scenariusz lekcji geografii

Transkrypt

scenariusz lekcji geografii
Wszystko będzie dobrze
reż. Tomasz Wiszniewski
MATERIAŁY DYDAKTYCZNE
DLA NAUCZYCIELI
SPIS TREŚCI
1. Informacje o filmie. (str. 2)
2. Scenariusz lekcji języka polskiego. (str. 7)
Temat: Czyli zdarzają się cuda.
1
Wszelkie prawa do materiałów dydaktycznych zastrzeżone dla Stowarzyszenia Nowe Horyzonty.
INFORMACJE O FILMIE
Opracowała: Sylwia Galanciak
NOTA
Tytuł: Wszystko będzie dobrze;
Kraj i rok produkcji: Polska 2007, film barwny, czas trwania 98 min ;
Data premiery: 5 października 2007 roku;
Dystrybucja: ITI Cinema;
Reżyseria: Tomasz Wiszniewski;
Scenariusz: Rafał Szamburski, Robert Brutter, Tomasz Wiszniewski;
Zdjęcia: Jarosław Szoda;
Operator kamery: Jarosław Szoda, Przemysław Niczyporuk;
Montaż: Krzysztof Szpetmaoski;
Oświetlenie: Michał Obłoza;
Scenografia: Andrzej Kowalczyk, Karina Baran;
Kostiumy: Justyna Pytko;
Muzyka: Michał Lorenc;
Dźwięk: Nikodem Wołk-Łaniewski;
Wykonawca utworów: Joszko Broda;
Charakteryzacja: Janusz Kaleja;
Kierownictwo produkcji: Ewa Jastrzębska, Iwona Czaja, Sebastian Petryk
Producent: Juliusz Machulski, Dariusz Wieromiejczyk, Włodzimierz Niderhaus, Marek Trojak,
Małgorzata Retei;
Produkcja: Studio Filmowe Zebra, Telewizja Polska – Agencja Filmowa, Wytwórnia Filmów
Dokumentalnych i Fabularnych, ITI Film Studio;
Obsada aktorska: Robert Więckiewicz (Andrzej), Adam Werstak (Paweł Kwiatkowski), Beata Kawka
(dziennikarka Anna), Izabela Dąbrowska (Zofia Kwiatkowska, matka Pawła), Daniel Mąkolski (Piotr
Kwiatkowski, brat Pawła), Jarosław Gruda (listonosz Henio), Janusz Chabior (lekarz), Janusz Kłosioski
(ksiądz), Zdzisław Kuźniar (komendant Władek), Stanisław Pąk (aspirant policji), Magdalena Mirek
(lekarka), Stanisław Penksyk (kurator Adamski), Wiesława Mazurkiewicz (sołtysowa), Lech Dyblik
(Wiesiu, syn sołtysowej), Dariusz Toczek (ksiądz w szpitalu), Małgorzata Rudzka (lekarka), Natalia
Rybicka (Jolka), Aleksander Bednarz (dyrektor szkoły), Eryk Lubos (sponsor), Tomasz Samosionek
(operator kamery), Jarosław Szczepaniak (dźwiękowiec), Bogumiła Sztencel (sklepowa), Katarzyna
Kwiatkowska (pielęgniarka), Beata Strecker (kobieta z fundacji), Grzegorz Bieniak (Kuśmirek).
NAGRODY







2007 – Festiwal Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni – nagroda za najlepszą reżyserię
(Tomasz Wiszniewski)
2007 – FPFF w Gdyni – nagroda za najlepszą muzykę filmową (Michał Lorenc)
2007 – FPFF w Gdyni – nagroda za najlepszą pierwszoplanową rolę męską (Robert
Więckiewicz)
2008 – Orzeł, Polska Nagroda Filmowa za najlepszą główną rolę męską (Robert Więckiewicz)
2008 – Orzeł, Polska Nagroda Filmowa, nominacja za najlepszą scenografię (Andrzej
Kowalczyk)
2008 – Orzeł, Polska Nagroda Filmowa, nominacja za najlepszy montaż (Krzysztof
Szpetmaoski)
2008 – Ogólnopolski Festiwal Sztuki Filmowej „Prowincjonalia” we Wrześni – Nagroda
Główna „Jaocia Wodnika”
2
Wszelkie prawa do materiałów dydaktycznych zastrzeżone dla Stowarzyszenia Nowe Horyzonty.







