja w tym zakresie
znaczne róznice pomiedzy panstwami czlonkowskimi. Ustawodawstwo w zakresie
cel i podatku VAT jest jednak skoordynowane, co przyspiesza przeplyw towarów w
Europie.
Dobra importowane do Francji zaliczane sa do jednej z dwóch kategorii: dóbr nie
podlegajacych zadnym ograniczeniom handlowym lub wymagajacych licencji
importowej. UE kontroluje wprowadzanie niektórych produktów na swój rynek.
Dotyczy to glównie tekstyliów, zabawek i obuwia (licencje musza byc otrzymane
glównie na produkty z Chin). Nalezy wypelnic formularz okreslany jako DI
(Déclaration d'Importation) i zlozyc go w Dziale Technicznym odpowiedniego
ministerstwa. Po rozpatrzeniu wniosku Dzial Techniczny przyznaje prawo do importu
na okres 6 miesiecy lub 1 roku. Po formularze nalezy zwracac sie do Centralnego
Biura Licencji Importowych.1 Zgoda na import musi byc przedstawiona wladzom
celnym przy wprowadzaniu towaru na obszar UE.
Nalezy takze pamietac, ze duza grupa towarów musi odpowiadac unijnym zasadom
bezpieczenstwa i byc oznakowana znakiem zgodnosci CE. Szczególowe informacje
dotyczace zasad obowiazujacych w odniesieniu do poszczególnych grup produktów
mozna uzyskac w Polskim Centrum Badan i Certyfikacji2 oraz francuskim
1
2
Centralne Biuro Licencji Importowych - Service des Titres du Commerce Extérieur, 8, rue de la Tour des
Dames, 75436 Paris Cedex 09, tel. (0033.1).55.07.48.62, fax (0033.1).55.07.46.67
Polskie Centrum Badan i Certyfikacji, ul. Klobucka 23A, 02-699 Warszawa, tel. (0.prefix.22)647.10.71, lub
647.07.42, fax: (0.prefix.22).647.12.22, internet: http://www.pcbc.gov.pl
25
stowarzyszeniu AFNOR3. Z kolei Ministerstwo Gospodarki4 dysponuje polskim
tlumaczeniem
przewodnika5
opracowanego
przez
Komisje
Europejska,
omawiajacego zasady oceny i weryfikacji poziomu bezpieczenstwa poszczególnych
grup produktów (system oceny zgodnosci), obowiazujace prawodawstwo unijne (tzw.
dyrektywy nowego podejscia), rozwiazania w zakresie nadzoru rynku unijnego,
wzajemnego powiadamiania o zaistnialych nieprawidlowosciach oraz konsekwencje
dla przedsiebiorców unijnych i poza-unijnych nie przestrzegajacych obowiazujacych
przepisów.
a).
Cla
Eksport z Unii Europejskiej (UE) do krajów trzecich, poza wyjatkowymi przypadkami
(bron, amunicja, przedmioty zabytkowe, dziela sztuki, alkohole, wyroby tytoniowe),
nie jest objety ograniczeniami. Stawki celne sa jednolite na terenie calej UE,
procedury i dokumenty sa równiez ujednolicone dla calej Unii, towary moga
swobodnie przemieszczac sie miedzy krajami czlonkowskimi. Oznacza to, ze dobra
przywiezione do Francji z innego panstwa nalezacego do UE nie podlegaja
procedurom celnym. To samo dotyczy towarów sprowadzanych do Francji, a
pochodzacych spoza UE, pod warunkiem, ze przeszly procedure celna w innym kraju
czlonkowskim.. Zasada jest obowiazek wniesienia wymaganej oplaty celnej
jednorazowo przy wprowadzeniu towaru na wspólny obszar celny.
Towary wwozone na teren UE sa klasyfikowane wedlug odpowiedniej grupy
taryfowej (wg typu produktu, nastepnie- kategorii bardziej szczególowych).
Sprowadzajac towary do Francji nalezy liczyc sie wiec z koniecznoscia oplacenia
podatku VAT oraz wniesienia róznych oplat celnych. Oplata celna winna byc
wniesiona do francuskiego urzedu skarbowego przez przedsiebiorstwo zawodowo
trudniace sie zalatwianiem formalnosci i oplat celnych. Towary importowane spoza
UE gdy tylko znajda sie na terenie Francji, podlegaja takze podatkowi VAT, nawet
jezeli nie nastapila zmiana wlasciciela towarów.
Clo naliczane jest wedlug taryfy obowiazujacej dla danej kategorii produktów i
wedlug wartosci towarów. Jednolite unijne stawki celne sa publikowane w
dokumencie pn. „Le Code de Douanes Communautaires” (Wspólnotowy Kodeks
Celny). Informacje o stawkach celnych mozna otrzymac w urzedach celnych lub tez
znalezc
na
stronach
internetowych
administracji
francuskiej
np.
http://www.finances.gouv.fr/douanes/ lub na stronach internetowych Komisji
Europejskiej (www.europa.eu.int). W posiadaniu urzedów celnych sa równiez,
udostepniane bezplatnie, broszury informujace o obowiazujacych procedurach
celnych. Ulatwi to wlasciwe przygotowanie zarówno dokumentacji jak i towarów do
wysylki, szczególnie gdy operacje ta realizuje sie po raz pierwszy.
Poza niektórymi produktami uznanymi za wrazliwe z powodu ich natury (tekstylia,
stal itp.) lub kraju pochodzenia (Daleki Wschód – w tym Chiny, Afryka, wybrane kraje
Europy Wschodniej) i wymagajacymi specjalnych zezwolen, import do Francji nie jest
ograniczany. Niektóre produkty importowane do Francji a pochodzace z krajów
3
4
5
AFNOR – Association Française de Normalisation (Francuskie Stowarzyszenie ds. Normalizacji) adres :
11, Avenue Francis de Pressense, 93571 Saint Denis la Plaine Cedex, tel. (0033.1).41.62.80.00,
fax . (0033.1).49.17.90.00, internet : www.afnor.fr
Prosbe o przewodnik nalezy kierowac do: MG - Ministerstwo Gospodarki, adres: Plac Trzech Krzyzy 3/5,
00-507
Warszawa,
Departament
Polityki
Przemyslowej,
tel. (0.prefix.22).693.50.12,
fax
(0.prefix.22).693.40.32, internet: http://www.mg.gov.pl
Tytul przewodnika: „Wdrazanie dyrektyw opartych na koncepcji nowego i globalnego podejscia”
26
rozwijajacych sie (Afryka, Ameryka Srodkowa i Poludniowa), bylych republik
radzieckich oraz z Chin objete sa nizszym clem lub bezclowymi kontyngentami.
b).
Wazniejsze dokumenty celne
SAD (Jednolity Dokument Administracyjny) jest identyczny we wszystkich krajach
czlonkowskich i moze byc uzywany do importu, tranzytu i eksportu. W przypadku
importu do Francji nalezy przedstawic towary do kontroli, przekazac SAD i zaplacic
clo. Czynnosc ta moze trwac 3 dni, ale istnieja specjalne procedury przyspieszajace.
W niektórych przypadkach clo moze byc oplacone po dokonaniu importu towarów do
Francji.
SAD musi byc wypelniony przez importera przy wjezdzie do kraju. Certyfikat
pochodzenia towaru, faktury oraz podstemplowany formularz DI lub licencja
importowa sa przekazywane wraz z SADem celnikowi. Urzad Celny, po sprawdzeniu
waznosci dokumentów, przyjmuje od importera oplate celna oraz podatek VAT.
Oplata moze równiez byc wniesiona w ciagu 30 dni bez naliczania odsetek. W celu
uzyskania odroczenia oplaty - przedsiebiorstwo musi otworzyc rachunek w
regionalnym urzedzie celnym i zabezpieczyc na nim kwote równa co najmniej
wymagalnej platnosci. Dzieki temu odroczeniu oraz skomputeryzowanemu
systemowi, wspólnemu dla wszystkich europejskich urzedów celnych, towary moga
byc odprawione na granicy w dniu ich zgloszenia.
Faktury powinny byc oryginalne, podpisane i opieczetowane. Przy transporcie wielu
produktów nalezy takze przygotowac spis przewozonych paczek. Identyfikacja
towarów przewozonych przez granice odbywa sie wedlug nomenklatury celnej,
towary zostaja przyporzadkowane pozycjom taryfowym. Dla niektórych z nich moze
istniec koniecznosc przygotowania czy uzyskania licencji eksportowej, a w przypadku
wielu produktów rolnych, miesa, owoców itp. – innych dokumentów swiadczacych o
tym, ze produkty te spelniaja odpowiednie wymagania fitosanitarne. Wymóg taki
moze dotyczyc zarówno eksportu z Francji do Polski jak i z Polski do Francji, a takze
przewozu tranzytowego.
Przewoznik, w zaleznosci od wybranej formy transportu winien zaopatrzyc sie w
niezbedne dokumenty transportowe, które upowazniac beda do przewozu towaru
przez granice. W przypadku transportu z Polski do Francji samochodami
ciezarowymi, przewoznik powinien m.in. posiadac6:
Miedzynarodowy list przewozowy (LVI). List ten stanowi on potwierdzenie zawarcia
umowy transportowej i jest bezwzglednie wymagany na granicy. Okresla warunki i
wytyczne dla przewoznika, który musi sie do tych wskazówek calkowicie
dostosowac. Cecha charakterystyczna dla tej formy jest to, ze jest pochodna
zawartej wczesniej umowy pomiedzy importerem a eksporterem.
Karnet drogowy TIR. Istnienie tego dokumentu, wynikajace z europejskiej konwencji
TIR, pozwala na bezposredni i nieprzerwany przewóz towarów z urzedu celnego
eksportera do urzedu celnego w kraju importera. Towary przewozone w tym
przypadku sa na granicy lub w urzedzie celnym w kraju sprzedajacego
opieczetowywane i w zasadzie nie wymagana jest wobec nich dalsza kontrola na
granicach tych panstw, przez które towar przejezdza tranzytem. Takie rozwiazanie
jest bardzo duzym ulatwieniem w calym procesie przewozu i pozwala na skrócenie
6
Szczególowe informacje o wymaganych na terenie Francji dokumentach transportowych omówiono w
czesci dotyczacej transportu i spedycji
27
czasu jego trwania. Warto wiec, zanim rozpocznie sie spedycje, zaopatrzyc sie i w
taki dokument.
3.
Zamówienia publiczne
Kwestie zamówien publicznych regulowane sa w prawie francuskim za pomoca
Kodeksu Zamówien Publicznych7. Organem odpowiedzialnym za zamówienia
publiczne jest Commission centrale des marchés (Centralna Komisja ds. Zamówien)
znajdujaca sie w strukturach Ministerstwa Gospodarki, Finansów i Przemyslu.
Komisja ta jest odpowiednikiem polskiego Urzedu Zamówien Publicznych. W ramach
komisji istnieja trzy sekcje. Sekcja administracyjna odpowiedzialna jest za zmiany
prawodawstwa dotyczacego zamówien publicznych (art.5 Kodeksu), sekcja
ekonomiczna zajmuje sie bezposrednio problematyka zamówien publicznych,
przetargami i podmiotami w nich uczestniczacymi (art.10 Kodeksu), sekcja
techniczna rozpatruje zagadnienia specyfikacji technicznej, uniformizacji
dokumentacji przetargowej (art.12 Kodeksu). Dzialania poszczególnych sekcji
koordynowane sa przez Comité de Coordination (Komitet Koordynacyjny), który
corocznie sporzadza raport z dzialalnosci Commission centrale des marchés i
przedstawia go Premierowi oraz Ministrowi Gospodarki, Finansów i Przemyslu (art.17
i 18 Kodeksu). Sluzby Centralnej Komisji moga udzielic informacji i wyjasnien
odnosnie problematyki zwiazanej z zamówieniami publicznymi.
Ogloszenia o zamówieniach publicznych, zgodnie z art.38 Kodeksu i w zaleznosci od
wartosci przetargu, drukowane sa w specjalnym biuletynie – tzw. BOAMP8 lub innych
wydawnictwach (np. dziennikach, czasopismach) zamieszczajacych ogloszenia
prawne. Obowiazek oglaszania w BOAMP odnosi sie do przetargów, których wartosc
przekracza bez opodatkowania (art.40 Kodeksu):
•
130.000 euro - dla zamówien panstwowych (oglaszanych przez wladze
centralne)
• 200.000 euro - dla zamówien wladz lokalnych (terytorialnych)
Francuskie zamówienia publiczne o duzej wartosci musza byc takze publikowane w
Dzienniku Urzedowym Wspólnot Europejskich jesli ich wartosc (bez opodatkowania)
wynosi co najmniej :
•
130.000 euro - dla zamówien panstwowych (oglaszanych przez wladze
centralne)
• 200.000 euro - dla zamówien wladz lokalnych (terytorialnych)
• 5.000.000 euro - dla zamówien na wykonanie robót publicznych
Dodatkowo, jezeli szacowana wartosc zamówienia (bez opodatkowania) przekracza
750.000 euro, dla dostaw towarów czy uslug lub 5.000.000 euro, na wykonanie robót
publicznych (art.39), osoba odpowiedzialna za zamówienie zglasza ten fakt do Biura
Ogloszen Urzedowych Wspólnot Europejskich9 celem publikacji tzw. zamówienia
przedwstepnego.
7
8
9
Code des Marchés Publics (Kodeks Zamówien Publicznych) ogloszony jako „Décret no 2001-210 du 7
mars 2001”, (Francuski Journal Officiel du 8 mars 2001),
Bulletin Officiel des annonces des marchés publics (Oficjalny Biuletyn Zamówien Publicznych) adres
internetowy: http://www.journal-officiel.gouv.fr/boamp/r1.htm
Office des publications officielles des Communautés européennes - (Biuro Ogloszen Urzedowych
Wspólnot Europejskich. Wiecej informacji mozna znalezc na stronie internetowej Komisji (Unii)
Europejskiej - http://www.europa.eu.int
28
Kodeks (art.29) dopuszcza uproszczone procedury zawierania umów dla zamówien
nie przekraczajacych ww. kwot 130 tysiecy euro (zamówienia panstwowe) i 200
tysiecy euro (zamówienia wladz lokalnych) szczególnie jesli chodzi o zakupy „na
najkorzystniejszych warunkach” czyli bezposrednio u producenta lub na wolnym
rynku produktów zywnosciowych latwo sie psujacych. Kwota zamówienia ponizej
90 tysiecy euro (art.28) umozliwia równiez zawarcie umowy (zaplate za produkty czy
usluge) w oparciu o uproszczona procedure (np. bezposrednich negocjacji z
oferentami, czasem bez oglaszania przetargu).
Kodeks równiez przewiduje procedure odwolawcza od decyzji Komisji Przetargowej10
lub postepowania osoby odpowiedzialnej za rynek11 albo w oparciu o procedure
pojednawcza albo na drodze arbitrazu. Sa to zwykle procedury dlugotrwale,
regulowane odrebnymi przepisami, trwajace do 6 miesiecy. Skorzystanie z tej drogi
wymaga w praktyce bardzo dobrej znajomosci francuskiego prawodawstwa, oraz
zapewnienia sobie pomocy prawnej ze strony miejscowych biur prawnych.
W oparciu o podpisany w 1991r tzw. Uklad Europejski12 polskie firmy maja w
zasadzie swobodny dostep do francuskiego rynku zamówien publicznych.
Przystepujac do przetargu na terenie Francji nalezy jednak byc swiadomym, ze w
krajach Unii Europejskiej problematyka zamówien publicznych oraz wymagan i
procedur z nimi zwiazanych nie jest do konca uregulowana legislacja wspólnotowa.
Prawodawstwo unijne w wielu dziedzinach bedacych przedmiotem zamówien
publicznych okresla jedynie niezbedne minimum wymagan i warunków, które musza
znalezc swoje odzwierciedlenie w narodowych przepisach prawnych krajów
czlonkowskich. Dopuszcza jednoczesnie mozliwosc rozszerzania i uzupelniania ww.
listy minimalnych wymagan. Oznacza to, ze przepisy krajów czlonkowskich (w tym
Francji) transponujace poszczególne dyrektywy unijne, oprócz przyjetych przez
Komisje Europejska zapisów, zawieraja „jeszcze cos” czyli dodatkowe wymagania
wprowadzone przez krajowego prawodawce. Polskie firmy posiadajace juz
doswiadczenie np. z rynku niemieckiego czy holenderskiego i znajace specyfiki tych
pozornie jednolitych rynków, powinny zwrócic szczególna uwage na pewne róznice w
wymaganiach technicznych i procedurach obowiazujacych we Francji. Nie wystarczy
wiec znajomosc przepisów unijnych, nalezy zapoznac sie z przytoczonymi w
dokumentacji przetargowej francuskimi aktami prawnymi i normami francuskimi gdyz,
jak wspomniano powyzej, moga byc rozbieznosci w zapisach (a czasami i w
interpretacji) np. pomiedzy trescia norm europejskich z grupy EN a odpowiadajacych
im norm francuskich (NF). Francja posiada tez bardzo duza liczbe krajowych
przepisów, które nie byly przedmiotem harmonizacji unijnej. Decyzja o przystapieniu
do przetargu powinna byc poprzedzona realna analiza kosztów uczestnictwa, ocena
szans na wygranie. Dodatkowym utrudnieniem jest jezyk – dokumentacja
przetargowa jest najczesciej zredagowana w jezyku francuskim, cala korespondencja
10
11
12
La commission d’appel d’offres – Komisja Przetargowa, zdefiniowana w art.22 Kodeksu. Wystepuje tez „Le
jury de concours (art.25) czyli specjalisci oceniajacy oferty przetargowe. Jury czasem stanowi czesc Komisji
Przetargowej.
La personne responsable du marche - (Osoba odpowiedzialna za rynek), zgodnie z art.20 Kodeksu osoba
upowazniona do wystepowania w imieniu osoby publicznej (wladz lokalnych lub panstwowych) i do
podpisywania umów.
«Uklad Europejski ustanawiajacy stowarzyszenie miedzy Rzeczypospolita Polska z jednej strony a
Wspólnotami Europejskimi i ich Panstwami czlonkowskimi z drugiej strony » podpisany 16.03.1991 w
Brukseli, opublikowany m.in. w polskim Dz.U. z 1994r nr 11, poz. 38). Caly uklad wszedl w zycie w dniu
1 lutego 1994r. Ogólne warunki dostepu firm polskich do rynku zamówien publicznych w Unii Europejskiej
zapisano w art.67 Ukladu
29
tez jest prowadzona po francusku. Firma polska powinna wszystkie niezbedne
dokumenty, zaswiadczenia i inne wymagane dane przedstawic w jezyku francuskim
(lub dokumenty polskie wraz z tlumaczeniem wykonanym lub potwierdzonym przez
tlumacza przysieglego zarejestrowanego w sadzie polskim lub francuskim).
Mimo pozornie równych szans dla wszystkich, w praktyce wladze danego kraju
zazwyczaj preferuja swoje firmy i dlatego warto sprzymierzyc sie z lokalnym
przedsiebiorstwem (np. wspólne zlozenie oferty lub zaproponowanie podwykonawstwa). Polskie firmy najczesciej wybieraja droge pod-wykonawstwa, choc
przy realizacji powierzonych prac sa czesto przez europejskiego partnera
pozostawiane same sobie (czyli sprawy uzyskania pozwolenia na pobyt i prace we
Francji dla polskich pracowników i zwiazane z tym procedury wobec administracji
francuskiej musza realizowac samodzielnie). Wygranie przetargu ulatwia
przebrniecie tych procedur lecz nie oznacza, ze polskie przedsiebiorstwo
„automatycznie” uzyska wszystkie niezbedne zgody i pozwolenia np. na prace na
terenie Francji.
4.
System podatkowy
Francuski system podatkowy nie rózni sie w zasadzie od innych systemów
podatkowych w krajach Unii Europejskiej. Francuskie ustawodawstwo fiskalne
skodyfikowane jest w duzej mierze w Generalnym Kodeksie Podatkowym (Code
Général des Impôts).
Dokumentacja finansowa i podatkowa (faktury, rachunki, potwierdzenia zaplaty,
ksiegi rachunkowe) winny byc przechowywane przez 10 lat i udostepniane na
zadanie kontroli skarbowej. Kontrola moze obejmowac maksymalnie ostatnie cztery
lata dzialalnosci. We Francji obowiazuja (oprócz podatków lokalnych) nastepujace
glówne rodzaje podatków :
Podatek dochodowy od osób fizycznych (impôt sur le revenu)
Podatek dochodowy od osób fizycznych jest to podatek od dochodu rocznego osoby
(rodziny) podlegajacej opodatkowaniu. Obywatele polscy przebywajacy czasowo we
Francji moga podlegac opodatkowaniu na terenie tego kraju lecz nie powinni placic
wtedy podatków w Polsce. Sprawy te reguluje m.in. Umowa miedzy Rzadem PRL a
Rzadem Republiki Francuskiej z dnia 20.06.1975r w sprawie zapobiegania
podwójnemu opodatkowaniu w zakresie podatków od dochodu i majatku.
Osoby podlegajace opodatkowaniu:
•
Osoby zamieszkale we Francji (obywatelstwa francuskiego lub obcokrajowcy),
czyli majace miejsce stalego pobytu we Francji lub osoby przebywajace dluzej niz
183 dni w roku, a mianowicie:
Ø osoby aktywne zawodowo na terenie Francji (pracownicy zatrudnieni lub
dzialajacy na zasadzie samo-zatrudnienia), chyba ze jest to ich dzialalnosc
dodatkowa (za dzialalnosc glówna przyjmuje sie ta, której podlegajacy
opodatkowaniu poswieca najwiecej czasu lub, z której ma najwiekszy
dochód),
Ø osoby, które maja ulokowane na terenie Francji centrum swoich interesów
ekonomicznych, czyli posiadaja siedzibe (miejsce zamieszkania) skad kieruja
lub gdzie prowadza swoja dzialalnosc gospodarcza czy inwestycyjna,
Ø urzednicy panstwowi pelniacy swoje funkcje za granica.
30
•
Osoby nie zamieszkale we Francji lecz bedace wlascicielami lub najemcami
budynków polozonych we Francji lub majace dochód, którego zródlo znajduje sie
na terenie Francji (dochód pochodzenia francuskiego).
Do dochodów podlegajacych opodatkowaniu zalicza sie:
•
wynagrodzenie pochodzace z dzialalnosci zawodowej lub innej przynoszacej
zysk,
• dochód z rzeczy (dóbr) ruchomych i nieruchomych (nieruchomosci),
• dochód od wartosci majatku ruchomego i nieruchomego,
• korzysci z dzialalnosci rolniczej,
• korzysci z dzialalnosci przemyslowej , handlowej i rzemieslniczej,
• renty,
• posiadany (lub nabyty lub pozyskany) majatek (tzw. podatek od nabytej
fortuny).
Do dochodów nie podlegajacych opodatkowaniu zalicza sie :
•
•
•
•
•
•
renty przyznane z tytulu wypadku przy pracy,
emerytury wojskowe,
wynagrodzenie z tytulu posiadania odznaczenia Legii Honorowej,
odszkodowania orzeczone przez sad,
swiadczenia wyplacane przez Panstwo (np. w ramach pomocy spolecznej),
renty inwalidzkie.
Nie podlegaja opodatkowaniu dochody pracowników zagranicznych misji
dyplomatycznych i konsularnych (np. polskich) majacych swoje siedziby na terenie
Francji.
Deklaracja podatkowa:
Deklaracja podatkowa jest corocznie wysylana poczta przez urzad skarbowy (centre
des impôts) wlasciwy ze wzgledu na miejsce zamieszkania podatnika. W przypadku
nie otrzymania formularza potrzebnego do dokonania rocznego rozliczenia
(odpowiednika polskiego PIT), nalezy zglosic sie do urzedu skarbowego. Natomiast
osoby podlegajace opodatkowaniu we Francji (których dochód jest „pochodzenia”
francuskiego) ale nie zamieszkujace na terenie tego kraju, skladaja swe deklaracje
podatkowe w urzedzie skarbowym wlasciwym dla osób nie zamieszkalych we
Francji13.
Deklaracje podatkowa powinien wypelniac i skladac (takze za posrednictwem
internetu) kazdy podatnik indywidualnie. Mozliwe jest zlozenie wspólnej, rodzinnej
deklaracji np. przez malzonków bezdzietnych lub majacych na utrzymaniu nieletnie
dzieci. W deklaracji zglasza sie wszystkie uzyskane dochody a takze wydatki (koszty
utrzymania dzieci, osób starszych, które przekroczyly 75 rok zycia itp.) pozwalajace
na obnizenie podstawy opodatkowania. Wedlug prawa francuskiego osoba dorosla
stanowi tzw. jedna czesc fiskalna, pierwsze i drugie dziecko stanowia po ½ czesci
fiskalnej. Dopiero trzecie i kazde nastepne dziecko sa uznawane jako jedna czesc
fiskalna. Przykladowo - rodzina z dwojgiem dzieci stanowi trzy czesci fiskalne (maz 1
czesc, zona – 1 czesc, dziecko pierwsze ½ czesci, dziecko drugie – ½ czesci),
rodzina z czworgiem dzieci stanowi piec czesci (obliczenie – jak wyzej plus dziecko
trzecie – 1 czesc, dziecko czwarte – 1 czesc). Podstawe opodatkowania stanowi
13
Adres urzedu: Centre des impôts des non- résidents, 9, rue d’Uzès, 75002 Paris
31
natomiast dochód netto, czyli suma przychodów uzyskanych ze wszystkich zródel w
danym roku podatkowym, pomniejszona o koszty ich uzyskania (i podzielona przez
ilosc czesci fiskalnych).
W szczególnych wypadkach, takich jak zawarcie malzenstwa, rozwód, smierc
wspólmalzonka w roku podatkowym, dopuszcza sie zlozenie dwóch deklaracji
podatkowych dotyczacych tego samego roku. Pierwsza deklaracja powinna zawierac
rozliczenie dochodów uzyskanych przed zaistnialym zdarzeniem, a druga, rozliczenie
dochodów uzyskane po zaistnieniu zdarzenia.
Roczna deklaracje podatkowa nalezy zlozyc:
•
ogól podatników - do 15 marca roku nastepujacego po zakonczeniu roku
podatkowego (czyli np. rozliczenie za rok 2001 - do 15.03 2002r),
• podatnicy podlegajacy opodatkowaniu wedlug prawa francuskiego a nie
zamieszkujacy we Francji, delegowani za granice - w zaleznosci od kraju
wykonywania dzialalnosci lub zamieszkania - odpowiednio do 30 kwietnia,
15 maja, 31 maja lub 30 czerwca.
Od podatku mozna odliczyc wydatki i koszty poniesione m.in. na:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
oplate skladek zwiazkowych przez pracowników,
wydatki mieszkaniowe,
koszty inwestycji realizowanych w wynajmowanych nieruchomosciach,
koszty wynajecia (zatrudnienia) opiekunki dla dziecka,
koszty zwiazane z zatrudnieniem pracownika w miejscu zamieszkania,
koszty zwiazane z uczeszczania dzieci do szkoly,
koszty sanatorium,
koszty utrzymania ksiegowosci,
wykup akcji (udzialów) spólki przez pracownika,
koszty swiadczen na dzialalnosc spoleczna,
Podatek nalezny do zaplacenia jest obliczany progresywnie tzn. im wyzszy dochód,
tym wyzszy jest podatek. Stopy podatkowe na rok 2002 szacuja sie miedzy 0%
(dochody nie przekraczajace 4.121 euro rocznie) az do 52,75% dla osób najwyzej
zarabiajacych (powyzej 46.343 euro rocznie).
Zaliczki na poczet podatku sa placone w ratach, 3 razy w roku (polowa lutego, maja,
wrzesnia) w urzedzie skarbowym wlasciwym dla miejsca zamieszkania osoby
opodatkowanej.
Kara za nie zgloszenie deklaracji w terminie, jak tez za opóznienie platnosci
poszczególnych rat, wynosi 10% wartosci naliczonego podatku.
Podatek od osób prawnych (spólek) - impôt sur les sociétés
Zgodnie z prawem francuskim, za osoby prawne podlegajace opodatkowaniu uznaje
sie:
•
•
•
•
•
•
spólki akcyjne (sociétés anonymes),
spólki akcyjno – komandytowe (sociétés en commandite par actions),
spólki komandytowe (sociétés en commandite simple),
spólki z ograniczona odpowiedzialnoscia (sociétés à responsabilité limité),
spólki akcyjne uproszczone (sociétés par actions simplifiées),
spóldzielnie (sociétés coopératives),
32
•
•
•
•
zaklady panstwowe i jednostki posiadajace autonomie finansowa,
wszystkie osoby prawne, których dzialalnosc przynosi zysk,
spólki cywilne prowadzace dzialalnosc przemyslowa lub handlowa,
spólki jednoosobowe, których wspólnikiem jest osoba prawna.
Osoby prawne nie podlegajace temu podatkowi :
•
•
spólki z ograniczona odpowiedzialnoscia prowadzace dzialalnosc
przemyslowa, handlowa rzemieslnicza, rolnicza, której udzialowcami sa osoby
spokrewnione ze soba (rodzice, rodzenstwo, malzonkowie itp.)
spólki majace na celu jedynie:
Ø budowe lub nabycie nieruchomosci przez wspólników na wlasnosc lub
celem uzytkowania,
Ø zarzadzanie nabytymi nieruchomosciami,
•
•
•
•
•
zgrupowania interesu publicznego (groupements d’intérêt public),
zgrupowania europejskiego interesu ekonomicznego (groupements européens
d’intérêt économique),
spólki cywilne zawodowe (sociétés civiles professionnelles),
zwiazki zawodowe,
jednostki publiczne, stowarzyszenia, które nie prowadza dzialalnosci
przynoszacej korzysci materialne (z wyjatkiem dochodu wynikajacego z prawa
wlasnosci, najmu nieruchomosci).
Zysk podlegajacy opodatkowaniu:
Dochodem osób prawnych sa zyski pochodzace z dzialalnosci przemyslowej,
handlowej, rzemieslniczej. Zgodnie z art. 209-1 Generalnego Kodeksu Podatkowego
(lecz z zastrzezeniem zapisów miedzynarodowych konwencji fiskalnych podpisanych
przez Francje), dochód podlegajacy opodatkowaniu pochodzi z dzialalnosci
prowadzonej na terenie Francji. Natomiast, spólki francuskie moga wykazac obok
korzysci finansowych osiagnietych we Francji - takze i te osiagniete za granica.
Wyróznia sie dwie metody okreslenia zysku podlegajacego opodatkowaniu:
•
metoda zysku realnego - dotyczy duzych i srednich spólek (suma rezultatu
dzialalnosci, przyrostu wartosci majatkowych i innych korzysci brutto
pomniejszona o koszty i oplaty zwiazane z prowadzeniem dzialalnosci),
• metoda mikro - przedsiebiorstw, odnoszaca sie do malych spólek.
Niektóre spólki moga skorzystac z ulg podatkowych lub z czasowego wylaczenia z
opodatkowania. Dotyczy to nowo zalozonych spólek w regionach (departamentach)
gdzie promowany jest rozwój infrastruktury przemyslowej (np. Korsyka, francuskie
obszary zamorskie – tzw. DOM-TOM). Z kolei specyficznym regulacjom podlegaja :
•
•
•
•
•
•
spólki rodzinne,
spólki – matki,
spóldzielnie,
spólki inwestycyjne w papiery wartosciowe,
spólki cywilne budowlane lub inwestycyjne w sektorze budowlanym,
spólki mieszkaniowe.
Obecnie stawka podatku od dochodu spólek jest ustalona w wysokosci 33,33%.
33
Deklaracje podatkowa sklada kazdy podmiot gospodarczy do 30 kwietnia na
formularzu "2031" lub "2035" (wolny zawód). Deklaracje mozna tez wyslac poczta
elektroniczna (e-mailem) do urzedu skarbowego, wlasciwego ze wzgledu na siedzibe
spólki. Do deklaracji dolaczyc nalezy: bilans roczny, rachunek strat i zysków, wykaz
srodków trwalych, amortyzacji, wykaz zadluzenia spólki oraz informacje dotyczace
samej spólki (rozklad kapitalu, filie, oddzialy). Podatek placi sie w czterech ratach
(20 lutego, 20 maja, 20 sierpnia, 20 listopada). Podstawa opodatkowania jest dochód
osiagniety w poprzednim roku obrachunkowym. Wysokosc podatku ryczaltowego
(zaliczki na poczet podatku) w skali rocznej zalezy od wysokosci obrotów firmy i jest
naliczana zgodnie z ponizsza skala (dane za 2001 rok):
obroty ponizej 76.000 euro
obroty od 76.000 euro do 150.000 euro
obroty od 150.000 euro do 300.000 euro
obroty od 300.000 euro do 750.000 euro
obroty od 750.000 euro do 1.500.000 euro
obroty od 1,5 mln euro do 7,5 mln euro
obroty od 7,5 mln euro do 15 mln euro
obroty od 15 mln euro do 75 mln euro
obroty ponad 75 mln euro
0 euro
750 euro
1.125 euro
1.575 euro
2.175 euro
3.750 euro
15.000 euro
18.750 euro
30.000 euro
Podatek zawodowy (taxe professionnelle)
Podatek ten, wprowadzony w 1999r obciaza osoby fizyczne, spólki lub jednostki
gospodarcze (przedstawicielstwa oraz oddzialy) prowadzace dzialalnosc
gospodarcza bez zatrudnienia pracowników. Warunkiem jest, by ta dzialalnosc byla
prowadzona:
•
•
•
stale, a nie wyjatkowo (okresowo) czy sporadycznie,
zawodowo, w celu uzyskania przychodu,
na terenie Francji.
Podatku tego nie placa pracownicy najemni. Istnieja równiez pewne ulgi wobec
niektórych zawodów wykonywanych na zasadzie samo-zatrudnienia (np. rolnicy,
rybacy, taksówkarze, rzemieslnicy, artysci, profesorowie, korespondenci prasy
lokalnej itp.). Podatku nie placa równiez nowopowstale firmy w przeciagu dwóch lat
liczac od daty ich powstania.
Podstawa naliczania tego podatku jest suma dochodów z najmu nieruchomosci i
wartosci wynagrodzen brutto wyplacanych pracownikom. Minimalna wartosc podatku
oszacowano na poziomie stopy podatkowej tzw. podatków "mieszkaniowych" (taxe
d’habitation) okreslanych co roku przez gminy. Podmioty, których obroty roczne nie
przekraczaja 76 tysiecy euro, placa minimalna stawke 1,5 % od naliczonej w
poprzednim roku podstawy opodatkowania. Deklaracje podatkowa sklada sie na
formularzu „1003” w terminie do 1 maja.
Podatki obciazajace pracodawce
a).
podatek od doksztalcania (taxe d’apprentissage)
Pracodawcy - osoby fizyczne i prawne prowadzace dzialalnosc przemyslowa,
handlowa, rzemieslnicza, rolnicza lub spóldzielcza, prowadzacy doksztalcanie
mlodych pracowników, zobowiazani sa do zaplaty tego podatku w wysokosci 0,50%
rocznej sumy wynagrodzen brutto.
34
Pracodawca powinien zlozyc w urzedzie skarbowym deklaracje ”2482” w terminie do
30 kwietnia. W zamian za oplate tego podatku pracodawca moze korzystac z
preferencyjnych umów o prace czy staz, przy których mozna proponowac niektórym
pracowniom nizsze place, a przy tym oplacac nizsze skladki ubezpieczeniowe.
b).
podatek od podnoszenia kwalifikacji zawodowych (participation
des employeurs au développement de la formation professionnelle
continue)
Podatek ten zobowiazuje pracodawców (z wyjatkiem Panstwa jako pracodawcy,
jednostek terytorialnych) do wnoszenia oplaty przeznaczanej na ksztalcenie
zawodowe pracowników, w wysokosci:
•
0,15% sumy wynagrodzen w przedsiebiorstwach zatrudniajacych mniej niz 10
osób,
• 1,50% od sumy wynagrodzen w przedsiebiorstwach zatrudniajacych powyzej
10 osób.
Pracodawca wypelnia deklaracje"2486" (dla firm ponizej 10 pracowników) lub "2483"
dla firm powyzej 10 pracowników i sklada ja do urzedu skarbowego w terminie do 30
kwietnia.
c).
podatek od inwestycji (participation des employeurs à l’effort de
construction)
Jest to podatek obciazajacy pracodawców (z wyjatkiem Panstwa jako pracodawcy,
jednostek terytorialnych, rolników) zatrudniajacych powyzej 10 pracowników, wplata
0,45% sumy wynagrodzen roku poprzedniego. Podatek jest przeznaczany na
inwestycje mieszkaniowe dla pracowników, z czego 8/9 sumy podatku jest
przeznaczone na dofinansowywanie tych inwestycji w postaci pozyczek dla
pracowników, wplat tytulem pozyczek lub subwencji, doplat do budowy lub remontu
mieszkan, których wlascicielem jest pracodawca, a które sa przeznaczone do
zasiedlenia przez pracowników. Pozostala 1/9 wysokosci podatku jest przeznaczona
na finansowanie budowy lub adaptacji mieszkan dla pracowników imigracyjnych.
Deklaracje podatkowa na formularzu "2080" nalezy skladac do 30 kwietnia.
Podatki posrednie
a).
VAT (TVA)
Deklaracja VAT zawiera róznice pomiedzy VAT odzyskanym ze sprzedazy towarów
lub swiadczenia uslug (TVA collectée) a VAT od zakupionych towarów czy uslug.
Stawki podatku VAT na rok 2002 sa nastepujace:
•
•
19,60% - stawka podstawowa (od 1.04.2000r),
5,50% - stawka zredukowana na niektóre produkty zywnosciowe (oprócz
alkoholi) - m.in. produkty rolno-pochodne, produkty potrzebne dla rolnictwa,
niektóre „produkty” kulturalne, materialy budowlane,
• 2,1% - stawka specjalna (niektóre lekarstwa, niektóre publikacje prasowe,
ksiazki, prasa, niektóre „produkty” zwiazane z dzialalnoscia teatralna,
lekarstwa).
Podatek VAT, w zaleznosci od m.in. przyjetego systemu rachunkowego wybranego
przez spólke i wysokosci naleznego podatku, oplaca sie miesiecznie lub kwartalnie.
Generalnie - deklaracje VAT nalezy skladac co miesiac, natomiast, gdy roczny VAT
nie przekracza 1.830 euro, co trzy miesiace. Deklaracja dotyczy sprzedazy wszelkich
35
towarów i swiadczenia uslug w ciagu ostatniego miesiaca (lub trzech miesiecy).
Podatek jest platny przekazem bankowym w momencie skladania deklaracji. W
spólkach, których obroty wynosza powyzej 15 mln euro, podatek oplaca sie za
posrednictwem przekazu elektronicznego.
Zwrot podatku VAT (róznica pomiedzy VAT’em naleznym a VAT’em uiszczonym przy
zakupie towarów czy uslug) mozna uzyskac przesylajac formularz" 3519" wraz z
kopia faktur do urzedu skarbowego. Przyslugujaca kwota zwrotu podatku moze byc
zaliczona na poczet naleznych podatków platnych w nastepnych miesiacach
miesiacu.
Informacje o stawkach podatku VAT na poszczególne grupy produktów i uslug
mozna uzyskac na stronie internetowej francuskiego Ministerstwa Finansów:
http://www.minefi.gouv.fr .
b).
Podatek od wyn agrodzen (taxe sur les salaires)
Podatek od wynagrodzen dotyczy tylko tych pracodawców, którzy nie placa podatku
VAT. Oprócz tego, nie obciaza on:
•
•
•
Panstwa w jego wydatkach budzetowych,
jednostek terytorialnych (regiony, departamenty, gminy),
przedsiebiorstw rolniczych.
Podstawe naliczania podatku stanowi suma wynagrodzen wyplaconych w ciagu roku
ubieglego ogólowi personelu. Stawki podatku od wynagrodzen zaleza od wysokosci
indywidualnego wynagrodzenia. I tak na rok 2002 ustalono we Francji metropolitarnej
nastepujace progi podatkowe:
Zarobki pracownika (w euro)
Stawka podatku
Od 0 do 6.563
4,25%
Od 6.563 do 13.114
8,50%
Ponad 13.114
13,60%
Przelicznik: 1 euro = 6,55957 FRF
Podatek nalezy oplacic w ciagu 15 pierwszych dni miesiaca (nastepujacego po
miesiacu, w którym dokonano wyplaty wynagrodzenia) w urzedzie skarbowym,
wlasciwym wedlug miejsca zamieszkania lub siedziby podatnika.
Natomiast, gdy podatek miesieczny nie przekracza 1000 franków (okolo 152 euro)
mozna go oplacic w ciagu 15 pierwszych dni kwartalu (nastepujacego po kwartale, w
którym dokonano wyplat wynagrodzen).
c).
Podatek od nieruchomosci
Podatek od nieruchomosci obciaza tylko osoby prawne posiadajace nieruchomosci
na terenie Francji. Stawka podatku wynosi 3% od wartosci nieruchomosci. Podatek
jest platny jednorazowo w momencie skladania deklaracji w urzedzie skarbowym,
wlasciwym wedlug miejsca polozenia nieruchomosci.
Niektóre konwencje miedzynarodowe podpisane przez Francje przewiduja ulgi w
oplacie tego podatku, pod warunkiem, ze spólka zlozy deklaracje na formularzu
"2746" do 15 maja roku podatkowego.
36
Rodzaje systemów podatkowych
We Francji istnieja 3 systemy podatkowe. O wyborze wlasciwego systemu decyduje
roczny obrót spólki.
a).
System zwykly
Dotyczy spólek z rocznym obrotem przekraczajacym 763.000 euro (przy sprzedazy
towarów) lub 230.000 euro (przy swiadczeniu uslug). Spólka zobowiazana jest do
skladania deklaracji VAT co miesiac, regularnego prowadzenia rachunków i
sporzadzenia rocznego bilansu, jak tez rachunku zysków i strat oraz zlozenia go w
ciagu 6 miesiecy od zakonczenia roku obrachunkowego w sekretariacie sadu
gospodarczego (Greffe du Tribunal du Commerce) w miejscu rejestracji spólki. Sady
gospodarcze prowadzace rejestry spólek znajduja sie w kazdym departamencie.
b).
System uproszczony
Stosuje sie w odniesieniu do spólek, których roczny obrót miesci sie w granicach od
76.300 euro do 763.000 euro (przy sprzedazy towarów) i miedzy 27.000 euro a
230.000 euro (przy swiadczeniu uslug).
Deklaracje VAT sklada sie kwartalnie, obowiazuja mniej skomplikowane procedury
dotyczace rachunkowosci i skladania rocznego bilansu uproszczonego jak tez
rachunku zysków i strat.
c).
System mikro - spólek
Jako system wyjatkowy, nie naklada na spólki obowiazku skladania deklaracji czy
placenia VAT’u. Dotyczy on przede wszystkim jednoosobowych przedsiebiorstw lub
kupców, których obroty roczne nie przekraczaja 76.300 euro (przy sprzedazy
towarów) i 27.000 euro (przy swiadczeniu uslug).
Rachunkowosc jest uproszczona lecz nalezy zachowac faktury i ksiegi na wypadek
kontroli, gdyz jak wspomniano, we Francji obowiazuje 10 letni okres przechowywania
rachunków i dokumentów handlowych. Oplacajac podatek do nalezy wypelnic
deklaracje "2042" (obowiazujaca dla osób fizycznych) i dolaczyc aneks dotyczacy
dzialalnosci gospodarczej platnika - przedsiebiorcy. Podatek jest platny kwartalnie.
Przedstawiciel podatkowy (représentant fiscal)
Przedstawicielem podatkowym moze byc spólka, biuro rachunkowe, bank francuski z
upowaznieniem do wystepowania, w imieniu danego przedsiebiorstwa, wobec wladz
podatkowych. Siedziba przedstawiciela powinna znajdowac sie na terytorium Francji,
przedstawiciel powinien byc takze platnikiem VAT we Francji. Przedstawiciel musi
jednak zostac zatwierdzony przez urzad skarbowy wlasciwy dla miejsca dzialalnosci
spólki zagranicznej lub miejsca siedziby przedstawiciela.
Osoby fizyczne nie podlegajace opodatkowaniu we Francji i osoby prawne, których
siedziba znajduje sie poza terytorium Francji sa zobowiazane do ustanowienia
przedstawiciela podatkowego (o ile konwencje miedzynarodowe nie stanowia
inaczej), jezeli w ramach realizowanej przez nie dzialalnosci we Francji podlegaja
obowiazkowi oplaty podatku VAT lub zamierzaja ubiegac sie o jego zwrot. Ww.
osoby musza posiadac przedstawiciela podatkowego takze w przypadku sprzedazy:
•
•
nieruchomosci (domu, mieszkania, dzialki) na terenie Francji,
udzialów spólki cywilnej,
37
•
udzialów spólki z ograniczona odpowiedzialnoscia lub spólki akcyjnej, gdy
aktywa spólki stanowia w wiekszosci nieruchomosci.
Przedstawiciela podatkowego musza wiec posiadac spólki zagraniczne, podlegajace
opodatkowaniu podatkiem VAT, które zajmuja sie we Francji:
•
•
generalnie sprzedaza lub kupnem, w tym
sprzedaza internetowa lub
katalogowa,
swiadczeniem uslug m.in. takich jak np. montowanie i demontaz urzadzen lub
skomplikowanych maszyn, wykonywanie prac budowlanych oraz robót
publicznych.
Spólki zagraniczne (w tym polskie) nie majace stalego przedstawicielstwa we Francji
moga wyznaczyc przedstawiciela podatkowego w przypadkach gdy :
•
spólka zamierza kupowac towary we Francji i sprzedawac je we Francji lub za
granica,
• spólka zamierza realizowac dostawy we Francji towarów produkowanych za
granica.
