Niepowtarzalni - srodek.indd - Janusz Stankiewicz. Genealogia

Niepowtarzalni - srodek.indd - Janusz Stankiewicz. Genealogia

Książkę tę poświęcam pamięci wybitnych hioryków weterynaryjnych:
doc. dr. hab. Stefana Jakubowskiego, płk. dr. Konrada Millaka,
prof. dr. hab. Władysława Lutyńskiego.
Autor
Włodzimierz A. Gibasiewicz
niepowtarzalni
niepowtarzalni
Lekarze weterynarii
ofiary II wojny światowej
Opracowanie tek u: Włodzimierz A. Gibasiewicz
Redakcja: lek. wet. Wanda Fijałkowska
Projekt okładki i opracowanie typograficzne: Tomasz Kuc
Na okładce wykorzyano fotografię pt. „ Pułk Szwoleżerów defi luje w Pucku w r.
przed gen. Orlicz-Dreszerem” (za pl.wikipedia.org, źródło: „Bellona”, Warszawa )
Wydawca: Krajowa Izba Lekarsko-Weterynaryjna
© Copyright by Włodzimierz A. Gibasiewicz, Krajowa Izba Lekarsko-Weterynaryjna w całości sfinansowała wydanie tej książki.
ISBN ----
Warszawa Produkcja: Teka / Foxrabbit Designers
Druk: Drukarnia Narodowa w Krakowie
Spis treści
Przedmowa · Od Autora · Wprowadzenie · I. Biogramy lekarzy weterynarii poległych w walce · II. Biogramy lekarzy weterynarii zamordowanych w niemieckich obozach
koncentracyjnych i innych miejscach kaźni · III. Zbrodnia katyńska · Biogramy lekarzy weterynarii zamordowanych Katyniu · #$
Biogramy lekarzy weterynarii zamordowanych w Charkowie · Biogramy lekarzy weterynarii zamordowanych w innych miejscach zbrodni
sowieckich, w tym „Ukraińska Lista Katyńska” · %#
IV. Biogramy lekarzy weterynarii zamordowanych na kresach wschodnich
i innych miejscach zbrodni nacjonalistów ukraińskich · V. Biogramy lekarzy weterynarii, którzy zginęli w niewyjaśnionych w pełni
przypadkach · VI. Biogramy zamordowanych studentów wydziałów weterynaryjnych · VII. Wykaz osób niezidentyfikowanych w pełni, zamordowanych lub zmarłych
śmiercią naturalną · Podsumowanie · Indeks nazwisk podanych w biogramach · Literatura podstawowa i uzupełniająca · Podziękowania Pro Memoria · Przedmowa
od Prezesa Krajowej Izby Lekarsko-Weterynaryjnej
dr. n. wet. Tadeusza Jakubowskiego
Przedmowę do tego, tak ważnego dla naszego zawodu lekarza weterynarii, dzieła hiorycznego je mi pisać szczególnie trudno. Specjalnie nie używam słowa
„książki”, gdyż je to wielka praca mojego kolegi Włodzimierza Gibasiewicza, lekarza weterynarii pasjonata hiorii, bezinteresownego kronikarza naszego zawodu.
Zawiera ono biografie lekarzy weterynarii i wiele ich zdjęć. Autor podjął się pracy,
którą zapoczątkowali jego poprzednicy, ale nieety nie zawsze po II wojnie światowej mogli oni napisać o naszej martyrologii pełną prawdę.
Dopiero oatnich lat dało nam, Polakom, możliwość odkłamania hiorii, szczególnie tej na wschód od Bugu – w tym losów naszych obywateli w czasie okupacji
wojennej i zniewoleniu powojennym. Tak okupanci niemieccy, jak i Sowieci, traktowali lekarzy weterynarii jako niebezpieczną inteligencką elitę zawodową, z rozlicznymi kontaktami w środowisku wojskowym i wiejskim, gdzie silny był ruch
oporu. Dlatego zawód nasz poniósł tak duże ofiary w ludziach. Lekarze weterynarii byli mordowani i ginęli w czasie działań wojennych, w niemieckich oflagach, sowieckich obozach jenieckich i łagrach, bądź zsyłkach na Syberię.
Sam pochodzę z rodziny katyńskiej i sybiraków. Mój ryj Antoni Jakubowski, podporucznik Wojska Polskiego, w pierwszym roku po ukończeniu szkoły oficerskiej
w Toruniu w czasie wybuchu wojny był na froncie wschodnim. Doał się do niewoli sowieckiej, był w obozie w Kozielsku i zoał zamordowany w roku w Katyniu. NKWD pozwoliło jeńcom wysłać do rodzin przed Bożym Narodzeniem kartki
świąteczne. W ten 'osób służby 'ecjalne zdobyły ich aktualne adresy i gdy Sowieci weszli do Łomży, która znajdowała się w ich refie okupacyjnej, określonej
w pakcie Ribbentrop-Mołotow, wywieźli na Syberię moją babkę, dziadka, ryja Witolda i mojego ojca Józefa. Długo by pisać o ich losach. Jednym słowem: był to niewyobrażalny koszmar. Mój dziadek zmarł z wycieńczenia, a pozoałych członków
mojej rodziny uratował od niechybnej śmierci głodowej zesłany na Syberię i dzielący ich los ukraiński lekarz weterynarii.
Dlatego chylę głowę przed rodzinami NIEPOWTARZALNYCH, którzy przez wiele
lat byli prześladowani i musieli żyć z bólem utraty najbliższych. Zbrodnie niemieckie i sowieckie były ogromne, nie tylko na narodzie polskim. Szczególnie te drugie – sowieckie – były w Polsce powojennej tematem tabu. Rozmawiało się o nich
w gronie rodzinnym – i to niechętnie, gdyż obawiano się, że dzieci mogą zacząć
o tym mówić w szkole.
Moi bliscy, którzy przeżyli te okropności, mówili o nich niechętnie. Dlatego chyba,
że jak każdy człowiek – najchętniej wymazaliby złe przeżycia z pamięci na zawsze.
Była to kontynuacja zbrodni na pamięci narodowej. W Polsce Ludowej rodziny ofiar
sowieckich były częo represjonowane. Wielu Polaków, których rodziny nie były
bezpośrednio tym doświadczone, nie znało prawdy. Bardziej światli słuchali Radia Wolna Europa lub czytali wydawni* wa podziemne.
Dlatego właśnie książka ta je bardzo potrzebna, potrzebna dla naszej świadomości i wiedzy hiorycznej. To pierwsze opracowanie przybliżające nam po latach
poacie lekarzy weterynarii, którzy utracili życie w wyniku działań wojennych,
zoali zamordowani lub zmarli w wyniku prześladowań. Większość środowisk
zawodowych, które poniosły wielkie raty w czasie wojny i w okresie powojennym, już podjęły się podobnych opracowań. Szczególnie dziękuję Włodzimierzowi Gibasiewiczowi i jego poprzednikom za tę wielką pracę, tak ważną dla naszego
środowiska.
Tadeusz Jakubowski
Od Autora
In'iracją do zajęcia się tematem zamordowanych, poległych lekarzy weterynarii w latach II wojny światowej była książka Normana Daviesa „Europa Walczy
– %. Nie tak proe zwycię wo”, z której dowiedziałem się, że dla mieszkańców Ameryki II wojna światowa to wojna na Atlantyku i Pacyfiku w latach – %.
Tak jak inieje w literaturze przedmiotu „zachodni punkt widzenia” na II wojnę
światową, tak wyępuje również – „wschodni punkt widzenia”. W zachodnim
usilnie zrównuje się skromne bitwy armii alianckich na zachodzie z ogromnymi
bitwami toczonymi na wschodzie. Wschodni punkt widzenia natomia ara się
nie dorzegać zbrodni popełnianych przez Sowietów w latach poprzedzających,
jak i w latach wojny.
Drugi powód zainteresowania się losami naszych kolegów z okresu –% były
opisy „różnych grup ludzi w wojennej Europie”. Opisy te dotyczyły: artyów eradowych, aryokratów, bankierów, chłopów, duchowień wa, dyplomatów, dziennikarzy, naukowców, poetów i innych. I gdy zagłębiłem się w temat, i znalazłem
opracowania w miarę pełne właśnie poszczególnych grup zawodowych – leśników, lekarzy medycyny, policjantów, farmaceutów, a poza tym skromne i bardzo
rozproszone dotyczące lekarzy weterynarii, i to przeważnie z odległych lat, podjąłem decyzję o napisaniu książki. Podkreślić należy, że tymi zagadnieniami z dużym sukcesem zajmowali się przede wszykim płk dr Konrad Millak, doc. dr hab.
Stefan Jakubowski, prof. dr hab. Władysław Lutyński i płk. dr hab. Zygmunt Łyjak. To na bazie opracowań dokonanych przez tych wybitnych hioryków arałem się zebrać w jednym miejscu doępny dzisiaj materiał o życiu i losie lekarzy
weterynarii z lat wojny.
Stosunek okupanta do polskiej służby weterynaryjnej, podobnie jak do całego naszego narodu, był zdecydowanie wrogi. Ponieważ lekarze weterynarii należeli do
tej grupy inteligencji, która miała czę y i bezpośredni kontakt z ludnością wiejską, faszyści uważali ich za element pod względem politycznym szczególnie niebezpieczny – pisze dr Teodor R. Budny. I dalej: Znaczna część lekarzy weterynarii
już w pierwszych miesiącach okupacji była represjonowana przez władze niemieckie: wysiedlenia, osadzania w więzieniach oraz mordowania. Natomia wojenne
zbrodnie sowieckie pokryto zmową milczenia, zapominając także o tym, że syematyczną likwidację żywiołu polskiego Stalin i jego poplecznicy zaplanowali już
na trzy lata przed wybuchem wojny – pisze Ryszard Kaczorowski, b. Prezydent na
Uchodź wie.
I jeszcze jeden powód to opisy tragicznych wydarzeń, jakie raz po raz czytam
w licznych publikacjach. Jedno z wielu przytoczę z książki W. K. Cygana „Kresy we
krwi”: Pisze w swojej relacji Grażyna Lipińska. Śmiercionośna maszyna toczy się
naprzód, a ja ępiała na wszyko lecę proo na nią. Nie słyszę okrzyku ścigającej
mnie Danki. Przeraźliwy zgrzyt… czołg aje tuż przede mną. Na łbie czołgu rozkrzyżowane dziecko, chłopczyk. Krew z jego ran płynie rużkami po żelazie. Zaczynamy z Danką uwalniać rozkrzyżowane, skrępowane gałganami ramiona chłopca…
Z czołgu wyskakuje czarny tankia, w dłoni brauning – grozi nam; z sąsiedniego
domu z podniesioną do góry pięścią wybiega młody Żyd, ochrypłym głosem krzyczy – o coś oskarża nas i chłopczyka. Dla mnie oni nie i nieją. Widzę tylko oczy
dziecka pełne rachu… pełne męki. I widzę jak uwolnione z więzów ramiona wyciągają się do nas z bezgraniczną ufnością. Wysoka Danka jednym ruchem unosi
dziecko z czołgu i składa na nosze. Ja już jeem w jego głowach, chwytam nosze
i pozoawiając oniemiałych naszym zuchwal wem oprawców – uciekamy. (…)
W szpitalu otaczają go sio ry, doktorzy, chorzy. – Chcę mamy… – prosi dziecko.
Nazywa się Tadeusz Jasiński, ma lat , jedyne dziecko Zofii Jasińskiej, służącej, nie
ma ojca (…). Poszedł na bój, rzucił butelkę benzyny na czołg, ale nie zapalił… nie
umiał… Wyskoczyli, bili, chcieli za rzelić, a potem skrępowali na łbie czołgu (…).
Danka rowadza matkę. Nie pomaga transfuzja krwi. Chłopiec coraz słabszy, zaczyna konać. Ale kona w objęciach matki i na skraju wolnej Polski, bo szpital wojskowy je ciągle w naszych rękach.
Im więcej przybywa nam lat, im prędzej mijają dni, tym częściej wraca się do w'omnień, do odległych lat – to także jeden z podawowych powodów przygotowania tego zbioru.
Autor
Wprowadzenie
W r. obchodzić będziemy +. rocznicę zaatakowania Rzeczypo'olitej Polskiej przez sąsiadów w r. Przez Niemców – września, Słowaków – września
i przez Rosjan – + września r. Zgodnie z podpisanym sierpnia r. paktem
o nieagresji i protokołami dodatkowymi przez Joachima von Ribbentropa (minier
'raw zagranicznych Rzeszy Niemieckiej) i Wiaczesława Mołotowa (premier i minier 'raw zagranicznych Związku Sowieckiego) naąpił podział Polski. Niemcy zagarnęli ## tysięcy kilometrów kwadratowych powierzchni naszego kraju i ,# mln
ludności, a ZSRR tysiące kilometrów kwadratowych i , mln ludności.
Do tej tragedii dodajmy jeszcze szczególny fakt zdrady przez uznawanych za naszych przyjaciół Anglii i Francji, które co prawda września r. wypowiedziały
wojnę Rzeszy, ale nic w tym kierunku nie zrobiono. Polskę pozoawiono na pa wę
agresorów na wiele długich lat.
W latach –% w wyniku zbrodniczej działalności okupanta niemieckiego, w ramach programu fizycznej likwidacji, zginął co czwarty obywatel Polski. Zginęło niemal $ mln Polaków. Zmieniając nieco zdanie wypowiedziane przez Normana Daviesa
s. w „Europa walczy –%”: „jeśli się mówi o milionach, to przed oczami aje
obraz masy ludzkiej, pozbawionej indywidualnych twarzy. A przecież każdy z tych milionów był określoną, niepowtarzalną osobą”. Zginęło od % $ do % # mln
niepowtarzalnych osób. Na Kresach zginęło dodatkowo Polaków. Polacy ginęli z rąk niemieckich, rosyjskich i ukraińskich. Z rąk Ukrainców zginęło około % Polaków. I jak pisze ks. T. Isakowicz-Zaleski: tak okrutnego ludobójwa i barbarzyńwa
nie dopuszczali się nawet Niemcy i Sowieci. Można by wymienić dla przykładu ogromne
liczby zamordowanych „niepowtarzalnych” – Auschwitz – , Bełżec – $ ,
Sobibór – , Kuropaty – % , Ponary – i długo można wymieniać.
Chociaż mija + lat od tych zbrodni, to do dzisiaj wielu Polaków uważa się za zaginionych, wielu jeszcze los je nieznany, wiele grobów nieodkrytych, wiele zbrodni
nieudokumentowanych.
Lia ofiar zamordowanych przez Rosjan z NKWD do wiosny r. zawiera
#%+ nazwisk. Polskich jeńców obozu w Kozielsku – osób – przewożono do
odległego o blisko % km Katynia, gdzie byli rozrzeliwani i naępnie zakopywani w Lesie Katyńskiem pod Smoleńskiem. Z obozu w Starobielsku polskich jeńców – # osób – przewożono do Charkowa, gdzie byli mordowani. Grzebano
ich w podcharkowskim lesie w pobliżu wioski Piatichatki. A z obozu w Oaszkowie – $ osób – policja, żandarmeria, raż graniczna i służba więzienna transportowano do odległego o km Kalinina (Twer), gdzie mordowano i naępnie
grzebano w lesie Miednoje. A także rozrzelani w innych obozach i więzieniach zachodniej Ukrainy i zachodniej Białorusi (+% osób). Uratowało się tylko % więźniów, z tego z Kozielska – %, z Oaszkowa – , a Starobielska – +#.
W rozdziale „Obóz w Starobielsku” W. K. Roman i J. Tucholski zamieszczonym
w „Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego”, Warszawa piszą: Pań wo polskie zoało uznane przez Związek Sowiecki za nieiniejące, tysiące jeńców polskich przetrzymywanych w obozach traktowano jako bazę obcej
klasowo, „byłej” polskiej pań wowości, anowiących zagrożenie dla obywateli sowieckich. Wrogowie klasowi od wielu lat w komuni ycznym pań wie sowieckim
byli eliminowani wszelkimi metodami uznanymi za skuteczne, kara śmierci była
osowana powszechnie. Polacy, którzy znaleźli się w obozach ecjalnych, uznani
zoali za szczególnie niebezpiecznych wrogów – należeli do elity intelektualnej Rzeczypoolitej. I jeszcze jeden cytat pochodzący z zeznań majora bezpieczeń wa
z tego opracowania: roz rzelanie polskich jeńców (…) zoało przeprowadzone na
mocy decyzji Stalina, który nie mógł wybaczyć klęski Armii Czerwonej pod Warszawą w roku.
W wyąpieniach oficjalnych czy w książkach i wielu publikacjach nie w'omina
się o losie lekarzy weterynarii, jaki zgotowali im najeźdźcy. Nie w'omina się o lekarzach weterynarii, gdyż z reguły byli oni w szerszej grupie lekarzy, a byli przede
wszykim żołnierzami (częo rezerwiami). W'omina się ich w ogólnej formule
w'ominając martylologię żołnierzy Wojska Polskiego.
W r. w Polsce żyło i pracowało + lekarzy weterynarii (w tym kobiety).
W służbie pań wowej pracowało %+ lekarzy wet., w służbie samorządowej – %,
wolno praktykujących – %, emerytów – # i niepracujących zawodowo (dane
wg „Spisu lekarzy weterynaryjnych w Rzeczypo'olitej Polskiej z r”.). W r.
w wojsku służyło $ oficerów lekarzy weterynarii. Po mobilizacji w kampanii wrześniowej brało udział około + lekarzy, to je blisko / ogółu. Teodor R. Budny, opisując losy polskich lekarzy weterynarii, pisze w + r.: Za bohaterski opór wobec
hitlerowców lekarze weterynarii, podobnie jak cały umęczony naród polski, płacili najwyższą cenę, cenę krwi i życia. W skali całego kraju z rąk faszyowskich oprawców
zginęło w drugiej wojnie światowej ponad lekarzy weterynarii: poległych w walce zbrojnej, zamęczonych w obozach zagłady i więzieniach, roz rzeliwanych na ulicach i placach lub zmarłych bezpośrednio w wyniku represji.
Dzisiaj możemy wypowiedź z + r., mówiącą o zamordowaniu $ lekarzy weterynarii przez Niemców, rozszerzyć i dodać do tej liczby $ lekarzy weterynarii rozrzelanych beialsko przez Rosjan w Katyniu i Charkowie.
Według nowszych danych (# r.) w latach II wojny światowej życie oddało około
polskich lekarzy weterynarii, co anowi – jak pokazano w trakcie sesji poświęconej losom i walce polskich lekarzy weterynarii w okresie drugiej wojny światowej
zorganizowanej m.in. przez Sekcję Hioryczną Polskiego Towarzy wa Nauk Weterynaryjnych w październiku r. – ponad procent ogółu przedawicieli za-
wodu weterynaryjnego, je to przerażające i znacznie przewyższający wskaźnik
śmiertelności ogółu obywateli Polski w tamtym okresie.
Straty te powawały w wielu obszarach. Można wymienić podawowe obszary:
) walka z okupantami;
) obozy koncentracyjne niemieckie i inne miejsca kaźni;
) obozy sowieckie (Katyń, Charków);
) miejsca zbrodni ukraińskich.
Podczas w'omnianej powyżej bardzo ciekawej i cennej Sesji wymieniano, że w obozach NKWD zamordowano ponad lekarzy weterynarii, ofiarami Holocauu było
ponad lekarzy weterynarii pochodzenia żydowskiego, a w bezpośredniej walce
i w niemieckich obozach życie raciło około lekarzy weterynarii.
Kiedy przeglądam różne źródła dotyczące ofiar z okresu oatniej wojny, to 'otykam opracowania dotyczące lekarzy medycyny, farmaceutów, leśników, aktorów,
prawników, nauczycieli i wielu innych zawodów. Większość zawodów zdołała zdobyć się na opracowanie i zebranie losów swoich kolegów, nam – lekarzom weterynarii – nie udało się to w pełni, dlatego uznałem, że należy 'róbować i swoimi
skromnymi środkami zebrać, 'isać możliwie jak najwięcej informacji o losach lekarzy weterynarii w latach wojny. Zdaję sobie 'rawę z niedoskonałości przygotowywanej pozycji (mimo aranności znajduje się zapewne wiele pomyłek, przeinaczeń,
nieścisłości), ale przekonany jeem, że zrobiony zoał kolejny krok, zachęcający
także innych kolegów do rozwinięcia i uzupełnienia tematu. A może powołany zoanie ze'ół hioryków do pełniejszego opisania losów ponad lekarzy weterynarii z lat –%.