2008 – Ogólnopolski Festiwal Sztuki Filmowej „Prowincjonalia” we Wrześni – nagroda za
najlepszą rolę męską (Robert Więckiewicz)
2008 – Nagroda TVP Kultura – w kategorii: najlepszy film
2008 – Festiwal Reżyserii Filmowej w Świdnicy - wyróżnienie honorowe „za reżyserską głębię
w portretowaniu ludzkich charakterów” dla Tomasza Wiszniewskiego
2008 – Tarnowska Nagroda Filmowa – Nagroda Specjalna
2008 – Festroia International Film Festival w Setubal (Portugalia) – nagroda za najlepszą rolę
męską (Robert Więckiewicz)
2009 – Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Ałma-Acie – Nagroda Główna
film z sukcesem prezentowano także na wielu innych międzynarodowych festiwalach
filmowych, m. in. w Moskwie, Wiesbaden, Seattle, St. Luis (Argentyna), Minneapolis
NOTA O REŻYSERZE
Tomasz Wiszniewski – reżyser filmowy i teatralny (Teatr TV), scenarzysta, aktor, autor klipów
reklamowych. Urodził się 1 czerwca 1958 roku w Lublinie, w rodzinie związanej ze sztuką filmową
i teatralną. Jest synem lubelskiego aktora Włodzimierza Wiszniewskiego i bratankiem reżysera
Wojciecha Wiszniewskiego – młodo zmarłego twórcy kina kreacyjnego, eksperymentującego z filmem
dokumentalnym.
W roku 1982 Tomasz Wiszniewski ukooczył reżyserię na PWSFTViT w Łodzi. Zaczynał jako
asystent reżysera, był między innymi asystentem Romana Polaoskiego przy spektaklu Amadeusz,
wystawionym w warszawskim Teatrze Ochoty. W czasie studiów kręcił etiudy, do których sam pisał
scenariusze (Lekcja gimanstyki, Palacz zwłok, Pop art, Wizytantka). Współpracował ze stryjem
Wojciechem Wiszniewskim przy realizacji jego Sztygara na zagrodzie (1974).
Po studiach Wiszniewski zajął się z powodzeniem dokumentalistyką (jego filmy Do broni czy
Obca krew wielokrotnie nagradzano) oraz reżyserią spektakli dla Teatru Telewizji (m. in. Szalbierz,
EQUUS, Inne czasy, Drugie zabicie psa, Blues). W latach 90. zaczął także realizowad spoty reklamowe
oraz seriale telewizyjne. W roku 1991 powstał jego pierwszy pełnometrażowy film fabularny, Kanalia.
Kolejny, Tam, gdzie żyją Eskimosi (koprodukcja polsko-amerykaosko-niemiecka z Bobem Hoskinsem
w roli głównej) został uznany za najlepszy film europejski na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym
w Awinionie. Wszystko będzie dobrze to trzecia pełnometrażowa produkcja Tomasza Wiszniewskiego.