Wyznaczenie przedstawiciela podatkowego umozliwia polskim przedsiebiorcom
uzyskanie (posrednio) numeru identyfikacyjnego dla platników VAT we Francji, co z
kolei pozwala na wystawianie faktur z VAT’em i unikanie skladania skomplikowanych
deklaracji celnych. Przedstawiciel podatkowy moze w imieniu spólki skladac
deklaracje VAT i dokonywac oplat podatku jak i uzyskiwac jego zwrot. Poza tym
sprawdza dokumenty, zarzadza rachunkami bankowymi i reprezentuje
przedsiebiorstwo w wypadku kontroli. Jest on odpowiedzialny za wszystkie operacje
przeprowadzone na rzecz firmy – zleceniodawcy na terenie Francji podczas trwania
jego mandatu.
W przypadku, gdy przedstawiciel podatkowy nie zostal wyznaczony przez firme w
ciagu 90 dni liczac od daty wezwania administracji podatkowej do dokonania tej
czynnosci, podatek zostaje naliczony z urzedu.
Dodatkowe informacje dotyczace systemu podatkowego we Francji mozna uzyskac
na stronie internetowej http://www.impots.gouv.fr lub w ukazujacym sie co roku
"Praktycznym przewodniku podatnika" (Guide pratique du contribuable). Koszt
przewodnika ok. 6-10 euro, a mozna go nabyc w ksiegarniach francuskich.
Zwrot podatku VAT firmom polskim nie zarejestrowanym jako platnicy
tego podatku we Francji.
Zgodnie z aktami wykonawczymi precyzujacymi zapisy art. 256-298 Code Général
des Impots14, zwrot podatku VAT podmiotom, które nie sa zarejestrowane jako
platnicy podatku VAT we Francji odbywa sie na podstawie specjalnej procedury
bedacej konsekwencja wprowadzenia do prawa francuskiego dyrektywy europejskiej
nr 86/560/EWG15. Nie ma w tym wypadku wiekszej róznicy w traktowaniu podmiotów
pochodzacych z krajów Unii Europejskiej i krajów trzecich. Zainteresowane podmioty
moga skladac wnioski o zwrot podatku w oparciu o posiadane (wystawione) faktury.
Odpowiednie formularze, wraz z oryginalami faktur nalezy zlozyc w Centre des
Impots des Non-Residents, Service de Remboursement de TVA (Urzad Podatkowy,
14
15
Code General des Impots – Generalny Kodeks Podatkowy
Dyrektywa nr 86/560/EWG z 17 listopada 1986 dotyczaca harmonizacji prawa Panstw Czlonkowskich
regulujacego zwrot podatku VAT podmiotom usytuowanym poza terytorium Unii Europejskiej (JO.L. 326
21.11.1986 p.40)
38
Sekcja Zwrotu Podatku VAT Nie-Rezydentom). Formularze te dostepne sa takze w
wersji elektronicznej na stronie sluzb publicznych (adres http://www.cerfa.gouv.fr) lub
francuskiego Ministerstwa Gospodarki, Finansów i Przemyslu pod adresem
internetowym: http://www.impots.gouv.fr/e_services/formulaire/formulaires_tva.htm.
W stosunku do przedsiebiorców polskich, jako usytuowanych poza terytorium Unii
Europejskiej, obowiazuje wypelnienie specjalnego formularza16. Adresy i telefony
wszystkich Urzedów Skarbowych w zaleznosci od departamentu i regionu, w którym
nalezy zlozyc formularz, dostepne sa takze w wersji elektronicznej pod adresem:
http://www.finances.gouv.fr/minefi/ministere/adresses/france.htm.
Warunki ubiegania sie polskiej firmy o zwrot podatku VAT sa nastepujace:
•
Ubiegajacy sie podmiot nie jest zlokalizowany na terenie Francji czyli nie ma w
tym kraju ani swojej siedziby ani tez filii swojego przedsiebiorstwa.
• Nie dostarcza zadnych produktów ani nie swiadczy zadnych uslug, które
bylyby przedmiotem opodatkowania we Francji.
• Na terytorium Francji nie nastepuje dostawa takich dóbr lub swiadczenie
takich uslug, których normalnym miejscem opodatkowania jest Francja.
• Podmiot jest platnikiem podatku VAT w kraju, w którym posiada swa siedzibe.
Nalezy przy tym zwrócic uwage, ze w stosunku do niektórych uslug faktycznie
wykonanych we Francji, przyjmuje sie tzw. „fikcje prawna” gdyz sa one traktowane w
taki sposób, jakby nie byly wykonane na terytorium Francji, ze wszystkimi tego
konsekwencjami, takze podatkowymi. W szczególnosci chodzi tutaj o wykonanie
uslug przewozu oraz innych uslug zwiazanych z przewozem, a takze wykonanie
takich uslug, dla których obowiazek podatkowy istnieje po stronie odbiorcy uslugi
(uprawnionego).
Zwrot podatku jest dokonywany tylko i wylacznie wtedy, gdy wysokosc zaplaconego
podatku VAT wynosi co najmniej 200 euro w okresie jednego kwartalu lub 25 euro w
okresie jednego roku. Zwrotu podatku mozna sie domagac do konca czerwca
danego roku za faktury wystawione w roku poprzednim.
Jak juz wspomniano, celem otrzymania zwrotu podatku nalezy przedstawic oryginaly
faktur. Istotnym jest dolaczenie takze dokumentów „uzasadniajacych wystapienie o
podatek w zaleznosci od miejsca siedziby ubiegajacego sie o zwrot podatku”. W
odniesieniu do przedsiebiorstw spoza Unii Europejskiej np. z Polski chodzi tu o
obowiazek ustanowienia przed francuskim Urzedem Skarbowym tzw. przedstawiciela
podatkowego reprezentujacego interesy np. polskiego przedsiebiorcy w sprawach
podatkowych. Wybór przedstawiciela jest dowolny, nie musi to byc zawodowy
doradca podatkowy, mozna zatem upowaznic do reprezentowania w sprawach
podatkowych np. swojego dostawce lub klienta.
Urzad moze zadac takze zabezpieczenia (kaucji) od kazdego podmiotu
domagajacego sie zwrotu podatku VAT okreslonego w zlozonych fakturach.
Podatek VAT nie moze byc jednak zwrócony w wypadkach, gdy odnosi sie on do
takich dóbr i uslug, które nie daja prawa do dokonania odliczenia podatku. Ma to
miejsce m.in. w odniesieniu do nastepujacych kosztów i wydatków:
•
16
koszty zakwaterowania,
Nazwa formularza: Demande de remboursement de TVA par un assujetti étranger - représentation fiscale
ponctuelle: déclaration nr 3559 bis
39
•
•
rachunki z restauracji, za przyjecia, spektakle,
pojazdy mechaniczne uzywane do przewozu osób, z wyjatkiem
przedsiebiorstw przewozowych oraz nauki jazdy,
• przewóz osób,
• dobra darowane tytulem nieodplatnym lub przeniesione na nowego wlasciciela
za odplatnoscia lecz ponizej ich wartosci,
• paliwo i produkty pochodne.
Wszystkie dokumenty ksiegowe (oraz zalaczniki) zwiazane z odzyskaniem podatku
VAT nalezy przechowywac przez 6 lat. Dokumenty te winien przechowywac
przedstawiciel podatkowy, powinny byc one oddzielone od (innej) ksiegowosci
prowadzonej przez ww. przedstawiciela. Wiecej informacji na temat zasad zwrotu
podatku VAT mozna znalezc pod nastepujacym adresem internetowym:
http://www.impots.gouv.fr/documentation/pratique/tva/tva-france/pch1.htm .
5.
Transport, spedycja, ubezpieczenia
Przy transporcie towarów transportem samochodowym przez terytorium Unii
Europejskiej (w tym i Francji) konieczne jest posiadanie zarówno dokumentów
upowazniajacych do przewozu towarów (tzw. dokumentów administracyjnych czyli
dotyczacych przewoznika) jak równiez dokumentów transportowych dotyczacych
srodka transportu (ciezarówki), kierowcy oraz przewozonego towaru. Brak
wymaganej dokumentacji naraza przewoznika na powazne kary pieniezne i
administracyjne. Dotyczy to takze kwestii legalnosci pracy zatrudnionego kierowcy
jak i jego czasu pracy. Dlatego tez przed realizacja uslugi transportowej nalezy
zaopatrzyc sie wszystkie niezbedne pozwolenia zadane od polskich przewozników.
Szczególowe informacje mozna uzyskac w Ministerstwie Infrastruktury w
Warszawie17 .
Dokumenty administracyjne
Polskie przedsiebiorstwo przewozace towary przez terytorium Francji lub
dostarczajace towary do odbiorcy francuskiego winno posiadac odpowiednie
pozwolenie (licencje) na wykonywanie swej uslugi. Kierowca przewozacy towar
powinien wiec posiadac jeden z nizej wymienionych dokumentów:
Potwierdzona kopia licencji wspólnotowej
W praktyce ten rodzaj licencji moga uzyskac przedsiebiorcy zarejestrowani w kraju
czlonkowskim Unii Europejskiej lub posiadajacy swoje przedsiebiorstwo
zarejestrowane w kraju nalezacym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego18.
Licencja pozwala na wykonywanie bez przeszkód wszelkich uslug transportowych na
terenie Francji, w tym tzw. kabotazu19 jak i tzw. transportu „po trójkacie”20. Licencja w
zasadzie nie jest obecnie osiagalna dla polskiego przedsiebiorcy.
17
18
19
20
Pozwolenia wydaje oraz informacji udziela Biuro Obslugi Transportu Miedzynarodowego Ministerstwa
Infrastruktury, 02-021 Warszawa, ul. Grójecka 17, tel. (0.prefix.22).572.97.17 lub (0.prefix.22).572.97.17,
fax (0.prefix.22).822.45.30, internet: http://www.botm.gov.pl
EEE- Espace Economique Européenne – Europejski Obszar Gospodarczy, obejmuje oprócz krajów Unii
Europejskiej m.in. Norwegie i Szwajcarie
Np. przewozu towarów (przez polska firme transportowa) pomiedzy dwoma punktami lezacymi na
terytorium Francji)
Np. przywóz towaru z Polski do kraju A, przewóz towaru z kraju A do B i powrót z towarem z kraju B do
Polski
40
Pozwolenie wydane w ramach wielostronnego kontyngentu CEMT 21
Pozwolenie na czas okreslony, wydawane zazwyczaj na okres jednego roku
kalendarzowego, pozwala przedsiebiorstwom majacym siedzibe w krajach
czlonkowskich CEMT (w tym Polski i Francji) na wykonywanie miedzynarodowych
uslug transportowych w tym transportu „po trójkacie” ale bez kabotazu. Przed
kazdym wyjazdem nalezy wypelnic stosowne dokumenty zwiazane z pozwoleniem.
Zwykle do pozwolen CEMT nalezy dolaczac odpowiednie certyfikaty serii EURO
potwierdzajace ze dany samochód transportowy spelnia normy europejskie odnosnie
emitowanych zanieczyszczen.
Pozwolenia w ramach umów dwustronnych
Pozwolenia te sa przekazywane corocznie przez wladze francuskie m.in. stronie
polskiej w ramach zawartych wzajemnych porozumien bilateralnych. Pozwolenia te,
zgodnie z zapisami poszczególnych umów, umozliwiaja kierowcom umawiajacych sie
stron na:
•
•
•
•
Podróze pomiedzy umawiajacymi sie krajami (np. Polska i Francja lub innym
krajem) wraz z tranzytem lub bez tranzytu przez Francje,
Wylacznie na tranzyt przez terytorium Francji,
Na transport „po trójkacie” wraz z obowiazkiem powrotu tranzytowego przez kraj,
z którego pochodzi pojazd,
Na transport „po trójkacie” bez obowiazku powrotu tranzytowego przez kraj, z
którego pochodzi pojazd.
Zazwyczaj wraz z pozwoleniem nalezy posiadac wypelnione przed wyjazdem
dokumenty towarzyszace danemu pozwoleniu (np. dziennik podrózy) oraz certyfikaty
EURO potwierdzajace ze dany samochód transportowy spelnia normy europejskie
odnosnie emitowanych zanieczyszczen.
Pozwolenia na transport przyznawane przez niektóre kraje
Sa to dokumenty wydawane przez kraje trzecie (Szwajcarie, Monaco) a uznawane
przez Francje jako pozwolenia na transport po jej terytorium. Ponadto Francja uznaje
pozwolenia wydane dla firm zarejestrowanych na Faroe Islands (licencje wydawane
przez Danie), wyspach anglo-normandzkich (licencje wydawane przez Wielka
Brytanie).
Pozwolenia rzadu francuskiego
Sa to pozwolenia wydawane w drodze wyjatku przez Regionalna Dyrekcje ds
Sprzetu regionu Ile de France22. Pozwolenia te pozwalaja na przewozy bilateralne
(przejazdy miedzy Francja a krajem zarejestrowania firmy) jak i na tranzyt przez
Francje. Pozwolenia moga otrzymac przedsiebiorstwa przewozowe nie posiadajace
swej siedziby we Francji a jednoczesnie nie mogace sie ubiegac o zadne z wczesniej
wymienionych pozwolen.
21
22
CEMT – Conference européenne des ministres des transports – Europejska Konferencja Ministrów
Transportu przy OECD (2, rue Andre-Pascal, 75775 Paris Cedex 16, Francja, internet: www.oecd.org/cem)
corocznie rozdzielajaca na kraje czlonkowskie pozwolenia na transport miedzynarodowy. Skrót angielski ECMT
Direction Regionale de l’Equipement d’Ile de France, division des infrastructures et des transports.
(Regionalna Dyrekcje ds. Sprzetu regionu Ile de France, Dzial infrastruktury i transportu), 21/23, rue
Miollis, 75732 Paris Cedex
41
Kary
Brak dokumentów administracyjnych lub nielegalne wykonywanie uslug
transportowych na terenie Francji grozi kara pozbawienia wolnosci do jednego roku i
grzywna w wysokosci do 100.000 FRF (15.245 euro). Jednoczesnie kierowca, w
zaleznosci od wagi wykroczenia, jest karany mandatem w wysokosci ok. 2287 euro.
Dokumenty transportowe
List przewozowy (lettre de voiture)
Dokument ten wystawiany jest w oparciu o postanowienia Konwencji genewskiej23.
Nie istnieja konkretne wymogi dotyczace formy dokumentu ani tez obowiazkowej
ilosci egzemplarzy. List ten powinien byc wystawiony (wypelniony) przed
rozpoczeciem podrózy. Jesli samochód wyposazony jest w odpowiednie urzadzenia
informatyczne, na zadanie odpowiednich sluzb (kontroli celnej, policji itp.) list
przewozowy moze byc wydrukowany przez kierowce. List przewozowy nie jest
wymagany przy wykonywaniu przewozu towarów na swój wlasny uzytek.
Dokument trasy (lettre de suivi)
Dokument ten nie posiada szczególnej formy wymaganej przez wladze francuskie,
jednak powinien on zawierac zestaw informacji (i podpisów) dotyczacych nadawcy i
odbiorcy takich jak:
•
•
•
•
•
•
Date i godzine przyjazdu samochodu do nadawcy (pod zaladunek),
Date i godzine wyjazdu samochodu od nadawcy (z ladunkiem),
Wymagana przez nadawce date i godzine przyjazdu samochodu z ladunkiem
do odbiorcy,
Nazwe (i pieczatke) Nadawcy, jego podpis oraz nazwisko kierowcy i jego
podpis,
Date i godzine przyjazdu samochodu do odbiorcy (z ladunkiem),
Date i godzine wyjazdu samochodu od odbiorcy (rozladowanego).
Proponowany wzór ww. dokumentu (w jezyku angielskim i francuskim), zawierajacy
powyzsze informacje przygotowala AFTRI24. Obowiazek wystawiania (posiadania)
takiego dokumentu odnosi sie do kazdego przedsiebiorcy, niezaleznie od miejsca
jego siedziby przewozacego towary z Francji lub do Francji (w tranzycie nie jest
konieczny). Brak dokumentu nie jest karane mandatem. Natomiast gdy kierowca:
•
•
•
przekroczy dzienny czas pracy o 20%
przekroczy predkosc dozwolona na danej drodze o 20%
skróci czas odpoczynku do mniej niz 6 godzin
- samochód zostaje zatrzymany (unieruchomiony) a kierowca karany jest mandatem
odpowiednim dla popelnionego wykroczenia.
Zgodnie z posiadanymi informacjami z Ministerstwa Infrastruktury RP, w roku 2001
strona francuska w zasadzie nie wymaga takiego dokumentu od polskich kierowców
przewozacych towary na terytorium Francji.
23
24
Konwencja Genewska z 19 maja 1956r dotyczaca miedzynarodowego transportu drogowego towarów.
Wyjatki (art. 1 konwencji) - bez listu przewozowego odbywa sie transport poczty, zwlok i przeprowadzki.
AFTRI – Association française du transport routier international – Francuskie Stowarzyszenie
Miedzynarodowego Transportu Drogowego, adres: 48, rue de la Bienfaisance, 75008 Paris,
tel. (0033.1).53.53.02.40, fax (0033.1).53.76.13.03, internet: http://www.aftri.com
42
Dokument najmu
Zgodnie z francuskimi przepisami, sluzby kontrolujace ruch (transport) drogowy
uznaja za pojazd wynajety taki pojazd, którego wlascicielem jest inna osoba (lub
przedsiebiorstwo) niz osoba (przedsiebiorstwo) zajmujace sie transportem lub
wykonujace przewóz na swoje wlasne potrzeby. Kierowca wynajetego pojazdu
przewozacego towary na terenie Francji powinien posiadac ze soba dokument
wynajmu pojazdu (np. kopie umowy lub wyciag z umowy sporzadzony przez
przedsiebiorstwo wynajmujace pojazd). Dokument ten powinien zawierac m.in.:
•
•
•
•
Nazwe (nazwisko) najemcy oraz nazwe (nazwisko) wynajmujacego,
Date zawarcia umowy i okreslenie czasu jej obowiazywania,
Dane identyfikacyjne pojazdu,
Informacje o sposobie najmu pojazdu (wraz z kierowca lub bez kierowcy).
W odniesieniu do pojazdów z polska rejestracja i jadacych nimi polskich kierowców
wladze francuskie dotychczas raczej nie byly zainteresowane ww. kwestiami
wlasnosci czy najmu i nie wymagaly dokumentów najmu.
Dokument „zatrudnienia”
Kierowca kazdego pojazdu drogowego przewozacego towary na terenie Francji
winien posiadac dokument okreslajacy jego zwiazki z zatrudniajacym go pracodawca
(firma transportowa) a sporzadzony przez pracodawce. Regulacja ta obowiazuje
kazde przedsiebiorstwo transportowe oraz firmy wynajmujace pojazdy z kierowca,
niezaleznie od siedziby firmy i niezaleznie od rodzaju przewozów, a takze firmy
wykonujace przewozy na swoje wlasne potrzeby. Moze to byc kopia umowy o prace,
zaswiadczenie o zarobkach lub inny dokument potwierdzajacy legalnosc zatrudnienia
(wykonywanej pracy). Dokument powinien okreslac: kraj, siedzibe i nazwe
pracodawcy. Jesli kierowca zostal wynajety czy oddelegowany, dokument ten
powinien takze zawierac dane odnosnie kraju, siedziby oraz nazwy firmy, na rzecz
której kierowca ten aktualnie pracuje. Dokument moze byc sporzadzony w jezyku
francuskim lub w jezyku innego kraju Unii Europejskiej.
Jezeli kierowca nie posiada wymaganego dokumentu „zatrudnienia” i nie udowodni,
ze sam wystepuje w roli pracodawcy, wtedy uznawany jest za przedsiebiorce
przewozowego. W takim przypadku powinien posiadac w pojezdzie niezbedne
dokumenty wymagane od przewozników.
Dotychczas francuskie organy kontrolujace ruch drogowy skupialy sie na
kontrolowaniu ww. dokumentów u kierowców pojazdów z rejestracjami krajów Unii
Europejskiej, nie wymagajac ich od kierowców pojazdów z polska rejestracja.
Kary
Kary w odniesieniu do braku dokumentów transportowych sa nizsze i mniej dotkliwe
niz dokumentów administracyjnych. Jednak brak listu przewozowego, dokumentu
najmu, dokumentu zatrudnienia lub posiadanie niekompletnych (niewypelnionych)
dokumentów transportowych, w zaleznosci od stopnie przewinienia, jest karane
mandatem w wysokosci ok. 762 euro.
Czesc z ww. wymagan zapisanych w prawodawstwie francuskim w praktyce nie byla
dotad stosowana w odniesieniu do polskich kierowców. Nalezy jednak pamietac, ze
transport drogowy jest poddany coraz silniejszej konkurencji, a francuskie
przedsiebiorstwa transportowe nie oferuja najatrakcyjniejszych warunków
wspólpracy, co z kolei pogarsza ich sytuacje ekonomiczna. Powoduje to, ze co
43
pewien czas francuscy transportowcy wspierajac czynnie swe zadania (strajki,
blokady dróg lub przejsc granicznych) domagaja sie od swojego rzadu ochrony przed
– ich zdaniem – nieuczciwa konkurencja ze strony „tanszych” firm
wschodnioeuropejskich, w tym polskich przewozników lub tez firm zatrudniajacych
(czasami nielegalnie) kierowców z krajów Europy srodkowo - wschodniej. Zazwyczaj
moze to powodowac okresowe zaostrzenie rygorów przewozu ladunków m.in. wobec
kierowców polskich. Nalezy sie wiec liczyc z sytuacja, ze nagle moze sie okazac, iz
przewidywane prawem, dotychczas nie wymagane od Polaków dokumenty stana sie
niezbedne, a ich brak bedzie pietnowany i rygorystycznie karany.
Mozliwosci dokonania dostawy, ladunku zbiorowego towarów eksportowych
pomiedzy Polska a Francja sa ograniczone. Przewóz towarów eksportowych odbywa
sie najczesciej przy wykorzystaniu transportu ladowego, w pelnych ciezarówkach (co
obniza koszty przewozu) lub w malych ciezarówkach o róznej pojemnosci. Wybór
formy wynika z koniecznosci dostosowania sie do wymogów dostawy, jak i
uwarunkowany jest jej elastycznoscia. Dlatego przy pierwszych wysylkach warto
korzystac z uslug doswiadczonych spedytorów zarówno polskich jak i zagranicznych
takich jak np. TRISPED-VERLEST, SCHENKER, PEKAES MULTISPEDYTOR,
C.HARTWIG S.A. którzy powinni profesjonalnie przygotowac przesylke. Kazdy z nich
dysponuje swoim formularzem tzw. „zlecenia spedycyjnego”, (czyli lettre de suivi),
które trzeba bardzo dokladnie wypelnic, nie omijajac zadnego punktu. Bezwzglednie
zas nalezy wypelnic punkt zwiazany ze wskazaniem odbiorcy we Francji.
Przy kolejnych dostawach mozna sobie pozwolic na „samodzielne” przygotowanie
przesylki i indywidualny transport. Cena transportu jest uzalezniona przede
wszystkim od wybranych regul obowiazujacych w przewozie miedzynarodowym –
tzw. INCOTERMS, okreslajacych w warunki i zobowiazania jakie obciazaja strony
transakcji miedzynarodowych. Istotna zaleta stosowania regul INCOTERMS jest to,
ze okreslaja one jednoznacznie podstawowe obowiazki stron, takie jak:
•
Koniecznosc zawarcia umowy, która okresla przedmiot transakcji, jego cene i
sposób dostarczenia do miejsca przeznaczenia, a takze sposób i czas zaplaty
za towary,
• przygotowanie dostawy od strony formalnej, czyli zorganizowanie
odpowiedniej dokumentacji potrzebnej do przewozu towaru przez granice,
• przygotowanie towaru do transportu (odpowiednie opakowanie produktów,
zaladowanie, itp.),
• okreslenie kto odpowiada za zalatwienie procedur celnych,
• wykupienie ubezpieczenia na przewozony towar.
Wykorzystanie tych regul w handlu miedzynarodowym prowadzi do wyeliminowania
nieporozumien zwiazanych z przeplywem towarów i odpowiedzialnoscia za stan
towaru podczas poszczególnych etapów jego transportu.
Transport produktów do Francji odbywajacy sie droga ladowa najczesciej realizuje
sie w oparciu o dwie podstawowe reguly handlu miedzynarodowego: EXW 25 oraz.
DDU26.
25
EXW - Eksporter dostarcza towar do swojego zakladu. Koszty transportu, odpraw celnych i
26
ubezpieczenia ponosi importer.
DDU - Formula: „z dostawa do kraju importera, bez odprawy celnej”, w przypadku której koszty
wyladunku sa oplacane przez eksportera natomiast odprawa importowo- celna - przez importera.
44
W przypadku umów opartych na warunkach DDU, koszty zwiazane ze spedycja,
calkowita kontrola nad transportem oraz ubezpieczenie (az do kraju, w którym
siedzibe ma nabywca) nalezy do eksportera. Wtedy ceny transportu sa zazwyczaj
ustalane w Polsce, a przewoznikiem bywa polska firma transportowa. Natomiast w
razie sprzedazy w oparciu o regule EXW, na nabywcy francuskim spoczywa
obowiazek zorganizowania sobie transportu zakupionych w Polsce towarów jak i
oplacenie ubezpieczenia towaru i wtedy wynajmuje czesto francuskiego
(zachodnioeuropejskiego) przewoznika.
Czesto zdarza sie, ze polskie przedsiebiorstwa bez sprawdzenia wiarygodnosci
francuskiego partnera wysylaja towary do Francji, po czym okazuje sie, ze
kontrahent nie wywiazuje sie z platnosci. Odzyskanie naleznosci wymaga
postepowania sadowego, co jest zwiazane z kosztami (w tym zatrudnieniem
francuskich adwokatów) i dosc dluga, czasochlonna procedura. Dlatego przed
podjeciem decyzji o pierwszej wysylce warto skontaktowac sie z KUKE27 i
ubezpieczyc nie tylko towar ale takze zawrzec umowe ubezpieczeniowa od ryzyka
transakcji. Celowym jest takze zasiegniecie (przed wysylka) informacji o sytuacji
ekonomicznej partnera, bezposrednio (rejestry sadowe) lub posrednio (odplatnie –
wywiadownie)28.
Aby uniknac opóznienia procedury odpraw i blokady samochodu we francuskim
Urzedzie Celnym, wskazanym jest wczesniejsze wyslanie faxem wszystkich
dokumentów (faktury, listy zaladunku itp.) do odbiorcy francuskiego. Dzieki temu, gdy
samochód z dostawa przyjezdza na granice, wszystkie dokumenty powinny byc
przygotowane – a to ulatwia i usprawnia odprawe celna.
III.
Warunki prowadzenia dzialalnosci gospodarczej we Francji
1.
Reglamentacja dzialalnosci gospodarczej
Francuskie przepisy okreslaja trzy rodzaje dzialalnosci zawodowej: handlowa,
rzemieslnicza oraz wolne zawody. Rozróznienie to jest istotne z uwagi na
formalnosci zwiazane z podjeciem danej dzialalnosci, rezim podatkowy, ochrone
socjalna szefa przedsiebiorstwa. Ze wzgledu na forme prawna oraz przedmiot
dzialania (dzialalnosc przemyslowa, swiadczenie uslug, wymiana towarów,
posrednictwo itp.) istnieja rózne rodzaje dzialalnosci gospodarczej. Prowadzenie
dzialalnosci handlowej czy przemyslowej uzaleznione jest od spelnienia szeregu
kryteriów:
•
•
•
•
•
kryterium wieku (pelnoletnosc),
kryterium moralne,
brak statusu wykluczajacego podjecie takiej dzialalnosci (funkcjonariusze i
urzednicy panstwowi),
posiadanie lokalu handlowego (w okreslonych sytuacjach istnieje na poczatek
mozliwosc prowadzenia dzialalnosci handlowej w mieszkaniu prywatnym),
spelnienie wymogów formalnych wynikajacych z prawa handlowego lub
cywilnego przy tworzeniu przedsiebiorstw, spólek itp.
Pomimo generalnie obowiazujacej zasady swobody podejmowania dzialalnosci
gospodarczej (pod warunkiem wniesienia stosowanych oplat, zarejestrowana
27
28
KUKE – Korporacja Ubezpieczen Kredytowych, ul. Widok 5/7/9 00–023
tel. (0.prefix.22).827.35.85, fax: (0.prefix.22).827.35.87, internet :http://www.kuke.com.pl
Wiecej informacji – w czesci dotyczacej dochodzenie wierzytelnosci
Warszawa,
45
dzialalnosci, podporzadkowania sie przepisom porzadkowym i zasadom wolnej
konkurencji), w praktyce istnieje szereg ograniczen. Nie istnieje zas jednolity zbiór
przepisów, który ujmowalby wszystkie rodzaje dzialalnosci reglamentowanej lub
podlegajacej kontroli. Dotarcie do rozproszonych informacji i odpowiednich regulacji
wymaga duzego nakladu pracy i konsultacji z wieloma francuskimi ministerstwami,
Sadem Gospodarczym, róznego rodzaju osrodkami informacji gospodarczej, firmami
doradczymi oraz izbami przemyslowo-handlowymi, które zatrudniaja specjalistów z
róznych dziedzin oraz dysponuja dokumentacja specjalistyczna. Wazna role spelnia
takze paryska Izba Przemyslowo - Handlowa29. I tak miedzy innymi:
•
•
•
•
•
•
odrebne uregulowania dotycza inwestycji w sektorze handlu (detalicznego);
tworzenie nowych supermarketów i magazynów, których powierzchnia przekracza
ustalone wielkosci, uzaleznione jest od uzyskania zgody wladz;
w wielu dziedzinach wymagane jest uprzednie uzyskanie zgody, przy czym
wymóg ten czesto dotyczy nie produkcji, lecz wprowadzenia towaru na rynek (np.
produkty farmaceutyczne, wyposazenie szpitali itp.); decyzje w tych sprawach
podejmuja wlasciwe ministerstwa lub ich agendy, a coraz czesciej stosowane sa
kryteria lub dyrektywy europejskie,
w ramach obowiazujacego europejskiego systemu oceny zgodnosci, okreslone
produkty unijne oraz produkty importowane (w tym polskie) objete tzw.
dyrektywami nowego podejscia, winny spelniac wymagania zapewniajace
odpowiedni stopien bezpieczenstwa przy ich uzytkowaniu i byc oznakowane
znakiem zgodnosci „CE”,
istnieja dziedziny objete monopolem i kontrola panstwa, w których podjecie
dzialalnosci gospodarczej wymaga uprzedniego uzyskania zgody lub koncesji, np.
w sektorach uzytecznosci publicznej (energetyka, lacznosc, transport); przy
imporcie i sprzedazy broni i materialów wybuchowych (równiez przeznaczenia
cywilnego); sprzedazy napojów alkoholowych oraz wyrobów tytoniowych,
inwestycje w dziedzinie dzialalnosci przemyslowej musza spelniac okreslone
kryteria (np. lokalizacja zakladów chemicznych, produkcyjnych, kopaln itp.)
dotyczace glównie bezpieczenstwa ludnosci i ochrony srodowiska; zgode na
lokalizacje wydaja wladze lokalne, zas odpowiednie sluzby administracji
centralnej i terenowej systematycznie sprawdzaja czy ustalone kryteria sa
przestrzegane,
w przypadku wolnych zawodów (adwokaci, lekarze, notariusze, ksiegowi, itp.)
wymagane jest posiadanie dokumentów i dyplomów uznawanych przez kraje UE
(w tym Francje), a podjecie i prowadzenie dzialalnosci uzaleznione jest od
spelnienia szeregu kryteriów takich jak ukonczenie stosownych szkól (uczelni),
posiadania odpowiedniej praktyki zawodowej, zdanie odpowiedniego egzaminu
itp.
Przedstawione uregulowania dotycza na ogól wszystkich podmiotów (francuskich i
zagranicznych), sa jednak wymogi specyficzne odnoszace sie do podmiotów
zagranicznych, np. karta handlowca zagranicznego.
2.
Polityka wspierania inwestycji
Wspieranie inwestycji we Francji odbywa sie na wszystkich etapach zycia
29
CCIP - Chambre de Commerce et d’Industrie de Paris (Paryska Izba Przemyslowo – Handlowa), adres: 2, rue
de Viarmes, 75001 Paris, tel. (00331).55.65.55.65 lub (0033.1).45.08.36.24 lub (0033.1).55.65.35.18,
fax (0033.1).45.08.36.66 lub (0033.1).55.65.35.80
46
przedsiebiorstwa i prowadzone jest zarówno przez instytucje krajowe jak i
regionalne. Duza liczba zródel finansowania nie oznacza jednak ulatwien w
otrzymywaniu pomocy, poniewaz jej przydzielenie jest uzaleznione od spelnienia
scisle okreslonych warunków. Przykladowo - firmy-córki nie moga otrzymac pomocy,
natomiast filie tylko pod warunkiem, ze nie sa kontrolowane przez znaczace grupy
kapitalowe. Niektóre rodzaje pomocy przeznaczone sa wylacznie dla przedsiebiorstw
francuskich, szczególnie w przypadku programów badawczych prowadzonych przez
mlodych naukowców
Pomoc w inwestowaniu przeznaczona jest zarówno dla duzych jak i malych oraz
srednich przedsiebiorstw. Przyznanie pomocy nastepuje po analizie dokumentów, a
pomoc ma charakter subwencji lub pozyczki (zwrotnej) o zerowym lub minimalnym
oprocentowaniu. Okresowo DRIRE30 regionu Ile de France publikuje przewodnik
opisujacy rózne formy pomocy dla przedsiebiorstw.
Wspieraniem tworzenia duzych projektów inwestycyjnych zajmuja sie miedzy innymi
wyspecjalizowane instytucje takie jak powstala jesienia 2001r Agencja AFII 31 Ten
publiczny organizm o charakterze handlowym i przemyslowym podlega jednoczesnie
Ministerstwu
Gospodarki,
Finansów
i
Przemyslu
oraz
Ministerstwu
Zagospodarowania Terenu i Srodowiska. Powstanie Agencji wiazalo sie z potrzeba
unifikacji dzialan róznych struktur promujacych Francje jako miejsce zagranicznych
inwestycji. AFII we wspólpracy z Agencjami Rozwoju Regionalnego – ARD realizuje
polityke panstwa w zakresie niwelowania róznic w poziomie rozwoju gospodarczego
pomiedzy regionami, wspomaga firmy inwestujace w okreslonych slabiej
rozwinietych lub prowadzacych restrukturyzacje sektorowa regionach Francji AFII
dysponuje niezbednymi srodkami do przygotowywania kompleksowej informacji na
rzecz zagranicznych przedsiebiorców
zamierzajacych ulokowac we Francji
znaczace inwestycje. Agencja dostarcza niezbedne dane i ulatwia kontakt z lokalna
administracja. Jest organem pro-rzadowym ukierunkowanym na prowadzenie
aktywnej polityki wspierania i przyjmowania inwestycji zagranicznych oraz
zagospodarowania terenu. Poszczególne regiony francuskie sa reprezentowane w
Radzie Nadzorczej AFII i nadzoruja wypracowywanie strategii rozwoju. AFII posiada
17 biur za granica promujacych inwestycje we Francji.
Istotnym kierunkiem stymulowania rozwoju inwestycji jest program tworzenia malych
i srednich firm, glównie indywidualnych co zaangazowane sa agendy rzadowe,
rózne agencje oraz izby przemyslowo-handlowe. Wprowadzane przez rzad
preferencje dla tworzenia malych i srednich przedsiebiorstw daza do ulatwienia
formalnosci przy ich tworzeniu, uproszczeniu zasad rachunkowosci, wprowadzaniu
ulg podatkowych, socjalnych, itp. Izby przemyslowo-handlowe prowadza tez róznego
rodzaju szkolenia oraz szeroki program poradnictwa dla osób tworzacych nowe
firmy.
Samorzady terytorialne w niektórych regionach (departamentach, gminach)
wspieraja nowe inwestycje poprzez stosowanie okreslonych ulg (premii) dla nowo
tworzonych firm (zaliczki, preferencyjne kredyty, premie za tworzenie nowych miejsc
30
31
DRIRE - Direction Régionale de l'Industrie, de la Recherche et de l'Environement (Regionalna Dyrekcja
Przemyslu, Badan i Srodowiska), adres: w Paryzu:
10 rue Crillon, 75194 Paris Cedex 04;
tel. (00331).44.59.48.37 fax.(00331).44.59.47.00) internetow: http://www:drire.gouv.fr
AFII – Agence Française pour les investissements internationaux (Francuska Agencja ds Inwestycji
Miedzynarodowych) adres: 2, Avenue Velazquez, 75008 Paris, tel. (0033.1).40.74.73.64,
fax. (0033.1).40.74.74.01, internet: www.investinfrance.org, lub http://ww.afii.fr
47
pracy itp.). Stosuje sie tez pomoc posrednia w postaci przyznawania lokali,
poradnictwa, gwarantowanie pozyczek itp. Przykladowo - instytucja zajmujaca sie w
niektórych regionach Francji przyznawaniem róznorodnych form pomocy dla nowo
tworzonych firm sa tzw. Pepiniere d’entreprises (szkólki przedsiebiorstw). Firmy
chcace inwestowac we Francji maja wiec mozliwosc uzyskania pomocy finansowej i
ulg podatkowych oferowanych zarówno przez wladze centralne jak i administracje
lokalna. Pomoc przybiera bardzo rózne formy i moze odnosic sie albo do
konkretnych regionów albo / i okreslonych sektorów dzialalnosci. Wladze francuskie
majac na uwadze aktywizacje rejonów o wysokim wskazniku bezrobocia okresowo
opracowuja nowe zasady wspierania inwestycji na przedmiesciach duzych
aglomeracji oraz Korsyce.
W 1994r, po zakonczeniu 10-cio letniego funkcjonowania w regionie Nord Pas de
Calais specjalnych stref przedsiebiorczosci, powolano do zycia, w uzgodnieniu z
wladzami Unii Europejskiej tzw. Z.I.P.- Zone Industrielle Prioritaire, czyli rodzaj
specjalnej strefy ekonomicznej. Strefy te utworzono miedzy innymi na terenie miast
Douai, Valenciennes i Maubeuge. Podstawowym celem powolania do zycia strefy w
Douai bylo stworzenie preferencyjnych warunków dla rozwoju malych i srednich
przedsiebiorstw. Specyfika jej funkcjonowania polega m.in. na zastosowaniu
specjalnych zwolnien podatkowych do 25% wartosci inwestycji realizowanych na
terenie strefy. Dzialalnosc Z.I.P. przewidziana jest na 10 lat, tzn. do 2004 roku.
Przykladem wspierania dzialalnosci gospodarczej w regionach dotknietych kryzysem,
prowadzonej w skali Unii Europejskiej jest specjalna strefa zwana „Pole Européen de
Développement”, utworzona w 1985r, przez wladze EWG na terenie Belgii, Francji i
Luksemburga. Wspólnota pokryla koszty zagospodarowania tej strefy. Na jej terenie
firmy inwestujace w dziedzinie metalurgii otrzymuja subwencje w wysokosci 35%
nakladów inwestycyjnych; okres funkcjonowania strefy jest nieograniczony. Ponizej
omówiono jedynie najwazniejsze formy pomocy.
Pomoc zwiazana z lokalizacja
Pomoc w inwestycjach i tworzeniu miejsc pracy zalezy od lokalizacji firmy. Moze to
byc np. Prime d'amenagement du territoire - stypendium rozwojowe, za które
odpowiedzialne dotad byl organizm o nazwie DATAR32 posiadajacy swe biura na
terenie calej Francji. Przydzielana jest w ramach programów tworzenie miejsc pracy i
uzyskanie korzysci dla przemyslu regionalnego jako calosci. Pomoc ma forme
subsydiowania aktywów przedsiebiorstwa poprzez np. zmniejszenie rat
leasingowych. Mozliwe jest równiez czesciowe, okresowe zwolnienie firm z oplacania
podatków. W niektórych rejonach pomoc oferowana jest przez ugrupowania
przemyslowe - szczególnie na terenach objetych restrukturyzacja przemyslu i ma
forme preferencyjnych pozyczek lub doplat do kapitalu. W wybranych rejonach
wiejskich i miejskich mozliwe jest takze zwolnienie z podatków lub oplat na rzecz
ubezpieczen spolecznych.
Pomoc udzielana przez wladze francuskie musi byc zgodna z dyrektywami UE
regulujacymi te kwestie oraz zasady konkurencji. Na terenie Francji ograniczenia w
pomocy dla przedsiebiorstw wahaja sie miedzy 15% a 20% inwestycji netto (17- 22%
inwestycji brutto) w grunty, budowle, infrastrukture czy wyposazenie.
32
DATAR – Délégation a l’Aménagement du Territoire et à l’Action Régionale (Biuro Zagospodarowania
Terenu i Dzialan Regionalnych). tel. (00331).40.65.12.34, fax. (00331).43.06.98.01, internet
http://www.datar.gouv.fr
48
Pomoc nie zwiazana z lokalizacja
Pomoc ta dotyczy, miedzy innymi, szkolenia i zatrudniania pracowników. W calej
Francji Ministère de l’Emploi et de la Solidarité (Ministerstwo Pracy i Solidarnosci)
oferuje pomoc przy organizacji szkolen w firmach. Pomoc moze miec forme
dofinansowania samych szkolen czy kursów lub pokrycia czesci wynagrodzen
pracowników korzystajacych z doksztalcania.
Firmy moga równiez otrzymac bezposrednie subwencje lub byc zwolnione z czesci z
podatków zwiazanych z wynagrodzeniem pracowników dzieki zatrudnianiu
okreslonej grupy osób (np. osób mlodych bez doswiadczenia lub przebywajacych na
dlugotrwalym bezrobociu).
Pomoc obejmuje takze subsydia lub zwolnienia podatkowe w zakresie badan i
rozwoju. W celu zachecenia firm do inwestowania w kluczowe dziedziny
technologiczne, ministerstwo odpowiedzialne za badania33 oferuje subsydia
pokrywajace czesc kosztów ponoszonych na badania dotyczacych nowych
technologii. Jezeli dany program badawczy nie jest bezposrednio subsydiowany,
firma moze otrzymac do ok. 6,1 mln euro zwolnien podatkowych rocznie.
Ulgi podatkowe moga tez uzyskac firmy prowadzace badania i wprowadzajace
innowacje. Zwolnienia z podatku udzielane przez francuskie Ministerstwo Edukacji
Narodowej i Technologii34, które moze pomóc w tworzeniu europejskiego partnerstwa
technologicznego, m.in. we wspólpracy z ANVAR35 poprzez dofinansowanie do
wysokosci 75% wydatków na prace badawcze czy na wprowadzenie nowych
rozwiazan do przedsiebiorstwa. Ponadto ANVAR zajmuje sie przyznawaniem
subwencji i kredytów firmom zainteresowanym stosowaniem nowych technologii.
Zakladanie przedsiebiorstwa. We Francji istnieje specjalna agencja - APCE36, której
zadaniem jest udzielanie praktycznej informacji o warunkach tworzenia firmy we
Francji, formalnosciach administracyjnych zwiazanych z powstawaniem, rejestracja
przedsiebiorstwa, mozliwosciami uczestniczenia w róznych projektach regionalnych i
lokalnych, prowadzi wspólprace z wladzami lokalnymi. APCE wydaje takze
praktyczne przewodniki dotyczace problematyki przedsiebiorczosci.
Doradztwo. FRAC – Fonds Régional d’aide au conseil (Regionalny fundusz pomocy
doradztwa) wspierajacy rozwój handlowy, tworzenie nowych produktów, szczególnie
w zakresie technologii i komunikacji, a takze zarzadzania zasobami ludzkimi i
pozyskania pracowników. Subwencja dla firmy przeznaczona na pokrycie kosztów
tego doradztwa moze wyniesc do 50% calkowitych wydatków na konsultantów (nie
wiecej niz ok. 30,5 tysiaca euro netto). Fundusz dzieli sie na eksportowy i miejsc
pracy. Informacji na temat nowych technologii i mozliwosci wsparcia ich wdrazania
do przedsiebiorstwa, programów innowacyjnych mozna szukac tez pod
nastepujacymi adresami internetowym:
33
34
35
36
Ministère de la Recherche (Ministerstwo ds. Badan), adres: 1, rue Descartes, 75231 Paris Cedex 05,
tel. (0033.1).55.55.10.10, fax (0033.1).55.55.03.59, internet: http://www.recherche.gouv.net
Ministere de l'Education Nationale et de la Technologie (Ministerstwo Edukacji Narodowej i Technologii);
adres: 1 rue Descartes 75005 Paris, tel.(00331).55.55.90.90 fax. (00331).55.55.81.88
ANVAR – Agence Nationale de l’Innovation (Krajowa Agencja Innowacji) adres: 15, Cité Malesherbes,
75009 Paris, tel.0033.1.44.53.76.00, fax.0033.1.45.26.09.68 strona internetowa: www.anvar.fr
APCE – Agence Pour la Creation d’Entrepises (Agencja ds. Tworzenia Przedsiebiorstw), adres: 14, rue
Delambre, 75682 Paris Cedex 14, tel. (0033.1).42.18.58.58, fax (0033.1).42.18.58.00, internet:
http://www.apce.fr lub http://www.apce.com
49
•
http://www.ridt – adres Miedzyregionalnej Sieci ds. Rozpowszechniania
Technologii (Reseau interrégional de diffussion technologique).
•
http://www.evariste.org – adres zawierajacy informacje na temat
wynalazczosci w przemysle i w technologii oraz instytucji wspierajacych
dzialalnosc innowacyjna w przemysle (Site d’invention industrielle et
technologique).