Zbrodnie Niemców na narodzie polskim symbolicznie zoały rozliczone i właściwie nazwane przez Trybunał w Norymberdze, natomia zbrodnie Rosjan na naszym narodzie do dnia dzisiejszego, a przecież mija + lat od tej napaści, nie tylko
nie zoały osądzone, ale także są ukrywane i tuszowane przez te wszykie lata.
Najgorsze w tym wszykim je to, że Zachód w tym przemilczaniu bierze udział.
Norman Davies w „Europa walczy –%” podkreślał (s. +): władze brytyjskie
czynnie wierały wersję, według której zbrodni katyńskiej winni są hitlerowcy.
Brytyjskim żołnierzom grożono sądem polowym za „paplanie” mogące sugerować,
że je inaczej.
Mogę dodać, że ukrywanie informacji o przygotowywanym anie wojennym w Polsce w # r. przez tzw. Zachód, było jednym z elementów tej nikczemnej gry przemilczania i okłamywania narodu polskiego. Trwa to, nieety, do dzisiaj.
Na pełną ocenę, opis i rozliczenie czekają także zbrodnie dokonane przez Ukrainców na narodzie polskim.
Opracowanie, które przekazuję, je skromnym prezentem z mojej rony dla naszego weterynaryjnego środowiska z okazji +. rocznicy wybuchu II wojny światowej.
Starałem się w miarę wnikliwie zaprezentować biogramy „niepowtarzalnych osób” *,
których życie zbyt szybko i nie'odziewanie dobiegło do brzegu. Cześć ich pamięci.
dr Włodzimierz A. Gibasiewicz
* W miejscu tym konieczne je wyjaśnienie, dlaczego przy podawaniu tytułu zawodowego
piszę „lekarz weterynaryjny”, chociaż obecnie posługujemy się tytułem „lekarz weterynarii”.
Absolwenci uczelni we Lwowie oraz Uniwersytetu Warszawskiego uzyskiwali tytuł: lekarza
weterynaryjnego – medicus veterinarius. Prof. dr hab. Piotr P. Wyro pisał w art. pt. „Stanisław Tadeusz Sroka »Nauki weterynaryjne we Lwowie do roku %«”, „Życie Weterynaryjne” , +$ (), s. $+: dowodzą tego zachowane dokumenty, dyplomy te były drukowane we
Lwowie w języku łacińskim i wydawane absolwentom z tytułem medicus veterinarius (lekarz
weterynaryjny). Natomia prof. Marian Grundboeck pisząc o uczelni warszawskiej w dwudzieoleciu międzywojennym w art. „Dzieje polskich uczelni weterynaryjnych i Pań wowego In ytutu Weterynaryjnego w Puławach”, „Życie Weterynaryjne” , +$ ($), %–
podkreślał: Liczba udentów Wydziału oraz liczba wydanych dyplomów lekarza weterynaryjnego z czasem wzraała.
I
Biogramy lekarzy weterynarii
poległych w walce
Lekarze weterynarii w latach II wojny światowej walczyli nie tylko na frontach – niemieckim czy później rosyjskim, ale w pierwszych dniach agresji byli aresztowani
jako zakładnicy i w pierwszej kolejności rozrzeliwani w publicznych egzekucjach.
Walczyli na frontach, jako żołnierze, żołnierze rezerwiści. Walczyli w podziemiu,
w powaniach czy organizowali pomoc w obozach koncentracyjnych. Uczeniczyli i oddawali życie w walkach w Afryce, na frontach – włoskim (Monte Cassino), francuskim i wielu innych, a także w walkach o Berlin, w szeregach Ludowego
Wojska Polskiego. Lekarze weterynarii byli wszędzie tam, gdzie niezbędna była
ich fachowa pomoc, wszędzie tam, gdzie iniała iskierka nadziei na wywalczenie
wolności dla umęczonej Ojczyzny. W tym rozdziale prezentuję biogramy %% lekarzy weterynarii poległych w walkach.
AUGUSTYN ZBIGNIEW
Lekarz weterynaryjny, zginął we Lwowie w r. czerwca r. nieodziewany atak wojsk niemieckich i zajęcie Lwowa już czerwca nie pozwoliły
na ewakuację dóbr materialnych uczelni. Uciekło tylko kierowni wo i politycznie zaangażowany personel ze wschodu. Teren uczelni ucierpiał jednak
wskutek bombardowania. Bomby uszkodziły budynek przy ul. Kochanowskiego (Zakład Chorób Wewnętrznych i Mikrobiologii). Były też raty wśród
pracowników: zginął dr Zbigniew Augu yn z Zakładu Fizjologii i dr Rudolf
Skurski z Zakładu Ortopedii – cyt. pochodzi z art. Lesława Lewandowskiego
„Akademia Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie”, Tow. Miłośników Lwowa
i Kresów Południowo-Wschodnich, Wrocław #. Doc. Stefan Jakubowski
w „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zbiór biogramów), Puławy #, s. podaje: Augu in Zbigniew, doc. dr. W r. był pracownikiem naukowym w Katedrze Fizjologii Akademii Medycyny Weterynaryjnej
we Lwowie. Ranny lipca r. na terenie Akademii w czasie nalotu nieprzyjacielskiego, zmarł na skutek ran.
Źródła informacji: Publikacje podane w tekście.
BAKUN STANISŁAW
Ur. marca #+% r. w Jezioryszcze, pow. Oszmiana. Dyplom lekarza weterynaryjnego uzyskał w Dorpacie w r. Pracował w Go yninie jako sejmikowy lekarz weterynaryjny. Członek korporacji zawodowej Lutyko-Venedyi we
Lwowie. Major w Wojsku Polskim. W r. był emerytowanym lekarzem
weterynarii i mieszkał w Wilnie. Zginął marca r. St. Kermine. Pochowany na cmentarzu wojskowym III rząd, nr grobu .
Źródło informacji: „Alfabetyczny 'is lekarzy weterynarii” Warszawa , poz. s.
– i „Spis lekarzy weterynaryjnych w Rzeczypo'olitej Polskiej” r. s. $ oraz
„Stankiewicz. Genealogia, przodkowie, badania genealogiczne – rona w internecie”
i „Lia członków Polskiej Korporacji Akademickiej Lutyko-Venedyi (Lwów)” – opracowana przez Zbysława Popławskiego (maszynopis).
BOHUN JERZY
Znajduje się w „Spisie lekarzy weterynaryjnych w Rzeczypo'olitej Polskiej”
z r. s. – brakuje natomia daty urodzenia, miejscowości zamieszkania i daty ukończenia uczelni. Doc. S. Jakubowski napisał w biogramie: Dyplom lekarza weterynaryjnego uzyskał w r. w Warszawie. Brał udział
w wojnie obronnej r. w Polowym Szpitalu Koni we Włodawie w opniu
podchorążego. Szlak bojowy: Włodawa nad rzeką Stochód – Kowel – Włodzimierz Wołyński. W okresie okupacji brał udział w walkach partyzanckich,
w których poległ na polu chwały.
Źródło informacji: S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy #, s. .
BRIEF JÓZEF
Ur. grudnia r. w Kowerczach, pow. Trembowla, woj. tarnopolskie. Dyplom lekarza weterynaryjnego uzyskał w r. na Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie. Pracował jako miejski lekarz weterynarii w Skałacie.
W „Spisie lekarzy weterynaryjnych w Rzeczypo'olitej Polskiej” z r. widnieje na s. , że pracował jako samorządowy lekarz wet. Zginął od zabłąkanej kuli sowieckiej w Skałacie w czasie działań wojennych w r.
Źródło informacji: S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy #, s. oraz publikacja podana w tekście.
CEGŁOWSKI JÓZEF
Ur. w ## r. Dyplom lekarz weterynaryjnego uzyskał na uczelni w Charkowie
w r. Pracował jako pań wowy lekarz weterynarii w Warszawie. Płk dr
hab. Z. Łyjak w rozprawie habilitacyjnej „Służba weterynaryjna Wojska Polskiego w latach $ – %$“ na s. + (Cz. I) podaje: lek. wet. Józef Cegłowski,
ruch oporu – AK, roz rzelany przez Niemców w r. w Warszawie.
Źródło informacji: Publikacja podana w tekście oraz „Spis lekarzy weterynaryjnych
w Rzeczypo'olitej Polskiej”, Warszawa , s. $–+.
CHRZANOWSKI ANDRZEJ JAN
Ur. w r. Dyplom lekarza weterynaryjnego otrzymał w r. na Uniwersytecie Warszawskim. Pracował w Łowiczu jako lekarz samorządowy.
Uczeniczył w kampanii wrześniowej r. Doc. S. Jakubowski pisze: zginął na polu chwały we wrześniu r.
Źródło informacji: S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy #, s. %+ oraz w „Spisie lekarzy weterynaryjnych w Rzeczypo'olitej Polskiej” z r., s. #.
CZANERLE MIECZYSŁAW
Ur. maja r. w Kałuszu, woj. anisławowskie. W r. otrzymał dyplom lekarza weterynaryjnego na Akademii Medycyny Weterynaryjnej we
Lwowie. Pracował w woj. anisławowskim jako lekarz rejonowy w Perechińsku.
Doc. S. Jakubowski naępująco opisuje dalsze losy w biogramie: Zamordowany kwietnia r. na poerunku pracy w hali rzeźni we Lwowie.
Nazwisko pisze inaczej – Czarnerle. Płk. dr hab. Z. Łyjak pisze: lek. wet. Mieczysław Czarnerle, zamordowany kwietnia r. podczas wykonywania
obowiązków służbowych na terenie Lwowskich Zakładów Mięsnych. Rok później roz rzelano całą jego rodzinę.
Źródło informacji: S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy #, s. $ oraz Z. Łyjak „Służba weterynaryjna Wojska
Polskiego w latach $–%$”, cz. I., s. %.
DURNAŚ STANISŁAW MARIAN
Ur. % października % r. w Orowcu Świętokrzyskim. Doc. S. Jakubowski
opisuje losy lekarza w „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy #, s. +#: W okresie okupacji był w opniu majora komendantem AK na teren Zwoleń, Janowiec n. Wisłą, Solec, Ciepielów,
Józefów oraz kierownikiem zakonirowanego magazynu broni. Aresztowany maja r. w Janowcu n. Wisłą i więziony w więzieniu w Radomiu.
Roz rzelany czerwca r. w Zwoleniu. Odznaczony Krzyżem Walecznych oraz pośmiertnie Krzyżem Partyzanckim. Drugie imię – Marian podaje Z. Łyjak w „Służba weterynaryjna Wojska Polskiego w latach $ – %$”
cz. I, s. #.
Źródła informacji: Publikacje podane w tekście.
GORDZIAŁKOWSKI JAN
Ur. #$ r. w Maurycynie na Mohylewszczyźnie. W ### r. otrzymał dyplom
lekarza weterynaryjnego w Charkowie, natomia opień magira nauk
weterynaryjnych w Dorpacie w #$ r. Od + r. profesor In ytutu Weterynaryjnego w Charkowie. Od + r. zoał pierwszym dyrektorem Ogólnozwiązkowego In ytutu Weterynarii Doświadczalnej w Leningradzie. Przed
r. przebywał na Krymie, gdzie, na prośbę władz sowieckich, brał udział
w ek'edycji ratującej renifery. Jeden z założycieli Wydziału Weterynaryjnego na Uniwersytecie Warszawskim. W latach + – # piaował funkcję
dziekana Wydziału Weterynaryjnego w Warszawie. Uczeniczył w zwalczaniu księgosuszu zawleczonego do Polski z wojskami sowieckimi w – r.
Autor licznych artykułów i publikacji naukowych weterynaryjnych, a także
książek: „Choroby zakaźne zwierząt domowych oraz ich zwalczanie”, t. – ,
– , „Higiena i leczni* wo zwierząt domowych”, .
Na skutek szykan niemieckich, oprócz Ireny Maternowskiej, zmarł Jan Gordziałkowski pisze prof. Marian Grundboeck w art. „Dzieje polskich uczelni
weterynaryjnych i Pań wowego In ytutu Weterynaryjnego w Puławach”,
„Życie Weterynaryjne” , +$ ($), $. M. Gałęzowski, w Piśmie Adwokatury
Polskiej „Palera” –/% w art. „Warszawscy adwokaci – uczenicy kon'iracji piłsudczykowskiej w kraju w latach drugiej wojny światowej. Otton
Gordziałkowski”, pisze: W Powaniu Warszawskim racił jedynego syna (in-
formacja dot. wnuka Profesora, a syna Ottona Gordziałkowskiego – przyp.
aut.), żołnierza AK, poległego w pierwszym dniu Powania w ataku na siedzibę geapo przy al. Szucha, i ojca Jana, zamordowanego wraz z grupą
profesorów Uniwersytetu Warszawskiego, mieszkających w domu ółdzielni profesorskiej przy ul. Nowy Zjazd. Profesor Jan Gordziałkowski zmarł
w szpitalu powańczym września r. Płk. dr hab. Z. Łyjak „Służba
weterynaryjna Wojska Polskiego w latach $ – %$” cz. I, s. % w biogramie dodaje: zmarł w nieludzkich warunkach września r. podczas Powania Warszawskiego.
Źródło informacji: Publikacje podane w tekście.
GÓR ALEWICZ ROMAN
Ur. ycznia + r. w Śniatynie, woj. anisławowskie. Dyplom lekarza
weterynaryjnego otrzymał w $ r. we Lwowie na Akademii Medycyny
Weterynaryjnej. W latach – odbył kurs w Szkole Podchorążych Rezerwy Artylerii w plutonie weterynaryjnym we Włodzimierzu Wołyńskim
wraz z lekarzami wet. Po udiach weterynaryjnych był pań wowym lekarzem weterynarii w Baranowiczach, woj. nowogrodzkie. Ofiara II wojny
światowej – wg 'isu osób pochowanych na Starym Cmentarzu w Tarnowie.
Doc. S. Jakubowski w biogramie pisze: Zginął w Oświęcimiu, żonę zatorturowano w Brzezince.
Źródło informacji: Zb.Gnat-Witeska: „Podchorążowie artylerii konnej i weterynarii
z Włodzimierza Wołyńskiego”. Oficyna Wyd. „Ajaks”, Pruszków $ i na podawie informacji zawartej w art. K. Millaka: „Lekarze weterynaryjni polscy – ofiary II
wojny światowej – %, „Życie Weterynaryjne” $# grudnia s. + oraz S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy #, s. .
GÓRKA TADEUSZ
Ur. $ czerwca # r. Absolwent Akademii Weterynaryjnej we Lwowie
w $ r. Oficer zawodowy w opniu majora. W r. pracował jako pań wowy lekarz weterynarii. Zamieszkały w miejscowości Równe. W okresie
okupacji lekarz weterynarii w Połańcu, pow. raszowski. Był dowódcą oddziału Armii Krajowej w Połańcu. Zarzelony lipca r. w Połańcu przez
żandarmerię niemiecką. Doc. S. Jakubowski w biogramie podaje: Aresztowany przez geapo i roz rzelany lipca r. Pochowany w Połańcu wśród
towarzyszy walk.
Źródło informacji: „Alfabetyczna lia oficerów WP # – ”, Muzeum Wojska Polskiego oraz art. dr. Konrada Millaka „Lekarze weterynaryjni polscy – ofiary II wojny
światowej – %”, „Życie Weterynaryjne” $# grudnia s. +, a także S. Jaku-
bowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy #, s. %.
HANTOWER ANATOL (NATAN)
Ur. w ## r. Dyplom lekarza weterynaryjnego otrzymał w Dorpacie w r. (wg
Alfabetycznego Spisu Lekarzy…, a dr K. Millak – podaje datę r.). Pracował
w Warszawie jako wolno praktykujący lekarz. Zginął w okupowanej Warszawie. Doc. S. Jakubowski dodaje: Zginął roz rzelany przez hitlerowców w r.
Źródło informacji: Art. dr. Konrada Millaka „Lekarze weterynaryjni polscy – ofiary II
wojny światowej – %”, „Życie Weterynaryjne” $#, %, s. %$ oraz „Alfabetyczny 'is lekarzy weterynaryjnych RP” Warszawa poz. +%, s. %$ – %+, a także S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”,
Puławy #, s. .
IGNASZAK JAN
Ur. w r. Dyplom lekarza weterynaryjnego uzyskał w # r. na Wydziale
Weterynaryjnym Uniwersytetu Warszawskiego. Pracował jako wolno praktykujący lekarz. Poległ na froncie we Francji w r. (wg K. Millaka). Doc.
S. Jakubowski opisuje inną wersję: Brał udział w wojnie obronnej w r.
w opniu porucznika piechoty jako dowódca kompanii w Pułku Piechoty DP. Poległ na polu chwały września r. na przedpolu Warszawy.
Grób znajduje się w Warszawie na Powązkach na cmentarzu dla zasłużonych. S. Jakubowski podaje nazwisko – Ignaszek Jan.
Źródło informacji: Art. dr. Konrada Millaka „Lekarze weterynaryjni polscy – ofiary II
wojny światowej –%”, „Życie Weterynaryjne” $# grudnia s. + oraz S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy #, s. .
KARGE ADOLF BERNARD
Ur. $ czerwca r. w Chraplewie, pow. Nowy Tomyśl, s. Jana. Lekarz weterynarii. Aresztowany + września r. Od + czerwca r. w obozie
Siewżełdorłag (Rosja). W Armii Andersa września r. Porucznik Baonu Strzelców Karpackich. Poległ na polu chwały maja r. pod Monte
Cassino. Według prof. Wł. Lutyńskiego – członek rzeczywi y Korporacji Lutyko-Venedyi we Lwowie. Doc. S. Jakubowski dodaje: Poległ na polu chwały
jako oatni polski żołnierz w końcowej fazie walk o Monte Cassino. Nagrobek z fotografią na wólnym cmentarzu w Cassino.
Źródło informacji: Art. Wł. Lutyński „Korporacja Akademicka Lutyko-Venedya” – „Życie
Weterynaryjne” , +, oraz informacji zawartej w opracowaniu Zbysława Popławskiego „Lia członków Polskiej Korporacji Akademickiej Lutyko-Venedya (Lwów)”,
a także S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy #, s. $# i w „Indeksie Represjonowanych Ośrodka KARTA”.
KOLANUS STANISŁAW
Ur. #+ r. w Domaradzu. Dyplom lekarza weterynaryjnego uzyskał na Uniwersytecie w Berlinie w ## r. Samorządowy lekarz weterynarii w Rogoźnie, pow. Oborniki Wielkopolskie. Rozrzelany w tej miejscowości przez
Niemców w r. W biogramie opracowanym przez doc. S. Jakubowskiego
znajdujemy szerszy opis: W okresie I wojny światowej służył w Armii Hallera
sformowanej we Francji. W r. był kierownikiem rzeźni miejskiej w Rogoźnie (pow. Wągrowiec, woj. poznańskie). Brał udział w wojnie obronnej r.
w opniu majora lekarza weterynarii. Po powrocie do Rogoźna we wrześniu
r. aresztowany, katowany i roz rzelany przed własnym domem przez
geapo. Pochowany we wólnej mogile poległych w Rogoźnie.
Szukając materiałów o tym wydarzeniu, natrafiłem na kolejną przerażającą informację. Otóż niedaleko Rogoźna, w Rożnowicach, Niemcy beialsko
zamordowali tys. osób (w tym jeńców brytyjskich). Zbrodni dokonano w latach – . W celu ukrycia ludobój wa dwa lata później groby
rozkopano i zwłoki 'alono.
Źródło informacji: Na r. # „Pozycja 'ołeczna lekarza weterynarii w Wielkopolsce” – T.
R. Budny, PWRiL + oraz danych zawartych w art. dr. K. Millaka – „Lekarze weterynaryjni polscy – ofiary II wojny światowej – %”, „Życie Weterynaryjne” $#,
%, s. %+ i „Alfabetyczny 'is lekarzy weterynaryjnych RP”, Warszawa , poz. %%, s.
$–$% oraz S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw
biogramów)”, Puławy #, s. #.
KOR ABIOWSKI BERNARD
Ur. ycznia # r. W latach – # służył w Legionach Polskich. Oficer zawodowy – referent mobilizacyjny w Minier wie Rolni* wa i Reform
Rolnych. Dyplom lekarza weterynaryjnego otrzymał na Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie w % r. W Wojsku Polskim w opniu majora. Uczenik kampanii wrześniowej. Poległ + września r. w Małopolsce.
Odznaczony Krzyżem Walecznych, Krzyżem Niepodległości.
Źródło informacji: Art. dr. K. Millaka – „Lekarze weterynaryjni polscy – ofiary II wojny
światowej –%”, „Życie Weterynaryjne” $#, %, s. %+ i „Alfabetyczny 'is lekarzy weterynaryjnych RP”, Warszawa , poz. %, s. $$–$+.