NAJWAŻNIEJSZE FILMY



Kanalia (reżyseria, scenariusz,1991)
Tam, gdzie żyją Eskimosi (reżyseria, scenariusz – zwycięzca międzynarodowego konkursu
scenariuszowego Hartley-Merrill, 2001)
Wszystko będzie dobrze (reżyseria, współpraca scenariuszowa, 2007)
O FILMIE
Tomasz Wiszniewski, decydując się na realizację scenariusza Wszystko będzie dobrze (początkowo
pod tytułem Pawełek), podjął dośd duże ryzyko artystyczne. Fabuła filmu dotyka bowiem spraw
niezwykle delikatnych, a losy bohaterów, w połączeniu z religijnym tłem, niebezpiecznie spychają
opowieśd gdzieś na granicę kiczu. Niesłychanie łatwo było tę granicę przekroczyd, realizując
egzaltowany wyciskacz łez, jednak Wiszniewski znakomicie uniknął wszystkich pułapek wpisanych
w temat filmu i postaci głównych bohaterów. W efekcie powstał obraz wyważony, umiejętnie
zadający pytania i stroniący od łatwych odpowiedzi. Dośd lekka forma (letnie plenery, spora doza
humoru) kryje w sobie poważne treści.
3
Wszelkie prawa do materiałów dydaktycznych zastrzeżone dla Stowarzyszenia Nowe Horyzonty.
Fabuła: Życie Pawła, 12-latka z małej nadmorskiej miejscowości, przypomina koszmar – wydaje się, że
na barki chłopca, niczym na biblijnego Hioba, spadają wszelkie możliwe nieszczęścia. Przed dwoma
laty umarł mu ojciec, teraz jego matka umiera na raka. Pawełek ma starszego brata, jednak ten jest
opóźniony umysłowo i także wymaga opieki. Dwunastoletnie dziecko staje się głową żyjącej w biedzie
rodziny. To on jeździ do lekarza, on pielęgnuje chorą mamę, on czuje się odpowiedzialny za losy
najbliższych. Sytuacja Pawła różni się jednak zasadniczo od tej, w której znalazł się Hiob, do czasu
próby wiodący bogate, szczęśliwe życie. Chłopiec takiego życia nigdy nie zaznał. Ojciec był
alkoholikiem ze wszystkimi tego konsekwencjami dla rodziny. Umęczona matka modliła się o jego
śmierd – przyrzekła pójśd do Częstochowy, jeśli Matka Boska uwolni ją i dzieci od wiecznie pijanego
dręczyciela. Po upragnionej śmierci męża ona sama zaczyna jednak chorowad. Pawełek rozpaczliwie
szuka ratunku w naiwnej, dziecięcej wierze. Jest przekonany, że choroba matki to skutek
niedotrzymania obietnicy – ojciec się zapił, ale matka nie poszła na pielgrzymkę. Postanawia więc
zrobid to za nią. Zależy mu na czasie, bo kobieta jest umierająca. Decyduje się pobiec do
Częstochowy, od której dzieli go 350 kilometrów. Jest obiecującym długodystansowcem, ma talent,
który, jak twierdzi jego wuefista, może pomóc mu w wyrwaniu się z beznadziei dotychczasowego
życia. Zamiast wziąd udział w międzynarodowych zawodach, do których przygotowuje go nauczyciel,
Paweł rozpoczyna rywalizację z samym sobą – z własnym zmęczeniem, bólem i strachem. To ofiara,
która musi według niego przynieśd skutek i przywrócid zdrowie matce. Razem z nim w drogę wyrusza
zdezelowanym samochodem Andrzej, wuefista, któremu daleko jednak do wizerunku
profesjonalnego trenera z bagażnikiem pełnym odżywek i leków dla zawodnika. Jego bagażnik
wypełnia raczej piwo, a Pawłowi przyjdzie mocowad się na trasie nie tylko z własną słabością, ale i ze
słabością swojego opiekuna.
Bohaterowie: Konstrukcja Wszystko będzie dobrze opiera się na relacji między dwojgiem głównych
bohaterów: Pawełkiem i Andrzejem. Z jednaj strony jest to relacja zbudowana na kontrastach: mamy
bohatera dziecięcego – ufnego i prostolinijnego oraz dorosłego – zgorzkniałego, staczającego się na
dno, o pogmatwanym życiorysie. Intencje chłopca są jasne, dwuznaczne moralnie bywają środki, za
pomocą których dąży do celu (akceptacja kradzieży, chod już nie kłamstwa – odrzucenie kontraktu
reklamowego). Intencje Andrzeja pozostawiają więcej wątpliwości. Wyprawa to dla niego nie tylko
impuls serca nakazujący zaopiekowanie się osamotnionym dzieckiem, ale i ucieczka od własnych
kłopotów, także zawodowych. A może także szansa na ubicie interesu, rozgłos medialny, zarobienie
na sponsorach, których znajduje była żona dziennikarka?