Adresy te sa powiazane z innymi stronami internetowym co pozwala na znalezienie
wielu informacji zarówno z zakresu ww. tematyki a takze tez poznanie mozliwosci
dostepu do zródel finansowania, pozyskania funduszy na przedsiewziecia wysokiego
ryzyka i kapitalu na rozwój firm np. w formie zapisu na zwiekszenie kapitalu lub
udzialu mniejszosciowego oraz pozyczek.
Eksport - wydzial eksportowy FRAC. Pomoc regionalna w eksporcie (AREX) pozwala
przygotowac program rozwoju eksportu np. poprzez zwiekszenie zatrudnienia pomoc ma forme zwrotnej zaliczki równej polowie kosztów uslug (maksymalnie do
okolo 15,2 tys euro).
Przemyslowe i intelektualne prawa wlasnosci.
Patenty, licencje, znaki handlowe oraz przemyslowe i intelektualne prawa wlasnosci
podobnie jak w innych krajach Unii Europejskiej, tak i we Francji podlegaja ochronie
prawnej. Francja przyjela odpowiednie regulacje ustawowe oraz jest sygnatariuszem
wiekszosci umów miedzynarodowych w tej materii. Oznacza to, ze przemyslowe i
intelektualne prawa wlasnosci osób zyjacych w innych krajach sa chronione we
Francji, jezeli obywatele Francji maja zagwarantowane, na zasadzie wzajemnosci, te
same prawa w danym kraju.
Dla gwarancji praw autorskich jest zazwyczaj konieczne, aby byly uzywane oraz aby
byly zgloszone do INPI37. Patenty i znaki handlowe moga byc uzywane w
kontraktach licencyjnych bez koniecznosci autoryzacji (musza tylko byc
zarejestrowane w INPI). Strona umowy ma prawo uzywania wlasnosci i obowiazek
zaplaty tantiem, których wysokosc jest swobodnie ustalana przez strony. Oplaty za
wykorzystywanie praw stanowia koszty podatkowe, jezeli nie zostana uznane za zbyt
wysokie oraz jezeli wladze podatkowe nie uznaja, ze licencja stanowi czesc aktywów
przedsiebiorstwa licencjobiorcy (na przyklad ze wzgledu na jej ogólny charakter lub
czas trwania). Tantiemy moga byc okreslone jako procent sprzedazy, moze tez byc
ustalona oplata poczatkowa.
Regulacje prawne potwierdzaja, ze Francja jest jednym z najbardziej otwartych na
inwestycje krajów w Europie. Aby przyciagnac inwestycje, wladze francuskie
ulepszyly i uproscily przepisy zwiazane z inwestycjami zagranicznymi. Nie wymaga
sie obecnie zadnych zezwolen na wieksze zmiany w kapitale akcyjnym lub formie
firmy, jedynie inwestycje powyzej 10 mln FRF (1,52 mln euro) musza byc zgloszone
Ministerstwu Gospodarki, Finansów i Przemyslu38 w momencie zakladania i likwidacji
przedsiebiorstwa. Jedynie kilka typów inwestycji wymaga wczesniejszych deklaracji
skladanych wladzom. Obejmuja one przemysl obronny oraz dziedziny, w których
37
38
INPI - Institut National de la Propriété Industrielle (Krajowy Instytut Wlasnosci Przemyslowej). Adres:
26 bis, rue de Saint Petersbourg, 75800 Paris Cedex 08, telefon informacyjny (0033).825.863.863 internet:
www.inpi.fr
MINEFI – Ministère de l’Economie, des Finances et de l’Industrie (Ministerstwo Gospodarki, Finansów i
Przemyslu), adres : 139, rue de Bercy, 75572 Paris Cedex 12, tel. (0033.1).40.04.04.04,
fax (0033.1).53.18.97.15, internet : http://www.minefi.gouv.fr
50
inwestor dziala w zakresie uslug publicznych lub które moglyby zagrazac
porzadkowi, zdrowiu lub bezpieczenstwu publicznemu. Podejmujac dzialalnosc
gospodarcza nalezy nie tylko uwzgledniac jednorazowe lub krótkoterminowe (dwu –
trzyletnie) ulgi i zwolnienia oferowane przez wladze centralne i lokalne lecz wziac
pod uwage takze kwestie kosztów dzialalnosci firmy w perspektywie wieloletniej (stan
nasycenia rynku, konkurencyjnosc oferowanego produktu, koszty robocizny,
obciazenia socjalne, dlugotrwale procedury administracyjne, poziom opodatkowania,
ochrona pracowników przed zwolnieniami, silne zwiazki zawodowe).
3.
Umowy handlowe, agenci
Przystepujac do rozmów z partnerem francuskim warto pamietac, ze istotnym
elementem przy pierwszym kontakcie winna byc punktualnosc polskiego partnera.
Choc wiekszosc róznego rodzaju imprez masowych (seminaria, kolokwia) zaczyna
sie we Francji zwykle z kilkunastominutowym opóznieniem, to w przypadku spotkan z
francuskim kontrahentem nalezy przybyc na ustalona godzine. Równiez wskazanym
jest posiadanie odpowiedniego stroju (krawat, garnitur), co takze swiadczy o
powaznym podejsciu do partnera. Wskazanym jest wczesniejsze upewnienie sie
jakim jezykiem wlada partner francuski (dobra znajomosc angielskiego nie jest
oczywistoscia), ewentualne przyjscie na spotkanie ze sprawdzonym tlumaczem
francusko – polskim, nawet gdy sie zna niezle jezyk francuski lub angielski. Pozwoli
to na swobodne (nie ograniczone slownictwem) wyrazanie mysli i intencji, a w
przypadku rozumienia slów partnera – na chwile zastanowienia przed udzieleniem
odpowiedzi w czasie gdy tlumacz tlumaczy zrozumiana przez nas wypowiedz.
Wspólpracujac z tlumaczem nalezy wypowiadac zdania krótkie, wyrazajace jasno
nasze mysli, propozycje i intencje, bez róznych „ozdobników” i zawilosci jezykowych
bardzo czesto towarzyszacych róznym wypowiedziom. Po kazdym zdaniu (wyrazonej
mysli) nalezy robic przerwe aby osoba tlumaczaca mogla maksymalnie wiernie
przetlumaczyc wypowiedz na francuski. Opisane powyzej sprawy sa w zasadzie
oczywiste dla kazdego lecz niestety wiekszosc naszych biznesmenów nie respektuje
ich w praktyce. Utrudnia to komunikacje, doprowadza do niewlasciwego
przetlumaczenia wypowiedzi czy wrecz jej przekrecenia (gdy wypowiedz jest dluga i
wielowatkowa), nawet wtedy gdy tlumacz zna swietnie jezyk francuski i polski oraz
terminologie omawianej tematyki.
Przystepujac do rozmów, nalezy pamietac, ze wiekszosc przedstawicieli srednich, a
szczególnie malych przedsiebiorstw bardzo niewiele wie o polskim rynku i jest
przekonana, ze ceny polskich produktów sa relatywnie niskie. Z drugiej strony wielu
polskich przedsiebiorców uwaza, ze na samym poczatku nalezy zaproponowac
„bogatemu” kontrahentowi wysoka cene sprzedazy (moze sie uda), a nastepnie
obniza ja szybko o kilkanascie – kilkadziesiat procent. Rozbieznosc oczekiwan i brak
wiedzy o rynku kontrahenta sprawia, ze obie strony predko moga stracic zapal do
wspólnych interesów. Dlatego przed przygotowaniem i przekazaniem polskiej oferty
warto poswiecic troche czasu i pewne fundusze na chociazby powierzchowne
rozeznanie interesujacego polskie przedsiebiorstwo segmentu rynku oraz staranne
przygotowanie w jezyku francuskim (angielski nie zawsze wystarczy, szczególnie
przy bardziej skomplikowanych technicznie wyrobach) informacji handlowej np.
prospektu, informacji technicznej, orientacyjnej oferty cenowej, krótkiej informacji o
swoim przedsiebiorstwie itp.). Przygotowanie materialów promocyjnych (i ich
rozeslanie) czesto taniej kosztuje niz podróz delegacji do Francji i oplacenie kosztów
pobyt pracowników (oraz tlumacza), przynosi takze mniej rozczarowan Natomiast
51
materialy informacyjne i pozyskana wiedza o rynku moga byc przydatne przy
nastepnych kontaktach z innymi partnerami.
Po nawiazaniu scislejszych kontaktów, warto pamietac o osobistym podtrzymywaniu
znajomosci i odwiedzanie francuskiego partnera (po wczesniejszym ustaleniu
terminu spotkania) 1-2 razy do roku. Mozna równiez, ale przy kolejnym spotkaniu i
blizszej zazylosci, z okazji swiat przekazac partnerowi niedrogi, nie powodujacy
zobowiazan upominek (np. butelke polskiego alkoholu), lecz wypada to zaaranzowac
w sposób dyskretny i w miare naturalny np. jako propozycja skosztowania niezbyt
znanego we Francji produktu lub zaprezentowania polskiego wyrobu np. ze szkla
artystycznego czy bursztynu.
Zgodnie z wieloletnia tradycja, Francuzi praktykuja przerwe obiadowa w godzinach
12.00 – 14.00 i w tym czasie, oprócz osób „dyzurnych”, trudno kogokolwiek zastac w
na stanowisku pracy. Biura rozpoczynaja w praktyce funkcjonowanie w okolicach
godziny 9.00 i pracuja do 17.30 – 18.00, z tym ze (szczególnie w okresie wiosenno –
letnim), moga byc trudnosci ze skontaktowaniem sie z francuskim partnerem w
piatkowe popoludnia.
a).
Forma zawarcia umowy
Zamówienie dokonane ustnie powinno zostac potwierdzone w formie pisemnej, gdyz
stanowi ona niezbity dowód w zakresie praw i obowiazków kazdej ze stron. Forma
pisemna moze przybrac postac listu, faxu lub telegramu. Niezbedne elementy
zamówienia sa nastepujace:
•
•
•
•
•
•
•
dokladny opis towaru, lub swiadczonej uslugi
cena, warunki platnosci, srodki platnosci, waluta,
miejsce wyslania, klauzula przeniesienia ryzyka,
klauzula zastrzezenia wlasnosci i klauzule finansowe,
warunki ogólne kupna-sprzedazy,
warunki rozwiazania umowy,
okreslenie podstawy prawnej.
Nalezy miec swiadomosc, ze kontrahenci francuscy zwykle przyzwyczajeni sa do
dlugich terminów platnosci (60-90 dni) za wykonane uslugi czy dostarczony produkt.
W przypadku niewielkiej polskiej firmy o nienajlepszej kondycji ekonomicznej taka
zwloka w zaplacie (szczególnie za duza dostawe) stanowi powazne obciazenie
finansowe i moze zniechecac do nawiazania wspólpracy handlowej. Ponadto
ewentualne opóznienie strony francuskiej w przelaniu naleznosci i procedura
dochodzenia swoich praw sa dodatkowymi czynnikami wazacymi na przyszlosci
polskiego przedsiebiorstwa. Dlatego przy podpisywaniu kontraktu nalezy starac sie
doprowadzic do zapisów choc czesciowo zabezpieczajacych interesy polskiego
dostawcy (zaliczka, akredytywa itp.).
Przepisy prawne dotyczace umownych stosunków miedzynarodowych
Zgodnie z zasada wolnosci umów wyrazona w prawie francuskim (art. 1134 Kodeksu
Cywilnego), strony moge zgodnie postanowic o zastosowaniu któregos z ich praw
krajowych (lub prawa kraju trzeciego) do zawarcia i wykonania umowy. W razie
braku takiej klauzuli, wybór prawa wlasciwego dla egzekwowania postanowien
umowy lub rozstrzygania sporów wynikajacych z niedotrzymania zobowiazan
odbywa sie wedlug zasad tzw. „prywatnego” prawa miedzynarodowego (czyli regul
odnoszacych sie do aspektów miedzynarodowych prawa cywilnego, handlowego,
52
rodzinnego, prawa spólek itp., w którym przynajmniej jedna ze stron jest osoba
prawna lub fizyczna).
Jurysdykcja
Umowa podpisana z kontrahentem francuskim powinna zawierac klauzule arbitrazu,
zgodnie z która wszystkie ewentualne spory mogace wyniknac przy interpretacji lub
wykonaniu kontraktu poddane sa postepowaniu arbitrazowemu wedlug prawa
dowolnego kraju wybranego przez strony, lub tez klauzule przyznajaca kompetencje
sadownictwu krajowemu jednej ze stron.
Jezeli strony przyznaly umownie kompetencje sadowi polskiemu, zas strona
francuska uchyla sie od wykonania prawomocnego wyroku, wówczas przymusowe
jego wykonanie we Francji musi byc poprzedzone zatwierdzeniem polskiego wyroku
przez sadownictwo francuskie.
Przy braku powyzszych klauzul, strona francuska zgodnie z francuskim prawem
cywilnym moze byc pozwana przez polskiego kontrahenta przed sad francuski w celu
wyegzekwowania od niej zobowiazan podjetych za granica, takze wobec
cudzoziemca (czyli np. polskiego podmiotu).
b).
Gwarancje platnosci
W celu zabezpieczenia sie przed nieuczciwoscia ze strony partnera w trakcie
wykonania umowy, prawo francuskie proponuje w dziedzinie umów rózne formy
gwarancji umownych oraz bankowych.
Gwarancje umowne
Umowne zastrzezenie prawa wlasnosci oraz ryzyka utraty rzeczy. W odniesieniu do
rzeczy, zasada wolnosci umów pozwala na rozróznienie przeniesienia ryzyka utraty
rzeczy od przeniesienia prawa wlasnosci. Zastrzezenie w umowie prawa wlasnosci
powinno zostac uzupelnione przez zastrzezenie przeniesienia ryzyka utraty rzeczy. Z
reguly ryzyko spoczywa na kupujacym, zas sprzedawca pozostaje wlascicielem
sprzedanej rzeczy az do chwili zaplaty. Zasada jest, iz przeniesienie ryzyka
nastepuje z chwila przedlozenia towaru do dyspozycji kupujacego. Zastrzezenie
prawa wlasnosci jest skuteczne gdy towar istnieje w naturze, zas samo zastrzezenie
dokonane jest pisemnie najpózniej w momencie dostawy.
Zabezpieczenie realne. Umowa kupna-sprzedazy moze zawierac dyspozycje
ustanawiajace zastaw (nantissemnent) na produktach sprzedanych. W celu
identyfikacji tych produktów oraz jej skutecznosci wobec osób trzecich, prawo
francuskie wymaga dokonania ogloszenia w sadzie gospodarczym oraz
opieczetowania towaru.
Zabezpieczenie osobiste. Najczesciej stosowane w umowach miedzynarodowych
zabezpieczenia transakcji to rózne formy kaucji (cautionnement, aval, "lettre de
confort) pozwalajacych na finansowe zabezpieczenie roszczen finansowych stron w
trakcie realizacji umowy.
Gwarancje bankowe
Powaznemu zmniejszeniu ryzyka w transakcjach handlu zagranicznego sluzy
wlaczenie do nich aparatu bankowego, spelniajacego role posrednika zarówno dla
eksportera jak i importera. System bankowy wypracowal wiele form dokonywania
zaplaty, których celem jest zmniejszenie lub wyeliminowanie ryzyka, zwiazanego z
zakupem towarów i uslug.
53
Akredytywa dokumentowa
Istotna rola akredytywy dokumentowej jest to, iz zabezpiecza on interes zarówno
sprzedajacego, który wysyla towar bez pewnosci otrzymania zaplaty, jak i
kupujacego, który dokonuje zaplaty przed dostawa. Z uwagi na donioslosc tej formy
zabezpieczenia, Miedzynarodowa Izba Handlowa w Paryzu 39 opublikowala Jednolite
Zasady i Praktyki dotyczace akredytywy dokumentowej.
W nastepstwie podpisania umowy pomiedzy kupujacym i sprzedajacym
przewidujacej zastosowanie kredytu dokumentowego, kupujacy wystepuje do banku
dzialajacego w jego kraju (bank "émettrice") o uzyskanie kredytu w wysokosci
odpowiadajacej wartosci zakupu. Po przeprowadzeniu analizy, bank kupujacego
informuje o zaakceptowaniu kredytu bank dzialajacy w kraju sprzedawcy (bank
"notificatrice"), który z kolei informuje o tym sprzedawce. Na polecenie kupujacego
ustala sie liste dokumentów swiadczacych o rzeczywistej wysylce towarów przez
sprzedawce. W momencie potwierdzenia dokumentów, bank sprzedawcy
odpowiedzialny jest za zaplate swojemu klientowi. Akredytywa dokumentowa moze
pelnic jednoczesnie role instrumentu zaplaty, jak i kredytu sensu stricte:
•
•
c).
w nastepstwie zlozenia dokumentów swiadczacych o wysylce towaru,
sprzedawca otrzymuje natychmiast zaplate od banku "notificatrice" na
podstawie polecenia z banku "émettrice", który wydaje to polecenie po
uprzednim przyznaniu kredytu kupujacemu,
w przypadku zaangazowania sie kupujacego oraz po uzyskaniu zgody banku
kupujacego na dokonanie zaplaty, bank sprzedawcy moze udzielic kredytu na
uruchomienie produkcji zamawianych towarów.
Agenci, sprzedawcy
Czesto zasadnicza role w dzialalnosci przedsiebiorstwa odgrywaja posrednicy, czyli
osoby sluzace kompetentna (i odplatna) pomoca w zawieraniu umów sprzedazy
towarów czy uslug. Z jednej strony sa to przedstawiciele handlowi pelniacy funkcje
na podstawie umowy agencyjnej, z drugiej natomiast sprzedawcy podrózujacy,
akwizytorzy miejscowi dzialajacy zgodnie z zasadami zawartych w umowie zlecenia
lub umowie o swiadczenie uslug. Do podstawowych umów handlowych w systemie
francuskim naleza równiez umowa dystrybucyjna i franchising.
Przedstawiciel handlowy (agent commercial)
Przedstawiciel handlowy jest to pelnomocnik, który wykonujac wolny zawód (w
sposób niezalezny) i nie bedac zwiazanym umowa o swiadczenie uslug moze
negocjowac lub zawierac umowy sprzedazy, kupna, najmu, swiadczenia uslug w
imieniu i na rzecz producentów czy przedsiebiorców . Przedstawiciel handlowy moze
byc osoba fizyczna jak tez prawna.
Zawód przedstawiciela handlowego reguluje ustawa z dnia 25 czerwca 1991r. o
wzajemnych stosunkach miedzy przedstawicielami handlowymi a zleceniodawcami.
Z zapisów tego aktu prawnego wynikaja nastepujace warunki dzialalnosci
przedstawiciela handlowego:
•
39
przedstawiciel handlowy kieruje agencja, która jest firma (spólka) niezalezna,
Miedzynarodowa Izba Handlowa w Paryzu Chambre de commerce international: adres: 38, Cours Albert 1er,
75008 Paris, tel: (0033.1).49;53.28.28, fax: (0033.1).49.53.28.59
54
•
•
•
•
przedstawiciel handlowy jest pelnomocnikiem dzialajacym w imieniu i na rzecz
jednego lub kilku zleceniodawców krajowych i zagranicznych,
przedstawiciel handlowy nie moze reprezentowac firmy konkurencyjnej dla
swojego mocodawcy bez uzyskania jego zgody,
przedstawicielstwo ogranicza sie do danej strefy geograficznej lub okreslonej
dziedziny aktywnosci,
wynagrodzenie przedstawiciela placone jest w formie prowizji, czyli ustalonego
procentu od uzyskanych efektów finansowych, natomiast zleceniodawca nie
ponosi wydatków socjalnych (oplaca je przedstawiciel).
Przedstawiciele handlowi obowiazani sa zarejestrowac swa dzialalnosc poprzez
dokonanie wpisów do odpowiednich rejestrów. Jezeli przedstawicielem handlowym
jest:
•
•
•
osoba fizyczna nie bedaca przedsiebiorca, zostaje wpisana do Specjalnego
Rejestru Przedstawicieli Handlowych (Registre spécial des agents
commerciaux),
osoba fizyczna bedaca przedsiebiorca, w tym przypadku niezbedne sa dwa
wpisy: jeden do Rejestru Przedstawicieli Handlowych, drugi do Rejestru
Handlowego,
osoba prawna (spólka handlowa lub cywilna); dwa wpisy sa obowiazkowe:
jeden do Rejestru Przedstawicieli Handlowych, drugi do Rejestru Handlowego.
Rejestracja przedstawicieli handlowych nastepuje w sekretariacie Sadu
Gospodarczego (Tribunal de Commerce) lub Sadu Pierwszej Instancji (Tribunal de
Premiere Instance) wlasciwego ze wzgledu na miejsce zamieszkania kandydata.
Deklaracja rejestracji przedstawiciela jest wazna 5 lat.
Podstawa prawna do wykonywania zawodu przedstawiciela handlowego jest umowa
agencyjna (contrat d’agence) pomiedzy zleceniodawca a przedstawicielem
handlowym, zawarta we wspólnym interesie. Strony zobowiazane sa do wzajemnego
przekazywania wszelkich niezbednych informacji dotyczacych towarów i uslug
bedacych przedmiotem umowy. Zadaniem przedstawiciela jest promowanie towarów
czy uslug i skladanie regularnych raportów z wykonywanej pracy. Z reguly umowa
agencyjna zawarta jest na czas okreslony z mozliwoscia jej wypowiedzenia.
Natomiast, gdy umowa jest dalej wykonywana przez strony po uplywie daty jej
zakonczenia, przeksztalca sie w umowe na czas nieokreslony. Wypowiedzenie
umowy bez waznego powodu zobowiazuje zleceniodawce do wyplaty
odszkodowania na rzecz przedstawiciela handlowego (w wysokosci 2 letniej prowizji
brutto, szacowanej przewaznie przez sady). We Francji istnieje Stowarzyszenie
APAC40, gdzie mozna uzyskac liste agentów handlowych.
Sprzedawcy podrózujacy, przedstawiciele, akwizytorzy miejscowi (VRP
- voyageurs, représentants, placiers).
Podobna dzialalnosc do pracy przedstawiciela handlowego wykonuja tzw.
sprzedawcy podrózujacy oraz ww. inni przedstawiciele. Dzialaja w oparciu o umowe
o prace z firma, która okresla m.in. przedmiot reprezentacji (czyli zakres sprzedazy
towarów czy uslug), zakres dzialalnosci sprzedawcy. Ich funkcjonowanie regulowane
jest przez Kodeks Pracy (Code de Travail L nr 73 - 2 du 2 janvier 1973). Sprzedawcy
40
APAC - Assotiation professionnelle des agents commerciaux (Zawodowe Stowarzyszenie Agentów
Handlowych), adres: 71, rue Pierre Corneille, 69006 Lyon, tel. (0033.4).78.52.61.75,
fax: (0033.4).78.52.61.74, E- mail: [email protected]
55
sa pracownikami zatrudnionymi na pelnym etacie i maja prawo do stalego
wynagrodzenia, jak tez prowizji. Pracodawca powierza im pewien obszar
geograficzny, w którym wykonuja swa dzialalnosc, sprzedajac towary czy uslugi
przedsiebiorstwa, które ich zatrudnia. Sprzedawcy zobowiazani sa do posiadania
karty zawodowej (carte d’identité professionnelle), która jest wydawana lub
przedluzana na okres 1 roku przez prefekture miejsca zamieszkania wnioskodawcy.
Zakonczenie lub wypowiedzenie umowy, podobnie jak w umowach agencyjnych,
pociaga za soba obowiazek wyplacenia sprzedawcy odszkodowania w formie:
•
•
prowizji za zlecenia wykonane po zakonczeniu umowy;
premii za uzyskanie nowych klientów.
Dystrybutorzy,
concession)
koncesjonariusze
(contrats
de
distribution
ou
de
Dystrybutor (sprzedawca, handlowiec) jest niezaleznym przedsiebiorca, który
zobowiazuje sie do kupna i odsprzedazy produktów w okreslonym czasie. Dziala on
w swoim imieniu i na swój wlasny rachunek. *We Francji istnieja trzy rodzaje umów
dystrybucyjnych :
Dystrybucja wylaczna (distribution exclusive), w tej umowie producent powierza
danemu dystrybutorowi wylaczna sprzedaz towarów, w obrebie danego obszaru
geograficznego i przez okreslony okres czasu. Zarówno producent jak i dystrybutor
maja wobec siebie pewne obowiazki. Producent zobowiazuje sie dostarczac towar
po uzgodnionych cenach, udzielajac na ten towar gwarancji, zapewniajac serwis itp.
Dystrybutor wypelnia obowiazki wynikajace z warunków umowy (np. zatrudnia
wykwalifikowanych pracowników, uczestniczy w targach i wystawach, wykonuje czy
przekracza ustalone minimum obrotu rocznego). W wypadku wypowiedzenia umowy,
dystrybutorowi nie nalezy mu sie zadne odszkodowanie.
Umowy zaopatrzeniowe (contrats d’approvisionnement) - sa to umowy, zgodnie z
którymi dystrybutor zobowiazuje sie kupowac towar wylacznie od jednego
producenta, nie uzyskuje przy tym wylacznosci na dystrybucje danego produktu.
Tego typu umowy sa przede wszystkim zawierane w sektorze zaopatrzenia stacji
benzynowych w paliwa (concessions pétrolières) lub przy sprzedazy róznych
napojów czy produktów spozywczych.
Zwykle umowy dystrybucyjne (bez wylacznosci) - w tym przypadku dystrybutor nie
ma wylacznosci (monopolu) na sprzedaz w okreslonym sektorze czy grupie
towarowej. Producent powierza jednemu lub kilku dystrybutorom pewien obszar
geograficzny i zapewnia im dostawy towarów. Najczesciej takie umowy sa zawierane
w sektorze perfum, kosmetyków i innych produktów luksusowych.
Franchising
Franchising jest to umowa, na podstawie której przedsiebiorca udziela dystrybutorowi
(drugiemu przedsiebiorcy czy osobie fizycznej), w zamian za oplate, prawo do
dzialania w celu handlowym lub uslugowym, pod nazwa i logo okreslonej, zwykle
powszechnie znanej firmy. Umowa franchisingu jest odmiana umów dystrybucyjnych
wylacznych. Charakteryzuje sie scislejsza wspólpraca pomiedzy udzielajacym
pozwolenia a dystrybutorem. Zleceniodawca (wlasciciel logo czy nazwy) zobowiazuje
sie do przedstawienia dystrybutorowi ”savoir - faire”, czyli ogólu danych technicznych
i handlowych. Natomiast dystrybutor uiszcza pewna sume (zwykle procent od
obrotów) corocznie na rzecz zleceniodawcy. Ponadto dystrybutor komunikuje
zleceniodawcy sprawozdania finansowe, informacje handlowe.
56
W umowie generalnie okresla sie sposób prezentacji towarów, sposób uzywania
marki, szyldów, nazw, logo, znaków towarowych. Producent ma prawo do kontroli
swoich dystrybutorów. Ustawa z 31 grudnia 1989r. chroni (w odniesieniu do
dystrybucji i franchisingu) dystrybutora zobowiazujac zleceniodawce do dostarczenia
dokumentu zawierajacego istotne informacje co do przedmiotu umowy (tzw. DIP document d'information précontractuelle). Dokument ten zawiera: opis
dotychczasowej dzialalnosci zleceniodawcy, perspektywy rozwoju, siec implantacji,
zakres wylacznosci na dystrybucje, czas trwania i warunki rozwiazania lub
wypowiedzenie umowy. Dokument ten jest dostarczany przed zawarciem umowy
franchisingu i kandydat na dystrybutora ma 20 dni na jego analize.
Jako przyklad mozna wymienic znane sieci franchisingu na rynku francuskim jak
fryzjerzy (Jacques Dessange, Biguine) sklepy odziezowe (Benetton), perfumerie
(Yves Rocher, Marionnaud), a takze dosc popularna w Polsce na poczatku lat
dziewiecdziesiatych siec Michael Badre.
4.
Zakladanie firmy
Praca na zasadzie samo-zatrudnienia, karta handlowca
Obywatele polscy zainteresowani rozpoczeciem w swoim imieniu dzialalnosci
gospodarczej (handlowej, przemyslowej czy rzemieslniczej) we Francji na zasadzie
samo-zatrudnienia powinni przede wszystkim uzyskac karte handlowca (kupca)41.
Dokumenty nalezy zlozyc w Ambasadzie Francji w Polsce42, tam tez mozna uzyskac
dokladna informacje jakie dokumenty nalezy przygotowac. Gdy obywatel polski
zamierza pozostac na terenie Francji aby prowadzic samodzielnie dzialalnosc
gospodarcza, powinien równoczesnie wystapic z wnioskiem do ww. Ambasady o
karte pobytu (wize dlugoterminowa). Wniosek, oprócz dokladnego adresu – miejsca
dzialalnosci (siedziby) na terenie Francji, winien takze zawierac projekt (opis)
przedsiewziecia wraz z planowanym jego budzetem w perspektywie kilkuletniej.
Jezeli przedsiewziecie ma byc finansowane w oparciu o pozyczki czy kredyty –
koniecznym jest dolaczenie dokumentów potwierdzajacych, ze deklarowane srodki
beda udostepnione przez pozyczkodawców (np. bank) wnioskodawcy. Przed
wydaniem karty handlowca wladze francuskie sprawdzaja miedzy innymi - czy
wnioskodawca spelnia warunki odnosnie zapewnienia przestrzegania przepisów
panstwowych dotyczacych danej dzialalnosci oraz czy projektowana dzialalnosc
pozwoli na zachowanie bezpieczenstwa, porzadku oraz nie pogorszy tzw. zdrowia
publicznego. Z kolei wnioskodawca nie moze byc pozbawiony praw publicznych, nie
moze byc karany lub w inny sposób pozbawiony, z punktu widzenia regulacji
francuskich, prawa wykonywania danej dzialalnosci gospodarczej.
Prefekt odpowiedzialny za region, w którym ma byc prowadzona przez obywatela
polskiego dzialalnosc, w ciagu trzech miesiecy powinien podjac decyzje i
poinformowac o niej zainteresowanego. Jesli decyzja nie zostala podjeta w ciagu
trzech miesiecy, przyjmuje sie, ze wniosek zostal rozpatrzony przez prefekta
pozytywnie. Karte handlowca nalezy odebrac na prefekturze wlasciwej dla miejsca
planowanej dzialalnosci.
41
42
Karta handlowca zagranicznego - Carte d’identité de commerçant étranger. Szczególowe regulacje zawiera
Décret 98-58 z 28.01.1998r relatif aux conditions d’attribution de la carte d’identité de commerçant
étranger
Ambassade de France en Pologne, Section Consulaire (Ambasada Francji w Polsce, Sekcja Konsularna),
adres: ul. Pulawska 17, 02-515 Warszawa, tel. (0.prefix.22).529.30.00, fax (0.prefix.22).529.30.04,
57
Posiadacz karty handlowca w ciagu trzech miesiecy od jej wydania jest zobowiazany
do przedlozenia w prefekturze wyciagu o zarejestrowaniu swej dzialalnosci w
rejestrze handlowym i spólek43 sadu gospodarczego (Tribunal de Commerce) lub w
wykazie zawodów 44 w departamencie, gdzie bedzie prowadzil dzialalnosc
gospodarcza. Tam tez otrzymuje dziewieciocyfrowy numer identyfikacyjny.
Niedopelnienie tego obowiazku powoduje, ze karta handlowca staje sie niewazna.
Przedsiebiorca (osoba fizyczna lub prawna) jest zobowiazany w terminie 15 dni
liczac od daty rozpoczecia dzialalnosci gospodarczej we Francji do dokonania wpisu
w rejestrze handlowym znajdujacym sie w kancelarii sadu gospodarczego
wlasciwego dla :
•
miejsca siedziby firmy lub miejsca, gdzie znajduje sie zaklad glówny (jesli jest
kilka przedsiebiorstw) lub tez miejsca zamieszkania - w przypadku osób
fizycznych,
• miejsca siedziby firmy - w przypadku osób prawnych.
Jezeli posiadacz karty handlowca definitywnie zakonczyl dzialalnosc gospodarcza
lub tez tymczasowo zaprzestal jej wykonywania przez czas dluzszy niz 1 miesiac (co
pociagnelo za soba zmiane w zapisie rejestru sadowego) – obowiazany jest karte
zwrócic.
Dzialalnosc gospodarcza we Francji
We francuskim systemie prawnym nie istnieje specyficzna ustawa dotyczaca spólek
z kapitalem zagranicznym. Przedsiebiorstwo zagraniczne zamierzajace inwestowac
na terenie Francji ma spory wachlarz mozliwosci co do uksztaltowani swojego
statusu prawnego. Wybór jednej z nich zalezy od strategii, rodzaju dzialalnosci firmy.
W zasadzie nie istnieja ograniczenia dotyczace inwestycji zagranicznych we Francji.
Jedynie inwestycje powyzej 1.530.000 euro musza byc notyfikowane Ministrowi
Ekonomii, Przemyslu i Finansów.
Inwestorzy maja w tym zakresie pelna swobode pod rygorem przestrzegania prawa
francuskiego. Natomiast przedsiebiorcy polscy zamierzajacy wspólpracowac z
firmami francuskimi moga wczesniej sprawdzic kondycje finansowa partnera, czy ich
wyplacalnosc korzystajac z zapisów rejestrów sadowych lub uslug wywiadowni
handlowych45. We Francji, podobnie jak w Polsce, istnieja dwie formy prowadzenia
dzialalnosci gospodarczej : jako osoba fizyczna lub osoba prawna.
a). Dzialalnosc gospodarcza prowadzona indywidualnie
Dzialalnosc gospodarcza mozna prowadzic indywidualnie, bez koniecznosci
zalozenia spólki handlowej czy cywilnej. Aby zostac tzw. handlowcem (commerçant)
osoby zainteresowane musza spelniac okreslone wymogi prawne takie jak:
pelnoletnosc, niekaralnosc, prowadzenie na wlasny rachunek dzialalnosci
przynoszacej dochód.
Natomiast osoby spoza Unii Europejskiej (w tym z Polski) musza najpierw otrzymac
zezwolenie na prowadzenie dzialalnosci handlowej w formie karty handlowca
43
44
45
Rejestr handlowy – Registre du commerce et des sociétes. Regulacja prawna: Décret 84-406 z 30.05.1984r
relatif au registre du commerce et des sociétés
Wykaz zawodów – Repertoire des métiers. Regulacja prawna: Décret 83-487 z 10.06.1983r relatif au
registre des métiers
Wiecej informacji o sprawdzaniu partnera w czesci dotyczacej rozliczen finansowych. Przykladowe adresy
wywiadowni w zalaczniku do przewodnika
58
zagranicznego (carte de commerçant etranger).
Kupiec odpowiada wobec wierzycieli bezposrednio swoim majatkiem. Ta forma
dzialalnosci gospodarczej jest coraz rzadsza (male sklepy, zawody rzemieslnicze
itp.). Coraz czesciej dochodzi do wniesienia aportem dzialalnosci prowadzonej
indywidualnie do formy bardziej bezpiecznej, która jest spólka.
b).
Przedstawicielstwo
Formy przedstawicielstwa. Przedsiebiorstwa zagraniczne nie sa zobowiazane do
posiadania przedstawicielstwa jako zarejestrowanej struktury organizacyjnej.
Dzialalnosc bez rejestracji jest mozliwa, gdy firma zagraniczna wynajmie lokal do
prowadzenia dzialalnosci i otworzy rachunek bankowy. Natomiast, gdy
przedsiebiorstwo zagraniczne posiada lokale tytulem wlasnosci lub najmu
handlowego i zatrudnia wiecej niz jedna osobe we Francji, musi utworzyc strukture
przedstawicielstwa tj.: biuro lacznosci (bureau de liaison), oddzial (succursale)
czy filie (filiale) zarejestrowane w Rejestrze Handlowym i Spólek (Registre du
Commerce et des Sociétés).
Istotna rzecza jest odróznienie przedstawicielstwa firmy zagranicznej od instytucji
przedstawiciela handlowego (omówionego w czesci dotyczacej umów handlowych),
dzialajacego, w oparciu o zawarta umowe, na rzecz i rachunek zleceniodawcy.
b1). Biuro lacznosci (bureau de liaison)
Jest to najmniej kosztowny sposób zaistnienia na obcym rynku. Utworzenie
przedstawicielstwa w formie biura lacznosci jest mozliwe tylko w stosunku do firm nie
prowadzacych dzialalnosci przemyslowej lub handlowej.
Biuro nie jest odrebna osoba prawna, lecz przedluzeniem, kontynuacja dzialalnosci
spólki - matki. Jego zalozenie odbywa sie w krótkim czasie bez poniesienia duzych
kosztów. Biuro jest pierwszym etapem, który pozwala zaistniec na rynku francuskim,
nawiazac kontakty handlowe, uczestniczyc w targach, promowac produkty czy
uslugi. Jezeli te kontakty okaza sie pozytywne, biuro moze byc przeksztalcone w
oddzial lub w filie.
Biuro nie moze samodzielnie wystawiac faktur, ani tez podpisywac umów
handlowych. We Francji nie prowadzi ono wlasnej ksiegowosci i nie placi podatków.
Osoba prawna upowazniona do dokonywania zamówien i dostaw jest spólka matka, reprezentowana przez biuro. Zaleca sie jednak aby biuro przechowywalo
faktury poniesionych wydatków w celu ewentualnego odzyskania VAT’u. Biuro moze
zatrudniac pracowników i otworzyc konto bankowe. Rejestracja biura jest konieczna.
Sa to formalnosci bardzo uproszczone. Biuro rejestruje sie w urzedzie skarbowym, a
w przypadku gdy zatrudnia ono pracowników - w odpowiedniku polskiego ZUS, czyli
w URSSAF46).
b2). Oddzial (succursale)
Utworzenie oddzialu jest jedna z dwóch mozliwosci (oprócz filii) ustanowienia
przedstawicielstwa dla firm prowadzacych dzialalnosc przemyslowa lub handlowa.
Oddzial moze powstac w wyniku przeksztalcenia biura handlowego. Oddzial musi
byc wpisany do rejestru handlowego i jak kazda spólka otrzymuje wyciag z rejestru i
numer identyfikacyjny.
46
URSSAF - (Unions pour le recouvrement des cotisations de Sécurité Sociale et d'Allocations Familiales),
internet: http://www.urssaf.fr
59
Oddzial jest uwazany za przedsiebiorstwo stale (établissement stable). Moze on
prowadzic calosc albo czesc dzialalnosci spólki - matki, nie majac odrebnej
osobowosci prawnej47. Niemniej jednak spólka - matka ponosi odpowiedzialnosc za
wyniki finansowe, w tym za zadluzenia oddzialu. Oddzial zobowiazany jest do
prowadzenia ksiegowosci we Francji, wedlug zasad francuskich. Bilans oraz
rachunek zysków i strat musi byc przedstawiany corocznie francuskiej administracji
podatkowej. Oddzial podlega obowiazkowi podatkowemu we Francji (podatek od
zysków spólki i podatek VAT).
Przedstawiciel prawny oddzialu (pelnomocnik, reprezentant) moze byc jego
pracownikiem, tak jak w biurze handlowym. Umowa o prace musi byc podpisana
przez obie strony : spólke matke i przedstawiciela prawnego oddzialu.
Oddzial moze byc sprzedany albo przeksztalcony w spólke. Tego typu transakcje
pociagaja za soba konsekwencje z punktu widzenia prawa podatkowego, gdyz
podlegaja oplacie skarbowej.
b3). Filia (filiale)
Filia przedsiebiorstwa zagranicznego jest forma prawna podporzadkowana prawu
francuskiemu i majaca te same prawa i obowiazki co firmy francuskie. Jest
osobowoscia prawna niezalezna od spólki - matki, z wyjatkiem kwestii
ekonomicznych.
We Francji najpowszechniejsza forma prawna filii spólki zagranicznej jest SARL spólka z ograniczona odpowiedzialnoscia (Société à la responsabilité limitée), ze
wzgledu na dosc prosta procedure tworzenia i funkcjonowania oraz minimalny kapital
zakladowy wynoszacy 7.500 euro.
Równie interesujaca forma filii jest EURL - spólka jednoosobowa z ograniczona
odpowiedzialnoscia (Entreprise unipersonnelle à responsabilité limitée) takze o
prostej i malo kosztownej strukturze.
Wzajemne relacje miedzy spólka - matka a filia ustala podpisana przez obie strony
umowa, która moze okreslac, ze:
•
filia posiada status przedstawiciela, który dziala w imieniu spólki - matki
zawierajac tylko umowy sprzedazy,
• filia posiada status dystrybutora sprzedajacego we Francji produkty kupione
od spólki macierzystej,
• filia bedzie swiadczyc okreslone uslugi na rzecz spólki - matki i/lub klientów
francuskich.
Procedure zwiazana z utworzeniem filii omówiono ponizej, w czesci przewodnika
poswieconej tworzeniu spólek. Wiecej informacji dotyczacych tworzenia przez
przedsiebiorców zagranicznych przedstawicielstwa we Francji mozna uzyskac na
stronie internetowej AFII48: http://www.afii.fr.
c).
Spólki handlowe wedlug prawa francuskiego
We francuskim systemie prawnym istnieja dwie kategorie spólek : spólki posiadajace
osobowosc prawna i spólki nie posiadajace osobowosci prawnej. Spólki posiadajace
47
48
Oddzial moze samodzielnie podpisywac umowy handlowe, wystawiac faktury, eksportowac i importowac
towary, prowadzic dzialalnosc produkcyjna i handlowa, zatrudniac pracowników
AFII - Agence française pour les investissements internationaux (Francuska Agencja do spraw Inwestycji
Miedzynarodowych
60
osobowosc prawna, to spólki cywilne i spólki handlowe
c1).
Spólki cywilne
Francuski odpowiednik polskiej spólki cywilnej posiada osobowosc prawna od
momentu rejestracji w Rejestrze Handlowym i Spólek. Jej status jest regulowany
przez przepisy kodeksu cywilnego, artykul 1832 i nastepne. Spólka cywilna powstala
na mocy aktu (umowy) jednej lub wiecej osób ma na celu osiagniecie zysku przez
wspólników. Wspólnicy sa odpowiedzialni solidarnie i calym swoim majatkiem za
zobowiazania spólki. Forma spólki cywilnej jest wykorzystana glównie na
prowadzenie dzialalnosci w zakresie handlu nieruchomosciami, produkcji rolnej lub
przez wolne zawody.
c2).
Spólki handlowe
System spólek handlowych jest regulowany przez ustawe z 1966r49, aktualnie
wchodzaca w sklad Kodeksu Handlowego (francuski Kodeks Handlowy stanowi zbiór
szeregu odrebnych ustaw z zakresu problematyki dzialalnosci gospodarczej).
Spólki powstaja na mocy umowy wspólników (statut spólki), która wspólnicy moga w
niektórych przypadkach spisac sami bez obecnosci notariusza. Niemniej jednak
wiele aspektów dotyczacych dzialalnosci spólek jest regulowanych ustawowo. Do
spólek handlowych zaliczane sa :
Spólka jawna (société en nom collectif SNC) - art.10 i nastepne ustawy z 1966r. W
tej spólce wszyscy wspólnicy musza byc handlowcami (commerçant) co oznacza, ze
polscy przedsiebiorcy zamierzajacy zalozyc taka spólke musza najpierw otrzymac
karte handlowca zagranicznego. Wspólnicy sa odpowiedzialni za zobowiazania
spólki solidarnie i calym swoim majatkiem. Przewaznie jest to spólka rodzinna, lecz
jej forma jest takze wykorzystywana przez zagranicznych inwestorów i
przedsiebiorców, ze wzgledu na korzystny system podatkowy. Spólka ta nie wymaga
minimalnego kapitalu.
Spólka komandytowa zwykla, (société en commandite simple - SCS) - art.23 i
nastepne ustawy z 1966r. Tu mamy do czynienia z dwoma rodzajami wspólników:
komplementariusze odpowiadajacy za zobowiazania spólki calym majatkiem, którzy
musza byc handlowcami (tak jak w spólce jawnej), natomiast z drugiej strony
komandytariusze, których odpowiedzialnosc za dlugi spólki jest ograniczona do
wysokosci udzialów. Ci zas nie musza posiadac karty kupca. Komplementariusze
zarzadzaja spólka i reprezentuja ja wobec osób trzecich. Komandytariusze nie pelnia
zadnych funkcji w zarzadzie spólki, ale maja prawo do kontroli jej dzialalnosci.
Spólka komandytowa akcyjna (société en commandite par actions - SCA) - art.251
i nastepne ustawy z 1966 roku. Kapital zakladowy spólki w wysokosci minimalnej
37.000 euro stanowia akcje, a dziala ona na tych samych zasadach co spólka
komandytowa zwykla.
Spólka z ograniczona odpowiedzialnoscia (société à responsabilité limitée SARL) - art.34 i nastepne ustawy z 1966 roku. Forma jest zblizona do polskiej spólki
z ograniczona odpowiedzialnoscia i jest najbardziej rozpowszechniona forma
prowadzenia dzialalnosci gospodarczej we Francji. Spólka ta posiada od 2 do 50
wspólników. Moze takze wystepowac pod forma spólki jednoosobowej (EURL, czyli
entreprise unipersonnelle à responsabilité limitée), gdzie jedynym wspólnikiem jest
osoba fizyczna lub prawna. Wspólnicy spólki ponosza odpowiedzialnosc za dlugi
49
Ustawa z 24 lipca 1966r o spólkach handlowych (Loi n° 66- 537 sur les Sociétés Commerciales)
61
spólki do wysokosci wniesionych wkladów (udzialów), jest to tzw. odpowiedzialnosc
ograniczona. Zbycie udzialów jest dowolne, chyba ze statut przewiduje np. prawo
pierwokupu dla wspólników i/lub mozliwosc decydowania o wejsciu nowych
wspólników przez uchwale podejmowana kwalifikowana wiekszoscia glosów.