KURCZYŃSKI JERZY ZENON
Ur. % r. Dyplom lekarz weterynaryjnego uzyskał na UW w Warszawie
w r. Pracował w woj. warszawskim jako lekarz rejonowy w Puszczy
Mariańskiej, pow. Skierniewice. W kampanii wrześniowej r. walczył
w opniu podporucznika w III Dywizjonie $ Pułku Artylerii Lekkiej. Szlak
bojowy: Kcynia n. Notecią – Inowrocław – Bzura. W bitwie n. Bzurą poległ
na polu chwały.
Źródło informacji: S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy #, s. oraz „Spis lekarzy weterynaryjnych w Rzeczypo'olitej Polskiej”, Warszawa r., s. $#–$.
KWIATKOWSKI ALBIN ANTONI
Ur. marca ## r. Dyplom lekarza weterynaryjnego uzyskał na Uniwersytecie w Berlinie w $ r. Ucze nik Powania Wielkopolskiego w #–.
Lekarz weterynarii, major Wojska Polskiego. Dyrektor Rzeźni Ek'ortowej
w Bydgoszczy. W czasie II wojny światowej zamordowani zoali: Albin A.
Kwiatkowski z Bydgoszczy (…) – cytat ten pochodzi z art. dr. Stanisława Janka: „Początki organizacji polskiej służby weterynaryjnej na Pomorzu” – „Życie Weterynaryjne” + (), #, s. –%.
Na „Liście oficerów Wojska Polskiego” znajduje się odwrotny układ
imion – Antoni Albin. W art. dr. Konrada Millaka: „Lekarze weterynaryjni
polscy – ofiary II wojny światowej – %” na s. %+ napisano: roz rzelany w w Pile. Doc. S. Jakubowski rozszerza ten opis: września r.
aresztowany w Bydgoszczy i września r. roz rzelany pod Fryszczynem wraz z synami (Tadeusz lat, Adam lat).
Źródło informacji: S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy #, s. $ oraz publikacje podane w tekście.
LASKOWSKI TOMASZ
Ur. liopada # r. w Krasnymawie, woj. lubelskie. Dyplom lekarza weterynaryjnego uzyskał na Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie
w r. Pracował w woj. lubelskim jako samorządowy lekarz weterynarii
w os. Piaski. Był kierownikiem rzeźni w Piaskach Lubelskich. Uczenik kampanii wrześniowej w opniu podporucznika. Poległ września r. pod
Kutnem. Ekshumowany i pochowany w rodzinnym Krasnymawie.
Źródło informacji: Dr K. Millak – „Lekarze weterynaryjni polscy – ofiary II wojny światowej –%”, „Życie Weterynaryjne” $#, %, s. %+ oraz S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy #, s. .
LAZAROWICZ EDMUND TOMASZ
Ur. października r. w Jaśle, woj. krakowskie. Dyplom lekarza weterynaryjnego otrzymał w r. na Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie. Pracował w powiecie Dębica jako rejonowy lekarz w m. Dąbie. W r.
pracował jako samorządowy lekarz weterynarii, a mieszkał w miejscowości
Smorgonie w pow. oszmiańskim.
Rozrzelany w r. S. Jakubowski pisał w biogramie, podając nazwisko
„Lazarewicz” w # r.: Po uzyskaniu dyplomu lek. wet. we Lwowie lipca
r. był rejonowym lek. wet. w Żmigrodzie Nowym pod Jasłem. W okresie
okupacji brał czynny udział w AK. Aresztowany i roz rzelany w r.
Źródło informacji: Art. dr. K. Millaka – „Lekarze weterynaryjni polscy – ofiary II wojny światowej –%”, „Życie Weterynaryjne” $# grudnia s. + oraz S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy
#, s. i w „Spisie lekarzy weterynaryjnych w Rzeczypo'olitej Polskiej”, Warszawa , s. +–+.
LESZKO WALENTY
Ur. # r. w Brodnicy. Studiował weterynarię w Dorpacie od r., a dyplom
lekarza weterynaryjnego uzyskał w r. na Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie. Członek rzeczywi y Korporacji Akademickiej Lutyko-Venedya we Lwowie. Miejski lekarz weterynarii w Brodnicy, dyrektor rzeźni także
w Brodnicy. Zamordowany we Lwowie jesienią r. przez NKWD – informacja na podawie „Lia członków Polskiej Korporacji Akademickiej
Lutyko-Venedya (Lwów)” s. . Natomia w art. dr. K. Millaka „Lekarze weterynaryjni polscy – ofiary II wojny światowej – %”, „Życie Weterynaryjne” $#, %, s. %+: zginął w w więzieniu we Włocławku. Jeszcze inną
wersję podaje S. Jakubowski: Aresztowany października r. i uwięziony w Stalagu I A pod Królewcem i tam zamordowany grudnia r.
Źródło informacji: S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramow)”, Puławy #, s. # oraz publikacje podane w tekście.
MACKIEWICZ ANTONI HIPOLIT
Ur. w #+% r. Dyplom lekarza weterynaryjnego otrzymał w In ytucie Weterynaryjnym w Warszawie w # r. (# rok ukończenia udiów podaje dr
K. Millak w art. „Lekarze weterynaryjni polscy – ofiary…”). Miejski lekarz
weterynaryjny w Warszawie. Prezes Zrzeszenia Lekarzy Wet. RP. W r.
na emeryturze. Zmarł od ran we wrześniu r. w Warszawie.
Prof. Wł. Lutyński w art. „Hioria przedwojennego Zrzeszenia Lekarzy
Weterynaryjnych Rzeczypo'olitej Polskiej” – „Życie Weterynaryjne” ,
+ (), s. %+%–%# pisał: W lutym r. odbyły się posiedzenia Sekcji Weterynarii Samorządowej, którym przewodniczył Antoni Mackiewicz. Stwierdził on, że „uawa weterynaryjna i rozporządzenie wykonawcze przyniosły
weterynarii szkodę, którą trudno odrobić” i że „należy uzgodnić działalność
powiatowych i sejmikowych lekarzy weterynaryjnych i pewną część atrybucji
powiatowych lekarzy wet. przekazać sejmikowym”. Nie przewidział on, że skrytykowane
akty normatywne dotyczące zwalczania zarażliwych chorób zwierzęcych przetrwają lat, a drugi jego po ulat (powiązanie admini racji wet. z samorządem terytorialnym)
urzeczywi ni się dopiero w r. W tym samym artykule prof. Wł. Lutyński pisał: Prezes Antoni Mackiewicz zmarł liopada
r. w wyniku ran odniesionych w czasie
bombardowania Warszawy. Na tablicy na
jego grobie na Powązkach Cywilnych, znalezionym przed laty przypadkiem przeze mnie
i Konrada Rozwadowskiego, brak nawet informacji, że był lekarzem weterynarii.
W „Spisie lekarzy weterynarynych w Rzeczypo'olitej Polskiej”, Warszawa r., s. +#–+ podano datę urodzenia #+$ r.
i ukończenia Uczelni Warszawskiej – # r.
Źródło informacji: Publikacje zawarte w tekście oraz art. dr. K. Millaka – „Lekarze weterynaryjni polscy – ofiary II wojny światowej –%”, „Życie Weterynaryjne” $#,
%, s. %+ i „Alfabetyczny 'is lekarzy weterynaryjnych RP”, Warszawa , poz. $#,
s. +$–++.
MAKSYMOWICZ MARIAN JÓZEF
Ur. marca % r. w Sierakowie, woj. krakowskie. Dyplom lekarza weterynaryjnego otrzymał w r. na Akademii Medycyny Weterynaryjnej we
Lwowie. Po udiach pracował jako lekarz samorządowy w woj. lubelskim
w Żelechowie. Zmobilizowany do kampanii wrześniowej r. w opniu
podporucznika. S. Jakubowski dodaje: Zginął w czasie działań wojennych
we wrześniu r. Z. Łyjak pisze natomia: poległ we wrześniu r. pod
Kutnem, imię nieznane.
Źródło informacji: S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy #, s. % oraz Z. Łyjak „Służba weterynaryjna Wojska
polskiego w latach –%$” cz. I, s. %.
MIERZWIŃSKI TADEUSZ
Ur. grudnia #$ r. w Jaworzynie. Dyplom lekarza weterynaryjnego otrzymał na Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie w + r. Sejmikowy
lekarz weterynarii, później powiatowy w Sochaczewie. Mieszkał w Raciążu,
pow. sierpecki. Zginął podczas walk we wrześniu r.
Źródło informacji: Art. dr. K. Millaka – „Lekarze weterynaryjni polscy – ofiary II wojny
światowej –%”, „Życie Weterynaryjne” $#, %, s. %$ oraz „Alfabetyczny 'is
lekarzy weterynaryjnych RP”, Warszawa , poz. +$, s. #–#, a także S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy
#, s. $$.
MROCZKOWSKI LEOPOLD
Ur. września + r. w Przemyślu. Dyplom lekarza weterynaryjnego otrzymał w $ r. na Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie. Samorządowy lekarz weterynarii w Jeziorach, pow. grodzieński. Jako jeniec wojenny
przebywał w oflagu, z którego zoał zwolniony. Brał udział w walkach podziemnych. Za ukrywanie osób ściganych przez geapo aresztowany i rozrzelany wraz z rodziną (żona i czteroletni syn) w Jeziorach w r.
Źródło informacji: Art. dr. K. Millaka – „Lekarze weterynaryjni polscy – ofiary II wojny
światowej –%”, „Życie Weterynaryjne” $#, %, s. %+ oraz S. Jakubowski „Polscy
lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy #, s. +.
NACHOWSKI ANTONI
Ur. w # r. w Poznaniu. Dyplom lekarza weterynaryjnego uzyskał w r.
na Uniwersytecie Warszawskim. Pracował w Departamencie Weterynaryjnym Minier wa Rolni* wa i Reform Rolnych. W r. mieszkał w Warszawie. Zginął w r. podczas Pow ania Warszawskiego. Nazwisko
Nachowski Antoni nie figuruje w Wirtualnym Murze Pamięci Powania
Warszawskiego. S. Jakubowski w biogramie pisał: Zginął we wrześniu r.
w Warszawie w czasie bombardowania.
Źródło informacji: Art. dr. K. Millaka – „Lekarze weterynaryjni polscy – ofiary II wojny
światowej –%”, „Życie Weterynaryjne” $#, %, s. %+ oraz S. Jakubowski „Polscy
lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy #, s. ++.
OKTAWIEC HENRYK
Dyplom lekarza weterynaryjnego otrzymał we Lwowie. S. Jakubowski w biogramie z # r. pisał: Służył w PSZ na Zachodzie. Walczył na froncie włoskim w Korpusie Polskim w opniu podporucznika. Poległ maja r.
na polu chwały pod Monte Cassino.
Źródło informacji: S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy #, s. #.
OZIMKIEWICZ LEON DOMINIK
Ur. w r. Dyplom lekarza weterynaryjnego otrzymał w r. na UW
w Warszawie. Pracował w rzeźni w Nowem n. Wisłą w woj. pomorskim.
Uczeniczył w kampanii wrześniowej r. Po kapitulacji służył w opniu
porucznika w Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie. Według informacji zawartej w biogramie S. Jakubowskiego: Zmarł w szpitalu wojskowym Nr Kenagim w Iraku”. W „Indeksie Represjonowanych Ośrodka KARTA” czytamy:
Ozimkiewicz Leon, s. Wincentego, ur. r. aresztowany września r.
w Tarnopolu, osadzony w obozie Juchnów w Rosji w r. Od czerwca
r. do września r. w obozie Griazowiec (Rosja), naępnie wąpił
do Armii Andersa (w miejscowości Tatiszczewo).
Źródło informacji: Publikacja podana w tekście oraz S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy #, s. +
PANKIEWICZ STANISŁAW JAN
Ur. w # r. w Lipsku n. Biebrzą, woj. białoockie. W r. otrzymał dyplom agronoma na Uczelni w Taborze w Czechosłowacji. Dyplom lekarza
weterynaryjnego uzyskał na Wydziale Weterynaryjnym Uniwersytetu Warszawskiego w r. Miejski lekarz weterynarii w Suwałkach. Mieszkał w Per unie, pow. auguowski. Rozrzelany wraz z rodziną w r. – Haliną
Pankiewicz, Jerzym Pankiewiczem i Aleksandrą Chmielewską przez żołnierzy niemieckich na podawie wyroku Sądu Rzeszy za w'ółpracę z polskim
ruchem oporu. Doc. S. Jakubowski podaje inną wersję: Utrzymywał kontakty z radziecką grupą zwiadu pułkownika Orłowa. Aresztowany przez geapo i roz rzelany publicznie wraz z całą rodziną (żona – Zofia, dzieci – Alina
i Jerzy) w godzinach rannych kwietnia r. w Bakałażewie. Informacje
o dr. Pankiewiczu uzupełnia płk. Z. Łyjak: ruch oporu – AK na terenie dawnych powiatów – suwalskiego i auguowskiego. Doarczał leki i środki opatrunkowe oddziałom partyzanckim oraz utrzymywał łączność z radziecką
grupą zwiadu płk. Orłowa. Po aresztowaniu kwietnia r. roz rzelany wraz z rodziną w Bakałażowie, na oczach ędzonych mieszkańców wioski. Krzyż Walecznych.
Źródło informacji: In ytut Pamięci Narodowej oraz art. K. Millaka: „Lekarze weterynaryjni polscy – ofiary II wojny światowej –%”, „Życie Weterynaryjne” $#, %,
s. %+ oraz „Alfabetyczny 'is lekarzy weterynaryjnych RP ” poz. #%, s. #$ – #+,
a także S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy #, s. i Z. Łyjak „Służba weterynaryjna Wojska Polskiego
w latach $–%$” cz. I, s. %.
PĘSKI MAREK
Ur. w ## r. Dyplom lekarza weterynaryjnego odebrał w In ytucie Weterynarii w Charkowie w r. In'ektor weterynaryjny w Urzędzie Wojewódzkim. Mieszkał w Brześciu n. Bugiem. Naępnie naczelnik Wydziału
Weterynaryjnego woj. warszawskiego. Na V Walnym Zjeździe Zrzeszenia Lekarzy Weterynaryjnych Rzeczypo'olitej Polskiej, który odbył się kwietnia
+ r., Marek Pęski wybrany zoał na członka Zarządu Głównego. Kapitan
po'olitego ruszenia. Zginął % sierpnia r. podczas bombardowania Warszawy. Z. Łyjak pisze: lek. wet. Marek Pęski zginął w sierpniu r. w Powaniu Warszawskim.
Źródło informacji: Art. dr. K. Millaka – „Lekarze weterynaryjni polscy – ofiary II wojny
światowej –%”, „Życie Weterynaryjne” $#, %, s. %#; „Alfabetyczny 'is lekarzy weterynaryjnych RP ” poz. #+, s. ##–# oraz Z. Łyjak „Służba weterynaryjna Wojska Polskiego w latach $–%$” cz. I, s. %, a także Wł. Lutyński – Hioria
Przedwojennego Zrzeszenia Lekarzy Weterynaryjnych Rzeczypo'olitej Polskiej”,
„Życie Weterynaryjne” , + (), s. %+%–%#.
PIÓRO PIOTR
Ur. w $ r. Dyplom lekarza weterynaryjnego otrzymal w r. na UW
w Warszawie. Zawodowy oficer Wojska Polskiego. W r. w Prużanach,
woj. poleskie, w % Pułku Ułanów. W kampanii wrześniowej r. na granicy Prus Wschodnich w G. O. gen. Andersa. Zaginął w czasie działań wojennych we wrześniu r. – napisał w biogramie doc. S. Jakubowski.
Źródło informacji: S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramow)”, Puławy #, s. %.
PUZYNA JULIAN
Ur. + maja # r. Zamieszkały w Strychowie, pow. kobryński. Dyplom lekarza weterynaryjnego uzyskał w r. Członek rzeczywi y Korporacji Akademickiej Lutyko-Venedyi we Lwowie. K. Millak w art. „Lekarze weterynaryjni
polscy – ofiary…”, „Życie Weterynaryjne” $#, %, s. %#, podaje, iż urodził się
w ## r. i dyplom otrzymał w Dorpacie w % r. Wolno praktykujący lekarz
weterynarii. Według prof. Władysława Lutyńskiego „Życiorysy lekarzy weterynarii ze środowiska ziemiańskiego – ofiar wojny i represji”, „Życie Weterynaryjne” + (), +, –: Julian Puzyna aresztowany w swym majątku
na Polesiu przez Sowietów po września r. (zaginął bez wieści). A w zeawieniu „Lia członków Polskiej Korporacji Akademickiej Lutyko-Venedya
(Lwów) czytamy: „poległ na polu chwały, jako oficer kawalerii we wrześniu
r.”. Natomia płk dr hab. Z. Łyjak w biogramie napisał: kpt. lek. wet. Julian Puzyna, ucze nik wojny obronnej, zginął podczas walk we wrześniu
r. W „Alfabetycznej liście oficerów WP #–”, Muzeum Wojska Polskiego, podano – rok urodzenia – ## i opień – kapitan wet.
Źródło informacji: Publikacje podane w tekście oraz Z. Łyjak „Służba weterynaryjna
Wojska Polskiego w latach $–%$”, cz. I, s. %%.
REJMAN LEON
Ur. sierpnia r. w Stawie, pow. Chełm. Dyplom lekarza weterynaryjnego
otrzymał kwietnia r. na Tierärztliche Fachkurse we Lwowie. Asyent
miejskiego lekarza weterynarii w Wąbrzeźnie. Działał aktywnie w ruchu
oporu na Pomorzu. Aresztowany + grudnia r. i skazany na karę śmierci. Zoał zamordowany przez ścięcie głowy toporem w r. za odmowę
przyjęcia obywatel wa niemieckiego. S. Jakubowski pisał: Sądzony przez
Sondergericht. Skazany na karę śmierci, wyrok wykonano przez ścięcie głowy na gilotynie czerwca r. w więzieniu w Poznaniu. W r. ekshumowany i pochowany na cmentarzu w Wąbrzeźnie.
Źródło informacji: „Lia członków Polskiej Korporacji Akademickiej Lutyko-Venedya
(Lwów)”, s. $. Członek rzeczywi y tej korporacji. Także S. Jakubowski: „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy #, s. +.
REJNISZ TADEUSZ
Ur. % ycznia r. Dyplom lekarza weterynaryjnego uzyskał w r. we
Lwowie. W Wojsku Polskim od r. w opniu podporucznika. Poległ w walkach o Berlin maja % r. S. Jakubowski podaje nazwisko – Rajnisz.
Źródło informacji: Art. dr. K. Millaka: „Lekarze weterynaryjni polscy – ofiary drugiej
wojny światowej –%”, „Życie Weterynaryjne” $#, %, s. %# oraz S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramow)”, Puławy
#, s. +.
ROGOWSKI WŁADYSŁAW JÓZEF
Ur. $ lutego r. Dyplom lekarza weterynaryjnego otrzymał w $ r. na Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie.
Praktykował, jako lekarz weterynarii w Janowie, pow. gródecki. Kapitan Wielkopolskiej
Brygady Kawalerii. Rezydent schroniska dla
inwalidów przy ul. Lipińskiej w Warszawie.
Zginął tragicznie pierwszego dnia Powania
Warszawskiego sierpnia r. zarzelony przez snajpera z AWF, jako jedna z dwóch
pierwszych ofiar. Jego szczątki wraz ze zwłokami sanitariuszki „Małgosi” – trafiona pociskiem moździerza – pochowano przy „Naszym Domu”. Te mogiły znajdują
się w Wawrzyszewie. Obecnie pojawiają się informacje, że przy ul. Lipińskiej nie było domu inwalidów, a była tam placówka sanitarna PCK i szpitalik wojskowy – możliwe, że tam kpt. Rogowski był zmobilizowany. W # r.
w miejscu tragicznej śmierci lekarza weterynarii kpt. Władysława Rogowskiego, ps. Sobótka, pojawiła się kartka informująca o tym zdarzeniu. Dobrze by się ało, gdyby władze dzielnicy zamieniły papierową kartkę na coś
trwalszego. Nazwisko Rogowski Władysław, por., ps. „Sobótka”, figuruje na
Wirtualnym Murze Pamięci Muzeum Powania Warszawskiego – kol. $,
poz. %. Za pośredni* wem prof. dr. hab. Antoniego Schollenbergera otrzymałem li dotyczący Władysława Rogowskiego, a napisany przez Tomasza
Mańkowskiego z Warszawy: na Bielanach w Warszawie, na rogu Lipińskiej
i Karowicza znajduje się naępująca informacja – w tym miejscu sierpnia r. w trakcie dokonywania rozpoznania terenu w kierunku CIWF
(obecnie AWF) otrzymał śmiertelny po rzał lek. wet. kpt. Rogowski, oficer
Wielkopolskiej Brygady Kawalerii, rezydent schroniska dla inwalidów r.
na ulicy Lipińskiej. Zmarł sierpnia r. w szpitaliku mieszczącym się
w „Naszym Domu” (dziś Dom im. M. Falskiej – przy Al. Zjednoczenia). Przechodniu idź i zapamiętaj, że zginął za Polskę i ciebie. T. Mańkowski pisze dalej: Z uzyskanych dotychczas informacji wynika, że oficer ten miał na imię
Władysław, był porucznikiem (a nie kapitanem), data urodzenia: lutego r., członek AK (zgrupowanie „Żywiciel”, pseudonim „Sobótka”). Na
jego zaniedbanym (i chyba nieodwiedzanym) grobie napisano, że był lekarzem weterynarii. W „Spisie lekarzy weterynaryjnych w Rzeczypo'olitej
Polskiej”, Warszawa r. na s. – figuruje Rogowski Władysław Józef,
ale urodzony w r.