Elementów, które ich łączą, jest jednak więcej, niż mogłoby się wydawad. Obaj wyruszają w podróż,
która będzie dla nich pielgrzymką – pielgrzymką w sensie nie tyko dosłownym, ale, zwłaszcza
w przypadku Andrzeja, mentalnym, a więc rozumianą jako podróż do własnego wnętrza, droga ku
samopoznaniu i przemianie wewnętrznej. Obaj dźwigają ze sobą ciężki bagaż doświadczeo. Te
Pawełka wydają się miażdżące, o tych Andrzeja nie wiemy wiele: możemy się tylko domyślad, jak
wielkiej siły potrzeba było, by zrujnowad karierę i życie osobiste obiecującego młodego trenera. Obaj
cierpią, chod ich cierpienie ma odmienne źródła: podczas gdy do Pawła przychodzi ono z zewnątrz, ze
świata, wraz z kolejnymi nieszczęściami, u Andrzeja zdaje się pochodzid gdzieś z wnętrza – to
wyniszczający ból duszy nie pozwalający się podnieśd. Tym, co ich łączy, jest także doświadczenie
alkoholizmu znane im z odmiennych stron. Paweł zaczyna traktowad towarzysza podróży jak ojca,
zarówno w sensie metaforycznym, jak i dosłownym: automatycznie przenosi na relację z opiekunem
doświadczenia z relacji z ojcem alkoholikiem. W chwilach kryzysu następuje zamiana ról, wydoroślały
chłopiec przejmuje opiekę nad bezradnym dorosłym – leczy go, pilnuje by nie pił, radzi, co robid, gdy
zacznie się delirium. Staje się jasne, że Andrzej potrzebuje Pawełka tak samo, jak Pawełek jego –
a może nawet bardziej? Postaci bohaterów są więc do pewnego stopnia względem siebie
symetryczne, pozostają w układzie równowagi.
4
Wszelkie prawa do materiałów dydaktycznych zastrzeżone dla Stowarzyszenia Nowe Horyzonty.
Warto zwrócid uwagę także na postaci drugoplanowe, które pod wpływem pielgrzymki Pawła także
przechodzą przemianę. Mowa przede wszystkim o matce chłopca – prostej, złamanej bólem
i nieszczęściami kobiecie, której powierzchowna, bezrefleksyjna religijnośd dojrzewa, poczucie
beznadziei zamienia się w pogodną akceptację losu. Zmienia się także Piotr, opóźniony umysłowo
brat Pawła, który, pozbawiony braterskiego parasola ochronnego początkowo sobie nie radzi,
stopniowo jednak zyskuje siłę, by wreszcie w przejmującej scenie wyprosid u dyrektora szkoły
odroczenie egzaminów poprawkowych brata.
Dziecięce kino drogi: Osią fabuły jest podróż, a raczej ten szczególny jej rodzaj, jakim jest
pielgrzymka. Ten fakt od razu uruchamia duchowy wymiar opowieści, koncentruje uwagę na
przemianie duchowej bohaterów. Jak każda pielgrzymka, także i ta w wymiarze metafizycznym ma za
zadanie uczynid z pielgrzymujących prawdziwie dojrzałych ludzi, otworzyd ich na świat i drugiego
człowieka. Ten motyw wpisuje Wszystko będzie dobrze w filmowy nurt kina drogi, a szerzej – pozwala
zaliczyd go do obszernej grupy tekstów kultury, które ten motyw podejmują i przekształcają na
różnych poziomach, począwszy od biblijnej Księgi Wyjścia, a skooczywszy gdzieś na Easy Riderze czy
grach RPG.