Przyjecie bilansu rocznego jest zatwierdzane przez zgromadzenie wspólników w
ciagu 6 miesiecy od zakonczenia roku obrachunkowego. Kapital zakladowy wynosi
minimalnie 7.500 euro i musi byc z góry wplacony na konto spólki. Spólka jest
zarzadzana przez jednego lub kilku dyrektorów (gérant), którzy nie musza byc
wspólnikami. Natomiast jezeli nie posiadaja oni pozwolenia na prace lub nie pelnia
podobnej funkcji dyrektorskiej w innym kraju Unii Europejskiej, musza najpierw
uzyskac karte handlowca. Dyrektor reprezentuje spólke wobec osób trzecich.
Dyrektor, który nie jest udzialowcem lub posiada mniej niz 50% udzialów jest
uwazany za pracownika spólki i oplaca skladki spoleczne jak kazda osoba
wykonujaca wolny zawód.
Spólka akcyjna (société anonyme – SA) - art.73 i nastepne ustawy z 1966r. Jest to
jedyna forma spólki, która moze byc notowana na gieldzie. Forma ta jest uzywana
przez duze przedsiebiorstwa. SA wymaga minimum 7 akcjonariuszy, którzy moga
byc obcokrajowcami. Tylko spólki notowane na gieldzie moga wydawac akcje na
okaziciela. SA ma obowiazek wyznaczyc jednego lub w niektórych przypadkach dwóch niezaleznych rewidentów ksiegowych do sprawdzenia rocznych rachunków.
Rewident ma zas obowiazek zglaszania wszelkich niescislosci lub przestepstw
finansowych do prokuratora. Tak jak w spólkach z ograniczona odpowiedzialnoscia,
uchwaly zwyklego Zgromadzenia akcjonariuszy zapadaja wiekszoscia glosów, chyba
ze statut spólki stanowi inaczej. Uchwaly zgromadzenia nadzwyczajnego wymagaja
wiekszosci 2/3 glosów. Kapital zakladowy SA wynosi minimalnie 37.000 euro,
natomiast SA notowanej na gieldzie 225.000 euro, z tym, ze co najmniej polowa
kapitalu zakladowego musi byc pokryta w momencie rejestracji, reszta w ciagu 5 lat.
Wejscie na gielde wymaga zezwolenia Komisji Transakcji Gieldowych (fr. COB).
Istnieja dwie formy zarzadzania spólkami akcyjnymi :
•
•
Klasyczny – organem zarzadzajacym jest Zarzad (comité de gestion), który
sklada sie z co najmniej 3 osób, na czele którego stoi Prezes. Specyfika
prawa francuskiego jest, iz wszyscy czlonkowie zarzadu musza byc
akcjonariuszami, czyli posiadac co najmniej jedna akcje.
Dwustopniowy – organem zarzadzajacym jest Zarzad, który moze byc
jednoosobowy, drugim obowiazkowym organem jest organ kontrolujacy –
Rada Nadzorcza (conseil de surveillance), skladajaca sie z 3- 5 czlonków.
Najbardziej powszechnym jest system klasyczny. System dwustopniowy, Zarzad –
Rada Nadzorcza wprowadzony do Francji pod wplywem wzoru niemieckiego, jest
rzadkoscia (istnieje np. gdy czesc kapitalu nalezy do obcokrajowców, wtedy
najczesciej Zarzad jest francuski, a Rada Nadzorcza sklada sie z osób
reprezentujacych akcjonariuszy).
Spólka akcyjna uproszczona (société anonyme simplifiée – SAS). W roku 199950
znowelizowano ustawe z 1966r (art.262 i nastepne) wprowadzajac pojecie spólki
akcyjnej uproszczonej. Ta nowa forma spólki zostala utworzona pod naciskiem
duzych przedsiebiorstw, które szukaly bardziej, "elastycznych" mozliwosci prawnych
aby rozszerzyc wspólprace zarówno miedzy soba jak równiez z partnerami
50
Ustawa z 12 lipca 1999r. o dzialaniach innowacyjnych i badaniach (Loi n° 99- 587 sur l’innovation et la
recherche)
62
zagranicznymi. Aktualnie akcjonariuszem spólki akcyjnej uproszczonej moze byc
osoba fizyczna lub osoba prawna a ilosc wspólników nie jest ograniczona. Spólka
taka moze równiez byc jednoosobowa. Akcje spólki nie moga byc notowane na
gieldzie. Zbywalnosc akcji moze byc ograniczona przez umowe spólki (np.
ustanowienie zakazu sprzedazy akcji w ciagu 10 lat). Przewiduje sie, ze duzo
istniejacych spólek akcyjnych bedzie sukcesywnie przeksztalcanych w spólki akcyjne
uproszczone (wieloosobowe lub jednoosobowe).
d).
Prawa wspólników spólki akcyjnej
odpowiedzialnoscia (SA i SARL)
i
spólki
z
ograniczona
Kazdy wspólnik posiada prawo do otrzymania informacji dotyczacych dzialalnosci lub
rachunków spólki z ostatnich trzech lat. Ma on równiez prawo do sprawdzania
rachunków i dokumentów finansowych spólki. Wspólnicy posiadajacy co najmnie10%
udzialów maja prawo zadac od sadu wyznaczenia rewidenta w celu kontroli
dzialalnosci zarzadu, a w przypadku, gdy zarzadzanie stalo sie niemozliwe,
wyznaczenia administratora. Czlonkowie Zarzadu jak i dyrektorzy ponosza zarówno
odpowiedzialnosc cywilna jak i karna. Warto tez zaznaczyc, ze taka sama
odpowiedzialnosc ponosza "tajni" dyrektorzy, którzy nie figuruja oficjalnie w Rejestrze
Handlowym, lecz w praktyce zarzadzaja spólka.
e).
Spólki nie posiadajace osobowosci prawnej
Spólka cicha (société en participation) art. 419 i nastepne ustawy z 1966r nie
podlega zarejestrowaniu, nie posiada osobowosci prawnej, dziala na podstawie
umowy wspólników, która jest nieznana osobom trzecim. Wspólnicy ponosza
odpowiedzialnosc solidarna i calym swoim majatkiem za dlugi spólki. Spólka cicha
nie wymagajaca skomplikowanych formalnosci, posiada prosta i malo kosztowna
strukture. Jest dobra forma prawna dla prowadzenia dzialalnosci krótkookresowej, o
ograniczonym czasie trwania lub do zrealizowania okreslonych zadan na rzecz
wspólników.
f).
Spólki specyficzne ze wzgledu na ich statut
Mozna tu wymienic spóldzielnie, spólki ze zmiennym kapitalem, spólki mieszane (z
udzialem Skarbu Panstwa).
g).
Inne formy dzialalnosci gospodarczej:
Zgrupowanie w interesie ekonomicznym (Groupement d’intérêt économique).
Rozporzadzenie z 23 wrzesnia 1967r51 umozliwilo tworzenie zgrupowanie we
wspólnym interesie ekonomicznym. Pozwalajac przedsiebiorstwom grupowac sie we
wspólnej strukturze, przy zachowaniu przez czlonków pelnej niezaleznosci.
Zgrupowanie charakteryzuje sie nastepujacymi cechami :
•
•
•
•
•
51
musi dzialac jako przedluzenie (rozszerzenie, uzupelnienie) dzialalnosci
gospodarczej swoich czlonków,
nie ma obowiazku przynoszenia zysku,
posiada pelna osobowosc prawna,
moze byc utworzone bez kapitalu zakladowego,
-czlonkowie zgrupowania sa odpowiedzialni bez ograniczen i solidarnie za
dlugi tego zrzeszenia,
Ordonnance no 67-821 du 23.09.1967 sur les groupments d’intérêt économique
63
•
h).
organizacja i funkcjonowanie zgrupowania jest bardzo elastyczna, ustawa daje
duza swobode jej czlonkom.
Proces tworzenia spólek
Sam proces tworzenia oraz zasady dzialania spólek sa uregulowane wczesniej
wymieniona ustawa z 24 lipca 1966r o spólkach handlowych, obecnie ujeta w
Kodeksie Handlowym.
Przed przystapieniem do tworzenia spólki, obywatel kraju nie bedacego czlonkiem
Unii Europejskiej (w tym Polski) musi posiadac karte handlowca zagranicznego lub
uregulowane sprawy pobytu i pozwolenia na prace (za wyjatkiem gdy bedzie
komandytariuszem w spólce komandytowej).
Istotnym elementem jest ustanowienie siedziby spólki. Nalezy wiec znalezc (np. za
posrednictwem agencji nieruchomosci52) odpowiedni lokal biurowy czy produkcyjny
oraz podpisac umowe najmu lub umowe kupna. Trzeba tez powolac zarzadce
(gérant), który np. jesli jest Polakiem powinien posiadac karte handlowca
zagranicznego lub tez pozwolenie na prace (i pobyt) we Francji.
Kolejna czynnoscia jest sporzadzenie i przyjecie umowy spólki (statutu) oraz jej
regulaminu wewnetrznego. Przygotowujac statut spólki; który okresla m.in. jej forme,
nazwe (logo) celowym jest sprawdzenie we francuskim Urzedzie Patentowym
(registre des marques) czy wybrana przez wspólników nazwa (logo) nie jest juz
wykorzystana. Ponadto w statucie nalezy podac adres siedziby spólki, wysokosc
kapitalu zakladowego, rodzaj i ilosc udzialów lub akcji, forme ich wniesienia
(gotówka, aport rzeczowy itp). Statut w zasadzie nie musi byc potwierdzony
notarialnie, lecz gdy w sklad kapitalu wnoszona jest w aporcie np. nieruchomosc – to
notarialne potwierdzenie jest wymagane.
Dokumenty winny byc sporzadzone w jezyku francuskim (lub np. dokumenty po
polsku z tlumaczeniem na francuski sporzadzonym przez tlumacza przysieglego
zarejestrowanego w sadzie). Przygotowana dokumentacja, w sklad której wchodza
m.in.
•
•
•
•
•
•
statut i regulamin wewnetrzny spólki,
swiadectwa niekaralnosci Prezesa (czlonków zarzadu)
umowa najmu (kupna) lokalu (lokali),
zaswiadczenie o przelaniu kapitalu, zalozycielskiego na konto spólki,
informacje dotyczace zarzadcy, prezesa
zaswiadczenie o oplaceniu publikacji ogloszenia o zalozeniu spólki w
Dzienniku Oficjalnym Ogloszen Handlowych (BODAC)53.
Wszelkie niezbedne do rejestracji spólki dokumenty sklada sie w CFE - Centrum
Formalnosci Przedsiebiorstw 54. miedzy 30 a 15 dniem przed rozpoczeciem
dzialalnosci. Rejestracja obowiazuje handlowców prowadzacych dzialalnosc
indywidualna i wszystkie spólki handlowe i cywilne, z wyjatkiem spólek cichych.
Centrum istnieje praktycznie w kazdym departamencie we Francji. Jest to specjalny
oddzial lokalnych izb handlowych, który zajmuje sie formalnosciami rejestracji spólek
52
53
54
Np. firmy Keops, majacej 17 biur we Francji, internet: http://www.keops.fr
BODAC - Bulletin officiel des annonces commerciales, internet: http://www.journal-officiel.gouv.fr
CFE - Centre de formalités des entreprises, adresy poszczególnych Centrum mozna uzyskac w izbach
handlowych, izbach regionalnych a takze w Izbie Handlowo – Przemyslowej w Paryzu (Chambre de
Commerce et d'Industrie de Paris) – por. uzyteczne adresy.
64
oraz wszelkich zmian zwiazanych ze statutem lub zarzadzaniem. Centrum, po
weryfikacji, przekazuje otrzymane dokumenty do Rejestru Handlowego i Spólek
(Registre du Commerce et des Sociétés) przy Sadzie Gospodarczym w miejscu
siedziby spólki, do urzedu podatkowego (centre des impôts), ubezpieczeniowych i
itp. celem dokonania stosownych operacji i zapisów zwiazanych z rozpoczeciem
funkcjonowania spólki. Po zalatwieniu formalnosci zwiazanych z rejestracja,
ukazaniu sie ogloszenia w BODAC, Centrum wydaje wyciag K-bis potwierdzajacy
rejestracje spólki. Sluzy on jako dowód istnienia spólki we wszystkich urzedach i
pozwala na praktyczne rozpoczecie dzialalnosci, w tym korzystanie z konta
bankowego.
Do momentu prawidlowej rejestracji, wspólnicy zalozyciele ponosza osobiscie
odpowiedzialnosc za wszelkie czynnosci dokonane w imieniu tworzonej spólki. Na
pierwszym po rejestracji walnym zgromadzeniu udzialowców (akcjonariuszy),
czynnosci zwiazane z funkcjonowaniem spólki te winny byc przejete (w oparciu o
przyjeta uchwale) przez Zarzad (i ewentualnie – Rade Nadzorcza)
Umowa musi byc zarejestrowana w urzedzie skarbowym (centre des impôts) w
miejscu siedziby, gdzie spólka sklada coroczne deklaracje podatkowe. Nastepnie
kapital zakladowy jest wplacany na konto bankowe spólki, które nie moze byc
uruchomione do czasu rejestracji, czyli po jej ogloszeniu w organie prasowym oraz w
Wyciag z Rejestru, zwany K-bis, jest dowodem rejestracji spólki.
W trakcie procedury przygotowujacej do utworzenia przedsiebiorstwa, jego rejestracji
w róznych urzedach i zapisywania w rejestrach, nadawania numerów
identyfikacyjnych (o czym wiecej w czesci poswieconej sciaganiu naleznosci) itp.
wnioskodawca wypelnia srednio okolo dwudziestu róznego rodzaju formularzy. Koszt
formalnosci zwiazanych z utworzeniem spólki wynosi ok. 760 euro, a procedura
rejestracji winna trwac okolo 8 dni. Wyciagi z rejestru mozna zamawiac w dowolnej
ilosci zarówno przez internet : http//www.infogreffe.com, jak bezposrednio w
Rejestrze Handlowym i Spólek, w którym spólka zostala zarejestrowana.
5.
Umowy najmu lokalu
Spólki utworzone wedlug prawa francuskiego musza miec siedzibe, której adres jest
podany w statucie i zlozony w Rejestrze Handlowym i Spólek. Wybór siedziby zalezy
oczywiscie od finansowych mozliwosci inwestorów.
Najtanszym sposobem "zadomowienia" spólki jest umowa tzw. "domiciliation". W
oparciu o ta umowe, spólka podaje jako adres swej siedziby dane tele-adresowe tzw.
Biura Ogólnego swiadczacego tego typu uslugi. Tam jest odbierana korespondencja.
Natomiast za „wynajecie” adresu (i ewentualne inne uslugi) spólka uiszcza relatywnie
niewielkie oplaty. Prawo zezwala na tymczasowe "zadomowienie sie" spólki do 2 lat,
po czym spólka musi uzyskac stala siedzibe.
Zarejestrowanie przedsiebiorstwa z mieszkaniu prywatnym wiaze sie z pewnymi
problemami. W wielu wypadkach regulamin budynku (règlement de copropriété)
zabrania prowadzenia dzialalnosci gospodarczej, co oznacza, ze najpierw trzeba
uzyskac stosowne pozwolenie administratora (syndic) na tymczasowe
zarejestrowanie spólki bez prowadzenia w tym miejscu efektywnej dzialalnosci
handlowej, jak np. przyjmowanie klientów, swiadczenie uslug czy prowadzenie
produkcji. Ponadto w niektórych miastach (np. w Paryzu) procedura przeksztalcenia
lokalu mieszkaniowego w lokal "handlowy" czy "biurowy" pociaga za soba wysokie
65
koszty. Zgloszenia o takie zezwolenie na przeksztalcenie lokalu nalezy kierowac do
miejscowej Prefektury55.
Najwiekszym powodzeniem w pierwszym okresie dzialalnosci spólek zagranicznych
ciesza sie umowy podnajmu (o ile sa one dozwolone) oraz tzw. krótkoterminowe
umowy najmu nie przekraczajace 2 lat. Te umowy nie daja zadnego zabezpieczenia
podnajemcy, ale z drugiej strony, ze wzgledu na ich elastycznosc, pozwalaja
przedsiebiorcom rozwinac dzialalnosc bez ponoszenia zbyt duzych kosztów. Przy
zawieraniu umowy nalezy wplacic kaucje, której wartosc zazwyczaj jest równa
trzymiesiecznemu czynszowi.
Generalnie - umowy najmu handlowego sa regulowane dekretem z 1953r., obecnie
wchodzacym w sklad Kodeksu Handlowego. Podstawowe umowy najmu handlowego
sa podpisywane na 3, 6 lub 9 lat, z prawem do szesciomiesiecznego okresu
wypowiedzenia przez najemce. Natomiast wypowiedzenie przez wynajmujacego,
zobowiazuje go do wyplacenia najemcy odszkodowania. Podwyzki czynszu,
obliczane przewaznie na podstawie opublikowanego indeksu wzrostu kosztów,
wprowadza sie w oparciu o procedure notyfikacji przez komornika i tylko pod koniec
kazdego trzyletniego okresu najmu. Podwyzki czynszu wywoluja czesto spory, gdyz
przepisy pozwalaja najemcy zakwestionowac wycene czynszu na drodze procedury
sadowej.
6.
Nabywanie gruntów rolnych i lesnych
Grunty rolne
Regulacje prawne dla cudzoziemców spoza Unii Europejskiej (w tym dla Polaków)
przewiduja, ze warunkiem dopuszczenia do zakupu ziemi jest uregulowany status
prawny osoby fizycznej lub przedsiebiorstwa (spólki), czyli co najmniej
dziesiecioletnie zezwolenie na pobyt np. karta pobytu z dziesiecioletnim terminem
waznosci lub karta rezydenta. W takiej sytuacji posiada sie juz prawo zakupu ziemi
uprawnej. Jednakze potencjalny nabywca winien m.in. spelniac ponizsze kryteria:
•
•
•
Posiadanie wyzszego lub sredniego wyksztalcenia rolniczego,
5-letnie doswiadczenie pracy na roli w okresie ostatnich 15 lat,
Po ukonczeniu wyzszej uczelni rolniczej – 3 lata pracy w gospodarstwie
rolniczym,
Formalnie w przepisach o obrocie ziemia nie istnieja dodatkowe uwarunkowania
zwiazane z nabyciem ziemi uprawnej jak: miejsce zamieszkania, przynaleznosc do
organizacji samorzadu zawodowego, spóldzielni produkcyjnej. Nabywajac ziemie
przyszly wlasciciel, w przypadku prowadzenia dzialalnosci poza-rolniczej winien
przedstawic zaswiadczenie o zysku netto. Rozwijajac hodowle czy produkcje rolna
wlasciciel ma obowiazek dostosowania sie do wyznaczonych progów produkcyjnych
(na przyklad 300.000 kur-niosek, czy 30.000 kaczek do tuczenia czy 1.000 stanowisk
na przetluszczona watrobe) gdyz przestrzeganie narzuconych ograniczen umozliwia
ubieganie sie o dofinansowanie do prowadzonej produkcji rolnej. Osoba nie bedaca
obywatelem Francji (lub kraju – czlonka Unii Europejskiej) nie bedzie miala
mozliwosci skorzystania z jakiegokolwiek wsparcia finansowego, francuskiego czy
wspólnotowego.
Instytucjami prawnymi sprawujacymi kontrole nad obrotem ziemia sa, utworzone w
55
W przypadku Paryza jest to: Préfecture de Paris, Service du changement d’affectation des locaux,, adres:
17 Boulevard Morland, 75004 Paris
66
resorcie rolnictwa w formie przedsiebiorstw wyzszej uzytecznosci publicznej spólki
akcyjne tzw. SAFER56 wraz z ich krajowa federacja.57 Organizacje te zajmuja sie
sprawami obrotu gruntami rolnymi zarówno osób fizycznych jak i prawnych.
Kazdy notariusz ma obowiazek zglaszania do SAFERu zamiaru zawarcia transakcji
zakupu - sprzedazy ziemi, SAFER z kolei moze skorzystac z prawa pierwokupu, jesli
zachodza nastepujace okolicznosci:
•
•
•
zalozenie, zmiana struktury lub wsparcie gospodarstwa rolnego,
powiekszenie arealu istniejacych gospodarstw lub poprawa ich rentownosci,
zachowanie równowagi gospodarstw rolnych w przypadku koniecznosci
kompromisu z przedsiewzieciami o charakterze publicznym,
• zachowanie rodzinnego charakteru gospodarstwa rolnego,
• zapobieganie spekulacji ziemia,
• zachowanie istniejacych gospodarstw zagrozonych podzialem gruntów oraz
budowa budynków mieszkalnych czy gospodarczych,
• wynikajaca z decyzji panstwa koniecznosc poprawy struktur lesnych
(planowanie zalesienia dzialki i okolic),
• zachowanie pieknych pejzazy oraz poprawa stanu ochrony srodowiska.
Przedstawione warunki dotycza zazwyczaj arealów od 10 arów do 1 hektara, choc
górnego limitu nie ma. SAFER ma dwa miesiace na poinformowanie
zainteresowanego czy skorzysta z prawa pierwokupu. Mozna tez, zamiast nabywac
ziemie, zawrzec umowe dzierzawy. Zazwyczaj umowa dzierzawy moze trwac od roku
do 6 lat.
Grunty lesne.
Status lasów panstwowych i prywatnych we Francji okreslany jest przez specjalny
Kodeks Lesny58 przyjety przez Parlament 29 czerwca 2001. Zezwolenia na taki
zakup udziela Ministerstwo Rolnictwa i Rybolówstwa59. Obowiazkowe jest przy tym
przedstawienie programu rozwoju danej dzialki lesnej w okresie od 10 do 30 lat.
7.
Pobyt we Francji
a).
Karta pobytu (na czas okreslony) – wymagania ogólne
Karta pobytu nie jest przyznawana osobom, których pobyt we Francji móglby
zagrazac w jakikolwiek sposób porzadkowi publicznemu, ani osobom zyjacym w
poligamii. O karte pobytu na czas okreslony (carte de séjour temporaire) moga
ubiegac sie:
Osoba niepelnoletnia (przed ukonczeniem 18 roku zycia):
•
•
56
57
58
59
której przynajmniej jedno z rodziców posiada karte pobytu lub/i,
która udowodni, ze zamieszkuje we Francji co najmniej od 10 roku zycia lub/i,
SAFER - Sociétés d'Aménagement Foncier et d'Etablissement Rural (Spólki Zagospodarowania Ziemi i
Rozwoju Wsi)
FNSAF -Fédération Nationale des Sociétés d'Aménagement Foncier et d'Etablissement Rural (Krajowa
Federacja Spólek Zagospodarowania Ziemi i Rozwoju Wsi).
Code Forestier (Kodeks Lesny) sklada sie z dwóch czesci: Partie législative (czesci prawnej) i Partie
Réglementaire – Décrets en Conseil d’Etat (czesci wykonawczej – dekretów Rady Panstwa), teksty –
internet: http://www.legifrance.com
Ministere de l’Agriculture et de la Pêche, Direction de l’Espece rural et de la forêt (Ministerstwo Rolnictwa i
Rybolóstwa, Dyrekcja Departamentu ds. Ziemi Rolnej i Lasów), 19, Av. du Maine, 75732 Paris Cedex 15,
tel. 00331.49.55.47.25, fax 00331.49.55.40.73
67
•
która po ukonczeniu 10 roku zycia uczeszczala minimum przez 5 lat do szkoly
francuskiej (UWAGA - wniosek moze skladac osoba pomiedzy 16 a 21 rokiem
zycia).
Osoba studiujaca pelnoletnia:
• która udowodni, ze posiada odpowiednie srodki na pokrycie kosztów
studiowania i pobytu we Francji60.
Osoba pelnoletnia:
•
Która urodzila sie we Francji, i która udowodni, ze mieszkala we Francji co
najmniej przez osiem lat w sposób ciagly, lub/i
• która udowodni posiadanie silnych wiezów rodzinnych i osobistych we Francji
lub/i
• która jest rodzicem niepelnoletniego dziecka francuskiego rezydujacego we
Francji i lozy na jego utrzymanie oraz przynajmniej czesciowo wypelnia
obowiazki rodzicielskie, lub/i
• która przyjezdza regularnie do Francji i jest malzonkiem (malzonka) obywatelki
francuskiej (obywatela francuskiego), lub/i
• która przyjezdza regularnie do Francji, i która jest wspólmalzonkiem
posiadacza (posiadaczki) karty pobytu (nalezy wtedy poddac sie procedurze
laczenia rodzin – regroupement familiale), lub/i
• która przyjezdza regularnie do Francji, i która jest wspólmalzonkiem
posiadacza (posiadaczki) karty pobytu „naukowej” (bez koniecznosci przejscia
procedury laczenia rodzin – regroupement familiale), lub/i
• która jest upowazniona do pobierania renty inwalidzkiej przyznanej w wyniku
wypadku przy pracy lub choroby zawodowej w trakcie pracy w organizmie
(przedsiebiorstwie) francuskim (co najmniej 20% utraty zdrowia), lub/i
• która przebywa zazwyczaj we Francji, i której stan zdrowia wymaga
niezbednej opieki medycznej, a której wnioskodawca nie móglby uzyskac w
kraju pochodzenia, lub/i
• która posiada statut bezpanstwowca, lub/i
• która uzyskala azyl na terytorium Francji
Karta pobytu pozwala na ubieganie sie o pozwolenie na wykonywanie dzialalnosci
zawodowej. Zapis na karcie pobytu „salarié” oznacza ze jej posiadacz ma prawo
pracowac we Francji. Zapis na karcie „vie privée et familiale” (zycie prywatne i
rodzinne) oznacza, ze jej posiadacz nie moze pracowac zarobkowo we Francji.
Karta pobytu z zapisem „travailleur temporaire” (pracownik okresowy, sezonowy)
pozwala na prace zawodowa u scisle okreslonego pracodawcy. Karte wydaje sie na
czas okreslony, na jaki pracownik ma byc zatrudniony.
Inne mozliwe zapisy na karcie pobytu - visiteur (gosc), etudiant (student), scientifique
(naukowiec), profession artistique et culturelle (artysta, dzialacz kultury), rolnik
(agriculteur). I tak mozna uzyskac:
Czasowa karte pobytu "visiteur" (gosc) pod warunkiem:
•
60
Posiadania niezbednych srodków finansowych na pobyt we Francji,
Przepisy prawa francuskiego okreslaja sposób liczenia minimalnej wysokosci srodków na pokrycie
kosztów studiowania i pobytu we Francji
68
•
Zobowiazania sie do niepodejmowania pracy zarobkowej na terytorium Francji
(podjecie pracy nie-zarobkowej wymaga wpisania na karcie rodzaju
wykonywanej pracy)
Czasowa karte pobytu "étudiant" (student) pod warunkiem:
•
•
podjecia studiów we Francji,
posiadania wystarczajacych srodków finansowych (zródel finansowania) na
pobyt we Francji (obliczanie ich wysokosci jest okreslone przepisami)
Czasowa karta pobytu "scientifique" (naukowiec) pod warunkiem:
•
regularnego przebywania we Francji w celach naukowych lub prowadzenia
nauczania na poziomie uniwersyteckim
• posiadania zaswiadczenia o prowadzeniu pracy naukowej we Francji wraz z
okresleniem czasu pobytu
Czasowa karte pobytu "profession artistique et culturelle" (artysta, dzialacz kultury)
mozna uzyskac pod warunkiem posiadania kontraktu podpisanego na okres dluzszy
niz 3 miesiace z przedsiebiorstwem badz firma prowadzaca dzialalnosc artystyczna.
b).
Waznosc karty pobytu, koszty, procedura
Waznosc karty pobytu na czas okreslony nie moze przekraczac 1 roku i nie moze
byc tez dluzszy niz czas waznosci dokumentu podrózy (paszportu), w oparciu o który
karta zostala wydana. W przypadku posiadania zezwolenia na prace, waznosc karty
pobytu nie moze przekraczac waznosci czasu zgody na prace. Waznosc bezplatnej
(od 1.01.2000r) studenckiej karty pobytu ("étudiant"), nie moze przekraczac czasu
studiów. W niektórych przypadkach wydawane jest tymczasowe pozwolenie na pobyt
(autorisation provisoire de séjour) wazne do 6 miesiecy.
Osoby po raz pierwszy ubiegajace sie o karte pobytu musza przeprowadzic badania
lekarskie (na która czeka sie we Francji czesto kilka miesiecy). W tym celu nalezy
wplacic (od 17.03.1997) w biurze OMI61 - kwote w wysokosci:
•
•
360 FRF (ok. 54,9 euro) - studenci i uchodzcy,
1 050 FRF (ok. 160 euro) - inni obcokrajowcy
O karte pobytu nalezy sie ubiegac :
•
w przeciagu dwóch pierwszych miesiecy po przyjezdzie do Francji (dotyczy to
takze Polaków, którzy uzyskali w Ambasadzie czy Konsulacie Republiki
Francuskiej trzymiesieczna wize pobytowa wraz z pozwoleniem na prace na
czas dluzszy niz trzy miesiace),
• najpózniej dwa miesiace po uplywie daty osiemnastych urodzin
zainteresowanego,
• najpózniej dwa miesiace po utracie obywatelstwa francuskiego,
• na dwa miesiace przed uplywem waznosci posiadanej karty pobytu
(przedluzenie waznosci).
W celu zlozenia wniosku o przyznanie karty pobytu, nalezy zglosic sie na prefekture
lub pod-prefekture Policji, w Merostwie badz w komisariacie Policji (w Paryzu - na
prefekture Policji). Obcokrajowcy w wieku od 16 do 18 lat chcacy podjac prace,
61
Office des migrations internationales (Urzad ds. migracji miedzynarodowych)
69
musza zlozyc podanie (wraz z wymaganymi dokumentami) na prefekturze Policji
badz pod-prefekturze. Do wypelnionego wniosku nalezy dolaczyc m.in.:
•
•
•
3 zdjecia,
zaswiadczenie lekarskie przeprowadzeniu wymaganych badan
znaczek skarbowy, którego cena zalezy od narodowosci zainteresowanego i
celu pobytu we Francji,
• zaswiadczenie o legalnym przybyciu na terytorium Francji (np. wiza, wazny
paszport ze stemplem granicznym),
• inne zaswiadczenia i dokumenty, zalezne od rodzaju karty, o która ubiega sie
wnioskodawca
Karta pobytu zostaje uniewazniona, gdy osoba zainteresowana:
•
•
•
•
podlega ekstradycji,
pracuje bez zezwolenia,
dokonala oszustwa w celu otrzymania karty,
nie spelnia juz warunków pozwalajacych na posiadanie karty pobytu.
Istnieje takze mozliwosc ubiegania sie o karte rezydenta (wymagania nieco
ostrzejsze niz w przypadku karty pobytu na czas okreslony) jak i o tzw. wize
pobytowa (visa de longue séjour) na czas pobytu przekraczajacy 3 miesiace.
Osoby, które posiadaja karte pobytu na czas okreslony moga ubiegac sie o karte
rezydenta (wazna 10 lat). O karte rezydenta moze tez wystepowac m.in.:
•
Osoba mogaca zaswiadczyc o legalnym i nieprzerwanym pobycie we Francji
co najmniej od pieciu lat, oraz potwierdzic posiadanie wystarczajacych
srodków finansowych na pobyt we Francji
• Osoba sluzaca co najmniej 3 lata w Legii Cudzoziemskiej i posiadajaca
zaswiadczenie o „wlasciwym zachowaniu” (czyli postepowaniu zgodnym z
prawem francuskim, braku konfliktów i naruszen prawa i porzadku
publicznego),
• Osoba, która otrzymala status uchodzcy.
Dokladniejsze informacje mozna uzyskac m.in. na nastepujacych stronach
internetowych: http://vosdroits.service-public.fr/ARBO/080202-NXETR133.html oraz
http://vosdroits.service-public.fr/ARBO/080202-NXETR132.html a takze http://sosnet.eu.org/etrangers/externe/titridx.html.
8.
Zatrudnianie pracowników we Francji
Obywatele krajów czlonkowskich Unii Europejskiej moga bez przeszkód
przemieszczac sie, osiedlac i podejmowac prace w dowolnym kraju UE, w tym we
Francji. Ponadto uklady partnerskie miedzy Francja a niektórymi panstwami
(niejednokrotnie wybieranymi na drodze wspólnej przeszlosci historycznej) ulatwiaja
ich obywatelom znalezienie zatrudnienia na terytorium Francji (Algieria, Maroko,
Togo, Gabon, Turcja, Andora, Szwajcaria, USA). Pomimo przygotowan do wejscia
do Unii Europejskiej oraz coraz lepszych kontaktów ekonomicznych i handlowych z
Francja, Polska traktowana jest jako kraj trzeci w dziedzinie przeplywu sily roboczej.
Jednoczesnie nalezy pamietac, ze poza stosunkami rodzinnymi, jedyna szansa na
uregulowanie tymczasowego pobytu we Francji sa studia badz zatrudnienie. Z kolei
osoba posiadajaca uregulowane prawo pobytu (carte de séjour) bez prawa pracy
moze równiez ubiegac sie o zezwolenie na prace. Obywatele innych panstw (w tym
Polski) nie moga pracowac m.in. jako:
70
•
•
•
•
•
•
•
Pracownicy i urzednicy centralnej i lokalnej administracji panstwowej oraz
dyplomacji, policji, wojska (z wyjatkiem Legii Cudzoziemskiej), wymiaru
sprawiedliwosci, urzedów podatkowych,
Notariusz, komornik,
Agent ubezpieczeniowy,
Sprzedawca napojów alkoholowych, papierosów,
Kierowca transportu bankowego (ograniczenie - osoby spoza UE),
Organizator imprez (ograniczenie - osoby spoza UE),
Dyrektor przedsiebiorstwa kolportazu prasy.
Obowiazek posiadania pozwolenia na prace generalnie nie dotyczy:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
osób majacych karte stalego pobytu (carte de résident),
osób majacych karte pobytu tymczasowego, z dopiskiem: "z pozwoleniem na
prace" (la carte de séjour temporaire, dopisek "autorisation de travail"),
pracowników misji dyplomatycznych, Konsulatów oraz ich rodzin,
czlonków organizacji miedzynarodowych,
obcokrajowców wykonujacych wraz ze wspólmalzonkiem uslugi handlowe
(pamietac o karcie handlowca zagranicznego wspólmalzonka),
korespondentów prasowych,
kierowców zatrudnionych poza Francja, wykonujacych usluge przewozu
towaru do odbiorcy,
tlumaczy, modelek,
pomocy do dzieci.
Istnieje kilka francuskich adresów internetowych, pod którymi mozna znalezc wiele
ofert zatrudnienia jak i zlozyc swoja oferte jako osoba poszukujaca pracy. Zajmuje
sie tym m.in. Agencja ANPE62 jak i inne stowarzyszenia zawodowe – chociazby
APEC63.
a).
Pozwolenie na prace
Firma francuska zainteresowana zatrudnieniem obywatela polskiego powinna zglosic
sie do DDTEFP 64 w departamencie, w którym ma swa siedzibe z wnioskiem o
zezwolenie na zatrudnienie (o zawarcie umowy o prace z obywatelem polskim).
Wniosek ten powinien byc uzupelniony dobrze przygotowanym uzasadnieniem
podajacym przyczyny, dla których przyszly pracodawca poszukuje pracowników z
zagranicy (wysokie kwalifikacje polskiego kandydata, brak odpowiednika we Francji,
brak chetnych wsród miejscowych bezrobotnych itp.) Z kolei, gdy wnioskodawca jest
osoba fizyczna chcaca pracowac legalnie i posiadajaca uregulowany pobyt we
Francji (np. karte pobytu na czas okreslony), powinien on zlozyc w DDTEFP:
•
•
62
63
64
Umowe o prace lub (raczej nie stosowane) promese zatrudnienia – w czterech
egzemplarzach,
Zobowiazanie pracodawcy (lub swoje wlasne) do wniesienia stosownej oplaty na
rzecz OMI65,
ANPE – Agence Nationale pour l’emploi (Krajowa Agencja ds. Zatrudnienia) internet: http://www.anpe.fr
APEC – Association pour l’emploi des cadres (Stowarzyszenie na rzecz zatrudnienia kadry kierowniczej),
internet: http://www.apec.fr lub http://www.recruteurs.apec.fr
DDTEFP – Direction Departamentale du travail, de l’emploi et de la formation professionnelle –
Departamentalna Dyrekcja do Spraw Pracy, Zatrudnienia i Szkolenia Zawodowego
71
•
•
•
•
Wypelniony
kwestionariusz
dotyczacy
warunków
zakwaterowania
(zamieszkiwania) wnioskodawcy (ewentualnie tzw. contract d’hebergment),
Szesc fotografii,
Dwie koperty ze znaczkami z wpisanym adresem wnioskodawcy,
W miare potrzeby - dokumenty potwierdzajace kwalifikacje zawodowe, dyplomy
ukonczenia szkól, kursów , uczelni, CV (zyciorys), uzasadnienie ubiegania sie o
prace.
Ww. wniosek moze tez zlozyc osoba przebywajaca czasowo (np. na podstawie
waznego paszportu) we Francji. Natomiast bedac w Polsce, wszelkie dokumenty
nalezy skladac w warszawskim biurze OMI66 i tam tez odbiera sie niezbedne
pozwolenia. Osoby zainteresowane moga uzyskac szczególowe informacje (w jezyku
polskim lub francuskim) dzwoniac do ww. biura w Polsce (biuro z reguly nie
odpowiada na korespondencje „pisana” z prosbami o informacje). Biuro ponadto
wspólpracuje z odpowiedzialnym za wyjazdy do pracy za granice obywateli polskich
Krajowym Urzedem Pracy67
Jesli francuski pracodawca zamierza zatrudnic polskich pracowników – to powinien
on zlozyc wszystkie niezbedne dokumenty w DDTEFP odpowiedniej dla siedziby
jego firmy. Skladane dokumenty, musza byc w jezyku francuskim, a w przypadku
dokumentów w innych jezykach (np. po polsku) - obowiazkowo przetlumaczone na
jezyk francuski przez tlumacza przysieglego we Francji badz w Polsce i (co jest
czasami wymagane) - potwierdzone przez konsulat francuski. Osoba, która zlozyla
wniosek (lub w imieniu której wniosek zostal zlozony) moze oczekiwac na decyzje w
Polsce.
Po 6 – 8 tygodniach (kontrola polityczna, karalnosc...) zainteresowany powinien
otrzymac albo decyzje odmawiajaca zgody na prace68 lub tez pozwolenie na prace.
Jezeli decyzja jest pozytywna, a wnioskodawca przebywa we Francji i nie odbyl
badan lekarskich (np. nie posiada karty pobytu), OMI powinno wezwac
zainteresowanego do przeprowadzenia badan lekarskich (na które czasami czeka
sie we Francji dosc dlugo). Jezeli wyniki badan sa zadawalajace, OMI przekazuje
zainteresowanemu poswiadczona umowe o prace (lub jej promese) oraz polecenie
zgloszenia sie do DDTEFP celem uzyskania tymczasowego pozwolenia na prace,
lub tez do prefektury celem odbioru karty pobytu z zapisem „salarié”.
Jezeli wnioskodawca przebywa w Polsce, zgoda na zatrudnienie jest przesylana do
Ambasady Republiki Francuskiej w Polsce. W Polsce równiez odbywa badania
lekarskie w przychodni wskazanej przez warszawskie biuro OMI. Po odbyciu badan i
w oparciu o przeslane dokumenty, Ambasada (Konsulat) Francji wydaje obywatelowi
65
66
67
68
OMI - Office de Migration Internationale (Urzad do Spraw Migracji Miedzynarodowych), adres biura
paryskiego: OMI, Espace Emploi International, 48, Boulevard de la Bastille, 75012 Paris,
tel. (0033.1).53.02.25.54, internet: www.omi.social.fr
OMI - biuro w Warszawie, ul.Pulawska 17, 02-515 Warszawa, telefon: (0.prefix.22).529.31.84 (-85, -86, 88), fax: (0.prefix.22).529.31.83
KUP - Krajowy Urzad Pracy, Departament Migracji Zarobkowej, adres: 01-402 Warszawa, ul. Ciolka 10A,
telefon: (0.prefix.22).837.69.27, fax: (0.prefix.22).837.12.25, internet: http://www.praca.gov.pl. Od
1.04.2002 kompetencje KUP przejmie Ministerstwo Pracy i Polityki Spolecznej, internet:
www.mpips.gov.pl
Od decyzji odmownej prefekta mozna sie odwolac do komisji zajmujacej sie sprawami kart pobytu.
Zainteresowany (lub upowazniona przez niego osoba) moze uczestniczyc w posiedzeniu komisji.
Pozytywna decyzja komisji nie zobowiazuje prefekta do zmiany decyzji. Prefekt moze utrzymac swa
odmowe wydania karty lub tez moze wydac karte.
72
Polski wize pobytowa wraz z pozwoleniem na prace (wiza jest zazwyczaj wazna na
okres 3 miesiecy). Po przyjezdzie do Francji, celem legalizacji swojego przyszlego
pobytu na czas dluzszy niz 3 miesiace, posiadacz pozwolenia na prace powinien w
ciagu dwóch pierwszych miesiecy wystapic o karte pobytu (lub wize dlugoterminowa)
zgodnie z procedura opisana w czesci dotyczacej uzyskiwania karty pobytu.
W przeciagu 3 miesiecy po przyjezdzie do Francji nalezy znalezc mieszkanie (rzecz
stosunkowo trudna za wzgledu na status obcokrajowca) lub obywatela francuskiego
(ewentualnie przedsiebiorce), który zgodzi sie podpisac "certificat d'hébergement",
zobowiazujac sie tym samym do zapewnienia mieszkania obywatelowi polskiemu.
Czasami pracodawca dolacza taki "certificat d'hébergement" z chwila zlozenia
dokumentów w DDTEFP. Odbyte badania lekarski i zatrudnienie we Francji
pozwalaja na korzystanie z dobrodziejstw ubezpieczenia spolecznego, które zwraca
czesciowo wydatki poniesione na wizyty lekarskie i za zakupione lekarstwa. Bedac
we Francji i chcac uzyskac karte pobytu na czas okreslony, nalezy postepowac
zgodnie z procedura opisana powyzej. Mozna tez ubiegac sie o wize pobytowa na
okres dluzszy niz trzy miesiace.
b).
Pozwolenie na prace okresowa (do trzech miesiecy)
Czesto sie zdarza, ze polskie przedsiebiorstwa, które wspólpracuja z firmami
zachodnioeuropejskimi (w tym francuskimi) uzyskuja zlecenie na wykonanie róznych
prac czy uslug na terenie Francji (np. prace montazowo - instalacyjne), których czas
trwania nie przekracza trzech miesiecy. Zazwyczaj na barki polskiego przedsiebiorcy
spada kwestia uregulowania wszelkich spraw zwiazanych z formalnym pobytem
pracowników, w tym uzyskanie pozwolenia na prace terenie Francji. Co prawda
zasady ubiegania sie o pozwolenie na prace na terenie Francji na taki krótki okres sa
nieco uproszczone gdyz nie wystepuje koniecznosc ubiegania sie o karte pobytu lub
wize dlugoterminowa. Natomiast sama procedura postepowania jest podobna jak w
przypadku opisanego powyzej ubiegania sie o pozwolenie na prace. Do DDTEFP,
oprócz wczesniej wymienionych dokumentów, sklada sie takze:
•
zaswiadczenie firmy polskiej o zatrudnieniu pracowników (kopie umów o prace
i legitymacji ubezpieczeniowych) przygotowujacych sie do wyjazdu,
• uzasadnienie ubiegania sie pozwolenie na prace,
• oswiadczenie kazdego pracownika, ze zobowiazuje sie do opuszczenia
Francji po wykonaniu zlecenia.
Celem uzyskania szczególowych informacji odnosnie mozliwosci i warunków
uzyskania pozwolenia nalezy skontaktowac sie bezposrednio z warszawskim
przedstawicielstwem OMI.
c).
Praca sezonowa
Rzady Republiki Francuskiej i Polski na przestrzeni lat 1990 - 2001 podpisaly kilka
umów dotyczacych mozliwosci wykonywania pracy sezonowej69, które w sposób
ogólny reguluja kwestie dostepu obywateli umawiajacych sie stron do lokalnych
rynków pracy. Generalnie jednak pozwolenie na prace sezonowa (okresowa,
krótkoterminowa) moga uzyskac obcokrajowcy (w tym Polacy), którzy nie posiadaja
ani nie ubiegaja sie o karte rezydenta lub o karte na pobyt czasowy z prawem pracy.
Warunkiem jest aby osoba chcaca pracowac miala konkretnego pracodawce
69
Patrz zalacznik z wykazem wazniejszych umów francusko - polskich
73
zamierzajacego ja zatrudnic. Praca ze wzgledu na swój charakter i rodzaj lub
okolicznosci powinna byc typowo sezonowa (okresowa). Pracodawca winien zlozyc
w DDTEFP wstepna umowe o prace (dla) pracownika sezonowego Umowa o prace
podpisana przez pracodawce z pracownikiem sezonowym upowaznia pracownika do
wykonywania okreslonej pracy (okreslonego zawodu). Umowa ta powinna okreslac
czas pracy i okres (terminy, daty) w którym praca bedzie wykonywana. W zadnym
wypadku nie moze trwac w sumie dluzej niz szesc miesiecy w ciagu 12 miesiecy
kolejno nastepujacych po sobie. Wnioski skladane do DDTEFP przez francuskiego
pracodawce moga byc imienne (na konkretne osoby) jak i bez wyszczególniania
konkretnych osób – czyli zapotrzebowanie na okreslona grupe. Podobnie jak w
powyzej opisanych sytuacjach, przy wydaniu pozwolenia DDTEFP i OMI
wspólpracuja z polskim Krajowym Urzedem Pracy.