Źródło informacji: Publikacje podane w tekście oraz wiadomość internetowa w „Warszawa moim oczkiem” i art. dr. K. Millaka „Lekarze weterynaryjni polscy – ofiary drugiej wojny światowej –%”, „Życie Weterynaryjne” $# grudnia s. +.
ROLBIECKI PIOTR
Ur. w # r. Dyplom lekarza weterynaryjnego otrzymał na UW w Warszawie
w + r. Pracował w woj. pomorskim jako samorządowy lekarz w Kowalewie. Był dyrektorem rzeźni miejskiej w Kowalewie, pow. Wąbrzeźno. Rozrzelany w Kowalewie w r. W biogramie w # r. S. Jakubowski pisał:
Aresztowany przez geapo kwietnia r. i uwięziony w obozie koncentracyjnym Gusen, gdzie zginął czerwca r.
Podczas kwerendy w archiwum ITS w Bad Arolsen (Niemcy) znajdujemy
naępujący zapis: „Robiecki Piotr ur. ycznia lub # w Libenau, lekarz weterynarii, s. Waleriana i Anny z d. Zmich. Aresztowany czerwca
r. i doarczony do obozu koncentracyjnego Mauthausen – numer więźnia +/+ i czerwca r. o godz. . umiera w obozie Mauthausen/Komando Gusen z powodu osłabienia serca i układu krążenia. W Gusen
numer obozowy – $%”.
Źródło informacji: Wiadomość z Archiwum ITS w Bad Arolsen oraz art. K. Millaka: „Lekarze weterynaryjni polscy – ofiary II wojny światowej –%”, „Życie Weterynaryjne” $#, %, s.%# i S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej
(zeaw biogramów)”, Puławy #, s. .
ROSIŃSKI WALENTY BOLESŁAW
Ur. w + r. Dyplom lekarza weterynaryjnego otrzymał w r. na Wydziale Weterynaryjnym UW w Warszawie. Miejski lekarz weterynarii w Gniewie, pow. gniewski. Pracował także w Lisewie k. Chełmna. W czasie II wojny
światowej zamordowani zoali: (…) Walenty Rosiński z Lisewa k. Chełmna(…). Informacja ta zawarta je w art. dr. St. Janka „Początki organizacji
polskiej służby weterynaryjnej na Pomorzu” – „Życie Weterynaryjne” + (),
#, –%. Figuruje w „Alfabetycznym 'isie lekarzy weterynaryjnych”,
Warszawa , poz. $, s. –%. Natomia doc. S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy #,
s. dodaje: Aresztowany października r. przez geapo i roz rzelany tego samego dnia pod Paparzynem.
Źródło informacji: Publikacje podane w tekście.
RUTKOWSKI WALERIAN
Ur. czerwca % r. w Woli Tłomakowskiej, woj. poznańskie. Dyplom lekarza weterynaryjnego otrzymał w Warszawie na Wydziale Weterynaryjnym
UW w r. Obronił pracę doktorską, uzyskując tytuł doktora nauk weterynaryjnych w + r. Pracował jako wojskowy lekarz weterynarii w woj. poznańskim. Przed wojną pracował w woj. tarnopolskim w Trembowli jako
pań wowy lekarz weterynarii. Kapitan Wojska Polskiego. Walczył w kampanii wrześniowej. Ucze niczył w walkach Pułku Ułanów Małopolskich
(Podlaska Brygada Kawalerii) – w wykazie obsady personalnej – kpt. lekarz
weterynarii Walery Rutkowski. Podczas walk zoał ranny i jako jeniec przebywał w oflagu. Zbiegł z niewoli. Pracował w woj. poznańskim. Rozrzelany przez Niemców w % r.
Źródło informacji: Dr Teodor R. Budny „Pozycja 'ołeczna lekarza weterynarii w Wielkopolsce” – PWRiL, Warszawa +, s. #. A także na podawie informacji zawartych
w art. dr. K. Millaka – „Lekarze weterynaryjni polscy – ofiary II wojny światowej –
%”, „Życie Weterynaryjne” $#, %, s. %# i S. Jakubowskiego „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy #, s. $.
RY WACKI EDWARD
Ur. w + r. Dyplom lekarza weterynaryjnego uzyskał w r. na Wydziale Weterynaryjnym UW w Warszawie. Miejski lekarz weterynarii w Opocz-
nie. Członek Związku Walki Zbrojnej, pseudonim „Kaczor”. Zamordowany
w Radomiu w maju r. przez geapo.
Źródło informacji: Art. dr. K. Millaka – „Lekarze weterynaryjni polscy – ofiary II wojny
światowej –%”, „Życie Weterynaryjne” $# grudnia s. +.
SAŁĘGA WIKTOR
Ur. grudnia # r. Dyplom lekarza weterynaryjnego otrzymał w # r.
w Nowoczerkasku. Sejmikowy lekarz weterynarii w Chełmnie Lubelskim.
Uczeniczył w kampanii wrześniowej r. Zginął podczas walk we wrześniu r.
Źródło informacji: S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej
(zeaw biogramów)”, Puławy #, s. % i „Alfabetyczny 'is lekarzy weterynaryjnych RP”, Warszawa , poz. #, s. $–+ oraz „Alfabetyczna lia oficerów WP
# – ”, Muzeum Wojska Polskiego.
SARNECKI WACŁAW MACIEJ
Ur. $ września # r. w Stawie, woj. pomorskie. Lekarz weterynaryjny – dyplom otrzymał w r. na Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie.
Uczeniczył w kampanii wrześniowej r. i poległ w trakcie bitwy nad
Bzurą września r.
Źródło informacji: S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy #, s. %.
SCHÖNBORN PIOTR PAWEŁ
Ur. w ## r. Dyplom lekarza weterynaryjnego otrzymał w r. we Lwowie.
K. Millak podaje: „dyplom w r. we Lwowie i Dorpacie”. Dyrektor Rzeźni
i Targowisk miaa Warszawy. Zginął w r. w Warszawie. Doc. S. Jakubowski w # r. pisał: W latach – był dyrektorem rzeźni w Warszawie,
oatnio emeryt. Brał udział w wojnie obronnej jako komendant rzeźni polowej w Warszawie – Praga w opniu podpułkownika. Zginął w Warszawie we wrześniu r. Natomia w „Alfabetycznym 'isie lekarzy wet.”
z r. podana je inna data urodzenia – ## r. i inna data ukończenia udiów – r. oraz to, że w r. był powiatowym lekarzem weterynarii
i mieszkał w Dąbrowie Górniczej, pow. będziński.
Źródło informacji: Art. dr K. Millaka – „Lekarze weterynaryjni polscy – ofiary II wojny
światowej –%”, „Życie Weterynaryjne” $#, %, s. %#; „Alfabetyczny 'is lekarzy weterynaryjnych RP ” poz. #, s. #– oraz S. Jakubowski „Polscy lekarze
weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy #, s. %$.
SKRZECZKOWSKI MIECZYSŁAW
Ur. w ## r. Dyplom lekarza weterynaryjnego uzyskał w r. na Uniwersytecie Warszawskim. Pracował jako samorządowy lekarz weterynarii w Kozienicach. Zginął % ycznia % r. w Pionkach od wybuchu pocisku artyleryjskiego.
Źródło informacji: Z. Łyjak „Służba weterynaryjna Wojska Polskiego w latach $–%$”
cz. I, s. %$ oraz „Spis lekarzy weterynaryjnych Rzeczypo'olitej Polskiej”, Warszawa , s. #–.
SKURSKI RUDOLF HILARY
Ur. + ycznia r. we Lwowie. Uzyskał dyplom lekarza weterynaryjnego
w $ r. na Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie. Pracował na anowisku asyenta w Katedrze Bakteriologii Akademii Wet. we Lwowie. Zginął podczas bombardowania lotniczego terenu Akademii % lipca r.
Źródło informacji: Biogram Augu yna Zbigniewa oraz w art. dr. K. Millaka – „Lekarze
weterynaryjni polscy – ofiary II wojny światowej –%”, „Życie Weterynaryjne”
$#, %, s. %# oraz S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej
(zeaw biogramów)”, Puławy #, s. $+.
SŁAWIŃSKI JERZY
Ur. lipca # r. w Perm (Rosja). Dyplom lekarza weterynaryjnego otrzymał w % r. na Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie. W r.
pracował jako samorządowy lekarz weterynarii. Mieszkał w Lublinie. Poległ na froncie w Afryce. Na podawie informacji zawartej w art. dr. K. Millaka – „Lekarze weterynaryjni polscy – ofiary II wojny światowej –%”,
„Życie Weterynaryjne” $# grudnia s. +. Natomia S. Jakubowski w biogramie w # r. pisał: Pracował w Lublinie jako samorządowy lekarz weterynarii.
Brał udział w wojnie obronnej r. w opniu porucznika lek. wet. Naępnie służył w PSZ na Zachodzie, we Francji, a potem w W. Brytanii w Poebles,
gdzie zmarł nagle we wrześniu r. i tam zoał pochowany.
Źródło informacji: S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy #, s. $# oraz „Spis lekarzy weterynaryjnych w Rzeczypo'olitej Polskiej”, Warszawa r. s. #– i publikacje podane w tekście.
SMOROWSKI ERYK
Ur. # maja # r. w Żninie. W latach – był członkiem organizacji
niepodległościowej im. Tomasza Zana. W r. jako ochotnik walczył w Powaniu Wielkopolskim – porucznik artylerii. Dyplom lekarza weterynaryjnego uzyskał w # r. na Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie.
Dyrektor rzeźni miejskiej w Kościanie, woj. poznańskie. Aresztowany października r. Rozrzelany publicznie jako zakładnik w r. na Ryn-
ku w Kościanie. Informacja zawarta w art. A. Przychodzkiego „Pracownicy
wielkopolskiej weterynarii w walce o niepodległość i demokrację” w „Przeglądzie prac +”, PWRiL, Warszawa + i w książce „Pozycja 'ołeczna lekarza weterynarii w Wielkopolsce” PWRiL, Warszawa +, T. R. Budny, ale
podaje nazwisko Smorawski Eryk. W „Alfabetycznym 'isie lekarzy weterynaryjnych RP” Warszawa , poz. $, s. –, czytamy: Smorowski Eryk
wolno praktykujący lekarz weterynarii, zamieszkały w Żninie, pow. żniński,
urodzony w r., udia ukończył w r. w Berlinie. Także w: S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy #, s. +.
Źródło informacji: Publikacje podane w tekście.
SOKACZ EUSTACHY
Ur. % marca # r. w Skolem. Dyplom lekarza weterynaryjnego otrzymał
w r. na Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie. Pracował w woj.
wołyńskim jako pań wowy lekarz weterynarii w Antonówce, pow. Sarny.
Uczeniczył w kampanii wrześniowej r. i podczas walk zginął.
Źródło informacji: S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy #, s. +.
STOJOWSKI JÓZEF FR ANCISZEK
Ur. + lipca r. w Stanisławowie. Dyplom lekarza weterynaryjnego otrzymał w % r. na Akademii Medycyny Weterynatryjnej we Lwowie. Pracował
w woj. łódzkim jako samorządowy lekarz weterynarii w Zgierzu. Walczył
w Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie i zginął w r. na froncie włoskim.
Źródło informacji: S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy #, s. #$.
SZWARCZEWSKI KAROL KAZIMIERZ
Ur. w r. Dyplom lekarza weterynaryjnego otrzymał w + r. na Uniwersytecie Warszawskim. Pracował jako pań wowy lekarz weterynarii w Nowogródku. Podporucznik. Uczenik kampanii wrześniowej w Głównym
Szpitalu Koni Nr w Warszawie. Szlak bojowy – Warszawa – Kamionka Strumiłowa – Lwów. Starszy lekarz weterynarii w Armii LWP. Walczył w operacji łużyckiej. Zginął (zamordowany) kwietnia % r. pod Cro witz (bitwa
w pow. Budziszyn, w której jednorazowo zginęło najwięcej Polaków podczas
II wojny światowej – około % tysięcy żołnierzy polskich).
Źródło informacji: Strona internetowa – Janusz Stankiewicz. Genealogia, przodkowie,
badania genealogiczne oraz S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie
światowej (zeaw biogramów)”, Puławy #, s. .
ŚLÓSARSKI TOMASZ
Ur. grudnia # r. w Grodzisku Mazowieckim. Absolwent Wydziału Weterynaryjnego UW w Warszawie w r. Pracował w Białowieży jako lekarz
weterynarii w Laboratorium Biologicznym. Uczenik kampanii wrześniowej
w $ Pułku Ułanów Nowogrodzkiej Brygady Kawalerii. Poległ we wrześniu
r. pod Dzierążnią w powiecie tomaszowskim. Doc. S. Jakubowski pisał:
„Przy forsowaniu szosy Zamość – Tomaszów poległ na Polu Chwały pod Dzieraźmą (pow. Tomaszów), pomiędzy – września r.”.
Źródło informacji: Art. dr. K. Millaka – „Lekarze weterynaryjni polscy – ofiary II wojny
światowej –%”, „Życie Weterynaryjne” $#, %, s. %# oraz S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy #, s.
$.
TROCHA ZYGMUNT
Ur. marca # r. w Zblewie, woj. pomorskie. Dyplom lekarza weterynaryjnego otrzymał w r. na Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie. Pracował w woj. pomorskim jako samorządowy lekarz weterynarii
w Gniewie, pow. Tczew. Uczeniczył w kampanii wrześniowej r. Walczył w Warszawie, gdzie zginął we wrześniu r.
Źródło informacji: S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy #, s. $
WAJGIEL EUGENIUSZ ALEKSANDER FR ANCISZEK
Ur. w ### r. (lub #+ r., jak podaje K. Millak i w „Alfabetycznym 'isie lekarzy weterynaryjnych RP”, Warszawa ). Dokładną datę urodzenia znalazłem w książce T. Rotkiewicza „Hioria weterynarii i deontologia”, Olsztyn
$, s. : urodził się liopada r. w Kołomyi, woj. anisławowskie.
Przed ukończeniem udiów weterynaryjnych uzyskał absolutorium na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Jagielońskiego w Krakowie w ## r. Odbył
aż naukowy w Wiedniu. Podjął pracę w Klinice Chirurgicznej Uniwersytetu JK we Lwowie u prof. L. Rydygiera. W r. otrzymał dyplom lekarz weterynaryjnego na Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie. W % r.
zrobił habilitację na Uniwersytecie Warszawskim i objął Katedrę Chirurgii
Wydziału Weterynaryjnego. Profesor chirurgii Wydziału Weterynaryjnego
Uniwersytetu Warszawskiego. Dziekan Wydziału Weterynaryjnego UW w latach – i %–$. Członek Korporacji (K! Coronia) w Warszawie. Wypowiadał się w $ r. w 'rawie reformy programów udiów w publikacji:
„W 'rawie reformy programów udiów weterynaryjnych w Polsce” – „Przegląd Wet.” $ (), –$. Prof. Z. Larski w swoim art. w „Życiu Weterynaryjnym” , + (#), – błędnie podaje imię prof. Wajgiela – Edward.
Rozrzelany w czasie Powania Warszawskiego sierpnia roku. Doc.
S. Jakubowski w # r. pisał: W czasie Powania Warszawskiego aresztowany w Domu Profesorów w Warszawie, ul. Nowy Świat i roz rzelany sierpnia r.
Źródło informacji: Art. dr. K. Millaka – „Lekarze weterynaryjni polscy – ofiary II wojny
światowej –%”, „Życie Weterynaryjne” $#, %, s. %# oraz w „Alfabetyczny 'is
lekarzy weterynaryjnych RP”, Warszawa , poz. #, s. #– i T. Rotkiewicz „Hioria weterynarii i deontologia”, Olsztyn $, a także S. Jakubowski „Polscy lekarze
weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy #, s. .
WEJT OSKAR STANISŁAW
Ur. w r. Dyplom lekarza weterynaryjnego otrzymał w % r. na Wydziale Weterynaryjnym UW w Warszawie. Pracował w pow. janowskim jako samorządowy lekarz weterynarii w os. Zakrzówek. Uczeniczył w IV kursie
podchorążych rezerwy w latach %–$ wraz z %% lekarzami weterynarii
w Wołyńskiej Szkole Podchorążych Rezerwy Artylerii we Włodzimierzu Wołyńskim. Uczenik kampanii wrześniowej. Poległ we wrześniu r.
Źródło informacji: Art. K. Millak: „Lekarze weterynaryjni polscy – ofiary II wojny światowej –%”, „Życie Weterynaryjne” $# grudnia s. + oraz rona internetowa Wołyńskiej Szkoły Podchorążych Rezerwy.
WINK JERZY
Dyplom lekarza weterynaryjnego otrzymał w r. na Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie. Uczeniczył w kampanii wrześniowej r.
i poległ w bitwie pod Kutnem.
Źródło informacji: S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy #, s. #.
W YPYCHOWSKI EDMUND
Ur. ycznia % r. w Krakowie. Dyplom lekarza weterynaryjnego uzyskał
w r. na Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie. Pracował jako
samorządowy lekarz weterynarii w Krakowie. Doktor wet. w r. Zginął
+ września r. od bomby lotniczej w Krakowie.
Źródło informacji: Art. dr. K. Millaka – „Lekarze weterynaryjni polscy – ofiary II wojny
światowej –%”, „Życie Weterynaryjne” $#, %, s. % oraz S. Jakubowski „Polscy
lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy #, s. %.
II
Biogramy lekarzy weterynarii
zamordowanych w niemieckich obozach
koncentracyjnych i innych miejscach kaźni
Obozy koncentracyjne (Koncentrationlagier) to miejsca przetrzymywania osób
zwykle bez wyroku sądowego. Je to bardzo szerokie pojęcie i obejmuje więzienie aż po miejsce zagłady. Niemcy worzyli także osobne obozy zagłady: Sobibór,
Bełżec, Treblinka, Birkenau, Kulmhof. Obozy koncentracyjne to przede wszykim: Auschwitz, Buchenwald, Dachau, Kaiserwald, Majdanek, Mauthausen-Gusen,
Ravensbrück, Sachsenhausen, Stutthof. W obozach koncentracyjnych Niemcy osadzali głównie Żydów.
Oprócz obozów śmierci Niemcy worzyli także obozy dla jeńców wojennych. Jednym z większych obozów jenieckich był obóz Woldenberg, w którym przebywało
przez okres wojny (wg różnych źródeł) od do $% oficerów lekarzy weterynarii.
Niemieckie obozy jenieckie różniły się znacznie od obozów sowieckich (w których
dokonano haniebnego mordu $ lekarzy weterynarii). W niemieckich obozach
jeńcom wojennym zezwalano na organizację życia naukowego i działalność kulturalno-oświatową.
Ponieważ w prezentowanych biogramach 'otyka się bardzo częo zdanie – zginął w Stanisławowie, poanowiłem bliżej zaprezentować to miejsce zbrodni niemieckich, sowieckich i ukraińskich na Polakach. W Stanisławowie przez cały czas
okupacji miały miejsca prześladowania Polaków, z małym wyjątkiem kilku tygodni okupacji węgierskiej. Przyępnie i w możliwie najkrótszej formie okupację
Stanisławowa opisano na ronach internetowych. I właśnie dlatego poanowiłem
zaprezentować obszerny cytat pochodzący z art. nadesłanego przez Tadeusza Krajewskiego i Tadeusza Antoniaka do rony internetowej Stanisławów – Gród Rewery:
„Losy Stanisławowa i jego mieszkańców na tle hiorii” Na ronie internetowej umieścił go Rajmund Piżanowski (cała trójka pochodząca ze Stanisławowa).