Jest to równocześnie kino dziecięce – nie w sensie dziecka jako adresata wypowiedzi filmowej, ale
w sensie wyboru bohatera i sposobu narracji. Rzeczywistośd jest tutaj widziana oczami dziecka,
postrzegana z właściwą mu wrażliwością. Kino chętnie sięga po tę perspektywę, jako szczególnie
cenną w obnażaniu niedoskonałości, a nierzadko grozy świata dorosłych. Mistrzem pokazywania
świata w ten sposób był Janusz Nasfeter, z wielką wrażliwością portretujący dzieci wrzucone
w „dorosłą” rzeczywistośd. W ostatnich latach polskie kino chętnie powraca do perspektywy
dziecięcego spojrzenia i do dziecięcej mocy zmieniania świata. Filmy takie jak Sztuczki Andrzeja
Jakimowskiego (2007), Jestem Doroty Kędzierzawskiej (2005) czy Wszystko będzie dobrze to jedne
z najważniejszych i najczęściej nagradzanych obrazów naszej najnowszej kinematografii.
Polska prowincja, polska religijnośd: Akcja filmu Wiszniewskiego rozgrywa się na polskiej prowincji:
w biednym, zaniedbanym miasteczku na Pomorzu, w niczym nie przypominającym kurortów
z folderów turystycznych, oraz na trasie biegu Pawła, wiodącej bocznymi drogami, przez rozżarzone
upałem wsie i małe mieściny. Portret prowincji nie jest tu jednak, jak to często bywa, ani idylliczny
(jak w Zmruż oczy Andrzeja Jakimowskiego), ani naturalistyczny (np. Wesele Wojciecha
Smarzowskiego). Patrzymy na nią bowiem przede wszystkim oczami Pawła i Andrzeja, a jest to
spojrzenie nieuważne. Ani jeden, ani drugi nie rozglądają się po okolicy, nie obserwują. Chłopiec – bo
jest skoncentrowany na celu, jaki sobie postawił, bo pada ze zmęczenia, a pot zalewa mu oczy;
mężczyzna – bo pilnuje biegnącego przed nim chłopaka, a najczęściej – bo alkohol we krwi rozmywa
mu ostrośd widzenia. Podobnie jak bohaterowie widz dostrzega jedynie skrawki rzeczywistości –
dojrzewające zboże, rowy pełne chwastów, ciągnące zewsząd pielgrzymki (zwykle mijane obojętnie,
niczym kolejny element krajobrazu), wodę podaną przez wiejską kobietę.
Ważnym „bohaterem” filmu jest natomiast polski, nie tylko prowincjonalny, katolicyzm. To
katolicyzm powierzchowny, ograniczający się do gestów i często pustych rytuałów. Pielęgnuje
szczególny rodzaj relacji wierzącego z Bogiem – relacji, w której dominuje stosunek roszczeniowy,
z Bogiem da się ubid interes, da się Go przekupid, można Mu stawiad warunki i mied pretensje, gdy
nie wysłucha, a w ogóle zwracad się do niego „gdy trwoga”. Nie bez winy pozostają tu sami księża,
traktujący wiernych z góry (sceny w szpitalu). Film obnaża tę fasadowośd religijności, wybiórcze
traktowanie zasad (przyzwolenie na kradzież, modlitwa o cudzą śmierd), ale nie przekreśla całkowicie
jej wartości. Cud nie nadchodzi w oczekiwanej formie, nie następuje też całkowita przemiana
Andrzeja, a jednak... wiara chłopca zmienia ludzi w jego otoczeniu, chod niedoskonała – pomaga, daje
siłę. I dzieci, i Andrzej dostrzegają szansę, jaką otrzymują, mimo że to nie jej oczekiwali. Czy ją
wykorzystają, zależy od nich. „To jest do d... pomysł, panowie, ale ja też jestem do d...” - mówi
w finale Andrzej. Na pewno więc spróbuje.