Czas jednorazowego pozwolenia na prace sezonowa nie moze przekroczyc 9
miesiecy, lecz moze byc odnawiany. Osoba ubiegajaca sie o pozwolenie musi
przebywac we Francji legalnie. Pracodawca zobowiazany jest do wplacenia na rzecz
OMI stosownej kwoty, z chwila zatrudnienia pracownika sezonowego.
Studenci – obcokrajowcy, po uzyskaniu tymczasowego (okresowego) pozwolenia na
prace moga pracowac do 20 godzin tygodniowo.
Francuscy rolnicy najbardziej zainteresowani sa zatrudnieniem Polaków przede
wszystkim przy zbiorze winogron, jablek, borówek, uprawie warzyw i innych pracach
dotychczas w niewielkim stopniu zmechanizowanych w gospodarstwach rolnych.
Obecnie, mimo braku rak do pracy i zainteresowaniu korzystaniem z polskich
pracowników sezonowych, przeszkoda jest zbyt rygorystyczne i formalistyczne
podchodzenie niektórych DDTEFP do kwestii wydawania zezwolen (np. zadanie
okreslenia przez wnioskujacego rolnika francuskiego, z okolo kwartalnym
wyprzedzeniem, dokladnego terminu rozpoczecia i zakonczenia zbiorów czy prac
rolnych) a takze oplaty wnoszone przez rolników na rzecz OMI, co przy niektórych
krótkich sezonowych pracach (np. zbiór winogron) czyni ta forme zatrudniania
obcokrajowców spoza Unii Europejskiej malo oplacalna. Dodatkowa przeszkoda jest
slaba znajomosc obowiazujacych francuskich przepisów wsród francuskich rolników,
szczególnie tych, którzy po raz pierwszy staraja sie o pozyskanie poza-unijnej
sezonowej sily roboczej. Opóznia to sprawne i wlasciwe przygotowanie dokumentacji
oraz utrudnia przeprowadzenie procedury administracyjnej.
d).
Staze zawodowe
W mysl podpisanych pomiedzy Polska a Francja kilku umów dotyczacych wymiany
stazystów, w tym umowy o bez-wizowej wymianie studentów i osób odbywajacych
staze zawodowe70, studenci i stazysci moga przebywac we Francji przez okres
niezbedny na ukonczenie studiów lub odbycie stazu zawodowego w firmie
francuskiej. Zgodnie z umowa z 1990 roku71 pod ogólnym pojeciem stazysty
rozumiana jest osoba; która ukonczyla 18 lat lecz ma nie wiecej niz 35 lat ; legitymuje
70
71
Umowa miedzy Rzadem Rzeczypospolitej Polskiej a Rzadem Republiki Francuskiej w sprawie zniesienia
obowiazku wizowego przy pobycie dluzszym niz trzy miesiace dla studentów i stazystów odbywajacych
szkolenia - przyjeta w formie wymiany not pomiedzy Ambasadorem RF w Polsce a Podsekretarzem Stanu
w MSZ w dniu 3 lipca 2001. Umowa weszla w zycie 3 sierpnia 2001r , zostala opublikowana we
francuskim Journal Officiel z 1.09.2001 jako Décret no 2001-783 z 27.08.2001 Prezydenta RF (strona
14042, dzial Ministerstwa Spraw Zagranicznych RF)
Umowa miedzy Rzadem PRL a Rzadem Republiki Francuskiej w sprawie wymiany stazystów
zawodowych, podpisana w Auxerre dnia 29.09.1990r. weszla w zycie dnia 14.05.1991r
74
sie dyplomem « nauczania zawodowego »; posiada znajomosc jezyka kraju do
którego przyjezdza (czyli francuskiego) w stopniu odpowiednim do wymagan dla
stanowiska pracy, na którym bedzie odbywala staz. Czas stazu u jednego,
okreslonego pracodawcy w zasadzie winien wynosic najwyzej jeden rok, z
mozliwoscia przedluzenia go maksymalnie o dalsze 6 miesiecy.
Stazysta powinien otrzymywac wynagrodzenie pozwalajace na pokrycie kosztów
pobytu, w wysokosci co najmniej takiej jak otrzymuja pracownicy – obywatele kraju
przyjmujacego (czyli Francji) na tym samym stanowisku pracy. Stazysci powinni byc
traktowani, oplacani oraz zatrudnieni na takich samych warunkach (czas pracy,
bezpieczenstwo i higiena pracy, ubrania ochronne itp.) jak pracownicy miejscowi.
Pracodawca francuski zapraszajacy polskiego stazyste powinien zglosic sie do
departamentalnego biura OMI (lub gdy ma siedzibe w Bretanii, Ile de France, Pays
de Loire, lub Normandii – do biura w Paryzu 72) gdzie otrzyma stosowny
kwestionariusz. Kwestionariusz jest wypelniany czesciowo przez pracodawce,
czesciowo przez stazyste. Wraz z kwestionariuszem pracodawca winien zlozyc inne
wymagane dokumenty dotyczace kandydata (m.in. zdjecia, zyciorys, dyplomy wraz z
ich tlumaczeniem na jezyk francuski), "certificat d'hébergement" oraz umowe o staz.
Na podstawie zlozonych dokumentów, odpowiednia delegatura OMI w porozumieniu
z DDTEFP moze odrzucic wniosek lub wyrazic zgode na staz. W przypadku zgody
na odbycie stazu, warszawski oddzial OMI73 wskazuje przychodnie, w której
kandydat powinien przeprowadzic w Polsce badania lekarskie. Pozytywny wynik
badan pozwoli na uzyskanie ostatecznej zgody OMI i wyjazd do Francji.
Szczególowych informacji moze uzyskac dzwoniac do ww. warszawskiego oddzialu
OMI (mozna rozmawiac po polsku lub po francusku).
Istnieje równiez Stowarzyszenie ADESPE74, które wspiera wymiane stazystów
zawodowych pomiedzy Polska a Francja. Pomoc, która oferuje stowarzyszenie to
glównie nawiazanie kontaktu z przedsiebiorstwem poszukujacym stazystów
zawodowych, dokonywanie niezbednych formalnosci (kontakt z instytucjami takimi
jak: OMI, DDTEFP, ANPE, ambasady), organizacja i finansowanie przejazdu z kraju
pochodzenia do kraju, gdzie ma byc wykonywany staz, tlumaczenie dokumentów,
organizacja
i
finansowanie
kursów
jezyka
francuskiego,
zapewnienie
zakwaterowania, itd. Jednak przed skorzystaniem z uslug Stowarzyszenia nalezy sie
dokladnie upewnic, które uslugi sa oferowane odplatnie i jaki jest ewentualny koszt
udzielanej pomocy.
e).
Swiadczenia socjalne, kwestie podatkowe
Francja jest krajem Unii Europejskiej, w którym poziom opieki socjalnej panstwa jest
relatywnie wysoki. Pracownik zagraniczny po uzyskaniu odpowiednich zezwolen na
pobyt i prace, które zapewniaja mu dostep do rynku pracy, powinien uzyskac prawo
do korzystania ze wszystkich swiadczen (kosztowna, dofinansowywana z budzetu
opieka medyczna, zasilki rodzinne, zasilki dla bezrobotnych, itp.). Ochrona socjalna
72
73
74
OMI (Office des Migrations Internationales), Espace Emploi International, (Biuro ds. Migracji
Miedzynarodowych, Dzial ds; Zatrudnienia Miedzynarodowego) , 48 Boulevard de la Bastille, 75012 Paris,
tel. 01.53.02.25.54, strona internetowa http://www.omi.social.fr
OMI - Office des Migrations Internationales (Biuro ds. Migracji Miedzynarodowych), Warszawa, ul.
Pulawska 17, tel. (0.prefix.22).529.31.84 lub koncówki: -85, -86, -88), fax (0.prefix.22).529.31.83
ADESPE - Association pour le Développement et l’Echange de Stagiaires Professionnels en Europe
(Stowarzyszenie Rozwoju Wymiany Zawodowych Stazystów w Europie), internet: hppt://www.adespe.org
75
objeta jest takze rodzina pracownika, która z czasem moze uzyskac dostep do
francuskiego rynku pracy.
Zgodnie z polsko-francuska Generalna Konwencja o Ubezpieczeniu Spolecznych z
9.06.1948r, polscy pracownicy oddelegowani do Francji w celu wykonania prac
(uslug) musza posiadac podstawowe ubezpieczenia zalatwione w Polsce (w ZUS).
Celowym jest jednak wykupienie dodatkowej, dobrowolnej polisy u francuskiego lub
polskiego ubezpieczyciela, co ulatwi pokrycie ewentualnych kosztów zwiazanych np.
z usuwaniem konsekwencji róznych wypadków losowych, leczeniem, rehabilitacja
czy transportem poszkodowanego do kraju. Dokladniejszych informacji udzielic moze
polskie Ministerstwo Pracy i Polityki Spolecznej.
Kwestie podatkowe uregulowane sa w polsko-francuskiej umowie w sprawie
zapobiegania podwójnemu opodatkowaniu w zakresie podatków od dochodu i
majatku z 20.06.1975r (Dz.U.nr 1 z 1977r). Dokladniejszych informacji moze udzielic
polskie Ministerstwo Finansów.
f).
Warunki zatrudnienia
Sprawy zatrudnienia pracowników regulowana jest przez Kodeks Pracy (Code de
travail), przez liczne umowy zbiorowe (conventions collectives) oraz regulaminy
zakladowe (règlement intérieur). Umowy zbiorowe dotycza branzy przemyslowych i
obowiazuja, gdy sa podpisane przez przedstawicieli zwiazków zawodowych w danej
branzy. Istnienie owych umów w znacznym stopniu ogranicza swobode pracodawcy
w ksztaltowaniu wysokosci wynagrodzen.
Regulaminy pracy obowiazuja w przedsiebiorstwach zatrudniajacych powyzej 20
pracowników. Przewiduja one m.in. kary i rózne sankcje za niewykonanie
obowiazków pracowniczych. Od 1 stycznia 2002 roku czas pracy we Francji wynosi
35 godzin tygodniowo. W systemie francuskim spotyka sie generalnie nastepujace
rodzaje umów o prace:
Umowa na czas nieokreslony (CDI : contrat à durée indéterminée) Tego typu umowe
zawiera sie w wiekszosci przypadków zatrudnienia pracownika, z wyjatkiem sytuacji
wskazanych w umowie na czas okreslony. Umowa na czas nieokreslony moze
zostac rozwiazana wskutek wypowiedzenia jednej ze stron. W przypadku
wypowiedzenia umowy przez pracodawce, okresy wypowiedzenia wynosza:
•
•
1 miesiac - gdy staz pracy pracownika wynosi od 6 miesiecy do 2 lat,
2 miesiace - gdy staz pracy wynosi powyzej 2 lat.
Umowa na czas okreslony (CDD : contrat à durée déterminée). Umowe ta mozna
zawrzec wylacznie w nastepujacych wypadkach :
•
•
•
•
•
zastapienie pracownika tymczasowo nieobecnego,
szczególny, okresowy wzrost aktywnosci dzialania firmy,
potrzeba wykonania specyficznego lub wyjatkowego (dodatkowego)
zlecenia,
zatrudnienie w ramach pracy sezonowej,
w innych przypadkach okreslonych programami redukcji bezrobocia.
Zakonczenie umowy na czas okreslony zobowiazuje pracodawce do wyplaty premii
w wysokosci 6% od sumy zarobków brutto wyplaconych podczas trwania umowy.
Nalezy zwrócic uwage na fakt, ze wznowienie okresu, na który umowa na czas
76
okreslony zostala zawarta, powoduje jej automatyczne przeksztalcenie w umowe na
czas nieokreslony.
Umowa o prace na czesc etatu (contrat à temps partiel). Czas trwania tej umowy nie
moze przekroczyc 2 lat, natomiast tygodniowy czas pracy nie moze byc dluzszy niz
32 godziny.
g).
Warunki pracy i placy
Istnieje minimalna ustawowa miesieczna kwota wynagrodzenia (SMIC), ponizej
której pracodawca w zasadzie nie moze zatrudnic osoby na pelnym etacie. Stawka
ta, corocznie rewaloryzowana, wynosi (od 1.07.2001r) 6,67 euro za godzine, czyli ok.
1,127 euro miesiecznie za 169 godzin pracy w roku 2001. Czesto zbiorowe umowy
przewiduja nie minimalne lecz korzystniejsze wynagrodzenia, zalezne od stopnia czy
tez kategorii pracownika. Od 1.01.2002 ustawowy czas pracy wynosi 35 godzin
tygodniowo.
g1). Zwolnienie pracownika
Decyzja o zwolnieniu pracownika (lettre de licenciement) musi byc umotywowana.
Pracownik ma prawo znac powody zwolnienia, którego podstawy podlegaja kontroli
sadowej (dotyczy to zwolnien indywidualnych, dyscyplinarnych i grupowych z
powodów ekonomicznych).
g2). Spory wynikajace ze stosunku pracy
Instancja sadowa kompetentna do rozpatrywania sporów pomiedzy pracownikami i
pracodawcami jest Sad Pracy (conseil des prud’hommes), wystepujacy przy kazdym
Sadzie Pierwszej Instancji (Tribunal de Première Instance).
g3). Czas pracy
Ustawa z 13 czerwca 1998r, obowiazujaca od 1 stycznia 2002 wprowadzila 35
godzinny tydzien pracy we wszystkich przedsiebiorstwach na terenie Francji.
Nadgodziny sa zwykle platne w formie kompensaty odpoczynkowej, czyli w
dodatkowych dniach urlopowych, z tym, ze maksymalna ilosc godzin nadliczbowych
nie moze przekroczyc 130 rocznie na kazdego pracownika (z wyjatkiem pewnych
odstepstw na lata 2002 i 2003). Jezeli pracownik pracuje wiecej, to za kazda
dodatkowa godzine (liczac od 39 godziny w tygodniu) dostaje wynagrodzenie o 25%
wyzsze, a od 44 godziny - o 50% wyzsze.
g4). Urlopy
O ile umowa o prace lub uklad zbiorowy nie stanowi inaczej, pracownikowi
przysluguje 2½ dnia urlopu za kazdy przepracowany miesiac, co oznacza, ze
minimalny ustawowy roczny urlop wynosi 30 dni roboczych (5 tygodni). Ponadto
Kodeks Pracy przewiduje 16-tygodniowy urlop macierzynski. Podczas tego urlopu
kobieta otrzymuje z ubezpieczenia spolecznego 80% pensji (o ile zbiorowy uklad
danej grupy zawodowej nie przewiduje bardziej korzystnych warunków).
g5). Organizacje pracowników
Istnieja trzy instancje reprezentujace interesy pracowników :
•
Przedstawiciele pracowników (délégués du personnel). W kazdym
przedsiebiorstwie zatrudniajacym powyzej 11 osób, wybiera sie przedstawicieli
pracowników (délégués du personnel) mianowanych na okres 1 roku. Ich rola jest
przekazywanie dyrekcji roszczen pracowników, pelnienie kontroli nad
77
•
•
przestrzeganiem przepisów prawa pracy i bezpieczenstwa pracy, ochrona
interesów pracowników.
Rada Przedsiebiorstwa (Comité d’Entreprise). Obowiazek wyboru Rady
Przedsiebiorstwa dotyczy przedsiebiorstw zatrudniajacych powyzej 50
pracowników. Zebraniom Rady odbywajacym sie przy kazdej waznej decyzji
dotyczacej kwestii spolecznych, ekonomicznych lub finansowych w
przedsiebiorstwie, przewodniczy pracodawca.
Zwiazki zawodowe (syndicats). W przedsiebiorstwach zatrudniajacych powyzej
50 osób, pracownicy moga wybrac delegatów zwiazków zawodowych, których
rola jest ochrona interesów pracowników i ich reprezentacja przed sadami pracy.
g6). System ubezpieczen spolecznych (Securité sociale)
Ubezpieczenia spoleczne w tym choroby, macierzynstwo, kalectwo, wypadki
zawodowe i smierc pokrywane sa w systemie francuskim przez kasy spoleczne
(caisse d’assurance maladie),. Istnieje tez kasa emerytalna (caisse d’assurance
vieille) oraz bezrobocia (Assedic). Kasy finansowane sa ze skladek spolecznych
zarówno pracowników jak i pracodawców. W sumie skladki nie przekraczaja obecnie
60% pensji brutto. Skladki miesieczne pobierane z pensji pracownika wynosza
zazwyczaj w granicach 20-23% i sa wyliczone na kazdym potwierdzeniu wyplaty
(bulletin de salaire).
Skladki i swiadczenia placone przez pracodawce na rzecz pracownika wynosza 40%.
Osoby pracujace na zasadzie samo-zatrudnienia (w tym wolne zawody) placa skladki
kwartalnie w wysokosci ok. 40% od zarobków uzyskanych w roku poprzednim.
9.
a).
Warunki s wiadczenia uslug przez polskie firmy we Francji
Zasady ogólne, uregulowania odcinkowe
Zgodnie z zasadami ustanawiajacymi Jednolity Rynek Unii Europejskiej obowiazuje
swoboda przeplywu osób, towarów, uslug i kapitalów pomiedzy krajami
czlonkowskimi. Jednak mozliwosci swiadczenia uslug przez firmy z krajów trzecich
na rynkach krajów Pietnastki sa powaznie ograniczone. Rygorystyczna polityka
imigracyjna Francji przy równoczesnym uprzywilejowaniu opartym na historycznych
zwiazkach, niektórych krajów sródziemnomorskich oraz afrykanskich powoduje, ze
obywatele krajów trzecich (w tym Polski) maja utrudniony dostep do francuskiego
rynku pracy.
Legalne podejmowanie pracy na zasadach ogólnych przez pracowników polskich we
Francji odbywa sie najczesciej poprzez oddelegowanie („détachement”) i dotyczy
personelu kluczowego, dyrektorów firm i oddzialów, wysoko wykwalifikowanych
specjalistów, dla których minimalne stawki wynagrodzenia sa okreslone poprzez
odpowiednie przepisy. Oddelegowanie, które uprzednio mozliwe bylo pomiedzy
firmami powiazanymi kapitalowo (np. firma - matka i filia), obecnie moze miec
miejsce w szerszym wymiarze. Oddelegowany na powyzszych zasadach
przedstawiciel polskiej firmy moze podjac prace we francuskiej firmie – jako jej
pracownik i podlega francuskiemu kodeksowi pracy oraz innym uregulowaniom
obowiazujacym na rynku pracy w tym kraju.
O ile wladze francuskie nie powinny odmówic zgody na pobyt i prace dla tej
ograniczonej kategorii pracowników oddelegowanych z Polski (w przypadku gdy nie
ma przeciwwskazan np. natury moralno-obyczajowej i pod warunkiem przejscia
wczesniej opisanych), o tyle zatrudnianie pracowników nizszego szczebla napotyka
na powazne trudnosci. Moga oni zostac zatrudnieni jedynie wtedy, gdy na francuskim
78
rynku pracy nie mozna znalezc pracowników o odpowiednich kwalifikacjach lub
zainteresowanych wykonywaniem oferowanej pracy. Obywatele polscy, którzy nie sa
delegowani przez swa macierzysta firme, moga znalezc zatrudnienie na francuskim
rynku pracy (bezposrednio w miejscowych firmach). We francuskich przepisach ta
kategoria pracowników okreslana jest jako „expatriés”. Otrzymanie zgody na pobyt i
prace jest jednak znacznie trudniejsze niz przy oddelegowaniu, a przejscia przez
procedury opisane w rozdziale dotyczacym kwestii pobytu oraz zatrudniania
pracowników nie gwarantuje uzyskania pozytywnej decyzji wladz francuskich.
Uproszczone procedury obowiazuja w odniesieniu do niektórych rodzajów
krótkotrwalych prac (uslug), realizowanych na podstawie kontraktów przez firmy z
krajów trzecich, w tym z Polski, delegujacych do Francji swych pracowników
(najemnych). Dotyczy to przede wszystkim:
•
•
ekip montazowych i instalacyjnych delegowanych dla uruchomienia lub
naprawy we Francji urzadzen opatentowanych i wyprodukowanych w Polsce
(instalacja wind, montaz badz demontaz maszyn i urzadzen, kotlów, instalacji
przemyslowych itp.); sa to na ogól misje krótkookresowe - do 3 miesiecy.
Realizacji innych krótkotrwalych prac zlecanych przez firmy francuskie.
Firmy polskie wykonujace uslugi na powyzszych zasadach nie maja obowiazku
tworzenia w tym celu we Francji swych struktur organizacyjnych np. zakladu czy filii.
Podobne uproszczone procedury stosowane sa wobec przeplywu pracowników
pomiedzy firmami posiadajacymi powiazania kapitalowe (dotyczy to ograniczonych w
czasie misji, np. audytu). Przypadki te nie sa traktowane jako bezposrednia
ingerencja na francuskim rynku pracy, gdyz delegowani do Francji specjalisci
pozostaja caly czas pracownikami polskich firm, które realizuja kontrakt lub wykonuja
okreslona misje w ramach oddelegowania.
Bezposredni dostep firm polskich do przetargów publicznych we Francji jest bardzo
utrudniony, m.in. z uwagi na fakt, ze ogloszenia o przetargach ukazuja sie z
nieduzym wyprzedzeniem, a dodatkowa bariera sa uwarunkowania jezykowe oraz
wymogi techniczne (czesto obowiazek stosowanie sie do norm francuskich) i
finansowe (wadium, koszty dokumentacji). W praktyce polska firma zwykle moze
wziac udzial w przetargu jako podwykonawca (dostawca maszyn, urzadzen, uslug)
dla firmy z terenu Unii w przypadku prostych, standardowych dostaw. Jednak
uczestnictwo w realizacji czesci zamówienia przetargowego nie zwalnia polskiej firmy
od uzyskania niezbednych pozwolen na prace (i pobyt) polskich pracowników we
Francji, a stosowna umowa o pod-wykonawstwo jest jedynie ulatwieniem przy
przebrnieciu procedur administracyjnych. Dokladniejsze informacje – w rozdziale
poswieconym zamówieniom publicznym.
b).
Procedury administracyjne, warunki placowe
Procedury administracyjne zwiazane z podejmowaniem pracy we Francji przez
obywateli krajów trzecich, w tym z Polski, sa obwarowane licznymi warunkami, a
zalatwianie jest procesem dlugotrwalym, co czesto zniecheca strony do ich
przeprowadzenia. Najbardziej rygorystyczne wymogi stawiane sa wtedy, gdy
swiadczenie pracy wiaze sie z dlugotrwalym pobytem pracownika zagranicznego na
terenie kraju. Wykonywanie pracy we Francji wymaga w kazdym przypadku zgody na
prace oraz (przy pobycie przekraczajacym 3 miesiace) zgody na pobyt.
79
Cudzoziemcy z krajów trzecich (spoza UE) , pragnacy w dluzszym okresie czasu
wykonywac we Francji dzialalnosc przemyslowa, handlowa lub rzemieslnicza w
ramach indywidualnej dzialalnosci gospodarczej oraz pelniacy kierownicze funkcje w
spólkach itp. musza ponadto uzyskac karte handlowca zagranicznego (carte de
commerçant étranger).
Wydawanie zezwolen na prace lezy w gestii DDTEFP 75 (placówek Ministerstwa
Zatrudnienia i Solidarnosci w poszczególnych departamentach), zas wydawaniem
zezwolen na pobyt zajmuja sie prefektury w poszczególnych departamentach.
Uznawanie kwalifikacji polskich specjalistów podlega kompetencjom francuskiego
Ministerstwa Zatrudnienia i Solidarnosci oraz Ministerstwa Edukacji (Departamentu
Nostryfikacji Dyplomów) – jednak generalnie nie sa one automatycznie uznawane, a
osoba posiadajaca polski dyplom zazwyczaj musi spelnic dodatkowe wymagania (np
odbyc nauke w miejscowej szkole czy uczelni, zdac odpowiedni egzamin, wykazac
sie stosownym poziomem znajomosci jezyka, odbyc praktyke zawodowa itp).
Przepisy europejskie (francuskie) przewiduja przypadki, w których cudzoziemcy z
krajów trzecich sa zwolnieni z obowiazku ubiegania sie o zgode na pobyt i prace.
Dotyczy to na przyklad obywateli z krajów trzecich legalnie zamieszkalych i
zatrudnionych w jednym z krajów Unii Europejskiej, którzy udaja sie do innego kraju
Unii w celu wykonywania pracy (swiadczenia uslug). Jest to konsekwencja
orzeczenia Trybunalu Europejskiego z sierpnia 1994 r. w sprawie R.Van der Elst
przeciw francuskiemu OMI76. Zgodnie z tym orzeczeniem, pracownicy np. polscy,
legalnie zatrudnieni w firmie na terenie dowolnego kraju Unii Europejskiej (np. w
Niemczech, Holandii, Belgii), powinni miec ulatwiona mozliwosc czasowego
oddelegowania do innego kraju (np. Francji), korzystajac z uproszczonych
formalnosci dotyczacych zezwolen na pobyt i prace.
Jesli pracownicy polscy sa zatrudnieniu w firmie francuskiej na zasadach ogólnych,
to pracodawca musi zapewnic im warunki pracy zgodne z miejscowymi przepisami, w
tym takze minimalna gwarantowana place (SMIC), która od 1.07.2001 wynosi 6,67
euro brutto. SMIC podlega okresowej rewaloryzacji (zwykle co roku w lipcu) zaleznej
od poziomu inflacji. Wymogi dotyczace placy minimalnej nie obejmuja delegowanych
do pracy obywateli polskich, którzy w trakcie jej wykonywania pozostaja
pracownikami polskiej firmy.
IV.
Informacja i promocja
Promocja oraz zródla pozyskiwania informacji gospodarczej we Francji sa dobrze
zorganizowana i ma bogata tradycje. Liczne organizacje samorzadowe i publiczne na
szczeblu lokalnym, regionalnym i centralnym, sa kontrolowane i nadzorowane (w
zaleznosci od struktury) badz przez wybieranych przedstawicieli przedsiebiorstw,
badz przez przedstawicieli administracji centralnej; sa ze soba powiazane licznymi
umowami i wzajemnie sie uzupelniaja. Spelniaja istotna role w reprezentowaniu
przedsiebiorstw wobec organów administracji publicznej oraz dostarczaja informacji
niezbednych w procesie podejmowania decyzji. Szczególnie duzo uwagi poswieca
sie malym i srednim przedsiebiorstwom (PME-PMI), które maja zapewniona opieke
75
76
DDTEFP – Direction Departamentale du travail, de l’emploi et de la formation professionnelle –
Departamentalna Dyrekcja do Spraw Pracy, Zatrudnienia i Szkolenia Zawodowego
OMI - Office des Migrations Internationales (Biuro ds. Migracji Miedzynarodowych)– jest instytucja
panstwowa– monopolista zajmujaca sie we wspólpracy z odpowiednimi francuskimi resortami –
wydawaniem zgody na prace we Francji dla pracowników z krajów trzecich, w tym z Polski
80
od chwili podjecia decyzji o rozpoczeciu dzialalnosci, poprzez doradztwo jak zalozyc
firme, zatrudnic i wyszkolic pracowników, prowadzic akcje marketingowe, znalezc
partnerów do wspólpracy, zaciagnac kredyt, rozwinac eksport itp. Doradcy
(kilkadziesiat tysiecy w calej Francji) specjalizuja sie w obsludze poszczególnych
krajów badz sektorów czy branz. Zazwyczaj czesc kosztów doradztwa oplacaja
lokalne lub centralne organizacje zajmujace sie wspieraniem rozwoju malych i
srednich firm.
1.
Organizacje samorzadu gospodarczego
Francuskie Izby Handlu i Przemyslu (Chambres de Commerce et d’Industrie) sa
strukturami publicznymi o charakterze ekonomicznym i reprezentuja swych czlonków
w sporach z organami administracji publicznej oraz realizuja przedsiewziecia o
znaczeniu ogólnym. Sa gleboko zakorzenione w tradycji sluzby dla przedsiebiorstw i
niekwestionowanym waznym podmiotem gospodarczym. Pierwsza Izba Handlu i
Przemyslu powstala we Francji w 1680 roku w Marsylii. Przynaleznosc do Izb jest we
Francji obligatoryjna.
Jako uprzywilejowany partner administracji publicznej i terenowej, izby usytuowane
sa na styku sektorów prywatnego i publicznego. Reprezentuja one calosc
dzialalnosci przemyslowej, handlowej i uslug. Izby spelniaja funkcje sluzb
publicznych oraz dzialaja na rzecz promocji i rozwoju gospodarki na szczeblu
lokalnym i regionalnym. Z tytulu dwoistosci spelnianych funkcji odrózniaja sie od
zawodowych organizacji pracodawców.
Izby rozmieszczone sa na calym terytorium Francji (161 Francuskich Izb Handlu i
Przemyslu i 22 Izby Regionalne) sa nawzajem od siebie niezalezne i jednoczesnie
scisle ze soba powiazane, co pozwala im wymieniac doswiadczenia i zwiekszac
efektywnosc. W izbach, które w zaleznosci od regionu maja rózna wielkosc i
znaczenie, zatrudnionych jest lacznie 26.000 pracowników. Izby zarzadzane sa
przez wybieralnych przedstawicieli przedsiebiorstw. Laczny budzet Izb francuskich
za rok 2000 wyniósl 3,22 mld euro i pochodzil w 85% z obowiazkowych skladek –
IATP 77.
Wszystkie 183 izby lokalne i regionalne we Francji sa zrzeszone w ACFCI78.
Dzialalnosc Izb koncentruje sie na nastepujacych kierunkach aktywnosci:
•
•
•
77
78
Informacja ekonomiczna. Dostarczanie niezbednych informacji majacych na celu
ukierunkowanie strategii rozwoju przedsiebiorstwa poprzez oddanie do dyspozycji
dostepu do sieci wyspecjalizowanych danych o znaczeniu miedzynarodowym
(transfer technologii, informacje o partnerach, badanie rynku)
Doradztwo - Ponad 2000 specjalistów technicznych doradza i pomaga
przedsiebiorstwom w przygotowaniu i podejmowaniu decyzji.
Szkolenie - Izby francuskie przeznaczaja jedna czwarta swojego budzetu na
ksztalcenie podstawowe i doskonalenie zawodowe (zarzadzanie, jezyki obce,
techniki handlu). Dzialalnosc ta obejmuje swym zasiegiem kilkaset tysiecy
uczniów i stazystów, 30.000 wykladowców w 450 placówkach. Pewna ilosc szkól
funkcjonuje równiez za granica (Anglia, Niemcy, Hiszpania, USA, Kanada, Egipt,
Singapur) dysponujac specyficznymi programami (zarzadzanie, elektronika,
IATP- Imposition Additionnelle à la Taxe Professionnelle (Dodatkowa skladka do podatku zawodowego)
ACFCI- l’Assemblée des Chambres Françaises de Commerce et d’Industrie (Zgromadzenie Francuskich
Izb Handlowo - Przemyslowych) Relations Economiques Internationales, 45, Av. d’Iéna- BP.448, 75769
Paris Cedex 16, tel. (0033.1).40.69.37.27 fax. (0033.1).40.69.38.08, internet: www.acfci.cci.fr
81
•
•
hotelarstwo, restauratorstwo). Izby sa drugim, po panstwowym sektorze
szkolnictwa, organizatorem nauczania. Duza ilosc szkól nalezacych do Izb od
dawna cieszy sie doskonala reputacja miedzynarodowa (Ecoles Superieurs de
Commerce - Wyzsze Szkoly Handlowe).
Zagospodarowanie przestrzenne - francuskie izby stworzyly i eksploatuja duza
czesc obiektów uzytecznosci publicznej, takich jak lotniska, porty, dzielnice
przemyslowe, centra transportowe, sklady itp... Niekiedy izby byly „zmuszane”
przejecia od podmiotów publicznych opieki nad tymi obiektami ze wzgledu na ich
trudna sytuacje ekonomiczna lub od podmiotów prywatnych ze wzgledu na niska
rentownosc w poczatkach eksploatacji. Izby sa równiez doradcami i pomocnikami
administracji panstwowej w dziedzinie zagospodarowania przestrzennego.
Dzialalnosc miedzynarodowa - 940 doswiadczonych doradców w dziedzinie
handlu zagranicznego, liczne misje przedsiebiorstw za granice, wlasne centra
informacji na temat rynków zagranicznych, stale przedstawicielstwo przy Komisji
Europejskiej, szkoly ksztalcenia kadr dla dzialalnosci miedzynarodowej, umowy o
wspólpracy z Izbami w wielu krajach na calym swiecie to zespól srodków
pozwalajacych Francuskim
Izbom Handlu i Przemyslu sluzyc w sposób
kompetentny i zorganizowany rozwojowi aktywnosci miedzynarodowej malych i
srednich przedsiebiorstw. Partnerami izb w dzialalnosci miedzynarodowej sa
miedzy innymi: Dyrekcja ds. Stosunków Ekonomicznych z Zagranica Ministerstwa
Gospodarki, Regionalne Dyrekcje Handlu Zagranica, CFME-ACTIM i duze
przedsiebiorstwa francuskie o znaczeniu miedzynarodowym. Wiekszosc
informacji udzielanych przez Izby oraz uslug swiadczonych przez jej pracowników
jest platna. Dlatego tez przed zleceniem Izbie wykonania konkretnych prac nalezy
dokladnie zapoznac sie z warunkami, w tym kosztami swiadczonych uslug.
Firmy francuskie inwestujace i dzialajace za granica zrzeszone sie we Francuskich
Izbach Handlowych i Przemyslowych za Granica – CCIFE 79. Izby francuskie za
granica (85 izb) zrzeszaja 24.500 przedsiebiorstw na calym swiecie. W Polsce dziala
Francuska Izba Przemyslowo-Handlowa80.
ARD – Agence Régionale de Developement (Agencje Rozwoju Regionalnego) –
stowarzyszenia dzialajace wedlug prawa z 1901 roku i zrzeszajace na danym terenie
organizacje dzialajace na rzecz rozwoju regionalnego. Maja za zadanie informowac o
mozliwosciach inwestycyjnych w danym regionie, przyjmowac ewentualnych
inwestorów, wspierac lokalne firmy poprzez tworzenie i zarzadzanie „inkubatorami
przedsiebiorczosci”. ARD posiadaja za granica swoje przedstawicielstwa (miedzy
innymi w Polsce) informujace o
potencjalnych mozliwosciach wspólpracy i
inwestycji. ARD zrzeszone sa w CNER – Conseil National des Economies
Régionales (Krajowa Rada Gospodarek Regionalnych), internet http://www.cnerfrance.com .
EIC - Euro Info Centre (Centrum Informacji Europejskiej) - siec organizacji
rozmieszczonych we wszystkich regionach Unii Europejskiej (ponad 270 EIC), w tym
we Francji, majacych za zadanie informowac, asystowac i doradzac
przedsiebiorstwom w zakresie spraw europejskich. We Francji EIC funkcjonuja przy
79
80
CFCIFE - Chambres de Commerce et d’Industrie Françaises à l’Etranger (Francuskie Izby Handlowo –
Przemyslowe za Granica)
CCIFP - Chambre de Commerce et d'Industrie Française en Pologne (Francuska Izba Handlowo –
Przemyslowa w Polsce), adres: ul. Swietokrzyska 36/14, 00-116 Warszawa, tel. (0.prefix.22).622.55.25 lub
(0.prefix.22).654.64.91, fax (0.prefix.22).622.55.45, internet: www.cci-pologne.pl
82
strukturach gospodarczych takich jak Izby Handlowo Przemyslowe, Agencje Rozwoju
Regionalnego, organizacje zawodowe i sa scisle powiazane z Komisja Europejska.
Udzielaja informacji na temat projektów europejskich oraz mozliwosciach
oferowanych przez rynki wewnetrzne. Pomagaja PME-PMI w dostepie do programów
europejskich. Adres strony internetowej: http://www.industrie.gouv.fr/eic/reseau .
RESIS – Réseau d’Informations stratégiques pour les entreprises (Siec informacji
strategicznych dla przedsiebiorstw) - centrum analizy i ekspertyzy oraz pomocy we
wprowadzaniu nowych produktów, analiza nowych kierunków konsumpcji,
poszukiwanie nowych produktów oraz uslug.
CRDI - Centres Regionaux de Documentation International (Regionalne Centra
Dokumentacji Miedzynarodowej) - (30) zarzadzane wspólnie z CFCE (Centre
Français de Commerce Exterieur - Francuskie Centrum Handlu Zagranicznego),
dostarczaja praktycznych informacji nt. rozwoju dzialalnosci eksportowej.
ARIST - Agences Regionales d'Information Scientifique et Technique (Regionalne
Agencje Informacji Naukowej i Technicznej) - doradzaja w sprawach technologii,
ochrony patentowej i markowej we wspólpracy z Panstwowym Instytutem Wlasnosci
Przemyslowej (INPI - Institut National de la Propriete Industrielle. Realizuja
diagnostyke systemu obiegu informacji w przedsiebiorstwie. Wspomagaja prace przy
projektach innowacyjnych i transferze technologii.
CFME ACTIM – Agence pour la Promotion Internationale des Technologies et des
Entreprises Françaises (Agencja ds. Miedzynarodowej Promocji Technologii i
Przedsiebiorstw Francuskich). Realizuje i koordynuje dzialania sluzace
miedzynarodowemu rozwojowi firm francuskich, promuje technologie i
przedsiebiorstwa francuskie za granica.
Chambres d’Agricultures (Izby Rolnicze) funkcjonuja w kazdym regionie i
departamencie francuskim. Maja za zadanie reprezentowac rolników wobec wladz
administracyjnych oraz swiadczyc szeroko rozumiane uslugi na rzecz swoich
czlonków. Izby rolnicze sa strukturami zawodowymi publicznymi (consulaires)
dzialajacymi na tych samych zasadach co Izby Przemyslowo-Handlowe i Izby
Rzemieslnicze. Reprezentantem Izb Rolniczych na poziomie krajowym jest ich Stale
Zgromadzenie czyli APCA81.
Izby Rzemiosla (Chambres de Métiers) podobnie jak Izby Rolnicze funkcjonuja w
kazdym departamencie i regionie francuskim (lacznie 106 Izb). Zgodnie z prawem
powolujacym je do zycia w 1925r, Izby Rzemiosla sa strukturami reprezentujacymi
ogólne interesy Rzemiosla, zapewniajace jego reprezentacje w srodowisku
politycznym, ekonomicznym i spolecznym. Scisle wspólpracuja z Radami
Generalnymi (wladze departamentu) i wladzami nizszego szczebla przy lokalnych
projektach interesujacych przedsiebiorstwa rzemieslnicze. Izby Rzemiosla prowadza
rejestracje firm rzemieslniczych oraz dbaja o ich rozwój prowadzac szkolenia i
organizujac akcje promocyjne takie jak targi i wystawy. Francuskie Izby Rzemiosla i
inne podobne im organizacje z krajów Unii Europejskiej zrzeszone sa w Europejskim
Zwiazku Rzemiosla oraz Malych i Srednich firm (Union Européenne de l’Artisanat et
81
APCA - Assemblée Permanante des Chambres d’Agriculture , (Stale Stowarzyszenie Izb Rolniczych),,
adres: 9, avenue George V, 75008 Paris, tel: (0033.1).53.57.10.10, fax: (0033.1).53.57.10.05, internet:
www.apca.chambagri.fr
83
Moyennes Entreprises) - lacznie zrzeszonych jest 8 milionów firm. Reprezentantem
tych izb na szczeblu krajowym jest we Francji Stale Zgromadzenie- APCM82.
2.
Formy promocji
Seminaria i konferencje
Sa waznym elementem promocji oraz pozyskiwania informacji rynkowych, miejscem
spotkan i nawiazywania kontaktów. Najwiekszym organizatorem seminariów i
konferencji we Francji sa Izby Przemyslowo-Handlowe, z których kazda organizuje
rocznie od kilku do kilkudziesieciu konferencji na tematy interesujace zrzeszonych w
izbie przedsiebiorców. Najczesciej dotycza one aspektów prawnych, podatkowych
oraz innych elementów przyblizajacych dany rynek zagraniczny (w tym i rynek polski)
i poprzedzaja planowana misje gospodarcza. Na konferencje typu „Journées Pays”
(Dni Kraju), zapraszane sa przedstawicielstwa dyplomatyczne oraz firmy z zagranicy
które uczestnicza w biznesowych spotkaniach indywidualnych z miejscowymi
przedsiebiorcami.
Akcje lobbyingowe
Akcje lobbyingowe sluza zwykle do stworzenia przyjaznego klimatu dla szeroko
rozumianej wspólpracy z Polska i polskimi podmiotami gospodarczymi oraz
promowania zarówno kraju jak i gospodarki. Pomimo ogromnych zmian jakie
dokonaly sie w naszym kraju w latach dziewiecdziesiatych, w szczególnosci
otwartosci rynku, wzrostowi gospodarczemu, politycznemu i ekonomicznemu
zblizeniu do krajów Europy Zachodniej, nie wszyscy francuscy rozmówcy zdaja sobie
sprawe z mozliwosci jakie stwarza wspólpraca z Polska i polskimi partnerami. W
prasie francuskiej generalnie mówi sie o Polsce coraz przychylnej, jednak rzeczowe
informacje gospodarcze pojawiaja sie sporadycznie.
Obecnie jest jeszcze stosunkowo malo akcji lobbyingowych przeprowadzanych we
Francji, w których uczestnicza polscy przedsiebiorcy. Wynika to miedzy innymi z
malej ilosci polskich podmiotów gospodarczych zadomowionych we Francji. Z uwagi
na ograniczone srodki finansowe dzialania lobbyingowe maja zwykle charakter
jednorazowych akcji, co z zasady ogranicza zamierzone oddzialywanie na francuskie
srodowiska, do których sa one skierowanie. Dodatkowym utrudnieniem jest znaczna
konkurencja ze strony innych krajów, które podobnie jak Polska, zabiegaja o
francuskie inwestycje, czy wsparcie na arenie miedzynarodowej. Dla zwiekszenia
skutecznosci akcji lobbyingowych we Francji wykorzystuje sie obecnosc wysokich
ranga urzedników ministerialnych badz czlonków polskiego rzadu, w trakcie ich wizyt
we Francji i spotkan z miejscowa administracja i biznesem.
Misje handlowe
Misje podobnie jak udzial w targach i wystawach sa dobrym sposobem osobistego
nawiazania pierwszych kontaktów handlowych i zapoznania sie realiami
miejscowego rynku. Do Francji przyjezdza z roku na rok coraz wiecej przedstawicieli
polskich przedsiebiorstw. Wiekszosc z firm koncentruje sie na spotkaniach w Paryzu
i regionie paryskim z uwagi na wage gospodarcza regionu i regularne polaczenia
lotnicze. W trakcie trwania misji (najczesciej 2-3 dni) odbywa sie kilka spotkan z
82
APCM- Association Permanante des Chambres de Métiers, (Stale Stowarzyszenie Izb Zawodowych),
adres: 12, Avenue Marceau, 75008 Paris, tel: (0033.1).44.42.10.00, fax: (0033.1).47.20.34.48, internet:
http://www.apcm.com
84
potencjalnymi partnerami francuskimi. Wazny jest dobór organizatora misji, zarówno
w Polsce jak i we Francji, jego kompetencji i znajomosci rynku, umiejetnosci dostepu
do baz danych o firmach i znajomosci firm francuskich. Firmy polskie powinny
zainteresowac sie równiez innymi miastami i regionami francuskimi, Lyon, Lille,
Marsylia, Tuluza, Bordeaux, a szczególnie miastami gdzie dzialaja polskie placówki,
Konsulaty Generalne RP, Wydzialy Handlowe lub gdzie dzialaja polscy Konsule
Honorowi.
Obok tradycyjnie organizowanych we Francji misji handlowych, na uwage zasluguja
misje administracyjno-handlowe, zwiazane ze wspólpraca miedzy regionami,
miastami czy instytucjami takimi jak Izby Przemyslowo-Handlowe, Agencje Rozwoju
Regionalnego itp. Misje przyjezdzajace do Francji w towarzystwie czlonków rzadu
czy administracji lokalnej samorzadowej, ciesza sie zainteresowaniem francuskich
wladz, traktowane sa priorytetowo i prestizowo, czesto tez niektóre przedsiewziecia
w ramach misji sa dofinansowywane z budzetu panstwowego lub regionalnego.
Charakteryzuja sie tez wiekszym zainteresowaniem mediów i wieksza efektywnoscia
przy doborze partnerów do rozmów indywidualnych.
Misje administracyjno-handlowe ukazuja atrakcyjnosc miasta badz regionu z punktu
widzenia inwestycji i implantacji (lacznie ze specjalnymi strefami ekonomicznymi),
przychylnosc i zainteresowania wladz administracyjnych i samorzadu gospodarczego
oraz pozwalaja na bezposrednie kontakty ludzi biznesu z róznych branz.
Targi i wystawy
Targi i salony sa waznym elementem rozeznania rynku francuskiego, czesto
pierwszym etapem w strategii eksportowej. Pozwalaja spotkac zarówno
potencjalnych nabywców jak i miedzynarodowa konkurencje.
W miedzynarodowej hierarchii organizatorów targów Francja stanowi druga swiatowa
potege, sytuujac sie tuz za Niemcami. W ciagu roku organizuje sie we Francji setki
róznego rodzaju imprez targowych, zarówno o charakterze narodowym jak i
miedzynarodowym; przeznaczonych wylacznie dla specjalistów z danej branzy, jak i
dla szerokiej publicznosci. Stolica Francji - Paryz dysponuje najwieksza sumarycznie
powierzchnia targowa na swiecie. Dzieje sie tak glównie za sprawa dwóch
najwiekszych i najnowoczesniejszych centrów wystawowych we Francji: PARISNORD VILLEPINTE (220.000 m2) oraz PARIS-EXPO (230.000 m2).
Trudno nie docenic znaczenia francuskich imprez targowych dla gospodarki kraju.
