Artykuł - Oficyna MM

OPUBLIKOWANO: 20 LIPCA 2016
Przerwy w awansie zawodowym
Opracowała: Małgorzata Celuch, wicedyrektorka w zespole szkół, nauczycielka matematyki
i informatyki z wieloletnim stażem pracy
Podstawa prawna:


Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 191 ze zm.),
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 1 marca 2013 r. w sprawie uzyskiwania
stopni awansu zawodowego przez nauczycieli (Dz.U. z 2013 r. poz. 393).
Osoba rozpoczynająca pracę w placówce z dniem nawiązania stosunku pracy uzyskuje stopień
nauczyciela
stażysty
(odmienne
zasady
obowiązują
jedynie
nauczycieli
akademickich). Warunkiem nadania kolejnego stopnia awansu zawodowego jest spełnienie wymagań
kwalifikacyjnych, polegających głównie na odbyciu stażu zakończonego pozytywną oceną dorobku
zawodowego oraz:



w przypadku nauczyciela stażysty – uzyskanie akceptacji komisji kwalifikacyjnej po
przeprowadzonej rozmowie,
w przypadku nauczyciela kontraktowego – zdanie egzaminu przed komisją egzaminacyjną,
w przypadku nauczyciela mianowanego – uzyskanie akceptacji komisji kwalifikacyjnej po
dokonaniu analizy dorobku zawodowego nauczyciela i przeprowadzonej rozmowie.
Długość stażu zależy od tego, o jaki stopień awansu zawodowego ubiega się nauczyciel. Wynosi on
odpowiednio:


dla nauczyciela kontraktowego – dziewięć miesięcy,
dla nauczyciela mianowanego i nauczyciela dyplomowanego – dwa lata i dziewięć miesięcy.
Nauczyciel rozpoczyna staż z początkiem roku szkolnego, nie później jednak niż w ciągu 14 dni od
dnia rozpoczęcia zajęć, na swój wniosek skierowany do dyrektora, przy czym nauczyciel stażysta
rozpoczyna staż bez złożenia wniosku. W przypadku nawiązania stosunku pracy po upływie tego
terminu, nauczyciel nie rozpoczyna stażu do końca tego roku szkolnego. Nauczyciel kontraktowy
może rozpocząć staż na stopień nauczyciela mianowanego po przepracowaniu w szkole/przedszkolu
co najmniej 2 lat, z kolei nauczyciel mianowany może rozpocząć staż na stopień nauczyciela
dyplomowanego po przepracowaniu w szkole/przedszkolu co najmniej roku od dnia nadania
poprzedniego stopnia awansu zawodowego.
Przerwanie i przedłużenie stażu
Nie zawsze staż przebiega planowo i trwa dokładnie tyle czasu, ile przewidziano w Karcie
nauczyciela. Ustawodawca wymienia sytuacje, które powodują przedłużenie czasu trwania stażu.
Zgodnie z art. 9d ust. 5 KN, mają one miejsce w przypadku nieobecności nauczyciela w pracy
trwającej nieprzerwanie dłużej niż miesiąc z powodu:

czasowej niezdolności do pracy wskutek choroby,









zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy,
urlopu innego niż urlop:
wypoczynkowy,
macierzyński,
urlop na warunkach urlopu macierzyńskiego,
dodatkowy urlop macierzyński,
dodatkowy urlop na warunkach urlopu macierzyńskiego,
urlop rodzicielski,
urlop ojcowski.
W każdej z tych sytuacji staż ulega przedłużeniu o czas trwania tej nieobecności, nie sumują się
pojedyncze nieobecności nauczyciela w placówce. Nie dotyczy to jednak nieobecności wynikającej
z urlopu wypoczynkowego, w tym urlopu wypoczynkowego uzupełniającego, a także urlopu
związanego z rodzicielstwem.
Zgodnie z najnowszą nowelizacją Karty nauczyciela, gdy łączny czas nieprzerwanej nieobecności
w pracy z powodu:









choroby,
zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy,
urlopu innego niż urlop wypoczynkowy oraz związany z rodzicielstwem,
urlopu macierzyńskiego,
urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego,
dodatkowego urlopu macierzyńskiego,
dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego,
urlopu rodzicielskiego lub
urlopu ojcowskiego
jest dłuższy niż rok i 6 miesięcy, nauczyciel jest obowiązany do ponownego odbycia stażu w pełnym
wymiarze.
W każdej z wymienionych sytuacji staż przedłuża się automatycznie, nie jest wymagana zgoda
dyrektora ani składanie wniosku przez nauczyciela. W przypadku nieobecności nauczyciela w pracy
dłuższej niż miesiąc, ale krótszej niż rok, staż nauczyciela ulega przedłużeniu z mocy prawa,
a dyrektor jest obowiązany ustalić termin jego zakończenia, biorąc pod uwagę czas trwania
nieobecności. Dyrektor powinien pisemnie poinformować nauczyciela, po jego powrocie do pracy,
o przedłużeniu stażu i podać nowy termin jego zakończenia. Dyrektor musi dokładnie przeliczyć czas
jego wydłużenia, gdyż błędne ustalenie terminu zakończenia i dokonanie oceny dorobku zawodowego
nauczyciela, zanim ten zakończy staż, skutkuje unieważnieniem oceny dorobku zawodowego
nauczyciela przez organ sprawujący nadzór pedagogiczny.
Nauczyciel kontraktowy i nauczyciel mianowany mogą przerwać staż na swój wniosek w dowolnym
czasie. W przypadku ponownego rozpoczęcia stażu odbywają go w pełnym wymiarze. Taki sam
skutek będzie mieć niedotrzymanie terminów złożenia wniosków o postępowanie kwalifikacyjne lub
egzaminacyjne – dotyczy to nauczyciela stażysty i nauczyciela kontraktowego. Jeśli nauczyciel
rezygnuje z odbywania stażu, powinien zgłosić ten fakt dyrektorowi. Nie jest to wymagane zapisami
prawa, rezygnujący nauczyciel nie musi podawać przyczyn swojej decyzji, ale jest to ważne, gdyż
wiąże się z wypłacaniem dodatków funkcyjnych dla nauczycieli pełniących funkcje opiekunów stażu.
Przykład 1
Jeśli nauczyciel zakończył staż na nauczyciela kontraktowego i chciałby rozpocząć staż na kolejny
stopień awansu, to przerwa w zatrudnieniu może spowodować, że od 1 września nie będzie mógł go
rozpocząć, gdyż nauczyciel kontraktowy może zacząć staż na stopień nauczyciela mianowanego po
przepracowaniu w szkole co najmniej dwóch lat. Oznacza to, że musi wykazać się dwuletnim okresem
zatrudnienia w szkole od dnia nadania poprzedniego stopnia awansu zawodowego.
Zmiana miejsca zatrudnienia a staż
Zmiana miejsca zatrudnienia może stanowić przeszkodę w rozpoczęciu stażu na kolejny stopień
awansu zawodowego, jeśli spowoduje brak ciągłości w zatrudnieniu. Istnieje możliwość kontynuacji
stażu w innej placówce, ale możliwość ta została zastrzeżona wyłącznie dla nauczycieli kontraktowych
i mianowanych, którzy starają się o wyższy stopień awansu. Nie istnieje taka możliwość dla
nauczyciela stażysty. Jeśli więc stażysta nie odbył całego stażu w poprzednim miejscu pracy, to
w nowej szkole będzie musiał odbyć staż od nowa.
Zgodnie z art. 9f ust. 2 KN nauczycielowi kontraktowemu i nauczycielowi mianowanemu, którzy
w okresie trwania stażu zmienili miejsce zatrudnienia, do wymaganego stażu zalicza się okres
dotychczas odbytego stażu, jeżeli podjęli zatrudnienie w szkole nie później niż trzy miesiące po
ustaniu poprzedniego stosunku pracy i za okres dotychczas odbytego stażu otrzymali pozytywną
ocenę dorobku zawodowego. Ocenę tę uwzględnia się przy dokonywaniu oceny dorobku
zawodowego nauczyciela za okres całego stażu. Z możliwości kontynuacji stażu nauczyciel może
korzystać w sposób wielokrotny i nieograniczony, czyli może zmieniać miejsce pracy kilkukrotnie i za
każdym razem będzie mógł kontynuować staż w nowej szkle czy przedszkolu (pod warunkiem
spełnienia powyższych warunków).
Obliczanie przedłużania stażu
Wszystkie staże realizowane terminowo kończą się 31 maja danego roku szkolnego. Przedłużanie