5
Wszelkie prawa do materiałów dydaktycznych zastrzeżone dla Stowarzyszenia Nowe Horyzonty.
Sposób realizacji: Zdjęcia odzwierciedlają świat wewnętrzny bohaterów, tworząc przemyślaną
kompozycję plastyczną. Krótkie panoramy korespondują ze zbliżeniami i półzbliżeniami,
w „pielgrzymiej” części filmu często pojawiają się plany amerykaoskie, pozwalające wyeksponowad
relację między Pawełkiem i Andrzejem. Z ich stanem ducha koresponduje obraz przyrody – z pełnym
nadziei Pawłem wiążą się wypełnione światłem kadry, walczący z nałogiem Andrzej pada w błoto w
scenerii nocnej ulewy. Symboliczne światło pada jednak na jego wzniesioną ku niebu twarz w finale
filmu. Pojawia się nadzieja, że może jednak „wszystko będzie dobrze”. Ważną rolę w portretowaniu
świata emocji bohaterów odgrywa także przejmująca, nastrojowa muzyka Michała Lorenca.
6
Wszelkie prawa do materiałów dydaktycznych zastrzeżone dla Stowarzyszenia Nowe Horyzonty.
SCENARIUSZ LEKCJI JĘZYKA POLSKIEGO
Opracowały: Dorota Bąk i Izabela Jach
Temat: Czyli zdarzają się cuda?
CELE LEKCJI
Po lekcji uczeo powinien:



znad i rozumied definicję cudu;
analizowad teksty kultury pod kątem określonego tematu;
podejmowad dyskusję na temat filmu.
METODY I FORMY PRACY







praca indywidualna,
praca w grupach,
analiza i interpretacja tekstu – dialogu,
analiza i interpretacja wiersza,
burza mózgów,
rozmowa,
wykład.
ŚRODKI DYDAKTYCZNE

film: Wszystko będzie dobrze, reż. T. Wiszniewski, Polska 2007.
CZAS
1 lekcja
PRZEBIEG LEKCJI
1. Pogadanka, analiza i interpretacja tekstu. Nauczyciel zaczyna lekcję od luźnej rozmowy na
temat obrazu. Pyta, co jest tematem filmu, prosi o krótką charakterystykę bohaterów,
wyjaśnienie motywacji ich działao (dlaczego Paweł biegnie i dlaczego dołącza do niego
nauczyciel?) i próbę zinterpretowania zakooczenia. Następnie wraca do początkowej sceny
filmu (rozmowa lekarza z Pawełkiem) i rozdaje kartki z dialogiem.
Paweł: Gdybyśmy mieli pieniądze, to operacja by była, tak?
Doktor: To nie jest kwestia pieniędzy.
Paweł: No to czego?
Doktor: Czy mógłby mnie odwiedzid ktoś starszy?
Paweł: Na przykład kto?
Doktor: Nie wiem na przykład wujek, ciocia… no w każdym razie ktoś na pewno bardziej
pełnoletni.
7
Wszelkie prawa do materiałów dydaktycznych zastrzeżone dla Stowarzyszenia Nowe Horyzonty.
Paweł: Nie ma nikogo. To znaczy, że już nic nie da się zrobid?
Doktor: W takich przypadkach mówimy, że wszystko w rękach Boga.
Paweł: To znaczy, że ma-ma…
Doktor: Czasami zdarzają się sytuacje, które z punktu widzenia medycyny nie miały prawa się
zdarzyd.
Paweł: Czyli zdarzają się cuda?
Doktor: Tak, ale bardzo rzadko.
Uczniowie czytają tekst. Nauczyciel prosi o odpowiedź na pytanie, jak Paweł i doktor
rozumieją cud. Dla lekarza cudem byłoby wyzdrowienie mamy chłopca, co jest sprzeczne
z prawami medycyny i zdarza się rzadko. Dla Pawła cud się po prostu zdarza.