* * *
„Natychmia po zajęciu Stanisławowa Sowieci dali miejscowej ludności ukraińskiej
trzy dni »swobody«, w czasie której tak zwane komitety rewolucyjne mogły robić
z Polakami, co im się podobało. Przeprowadzano więc aresztowania, częo przy
udziale NKWD. Polaków przetrzymywano i głodzono w nieludzko przepełnionych
i nie ogrzewanych więzieniach, gdzie nękało ich roba* wo, znęcano się nad nimi,
szantażowano, zmuszano do składania inkryminujących zeznań, osując przy tym
bicie i tortury. Częo mordowano więźniów bez jakiegokolwiek wyroku. Szczególnym porachem dla polskich mieszkańców była samozwańcza milicja ukraińska
złożona z miejscowych szumowin, w cywilnych ubraniach, z czerwonymi opaskami na rękawach i karabinami na sznurku. Ona właśnie rozbrajała i mordowała żołnierzy Wojska Polskiego oraz funkcjonariuszy policji. Wyłapywano i mordowano
bardziej aktywnych Polaków. Jedną z pierwszych akcji NKWD było aresztowanie
i wywiezienie do Rosji polskich oficerów wziętych do niewoli w mieście i okolicy.
Naępnymi ofiarami sowieckiego terroru, oprócz wojskowych i funkcjonariuszy
policji, o których już w'omniałem, byli działacze partii politycznych, sędziowie,
prokuratorzy i inni. Wszykich tran'ortowano w zamkniętych bydlęcych wagonach kolejowych do obozów jenieckich w Kozielsku, Oaszkowie, Starobielsku i innych. Po wywiezionych znikł wszelki ślad. Dopiero po latach odkryto ich szczątki
w zbiorowych mogiłach. Potem przyszła kolej na nauczycieli, adwokatów i innych
znaczących ludzi, bo wszyscy bez wyjątku byli podejrzani. Polacy po dziś dzień
zachowali bolesną pamięć o tych wydarzeniach. Operacja niszczenia ludności polskiej prowadzona była z olbrzymim rozmachem. W 'osób brutalny i barbarzyński
wyrzucano ludzi z ich domów, aresztowano i wywożono na »białe niedźwiedzie«,
jak to wówczas nazywano. Kryterium zaliczenia przez władze sowieckie do grupy deportowanych nie była narodowość, ale ewentualny osunek do nowego reżimu: deportowano tych, którzy mogli być czy też byli jego przeciwnikami. Wedle
rosyjskich ereotypów byli to głównie Polacy, jako naród „panów” i ciemiężycieli. Masowo też wywożono polskich uchodźców z centralnej Polski, którzy schronili się w tym mieście przed hitlerowcami. Życie codzienne mieszkańców miaa
pod okupacją sowiecką było ciągłym pasmem lęków i niepokoju przed nie'odziewanym aresztowaniem i wywózką na Sybir. Bardzo aktywną pomoc w ualaniu
tzw. li wrogów ludu udzielali władzom sowieckim nacjonaliści ukraińscy, a także Żydzi, którzy w znacznej części opowiedzieli się po ronie sowieckiego okupanta. Jak wiadomo, wojna niemiecko-rosyjska rozpoczęła się czerwca roku.
Przed wkroczeniem wojsk niemieckich do Stanisławowa NKWD zdołała jeszcze
dokonać masakry więźniów w miejscowym więzieniu przy ulicy Bilińskiego. Ciała ofiar były potwornie okaleczone, przebite bagnetami, ze śladami zdzierania
skóry oraz poparzeń, dłonie bez paznokci. To wszyko świadczyło o potwornych
torturach zadawanych więźniom przed ich zamordowaniem. Ile było ofiar? Tego
dotychczas nikt nie ualił i zapewne już nie policzy. Nowa władza niemiecka nie
zadbała, aby ualić liczbę zwłok zamordowanych więźniów. Fama głosiła, że było
ich około , w tym także Ukraińcy. Zacierając po sobie ślady, NKWD zabijała
więźniów w celach więziennych, na dziedzińcu więzienia, a tych, których nie zdążono zamordować, pognano jak bydło na wschód piechotą lub przewożono, czym
się dało. Podobnie działo się w wielu innych więzieniach na terenie całego województwa: wszędzie mordowano z nieprawdopodobnym okrucień wem. Niemcy,
pragnąc ten fakt wykorzyać propagandowo, zgodzili się na manifeacyjny pogrzeb zamordowanych.
Początkowo po odwrocie wojsk sowieckich obszar Podkarpacia wraz ze Stanisławowem zajęły wojska węgierskie, ówcześni 'rzymierzeńcy Niemców. Okupowali
całe Pokucie aż po linię Dnieru. Tylko dzięki temu polscy mieszkańcy Stanisławowa i województwa anisławowskiego uniknęli wielu prześladowań przygotowywanych przez policję ukraińską. Węgrzy odnosili się do Polaków poprawnie.
Nie było z ich rony żadnych akcji przeciw ludności polskiej. Przebywali jednak
bardzo krótko. Już od # sierpnia roku przekazali władzę adminiracji niemieckiej i opuścili Stanisławów. Dla miaa i całego Podkarpacia naały czarne
dni. Stanisławów wraz z całym Pokuciem znalazł się w tzw. Generalnej Guberni.
Niemiecka okupacja okazała się równie przerażająca jak sowiecka, a może jeszcze
bardziej. Tylko Ukraińcy wpadli w euforię. Wielu z nich przeszło z sowieckiej robotniczo-chłopskiej milicji do policji ukraińskiej w służbie niemieckiej. Działalność
ich anowiła pasmo mordów, rabunków i prześladowań Polaków i Żydów. Policja
ta, a także funkcjonariusze różnego rodzaju formacji policyjnych, mieli nieograniczoną władzę w mieście i w terenie. Najpierw policja ukraińska rozprawiła się ze
swoimi przeciwnikami ukraińskimi, tymi, co służyli władzom sowieckim. Wielu
z nich zoało zamordowanych.
Kolejną grupą ludzi przeznaczoną do zagłady byli Żydzi. Ich los w tym czasie był
najtragiczniejszy. W lipcu roku w Stanisławowie mieszkało około tysięcy Żydów. Prawie wszyscy zoali wymordowani przez Niemców i służących im
Ukraińców. Pozoałą część wysłano do obozów zagłady w Oświęcimiu, Majdanku, Bełżcu i innych miejscowościach, gdzie ponieśli śmierć. Najpierw, sierpnia
roku, geapo wezwało do swej siedziby przy ul. Bilińskiego w Stanisławowie
wszykich inteligentów żydowskich. Zgłosiło się około osób. Wszyscy zoali przewiezieni do lasu koło Uhrynowa i tam zamordowani. Naępna akcja miała
miejsce października roku. Na miejscowy cmentarz żydowski 'ędzono
około tys. Żydów i wszykich tam zamordowano. W dni później, $ października roku, geapo zorganizowało trzecią podobną akcję i zamordowało około # tys. pozoałych miejscowych Żydów, a także Żydów zwiezionych z różnych
powiatów woj. anisławowskiego. Oateczna likwidacja getta w Stanisławowie
naąpiła w lutym roku. Ocalało zaledwie kilkuset Żydów. Większość uratowanych ukrywali Polacy, a reszta na własną rękę ukrywała się w okolicznych lasach. Według oceny komendanta Okręgu AK Stanisławów, kpt. W. Hermana, ofiarą
Holocau u na terenie województwa padło około tys. Żydów, tj. około % ogółu ludności zamieszkującej ten teren.
Mord Żydów to osobny rozdział dziejów ludobój wa, w którym uczeniczyli nacjonaliści ukraińscy. Ramy niniejszej pracy nie pozwalają na szerszy opis tego
Holocau u. Po fizycznej likwidacji ludności żydowskiej policja ukraińska skierowała – z in'iracji OUN – swoje zbrodnicze zamiary głównie przeciwko Polakom
w celu ich zlikwidowania podobnie jak Żydów. Umiejętności nabyte przy mordowaniu Żydów zoały w pełni wykorzyane do masowych zbrodni popełnianych teraz przez Ukraińców względem Polaków. Okupacja rosyjska wyniszczyła
w znacznym opniu polskie elity anisławowskie. W sierpniu roku okupanci
niemieccy przy pomocy ukraińskich nacjonaliów dokończyli dzieła zniszczenia
miaa i jego ludności. Symbolem męczeń wa i śmierci wielu mieszkańców Stanisławowa pod okupacją niemiecką je Czarny Las, położony na północny zachód
od miaa. Tam w sierpniu roku SS wraz z policją ukraińską rozrzelało anisławowską inteligencję. Pierwszym szefem policji bezpieczeń wa, w której skład
wchodziło geapo z siedzibą przy ulicy Bilińskiego, był Hans Krüger, pochodzący
z Poznańskiego. W krótkim czasie ał się porachem miaa i okolicy. Przy aktywnym w'ółdziałaniu z terenową adminiracją i policją ukraińską geapo dokonało
licznych aresztowań Polaków i wywózek na przymusowe roboty do Niemiec. Według ualeń W. Bonosiuka do + liopada roku wywieziono z dyryktu galicyjskiego $ + osób, z tego %# ze Stanisławowa. Na polecenie Hansa Krügera
dokonano masowych aresztowań polskiej inteligencji w Stanisławowie. Wykazy
imienne przygotowali ukraińscy nacjonaliści, między innymi dr Iwan Rybczyna
i nauczyciel ukraińskiego gimnazjum, Danysz. Aresztowania i doprowadzenia do
więzienia przy ul. Bilińskiego rozpoczęły się # i sierpnia roku. Wedle zgodnej
relacji wszykich, którzy przeżyli te ciężkie dni, ofiarą aresztowań padło ponad
# osób, w tym pewna liczba z okolic Stanisławowa. W grupie tej znajdowało się
około nauczycieli i $+ czołowych przedawicieli inteligencji polskiej ze Stanisławowa, co anowiło blisko #% elity intelektualnej tego miaa. Wśród aresztowanych byli, jak już powiedziano, w większości nauczyciele, ale także byli prawnicy,
inżynierowie, lekarze itd. Wszyscy oni zoali rozrzelani w nocy z na % sierp-
nia roku we w'omnianym już tzw. Czarnym Lesie koło miejscowości Uhrynów, około km na północny zachód od centrum miaa. Odpowiedzialnymi za
akcję mordowania aresztowanych i kierującymi nią bezpośrednio byli dwaj bracia:
Johann i Willi Mauerowie, których mieszkańcy Stanisławowa nazywali »krwawymi braćmi«. Jeden z nich był w okresie międzywojennym oficerem Wojska Polskiego. W opisywanym czasie zoał – wraz z bratem – funkcjonariuszem geapo. Po
wojnie sąd niemiecki rozliczył ich zbrodnie i skazał obu na karę więzienia, a szefa
anisławowskiego geapo, Hansa Krügera, na dożywotnie więzienie.
Mordów było więcej. Dla przykładu – liopada r. aresztowano około osób
za wywieszenie polskiej flagi. Część Polaków zoała na rozkaz H. Krügera zamordowana”.
* * *
W r. ponownie do Stanisławowa wkroczyli Sowieci. W latach %–$ miał
miejsce eksodus ludności rdzennie polskiej na tzw. Ziemie Zachodnie.
Dalej przedawiam biogramy lekarzy weterynarii zamordowanych w niemieckich obozach śmierci i w innych miejscach kaźni.
ALMER MENDEL
Ur. w # r. Lekarz weterynaryjny. W r. ukończył Akademię Weterynaryjną we Lwowie (doc. S. Jakubowski podaje rok ukończenia Uczelni – ).
W r. był miejskim lekarzem weterynarii w Bołszowcach, pow. rohatyński w woj. anisławowskim.W r. w tej samej miejscowości jako lekarz
samorządowy. Zamordowany wraz z rodziną przez geapo w r. w Stanisławowie.
Źródło informacji: S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów), Puławy #, s. oraz „Alfabetyczny 'is lekarzy weterynaryjnych RP”, Warszawa , poz. , s. –.
AUSTER ADOLF
Ur. # ycznia # r. w Stanisławowie. października r. otrzymał dyplom lekarza weterynaryjnego na Akademii Medycyny Weterynaryjnej we
Lwowie. Pracował jako lekarz weterynarii w województwie anisławowskim, w miejscowości Kosowo. Zamordowany wraz z rodziną przez geapo w Stanisławowie. W „Spisie lekarzy weterynaryjnych w Rzeczypo'olitej
Polskiej” Warszawa s. –% podana je inna data urodzenia – ## r. Auer Adolf je wolno praktykującym lekarzem weterynaryjnym, zamieszkałym w Kosowie Huculskim.
Źródło informacji: S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zbiór
biogramów), Puławy #, s. oraz publikacja podana w tekście.
BALICKI ARTUR
Ur. ycznia r. (inną datę urodzenia podaje doc. S. Jakubowski – lutego r. w Wini yńcach, pow. Zaleszczyki, woj. tarnopolskie). Syn
Jana i Heleny z d. Eckert. Żonaty z Heleną z d. Głowacka. Dyplom lekarza weterynaryjnego uzyskał na Akademii Medycyny Weterynaryjnej we
Lwowie + grudnia $ r. Pracował w Łasku jako powiatowy lekarz weterynarynarii. Mieszkał także w Łasku przy ul. Warszawskiej +. Czynnie
uczeniczył w działalności kon'iracyjnej w tej miejscowości. Używał pseudonimów – „Oskar” i „Tur”. W „Gazecie Łaskiej” w dziale „Noty biograficzne”,
autor podpisany RW, tak pisze o Arturze Balickim: Po raz pierwszy aresztowany prewencyjnie liopada r. Więziony początkowo w Pabianicach,
naępnie w Radogoszczy w obozie przy ul. Liściaej. Zwolniony – liopada r. Po powrocie z obozu zamieszkał przy ul. Piłsudskiego (w domu
Wojtackich). Szwagier Bogdana Górskiego i Zenona Ziemkiewicza. Jeden
z organizatorów łaskiej koniracji w ramach ZWZ – AK. Praca zawodowa
dawała mu możliwość poruszania się po terenie powiatu łaskiego, co wykorzy uje w swojej działalności antyhitlerowskiej, będąc inektorem Rejonu
Łask. W jego mieszkaniu ukryty był punkt kontaktowy oraz tajna drukarnia. Powtórnie aresztowany wraz z żoną marca r. Początkowo więziony na ul. Sterlinga w Łodzi, później wywieziony zoaje do Oświęcimia, gdzie
zamęczony zmarł września r. Symboliczna mogiła znajduje się w rodzinnym grobie na cmentarzu w Łasku.
W publikacji Okręgowej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich w Łodzi
pt. „Egzekucja Polaków III r. w Zgierzu”, wyd. Łódź # w wykazie osób raconych znajduje się nazwisko Artura Balickiego, członka ZWZ
Obwodu Łask. Natomia na liście opublikowanej z okazji $. rocznicy tej
zbrodni, przygotowanej na podawie niemieckiego wykazu, nazwiska lekarza weterynarii A. Balickiego już nie umieszczono.
Lekarz weterynarii Artur Balicki zginął w r. w obozie koncentracyjnym Oświęcim. Doc. S. Jakubowski pisze: Po miesiącach tortur, skatowany i ciężko chory wywieziony do Oświęcimia, gdzie zmarł na tyfus plami y
października r.
Z informacji uzyskanych z Archiwum Internationaler Suchdien (ITS)
w Bad Arolsen (Niemcy) dowiaduję się, że Artur Balicki ur. lutego r.
w Winiatynce, pow. Zaleszczyki. Zamieszkały w Łasku przy ul. P. Kauer w Kraju Warty. Żonaty z Heleną z d. Głowacka. Od # września r. przebywał w obozie w Auschwitz, oznaczony numerem $%, i zmarł października r. o godz. .% z powodu orego nieżytu żołądka i jelit.
Źródło informacji: Art. „Lekarze weterynaryjni polscy – ofiary II wojny światowej
– %”, dr Konrad Millak „Życie Weterynaryjne” $#, %, s. %% oraz „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)” doc. S. Jakubowski, Puławy #, s. %, a także kwerenda przeprowadzona w Archiwum ITS w Bad Arolsen
(Niemcy).
BARTNIK EDMUND WŁADYSŁAW
Ur. % maja #+ r. Dyplom lekarza weterynaryjnego otrzymał na Wydziale Weterynaryjnym Uniwersytetu Warszawskiego w r. Oficer rezerwy Brygady Legionów. Przed wybuchem wojny, w latach +–, był
dyrektorem naczelnym Zakładów Mięsnych w Gdyni-Chylonii. W liopadzie r. zoał przez Niemców zamordowany w Piaśnicy k. Wejherowa.
Żona – Irena z d. Borysoglebska, ps. „Ari”, należała do ZWZ od r., a później do AK. Zoała aresztowana # sierpnia r. przez ge apo i osadzona w więzieniu w Alei Szucha w Warszawie. Po przesłuchaniach wysłana
do Obozu Zagłady Auschwitz-Birkenau (nr obozowy %#%), gdzie po pół
roku, lutego r. – zo ała zamordowana. Dodam jeszcze kilka słów
o losach Ich córki – Teresy ps. „Diana”, która w wieku lat walczyła w Batalionie „Parasol”.
Poszukując informacji o zamordowaniu dr Edmunda Bartnika natrafiłem
na przerażające, mało znane naszemu 'ołeczeń wu fakty, zamordowania
w Piaśnicy w pierwszych miesiącach II wojny światowej – mieszkańców Pomorza. Była to wówczas największa na taką skalę zbrodnia w Europie. Elżbieta Maria Grot w referacie: „Ludobój wo w Piaśnicy jesienią r.
ze szczególnym uwzględnieniem losu mieszkańców Gdyni” pisze (wybrane
krótkie fragmenty): Dzień liopada związany z odzyskaniem niepodległości przez Pań wo Polskie ma też inny bolesny wymiar nie tylko dla hiorii
miaa Gdyni, ale przede wszykim dla członków rodzin, którzy racili swoich bliskich w Piaśnicy i hitlerowskim obozie Stutthof. W tym dniu okupant
niemiecki rozprawił się z większą grupą czołowych przedawicieli miaa.
Przypomnienie tragedii mieszkańców Gdyni wydaje się konieczne, ponieważ
nie zoała ona w osób doateczny utrwalona w świadomości hiorycznej
mieszkańców Polski. Również wiedza o skali represji i zbrodni hitlerowskich
popełnionych w pierwszych miesiącach okupacji od jesieni r. do wiosny
r. na ludności Pomorza Gdańskiego, nie je powszechna. (…) Na wiadomość o tym, że mój mąż (zeznaje E. Cetkowska – przyp. aut.) również zoał aresztowany jako zakładnik, Griep wyraźnie przerażony o rzegł mnie,
że winnam wszyko zrobić, aby męża zwolnić przed liopada r. Było
to jeszcze w październiku. Z tego wniosek, że Niemcy datę liopada, jako
datę święta narodowego, wybrali tendencyjnie i ało się wiadome, że zamierzają w tym dniu popełnić większą zbrodnię. Tak też się ało. Na kilka dni
przedtem zakładników przewieziono do więzienia w Schiesange w Gdańsku.
Dnia liopada pojedynczymi tranortami na tranortowych wozach należących do Waffen SS, w eskorcie Schutzpolizei i Selb schutzu, zakładników
przewieziono do Wejherowa, zabierając jeszcze dodatkowo z aresztu policyjnego przy ul. Starowiejskiej i pozoałych w Etapie Emigracyjnym. W Wejherowie umieszczono ich w więzieniu. Od przebywających tam jeńców wojennych
wiem, że w nocy z / liopada kazano im zdjąć wierzchnie ubranie oraz
pozoawić wszelkie pakunki, załadowali ich na auta i wywieźli w lasy pod
Piaśnicą, gdzie ich wszykich wymordowali. Dwóch niemieckich szoferów,
Kaszubowski i Jakubowski, naoczni świadkowie opowiadali mi, że egzekucja odbyła się przy świetle reflektorów i karabinami maszynowymi. Po każdej salwie naąpiło dobijanie tych, którzy jeszcze żyli. Akcja była ukończona
liopada ok. godziny . (…) W r., kiedy zaczęto liczyć się z możliwością przegranej wojny, rawcy przyąpili do zacierania śladów zbrodni popełnionych w lasach piaśnickich. Z obozu koncentracyjnego Stutthof zoali
rowadzeni więźniowie, którzy zmuszeni zoali do rozkopywania mogił, wydobywania z nich zwłok pomordowanych, a naępnie palenia ich w leśnych
paleniskach. Czynności te wykonywali zakuci w kajdany na nogach przez
okres ok. tygodni od sierpnia do końca września roku. Po wykonaniu
zadania zoali też tam roz rzelani i prawdopodobnie aleni. W „Spisie lekarzy weterynaryjnych w Rzeczypo'olitej Polskiej”, Warszawa s. $ dodatkowo wymienia się kolejne imię – Antoni.