Mozna je smialo zdefiniowac jako motor napedzajacy zycie gospodarcze w wielu
dziedzinach. Wspomnijmy jedynie o setkach tysiecy gosci zagranicznych, którzy
rezerwuja hotele, korzystaja z oferty gastronomicznej, handlowej, kulturalnej, itd.
Skale zjawiska ilustruja np. statystyki BATIMAT-u – najwiekszych na swiecie targów
budowlanych (ok. 500.000 odwiedzajacych) oraz Salonu Lotniczego Le Bourget
(300.000 odwiedzajacych).
Od kilku lat obserwujemy wyrazny wzrost zainteresowania targami francuskimi w
Polsce. Zainteresowanie to dotyczy zarówno gosci z naszego kraju, jak i firm
bioracych udzial w targach w charakterze wystawców. Uwzgledniajac róznice
wynikajace z cyklicznosci targów w latach parzystych i nieparzystych, francuskie
imprezy targowe odwiedza rocznie od 4.500 do 6.000 gosci z Polski. Jednoczesnie –
równiez w wymiarze rocznym – wystawia sie we Francji od 200 do 250 polskich firm.
85
Wsród polskich firm najwieksza popularnoscia cieszy sie BATIMAT –
Miedzynarodowe Targi Budowlane, odwiedzane przez ok. 1.000 naszych rodaków,
SIAL – Miedzynarodowe Targi Zywnosci – ostania sesja imprezy w roku 2000
odnotowala obecnosc 853 gosci z Polski oraz EQUIP’AUTO – Miedzynarodowe
Targi Motoryzacyjne – ok. 650 Polaków. Powyzsze liczby nalezy uznac za wysoka
frekwencje, jesli wezmie sie pod uwage fakt, iz dotycza one wylacznie
profesjonalistów z danej branzy.
Promocja francuskich imprez wystawienniczych na arenie miedzynarodowej zajmuje
sie miedzy innymi Komitet PROMOSALONS – funkcjonujacy od roku 1967. Od roku
1994
dziala
polskie
przedstawicielstwo
PROMOSALONS83
Dostarcza
merytorycznych informacji o francuskich targach, pomaga w zdobyciu kart wstepu i
zorganizowaniu wizyty, towarzyszy i ulatwia formalnosci polskim firmom pragnacym
zaprezentowac sie we Francji w charakterze wystawcy. Strona internetowa Komitetu
zawiera adresy biur na calym swiecie, uzyteczne wyszukiwarki, informacje dotyczace
róznych imprez targowych i warunków uczestnictwa oraz polaczenia z wieloma
organizmami uzytecznosci publicznej (kolej, metro, meteo), organizatorami targów i
firmami zarzadzajacymi terenami wystawowymi.
Do najwazniejszych i najwiekszych imprez targowych we Francji w roku 2002 mozna
zaliczyc :
•
LINGERIE PARIS – Miedzynarodowe Targi Bielizny, 25 – 28 stycznia 2002,
PARIS EXPO PORTE DE VERSAILLES
•
TISSU PREMIER – Miedzynarodowe Targi Tkanin, 5 – 6 lutego 2002, GRAND
PALAIS – LILLE
•
EUROPAIN – Miedzynarodowy Salon Piekarnictwa, Cukiernictwa i Malej
Gastronomii, 20 – 24 kwietnia 2002, PARIS-NORD VILLEPINTE
•
EUROSATORY – Miedzynarodowe Targi Przemyslu Obronnego, 17 – 21
czerwca 2002, LE BOURGET pod Paryzem
•
LYON MODE CITY – Miedzynarodowe Targi Bielizny i Mody Plazowej, 31
sierpnia - 2 wrzesnia – EUREXPO – LYON
•
SALONS D’AUTOMNE – Miedzynarodowe Targi Domu, Ogrodów i Terenów
Rekreacyjnych, 30 wrzesnia – 2 pazdziernika 2002, PARIS-NORD VILLEPINTE
•
SIAL – Miedzynarodowe Targi Zywnosci, 20 – 24 pazdziernika 2002, PARISNORD VILLEPINTE
•
SILMO – Miedzynarodowe Targi Optyki i Okularów, 25 – 28 pazdziernika 2002,
PARIS-EXPO PORTE DE VERSAILLES
•
EXPOPROTECTION – Miedzynarodowe Targi Ochrony Mienia i Osób, 5 – 8
listopada 2002, PARIS-NORD VILLEPINTE
•
EMBALLAGE – Miedzynarodowe Targi Opakowan, 18 – 22 listopada 2002,
PARIS-NORD VILLEPINTE
•
IPA – Miedzynarodowe Targi Maszyn i Urzadzen dla Przemyslu Spozywczego,
18 – 22 listopada 2002, PARIS-NORD VILLEPINTE
83
PROMOSALONS POLSKA (Komitet Promocji Francuskich Salonów Wystawowych za Granica), adres:
ul. Chorzowska 49/14, 04-696 Warszawa, tel. (0.prefix.22).815.64.55, fax: (0.prefix.22).815.64.80,
internet: http://www.promosalons.com , e-mail: [email protected], [email protected]
86
•
POLLUTEC – Miedzynarodowe Targi Przemyslu i Uslug dla Ochrony Srodowiska,
26 – 29 listopada 2002, EUREXPO – LYON
•
ELEC – Miedzynarodowe Targi Przemyslu Elektrycznego, Oswietlenia,
Automatyki i Kontroli, 9 – 13 grudnia 2002, PARIS-NORD VILLEPINTE
Udzial polskich firm w targach i wystawach jest istotnym choc dosyc kosztownym
elementem pozwalajacym na nawiazanie wspólpracy kooperacyjnej, kontaktów
handlowych czy pozyskanie zamówien ze strony francuskich kontrahentów. Jednak
ze wzgledu na powazne koszty zwiazane m.in. z wynajmem i zagospodarowaniem
stoiska, transportem, pobytem, przed podjeciem ostatecznej decyzji warto zasiegnac
informacji na temat znaczenia imprezy w której chce polskie przedsiebiorstwo
uczestniczyc (charakter lokalny, regionalny czy miedzynarodowy) oraz ich charakteru
(targi zamkniete czyli tylko dla profesjonalistów z danej branzy, targi otwarte dla
publicznosci, targi polaczone ze sprzedaza wystawianych produktów) i rodzaju (targi
ogólne, targi branzowe, targi tematyczne). Ponadto warto okreslic czego dane
polskie przedsiebiorstwo, ze wzgledu na oferowane produkty i uslugi, oczekuje po
swoim uczestnictwie w wybranej imprezie targowej (poznanie konkurentów,
pozyskania odbiorców, nawiazania kooperacji, znalezienia inwestora, sprzedaz
produktów na miejscu itp.) Przedsiebiorstwa zainteresowane wieksza powierzchnia
wystawowa i posiadajace wieksze fundusze na cele promocyjne moga zlecic
przygotowanie ekspozycji wystawowej, obsluge stoiska czy spotkan z potencjalnymi
kontrahentami lub tez wykonanie innych uslug (np. rozliczenie kosztów imprezy,
zarzadzanie okreslonymi srodkami finansowymi na uczestnictwo i promocje)
wyspecjalizowanej francuskiej firmie. Natomiast przedsiebiorstwa posiadajace
mniejsze fundusze staraja sie przy minimalnym nakladzie srodków mozliwie
efektownie zaprezentowac wlasna ekspozycje przywozac wiekszosc niezbednego
sprzetu i wyposazenia z kraju i zajmujac sie samodzielnie przygotowaniem stoiska.
Przykladowo – male polskie przedsiebiorstwa oferujace niewielkie, niezbyt drogie
produkty codziennego uzytku, ozdoby, szklo i krysztaly bizuterie itp. czesto
uczestnicza w targach i imprezach lokalnych (nawet typu kiermaszu) polaczonych ze
sprzedaza wystawianych wyrobów. Wlasciwe wybranie targów (a czasami cyklu kilku
odbywajacych sie po sobie imprez w róznych regionach Francji) pozwala szczególnie
drobnym przedsiebiorcom na zminimalizowanie procedur zwiazanych z
uczestnictwem (rejestracja, wpisowe, wypelnianie kwestionariuszy celem uzyskania
niezbednych zezwolen), procedur celnych, kosztów transportu towarów i podrózy
osób z Polski obslugujacych stoiska. Z kolei sprzedaz polskich wyrobów
dopasowanych do gustów i kieszeni wybranej grupy francuskich odbiorców pozwala
wrócic do kraju z pewnym zyskiem. Firmy, które po raz pierwszy chca uczestniczyc w
wybranych targach powinny oplacic koszty uczestnictwa z odpowiednio duzym
wyprzedzeniem aby miec czas na wyjasnienie z organizatorami pojawiajacych sie
czasami rozbieznosci odnosnie zasad uczestnictwa i akceptacji platnosci
dokonywanych z Polski przelewem, karta badz czekiem. Celowym jest, szczególnie
przy wiekszych imprezach, wczesniejsze rozeznanie lokalizacji najblizszych miejscu
imprezy hoteli, cen pokoi i dokonanie rezerwacji noclegów.. Pozwoli to dodatkowo
zoptymalizowac wydatki zwiazane z pobytem i codziennym dojazdem do miejsca
imprezy. Zazwyczaj mozna zmienic lub odwolac dokonana rezerwacje w hotelu bez
konsekwencji finansowych co najmniej na dobe przed planowanym przyjazdem
Mozna tez (zwykle przy wiekszej grupie uczestników lub kolejnym odwiedzaniu
danego hotelu) pokusic sie o negocjowanie w trakcie dokonywania rezerwacji
ewentualnych znizek w oplacie za wynajmowane pokoje.
87
Ministerstwo Gospodarki corocznie ustala liste imprez targowo – wystawienniczych
odbywajacych sie za granica (w tym i we Francji), w których uczestnictwo jest
dofinansowywane z funduszu promocji. Polskie przedsiebiorstwa uczestniczace w
takiej imprezie, w zaleznosci od jej znaczenia dla polskiej gospodarki i eksportu,
moga uzyskac zazwyczaj czesciowy zwrot kosztów poniesionych na wynajecie
powierzchni wystawowej i zabudowy standardowej stoiska oraz zwiazanych z
transportem eksponatów. Dokladniejsze informacje mozna uzyskac w
Departamencie Promocji Gospodarczej Ministerstwa Gospodarki84.
Ponizej podano przykladowe adresy kilku stron internetowych, na których mozna
uzyskac dokladniejsze informacje na temat terminów wystaw i targów
organizowanych we Francji, jak równiez znalezc dane licznych organizatorów wystaw
oraz firm zaangazowanych w dzialalnosc targowo – wystawiennicza, w tym
mogacych np. pomóc zainteresowanym przedsiebiorstwom i organizacjom w
zorganizowaniu stoiska, wlasnego salonu, konferencji, seminarium, itp.
•
http://www.salons-online.com - wyszukiwarka - informator na temat targów i
wystaw organizowanych we Francji (miejsce wystawy, dokladne daty,
organizatorzy, liczba wystawców, itp.) oraz firm swiadczacych rózne uslugi np. w
zakresie transportu zagospodarowania, wyposazenia i obslugi stoiska, organizacji
imprez towarzyszacych, promocji i reklamy
•
http://www.ccip.fr/foireuro - informator CCIP – Chambre de commerce et
d’industrie de Paris (Paryskiej Izby Handlowo – Przemyslowej) na temat targów i
wystaw organizowanych w Paryzu oraz wybranych krajach Europy Zachodniej.
•
http://www.ffme.org – FFME - Fédération Française des Métiers de l’Exposition
(Francuska Federacja Zawodów Targowych). Oferuje uslugi i pomaga w
nawiazaniu kontaktów z ponad 160 przedsiebiorstwami czlonkami Federacji a
specjalizujacymi sie m.in; w organizacji i obsludze targów, wystaw oraz stoisk
targowych.
•
http://www.alizeehotesses.com - agencja ALIZÉE HÔTESSES, organizator
róznego typu imprez, zapewniajacy takze ich kompleksowa lub czesciowa
obsluge.
•
http://www.groupeautrementdit.com - grupa AUTREMENT DIT, organizator
seminariów, kongresów, zajmujacy sie takze przygotowywaniem materialów
(filmów) szkoleniowych, reklam i wizerunku przedsiebiorstwa na rynku itp.
•
http://www.bice.fr - firma BICE, organizator salonów i wystaw.
•
http://www.boi.fr – BOI - Bureau des Opérations Internationales (Biuro ds. Dzialan
Miedzynarodowych) - prowadzi dzialalnosc i doradztwo w zakresie organizacji
targów odbywajacych sie w róznych regionach swiata/
•
http://www.spat.fr
grupa
SPAT,
organizator
wystaw,
kongresów,
zagospodarowanie i wyposazanie stoisk, kompleksowa obsluge wystawców
zapewnia tez pelna obsluge i ochrone imprez, itp.
•
http://www.exposium.com - grupa Exposium - francuski organizator targów dla
profesjonalistów, zawiera tez wykaz wybranych targów we Francji i na swiecie
84
MG - Ministerstwo Gospodarki, Departament Promocji Gospodarczej, Plac Trzech Krzyzy 3/5, 00-507
Warszawa, tel. (0.prefix.22).693.52.15 lub (0.prefix.22).628.39.88, fax (0.prefix.22).693.40.24, strona
internetowa: http://www.mg.gov.pl/struktur
88
wraz z wyszukiwarka wedlug daty, lokalizacji, tematyki itp.
Internet
Nie mozna przeceniac znaczenia informacji dostepnych w internecie oraz tej formy
jako miejsca na promocje. Podobnie jak w Polsce, równiez we Francji uzycie
internetu upowszechnia sie bardzo szybko. Wiekszosc instytucji i firm zamieszcza
tam informacje o swojej dzialalnosci, uslugach, towarach i propozycjach. Posiadanie
strony www. staje sie standardem zapewniajacym szybkie wyszukiwanie
potencjalnych parterów, a profesjonalnie przygotowana i aktualna strona internetowa
zacheca firmy do skontaktowania sie i zlozenia oferty. Ta forma promocji i
komunikacji jest znacznie szybsza i tansza od tradycyjnych zródel informacji
rynkowej.
Baza ofert WEH Ambasady RP
Uwzgledniajac duze zainteresowanie zarówno ze strony przedsiebiorców francuskich
jak i polskich nawiazaniem bilateralnych relacji gospodarczych, Wydzial
Ekonomiczno – Handlowy Ambasady RP w Paryzu uruchomil elektroniczna baze
ofertowa. Baza, ze wzgledu na specyfike lokalnego rynku, opracowana w jezyku
francuskim i umieszczona na stronie internetowej Wydzialu zawiera oferty polskich
przedsiebiorców zainteresowanych pozyskaniem partnera handlowego, wspólpraca
kooperacyjna czy swiadczeniem uslug. Biznesmeni francuscy chcacy nawiazac
kontakt z polska firma, w trakcie przegladania bazy beda mogli za pomoca tzw.
linków bezposrednio skontaktowac sie z danym oferentem (e-mail) jak i wejsc na
strone internetowa polskiego przedsiebiorstwa. Polskie firmy zainteresowane
umieszczeniem swej oferty w bazie WEH sa proszone o wypelnienie stosownego
kwestionariusza zawierajacego podstawowe dane tele-adresowe, w tym dane osoby
odpowiedzialnej za kontakty z zagranica, oferowany zakres wspólpracy jak i
podstawowe informacje o przedsiebiorstwie. Kwestionariusz bedzie okresowo
przesylany przedsiebiorcom do aktualizacji. Dane w bazie beda publikowane na
odpowiedzialnosc przedsiebiorcy, brak aktualizacji bedzie równoznaczny z
rezygnacja uczestnictwa i usunieciem zapisu z bazy.
3.
Zródla informacji o rynku francuskim
We Francji dosc powszechnie jest korzystanie z wyspecjalizowanych gabinetów
doradczych, w szczególnosci prawnych i marketingowych. Pomimo wysokich
niekiedy oplat za korzystanie z fachowej pomocy, przynosi to oszczednosc czasu,
która pozwala na uniknac bledów zwiazanych z poruszaniem sie po nieznanym
rynku. Konsultant moze okreslic istote problemu i znalezc srodki zaradcze.
Odrebnym elementem pozyskiwania informacji, a w efekcie praktycznych porad i
informacji statystyczno – ekonomicznych sa wywiadownie gospodarcze. Dzieki nim
mozna dowiedziec sie o sytuacji prawnej i finansowej potencjalnego partnera.
Badania rynku
Badania rynku sa niezbednym elementem przygotowujacym do rozpoczecia
sprzedazy na nowym rynku i do wyboru partnera do wspólpracy. Poznanie rynku
pozwala na wieksza skutecznosc dzialania i zwieksza szanse na sukces na
zmieniajacym sie rynku francuskim, gdzie konkurencja jest bardzo silna, a klient jest
bardzo wymagajacy. Badania rynku sa zwykle czasochlonne i nie zawsze sa
rzetelnie przygotowane i wiarygodne. Istnieje wiele zródel pozyskania informacji,
jednakze szczególowe badania moga byc przeprowadzane w sposób profesjonalny
89
przez wyspecjalizowane firmy konsultingowe. Gotowe opracowania sa tez do
nabycia miedzy innymi w CFCE (Centre Français du Commerce Extérieur –
Francuskie Centrum Handlu Zagranicznego), CRDI (Centres Régionaux de
Documentation Internationale - Regionalne Centra Dokumentacji Miedzynarodowej)
oraz strukturach Izb CCI Info :
•
Bezplatne krótkie syntetyczne informacje na temat kraju czy sektora
dzialalnosci, wymiany handlowej czy inwestycji zagranicznych, listy
opracowan, zródla informacji, pomoc, organizacja podstawowych kontaktów i
praktyczne porady.
• Badania rynku i dane marketingowe – platne operacyjne informacje na temat
sytuacji, perspektyw i sposobów wejscia na dany rynek (w podziale na sektor
lub produkt), warunki inwestowania oraz ewolucja warunków ekonomicznych,
konkurencyjnych, finansowych, prawnych i reglamentacyjnych pozwalajacych
dostosowac swoja strategie dzialania do lokalnych przepisów i warunków.
• Informacje prawne i fiskalne (zazwyczaj platne) tj. przepisy celne,
uwarunkowania techniczne i sanitarne, warunki oznakowania i opakowania,
warunki wejscia towarów na rynek (kwoty importowe, kontyngenty ilosciowe,
cla), kwestie prawne i fiskalne zwiazane z inwestycjami, kontrakty, prawo
spólek, umowy bilateralne o unikaniu podwójnego opodatkowania, prawo
wlasnosci intelektualnej.
Bazy danych
Wsród duzej ilosci francuskich baz danych zawierajacych informacje gospodarcze
oraz dane o przedsiebiorstwach mozna wyróznic nastepujace:
•
DELPHES - Analiza i selekcja 900 tytulów prasy gospodarczej francuskiej i
europejskiej, 200.000 referencji nt. rynków, sektorów dzialalnosci, towarów,
zarzadzania przedsiebiorstwem, firmami, srodowiskiem gospodarczym i
finansowym.
•
TELEFIRM – Wykaz 1.700.000 firm francuskich wpisanych do rejestru firm
francuskich.
•
TELEXPORT - Wykaz 40.000 firm francuskich importujacych i eksportujacych we
wspólpracy z CFCE (Francuskie Centrum Handlu Zagranicznego - Centre
Française de Commerce Exterieur).
•
ENVIROVEILLE - zawiera ponad 2.000 referencji i jest regularnie aktualizowany.
Podsumowuje, komentuje i wyjasnia ustawodawstwo i akty prawne, pozwala
sledzic, antycypowac i interpretowac aktualnosci w zakresie prawa. Celem jest
ulatwienie i zrozumienie francuskich aktów prawnych. Przeznaczony w
szczególnosci dla radców prawnych, inzynierów i kadr zarzadzajacych
przemyslem, administracja, samorzadami i biurami badawczymi.
Czesc informacji na temat rynku i firm jest bezplatna, dostep do innych wiaze sie z
oplatami. Serwisy Izb Handlowo Przemyslowych, CFCE, CRDI fakturuja dostep do
czesci informacji (np. informacje z bazy danych adresowych sa platne, najczesciej w
zaleznosci od ilosci zadanych adresów) zgodnie z zasada, ze rozwój na rynkach
zagranicznych jest inwestycja zarówno czasowa jak i finansowa, która kazda firma
musi poniesc. Powyzsza zasada powinna byc dodatkowa motywacja do osiagniecia
sukcesu za granica i szybkiego zwrotu nakladów inwestycyjnych. Adresy ww. baz
90
danych jak i innych serwisów informacyjnych mozna uzyskac zarówno w CEFC jak i
w izbach handlowo – przemyslowych.
Na terenie Francji dziala tez kilka firm konsultingowych zatrudniajacych specjalistów
pochodzenia polskiego lub znajacych jezyk polski, co jest znacznym ulatwieniem
przy poznawaniu trudnego rynku oraz pozwala na uzyskanie poprawnie jezykowego
opracowania na zlecony temat. Przykladowe adresy konsultantów zamieszczono w
zalaczniku do przewodnika.
V.
Informacje o partnerze, dochodzenie wierzytelnosci
Wspólpraca handlowa z francuskimi kontrahentami stanowi szanse na rozwój
polskich przedsiebiorstw. Tymczasem kazda wspólpraca niesie za soba ryzyko
finansowe, które wzrasta w przypadku braku odpowiedniej wiedzy na temat
rzeczywistej sytuacji ekonomicznej partnera oraz obowiazujacych w jego kraju
przepisów prawnych. Równiez sama tresc podpisanego kontraktu handlowego winna
w miare mozliwosci precyzyjnie okreslac prawa i obowiazki kazdej strony, a w
szczególnosci sposób rozwiazywania sporów i egzekucji naleznosci finansowych.
W celu zmniejszenia ryzyka zwiazanego z ewentualna niewyplacalnoscia
kontrahenta francuskiego nalezy wykazac sie duza ostroznoscia od chwili
rozpoczecia negocjacji, az do zawarcia i realizacji umowy. Niezbedna jest
weryfikacja informacji na temat partnera W przypadku niewyplacalnosci lub
nieuczciwosci partnera pozostaje dochodzenie wierzytelnosci na drodze polubownej
lub sadowej.
1.
Weryfikacja informacji na temat partnera francuskiego
Informacje na temat kondycji finansowej i prawnej potencjalnego kontrahenta
stanowia podstawowy element strategii przedsiebiorstwa w ramach wspólpracy
handlowej. Analiza sytuacji partnera powinna koncentrowac sie w szczególnosci na
informacjach dotyczacych jego identyfikacji (adresu), wyplacalnosci, wywiazywania
sie z dotychczasowych zobowiazan platniczych (w tym zastawów na
nieruchomosciach i ruchomosciach), a takze jego perspektyw rozwoju. Francuskie
zródla informacji dziela sie na:
•
•
•
rejestry oraz repertoria (spisy) o charakterze publicznym,
kartoteki zawierajace dane o zobowiazaniach platniczych,
uslugi proponowane przez wywiadownie, tj. spólki zajmujace sie odplatnym
udzielaniem informacji handlowych i ekonomicznych na temat konkretnych
firm i osób fizycznych prowadzacych dzialalnosc gospodarcza ,
• inne zródla informacji .
Róznorodnosc zródel informacji powoduje, iz wybór sposobu uzyskania danych na
temat potencjalnego partnera nie jest latwy. W przypadku, gdy przedsiebiorstwo
zamierza prowadzic skuteczna polityke zabezpieczania sie przed niewyplacalnoscia
partnera, nalezy zastanowic sie nad skorzystaniem z uslug wywiadowni. Jesli
natomiast potrzeby przedsiebiorstwa ograniczaja sie do uzyskania generalnej
informacji, konsultacja zródla oficjalnego wydaje sie wystarczajaca.
Rejestry i repertoria o charakterze publicznym
Rejestry i repertoria zawieraja informacje o charakterze prawnym, ekonomicznym i
finansowym, których ujawnienie przewidziane jest przez przepisy prawne. Z uwagi na
istnienie obowiazku, lub mozliwosci zamieszczenia okreslonych danych, wyróznia sie
91
wpisy obowiazkowe, wywolujace okreslone skutki prawne lub administracyjne oraz
wpisy fakultatywne. Zapisy rejestrów i repertorii sa dostepne dla kazdego
zainteresowanego.
Rejestry handlowe i spólek (RCS - Registres du commerce et des
sociétés)
RCS prowadzone sa przez departamentalne sady gospodarcze (tribunal de
commerce) lub - w przypadku gdy na danym obszarze nie wystepuje sad
gospodarczy - sady cywilne (tribunal de grande instance). Informacje zarejestrowane
na poziomie lokalnym sa scentralizowane w Krajowym Rejestrze Handlowym i
Spólek (RNCS). Przedsiebiorstwa francuskie maja obowiazek prawny rejestrowac w
RCS najwazniejsze informacje dotyczace ich dzialalnosci. Kazda spólka
zarejestrowana w RCS posiada numer RCS, w który zaopatrzone sa jej oficjalne
dokumenty. Jesli przedsiebiorstwo nie jest zarejestrowane w RCS (np. rzemieslnicy),
jego identyfikacja mozliwa jest, mimo to, na podstawie numeru SIREN lub SIRET,
który musi posiadac kazde przedsiebiorstwo zalozone we Francji.
Obowiazek zarejestrowania sie w RCS maja: handlowcy (commerçant), spólki
handlowe, zgrupowania interesu ekonomicznego (groupements d’inérêt économique
GIE), spólki cywilne, spólki osób wykonujacych wolne zawody (sociétés d’exercice
liberal), organizmy panstwowe o charakterze przemyslowym lub handlowym,
przedstawicielstwa i agencje handlowe Skarbu Panstwa, zagraniczne samorzady i
organizmy publiczne.
RCS zawiera wpisy dotyczace aktu rejestracji osoby fizycznej lub prawnej, jego
modyfikacji oraz wykreslenia z rejestru. Osoby prawne maja obowiazek zlozenia
statutu oraz aktów powolujacych ich wladze, a takze zgloszenia wszelkich
modyfikacji tych dokumentów. Spólki handlowe musza ponadto skladac bilanse
roczne oraz sprawozdania finansowe.
Na prosbe kazdego zainteresowanego wydawany jest wyciag “K bis” zawierajacy
dane na temat: numeru RCS przedsiebiorstwa, numeru SIREN lub SIRET, nazwy,
adresu siedziby, glównej dzialalnosci, formy prawnej, wysokosci kapitalu,
obywatelstwa akcjonariuszy lub wspólników, liczby i adresów oddzialów, nazwisk
dyrektorów oraz ewentualnego postepowania upadlosciowego.
W celu uzyskania informacji z RCS nalezy zwrócic sie z zapytaniem, droga
telefoniczna lub listowna (najlepiej listem poleconym), do sadu gospodarczego (lub
cywilnego) danego departamentu – miejsca siedziby spólki. Mozliwa jest równiez
platna konsultacja zapisów RCS za posrednictwem internetowych serwisów
informacyjnych
np.:
http://www.infogreffe.fr,
http://www.societe.com,
http://www.euridile.inpi.fr, http://www.acm-societe.com, http://www.coteinfos.com,
http://www.entreprisesfrance.com, oraz wywiadowni.
Rejestr zawodów (RM - Répertoire des metiers)
Rzemieslnicy maja obowiazek zarejestrowania swojej dzialalnosci w rejestrze
zawodów prowadzonym przez Izby Rzemieslnicze. Wypis z rejestru jest dostepny na
prosbe kazdego zainteresowanego, we wlasciwej ze wzgledu na siedzibe
rzemieslnika, Izbie Rzemieslniczej. Wypis ten zawiera dane identyfikacyjne, nazwe
zakladu, logo, rodzaj wykonywanej dzialalnosci oraz adres rzemieslnika.
92
Zbiór statutów stowarzyszen (Collection des statuts d’association)
Obowiazkiem stowarzyszen dzialajacych na podstawie ustawy z dnia 1 lipca 1901r.
jest zlozenie statutu w prefekturze departamentu wlasciwego ze wzgledu na siedzibe
stowarzyszenia. Statut oraz lista czlonków stowarzyszenia dostepna jest dla kazdego
zainteresowanego, po uprzednim zgloszeniu zainteresowania do prefektury.
Krajowy rejestr przedsiebiorstw i oddzialów polozonych we Francji
(SIRENE)
Kazde przedsiebiorstwo i instytucja polozone we Francji podlega wpisowi do
SIRENE85. Rejestr ten prowadzony jest przez Instytut INSEE86, zawiera dane
dotyczace wszystkich przedsiebiorstw przemyslowych i handlowych, rzemieslników,
rolników, wolnych zawodów, stowarzyszen, administracji i samorzadów lokalnych.
Indywidualny numer SIREN sklada sie z 9 znaków (cyfr). Z kolei numer SIRET
zawierajacy 14 znaków wlasciwy jest dla kazdego oddzialu przedsiebiorstwa
polozonego we Francji. Dziewiec pierwszych cyfr numeru SIRET koresponduje z
numerem SIREN przedsiebiorstwa, któremu podlega oddzial.
Dane zgromadzone w SIRENE opracowywane sa na podstawie deklaracji
przedsiebiorstw skladanych w Centrach Formalnosci Przedsiebiorstw (CFE - centres
de formalités des entreprises), stanowiacych jednostki administracyjne przy izbach
rzemieslniczych, izbach handlowo-przemyslowych, centrach podatkowych, w których
kazde przedsiebiorstwo moze dopelnic wszystkie formalnosci administracyjne
zwiazane z utworzeniem firmy. Dane te obejmuja : nazwe, polozenie geograficzne, w
tym kompletny adres przedsiebiorstwa, kod wykonywanej dzialalnosci glównej (APE),
date powstania lub rozwiazania przedsiebiorstwa, jego obroty handlowe, forme
prawna, udzial w eksporcie, a takze przyznanie numeru SIREN (i ewentualnie
SIRET). Ponadto INSEE corocznie wydaje w formie ksiazkowej i elektronicznej (CDROM) Nomenclatures d’activités et de produits français (Nomenklatury dzialalnosci i
produktów francuskich) zawierajacej klasyfikacje wedlug dzialalnosci (NAF)87 oraz
wytwarzanych produktów – (CAF)88.
Informacje zawarte w SIRENE sa istotne w procesie dochodzenia wierzytelnosci,
gdyz pomagaja zidentyfikowac adres oraz ustalic sytuacje kontrahenta, zwlaszcza
jesli jest nim przedsiebiorca indywidualny lub mala spólka. Sa one dostepne
bezposrednio w INSEE (internet: http://www.insee.fr) posiadajacym swoje oddzialy w
kazdym regionie oraz za posrednictwem niektórych spólek zajmujacych sie
odplatnym udzielaniem informacji na podstawie uzyskanej i oplaconej licencji.
Publiczne rejestry wpisów
d’inscription des sûretés)
zabezpieczajacych
(Registres
publics
Kazdy zainteresowany ma mozliwosc skonsultowania znajdujacych sie w sadzie
gospodarczym, wlasciwym dla sprawdzanego przedsiebiorstwa, rejestrów zastawów
(zastaw na rzeczach, zastaw na prawach do uzywania oprogramowania, zastaw na
przedsiebiorstwie handlowym, itp.), rejestrów umów zaopatrzonych w zastrzezenie
85
86
87
88
SIRENE - Système Informatique du Répertoire des Entreprises et des Etablissements (System
Informatyczny Rejestru Przedsiebiorstw i Oddzialów).
INSEE - Institut National des Statistiques et d’Etudes Economiques (Narodowy Instytut Statystyczny i
Badan Ekonomicznych), adres: 18, boulevard Adolphe-Pinard, 75014 Paris, tel : (0033.1).41.17.66.11,
fax :(0033.1).41.17.66.66, informacja: tel. (0033.1).36.68.07.60, internet: http://www.insee.fr
NAF - Nomenclature d’activités française (Francuska Nomenklatura Dzialalnosci)
CAF - Classification des produits française (Francuska Klasyfikacja Produktów)
93
wlasnosci rzeczy sprzedanej, umów leasingowych, itp. Zapis w jednym z powyzszych
rejestrów moze byc sygnalem o pogarszajacej sie sytuacji finansowej kontrahenta, w
tym ciazacym na nim zadluzeniu. Dostep do informacji z rejestrów wpisów
zabezpieczajacych mozliwy jest bezposrednio w sadach gospodarczych lub za
posrednictwem wywiadowni.
Dziennik Urzedowy Ogloszen Cywilnych i Handlowych (BODACC) 89)
W Dzienniku Urzedowym Ogloszen Cywilnych i Handlowych BODACC publikowane
sa informacje o przedsiebiorstwach majace charakter obowiazkowy, a dotyczace ich
utworzenia, modyfikacji, przeksztalcen, oraz zaprzestania dzialalnosci. Zawiera on
takze informacje na temat sprzedazy przedsiebiorstwa, otwarcia postepowania
upadlosciowego oraz postanowien wydawanych w trakcie trwania postepowania
ukladowego lub upadlosciowego. BODACC dostepny jest w sprzedazy w formie
pojedynczych dzienników lub abonamentu. Informacje zawarte w BODACC znajduja
sie równiez w dyspozycji wywiadowni.
Kartoteki zawierajace dane o zobowiazaniach platniczych (Fichiers
recensant les incidents de paiement)
Kartoteki zobowiazan platniczych prowadzone przez przedsiebiorstwa kredytowe
oraz spólki ubezpieczeniowe (Fichiers d’incidents de paiement tenus par les
établissement de crédit et sociétés d’assurance). Przedsiebiorstwa dzialajace w
sektorze bankowym, udzielajace kredytów i pozyczek oraz zajmujace sie
ubezpieczeniami opracowuja wewnetrzne kartoteki dotyczace zobowiazan
platniczych swoich klientów, którym udzielaja kredyt lub które ubezpieczaja np. przed
ryzykiem wynikajacym z dzialalnosci gospodarczej, w tym handlowej. Dane te sa
komercjalizowane za posrednictwem spólek (wywiadowni) zajmujacych sie
dzialalnoscia "wywiadowcza" o charakterze handlowym.
Kartoteki podmiotów, których dzialalnosc polega na dochodzeniu wierzytelnosci
(Fichiers d’incidents de paiement tenus par les sociétés de recouvrement). Niektóre
spólki zajmujace sie odplatnym dochodzeniem wierzytelnosci (np. TRIADE 90)
dostarczaja takze informacji o stwierdzonych zobowiazaniach platniczych dluzników
wzgledem swoich partnerów i klientów.
Kartoteki Banku Francji 91 (Fichiers gérés par la Banque de France)
W posiadaniu Banku Francji znajduje sie kilka rodzajów kartotek dotyczacych
róznych form zobowiazan platniczych oraz nieprawidlowosci wystepujacych przy ich
uiszczaniu.
Centralna Kartoteka kredytowych zobowiazan platniczych (FICP - Fichier central des
incidents de paiement sur remboursement de crédit) zawiera informacje na temat
zobowiazan platniczych osób fizycznych, którym przyznany zostal kredyt na cele
pozazawodowe.
89
90
91
BODACC, BALO - Bulletin official des annonces civiles et commerciales 5dzionnik Urzedowy Ogloszen
Cywilnych i Handlowych) , adres: BODACC, BALO Direction des Journaux officiels, 26, rue Desaix,
75727 Paris, tel : (0033.1).40.58.79.79, fax: (0033.1).45.79.17.84, internet: http://www.journalofficiel.gouv.fr
Société TRIADE, adres: 20, rue Saint Romain, 76000 Rouen, tel./ fax: (0033.2).35.15.14.21, e-mail:
[email protected]
Banque de France, Centre national du crédit et du titre, adres: 48, rue Croix-des-Petits-Champs, 75001
Paris, tel: (0033.1).42.92.39.08, fax: (0033.1).42.92.39.40, internet: http://www.banque-france.fr
94
Centralna Kartoteka Czeków (FCC - Fichier central des chèques). W tej kartotece
zgromadzone sa, przekazane przez banki, deklaracje zobowiazan i zastrzezen
odnosnie warunków korzystania z czeków,. Do kartoteki maja dostep organizmy
udzielajace kredytu.
Krajowa Kartoteka Czeków Nieprawidlowych (FNCI - Fichier national des chèques
irréguliers) zawiera informacje na temat zobowiazan platniczych, zastrzezen
bankowych oraz czeków zagubionych i skradzionych. Kazdy przedsiebiorca, jak
równiez kazda osoba dysponujaca czekiem ma prawo skonsultowac kartoteke (po
uprzednim oplaceniu abonamentu).
Wywiadownie (Sociétés de renseignement)
Wywiadownie handlowe (Sociétés de renseignement commercial)
Wywiadownie handlowe zajmuja sie zbieraniem danych zawartych w rejestrach i
repertoriach publicznych, kartotekach banków i innych instytucji, prasie oraz
udostepnianych przez same przedsiebiorstwa. Dzieki dzialalnosci polegajacej na
zawodowym poszukiwaniu oraz przetwarzaniu informacji, wywiadownie stanowia
podstawowe zródlo przekazu na temat przedsiebiorstw. Spólki te komercjalizuja
dostep do informacji po dokonaniu ich analizy i interpretacji. Wysokosc oplat za
usluge waha sie w zaleznosci od rodzaju zadanej informacji oraz renomy spólki.
Wybrane adresy wywiadowni podano w zalaczniku do przewodnika.
Agencje dochodzeniowe (Sociétés d’enquête)
Agencje dochodzeniowe poszukuja okreslonych informacji tematycznych, zgodnie ze
zleceniem zainteresowanego podmiotu lub osoby fizycznej. Uslugi tych agencji moga
byc uzyteczne w sytuacji gdy ustalenie polozenia lub identyfikacji dluznika, wczesniej
opisanymi metodami, nastrecza trudnosci. Uslugi te swiadczone sa czesto w ramach
dzialalnosci wywiadowni handlowych.
Inne zródla informacji
Informacje wlasne przedsiebiorstwa
Informacje wewnetrzne dotyczace przedsiebiorstwa, podstawowe wyniki finansowe
zakres dzialalnosci a takze proponowana game produktów czy uslug mozna znalezc
na stronach internetowych czy folderach wydawanych przez francuskie
przedsiebiorstwa.
Organizacje i zrzeszenia zawodowe
Organizacje i zrzeszenia zawodowe moga byc cennym zródlem informacji na temat
przedsiebiorstw nalezacych do branzy. Adresy dostepne sa za posrednictwem
Internetu.
Media
Sledzac uwaznie prase, szczególnie o charakterze ekonomiczno-handlowym, mozna
uzyskac wiele dodatkowych informacji zwiazanych z funkcjonowaniem wiekszych
przedsiebiorstw oraz sytuacja interesujacego polskiego przedsiebiorce sektora
gospodarki. Istotnym jest mozliwosc skorzystania za posrednictwem internetu z
archiwalnych wydan poszczególnych tytulów prasowych. Ponizej podano kilka
adresów internetowych zródel informacji prasowych oraz wazniejszych dzienników i
czasopism francuskich o zasiegu ogólnokrajowym:
95
•
http://www.afp.com – strona francuskiej agencji prasowej
•
http://www.entreprise-carrieres.presse.fr – Czasopismo „Entreprise – carrieres”
skierowane glównie do przedsiebiorców poszukujacych pracowników oraz
informacji o rynku pracy i obowiazujacych regulacjach w tym zakresie.
•
http://www.lesechos.fr – Dziennik gospodarczy „Les Echos”
•
http://www.latribune.fr/ - Dziennik gospodarczy „La Tribune”
•
http://www.lefigaro.fr – Dziennik Le Figaro zawierajacy m.in. codzienna specjalna
wkladke poswiecona gospodarce
•
http://www.lesinfos.com – Czasopismo gospodarcze „Les Infos”
•
http://www.lemonde.fr – Popularny dziennik „Le Monde”, zawierajacy, oprócz
codziennych publikacji ekonomicznych, cotygodniowa wkladke poswiecona
gospodarce francuskiej oraz swiatowej
•
http://www.lemoci.com – tygodnik ogólnokrajowy „Le Moci” przygotowujacy
tematyczne wydania i analizy gospodarcze poswiecone poszczególnym krajom
•
http://www.pressed.com/wpresse/recherche/recherche.ow
–
wyszukiwarka
internetowa pozwalajaca odnalezc archiwalne materialy prasowe z róznych
dziedzin, w tym takze gospodarki, finansów i prawodawstwa.
2.
Dochodzenie wierzytelnosci
W sytuacji gdy kontrahent opóznia sie z zaplata, prawo francuskie zapewnia
wierzycielowi mozliwosci zarówno polubownego jak i sadowego dochodzenia
wierzytelnosci, a poprzez system srodków zapobiegawczych umozliwia okresowe lub
dlugoterminowe zabezpieczenie dóbr dluznika pozwalajace na zaspokojenia
uzasadnionych roszczen.
Polubowne dochodzenie wierzytelnosci
Polubowne dochodzenie wierzytelnosci moze stanowic skuteczny sposób
oddzialywania na dluznika. W tym celu wskazane jest wykorzystanie wszystkich
mozliwych sposobów oddzialywania, poczawszy od wezwan telefonicznych, poprzez
pisemne wezwania do zaplaty oraz negocjacje. Wierzyciel moze samodzielnie
dochodzic naleznosci lub wyznaczyc przedstawiciela w osobie komornika sadowego
(huissier de justice), adwokata lub agencji zawodowo trudniacej sie dochodzeniem
wierzytelnosci. Zaleta polubownego dochodzenia wierzytelnosci, zwlaszcza gdy
wierzyciel dziala samodzielnie, jest niewielki koszt.
Polubowne dochodzenie naleznosci moze byc przedsiewziete jeszcze przed data
platnosci, tytulem srodka zapobiegawczego. Na tym etapie wierzyciel nie moze
domagac sie wykonania zobowiazania przez kontrahenta, lecz jedynie uprzedza go o
zblizajacej sie zaplacie oczekujac jej dokonania. Ten srodek zapobiegawczy moze
okazac sie istotny w sytuacji, gdy dluznik majac klopoty finansowe musi
zadecydowac o pierwszenstwie zaspokojenia róznych wierzycieli.
W przypadku wystapienia jakiegokolwiek opóznienia ze strony kontrahenta w
dokonaniu zaplaty, natychmiastowa reakcja wierzyciela powinno byc wstapienie na
polubowna droge dochodzenia naleznosci. Jesli po wezwaniu do zaplaty, dluznik nie
spieszy sie z wyznaczeniem nowej daty platnosci, nalezy rozpoczac negocjacje. W
96
przypadku niepowodzenia tej ostatniej fazy postepowania polubownego, pozostaje
droga postepowania sadowego.
W celu wywolania okreslonych skutków prawnych wynikajacych z opóznienia zaplaty
ze strony dluznika, wierzyciel powinien stwierdzic to opóznienie w sposób formalny,
poprzez wezwanie do zaplaty. Wezwanie to posiada szczególna forme, jesli
wystawione zostalo przez dzialajacego w imieniu wierzyciela przedstawiciela. Od
momentu doreczenia wezwania do zaplaty liczone sa odsetki ustawowe z tytulu
opóznienia dluznika, nalezne wierzycielowi, na którym nie ciazy obowiazek
udowodnienia poniesionej straty (art. 1153 ust.2 Kodeksu Cywilnego). Po otrzymaniu
wezwania do zaplaty, dluznik nie moze domagac sie wykonania zobowiazania przez
wierzyciela, np. w postaci dostarczenia dóbr lub swiadczenia uslug. Ten skutek
prawny wezwania do zaplaty jest szczególnie istotny w przypadku istnienia zlej woli
ze strony dluznika. W przypadku nie zastosowania sie do wezwania, wierzyciel ma
prawo domagac sie rozwiazania umowy na drodze sadowej lub rozwiazania
kontraktu poprzez zastosowanie stosownej klauzuli pozwalajacej na rozwiazanie.
Ponadto, na skutek wezwania do zaplaty, odpowiedzialnosc przechodzi na dluznika.
Jest to szczególnie wazne w sytuacji, gdy strony uzgodnily w umowie zastrzezenie
wlasnosci dostarczonego towaru na rzecz sprzedawcy az do momentu zaplaty,
pomijajac dyspozycje o zasadach odpowiedzialnosci za rzecz.
Prawo francuskie dopuszcza mozliwosc dokonania zastrzezenia umownego, wedlug
którego nadejscie terminu platnosci równowazne jest z automatycznym wezwaniem
do zaplaty, bez dodatkowych wymagan formalnych. Bezpieczniej jest jednak
dostarczyc wezwanie do zaplaty za pomoca listu poleconego.
Srodki zabezpieczajace
W sytuacji, gdy wierzyciel posiada przekonanie o pogarszajacym sie stanie
finansowym partnera, lecz jego naleznosc nie jest jeszcze wymagalna lub oczekuje
on na decyzje w ramach juz toczacego sie postepowania sadowego, moze on
przedsiewziac srodki zabezpieczajace roszczenie na majatku dluznika. Srodki te, w
postaci zajecia rzeczy (saisie conservatoire) badz zabezpieczenia sadowego (sûreté
judiciaire) zapobiegaja wyprowadzeniu dóbr z majatku dluznika. Maja one skutek
tymczasowy i prowizoryczny.
W celu przedsiewziecia srodków zabezpieczajacych, wierzyciel musi uzyskac
pozwolenie sadu wykonawczego (juge de l’execution) wlasciwego ze wzgledu na
miejsce zamieszkania lub siedziby dluznika. Jesli nie toczy sie jeszcze zaden proces,
wierzyciel moze uzyskac zabezpieczenie wierzytelnosci podlegajacej kompetencji
sadownictwa gospodarczego, po wniesieniu wniosku (requête) do sadu
gospodarczego wlasciwego dla miejsca zamieszkania lub siedziby dluznika (art. 69,
al.1 i art.211 al.2 Nowego kodeksu postepowania cywilnego). Skladajac wniosek
wierzyciel musi udowodnic istnienie wierzytelnosci i jej wysokosc oraz wykazac, iz
zaspokojenie naleznosci, chociazby jeszcze nie wymagalnej, jest zagrozone. W
przypadku wydania pozwolenia (ordonnance) na zastosowanie srodków
zabezpieczajacych, wierzyciel zobowiazany jest, w terminie jednego miesiaca
uzyskac w sadzie klauzule wykonalnosci postanowienia, gdyz w przeciwnym
wypadku traci ono moc prawna.