2. Burza mózgów. Nauczyciel pyta, czym według uczniów jest cud. Odpowiedzi zapisuje na
tablicy. Prosi o podanie kilku przykładów wydarzeo nazywanych cudownymi.
3. Wykład i rozmowa. Nauczyciel zapisuje na tablicy 4 definicje (źródło Peter Vardy Krótko
o filozofii Boga, tłum. B. Majczyna, Warszawa 2004).
Definicje cudu:
1. Cud jest przekroczeniem praw przyrody spowodowanym przez Boga.
2. Cud jest wydarzeniem, które pozostaje w zgodzie z prawami przyrody, lecz które osoba
wierząca postrzega jako wynik działania Boga.
3. Cud jest niemożliwym do wyjaśnienia wydarzeniem.
4. Cud jako zmiana na lepsze zachodząca w osobie.
Nauczyciel prosi, aby uczniowie wytłumaczyli, jak rozumieją cud na podstawie tych definicji.
Każdą z wypowiedzi uzupełnia.
Ad. 1. Ta definicja jest sprawdzalna tylko wtedy, gdy założymy, że istnieje Bóg. David Hume
definiuje cud jako: „Przekroczenie prawa przyrody wskutek specjalnego aktu woli Bóstwa lub
wskutek interwencji niewidzialnego czynnika”. Jest to klasyczne rozumienie pojęcia cudu
i czasami określa się je mianem koncepcji cudu jako „przekroczenia”, ponieważ polega on na
naruszeniu praw przyrody. Każdy z nas rozumie, co kryje się pod pojęciem praw przyrody.
Znamy sposoby funkcjonowania praw przyrody. Przykłady takie jak: chodzenie po wodzie,
Zmartwychwstanie i zamiana wody w wino przekraczają prawa przyrody.
Ad. 2. Tego typu cuda nie wykraczają poza prawa przyrody — mogą one stanowid zwykły
element naturalnego porządku świata, albo też mogą byd sytuacjami, kiedy to w działaniu
człowieka dostrzega się działanie Boga. „Najbardziej znanym przykładem takiego
opatrznościowego cudu jest zapewne cud opisany przez R. F. Holland. Wyobraźmy sobie
dziecko, którego samochodzik utknął na przejeździe kolejowym. Matka widzi dziecko, ale
widzi też pociąg ekspresowy pędzący w kierunku przejazdu. Nagle zadziałały hamulce
bezpieczeostwa i pociąg zatrzymuje się z gwałtownym szarpnięciem, w niewielkiej odległości
od dziecka. Matka odmawia modlitwę dziękczynną do Boga za ten cud. Późniejsze
dochodzenie wykazuje jednak, że maszynista zemdlał. Omdlenie można było wyjaśnid,
sięgając do rutynowej wiedzy medycznej bez odwoływania się do boskiej interwencji.
Jednakże matka, pomimo zapoznania się z wyjaśnieniami medycznymi, nadal jest
przekonana, że to Bóg spowodował zatrzymanie się pociągu, by ocalid jej dziecko. Cud ten —
o ile w ogóle to był cud — nie jest wbrew prawom przyrody. Uważa się raczej, że to Bóg
zadziałał poprzez prawa przyrody”.
8
Wszelkie prawa do materiałów dydaktycznych zastrzeżone dla Stowarzyszenia Nowe Horyzonty.
Ad. 3. W tym rozumieniu cudu mamy do czynienia z sytuacją, w której brakuje jakiegokolwiek
wyjaśnienia danego zjawiska. Osoba wierząca nazwie taką sytuację cudem, osoba
niewierząca zaś powie, że zjawisko to po prostu nie ma wyjaśnienia.
Ad. 4. Ten rodzaj cudu to przemiana wewnętrzna. Prawdziwa moc cudu tkwi w zdolności
dobra do przemiany każdej, nawet najbardziej beznadziejnej sytuacji. Takie ujęcie
zagadnienia cudu nie wymaga obecności Boga.