Źródło informacji: Art. „Lekarze weterynaryjni polscy – ofiary II wojny światowej
– %”, dr Konrad Millak „Życie Weterynaryjne” $#, %, s. %%.
BARTOSZEWSKI WACŁAW WŁADYSŁAW
Ur. ## r. Weterynarię ukończył w r. w Dorpacie. Pracował, jako wolno praktykujący lekarz weterynarii w Zamościu w r., naępnie w pow.
biłgorajskim jako sejmikowy lekarz w Józefowie. marca r. rozrzelany z rodziną w Józefowie.
Doc. S. Jakubowski dokładnie opisuje losy dr. Bartoszewskiego: Syn Bartoszewskiego, Konrad, komendant rejonu AK, ps. „Wiz”, aresztowany przez
geapo, ale odbity z więzienia przez swój oddział. Za to aresztowano ojca,
matkę i sio rę. Wszykich troje roz rzelano publicznie marca r. na
rynku w Józefowie na oczach miejscowej ludności. Na ronie internetowej
miaa Józefów można przeczytać kilka zdań dotyczących syna dr. Wacława
Bartoszewskiego: czerwca r. hitlerowcy w liczbie tysięcy żołnierzy
rozpoczęli -dniową operację wojskową mającą na celu zlikwidowanie oddziałów partyzanckich działających w okolicach Józefowa. Operacja pochłonęła życie setek partyzantów, tylko nielicznym udało się wydrzeć z okrążenia.
Do tych nielicznych należał por. Konrad Bartoszewski pseudonim „Wiz”, Józefianin, jeden z najwybitniejszych partyzanckich dowódców działających na
zamojszczyźnie. Jego imię nosi Szkoła Podawowa w Górecku Starym. Konrad Bartoszewski zmarł w r.
Źródło informacji: Art. „Lekarze weterynaryjni polscy – ofiary II wojny światowej
– %”, dr Konrad Millak „Życie Weterynaryjne” $#, %, s. %% oraz „Alfabetyczny 'is lekarzy weterynaryjnych RP”, Warszawa , poz. %, s. % i S. Jakubowski
„Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów), Puławy #,
s. oraz informacje internetowe podane w biogramie.
BERNACKI FELICJAN
Ur. + maja r. w Gosieradzu. Dyplom lekarza weterynaryjnego uzyskał
w r. na Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie. Pracował jako
lekarz weterynarii w Skarszewach. W r. był kierownikiem rzeźni w Skarszewach, pow. Kościerzyna, woj. pomorskie. Ukończył kurs podchorążych rezerwy w – w grupie %% lekarzy weterynarii. W sierpniu r. ożenił
się z Irena Byczkowską, córką Alojzego w Pelplinie, a sakramentu małżeńskiego udzielał im brat Felicjana – Lucjan Bernacki, który w latach $–+ był
biskupem pomocniczym w Gnieźnie. Członek rzeczywi y Korporacji Akademickiej Lutyko-Vedyi we Lwowie. W sierpniu r. Felicjan Bernacki zoał zmobilizowany do Wojska Polskiego w opniu porucznika. Doał się do
niewoli niemieckiej. Skąd wrócił do Pelpina, gdyż jego mieszkanie w Skarszewach było zajęte przez rodzinę niemiecką. Z żoną i trojgiem dzieci zamieszkał w Pelpinie przy ul. Starogardzkiej. października r. wezwany
przez władze niemieckie do magiratu w Skarszewach zoał uwięziony. liopada r., wraz z dwoma księżmi, wywołany z celi i wywieziony w kierunku Starogardu. Od tej daty wszelki ślad po nim zaginął. Prawdopodobnie
podzielił los innych Polaków z Pomorza, którzy w tym czasie byli masowo
rozrzeliwani w pobliskich lasach.
Źródło informacji: Strona internetowa „Informatora Pelplińskiego” oraz „Spis lekarzy
weterynaryjnych w Rzeczypo'oliktej Polskiej”, Warszawa r., s. #–.
BILEWICZ LUDWIK
Ur. w #+ r., s. Mariana. Dyplom lekarza weterynaryjnego uzyskał na Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie w + r. Pracował w powiecie
bielskim jako sejmikowy lekarz weterynarii w Narwi, a także w Tarnogrodzie, pow. biłgorajski. Aresztowany maja r. Wyrok wykonano października r. Zginął we Lwowie w więzieniu „Brygidki” przy ul. Kazimierzowskiej.
Źródło informacji: „Lekarze weterynaryjni polscy – ofiary II wojny światowej –%”,
dr Konrad Millak w „Życie Weterynaryjne” $#, %, s. %$ oraz „Alfabetyczny 'is lekarzy weterynaryjnych RP”, Warszawa , poz. $, s. +, a także „Indeks Represjonowanych Ośrodka KARTA”.
BINDEL LEOPOLD
Ur. + marca r. w Żółkwi, woj. lwowskie. Uczeniczył w wojnie niepodległościowej w r. jako ułan wachmirz-podchorąży. Dyplom lekarza
weterynaryjnego otrzymał na Wydziale Weterynaryjnym Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie w $ r. Pracował jako sejmikowy lekarz
w Koopolu, a naępnie w Horochowie, na anowisku powiatowego lekarza weterynarii. Obronił pracę doktorską grudnia $ r. Zginął z rodziną
w Horochowie. Doc. S. Jakubowski napisał: „Po wkroczeniu wojsk hitlerowskich do Horochowa zginął z całą rodziną w r.”.
Źródło informacji: Art. dr K. Millaka – „Lekarze weterynaryjni polscy – ofiary II wojny
światowej –%”, „Życie Weterynaryjne” $#, %, s. %$ oraz „Alfabetyczny 'is lekarzy weterynaryjnych RP”, Warszawa , poz. $+, s. +, a także S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy #, s. $.
BRIK MICHAŁ
Ur. w ##+ r. W r. uzyskał dyplom lekarza weterynaryjnego w Warszawie.
Pracował w pow. Równe (i tam mieszkał) jako samorządowy lekarz weterynarii w Grabniku. Doc. S. Jakubowski podał: W okresie okupacji zamordowany wraz z całą rodziną.
Źródło informacji: S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy #, s. .
CZEKOTOWSKI EUGENIUSZ
Ur. + sierpnia # r. Dyplom lekarza weterynaryjnego uzyskał w r. w Nowoczerkasku. Pracował jako wolno praktykujący lekarz w Kcyni, pow. szubiński. Na Tablicy Pamiątkowej w Kcyni, wymieniającej osoby zamordowane
w „innych miejscach kaźni”, czytamy: (#–) porucznik, weterynarz
w Kcyni i Damasławku. Na kościele poklasztornym p. w. WNMP w Kcyni widnieje tablica pamiątkowa rozrzelanych wiosną r. przez alinowskie
NKWD i na tej tablicy napis: jeńcy Mińska: Eugeniusz Czekotowski – weterynarz. Natomia w alfabetycznej „Liście oficerów Wojska Polskiego #–
”: ppor., lekarz weterynarii.
Źródło informacji: Strona internetowa Kcyni, a także „Alfabetyczny 'is lekarzy weterynaryjnych RP”, Warszawa poz. +, s. – i „Lia oficerów WP # – ”
Muzeum Wojska Polskiego.
CZOPP HENRYK
Ur. w #% r. Dyplom lekarza weterynaryjnego otrzymał w r. w Brnie
Morawskim. W latach – był miejskim lekarzem w Dąbrowie Tarnowskiej, w woj. krakowskim. Aresztowany przez geapo grudnia r.
i osadzony w Obozie Koncentracyjnym Oświęcim. Tam zoał zamordowany w r. Doc. S. Jakubowski podaje nazwisko – Czop. Podobnie w „Spisie
lekarzy weterynaryjnych w Rzeczypo'olitej Polskiej”, Warszawa r., s.
. Po przeprowadzeniu kwerendy w Oświęcimiu i innych obozach nazwiska Czop nie wykazano w doępnych archiwach.
Źródło informacji: S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy #, s. $$.
DEUTSCH CHASKEL
Ur. w # r. Dyplom lekarza weterynaryjnego otrzymał w r. na Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie. W latach – pracował
jako samorządowy lekarz w Rohatynie, woj. anisławowskie. Zamordowany w r. z całą rodziną w Stanisławowie.
Źródło informacji: S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy #, s. + i w „Spisie lekarzy weterynaryjnych w Rzeczypo'olitej Polskiej”, Warszawa , s. –%.
DÜRSTENFELD HENRYK
Ur. września $ r. w Jarosławiu, woj. lwowskie. W „Spisie lekarzy weterynaryjnych w Rzeczypo'olitej Polskiej”, Warszawa , s. #– podano
rok urodzenia – #. Doc. S. Jakubowski w biogramie pisał: Po uzyskaniu
dyplomu lekarza weterynaryjnego we Lwowie października r. był samorządowym lek. wet. w Warszawie. W okresie okupacji zamordowany przez
geapo.
Źródło informacji: S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy #, s. #.
DYBEL KAZIMIERZ
Ur. października $ r. w Nowym Sączu. Dyplom lekarza weterynaryjnego
otrzymał w r. na Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie. Jak
podaje S. Jakubowski: Zamordowany we Lwowie przez geapo w r.
Źródło informacji: S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy # s. #.
DYNOWSKI JÓZEF
Ur. w # r. (?), s. Mateusza. Weterynarz z Zaorowiecza, woj. nowogrodzkie. Rozrzelany lipca r. podczas masowej egzekucji w Baranowiczach na cmentarzu prawosławnym. Zamordowano wówczas około osób,
w tym + księży katolickich, oficerów Wojska Polskiego, nauczycieli, prawników, lekarzy, farmaceutów, weterynarzy i rzemieślników. Ofiary powiązano
drutem kolcza ym, załadowano na samochody i zawieziono na cmentarz.
Tam esesmani i białoruscy policjanci dokonali egzekucji.
Źródło informacji: „Wykaz więźniów więzienia w Baranowiczach rozrzelanych przez
Niemców lipca r.”, przekazany przez „Dom Polski” w Baranowiczach, a udoępniony przez H. Muszkat z Warszawy.
DZENDZEL TADEUSZ MIKOŁAJ
Ur. lutego r. w Przemyślu. Dyplom lekarza weterynaryjnego uzyskał
na Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie w r. Pracował w woj.
tarnopolskim jako miejski lekarz weterynarii w Brodach. Doc. S. Jakubowski dodaje: Zginął w czasie okupacji.
Źródło informacji: S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy #, s. #.
ENGEL EUGENIUSZ LEON
Ur. + lutego r. w Przemyślu. Dyplom lekarza weterynaryjnego otrzymał we Lwowie na Akademii Medycyny Weterynaryjnej w # r., a w r.
obronił pracę doktorską „Przyczynek do badań nad gojeniem się uszkodzeń
w naęp wie trepanacji czaszki u psa”. Mieszkał i pracował jako miejski lekarz w Trembowli, woj. tarnopolskie. Doc. S. Jakubowski uzupełnia ten biogram: Zamordowany przez geapo w Trembowli.
Źródło informacji: „Alfabetyczny 'is lekarzy weterynaryjnych RP”, Warszawa poz.
, s. $–+ oraz S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej
(zeaw biogramów)”, Puławy #, s. #+, a także prof. J. Tropiło: „Drugi słownik biograficzny polskich lekarzy weterynarii –”, Warszawa , s. #.
ENGEL SZYMON
Ur. % marca # r. w Sidorowie. Dyplom lekarza weterynaryjnego uzyskał
w r. we Lwowie na Akademii Medycyny Weterynaryjnej. Po udiach
pracował w woj. tarnopolskim jako samorządowy lekarz w Busku, pow. Kamionka Strumiłowa.
Doc. S. Jakubowski uzupełnia ten biogram o zdanie: zamordowany w czasie
okupacji. Według „Alfabetycznego 'isu lekarzy…” – urodził się w ## r.
Źródło informacji: „Alfabetyczny 'is lekarzy weterynaryjnych RP” Warszawa , poz.
, s. #– oraz S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej
(zeaw biogramów)”, Puławy #, s. #+.
FIJAŁKIEWICZ STEFAN
Ur. # kwietnia $ r. w Osieku Jasielskim. Lekarz weterynaryjny, absolwent
Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie. Doc. S. Jakubowski błędnie
podaje nazwisko – Fijałkiwicz: Od września r. organizował w Nowym
Żmigrodzie, pow. Jasło, woj. krakowskie, wraz z nauczycielem Przybyłowskim
pierwsze piątki koniracyjne dla niesienia pomocy osobom idącym przez rejon
Nowego Żmigrodu do Słowacji, Węgier i dalej na Zachód do Wojska Polskiego. Aresztowany przez geapo października r. i więziony w Oświęcimiu. Nr obozowy . Rozrzelany w % czerwca r. w Oświęcimiu.
Z. Łyjak pisał: lek. wet. Stefan Fijałkiewicz, organizator przerzutów Polaków przez granicę do Słowacji i na Węgry, roz rzelany czerwca r.
w obozie koncentracyjnym w Oświęcimiu.
Źródło informacji: Art. dr. Konrada Millaka „Lekarze weterynaryjni polscy – ofiary II
wojny światowej –%”, „Życie Weterynaryjne” $# grudnia s. + oraz S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynari w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy #, s. #, a także Z. Łyjak „Służba weterynaryjna Wojska Polskiego w latach
$ – %$”, cz. I, s. %.
FILIPOWICZ STANISŁAW
Ur. marca ##% r. w Sochaczewie. Dyplom lekarza weterynaryjnego otrzymał w r. w Dorpacie. Pracował w Sochaczewie oraz w Pułtusku. Po
przejściu na emeryturę osiadł w Pruszkowie. Uczeniczył w kampanii wrześniowej r., internowany w obozie w Hohenein oraz więziony na Pawiaku. Zamordowany w r. Chociaż prof. Jan Tropiło podaje inną wersję:
„zm. maja # r.”.
Źródło informacji: S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy #, s. oraz Tropiło J., Płochocka-Wójcik L., Wiśniewski
J.: „Drugi słownik polskich lekarzy weterynarii (Nazwiska na literę E oraz F)”, „Życie
Weterynaryjne” , + (), i prof. J. Tropiło: „Drugi słownik biograficzny polskich lekarzy weterynarii –”, Warszawa , s..
FIUTAK BOLESŁAW
Ur. lutego ##+ r. w Januszkowicach, pow. inowrocławski. Dyplom lekarza
weterynaryjnego otrzymał w r. na Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie. Lekarz weterynarii w pow. włocławskim. Porucznik Wojska
Polskiego. Zginął w Dachau w r. Doc. S. Jakubowski uzupełnia ten biogram: W r. był członkiem tajnej organizacji niepodległościowej im. Tomasza Zana (TTZ). W r. był ochotnikiem w Wojsku Wielkopolskim. Prof.
J. Tropiło dodaje: zm. grudnia w Mauthausen. (…) Ucz. komp. wrześ.
w opniu por. rez. W zoał aresztowany i maja przewieziony do obozu koncentracyjnego Dachau (nr obozowy ) i sierpnia
do Mauthausen (nr obozowy ).
Źródło informacji: J. Tropiło, L. Płochocka-Wójcik, J. Wiśniewski: „Drugi słownik polskich lekarzy weterynarii” (Nazwiska na litery E oraz F), „Życie Weterynaryjne” ,
+ (), s. i „Alfabetyczna lia oficerów WP #–” Muzeum Wojska Polskiego
oraz art. dr. Konrada Millaka „Lekarze weterynaryjni polscy – ofiary II wojny światowej –%”, „Życie Weterynaryjne” $# grudnia s. +, a także S. Jakubowski
„Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy #,
s. oraz prof. J. Tropiło „Drugi słownik biograficzny polskich lekarzy weterynarii
–”, Warszawa , s.%.
Należy wyjaśnić, czy Fiutek Marian to nie ta sama osoba co Fiutak Bolesław.
FUKS HERSZ
Ur. w ##% r. Doc. S. Jakubowski podaje inne nazwisko – Fuchs Hersch. Nazwisko Fuchs Hersch widnieje także w „Spisie lekarzy weterynaryjnych
w Rzeczypo'olitej Polskiej”, Warszawa , s. . Dyplom lekarza weterynaryjnego odebrał na Akademii Weterynaryjnej we Lwowie w r. W r.
pracował w Zborowie w woj. tarnopolskim jako miejski lekarz. Doc. S. Ja-
kubowski pisał: W r. żył jako emeryt w Zborowie. Podejrzewam, że do
tej informacji wkradł się błąd, gdyż mamy wówczas do czynienia z %-letnim emerytem?
Doc. S. Jakubowski podaje dalej: W okresie okupacji zamordowany przez
geapo.
Źródło informacji: „Alfabetyczny 'is lekarzy weterynaryjnych RP”, Warszawa , poz.
+, s. #– oraz S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej
(zeaw biogramów)”, Puławy #, s. .
GAJDA LEOPOLD FR ANCISZEK
Ur. grudnia $ r. w Nawsie Kołaszyckie, pow. jasielski. Dyplom lekarza
weterynaryjnego odebrał w r. na Akademii Medycyny Weterynaryjnej
we Lwowie. Po udiach pracował w woj. łódzkim jako samorządowy lekarz
weterynarii w Łasku. Mieszkał w Zelowie, pow. łaski. Doc. S. Jakubowski dodaje: Zamordowany przez geapo w pierwszych dniach września r.
Źródło informacji: S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy #, s. # i w „Spis lekarzy weterynaryjnych w Rzeczypo'olitej Polskiej”, Warszawa , s. .
GAJEWSKI STEFAN ROMAN
Ur. maja #+# r. Dyplom lekarza weterynaryjnego uzyskał w r. na Akademii Weterynaryjnej we Lwowie. Major Wojska Polskiego. Członek honorowy Korporacji Akademickiej Lutyko-Venedyi we Lwowie. W r. prof.
Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie. Od % r. kierownik Katedry Chirurgii, nazywanej wówczas Zakładem Patologii i Terapii Szczegółowej Chorób Chirurgicznych. Lesław Lewandowski podaje w art. „Akademia
Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie”, Tow. Miłośników Lwowa i Kresów
Południowo-Wschodnich, Wrocław #: liopada r. zmarł uwięziony przez geapo prof. S. Gajewski.
Źródło informacji: Publikacja podana w tekście.
GAWORSKI MIECZYSŁAW
Ur. grudnia r. w Mokotowicach. Mieszkał w Płocku. Dyplom lekarza weterynaryjnego otrzymał w r. na Wydziale Weterynaryjnym UW
w Warszawie. Pracował jako samorządowy lekarz weterynarii w Płocku.
Aresztowany przez Niemców i osadzony w obozie koncentracyjnym Oświęcim. Zmarł w r.
Kwerenda przeprowadzona w Archiwum Internationaler Suchdien (ITS)
w Bad Arolsen (Niemcy) pozwoliła rozszerzyć informacje: osadzony w Obozie Koncentracyjnym Dachau kwietnia r. Otrzymał numer obozowy
%. Przewieziony % maja r. do Obozu Mauthausen – komanda Gusen
z numerem %/. Zmarł % ycznia r. o godz. #., jako przyczynę zgonu podano zapalenie opłucnej i osłabienie serca. Kategoria: „ochrona” (Schuthaft).
Źródło informacji: S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy #, s. oraz Tropiło J., Płochocka-Wójcik L., Wiśniewski J.: „Drugi słownik polskich lekarzy weterynarii (Nazwiska na literę G)”, „Życie
Weterynaryjne” , + (#), %–%$ oraz danych zawartych w Archiwum ITS w Bad
Arolsen (Niemcy).
GEWANDTER WIKTOR
Ur. w # r. Dyplom lekarza weterynaryjnego otrzymał w % r. na Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie. Po udiach pracował w woj. anisławowskim jako samorządowy lekarz weterynarii w Bukaczowcach, pow.
rohatyński. Doc. S. Jakubowski uzupełnia ten biogram o zdanie: Zamordowany wraz z rodziną przez geapo w Stanisławowie w r.
Źródło informacji: „Alfabetyczny 'is lekarzy weterynaryjnych RP”, Waszawa , poz.
#, s. %–% oraz S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej
(zeaw biogramów)”, Puławy #, s. .
GIZELT ADOLF
Ur. w #$% r. w Kamionce Strumiłowej, woj. tarnopolskie. Dyplom lekarza
weterynaryjnego uzyskał na Akademii Weterynaryjnej we Lwowie w r.