stażu należy więc naliczać od kolejnego dnia kalendarzowego po tym dniu, czyli od 1 czerwca. Do
tego dnia należy dodać liczbę dni ciągłej nieobecności nauczyciela w pracy. Otrzymany z tych
obliczeń dzień jest ostatnim dniem stażu nauczyciela. W tych obliczeniach uwzględnia się urlop
wypoczynkowy, a więc czas trwania wakacji.
Uwaga!
W przypadku, gdy ostatni dzień stażu przypada na dzień ustawowo wolny od pracy, staż ulega
zakończeniu w tym dniu, a nie w najbliższym dniu powszednim.
Przykład 2
Nauczyciel był nieobecny w szkole przez okres ciągły trwający 100 dni. Licząc od 1 czerwca 2014 r.,
okres 100 dni upłynie 8 września i dzień ten będzie oznaczał zakończenie stażu nauczyciela.
Nauczyciel powinien wówczas złożyć sprawozdanie z odbytego stażu do 7 października 2014 r.
Przykład 3
1 września 2013 r. nauczycielka rozpoczęła staż na stopień nauczyciela mianowanego. Od 1 stycznia
do 30 kwietnia 2014 r. przebywała na urlopie macierzyńskim. Staż powinien się zakończyć 31 maja
2016 r., ale staż tej nauczycielki przedłuży się o czas trwania urlopu macierzyńskiego. Licząc od 1
czerwca 2016 r., należy doliczyć liczbę dni przebywania na urlopie macierzyńskim, tj. 120 dni, a więc
staż zostanie przedłużony do 28 września 2016 r. Nauczycielka powinna wówczas złożyć
sprawozdanie z odbytego stażu do 27 października 2016 r.
Przykład 4
Nauczyciel odbywający staż na kolejny stopień awansu zawodowego miał następujące przerwy
w świadczeniu pracy w wyniku niezdolności do jej wykonywania z powodu choroby: od 3 do 29
października (27 dni) i od 13 listopada do 29 stycznia (76 dni). Niezdolność do świadczenia pracy tego
nauczyciela trwała poniżej jednego roku, dlatego nie następuje przerwanie stażu, a tylko jego
przedłużenie. Pierwsza niezdolność do wykonywania pracy nie przedłuża stażu, gdyż trwała poniżej
jednego miesiąca. Ponieważ nieobecności się nie sumują, to staż będzie przedłużony tylko o drugą
z nich, gdyż trwała powyżej jednego miesiąca – 76 dni. Taką liczbę dni należy doliczyć, rozpoczynając
od 1 czerwca. Tak więc staż zostanie przedłużony do 15 sierpnia. Nauczyciel powinien wówczas
złożyć sprawozdanie z odbytego stażu do 14 września.
Przykład 5
Nauczyciel odbywający staż na kolejny stopień awansu zawodowego był nieobecny w pracy od 2
września do 10 października, korzystając z wypoczynkowego urlopu uzupełniającego. W tej sytuacji
staż nie podlega przedłużeniu, gdyż przyczyną nieobecności nauczyciela w pracy był urlop
wypoczynkowy, który nie ma wpływu na długość stażu. Nie ma znaczenia, że była to nieobecność
trwająca nieprzerwanie dłużej niż miesiąc.
Przykład 6
Nauczyciel kontraktowy odbywający staż na kolejny stopień awansu zawodowego był nieobecny
w pracy w następujących okresach: od 1 października do 11 stycznia – niezdolność do pracy
w związku z ciążą (103 dni), od 12 stycznia do 30 kwietnia – urlop macierzyński (109 dni), od 1 maja
do 10 października – urlop wychowawczy (163 dni). Nauczycielka musi rozpocząć staż od nowa, gdyż
łączny czas trwania nieobecności w pracy przekroczył rok (375 dni).
Podobnie wyglądałaby sytuacja, gdyby wyżej wymienione nieobecności nie miały ciągłości.
Nieobecność w pracy spowodowana zwolnieniami lekarskimi, urlopem innym niż wypoczynkowy,
trwająca dłużej niż rok powoduje konieczność ponownego odbycia stażu w pełnym wymiarze.
W przypadku wątpliwości dotyczących awansu zawodowego nauczycieli, wymagających
rozstrzygnięcia prawnego, należy zawrócić się z prośbą o wyjaśnienia do organu sprawującego
nadzór pedagogiczny nad placówką, ponieważ zgodnie z przepisami art. 9h ust. 1 pkt 1 KN nadzór
nad czynnościami podejmowanymi w postępowaniu o nadanie nauczycielom stopnia awansu
zawodowego przez dyrektorów szkół, organy prowadzące szkoły oraz powołane przez nie komisje
sprawuje organ sprawujący nadzoru pedagogicznego.