4. Praca w grupach. Nauczyciel dzieli klasę na kilka grup. Zadaniem każdej jest przypisanie
określonej definicji cudu do sytuacji i zdarzeo z filmu Wszystko będzie dobrze.
Uczniowie powinni zauważyd następujące sceny.
Definicja 1: Tak rozumiany cud w filmie nie występuje. Można zwrócid uwagę na to, że Paweł
czeka na zmartwychwstanie matki, nie wierzy, że jego bieg nie miał sensu. Śmierd matki jest
dla niego próbą wiary, na którą wystawia go Matka Boska.
Definicja 2: Taka definicja cudu nie ma odbicia w fabule filmu.
Definicja 3: Tak rozumianym cudem może byd sam bieg Pawła. 12-letni chłopak ma do
przebiegnięcia 350 kilometrów w bardzo krótkim czasie. Fizycznie wydaje się to niemożliwe.
Bieg Pawła można potraktowad dwojako – dobiega, bo towarzyszy mu nauczyciel – trener,
który wie jak chłopak powinien biec, co jeśd, kiedy odpoczywad. (Jak chcesz dobiec, to głową
trza ruszad – mówi nauczyciel).
Definicja 4: Bieg wewnętrznie zmienia nauczyciela i Pawła. Paweł „pracuje” nad
alkoholizmem trenera, zdaje się byd ekspertem w tym temacie. Jego ojciec był alkoholikiem.
Paweł wie, że ojciec zmarł, bo nikt nie traktował go jak chorego człowieka. Dla wszystkich był
po prostu złym człowiekiem. Chłopak zna antidotum na różne etapy choroby alkoholowej
(A wytrzyma pan 3 dni bez piwa? Pewnie. Ojciec matce też tak mówił i co? Wytrzymał tylko
1 dzieo. Co, nie przeszło? Są takie tabletki, jak ojca telepało, to matka szła do apteki
i kupowała. Pomagało na trochę. Można też inaczej, trzeba się porządnie zmachad.)
Nauczyciel z kolei uświadamia chłopcu, że zła jest kradzież. Ich wspólny bieg prawdopodobnie
nie skooczy się w Częstochowie. Nauczyciel zajmie się Pawłem i jego bratem po śmierci matki
(może to jest właśnie największy cud?)
5. Na zakooczenie warto jeszcze przytoczyd rozmowę Pawła z nauczycielem i spytad, jak w niej
jest definiowany cud.
Nauczyciel: To nie jest tak.
Paweł: Co nie jest tak?
Nauczyciel: Cuda. To niemożliwe
Paweł: Skąd pan może wiedzied, co jest możliwe, a co nie? Pan jest wierzący?...
Nauczyciel: Ale wskrzeszenie było tylko raz. Kiedy Chrystus chodził po świecie i… robił cuda.
Paweł: Czyli możliwe.
Nauczyciel: No właśnie nie.
Paweł: To po co ja biegłem do Matki Boskiej? Przecież o cud prosid. Pan od początku wiedział.
Nauczyciel: Tak tylko… to taki cud, żeby ona wyzdrowiała. To tak się tylko mówi.
Paweł: Co to za różnica? W jedne cuda pan wierzy w inne nie? Cud to cud.
9
Wszelkie prawa do materiałów dydaktycznych zastrzeżone dla Stowarzyszenia Nowe Horyzonty.
Uczniowie powinni zauważyd, że cud to w dużej mierze kwestia wiary nie w siły
nadprzyrodzone, ale w siłę tkwiąca w drugim człowieku, a czasem po prostu w człowieka.
Cuda się zdarzają tu i teraz, ich autorami są ludzie.
10
Wszelkie prawa do materiałów dydaktycznych zastrzeżone dla Stowarzyszenia Nowe Horyzonty.

Podobne dokumenty