Zabezpieczenie sadowe (sûreté judiciaire) jest srodkiem, który moze zostac
ustanowiony w postaci hipoteki na nieruchomosci, zastawu na przedsiebiorstwie,
zastawu na udzialach oraz akcjach na okres trzech lat z mozliwoscia jego
97
przedluzenia. Zabezpieczenie to jest niezwykle korzystne dla wierzyciela, gdyz w
przypadku istnienia wymagalnej naleznosci, tymczasowy srodek zabezpieczajacy
przeksztalca sie w zabezpieczenie definitywne. W razie dalszej zwloki dluznika w
zaplacie, wierzyciel ma prawo wszczac postepowanie o zaplate (action en paiement)
i zostac zaspokojonym w pierwszej kolejnosci przed innymi wierzycielami.
Zabezpieczenie sadowe wywoluje skutki prawne wobec osób trzecich, dopiero od
chwili podania go do publicznej wiadomosci.
Zajecie rzeczy (saisie conservatoire) chroni interes wierzyciela przed
wyprowadzeniem dóbr z majatku dluznika. W przypadku, gdy pozwolenie na zajecie
rzeczy zaopatrzone zostanie w tytul egzekucyjny, dziala ono na korzysc wszystkich
wierzycieli. Zajecie rzeczy moze zostac ustanowione na wszystkich dobrach
ruchomych i nieruchomych dluznika, wierzytelnosciach, udzialach oraz akcjach.
Sadowo – cywilne dochodzenie wierzytelnosci
W przypadku problemów z klientem uchylajacym sie od zaplacenia przewidzianej
kwoty pieniedzy za wykonana usluge badz za sprzedany produkt, lub w przypadku
odmowy wykonania uslugi, która zostala uzgodniona na mocy kontraktu, pomimo
wczesniejszych prób polubownego dochodzenia naleznosci, a zwlaszcza mimo
wezwania do zaplaty oraz zastosowania srodków zabezpieczajacych, osoba
poszkodowana moze, przy niewielkim nakladzie kosztów i czasu wystapic na droge
cywilnego postepowania sadowego. Wierzyciel, dla którego orzeczenie sadu jest
pomyslne (decyzja musi zostac zaopatrzona w tytul wykonawczy) ma prawo
domagac sie wszczecia postepowania egzekucyjnego na dobrach dluznika. W
zaleznosci od sytuacji, wierzyciel ma do dyspozycji kilka sposobów dochodzenia
naleznosci – miedzy innymi:
•
•
•
Injonction de payer (nakaz uiszczenia zaplaty).
Injonction de faire (nakaz wykonania swiadczenia).
Référé-provision (postanowienie tymczasowe o zabezpieczeniu kosztów
postepowania).
• Assignation en paiement (pozew o zaplate).
• Action en attribution judiciaire du gage, action en revindication ou en
restitution, jesli wierzyciel legitymuje sie prawem wlasnosci lub
zabezpieczeniem na rzeczy bedacej w posiadaniu dluznika.
• Action paulienne, action oblique, action contre la caution ou contre codébiteur,
tj; dzialania przeciwko osobom wyplacalnym powiazanym z dluznikiem, np.:
dluznik dluznika.
Nakaz wykonania swiadczenia (l’injonction de faire)
Tego typu procedura zostala wprowadzona w zycie 1 stycznia 1989. Jest to
procedura pozwalajaca na otrzymanie swiadczenia w przypadku, gdy kontrahentwykonawca uchyla sie od jego wykonania. Chodzi tu jednak o swiadczenie, którego
wartosc nie przekracza 50.000 franków (7.622,45 euro).
W celu uzyskania nakazu, wierzyciel powinien przygotowac na pismie wniosek i
wyslac je listem (najlepiej poleconym) do kancelarii sadu cywilnego (greffe du
tribunal d’instance) lub gospodarczego (tribunal de commerce) znajdujacego sie w
miejscu zamieszkania lub siedziby dluznika albo w miejscu, gdzie klauzule kontraktu
zakladaja wykonanie zamówienia. Wniosek powinien zawierac :
98
•
Nazwisko, imie, zawód i adres wnioskodawcy i dluznika (w przypadku osoby
prawnej: nazwa, forma prawna i adres siedziby).
• Uzasadnienie wniosku natura zobowiazania (np. podpisana umowa).
• Dowody rzeczowe (np. pisma wzywajace do realizacji umowy).
W przypadku, gdy wniosek zostanie uznany za uzasadniony, sedzia wydaje
orzeczenie o obowiazku wykonania swiadczenia. Nie wzywa on przy tym do sadu
zadnej ze stron. Orzeczenie zostaje wyslane do stron konfliktu, zawiera
sprecyzowany czas wykonania swiadczenia. W przypadku uchylenia sie od
wykonania orzeczenia, istnieje podstawa do wytoczenia procesu.
Nakaz uiszczenia oplaty (l’injonction de payer)
W przypadku problemów z kontrahentem uchylajacym sie od zaplaty przewidzianej
kwoty pieniedzy za wykonana usluge badz za sprzedany produkt, osoba
poszkodowana moze, przy niewielkim nakladzie kosztów i czasu oraz przed
rozpoczeciem postepowania karnego, wystapic do sadu o wydanie nakazu zaplaty.
Wszczecie postepowania nakazowego jest uzyteczne zwlaszcza w sytuacji, gdy
dluznik ma niewielka szanse na zanegowanie wierzytelnosci oraz jej wysokosci.
Postepowanie uregulowane jest na mocy dekretu n° 81-500 z 12 maja 1981r oraz
art. 1405 –1425 Nowego kodeksu postepowania cywilnego.
Osoba poszkodowana powinna przygotowac na pismie wniosek i przeslac je listem
(najlepiej poleconym) do sadu znajdujacego sie w miejscu zamieszkania lub siedziby
osoby uchylajacej sie od zaplacenia naleznej sumy pieniedzy. Wierzytelnosc cywilna
podlega kompetencji sadu cywilnego (tribunal d’instance) zas handlowa kompetencji
sadu gospodarczego (tribunal de commerce). Wniosek powinien zawierac :
•
•
•
Nazwisko, imie, zawód i adres wierzyciela oraz dluznika,
Kwota, o której zwrot ubiega sie osoba zainteresowana,
Motyw zlozenia podania, natura zobowiazania (np. zrealizowany kontrakt
handlowy, dostawa produktów, wykonanie uslugi)
• Dowody rzeczowe (np. dokumenty uzasadniajace roszczenia wnioskodawcywystawione faktury, wezwanie do zaplaty)
Jezeli podanie zainteresowanego zostanie uznane za uzasadnione, sedzia wyda
orzeczenie o obowiazku zaplacenia okreslonej kwoty pieniedzy. Oznajmienie decyzji
nie wymaga osobistej obecnosci zadnej z zainteresowanych stron.
Dokument zawierajacy decyzje sadu zostanie przekazany wierzycielowi. Ten z kolei
powinien zwrócic sie do komornika z prosba o przekazanie go drugiej stronie.
Dluznik ma miesiac czasu, podczas którego moze uiscic dlug lub odwolac sie od
decyzji sadu - co oczywiscie przedluza procedure. W przypadku wiekszych kwot
naleznych od kontrahenta francuskiego, procedure odzyskiwania pieniedzy nalezy
przeprowadzac przed francuskimi sadami.
Zabezpieczenie kosztów postepowania (action en référé-provision)
Cecha charakterystyczna postepowania jest jego szybkosc. Postepowanie wszczyna
sie poprzez wniesienie pozwu. Sprawe, w zaleznosci od jej charakteru cywilnego lub
handlowego, rozpoznaje Przewodniczacy sadu cywilnego lub gospodarczego bez
obowiazku stawiennictwa stron. Zaleta postepowania jest mozliwosc uzyskania
prowizorycznego tytulu wykonawczego, z pominieciem jednak ostatecznego
rozstrzygniecia procesu. Orzeczenie nie ma zatem waloru rzeczy osadzonej.
99
Pozew o zaplate (assignation en paiement)
Postepowanie wszczete na podstawie pozwu o zaplate, charakteryzuje sie
stawiennictwem stron przed sadem. Procedura jest dluzsza i bardziej kosztowna,
gdyz wymaga przeprowadzenia postepowania dowodowego. Z tego tez wzgledu
uzyteczna jest jedynie w przypadku, gdy istnieje prawdopodobienstwo zanegowania
wierzytelnosci przez dluznika.
Z uwagi na nature i i wysokosc wierzytelnosc, sprawe wnosi sie przed sad cywilny
(tribunal de grand d’instance lub tribunal d’instance) lub przed sad gospodarczy
(tribunal de commerce) wlasciwy ze wzgledu na miejsce zamieszkania lub siedzibe
dluznika. Pozew powinien zostac sporzadzony przez komornika sadowego (huissier
de justice). Niezbedne elementy pozwu to:
• oznaczenie jurysdykcji sadu, do którego wnosi sie pozew,
• przedstawienie przedmiotu pozwu z uzasadnieniem faktycznym i prawnym,
• zalaczenie dowodów rzeczowych
W postepowaniu przed sadem cywilnym (tribunal de grande instance) niezbedna jest
reprezentacja stron przez adwokata. Od orzeczenia sadowego przysluguja srodki
odwolawcze w postaci apelacji (appel) wniesionej do sadu apelacyjnego (cour
d’appel), a nastepnie w formie kasacji (pourvoi en cassation) do sadu kasacyjnego
(Cour de cassation).
Postepowanie na podstawie wniosku opartego na prawie rzeczowym
(actions fondées sur un droit réel)
Wierzyciel ma prawo do odzyskania dóbr, co do których zachowal prawo wlasnosci
na podstawie umownego zastrzezenia wlasnosci pomiedzy stronami lub zachowal
prawo zastawu. Postepowanie rewindykacyjne moze byc wszczete nawet wówczas
gdy wzgledem dluznika toczy sie postepowanie upadlosciowe. W tym przypadku
zagraniczny (np. polski) wierzyciel ma trzy miesiace na zgloszenie roszczenia do
organów prowadzacych postepowanie upadlosciowe. Wierzyciel ma prawo domagac
sie zwrotu lub zajecia rzeczy w naturze oraz rzeczy, które nadaja sie do
zidentyfikowania a takze, co do których wierzyciel udowodni prawo wlasnosci.
Postepowanie przeciwko wyplacalnym partnerom dluznika
Wierzyciel ma prawo dochodzenia naleznosci nie tylko od dluznika, lecz takze od
innych osób. Postepowanie przeciwko osobom trzecim jest istotne zwlaszcza w
sytuacji gdy dluznik jest niewyplacalny lub toczy sie przeciwko niemu postepowanie
upadlosciowe.
Istnieje tez mozliwosc zwrócenia sie do firm zajmujacych sie w sposób legalny
"polubowny" odzyskiwaniem zaleglych platnosci. Jednak w takim przypadku nalezy
sie liczyc z wiekszymi kosztami niz w przypadku przeprowadzenia procedury
sadowej (oplata za usluge zwykle jest liczona jako kilka – kilkanascie procent od
wartosci sciaganej kwoty, firme oplaca zleceniodawca). Ponadto w przypadku
takiego "pozasadowego" postepowania istnieje ryzyko przedawnienia roszczen, jezeli
nie zostanie wszczeta w terminie procedura sadowa. We Francji nie ma w zasadzie
obowiazku pokrywania (oplacania) kosztów postepowania sadowego, natomiast
dochodza „tradycyjne” koszty pomocy prawnej (adwokat), koszty zwiazane z
gromadzeniem dowodów, tlumaczeniem niezbednych dokumentów (np. z jezyka
polskiego na francuski), przyjazdami na rozprawy. Dochodzenie naleznych roszczen
opiera sie generalnie na dwóch typach procedur sadowych, a mianowicie:
100
1) Procedura "przyspieszona" (réferé) - stosowana gdy zadana naleznosc jest
bezsporna (nie moze byc zakwestionowana przez dluznika), w takiej sytuacji
wzywa sie (lub nie) dluznika na posiedzenie, na którym sedzia wydaje wyrok
(ordonnance), czesto z rygorem natychmiastowej wykonalnosci.
2) Procedura "zwykla" - na wniosek poszkodowanego, sad wzywa dluznika na
rozprawe. W trakcie toczacej sie zazwyczaj kilka miesiecy procedury sadowej, na
kolejnych posiedzeniach strony przedstawiaja swoje argumenty i dowody
procesowe, po czym na rozprawie ostatecznej zapada wyrok.
Odwolanie od wyroku (apelacje) nalezy wniesc w ciagu miesiaca (w ciagu 3 miesiecy
jesli skladajacy jest zagraniczna osoba fizyczna lub prawna). Postepowanie w sadzie
apelacyjnym moze trwac nawet rok.
We Francji dziala kilka kancelarii prawnych zatrudniajacych osoby (w tym prawników)
znajace jezyk polski. Niektóre kancelarie posiadaja takze swoje przedstawicielstwa
lub partnerów w Polsce, co takze ulatwia polskim firmom dochodzenie swych praw
przed sadami francuskimi. Wybrane adresy kilku takich kancelarii umieszczono w
zalaczniku do niniejszego przewodnika.
Wybrane wzory pism do instytucji francuskich ulatwiajacych regulacje drobnych
roszczen (np. zaplaty lub wykonania uslugi) lub wniesienie wlasciwie
sformulowanego pozwu znajduja sie w wielu sadach. Kilka wzorów pism mozna
takze
znalezc
m.in.
na
stronie
internetowej:
http://www.finances.gouv.fr/DGCCRF/consomation (haslo w polowie strony:
Démarches
administratives:
modèles
de
lettres)
lub
www.finances.gouv.fr/DGCCRF/consomation/liconso/ - wyszukiwarka z praktycznymi
poradami, adresami i wzorami róznych listów m.in. do sadów (haslo: Modeles de
lettres).
101
ZALACZNIK 1
WYBRANE AKTY PRAWNE STANOWIACE PODSTAWY TRAKTATOWE
POLSKO - FRANCUSKICH STOSUNKÓW GOSPODARCZYCH
UMOWY WIELOSTRONNE
1.
Uklad Europejski ustanawiajacy stowarzyszenie miedzy Rzeczypospolita Polska
z jednej strony, a Wspólnotami Europejskimi i ich panstwami czlonkowskimi z
drugiej strony, podpisany w Brukseli 16 grudnia 1991 roku.
WAZNIEJSZE UMOWY DWUSTRONNE
1.
Konwencja dotyczaca pomocy i opieki spolecznej pomiedzy Polska a
Francja, podpisana w Warszawie dnia 14.10.1920r. Weszla w zycie dnia
24.02.1923r. Opublikowana w Dz.U.z 1923r. Nr 48, poz. 329.
2.
Konwencja Polsko- Francuska dotyczaca majatków, praw, i udzialów
podpisana w Paryzu dnia 6.02.1922r. Opublikowana w Dz.U. z 1924r. Nr 16,
poz. 149.
3.
Traktat Ekstradycyjny miedzy Rzeczpospolita Polska a Republika
Francuska, podpisany w Paryzu dnia 30.12.1925r. Wszedl w zycie
27.08.1929r. Opublikowany w Dz.U. z 1929r. Nr 63, poz. 491.
4.
Protokól ustanawiajacy uklad wykonawczy do konwencji dotyczacej
pomocy i opieki spolecznej z dnia 14.10.1920r., podpisany 3.11.1926r.
5.
Konwencja weterynaryjna miedzy Polska a Francja, podpisana w Paryzu
dnia 14.04.1929r. Weszla w zycie dnia 14.05.1932 r. Opublikowana w Dz. U. z
1932r. Nr 55, poz. 537.
Porozumienie modyfikacyjne, podpisane w Paryzu dnia 02.06.1931r. Weszlo
w zycie dnia 14.05.1932r. Opublikowane w Dz. U. z 1932 r. Nr 55, poz. 538.
6.
Traktat handlowy i nawigacyjny miedzy RP a Rep. Francuska, podpisany
w Paryzu dnia 22.05.1937r. Wszedl w zycie dnia 01.06.1937r. Opublikowany
w Dz. U. z 1937r. Nr 54, poz. 423. Prolongowany od 10.06.1997r. do
30.04.2001r.
Porozumienie modyfikacyjne, podpisane w Warszawie dnia 30.03.1939 r.
/wymiana not/. Weszlo w zycie dnia 24.04.1939r. Opublikowane w Dz. U. Nr
40, poz. 264.
7.
Konwencja pomiedzy Polska a Francja w sprawie wyplaty zaopatrzen z
tytulu smierci i inwalidztwa ofiarom wojny 1939 - 1945r., podpisana w
Paryzu dnia 11.02.1947r. Weszla w zycie dnia 1.10.1947r. Opublikowana w
Dz.U. z 1947r. Nr 73, poz. 459.
8.
Uklad dotyczacy odszkodowania przez Polske interesów francuskich
dotknietych przez ustawe polska z dnia 3 stycznia 1946r. o
nacjonalizacji, podpisana w Paryzu 19.03.1948r. Wszedl w zycie dnia
6.10.1951r.
102
9.
Konwencja generalna pomiedzy Polska a Francja o zabezpieczeniu
spolecznym, Uklad dodatkowy dotyczacy systemu zabezpieczenia
spolecznego stosowanego do pracowników górnictwa i przedsiebiorstw
zrównanych z górnictwem, Uklad dodatkowy dotyczacy sposobu
przekazywania funduszów i Protokól ogólny, podpisane w Paryzu dnia
9.06.1948r. Weszly w zycie dnia 1.03.1949r. Opublikowane w Dz.U. z 1949r,
Nr 24, poz. 158.
10.
Porozumienie w sprawie dostosowania wysokosci pensji, zasilków i rent
do poziomu zycia kraju zamieszkania uprawnionych. Porozumienie w
sprawie ustalenia prawa do odszkodowania z tytulu zawodowej pylicy
pluc, podpisane w Paryzu dnia 9.06.1948r. Weszlo w zycie dnia 1.04.1947r.
Opublikowane w Dz.Urz.MPiOS z 1949r. Nr 4, poz 37.
11.
Protokól dodatkowy do konwencji generalnej o zabezpieczeniu
spolecznym z dnia 9.06.1948, dotyczacy pracowników z Polski, Francji,
Belgii, podpisany dnia 17.08.1948r.
12.
Uklad pomiedzy Rzadem RP a Rzadem Rep. Francuskiej w sprawie
zaspokojenia przez Polske francuskich roszczen finansowych, podpisany
w Paryzu 7.09.1951r. Wszedl w zycie dnia 13.06.1957r.
13.
Uklad przez wymiane not dotyczacy przeplywu osób, podpisany dnia
30.01.1957r.
14.
Uklad dodatkowy do Konwencji Generalnej miedzy Polska a Francja o
zabezpieczeniu spolecznym z dnia 9.06.1948r., podpisany w Paryzu
6;03.1959r. Wszedl w zycie dnia 1.12.1959r. Opublikowany w Dz.U. z 1959r.
Nr 58, poz. 347.
15.
Porozumienie zawarte w formie wymiany not miedzy MSZ PRL a Amb.
Francji w Warszawie w sprawie zwolnienia od oplat skarbowych lub oplat
manipulacyjnych wiz wjazdowych i pozwolen na pobyt wydawanych
sluzbie
domowej
zatrudnionej
u
czlonków
przedstawicielstw
dyplomatycznych i konsularnych i urzedów konsularnych w Polsce i
Francji, podpisany w Warszawie 12.11.1959r. Wszedl w zycie dnia
12.11.1959r.
16.
Konwencja finansowa miedzy PRL a Rep. Francuska, podpisana w Paryzu
17.02.1960r. Weszla w zycie dnia 20.02.1960r.
17.
Umowa miedzy Rzadem PRL a Rzadem Rep. Francuskiej o cywilnej
komunikacji lotniczej, podpisana w Warszawie 25.06.1960r. Weszla w zycie
dnia 22.08.1960r.
18.
Porozumienie w sprawie utworzenia Centrum francuskiej dokumentacji
naukowo- technicznej w Warszawie, podpisane dnia 28.02.1961r.
19.
Protokól miedzy Rzadem PRL a Rzadem Rep. Francuskiej w sprawie
sytuacji pracowników posiadajacych okresy ubezpieczenia w
niemieckich, francuskich i polskich systemach ubezpieczenia
spolecznego, podpisany w Paryzu 25.05.1961r. Wszedl w zycie dnia
1.10.1961r. Opublikowany w Dz.Urz.KPiP nr 2, poz.9.
20.
Porozumienie zawarte w formie wymiany not miedzy MSZ PRL a Amb.
Francji w Warszawie w sprawie wydawania pozwolen na prowadzenie
103
pojazdów mechanicznych na podstawie okazania przez dyplomatów i
konsulów waznych pozwolen wydanych przez panstwa wysylajace,
podpisane w Warszawie 15.06.1961r. Weszlo w zycie 15.06.1961r.
21.
Uklad miedzy Rzadem PRL a Rzadem Rep. Francuskiej i Rzadem
Królestwa Holandii dotyczacy sytuacji w dziedzinie zabezpieczenia
spolecznego pracowników i z nimi zrównanych, którzy byli zatrudnieni w
Polsce, we Francji i w Holandii, podpisany w Paryzu 28.04.1966r. Wszedl w
zycie dnia 1.08.1967r.
22.
Protokól miedzy Rzadem PRL a Rzadem Rep. Francuskiej dotyczacy
zasilku starczego dla niepracujacych zawodowo lub zasilku specjalnego
na podstawie ustawodawstwa francuskiego oraz renty na podstawie
ustawodawstwa polskiego o zabezpieczeniu spolecznym, podpisany w
Paryzu 28.04.1966r. Wszedl w zycie dnia 1.11.1966r. Opublikowany w
Dz.Urz.KPi P Nr 6, poz.13.
23.
Umowa o wspólpracy naukowej i technicznej podpisana w Warszawie w
dniu 20.05.1966 r. Weszla w zycie dnia 10.11.1966r. Opublikowana w
Journal Officiel z 4 kwietnia 1967 r. Zawarta na okres 5 lat, automatycznie
przedluzana
na
dalsze
okresy
piecioletnie,
z
mozliwoscia
szesciomiesiecznego wypowiedzenia przed uplywem kolejnego okresu.
W ramach tej umowy w czerwcu 1994r. podpisany zostal kolejny Program
wymiany miedzy Polska a Francja w dziedzinie kultury, edukacji, nauki i
techniki na lata 1994 – 1997.
W dniu 18-19.01.2001 r. w Lyonie podpisano kolejny program wykonawczy
pomiedzy KBN i MSZ RF.
24.
Umowa kulturalna podpisana pomiedzy Rzadem PRL a Rzadem Republiki
Francuskiej w Warszawie w dniu 20.05.1966r. Weszla w zycie 14.09.1966r.
25.
Umowa miedzy PRL a Rep. Francuska o prawie wlasciwym, jurysdykcji i
wykonywaniu orzeczen w zakresie prawa osobowego i rodzinnego,
podpisana w Warszawie 5.04.1967r. Weszla w zycie dnia 1.03.1969r.
Opublikowana w Dz.U. z 1969r. Nr 4, poz.22.
26.
Uklad miedzy Rzadem PRL a Rzadem Rep. Francuskiej o ulatwieniu
stosowania Konwencji o procedurze cywilnej, podpisanej w Hadze dnia 1
marca 1954r., podpisanej w Warszawie 5.04.1967r. Wszedl w zycie dnia
1.02.1969r. Opublikowany w Dz.U. z 1969r; Nr 5, poz.33.
27.
Umowa miedzy Rzadem PRL a Rzadem Rep. Francuskiej o
miedzynarodowych przewozach drogowych, podróznych i ladunkach,
podpisana w Warszawie dnia 03.03.1968r. Weszla w zycie dnia 17.06.1968r.
28.
Uklad dodatkowy do Konwencji Generalnej miedzy Polska a Francja o
zabezpieczeniu spolecznym z dnia 9 czerwca 1948, podpisana w Paryzu
5.11.1968r. Weszla w zycie dnia 1.08.1969r. Opublikowana w Dz.U. z 1969r.
Nr 22, poz.155.
29.
Porozumienie miedzy Rzadem PRL a Rzadem Rep. Francuskiej w
sprawie rozszerzenia wzajemnej wspólpracy gospodarczej, podpisane w
Warszawie 18.12.1969r. Weszlo w zycie 18.12.1969r.
30.
Umowa polsko- francuska o wspólpracy w dziedzinie kinomatografii,
podpisana w Warszawie 5.06.1970r. Weszla w zycie 28.10.1970r.
104
31.
Porozumienie miedzy Rzadem PRL a Rzadem Republiki. Francuskiej w
sprawie kooperacji przemyslowej (w dziedzinie autobusów) i
telekomunikacyjnej, podpisane w Warszawie dnia 01.08.1972 r. Weszlo w
zycie w dniu podpisania.
32.
Porozumienie pomiedzy Ministerstwem Lacznosci PRL a Ministerstwem
Poczty i Telekomunikacji Rep. Francuskiej dotyczace nawiazania
bezposredniej wspólpracy w dziedzinie telekomunikacji, podpisane
28.09.1972r. Weszlo w zycie w dniu podpisania.
33.
Uklad o rozwoju wspólpracy gospodarczej, przemyslowej, naukowej i
technicznej miedzy Rzadem PRL a Rzadem Rep. Francuskiej, podpisany
w Paryzu 5.10.1972r. Wszedl w zycie z dniem podpisania.
34.
Porozumienie miedzy Rzadem PRL a Rzadem Republiki Francuskiej w
sprawach morskich, podpisane w Warszawie dnia 19.04.1973 r. Weszlo
wzycie dnia 01.09.1973r.
35.
Umowa miedzy Rzadem PRL a Rzadem Republiki Francuskiej w sprawie
zapobiezenia podwójnemu opodatkowaniu w zakresie podatków od
dochodu i majatku, podpisana w Warszawie dnia 20.06.1975r. Weszla w
zycie dnia 12.09.1876r. Opublikowana w Dz. U. Nr 1 z 1977r. roku oraz w
Journal Officiel z 1 grudnia 1976 r.
36.
Konwencja konsularna miedzy PRL a Rep. Francuska, podpisana w
Paryzu 20.02.1976r. Weszla w zycie dnia 19.06.1977r. Opublikowana w Dz.U.
z 1977r. Nr1, poz.76.
37.
Protokól miedzy Rzadem PRL a Rzadem Republiki Francuskiej w sprawie
produkcji i organizacji zbytu nawozów sztucznych, podpisany w Paryzu
dnia 07.05.1976r. Wszedl w zycie w dniu podpisania.
38.
Protokól w sprawie poglebiania i rozszerzania wspólpracy polskofrancuskiej w dziedzinie gospodarki i przemyslu, podpisany w Paryzu dnia
07.05.1976r. Wszedl w zycie z dniem podpisania.
39.
Umowa miedzy Rzadem PRL a Rzadem Republiki Francuskiej dotyczaca
wegla i ulatwien finansowych dla zakupów we Francji, podpisana w
Paryzu dnia 14.09.1977r. Weszla w zycie w dniu podpisania.
40.
Uklad dotyczacy rozszerzenia wspólpracy polsko- francuskiej pomiedzy
malymi i srednimi przedsiebiorstwami, podpisany w Paryzu 14.09.1977r.
Wszedl w zycie w dniu podpisania.
41.
Porozumienie miedzy Rzadem PRL a Rzadem Rep. Francuskiej w
sprawie Instytutów Polskich i Instytutów Francuskich, podpisane w
Warszawie 19.07.1979r. Weszlo w zycie w dniu 21.01.1985r.
42.
Umowa miedzy Rzadem PRL a Rzadem Republiki Francuskiej o
wspólpracy w dziedzinie turystyki, podpisana w Warszawie dnia
26.10.1979r. Weszla w zycie dnia 22.03.1980r.
43.
Porozumienie w sprawie wspólpracy w dziedzinie kultury fizycznej i
sportu miedzy GKKFiS a Ministerstwem Mlodziezy, Sportu i Wypoczynku
Republiki Francuskiej, podpisane w Warszawie dnia 26.10.1979r. Weszlo w
zycie w dniu podpisania.
105
44.
45.
Umowa piecioletnia o wspólpracy gospodarczej miedzy Rzadem PRL a
Rzadem RF podpisana w Paryzu 21.11.1980 r. z klauzula dalszego
przedluzenia na okresy jednoroczne. Weszla w zycie dnia 21.11.1980r.
Umowa miedzy Rzadem PRL a Rzadem Rep. Francuskiej w sprawie ulg w
zadluzeniu zagranicznym, podpisana w Paryzu dnia 28.04.1986r.
46.
Umowa miedzy Rzadem PRL a Rzadem Republiki Francuskiej w sprawie
popierania i wzajemnej ochrony inwestycji, podpisana w Paryzu dnia
14.02.1989r. Weszla w zycie dnia 10.02.1990r. Opublikowana w Dzienniku
Ustaw Nr 38 z 1990r. oraz Journal Officiel z 05.04.1990r.
47.
Umowa miedzy Rzadem PRL a Rzadem Republiki Francuskiej o wymianie
mlodziezowej, podpisana w Warszawie 14.06.1989r. Weszla w zycie
25.10.1989r.
48.
Umowa miedzy Rzadem PRL a Rzadem Rep. Francuskiej w dziedzinie
ochrony srodowiska, podpisana w Warszawie dnia 14.06.1989r.
49.
Umowa miedzy Rzadem PRL a Rzadem Rep. Francuskiej w dziedzinie
ksztalcenia kadr kierowniczych przedsiebiorstw, podpisana w Warszawie
dnia 14.06.1989r. Weszla w zycie dnia 04.12.1989r.
50.
Umowa miedzy Rzadem PRL a Rzadem Republiki Francuskiej o
konsolidacji dlugów, podpisana w Warszawie dnia 14.06.1989r. Weszla w
zycie dnia 14.06.1989r.
51.
Umowa miedzy Rzadem PRL a Rzadem Republiki Francuskiej w sprawie
wymiany stazystów zawodowych, podpisana w Auxerre dnia 29.09.1990r.
Weszla w zycie dnia 14.05.1991r. Opublikowana w Dz.U. z 1994r. Nr 100,
poz.489.
52.
Traktat o Przyjazni i Solidarnosci miedzy RP a Republika Francuska,
podpisany w Paryzu dnia 09.04.1991r. Wszedl w zycie dnia 07.11.1992r.
Opublikowany w Dz.U. z 1992r. Nr 81, poz. 415.
53.
Porozumienie miedzy Rzadem Rzeczypospolitej Polskiej a Rzadem
Republiki Francuskiej o wzajemnym zniesieniu obowiazku posiadania wiz
krótkoterminowych, podpisana w Paryzu 4.04.1991 r. Weszlo w zycie dnia
8.04.1991r.
54.
Umowa miedzy Rzadem RP a Rzadem RF o polskich pracownikach
sezonowych, podpisana w Warszawie 20.05.1992 r. Weszla w zycie dnia
15.07.1994r.
55.
Porozumienie zawarte miedzy Ministrami Obrony RF i RF w sprawie
wspólpracy w dziedzinie obronnosci, podpisane w Paryzu 15.06.1992r.
Wszedl w zycie z dniem podpisania.
56.
Porozumienie miedzy Rzadem RP a Rzadem Rep. Francuskiej o
wspólpracy w dziedzinie pracy, zatrudnienia i szkolenia zawodowego,
podpisany w Paryzu dnia 14.04.1994 r. Weszlo w zycie w dniu 12.06.1997r.
57.
Umowa miedzy Rzadem RP a Rzadem Republiki Francuskiej o wspólpracy
w dziedzinie sportu i wymiany mlodziezy, podpisana w Warszawie dnia
1.07.1994 r. Weszla w zycie w dniu 1.03.1996r.
106
58.
Umowa miedzy Rzadem RP a Rzadem RF o wspólpracy w dziedzinie
spraw wewnetrznych, podpisana w Warszawie 12.09.1996r. Weszla w zycie w
dniu 1.03.1998r.
59.
Memorandum miedzy-ministerialne dotyczace wspólpracy w dziedzinie
rolnictwa i gospodarki zywnosciowej, podpisane w Warszawie, 27.09.1996r.
Weszlo w zycie w dniu podpisania.
60.
Umowa miedzy Rzadem RP a Rzadem RF o wzajemnej pomocy
administracyjnej w sprawach celnych, podpisana w Paryzu, 29.01.1997r.
Weszla w zycie 1.10.1998r.
61.
Protokól Finansowy miedzy Rzadem RF i Rzadem RP dot. ulatwien
kredytowych na finansowanie polsko – francuskich spólek kapitalowych,
podpisany w Warszawie dnia 4.02.1999 r. Wszedl w zycie z dniem podpisania.
62.
Umowa miedzy Rzadem Rzeczypospolitej Polskiej a Rzadem Republiki
Francuskiej w sprawie zniesienia obowiazku wizowego przy pobycie
dluzszym niz trzy miesiace dla studentów i stazystów odbywajacych
szkolenia zawodowe, przyjeta w formie wymiany not pomiedzy Ambasadorem
RF w Polsce a Podsekretarzem Stanu w MSZ w dniu 3.07.2001r. Umowa
weszla w zycie 3.08.2001r., opublikowana w JORF z 1.09.2001r. jako Décret
No 2001-78” du 27 août 2001 oraz w Dz. Monitor Polski z 2002r. Nr 6, poz.
113.
107
ZALACZNIK 2
Uzyteczne adresy
FRANCJA:
Ambasada R.P. we Francji, adres:1, rue de Talleyrand, 75007 Paris,
tel. (0033.1).43.17.34.00, fax:(0033.1).43.17.34.07 lub (0033.1).43.17.35.07, Internet:
http://www.ambassade.pologne-org.net, e-mail: [email protected]
Sekretariat Ambasadora, tel. (0033.1).43.17.34.08 lub (0033.1).43.17.34.11
Pion Polityczny, tel. (0033.1).43.17.34.55
Pion Wojskowy, tel. (0033.1).43.17.34.24,
Pion Administracyjny, tel. (0033.1).43.17.34.41
Wydzial Ekonomiczno-Handlowy Ambasady RP, adres: 86, rue de la Faisanderie,
75116
Paris,
tel. (0033.1).45.04.10.20,
fax: (0033.1).45.04.63.17,
e-mail:
[email protected], internet http://www.weh.ambassade.pologne.net
Instytut Polski (Wydzial Kulturalny Ambasady RP) adres: 31, rue Jean Goujon,
75008 Paris, tel. (0033.1).53.93.90.13, fax: (0033.1).45.62.07.90, e-mail:
[email protected]
Konsulaty R.P. - stale
•
Konsulat Generalny w Paryzu, adres: 5, rue de Talleyrand, 75007 Paris,
tel. (0033.1).43.17.34.22, fax: (0033.1).43.17.34.74, Internet: http://192.0.2.103,
e-mail: [email protected] ,
•
Konsulat Generalny w Lyonie, adres: 79, rue Crillon, 69006 Lyon,
tel. (0033.4).78.93.14.85,
fax:
(0033.4).78.93.56.37,
e-mail: [email protected] , Internet: http://www.pologne-info.com/consulat-pl-lyon,
•
Konsulat Generalny w Lille, adres: 45, Bld Carnot - 59800 Lille tel. (0033.3).20.14.41.81,
fax:
(0033.3).20.14.46.50,
e-mail:
[email protected], Internet: http://www.cr-npdc.fr/consulats/pologne.htm,
•
Konsulat Generalny w Strasbourgu, adres: 2, rue Geiler, 67000 Strasbourg,
tel. (0033.3).88.37.23.20, fax: (0033.3).88.37.23.30, e-mail: [email protected]
Konsulaty R.P. - honorowe
•
Konsulat Honorowy (Nicea), adres: 57, Boulevard Victor Hugo, 06000 Nice,
tel. (0033.4).93.82.39.72, fax: (0033.4).93.82.45.49
•
Konsulat Honorowy (Rennes), adres: 4 H, avenue des Peupilers, Technopare,
35510 Cesson-Sévihné, tel. (0033.2).99.83.81.82, fax: (0033.2).99.83.91.95
•
Konsulat Honorowy (Tuluza), adres: 21, rue Volta, 31000 Toulouse,
tel./fax: (0033.5).61.63.81.68
•
Konsulat Honorowy (Bordeaux), adres: 12, place de la Bourse, 33076
Bordeaux Cedex, tel. (0033.5).56.79.51.26
Stale przedstawicielstwo R.P. przy OECD, adres: 136, rue Longchamp,
75116 Paris,
tel. (0033.1).56.28.57.60,
fax:
(0033.1).56.28.94.66,
e-mail:
[email protected]
Stale przedstawicielstwo R.P. przy UNESCO, adres: 1, rue Miollis,75015 Paris,
tel. (0033.1).45.68.29.97, fax:(0033.1).45.66.59.56, e-mail: [email protected]
108
Stale przedstawicielstwo R.P. przy Radzie Europy, adres: 2, rue Geiler,
67000 Strasbourg, tel. (0033.3).88.52.98.00, fax: (0033.3).88.52.57.99
Polska Izba Handlowo-Przemyslowa we Francji, (Chambre de Commerce et
d’Industrie polonaise en France), adres: 25, rue Taitbout, 75009 Paris,
tel. (0033.1).40.22.95.34, fax (0033.1).40.22.94.42, e-mail: [email protected]
PAN - Stacja Polskiej Akademii Nauk, adres: 74, rue Lauriston, 75016 Paris,
tel. (0033.1).56.90.18.34, fax: (0033.1).47.55.46.97
POT – Polska Organizacja Turystyczna, Osrodek Informacji Turystycznej, adres: 49,
Avenue de l'Opéra, 75002 Paris, tel. (0033.1).53.43.88.10, fax: (0033.1).42.66.35.88,
Internet: http://www.tourisme.pologne.net, e-mail: [email protected]
LOT – Polskie Linie Lotnicze, adres: 27, rue du Quatre Septembre, 75002 Paris,
tel. (0033.1).47.42.05.60, fax (0033.1).40.17.02.97,
Lotnisko Roissy – Charles de Gaulle, tel. (0033.1).48.16.35.90
Biuro w Nicei – lotnisko , tel. (0033.4).93.97.68.05, fax . (0033.4).93.21.46.91
Biuro w Lyonie, tel. (0033.4).78.42.27.10, fax (0033.4).72.41.85.81
ACFCI - Assemblée des Chambres Françaises de Commerce et d’Industrie
(Zgromadzenie Francuskich Izb Handlowo - Przemyslowych), Relations
Economiques Internationales (Miedzynarodowe Kontakty Gospodarcze), adres:
45, Av. d’Iéna - BP.448.16, 75769 Paris Cedex 16, tel. (0033.1).40.69.37.00 lub
(0033.1).40.69.37.27 fax. (0033.1).40.69.38.08, lub (0033.1).47.20.61.28 internet:
www.acfci.cci.fr
ADEPTA - Association pour le Développement des Echanges internationaux de
Produits et Techniques Agricoles et Agro-alimentaires (Stowarzyszenie ds. Rozwoju
Wymiany Miedzynarodowej Produktów i Technik Rolnych i Rolnych Produktów
Zywnosciowych)
adres:
41, rue
de
Bourgogne,
75007
Paris,
tel. (0033.1).44.18.08.88, fax: (0033.1).44.18.08.89, Internet: http://www.adepta.com
ADESPE - Association pour le Développement et l’Echange de Stagiaires
Professionnels en Europe (Stowarzyszenie Rozwoju Wymiany Zawodowych
Stazystów w Europie), internet: hppt://www.adespe.org
AFII – Agence Française pour les investissements internationaux (Francuska
Agencja ds Inwestycji Miedzynarodowych); adres: 2, Avenue Velazquez,
75008 Paris,
tel. (0033.1).40.74.73.64,
fax: (0033.1).40.74.74.01,
internet:
http://www.investinfrance.org oraz http://www.alfi.fr
AFNOR – Association Française de Normalisation (Francuskie Stowarzyszenie ds.
Normalizacji), adres : 11, Avenue Francis de Pressense, 93571 Saint Denis La
Plaine Cedex,
tel. (0033.1).41.62.80.00,
fax: (0033.1).49.17.90.00, internet:
http://www.afnor.fr
AFTRI – Association française du transport routier international (Francuskie
Stowarzyszenie Miedzynarodowego Transportu Drogowego), adres: 48, rue de la
Bienfaisance, 75008 Paris, tel. (0033.1).53.53.02.40, fax (0033.1).53.76.13.03,
internet: http://www.aftri.com
ANVAR – Agence Nationale pour la Valorisation de la Recherche (Krajowa Agencja
Waloryzacji
Badan)
adres:
15,
Cité
Malesherbes,
75009
Paris,
tel. (0033.1).44.53.76.00,
fax (0033.1).45.26.09.68
strona
internetowa:
http://www.anvar.fr
109
APAC - Association professionnelle des agents commerciaux (Zawodowe
Stowarzyszenie Agentów Handlowych), adres: 71, rue Pierre Corneille, 69006 Lyon,
tel. (0033.4).78.52.61.75,
fax: (0033.4).78.52.61.74,
e-mail:
[email protected]
APCA - Assemblée Permanante des Chambres d’Agriculture (Stale Stowarzyszenie
Izb rolniczych), adres: 9, Avenue George V, 75008 Paris, tel: (0033.1).53.57.10.10,
fax: (0033.1).53.57.10.05, internet: www.apca.chambagri.fr
APCE – Agence Pour la Creation d’Entrepises (Agencja ds. Tworzenia
Przedsiebiorstw),
adres:
14, rue
Delambre,
75682
Paris
Cedex 14,
tel. (0033.1).42.18.58.58, fax (0033.1).42.18.58.00, internet: http://www.apce.fr lub
http://www.apce.com
APCM - Assemble Permanante des Chambres de Métiers (Stale Zgromadzenie Izb
Zawodowych), adres: 12, Avenue Marceau, 75008 Paris, tel: (0033.1).44.42.10.00,
fax: (0033.1).47.20.34.48, internet:: http://www.apcm.com
APEC – Association pour l’mploi des cadres (Stowarzyszenie ds. zatrudnienia kadr
kierowniczych),
adres:
51,
bd.