Naępnie tytuł doktora weterynarii. Profesor farmakologii Akademii Weterynaryjnej we Lwowie. W r. emerytowany profesor mieszkający we
Lwowie. Zginął w czasie likwidacji getta w r.
Źródło informacji: Art. Lesława Lewandowskiego „Akademia Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie”, Tow. Miłośników Lwowa i Kresów Południowo-Wschodnich, Wrocław # oraz „Alfabetycznego 'isu lekarzy weterynaryjnych RP”, Warszawa ,
poz. $ s. %–%.
GŁOMBIK JAN
Ur. + grudnia ## r. w Opolu Śląskim. Dyplom lekarza weterynaryjnego
uzyskał w Giessen w r., a rok później obronił pracę doktorską. W r.
był powiatowym lekarzem weterynarii w Katowicach. Ciąg dalszy biogramu dopisał doc. S. Jakubowski: W r. był dyrektorem Rzeźni Ekortowej
w Katowicach. W czasie okupacji wydalony ze Śląska do Generalnej Guberni
za odmowę podpisania Volksli y. Naępnie aresztowany w Krzeszowicach
i uwięziony w Obozie Koncentracyjnym w Oświęcimiu. Brał udział w koniracji obozowej. Po wykryciu organizacji przez geapo zamordowany w r.
Kwerenda przeprowadzono w Archiwum ITS w Bad Arolsen (Niemcy) pozwoliła na uzupełnienie posiadanych informacji: podano, że lekarz wet., dr,
urodził się w Raciborzu. Osadzony $ ycznia r. w Obozie Koncentracyjnym Auschwitz z numerem +.
Źródło informacji: S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy #, s. # oraz „Alfabetyczny 'is lekarzy weterynaryjnych RP”, Warszawa , poz. , s. %–%, a także informacja z Archiwum ITS Bad
Arolsen (Niemcy).
GOLDWASSER STEFAN
Ur. # lutego #% r. Dyplom lekarza weterynaryjnego otrzymał na Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie w r. Po udiach pracował
jako sejmikowy lekarz weterynarii w Łucku. Podporucznik Wojska Polskiego. Doc. S. Jakubowski rozszerza opis: W r. był powiatowym lekarzem
weterynarii w Dolinie (woj. anisławowskie). Zamordowany wraz z rodziną w Stanisławowie w r. W „Alfabetycznej liście oficerów WP #–”
widnieje – Goldwasser Salomon – # lutego #% – ppor. wet.
Źródło informacji: „Alfabetyczny 'is lekarzy weterynaryjnych RP”, Warsyawa , poz.
%, s. %–% oraz S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy #, s. .
GR ACZ SZCZEPAN
Ur. sierpnia ### r. w Sypniewie, syn Wincentego i Franciszki z d. Matz. Mając dwanaście lat uczęszczał do Collegium Marianum
w Pelplinie. Naępnie ukończył gimnazjum
w Chełmnie, uzyskując świade* wo dojrzałości. W r. rozpoczął udia weterynaryjne
w Dreźnie i Berlinie. Podczas udiów działał
w polskich organizacjach akademickich. Agitował także w Prusach Wschodnich (Szczytno,
Giżycko, Olsztyn, Iława, Oróda). Po udiach
w % r. zoał powiatowym lekarzem weterynarii w Grudziądzu, naępnie w latach +–
# w Lęborku. Uczeniczył w wiecach na rzecz przyłączenia Pomorza do
Polski, za co zoaje aresztowany. Zwolniony w # r. ze względu na zły an
zdrowia. Od grudnia do r. pracuje jako wojewódzki in'ektor weterynarii w Toruniu. W r. broni pracę doktorską na Akademii Medycyny
Weterynaryjnej we Lwowie. Dr Szczepan Gracz uczeniczył z innymi lekarzami weterynarii w przygotowaniu rozporządzeń Prezydenta R. P. dotyczących
zwalczania zwierzęcych chorób zaraźliwych z sierpnia + r. oraz o badaniu zwierząt rzeźnych i mięsa z marca # r. Uawy te obowiązywały przez
+ lat (do + r.). Przenosi się do Poznania, gdzie pracuje do + r. W latach
+–$ naczelnik wydziału w Departamencie Weterynarii MRiDP. W $ r.
umiera mu żona. Wępuje do Stowarzyszenia Apool wa Katolickiego (Zgromadzenie Księży Pallotynów). W r. odbiera święcenia kapłańskie z rąk bp.
Stanisława Galla. Podczas wojny udaje się na tereny przyłączone do Rzeszy z zamiarem udzielania posługi kapłańskiej polskim rodzinom. Działał także jako
łącznik między polskimi organizacjami z terenu GG a Rzeszą. Używał nazwiska Stefan Grenz. Zoaje ujęty przez geapo i osadzony w więzieniu w Radogoszczy. liopada r. zoaje zamordowany w Łodzi. Po wojnie zwłoki
ekshumowano i pochowano w pallotyńskiej kwaterze w Ołtarzewie.
Dr Szczepan Gracz jako jeden z pierwszych lekarzy weterynarii zajmował się utylizacją zwłok zwierzęcych. Opublikował książkę dotyczącą higieny mięsa oraz sześć rozpraw naukowych.
Na zakończenie cyt. słów prof. Wł. Lutyńskiego, pod którymi autor podpisuje się obiema rękami: „Jego heroiczna poawa w pracy i życiu oraz męczeńska śmierć zasługują na beatyfikację”.
Źródło informacji: Ks. Janusz Dyl SAC: „Pallotyni w Polsce w latach +–+”, Lublin
. Konrad Millak: „Polski Słownik Biograficzny”, tom VIII, %–$. T. Oracki:
„Słownik Biograficzny Warmii, Mazur i Powiśla XIX i XX wieku (do % roku)”, Warszawa #. S. Jank: „Początki organizacji polskiej służby weterynaryjnej na Pomorzu” – „Życie Weterynaryjne” /#, –%.
GR AJEWSKI FR ANCISZEK PIOTR
Ur. kwietnia ## r. Lekarz weterynaryjny, major Wojska Polskiego.
W % r. uzyskał dyplom lekarza weterynaryjnego w Berlinie. Po ukończeniu udiów weterynaryjnych pracuje jako miejski lekarz weterynarii
w Grudziądzu. W r. był dyrektorem Rzeźni Ek'ortowej w Grudziądzu. Zamordowany podczas II wojny światowej. Doc. S. Jakubowski rozszerza opis: W dniu września r. aresztowany przez geapo i uwięziony
w więzieniu śledczym w Grudziądzu. Roz rzelany września r. w Książecej Górze pod Grudziądzem.
Źródło informacji: Art. dr. St. Janka „Początki organizacji polskiej służby weterynaryjnej
na Pomorzu” – „Życie Weterynaryjne” + (), #, –% oraz S. Jakubowskiego „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy #, s. .
GRZMIL JULIAN
Ur. w r. Dyplom lekarza weterynaryjnego uzyskał na Wydziale Weterynaryjnym Uniwersytetu Warszawskiego w # r. Doc. S. Jakubowski w biogra-
mie pisał: W r. pracował w rzeźni ekortowej w Bydgoszczy. W okresie
okupacji brał udział w akcjach koniracyjnych AK w Radomiu. Zginął wraz
z całą rodziną, zamordowany przez geapo.
Źródło informacji: S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy #, s. $.
GRZYMAŁA-GR ABOWIECKI MIECZYSŁAW TADEUSZ
Ur. marca r. w Stryju, woj. anisławowskie, s. Jana i Honoraty z d. Sobol. Do szkoły powszechnej chodził w Stryju. Gimnazjum ukończył we Lwowie.
Naukę na szczeblu średnim zakończył maturą w % r. Studiował weterynarię
na Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie – uzyskał dyplom lekarza
weterynaryjnego w r. Pracował podczas udiów, a także później (#–
) w Zakładzie Anatomii Patologicznej Akademii Medycyny Weterynaryjnej na anowisku młodszego, później arszego asyenta. Stopień doktora (nr
$) nauk weterynaryjnych uzyskał czerwca r., nadany Uchwałą Rady
Profesorów lwowskiej akademii. Tytuł rozprawy: „Studia anatomopatologiczne nad guzowatym rozroem wątroby u psów”. Promotor pracy prof. dr hab.
Aleksander Trzaska-Zakrzewski. W r. przeniósł się do Torunia, gdzie do
r. był powiatowym lekarzem weterynarii. Opuszcza Pomorze przed nadciągającymi wojskami niemieckimi. Przedoaje się do Lwowa. W r. wydoaje się ze refy okupacyjnej sowieckiej do GG. Zoaje jednak aresztowany
lipca r. przez geapo. Z miejscowego więzienia zoaje przewieziony
na Pawiak w Warszawie. % sierpnia r. pierwszym tran'ortem więźniów
trafia z Warszawy do Obozu Koncentracyjnego w Auschwitz. Zoaje oznaczony numerem . Zaangażowanie w pracy kon'iracyjnej obozu kończy
się zdekon'irowaniem i osadzeniem w bloku śmierci (blok ). Zamordowany % ycznia r. przez rozrzelanie na dziedzińcu bloku .
W Archiwum ITS w Bad Arolsen (Niemcy) znajduje się informacja, że nie
określono dokłanej daty przybycia więźnia do Obozu Koncentracyjnego Auschwitz. Je natomia data zgonu. W zapiskach obozowych figuruje data
śmierci – % yczeń r., godz. ., a jako przyczynę podano obrzęk
płuc w niewydolności serca.
W art. dr. Romana Bochdalka: „Mieczysław Grzymała-Grabowiecki – więzień Auschwitz”, zam. w „Życiu Weterynaryjnym” , + (), %%–%$ czytamy: Mimo ciężkich warunków obozowych, nieuannie grożącej śmierci
i nieludzkiego traktowania potrafił organizować pomoc i opiekę nad wółwięźniami, zwłaszcza z grona najbliższych. Dowodem niech będą słowa lekarza wet. D. Boguszewskiego, byłego więźnia KL Auschwitz (nr ):
„Dzięki araniom kol. Grabowieckiego zoałem przeniesiony do lepszej pracy w drwalni obozowej. Pomoc Grabowieckiego w osunku do mnie nie skoń-
czyła się tylko na tym. W miarę swoich, jakże skromnych możliwości co jakiś
czas womagał mnie pomocą prowiantową (chleb, margaryna), bez której
na pewno nie przetrzymałbym tego okresu. „Okazał mi wiele serca i pomocy” – D. Boguszewski. W grypsie Grabowieckiego do rodziny, przesłanym
w r., pisał: Gdyby przyszło mi tu zginąć – to zginę wśród dobrych i najlepszych Jej synów. Z posiewu krwi, która tu płynie tak obfitą rugą, wyrośnie nowe pokolenie, dla którego hioria tego, co się tu dzieje, będzie
bodźcem do miłości i pracy dla Odrodzonej Polski. I w ten osób nic w życiu nie idzie na marne – legenda o naszym życiu będzie kiedyś przedłużeniem naszego życia.
Źródło informacji: Publikacje podane w tekście.
GUTHARC ABR AHAM
Ur. w ##+ r. Dyplom lekarza weterynaryjnego uzyskał na Uniwersytecie
w Wiedniu w r. Pracował w Lublinie jako kierownik Stacji Bakteriologicznej w rzeźni ek'ortowej. Zamknięty w getcie lubelskim. Zamordowany na Majdanku przez Niemców.
Źródło informacji: Art. dr. Konrada Millaka „Lekarze weterynaryjni polscy – ofiary II
wojny światowej –%”, „Życie Weterynaryjne” $# grudnia s. +.
GUZEK WŁADYSŁAW
Ur. października ## r. Dyplom lekarza weterynaryjnego otrzymał
w + r. (w „Alfabetycznym 'isie lekarzy z r. widnieje data otrzymania dyplomu – ) na Akademii Weterynaryjnej we Lwowie. Pracował jako
kierownik Zakładu Produkcji Szczepionek w Krakowie. Obronił pracę doktorską – doktor wet. Przeniesiony do rezerwy w opniu kapitana. W okresie
wojny uwięziony na Montelupich i wywieziony do obozu koncentracyjnego.
Zginął w obozie w Oświęcimiu w % sierpnia r.
Źródło informacji: Art. dr. Konrada Millaka „Lekarze weterynaryjni polscy – ofiary II
wojny światowej –%”, „Życie Weterynaryjne” $# grudnia s. + oraz „Alfabetyczny 'is lekarzy weterynaryjnych RP”, Warszawa , poz. $# s. %–%%, a także
informacji przekazanej kore'ondencyjnie przez p. Kamila Stepana z Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie i S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie
światowej (zeaw biogramów)”, Puławy #, s. .
HAMERSKI EDWARD WIKTOR
Ur. $ liopada #+ r. we Lwowie, s. Wiktora i Marii z Kunzów. Ojciec – dr Wiktor Hamerski był prezesem Prokuratorii Generalnej we Lwowie. Posiadał doktorat. Edward uczęszczał do IV Gimnazjum we Lwowie.
Z chwilą wybuchu I wojny rodzina zoała przeniesiona do Wiednia i tam
ukończył polskie gimnazjum i zdał maturę.
Wcielony do armii au riackiej walczył na
froncie włoskim. Zoaje ranny i zwolniony
z wojska. W + r. wraca z rodziną do Lwowa. W # r. uczenik obrony Lwowa. Za
udział w walkach otrzymuje Krzyż Obrony Lwowa. Ukończył dwa wydziały – rolniczy (inżynier rolnik) i weterynaryjny (lekarz
weterynaryjny) w r. Zajmował się chorobami wewnętrznymi zwierząt. W r.
obronił pracę doktorką u prof. Zygmunta
Markowskiego dotyczącą zaburzenia przewodni* wa przedsionkowo-komorowego na
tle bloku zupełnego. Po habilitacji: „Zakaźne zapalenie mózgu u koni wyępujące we wschodnich województwach Polski”, w r., zoał profesorem
chorób wewnętrznych i zakaźnych zwierząt w radzieckim In ytucie Weterynaryjnym we Lwowie. Był jednocześnie kierownikiem Kliniki Chorób
Wewnętrznych Zwierząt Małych. Zginął lub lipca r. wraz z grupą
uczonych lwowskich z rąk oprawców niemieckich.
Nocą z na lipca r. geapo, z udziałem ukraińskiego batalionu
Nachtigall, aresztowało profesorów Uniwersytetu Lwowskiego, korzyając
z li 'orządzonych przez byłych udentów ukraińskich. Aresztowanych
doarczano do Zakładu Wychowawczego im. Abrahamowiczów. Aresztowano uczonych wraz z rodzinami i znajomymi. + profesorów rozrzelano
tej samej nocy przed końcem godziny policyjnej na zboczu Kadeckiej Góry
w pobliżu ul. Wuleckiej. W r. nocą z + na # października zwłoki rozrzelanych zoały wydobyte, przewiezione do Lasów Krzywczyckich i tam
'alone, a prochy rozrzucone. W latach na miejscu haniebnego mordu
rodziny pomordowanych poawiły pomnik z lią ofiar. S. Jakubowski podaje trochę inną wersję śmierci: W okresie okupacji aresztowany we Lwowie
przez Milicję Ukraińską i roz rzelany lipca r. razem z udentami
Akademii Medycyny Weterynaryjnej.
Źródło informacji: S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy #, s. oraz P. Wyro, Br. Gancarz „Dr hab. Edward
Hamerski (#+–) – ofiara kaźni profesorów lwowskich w r.”, „Medycyna Weterynaryjna” , %+ (), $–$%.
HELLEBR AND LUDWIK
Ur. % maja # r. Dyplom lekarza weterynaryjnego otrzymał w r. na
Akademii Weterynaryjnej we Lwowie. Obronił pracę doktorską. Jak pisze S.
Jakubowski: W r. był naczelnikiem wydziału weterynaryjnego w Urzędzie Wojewódzkim we Lwowie. Aresztowany i zginął w więzieniu we wrześniu
r. Prof. J. Tropiło uzupełnia ten biogram: W – był pracownikiem
naukowo-dydaktycznym w Klinice Chorób Wewnętrznych i Zaraźliwych Akad.
Med. Wet. we Lwowie. r. uzyskał opień doktora weterynarii na podawie pracy pt. „Folikularne zapalenie warg u szczeniąt”. W był pow. lek.
wet. w Sanoku, w pań wowym lek. wet. we Lwowie.
Źródło informacji: S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy #, s. $ i „Alfabetyczna lia oficerów WP #–”
Muzeum Wojska Polskiego oraz J. Tropiło: „Drugi słownik biograficzny polskich lekarzy weterynarii –”, Warszawa , s.+.
HOPPE JÓZEF
Ur. % czerwca ##$ r. w Kościelcu Kujawskim, pow. Inowrocław, s. Antoniego i Wandy z Jasińskich. Ukończył udia weterynaryjne i rolnicze w Monachium. Żonaty z Janiną z d. Bieńkowskich (##+). Właściciele majątków Czye
(pow. Inowrocław), Skubarczewo (pow. Mogilno) i Lucim (pow. Bydgoszcz).
Ziemianin, hodowca koni, członek licznych organizacji rolniczych – Kółek
Rolniczych, Związku Ziemian w pow. Strzelin, w Tow. Rolniczym Inowrocławsko-Strzelińskim oraz prezes Zrzeszenia Plantatorów Buraka Cukrowego. Odznaczony Krzyżem Polonia Reituta. W nocy na października
r. geapo aresztowało grupę %% osób i osadzono w więzieniu w Inowrocławiu. Tam lekarz weterynarii Józef Hoppe zoał zamordowany. W % r.
zwłoki ekshumowano i pochowano w grobowcu rodzinnym w Kościelcu
Kujawskim.
Źródło informacji: Art. prof. Władysława Lutyńskiego „Życiorysy lekarzy weterynarii
ze środowiska ziemiańskiego – ofiar wojny i represji” – „Życie Weterynaryjne” +
(), +, .
JAKUBOWSKI STEFAN JOACHIM
Ur. września #+ r. W „Spisie lekarzy weterynaryjnych w Rzeczypo'olitej Polskiej”, Warszawa r. s. % widnieje nazwisko Jakóbowski Stefan
Joachim. Dyplom lekarz weterynaryjnego otrzymał w #% r. we Lwowie
w Szkole Weterynaryjnej. Obronił pracę doktorską, uzyskując tytuł doktora weterynarii. Pracował na anowisku powiatowego lekarza weterynarii
w Bóbrce, pow. bobrecki. Doc. S. Jakubowski w biogramie pisał: W okresie
międzywojennym służył zawodowo w Wojsku Polskim, przed samą wojną
jako szef służby weterynaryjnej DOK Lwów. Brał udział w opniu pułkownika w wojnie obronnej r. Na początku r. aresztowany, zmarł w wagonie w czasie tranortu. W „Indeksie Represjonowanych Ośrodka KARTA”
znajdujemy naępujące dane: syn Michała, aresztowany kwietnia r.
na Ukrainie, śmierć we Lwowie.
Źródło informacji: S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy #, s. + i „Alfabetyczny 'is lekarzy weterynaryjnych
RP”, Warszawa , poz. #, s. %#–% oraz „Alfabetyczna lia oficerów WP #–
” Muzeum Wojska Polskiego.
JERZYKIEWICZ ALFRED JULIAN
Ur. $ września r. w Szamotułach, woj. poznańskie. Dyplom lekarza
weterynaryjnego uzyskał w $ r. na Akademii Medycyny Weterynaryjnej
we Lwowie. Pracował w pow. gnieźnieńskim jako samorządowy lekarz weterynarii w Kłecku (Wielkopolska). Doc. S. Jakubowski rozszerzył biogram
o część życia doktora Jerzykiewicza w Krakowskiem: W początkowym okresie okupacji należał do Wielkopolskiej Organizacji Bojowej. Naępnie był
miejskim lekarzem weterynarii w woj. krakowskim, w Myślenicach, gdzie
zoał aresztowany przez geapo w kwietniu r. i roz rzelany w Krakowie na ulicy Bosackiej. W Myślenicach wymieniony na tablicy pamiątkowej wśród poległych i zamordowanych. Pokrywa się ta informacja z danymi
przekazanymi przez K. Millaka: Zginął w Krakowie, roz rzelany podczas
publicznej egzekucji.
Źródło informacji: Art. dr. K. Millaka – „Lekarze weterynaryjni polscy – ofiary II wojny światowej –%”, „Życie Weterynaryjne” $#, %, s. %$ i , s. + oraz S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”,
Puławy #, s. %$.