Brune,
75689
Paris
Cedex 14,
tel. (0033.1).40.52.20.00, fax (0033.1)45.39.49.56, internet: http://www.apec
Association France – Pologne pour l’Europe (Stowarzyszenie Francja – Polska dla
Europy), adres biura we Francji: 4, rue de la Michodière, 75002 Paris,
tel. (0033.1).53.05.00.00,
fax (0033.1).53.05.00.10,
e-mail:
[email protected] , (poprzednia nazwa: Fondation France-Pologne), por. tez – biuro w
Polsce
Banque de France, Centre national du crédit et du titre (Bank Francji, Narodowe
Centrum Kredytowe i Papierów Wartosciowych), adres: 48, rue Croix-des-PetitsChamps, 75001 Paris tel: (0033.1).42.92.39.08, fax: (0033.1).42.92.39.40,
internet:http://www.banque-france.fr
BOAMP, BODACC, BALO, Direction des Journaux officiels (Dyrekcja Dzienników
Oficjalnych), adres: 26, rue Desaix, 75727 Paris, tel : (0033.1).40.58.79.79,
fax :(0033.1).45 79 17 84, Internet:http://www.journal-officiel.gouv.fr
CCI - Chambre de commerce international (Miedzynarodowa Izba Handlowa w
Paryzu) adres: 38, Cours Albert 1er, 75008 Paris, tel: (0033.1).49;53.28.28,
fax: (0033.1).49.53.28.59
CCIP - Chambre de Commerce et d’Industrie de Paris (Paryska Izba Przemyslowo –
Handlowa): adres: 2, rue de Viarmes, 75001 Paris, tel. (0033.1).53.40.46.00 lub
(0033.1).55.65.55.65
lub
(0033.1).45.08.36.24
lub
(0033.1).55.65.35.18,
fax: (0033.1).45.08.36.66 lub (0033.1).55.65.35.80 internet: http://www.ccip.fr
CEMT – Conference européenne des ministres des transports (Europejska
Konferencja Ministrów Transportu) przy OECD (adres do korespondencji: 2, rue
Andre Pascal, 75775 Paris Cedex 16, siedziba biura: 2-4, rue Louis-David,
75116 Paris,
tel. (0033.1).45.24.97.15,
fax. (0033.1).45.24.97.42,
internet:
http://www.oecd.org/cem Skrót angielski - ECMT
CFCE - Centre Français du Commerce Extérieur, (Francuskie Centrum Handlu
Zagranicznego), adres: 10 avenue d’Iéna, 75783 Paris cedex 16,
tel. (0033.1).40.73.30.00, fax: (0033.1).40.73.39.79, Internet: http://www.cfce.fr
110
CFME-ACTIM – Agence pour la promotion internationale des technologies et des
entreprises françaises, (Agencja ds. Miedzynarodowej Promocji Technologii i
Przedsiebiorstw Francuskich), adres: 14 avenue d’Eylau, 75016 Paris,
tel. (0033.1).44.34.50.00, fax: (0033.1).44.34.50.01, Direction des expositions et
salons à l’étranger (Dyrekcja do spraw wystaw i salonów zagranicznych), adres:
10, Avenue
d’Ièna,
75783
Paris
cedex
16,
tel. (0033.1).40.73.30.00,
fax: (0033.1).40.73.39.69, Internet: http:/www.cfme-actim.com
CNCCEF - Comité National des Conseillers du Commerce Extérieur de la France
(Komitet Narodowy Radców Handlu Zagranicznego Francji), adres: 22 avenue
Franklin-Roosevelt, 75008 Paris, tel. (0033.1).53.83.92.92, fax: (0033.1).42.25.29.87,
e-mail: [email protected], Internet: http://www.cnccef.org
DDTEFP – Direction Departamentale du travail, de l’emploi et de la formation
professionnelle – Departamentalna Dyrekcja do Spraw Pracy, Zatrudnienia i
Szkolenia Zawodowego,
DRE - Direction Regionale de l’Equipement d’Ile de France, division des
infrastructures et des Transports. (Regionalna Dyrekcje ds. Sprzetu regionu Ile de
France) 21/23, rue Miollis, 75732 Paris Cedex
INPI - Institut National de la Propriété Industrielle (Krajowy Instytut Wlasnosci
Przemyslowej), adres: 26 bis, rue de Saint Petersbourg, 75800 Paris Cedex 08,
telefon informacyjny (0033).825.863.863, internet: http://www.inpi.fr
DATAR – Délégation a l’Aménagement du Territoire et à l’Action Régionale (Biuro
Zagospodarowania Terenu i Dzialan Regionalnych), tel. (0033.1).40.65.12.34, fax:
(0033.1).43.06.98.01, internet hhttp://www.datar.gouv.fr
DRIRE - Direction Régionale de l'Industrie, de la Recherche et de l'Environement
(Regionalna Dyrekcja Przemyslu, Badan i Srodowiska), adres dyrekcji paryskiej:
10, rue
Crillon,
75194
Paris
Cedex
04;
tel. (0033.1).44.59.48.37
fax: (0033.1).44.59.47.00, internet: http://www:drire.gouv.fr
EXP-PECO Conseil (doradztwo, badanie rynków, poszukiwanie partnerów), adres:
180,
rue
du
Genevois,
PAE
Côte
Rousse,
73000 Chamberry,
tel. (0033.4).79.85.74.35, fax (0033.4).79.85.98.58, e-mail: [email protected]
INPI - Institut National de la Propriété Industrielle (Krajowy Instytut Wlasnosci
Przemyslowej – 13 biur), adres w Paryzu:: 26 bis, rue de Saint Petersbourg, 75800
Paris Cedex 08, tel. (0033.1).53.04.53.04, fax. (0033.1).42.93.59.30, telefon
informacyjny (00338).25.863.863, strona internetowa: http://www.inpi.fr
INSEE - Institut National des Statistiques et d’Etudes Economiques (Narodowy
Instytut Statystyczny i Badan Ekonomicznych), adres: 18, boulevard Adolphe-Pinard,
75014 Paris, tel : (0033.1).41 17 66 11, fax :(0033.1).41 17 66 66, informacja: tel :
(0033.1).36 68 07 60, internet: http://www.insee.fr
Le Club des Exportateurs (Klub Eksporterów), adres: 34 boulevard d’Haussemann,
75009 Paris, tel. (0033.1).48.01.48.47, fax: (0033.1).48.01.48.52
MAE – Ministere des Affaires Etrangères (Ministerstwo Spraw Zagranicznych),
adres: 37, quai d‘Orsay, 75351 Paris, tel. (0033.1).43.17.53.53, fax
(0033.1).45.51.60.12, internet: http://www.france.diplomatie.fr
111
MEDEF International, adres : 31 avenue Pierre 1er de Serbie, 75784 Paris Cedex 16
tel. (0033.1).40.69.96.00,
fax:
(0033.1).47.23.47.32,
Internet:
http://www.medefinternational.fr
MINEFI – Ministère de l’Economie, des Finances et de l’Industrie (MMinistinisterstwo
Gospodarki, Finansów i Przemyslu), adres : 139, rue de Bercy, 75572 Paris
Cedex 12,
tel. (0033.1)40.04.04.04,
fax (0033.1).53.18.97.15,
internet :
http://www.minefi.gouv.fr
MINEFI – DREE Direction des Relations Economiques Extérieures (Dyrekcja
Zagranicznych Stosunków Handlowych), adres: 139 rue de Bercy, 75572 Paris
Cedex 12, tel. (0033.1).40.04.04.04, fax : (0033.1).53.17.13.04, Internet:
http://www.commerce-exterieur.gouv.fr
MINEFI - DGDDI – Direction Générale des douanes et droits indirects (Dyrekcja
Generalna ds. Cel i Podatków Posrednich), adres: 2, rue de Montalembert, 75700
Paris 07 SP,
tel. (0033.1).40.04.04.04,
fax (0033.1).42.60.21.54,:
internet:
http://www.finances.gouv.fr./douanes, http://www.tarif.douane.finances.gouv.fr (taryfa
celna)
Ministère de l’Agriculture et de la Pêche, Direction de l’Espèce rurale et de la
Forêt (Ministerstwo Rolnictwa i Rybolóstwa, Dyrekcja Departamentu ds. Ziemi Rolnej
i Lasów), 19, Av. du Maine, 75732 Paris Cedex 15, tel. (0033.1).49.55.47.25,
fax: (0033.1).49.55.40.73
Ministere de l'Education Nationale et de la Technologie (Ministerstwo Edukacji
Narodowej
i
Technologii);
adres:
1,
rue
Descartes
75005
Paris,
tel. (0033.1).55.55.90.90, fax. (0033.1).55.55.81.88
Ministere de l'Emploi et de la Solidarite (Ministerstwo Zatrudnienia i Solidarnosci),
adres:
127,
rue
de
Grenelle,
75350
Paris,
(0033.1).44.38.38.38,
fax (0033.1).44.38.20.10, internet: http://www.travail.gouv.fr
Ministère de la Recherche (Ministerstwo ds. Badan), adres: 1, rue Descartes,
75231 Paris Cedex 05, tel. (0033.1).55.55.10.10, fax (0033.1).55.55.03.59, internet:
http://www.recherche.gouv.net
OMI - Office de Migration Internationale (Urzad do Spraw Migracji
Miedzynarodowych), adres biura paryskiego: OMI , Espace Emploi International,
48, Boulevard de la Bastille, 75012 Paris, tel. (0033.1).53.02.25.54, Internet:
http://www.omi.social.fr posiada tez biuro w Polsce
ONUDI (UNIDO), Organisation des Nations Unis pour le Développement Industriel
(Organisacja Narodów Zjednoczonych dla Rozwoju Przemyslowego), adres: 118, rue
de Vaugirard, 75006 Paris, tel. (0033.1).44.39.34.34, fax: (0033.1).45.48.72.55,
Internet: http://www.unido/france
Petites Affiches, Drobne Ogloszenia, adres: 2, rue Montesquieu, 75001 Paris,
tel: (0033.1).42.61.56.14, fax: (0033.1).47.03.92.02
SOPEXA - Société pour l’expansion des ventes de produits agricoles et alimentaires
(Towarzystwo ekspansji sprzedazy produktów rolnych i spozywczych), adres: 43-45
rue de Naples, 75008 Paris, tel. (0033.1).44.69.40.00, fax: (0033.1).44.69.40.71
STCE - Service des Titres du Commerce Extérieur (Centralne Biuro Licencji
Importowych) adres: 8, rue de la Tour des Dames, 75436 Paris Cedex 09,
tel. (0033.1).55.07.48.62, fax: (0033.1).55.07.46.67
112
UCCIFE - Union des Chambres de Commerce et d’Industrie Françaises à l’Etranger
(Zwiazek Francuskich Izb Handlowo-Przemyslowych za Granica), adres: 2 rue de
Viarmes, 75040 Paris Cedex 01, tel. (0033.1).55.65.39.10, fax: (0033.1).55.65.39.38,
Internet: http://www.ccip.fr/uccife
Wywiadownie gospodarcze:
•
A.2R.C. CONSEIL, adres: 14 quai Nicolas Rolin, 21000 DIJON, tel :
(0033.3).80.58.94.45, Fax : (0033.1).80.30.78.96, e-mail : [email protected]
•
Action RC - 6, rue Rampon 75011 Paris; tél: (0033.1).48.07.11.66 fax:
(0033.1).48.07.88.66
•
Cabinet ARNOUX, adres: 150 Avenue Le Bellegou, Imm. Le Fou de Bassan, La
Rode, 83 000 TOULON, Fax : (0033.4).94 41 92 31
•
CODINF SERVICES, adres: 29, rue de Delizy, 93698 PANTIN Cedex,
tel. (0033.1).48.10.25.25, fax : (0033.1).48.10.06.58, e-mail : [email protected]
•
Gorrias Consultants - 46, rue d'Artois F 75008 Paris; tél: (0033.1).42.89.49.81
fax: (0033.1).53.76.02.49,
•
InfoR-Crédit, adres: 46, rue d’Artois, 75008 Paris, tel. (0033.1).42.89.49.81, Fax :
(0033.1).53.76.02.49 lub 30, rue Ozenne, 31068 Toulouse Cedex 7,
tel. (0033.5).61.14.78.18, fax : (0033.5).61.14.78.28
•
ODC - Organisation Défance Crédit, 75, avenue Parmentier 75011 Paris; tél:
(0033.1).40.35.10.31 fax: (0033.1).40.35.10.39,
•
Société Triade (spólka zajmujaca sie dochodzeniem wierzytelnosci), adres: 20,
rue Saint Romain 76000 ROUEN, Tél. / fax : (0033.2).35.15.14.21 Minitel
(elektroniczna ksiazka francuska) 3617 FNIP, e-mail : [email protected]
POLSKA:
Ambassade de France en Pologne, Section Consulaire (Ambasada Francji w
Polsce, Sekcja Konsularna), adres: ul. Pulawska 17, 02-515 Warszawa,
tel. (0.prefix.22).529.30.00, fax (0.prefix.22).529.30.04,
BCMM (Badanie rynków), adres: ul. Kosciuszki 23, 40-048 Katowice,
tel. (0.prefix.32).25.15.300, fax (0.prefix.32).25.13.986, e-mail: [email protected]
CCIFP - Chambre de Commerce et d'Industrie Française en Pologne (Francuska
Izba Handlowo – Przemyslowa w Polsce), adres: ul. Swietokrzyska 36/14, 00-116
Warszawa,
tel. (0.prefix.22).622.55.25
lub
(0.prefix.22).654.64.91,
fax (0.prefix.22).622.55.45, internet: www.cci-pologne.pl
KIG – Krajowa Izba Gospodarcza, Biuro Wspólpracy z Zagranica, adres: ul.
Trebacka
4,
00-074
Warszawa,
tel. (0.prefix.22).826.01.23,
fax (0.prefix.22).827.46.73, internet: http://www.kig.pl
KUKE – Korporacja Ubezpieczen Kredytowych, adres: ul. Widok 5/7/9 00–023
Warszawa,
tel. (0.prefix.22).827.35.85,
fax (0.prefix.22).827.35.87,
internet:
http://www.kuke.com.pl
KUP - Krajowy Urzad Pracy, Departament Migracji Zarobkowej, adres: 01-402
Warszawa,
ul.
Ciolka
10A,
telefon:
(0.prefix.22).837.69.27,
fax:
(0.prefix.22).837.12.25, internet
http://www.praca.gov.pl. Od 1.04.2002r
113
kompetencje KUP przejmie Ministerstwo Pracy i Polityki Spolecznej, internet:
www.mpips.gov.pl
MARPOL (Doradztwo eksportowe), adres: ul. T. Regera 30, 43-382 Bielsko – Biala,
e-mail: [email protected]
MG - Ministerstwo Gospodarki, adres: Plac Trzech Krzyzy 3/5, 00-507 Warszawa,
Departament
Promocji
Gospodarczej,
tel. (0.prefix.22).693.52.15
lub
(0.prefix.22).628.39.88, fax (0.prefix.22).693.40.24,
Departament
Polityki
Przemyslowej
(0.prefix.22).693.50.12,
fax
(0.prefix.22).693.40.32, internet: http://www.mg.gov.pl/struktur
MI - Ministerstwa Infrastruktury, Biuro Obslugi Transportu Miedzynarodowego, adres:
02-021 Warszawa,
ul.
Grójecka
17,
tel. (0.prefix.22).572.97.17
lub
(0.prefix.22).572.97.17, fax (0.prefix.22).822.45.30, internet: http://www.botm.gov.pl
OMI - Office de Migration Internationale (Urzad do Spraw Migracji
Miedzynarodowych), adres biura warszawskiego: ul. Pulawska 17,
02-515
Warszawa, telefon: (0.prefix.22).529.31.84 (lub koncówki -85, -86, -88),
fax: (0.prefix.22).529.31.83.
PCBC - Polskie Centrum Badan i Certyfikacji, adres: ul. Klobucka 23A, 02699 Warszawa,
tel. (0.prefix.22).647.10.71,
lub
(0.prefix.22).647.07.42,
fax: (0.prefix.22).647.12.22, , internet: http://www.pcbc.gov.pl
PEKAES – MULTISPEDYTOR (spedycja, transport, logistyka) adres:
ul. Siedmiogrodzka
1/3,
01-204
Warszawa,
tel (0.prefix.22).632.22.51,
fax (0.prefix.22).632.56.07, internet: http://www.multispedytor.com.pl
PROMOSALONS POLSKA, adres: ul. Chorzowska 49/14, 04-696 Warszawa,
tel. (0.prefix.22).815.64.55,
fax: (0.prefix.22).815.64.80,
internet:
http://www.promosalons.com , e-mail: [email protected], [email protected]
SPEDPOL
(spedytor),
adres:
ul.
Ordona
2a,
01-237
Warszawa,
tel. (0.prefix.22).532.11.00, fax (0.prefix.22).532.11.11, e-mail: [email protected]
Stowarzyszenie France – Pologne pour l’Europe (Association France – Pologne
pour l’Europe), adres biura w Polsce: ul. L. Narbutta 27.m.1, 02-536 Warszawa,
tel. (0.prefix.22).881.04.16, fax (0.prefix.22).646.33.23, e-mail: [email protected], (poprzednia nazwa: Fondation France-Pologne), por. tez –
biuro we Francji
TRIESPED (transport), adres: ul. Fleminga
tel. (0.prefix.22).519.70.00, fax (0.prefix.22).519.70.13
2A,
03-176
Warszawa,
Niektóre kancelarie prawne udzielajace porad w jezyku polskim :
Biuro we Francji
Biuro w Polsce
Cabinet BGS
Me Hanna Stypulkowska -Goutierre
21, rue Viète, 75017 PARIS
tel. (0033.1).40.53.95.95
fax: (0033.1).40.53.95.53
e-mail: [email protected]
POCIEJ i DUBOIS
(wspólpraca z Me Goutierre)
ul. Rozbrat 6/6 WARSZAWA
tel. (0.prefix.22).622.72.22
fax: (0.prefix.22).621.19.75
Me Gabriela MABRU-STEFANIAK
86, rue Monceau,
Me Gabriela MABRU-STEFANIAK
ul. Nowogrodzka 62 B appt. 13
114
75008 PARIS
tel. (0033.1).44.70.02.09
fax (0033.1).42.93.46.83
WARSZAWA
tel. kom.: 06.08.46.53.84
fax (0.prefix.22).84.60.629
CLIFFORD CHANCE
Me Henri Lazarski
112, avenue Kléber
75770 PARIS cedex 16
tel. (0033.1).44.05.52.93
fax (0033.1).44.05.52.04
CLIFFORD CHANCE PUNDER
Norway House
ul. Lwowska 19
00-660 WARSZAWA
tel. (0.prefix.22). 627.11.77
fax (0.prefix.22). 627.14.66
GIDE LOYRETTE NOUEL
Mr Stanislas Dwernicki
26, Cours Albert 1er
75008 PARIS
tel. (0033.1).40.75.60.00
fax (0033.1).43.59.37.79
GIDE LOYRETTE NOUEL
STRATOS OFFICE CENTER
ul. Skorupki 5
00-546 WARSZAWA
tel. (0.prefix.22).583.67.01
fax (0.prefix.22).583.67.67
BIGNON LEBRAY DELSOL&Associés
Me Malgorzata Ulla
12, quai André Lassagne
69001 LYON
tel. (0033.4).72.10.10.00
fax (0033.4).72.10.10.02
e-mail: [email protected]
ZALACZNIK 3
Adresy francuskich izb gospodarczych
a). Adresy francuskich regionalnych izb handlowo - przemyslowych (CRCI – Chambre Regionale de Commerce et d’Industrie)
Uwaga – dzwoniac z Polski nalezy na poczatku wybrac numer « 0033 » a nastepnie, pomijajac zero – kolejne dziewiec cyfr numeru.
Przykladowo - dla francuskiego numeru « 04 67 13 68 00» nalezy wybrac « 0033.4 67 13 68 00 »
Nr
Izba
1 CRCI Alsace
CRCI Aquitaine
3 CRCI Auvergne
4 CRCI Basse-Normandie
5 CRCI Bourgogne
6 CRCI Bretagne
7 CRCI Centre
CRCI ChampagneArdenne
9 CRCI Franche-Comté
10 CRCI Haute-Normandie
11 CRCI Ile-de-France
12 CRCI LanguedocRoussillon
Adres
3 quai Kléber,
Le Sébastopol
185, cours du Médoc,
BP 143
Aéroport de ClermontFerrand/Aulnat, BP 25
21, place de la
République
Place des Nations-Unies,
Parc de l’Europe,
BP 87009
1, rue du Général
Guillaudot
Zone Industrielle d’Ingré,
6, rue Pierre et Marie
Curie. BP 109
10, rue de Chastillon,
BP 537
Valparc, Z.A.C de
Valentin
9, rue Robert Schumann
21, rue d'Angiviller,
BP 3541
Résidence „Majestic”
Bat.1
Miasto
Telefon
Faks
Strona "http:/"
e-mail
67000 STRASBOURG
03 88 76 45 00 03 88 76 45 01
33042 BORDEAUX
Cedex
63510 AULNAT
05 56 11 94 94 05 56 11 94 95 http://www.aquitaine.cci.fr/
[email protected]
(dyrektor generalny)
[email protected]
04 73 60 46 46 04 73 90 89 22
[email protected]
14052 CAEN Cedex
02 31 38 31 38 02 31 85 76 41
21006 DIJON Cedex
03 80 60 40 20 03 80 60 40 21 http://www.bourgogne.cci.fr/
[email protected]
35044 RENNES Cedex
02 99 25 41 41 02 99 63 35 28 http://www.bretagne.cci.fr/
[email protected]
45142 SAINT-JEAN-DELA-RUELLE
Cedex
51011 CHALONS - ENCHAMPAGNE
25043 BESANÇON
Cedex
76000 ROUEN
78035 VERSAILLES
Cedex
34961 MONTPELLIER
Cedex.2
02 38 25 25 25 02 38 43 00 39 http://www.centre.cci.fr/
[email protected]
03 26 69 33 40 03 26 69 33 69 http://www.champagne-ardenne.cci.fr/
03 81 47 42 00 03 81 80 70 94
[email protected]
[email protected]
02 35 88 44 42 02 35 88 06 52 http://www.haute-normandie.cci.fr/
01 39 20 58 50 01 39 20 58 78 http://www.iledefrance.cci.fr/
[email protected]
04 67 13 68 00 04 67 13 68 10
[email protected]
116
Nr
Izba
Adres
273, avenue de la
Pompigname
13 CRCI Limousin - Poitou- Boulevard des Arcades,
Charentes
BP 3817
14 CRCI Lorraine
10-12, Viaduc
J.F.Kennedy, C.S. 4231
15 CRCI Midi - Pyrénées
5, rue Dieudonné Costes,
BP 32
16 CRCI Nord–pas-de2, Palais de la Bourse,
Calais
BP.500
17 CRCI Pays de la Loire
16, quai Ernest-Renaud,
Centre des Salorges,
BP 70515
18 CRCI Picardie
36, rue des Otages
19 CRCI Provence - Alpes- 8, rue Neuve-SaintCôte d'Azur- Corse Martin, BP 1880
20 CRCI Rhône-Alpes
75, cours Albert Thomas,
6ème Avenue
21 CRCI de Paris
27, avenue de Friedland
Miasto
Telefon
Faks
Strona "http:/"
e-mail
87038 LIMOGES Cedex 05 55 04 40 00 05 55 04 40 40 http://www.limousin-poitoucharentes.cci.fr/
54042 NANCY Cedex
03 83 90 13 13 03 83 28 88 33 http://www.lorraine.cci.fr/
[email protected]
31701 BLAGNAC Cedex 05 62 74 20 00 05 62 74 20 20 http://www.midi-pyrenees.cci.fr/
[email protected]
59001 LILLE Cedex
[email protected]
44105 NANTES
Cedex 04
03 20 63 79 79 03 20 13 02 00 http://www.nordpasdecalais.cci.fr/;
http://%20www.nordpasdecalais.com/
02 40 73 32 14 02 40 69 61 21
80037 AMIENS Cedex 1 03 22 82 80 80 03 22 82 80 81 http://www.picardie.cci.fr/
13222 MARSEILLE
04 91 14 42 00 04 91 91 85 37 http://www.pacac.cci.fr/
Cedex.1
69447 LYON Cedex 03 04 72 11 43 43 04 72 11 43 62 http://www.rhone-alpes.cci.fr/
75382 PARIS Cedex 08
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
01 55 65 55 65 01 55 56 78 68
b). Adresy francuskich izb handlowo - przemyslowych (CCI – Chambre de Commerce et d’Industrie)
Uwaga – dzwoniac z Polski nalezy na poczatku wybrac numer « 0033 » a nastepnie, pomijajac zero – kolejne dziewiec cyfr numeru.
Przykladowo - dla francuskiego numeru « 05.45.20.55.50 » nalezy wybrac « 0033.5.45.20.55.50 »
Lp
Izba
Adres
Kod pocztowy, miasto
Telefon
Fax
1.
CCI Auxerre
26, rue Etienne Dolet
89015 AUXERRE Cedex
03 86 49 40 00
03 86 49 40 09
2.
CCI d'Abbeville-Picardie
Maritime
CCI d'Albi-CarmauxGaillac
30, rue Lesueur
80142 ABBEVILLE Cedex
03 22 24 24 71
03 22 31 40 47
14, rue Timbal, BP 116
81012 ALBI Cedex 9
05 63 49 48 47
05 63 49 48 40
3.
117
Lp
Izba
Adres
Kod pocztowy, miasto
61002 ALENÇON Cedex
Telefon
Fax
02 33 82 82 82
02 33 32 10 16
04 73 82 01 55
04 73 82 44 00
4.
CCI d'Alençon
12, place du Palais, BP 42
5.
CCI d'Ambert
4, place de l'Hôtel-de-Ville, BP 69 63600 AMBERT
6.
CCI d'Angers
8, bd du Roi René, BP 626
49006 ANGERS Cedex 01
02 41 20 54 20
02 41 20 54 14
7.
CCI d'Angoulême
27, place Bouillaud
16021 ANGOULEME Cedex 05 45 20 55 55
05 45 20 55 50
8.
CCI d'Annonay
Parc des Platanes, BP 185
07104 ANNONAY Cedex
04 75 69 27 27
04 75 69 27 00
9.
CCI d'ArmentièresHazebrouck
CCI d'Arras
1, rue de Strasbourg, BP 104
03 20 44 06 20
03 20 77 26 56
8-10, rue du 29-Juillet, BP 540
59427 ARMENTIÈRES
Cedex
62008 ARRAS Cedex
03 21 23 24 24
03 21 23 84 84
CCI de l’Ardeche
Meridionale
CCI d'Auch et du Gers en
Gascogne
CCI du Cantal
Chemin La Temple, BP 215
07205 AUBENAS
04 75 35 85 00
04 75 35 85 01
Place Jean-David, BP 181
32004 AUCH Cedex
05 62 61 62 61
05 62 61 62 63
44, bd du Pont Rouge
15013 AURILLAC Cedex
04 71 45 40 40
04 71 48 48 12
CCI d'Avignon et du
Vaucluse
CCI de Basse-Terre
46, Cours Jean Jaures, BP 158
84008 AVIGNON Cedex
04 90 14 87 00
04 90 85 56 78
6, rue Victor Hugues
97100 BASSE-TERRE
05 90 99 44 44
05 90 81 21 17
Nouveau Port, BP 223
20293 BASTIA Cedex
04 95 54 44 44
04 95 54 44 45
50-51, Allées Marines, BP 215
64102 BAYONNE Cedex
05 59 46 59 46
05 59 46 59 47
18.
CCI de Bastia et de la
Haute-Corse
CCI de Bayonne-Pays
Basque
CCI de Beaune
2, rue du Tribunal, BP 89
21203 BEAUNE Cedex
03 80 26 39 39
03 80 26 39 38
19.
CCI de Bergerac
16, bd Maine-de- Biran
24100 BERGERAC
05 53 63 81 81
05 53 57 33 30
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
118
Lp
Izba
Adres
Kod pocztowy, miasto
Telefon
Fax
26, allées Paul-Riquet, BP 371
34504 BÉZIERS Cedex
04 67 49 58 58
04 67 28 21 73
21.
CCI de Béziers/ SaintPons
CCI de Bolbec
16 bis, av. Foch, BP 11
76210 BOLBEC
02 32 84 47 47
02 35 31 20 55
22.
CCI de Bordeaux
12, place de la Bourse
33076 BORDEAUX Cedex
05 56 79 50 00
05 56 81 80 45
23.
CCI de Brest
place du 19e RI, BP 126
29268 BREST Cedex
02 98 44 14 40
02 98 43 23 98
24.
place de la Résistance, BP 30
43101 BRIOUDE Cedex
04 71 50 05 36
04 71 50 43 43
25.
CCI de Brioude et de son
arrondissement
CCI de Caen
14035 CAEN Cedex
02 31 85 85 85
02 31 86 45 76
26.
CCI de Calais
41, bd du Maréchal Leclerc,
BP 511
24, bd des Alliés, BP 199
62104 CALAIS Cedex
03 21 46 00 00
03 21 46 00 99
27.
CCI de Cambrai
Place de la République, BP 367
59407 CAMBRAI Cedex
03 27 72 10 10
03 27 72 10 05
28.
CCI de Carcassonne3, bd Camille Pelletan, BP 13
Limoux-Castelnaudary
CCI de Castres
Allées Alphonse-Juin, BP 217
11001 CARCASSONNE
Cedex
81101 CASTRES Cedex
04 68 10 36 00
04 68 10 36 02
05 63 51 46 46
05 63 51 46 99
30.
CCI de Chalon-s/SaôneAutun Louhans
03 85 42 36 00
03 85 42 36 01
31.
CCI de Châlons-en
2, rue de Chastillon, BP 533
Champagne, Vitry le
Francois, Ste
Manehould
CCI de Charleville18a, av. G. Comeau, BP 389
Mézières
CCI de Chartres et d'Eure- 1, rue de l'Etroit-Degré, BP 62
et-Loir
71105 CHALON-SURSAÔNE
Cedex
51010 CHALONS-ENCHAMPAGNE Cedex
03 26 21 11 33
03 26 68 47 07
08106 CHARLEVILLEMÉZIÈRES Cedex
28002 CHARTRES Cedex
03 24 56 62 62
03 24 56 62 22
02 37 84 28 28
02 37 84 28 29
20.
29.
32.
33.
28, bd de la République, BP 190
119
Lp
Izba
Adres
34.
Hotel Atlantique, bd Félix Amiot,
BP 839
148, bd Lavoisier
36.
CCI de CherbourgCotentin
CCI de Clermont-Ferrand /
Issoire
CCI de Cognac
37.
CCI de Dieppe
38.
Kod pocztowy, miasto
Telefon
Fax
50108 CHERBOURG Cedex 02 33 23 32 00
02 33 23 32 28
04 73 43 43 43
04 73 43 43 42
23, rue du Port, BP 77
63037 CLERMONTFERRAND Cedex
16103 COGNAC Cedex
05 45 36 32 32
05 45 36 32 28
4, bd du Général-de-Gaulle
76374 DIEPPE Cedex
02 35 06 50 50
02 35 06 50 51
04000 DIGNE les BAINS
04 92 30 80 80
04 92 32 04 73
39.
CCI de Digne et des Alpes 60, bd Gassendi
de Haute-Provence
CCI de Dijon
1, place du Théâtre, BP 370
21010 DIJON Cedex
03 80 65 91 00
03 80 65 37 09
40.
CCI de Douai
120,rue Morel, BP 659
59506 DOUAI Cedex
03 27 93 74 74
03 27 93 74 75
41.
CCI de Dunkerque
59383 DUNKERQUE Cedex 03 28 22 70 00
03 28 22 70 10
42.
CCI de Fécamp
512, avenue de l’Université,
BP 1501
8, rue de Bailly, BP 126
76403 FÉCAMP Cedex
02 35 10 38 38
02 35 29 94 60
43.
61103 FLERS Cedex
02 33 64 68 00
02 33 64 00 87
44.
CCI de Flers-Argentan
Aérodrome Flers St-Paul, La
Normanex
Lande Patry, BP 159
CCI Centre et Sud Manche Place Albert Godal, BP 219
50402 GRANVILLE Cedex
02 33 91 33 91
02 33 50 63 11
45.
CCI de Haute-Saone
27, av. Aristide-Briand
70000 VESOUL
03 84 96 71 00
03 84 76 76 60
46.
CCI de Grenoble
1, place André Malraux, BP 297
38016 GRENOBLE Cedex 1 04 76 28 28 28
04 76 28 27 47
47.
CCI de la Creuse
Av. de la République, BP 35
23001 GUÉRET Cedex
05 55 51 96 60
05 55 52 98 75
48.
CCI de l' Arrondis. d' Alès
2 rue Michelet, BP 49
30101 ALÈS Cedex
04 66 78 49 49
04 66 78 49 00
49.
CCI de l' Oise
Hotel Consulaire
Pont de Paris, BP 60250
60002 BEAUVAIS
03 44 79 80 81
03 44 48 47 19
35.
120
Lp
Izba
Adres
Kod pocztowy, miasto
Telefon
Fax
50.
CCI de la Guyane
place de l'Esplanade, BP 49
97321 CAYENNE
05 94 29 96 00
05 94 29 96 34
51.
CCI de la Haute-Savoie
2, rue du Lac, BP 2072,
74011 ANNECY Cedex
04 50 33 72 00
04 50 33 72 36
52.
CCI de la Martinique
05 96 60 66 68
CCI de la Meuse
97241 FORT-DE-FRANCE
Cedex
55000 BAR-LE-DUC
05 96 55 28 00
53.
50-54, rue Ernest Deproge,
BP 478
6, parc Bradfer
03 29 76 83 00
03 29 45 47 42
54.
CCI de la Moselle
10-12, avenue Foch
57016 METZ Cedex 1
03 87 52 31 00
03 87 52 31 99
55.
CCI de la Nièvre
Place Carnot, BP 438
58004 NEVERS Cedex
03 86 60 61 62
03 86 60 61 14
56.
CCI de La Réunion
97490 SAINTE-CLOTHILDE
57.
CCI de La Rochelle
100, route de la Rivière des
Pluies
14, rue du Palais
05 46 50 60 82
58.
CCI de la Savoi
5, rue Salteur
17024 LA ROCHELLE
05 46 00 54 00
Cedex
73024 CHAMBERRY Cedex 04 79 75 76 77
59.
CCI de la Vendée
02 51 45 32 32
02 51 62 72 17
60.
CCI de la Vienne
16, rue Olivier de Clisson, BP 49 85002 LA ROCHE-SURYON Cedex
86006 POITIERS Cedex
47, rue du Marché, BP 229
05 49 60 98 00
05 49 41 65 72
61.
CCI de l'Ain
1, rue Joseph Bernier, BP 48
04 74 32 13 00
04 74 21 42 63
62.
CCI de l'Aisne
Espace Jean Bouin, BP 630
03 23 06 02 02
03 23 06 02 06
63.
CCI de l'Ariège
21, allée de Villote BP 11
01002 BOURG-ENBRESSE Cedex
02322 SAINT-QUENTIN
Cedex
09001 FOIX Cedex
05 61 02 03 04
05 61 65 28 71
64.
CCI de l'Arrondissement
d'Avesnes
CCI de Laval et de la
Mayenne
1, av. Louis Loucheur, BP 34
59440 AVESNES-SURHELPE Cedex
53002 LAVAL Cedex
03 27 57 77 77
03 27 57 77 78
02 43 49 50 00
02 43 49 33 16
65.
12, rue de Verdun, BP 239
04 79 33 56 84
121
Lp
66.
Izba
Adres
Kod pocztowy, miasto
Telefon
Fax
3, av. Elie Reumaux, SP 14
62302 LENS
03 21 69 23 23
03 21 42 99 82
2, cours Monseigneur Romèro,
BP 135
35, rue du Docteur Oursel,
BP 187
125, av. Georges Pompidou,
BP 162
Place du Théâtre, BP 359
91004 EVRY Cedex
01 60 79 91 91
01 60 79 00 11
27001 EVREUX Cedex
02 32 38 81 00
02 32 38 81 07
33503 LIBOURNE Cedex
05 57 25 40 00
05 57 51 17 07
59020 LILLE Cedex
03 20 63 77 77
03 20 74 82 58
67.
CCI de l’arrondissement
de Lens
CCI de l'Essonne
68.
CCI de l'Eure
69.
CCI de Libourne
70.
CCI de Lille-Metropole
71.
16, place Jourdan, BP 403
87011 LIMOGES Cedex
05 55 45 15 15
05 55 32 24 46
72.
CCI de Limoges et de la
Haute-Vienne
CCI de l'Indre
24, place Gambetta,
02 54 53 52 51
02 54 34 17 77
73.
CCI de Haute-Saone
12, rue Kléber, BP 89
36028 CHÂTEAUROUX
Cedex
70204 LURE Cedex
03 84 62 40 00
03 84 62 96 12
74.
CCI de Lyon
20, rue de la Bourse
69289 LYON Cedex 02
04 72 40 58 58
04 78 37 53 46
75.
71010 MÂCON Cedex
03 85 21 53 00
03 85 38 20 97
76.
CCI de Mâcon-Charolles— Place Gérard-Genevès, BP 531
Tournus
CCI de Mayotte
Place Mariage, BP 248
97600 MAMOUDZOU
02 69 61 04 26
02 69 61 08 88
77.
CCI de Meaux
12, bd Jean-Rose, BP 216
77104 MEAUX
01 64 36 32 57
01 64 33 41 15
78.
CCI de Melun
36:38 et 42 rue Bancel
77007 MELUN Cedex
01 64 52 45 01
01 64 09 54 71
79.
CCI de la Lozère
16, bd du Soubeyran, BP 81
48002 MENDE
04 66 49 00 33
04 66 65 35 29
80.
CCI de Meurthe-et-Moselle 53, rue Stanislas, BP 4226
54042 NANCY Cedex
03 83 85 54 54
03 83 85 54 50
81.
CCI de Millau
12101 MILLAU Cedex
05 65 59 59 00
05 65 59 59 17
38, bd de l'Ayrolle, BP 145
122
Lp
82.
Izba
Adres
Kod pocztowy, miasto
Telefon
Fax
82065 MONTAUBAN Cedex 05 63 22 26 26
05 63 22 26 29
03106 MONTLUÇON Cedex 04 70 02 50 00
04 70 02 50 59
04 67 10 24 00
04 67 66 25 16
02 98 62 39 39
02 98 62 39 50
84.
CCI de Montauban et de
22, allée Mortarieu, BP 527
Tarn-et-Garonne
CCI de Montluçon-Gannat, 15, bd Carnot, BP 3248
Portes d’Auvergne
CCI de Montpellier
32, Grand'Rue Jean Moulin
85.
CCI de Morlaix
Aéroport, BP 6
34944 MONTPELLIER
Cedex 9
29201 MORLAIX Cedex
86.
CCI de Moulins-Vichy
17, cours Jean Jaures, BP 1729
03017 MOULINS Cedex
04 70 35 40 00
04 70 35 40 99
87.
1, av. du Forum-Croix Sud,
BP 7101
11781 NARBONNE Cedex
04 68 42 71 11
04 68 42 71 12
12, rue de la République
30032 NÎMES Cedex
04 66 76 33 33
04 66 36 61 00
15, rue de Verdun, BP M3
98849 NOUMÉA Cedex
90.
CCI de Narbonne,
Lesignan- Corbiers,
Port le Nouvelle
CCI de Nimes-BagnolsUzès-Le Vigan
CCI de NouvelleCalédonie
CCI de Pau
21, rue Louis-Barthou, BP 128
64001 PAU Cedex
05 59 82 51 11
05 59 27 02 84
91.
CCI de Péronne
7, rue des Chanoines, BP 117
80202 PÉRONNE Cedex
03 22 73 36 36
03 22 73 36 37
92.
Quai de Lattre-de-Tassigny,
BP 941
Rue Félix Eboué
66020 PERPIGNAN Cedex
04 68 35 66 33
04 68 35 67 10
97152 POINTE-A-PITRE
0 590 93 76 00
0 590 90 21 87
94.
CCI de Perpignan et des
Pyrénées-Orientales
CCI de Pointe-à-Pitre,
(departaments d’outremer)
CCI de Poitiers
47, rue du Marché
86006 POITIERS Cedex
05 49 60 98 00
05 49 41 65 72
95.
CCI de Quimper
145, av. de Kxiiéerdanec, BP 410 29330 QUIMPER Cedex
02 98 98 29 29
02 98 98 29 50
96.
CCI de Reims et
d'Epernay
Hotel Ponsardin, 5, rue des
Marmouzets, BP 2511
03 26 50 62 50
03 26 50 62 26
83.
88.
89.
93.
51070 REIMS Cedex
00 687 24 31 00 00 687 24 31 31
123
Lp
Izba
97.
CCI de Rennes
2, av. de la Préfecture
98.
CCI de Riom
16, rue du Commerce, BP 7
Adres
Telefon
Fax
35042 RENNES Cedex
02 99 33 66 66
02 99 33 24 28
63201 RIOM Cedex
04 73 33 74 74
04 73 63 09 33
CCI de Rochefort-sur-Mer La Corderie Royale, BP 129
et de Saintonge
100. CCI de Rodez17, rue Arstide Briand, BP 3349
Villefranche-Espalion
101. CCI de Rouen
Quai de la Bourse, Palais des
Consuls, BP 641
102. CCI de Saint-Dié
Place Jules Ferry
17306 ROCHEFORT Cedex 05 46 84 11 84
05 46 99 13 28
12033 RODEZ Cedex 9
05 65 77 77 00
05 65 77 77 09
76007 ROUEN Cedex
02 35 14 37 37
02 35 14 38 38
88109 SAINT-DIÉ Cedex
03 29 52 32 32
03 29 55 45 48
103. CCI de Saint-Malo
35409 SAINT-MALO Cedex
02 99 20 63 00
02 99 56 61 48
44602 SAINT-NAZAIRE
02 40 17 21 00
Cedex
62502 SAINT-OMER Cedex 03 21 98 46 22
02 40 66 68 35
89107 SENS
03 86 83 63 00
03 86 64 47 96
34203 SÈTE Cedex
04 67 46 28 28
04 67 46 28 18
52101 SAINT-DIZIER Cedex 03 25 07 32 00
03 25 07 32 19
99.
4, av. Louis Martin, BP 185
104. CCI de Saint-Nazaire
35, rue du Général de Gaulle,
BP 405
105. CCI de Saint-Omer-Saint- 16, place Victor-Hugo, BP 94
Pol
106. CCI de Sens
14, bd du 14-Juillet, BP 725
107. CCI de Sète-FrontignanMèze
108. CCI de la Haute-Marne
Kod pocztowy, miasto
03 21 98 01 66
109. CCI de Tarbes et des
Hautes-Pyrénées
110. CCI de Thiers
Palais Consulaire, 2, quai
Philippe-Régy, BP 169
55, rue du Président-Carnot,
BP 24
Centre Kennedy, 1, rue des
Evadés de France, BP 350,
Av. Général de Gaulle, BP 90
65003 TARBES Cedex
05 62 51 88 88
05 62 93 44 52
63307 THIERS Cedex
04 73 51 66 50
04 73 80 78 81
111. CCI de Toulouse
2, rue d'Alsace-Lorraine, BP 606
31002 TOULOUSE Cedex 6 05 61 33 65 00
05 61 55 41 26
112. CCI de Touraine
4 bis, rue Jules Favre, BP 1028
37010 TOURS Cedex 1
02 47 61 62 38
02 47 47 20 00
124
Lp
Izba
113. CCI de Troyes et de l'
Aube
114. CCI de Tulle et Ussel
Adres
10, place Audiffred, BP 706
Kod pocztowy, miasto
10001 TROYES Cedex
Telefon
Fax
03 25 43 70 00
03 25 43 70 43
05 55 21 55 21
05 55 21 55 03
04 75 75 70 00
04 75 43 72 03
03 27 28 40 40
03 27 28 40 39
04 74 62 73 00
04 74 65 31 79
02 35 77 02 16
02 35 78 98 93
115. CCI de la Drôme
19001 TULLE Cedex
Immeuble Consulaire, Le Puy
Pincon, Tulle Est, BP 30
52-74, rue B. Laffemas, BP 1023 26010 VALENCE Cedex
116. CCI du Valenciennois
3, av. Sénateur-Girard, BP 577
117. CCI de Villefranche et du
Beaujolais
118. CCI d'Elbeuf
317, bd Gambetta, BP 427
28, rue Henry, BP 410,
59308 VALENCIENNES
Cedex
69654 VILLEFRANCHESUR-SAÔNE Cedex
76504 ELBEUF Cedex
119. CCI d'Epinal
10, rue Claude Gelée
88026 EPINAL Cedex
03 29 35 18 14
03 29 64 01 88
120. CCI des Côtes-d'Armor
Rue de Guernesay, BP 514
02 96 78 62 00
02 96 78 62 10
121. CCI des Deux-Sèvres
10, place du Temple, BP 314
22005 SAINT-BRIEUC
Cedex 1
79009 NIORT Cedex
05 49 28 79 79
05 49 24 57 11
122. CCI des Hautes-Alpes
16, rue Carnot, BP 6
05001 GAP Cedex
04 92 56 56 05
04 92 56 56 56
123. CCI des Landes
40003 MONT-DE MARSAN
Cedex
18001 BOURGES Cedex
05 58 05 44 50
05 58 06 18 33
124. CCI du Cher
293, av. du Maréchal Foch,
BP 137
Route d'Issoudun, BP 54
02 48 67 80 80
02 48 67 80 99
125. CCI du Choletais
34, rue Nationale, BP 2116,
49321 CHOLET Cedex
02 41 49 10 00
02 41 49 10 10
126. CCI du Doubs
46, av. Villarceau
25042 BESANÇON Cedex
03 81 25 25 25
03 81 25 25 00
127. CCI du Jura
33, place de la Comédie, BP 377 39016 LONS-LE-SAUNIER
Cedex
45044 ORLÉANS Cedex 1
23, place du Martroi,
03 84 24 15 76
03 84 24 54 62
02 38 77 77 77
02 38 53 09 78
128. CCI du Loiret
125
Lp
Izba
Adres
Kod pocztowy, miasto
Telefon
Fax
129. CCI du Loir et Cher
16, rue de la Vallée Maillard,
41018 BLOIS Cedex
02 54 44 64 00
02 54 74 78 20
130. CCI du Lot
147, quai Cavaignac, BP 79,
46002 CAHORS Cedex
05 65 20 35 00
05 65 20 35 24
131. CCI du Lot-et-Garonne
52, cours Gambetta, BP 279
47007 AGEN Cedex
05 53 77 10 00
05 53 66 55 76
132. CCI du Mans et de la
Sarthe
133. CCI du Morbihan
1, bd René Levasseur, BP 22385 72002 LE MANS Cedex 1
02 43 21 00 00
02 43 21 00 50
02 97 02 40 00
02 97 02 40 01
134. CCI du Pays d'Arles
04 90 99 08 08
04 90 96 07 10
135. CCI du Pays d'Auge
13643 ARLES Cedex
Avenue de la 1-ère-Division de
France Libre, BP 39
33, Cours des Fossés, BP 40010 14601 HONFLEUR Cedex
02 31 14 43 33
02 31 89 48 71
136. CCI du Pays de Brive
10, av. Maréchal-Leclerc
19316 BRIVE Cedex
05 55 18 94 00
05 55 18 94 01
137. CCI du Pays de Fougères 50, rue Nationale, BP 10151
35301 FOUGÈRES Cedex
02 99 94 75 75
02 99 94 41 20
138. CCI du Puy et d'Yssineaux 16, bd Bertrand, BP 127
43004 LE PUY Cedex
04 71 09 90 00
04 71 02 77 58
139. CCI du Roannais
42334 ROANNE Cedex
04 77 44 54 64
04 77 72 17 17
140. CCI du Territoire de Belfort 1, rue du Docteur-Fréry, BP 199
90004 BELFORT Cedex
03 84 54 54 54
03 84 54 54 03
141. CCI du Tréport
76470 LE TRÉPORT
04 94 22 80 00
04 94 22 80 01
21, quai des Indes
4, rue Marengo
2, quai de la République, BP 5
56323 LORIENT Cedex
236, bd Maréchal-Leclerc,
BP 5501
143. CCI de Marseille-Provence Palais de la Bourse, BP 1856
83097 TOULON Cedex
13221 MARSEILLE Cedex 1 04 91 39 33 33
04 91 91 42 25
144. CCI Nice-Côte d'Azur
06005 NICE Cedex 1
04 93 13 73 99
142. CCI du Var
20, bd Carabacel, BP 1259
0820 422 222
126
Lp
Izba
145. CCI Nord-Isère
Adres
5, rue Condorcet, BP 108
146. CCI Versailles, Val d'Oise, 34, rue de Rouen
Yvelines
147. CCI de Strasbourg et du
10, place Gutenberg
Bas-Rhin
Kod pocztowy, miasto
Telefon
Fax
03 88 75 25 25
03 88 22 31 20
38093 VILLEFONTAINE
Cedex
95300 PONTOISE
67081 STRASBOURG
CEDEX
Dodatkowe informacje np. na stronie : http://www.lille.cci.fr/ccis/ccis.html