KARPIŃSKI ZDZISŁAW JÓZEF
Ur. lutego # r. w Leżachowie. Dyplom lekarza weterynaryjnego
otrzymał w r. we Lwowie. Obronił pracę doktorską, uzyskując tytuł
doktora weterynarii w r. Służył w Legionach Polskich – odznaczony Krzyżem Walecznych czterokrotnie. Miejski lekarz wet. w Jarosławiu.
Major Wojska Polskiego. W r. dyrektor rzeźni miejskiej we Lwowie.
Mieszkał we Lwowie. Zginął z rodziną w r. we Lwowie zamordowany przez ge apo.
W „Indeksie Represjonowanych Ośrodka KARTA” znajduje się informacja
o Karpińskim Zdzisławie Zygmuncie ur. # r.: śmierć r. na Ukrainie.
Źródło informacji: Art. dr. K. Millaka – „Lekarze weterynaryjni polscy – ofiary II wojny
światowej –%”, „Życie Weterynaryjne” $#, %, s. %$ oraz „Alfabetyczny 'is
lekarzy weterynaryjnych RP”, Warszawa , poz. +$, s. $–$, a także S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy
#, s. $#.
KENSIK ANASTAZY WACŁAW
Ur. # września # r. w Chełmnie. Studiował weterynarię w Berlinie i we
Lwowie. Tytuł lekarza weterynaryjnego otrzymał we Lwowie w r.
W # r. brał udział w Powaniu Wielkopolskim. Po udiach powrócił do
Chełmna, gdzie pracował na anowisku miejskiego lekarza weterynarii. Przeniósł się do Świecia, gdzie zoał lekarzem powiatowym. W Świeciu był dyrektorem rzeźni, a naępnie burmirzem miaa. W'ółuczeniczył wraz
z dr. Franciszkiem Fischoederem, dr. Szczepanem Graczem i lekarzem wet.
Franciszkiem Ziegertem w powaniu rozporządzeń Prezydenta RP dotyczących zwalczania zwierzęcych chorób zaraźliwych z dnia sierpnia + r.
oraz badania zwierząt rzeźnych i mięsa z marca # r., które to obowiązywały do + r. (przez + lat). Wydał także książkę dla lekarzy weterynarii:
„Podręcznik praktyczny do badania mięsa”. Uczeniczył w kampanii wrześniowej w opniu kapitana, w dokumentacji wojskowej zachował się podpis:
„podlek. wet.”. Zoał aresztowany i osadzony w obozach koncentracyjnych,
oatnim z nich był Dachau, gdzie go zamordowano % lutego r.
Źródło informacji: Art. dr. Stanisława Janka „Początki organizacji polskiej służby weterynaryjnej na Pomorzu”, „Życie Weterynaryjne” + (), #, –% i „Alfabetyczna lia oficerów WP #–”, Muzeum Wojska Polskiego oraz „Alfabetyczny 'is
lekarzy weterynaryjnych RP”, Warszawa , poz. #%, s. $–$%.
KLABECKI KAZIMIERZ ANDRZEJ
Ur. w ## r. Dyplom lekarza weterynaryjnego otrzymał w $ r. na Uczelni w Giessen. Pracował w Wielkopolskce jako dyrektor rzeźni w Poznaniu.
Mieszkał w Poznaniu. Obronił pracę doktorską we Lwowie. Aresztowany
i uwięziony w Obozie Koncentracyjnym w Oświęcimiu. Zginął w roku.
Źródło informacji: Art. A. Przychodzkiego „Pracownicy wielkopolskiej weterynarii
w walce o niepodległość i demokrację” zawartego w „Przeglądzie prac ZHW +”,
PWRiL, Warszawa + oraz „Alfabetyczny 'is lekarzy weterynaryjnych RP”, Warszawa , poz. , s. $–$%.
KOPISTA JANUSZ
Ur. grudnia r. w Hrycenkach. Dyplom lekarza weterynaryjnego uzyskał w # r. we Lwowie na Akademii Medycyny Weterynaryjnej. Pracował w woj. lubelskim jako samorządowy lekarz weterynarii w Michowie,
pow. Lubartów. W r. aresztowany przez Niemców i zamordowany
w Oświęcimiu.
Źródło informacji: S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy #, s. #+.
KOTLAR NORBERT
Ur. września r. w Tarnopolu. Dyplom lekarza weterynaryjnego otrzymał w r. na Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie. Pracował
w woj. tarnopolskim jako miejski lekarz weterynarii w Chorokowie. Doc.
S. Jakubowski pisał w biogramie: Za rzelony przez geapo na acji kolejowej Choroków po załadowaniu ludności żydowskiej do wagonów kolejowych.
Był członkiem milicji żydowskiej. Wyznania mojżeszowego i narodowości żydowskiej. W „Spisie lekarzy weterynaryjnych w Rzeczypo'olitej Polskiej”,
Warszawa , s, $ nazwisko pisane je inaczej – Kottlar.
Źródło informacji: S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy #, s. oraz „Alfabetyczny 'is lekarzy weterynaryjnych RP”, Warszawa , poz. %, s. $$–$+.
KRZYSZTOFORSKI WŁADYSŁAW PAWEŁ
Ur. $ czerwca r. w Chrzanowie. Absolwent Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie w r. Aresztowany przez Niemców % grudniu
r. w Chrzanowie. Uwięziony w obozie w Oświęcimiu. W czasie ewakuacji obozu widziano go po raz oatni + ycznia % r. – zaginął w niewyjaśnionych okolicznościach.
Kwerenda przeprowadzona w Archiwum ITS w Bad Arolsen (Niemcy)
rozszerzyła informacje obozowe: osadzony % grudnia r. w Obozie Koncentracyjnym Auschwitz. % ycznia % r. przeniesiony do Obozu Koncentracyjnego Mathausen, oznaczony numerem +. W dniu ycznia % r.
przekazany do Komanda Ebensee i zmarł lutego % r. o godz. +.%. Przyczyna śmierci – ora niewydolność serca.
Źródło informacji: S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy #, s. %–$ oraz dane z Archiwum Internationaler
Suchdien (ITS) w Bad Arolsen, Niemcy.
KWIATKOWSKI EDMUND
Absolwent Wydziału Wet. UW, ur. we Włocławku; roz rzelany w r.
w obozie w Oświęcimiu – zdanie pochodzi z art. dr. Konrada Millaka: „Lekarze weterynaryjni polscy – ofiary II wojny światowej –%”, „Życie
Weterynaryjne” $# grudnia s. +. W „Indeksie Represjonowanych Ośrodka KARTA” znajduje się nazwisko Kwiatkowski Edmund, ur. $ s. Jarosława, aresztowany na Białorusi w r. – nie jeem przekonany, czy dane
te dotyczą lekarza weterynarii Edmunda Kwiatkowskiego, gdyż posiadamy
zbyt mało danych osobowych.
Źródło informacji: Publikacje podane w tekście.
LANGER BOGDAN
Ur. w #+% r. Dyplom lekarza weterynaryjnego otrzymał w r. we Lwowie na Akademii Weterynaryjnej. W r. pracował jako miejski lekarz weterynarii w Krakowie. W „Spisie lekarze weterynaryjni w Rzeczypo'olitej
Polskiej”, Warszawa , s. +, Langer Bohdan, dyplom miał otrzymać # r.
S. Jakubowski pisze w biogramie: W okresie okupacji aresztowany przez geapo i uwięziony w Oświęcimiu, gdzie zmarł. Wymienia imię: Bohdan.
Źródło informacji: S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy #, s. oraz „Alfabetyczny 'is lekarzy weterynaryjnych RP”, Warszawa , poz. $%, s. +–+.
LEDZIŃSKI ROMAN
Ur. w r. w Błądzimiu, pow. Świecie. W r. otrzymał dyplom lekarza
weterynaryjnego na Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie. Członek rzeczywi y Korporacji Akademickiej Lutyko-Venedyi we Lwowie. Jak
podaje dr Stanisław Jank w art. „Początki organizacji polskiej służby weterynaryjnej na Pomorzu” – „Życie Weterynaryjne” + (), #, –%: W czasie II wojny światowej zamordowani zoali: (…) Roman Ledziński ze Świecia.
S. Jakubowski natomia rozszerza opis: Od kwietnia r. do października r. był więziony w obozie koncentracyjnym Oranienburg. Zwolniony
z obozu i ponownie aresztowany i uwięziony wraz z matką i rodzeń wem
w Grudziądzu. W marcu r. zwolniony w anie agonalnym i przewieziony do domu krewnych, gdzie wkrótce zmarł marca r.
Źródło informacji: S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy #, s. % oraz publikacja podana w tekście.
LEMM EDMUND
Ur. w # r. w Berlinie. Dyplom lekarza weterynaryjnego uzyskał na Uniwersytecie w Berlinie w r. Pracował jako samorządowy i miejski lekarz
weterynarii w Inowrocławiu. Był dyrektorem rzeźni miejskiej w Inowrocławiu. Obronił pracę doktorską, otrzymując tytuł doktora weterynarii. W kampanii wrześniowej uczeniczył w opniu porucznika. Doał się do niewoli
niemieckiej i jako jeniec wojenny trafił do Oflagu Murnau VII B. Odmówił
podpisania Volksli y. Przeniesiony zoał do Obozu Koncentracyjnego Hamburg-Neuengamme, gdzie zmarł $ ycznia % r. S. Jakubowski podaje, że
zoał: zamordowany.
Źródło informacji: Art. dr. K. Millaka – „Lekarze weterynaryjni polscy – ofiary II wojny światowej –%”, „Życie Weterynaryjne” $# grudnia s. + oraz S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy
#, s. $.
LEWICKI KONSTANTY JAN
Ur. w #+ r. w Czechosłowacji. Dyplom lekarza weterynaryjnego otrzymał
w # r. w Brnie. W r. pracował w Drwalewie. S. Jakubowski w biogramie
pisał: W okresie okupacji rozrzelany przez hitlerowców we wsi Gasy n. Wisłą.
Źródło informacji: S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy #, s. #.
LIEBLING WOLF
Ur. + lipca # r. w Narajowie. Dyplom lekarza weterynaryjnego uzyskał
na Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie w + r. ($ r. podano w „Alfabetycznym 'isie lekarzy…”). Pracował jako samorządowy lekarz
weterynarii w Moach Wielkich, pow. żółkiewski. Mieszkał w Sokołowie,
pow. kolbuszewski. Zoał zamordowany w siedzibie geapo w Moach
Wielkich w r.
Źródło informacji: Art. dr. K. Millaka „Lekarze weterynaryjni polscy – ofiary II wojny światowej –%”, „Życie Weterynaryjne” $# grudnia s. + oraz „Alfabetyczny 'is
lekarzy weterynaryjnych RP” w r., poz. $%%, s. +–+% oraz S. Jakubowski „Polscy
lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy #, s. .
LIEN MAURYCY
Ur. + liopada r. w Siedliskach. Dyplom lekarza weterynaryjnego otrzymał w r. na Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie. W r. był
miejskim lekarzem weterynarii w Mikulińcach, woj. tarnopolskie. Pracował
także w Oświęcimiu, pow. Biała Krakowska jako samorządowy lekarz weterynarii. S. Jakubowski dodaje: Zamordowany przez geapo w okresie okupacji.
Źródło informacji: S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy #, s. oraz „Alfabetyczny 'is lekarzy weterynaryjnych RP”, Warszawa , poz. $%$ s. +–+%.
LORBER ADAM
Ur. w ##$ r. Dyplom lekarz weterynaryjnego otrzymał w r. na Akademii Weterynaryjnej we Lwowie. W latach – był powiatowym lekarzem weterynarii w Żydaczowie, woj. anisławowskie. S. Jakubowski podaje
imię „Abraham”. Pisze także: W okresie okupacji zamordowany wraz z rodziną przez geapo w Stanisławowie w r. Dodajmy, że wówczas zoał
zamordowany syn doktora Lorbera, także lekarz weterynarii, który udia
ukończył we Lwowie w r.
Źródło informacji: S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy #, s. oraz „Alfabetyczny 'is lekarzy weterynaryjnych RP”, Warszawa , poz. $$ s. +–+%.
LÜFSCHITZ JÓZEF
Ur. w ### r. Dyplom lekarza weterynaryjnego otrzymał w r. na Akademii Weterynaryjnej we Lwowie. W latach – pracował na anowisku
powiatowego lekarza weterynarii w Dobromilsku, woj. lwowskie. Zamordowany w okresie okupacji przez Niemców.
Źródło informacji: S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy #, s. oraz „Alfabetyczny 'is lekarzy weterynaryjnych RP”, Warszawa , poz. $$+, s. +–+%.
MADEJCZYK WŁADYSŁAW ALEKSANDER
Ur. ycznia $ r. w Charkowie, s. Juliana i Wacławy z d. Kłopołowska. Absolwent Wydziału Weterynaryjnego Uniwersytetu Warszawskiego w % r.
Pracował w Rudzie Pabianickiej jako samorządowy lekarz weterynarii. Podporucznik rez. Żonaty z Henryką z d. Chwi. Zmarł marca r. w obozie w Oświęcimiu.
W Archiwum ITS w Bad Arolsen (Niemcy) znajdują się dodatkowe informacje – droga obozowa rozpoczęła się od aresztowania przez Policję
Bezpieczeń wa w Radomiu i doarczenia do Obozu Koncentracyjnego Auschwitz – numer obozowy . Zmarł marca r. o godz. . z powodu osłabienia mięśnia sercowego przy nieżycie jelit.
Źródło informacji: Art. dr. K. Millaka – „Lekarze weterynaryjni polscy – ofiary II wojny
światowej –%”, „Życie Weterynaryjne” $# grudnia s. +.
MANNER IZR AEL
Ur. $ grudnia #$ r. w Stryju, woj. anisławowskie. Uczenik walk niepodległościowych lat #– w opniu podporucznika Wojska Polskiego.
W $ r. otrzymał dyplom lekarza weterynaryjnego na Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie. Pracował w terenie jako samorządowy lekarz
weterynarii w Żórawnie, pow. Żydaczów. S. Jakubowski w biogramie dodaje:
Zamordowany wraz z rodziną przez geapo w r. w Stanisławowie.
Źródło informacji: S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy #, s. oraz „Alfabetyczny 'is lekarzy weterynaryjnych RP”, Warszawa , poz. ++, s. +#–+.
MARCINKOWSKI WIKTOR
Ur. % marca r. w Trabinie. Dyplom lekarza weterynaryjnego uzyskał na
Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie w r. Pracował w Rypinie, woj. pomorskie, jako samorządowy lekarz weterynarii. W r. pracował jako samorządowy lekarz weterynarii, mieszkał w Dobrzyniu n. Drwęcą.
Zginął we wrześniu w r. S. Jakubowski rozszerza biogram: Aresztowa-
ny przez geapo kwietnia r. i uwięziony w Obozie Koncentracyjnym
w Mauthausen, gdzie zginął lipca r.
Źródło informacji: Art. dr. K. Millaka – „Lekarze weterynaryjni polscy – ofiary II wojny
światowej –%”, „Życie Weterynaryjne” $# grudnia s. + oraz S. Jakubowski
„Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy #,
s. %, a także w „Spis lekarzy weterynaryjnych w Rzeczypo'olitej Polskiej” Warszawa , s. #.
MARCZEWSKI MARCIN
Ur. liopada ##+ r. Otrzymał dyplom lekarz weterynaryjnego w r. w In ytucie
Weterynaryjnym w Warszawie. Oficer zawodowy Wojska Polskiego. Obronił pracę doktorską, uzyskując tytuł doktora wet. Członek
Zarządu Polskiego Towarzy wa Lekarzy Weterynaryjnych +/#. Był Głównym In' ektorem Weterynarii w Minier wie
Rolni* wa. Na emeryturze w Warszawie
w opniu pułkownika Wojska Polskiego. Zginął w r. w więzieniu na Pawiaku w Warszawie.
Źródło informacji: Art. dr. K. Millaka – „Lekarze weterynaryjni polscy – ofiary II wojny
światowej –%”, „Życie Weterynaryjne” $#, %, s. %$ oraz „Alfabetyczny 'is
lekarzy weterynaryjnych RP”, Warszawa , poz. +#, s. +#–+.
MARTYKA EDWARD
Ur. w r. Dyplom lekarza weterynaryjnego otrzymał w # r. Uczenik
kampanii wrześniowej r. – internowany na Litwie. Udział w ruchu oporu w Wilnie. S. Jakubowski podaje: Aresztowany przez geapo, uwięziony
na Łukiszkach w Wilnie i w r. roz rzelany w masowej egzekucji w Ponarach pod Wilnem.
Źródło informacji: S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów), Puławy #, s. %.
MASS IGNACY ZBIGNIEW
Ur. w # r. Dyplom lekarza weterynaryjnego otrzymał w r. na Akademii
Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie. Doktor weterynarii. Doc. S. Jakubowski w biogramie pisał: W r. był powiatowym lekarzem weterynaryjnym w Chełmnie Lubelskim. Brał udział w wojnie obronnej r. w opniu
porucznika lek. wet. W okresie okupacji zamordowany przez Niemców.
Źródło informacji: S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów), Puławy #, s. % oraz „Spis lekarzy weterynaryjnych w Rzeczypo'olitej Polskiej”, Warszawa , s. #–#
MATERNOWSKA IRENA MARIA
Ur. $ marca ## r. w Krukienicach, woj.
lwowskie. Maturę uzyskała w Głównej Szkole Go' odarczej Żeńskiej w Snopkowie.
W # r. ukończyła Akademię Medycyny
Weterynaryjnej we Lwowie, uzyskując dyplom lekarza weterynaryjnego Prowadziła
działalność niepodległościową – od czerwca + r. była członkinią kobiecego oddziału
PON (Polskiej Organizacji Niepodległościowej) we Lwowie i była kurierem. W latach
– była na ypendium w Kopenhadze
i Paryżu. W Kopenhadze u prof. C. O. Jensena w Królewskim In ytucie Serologicznym
i we Francji – w Szkole Weterynaryjnej w Alfort u prof. L. Panisseta i prof. J. Verge oraz
w In ytucie Paeura w Paryżu u prof. J. Valtisa. Po powrocie do kraju kierowała Laboratorium Mięsoznawczo-Bakteriologicznym
w Rzeźniach Miejskich w Warszawie. Podjęła
wykłady na Wydziale Weterynaryjnym Uniwersytetu Warszawskiego. Doktoryzuje się $
lipca r. Temat rozprawy: „Próby różnicowania pałeczek grupy paratyfusu i Gärtnera
na pożywkach bezbiałkowych przy pomocy oznaczania zmian pH w pożywce Pescha
i Maschkego”. W % r. uzyskała habilitację,
a dwa lata później w + r. otrzymała tytuł profesora nadzwyczajnego. Irena Maternowska je pierwszą Polką, która z dziedziny szeroko rozumianych
nauk weterynaryjnych uzyskała opień doktora, doktora habilitowanego i tytuł profesora nadzwyczajnego – podkreślają to w swoim art. prof. dr hab. Jan
Tropiło i dr Wiesława Chrzanowska: „Pierwsze absolwentki uczelni weterynaryjnych w Polsce” w „Życiu Weterynaryjnym” , ++ (#), %–. Była
założycielem i redaktorką czasopisma „Higiena Produktów Zwierzęcych”.
Mieszkała w Warszawie na Kamionku. W okresie okupacji prowadziła działalność kon'iracyjną. Była członkinią SZP, później ZWZ, używając pseudoni-
mu „Irena”. Aresztowana przez Niemców kwietnia r., zoała osadzona
na Pawiaku, gdzie zmarła po licznych przesłuchaniach czerwca r. Prof.
Irena Maternowska zoała pośmiertnie odznaczona Orderem Virtuti Militari V klasy. Maria Olszewska-Wierzbicka we w'omnieniu „Przeżyłam Pawiak” tak opisuje tamte raszne dni: W nurcie więziennych szarych dni kryły
się częo silne przeżycia. Otrzymałam polecenie przeprowadzenia z kąpielowego do szpitala ciężko chorą, słaniającą się, wątłą, kompletnie wyczerpaną kobietę. W wynędzniałej twarzy tylko jej oczy były pełne blasku i uroku.
Wyszeptała: „Życie w więzieniu nie będzie ciężkie skoro są tutaj takie dzieci”.
Kiedy z Różą podchodziłyśmy do jej łóżka, witała nas uśmiechem i słowami:
„Ptaszyny wy moje”. Irena Maternowska, profesor nadzwyczajny Uniwersytetu Warszawskiego, zmarła mając lata. Pochowana na Powązkach.
W art. „Lekarze weterynaryjni polscy – ofiary II wojny światowej –
%” dr K. Millak podaje (s. %+): zmarła czerwca r. po wyjściu z więzienia w Warszawie.
Źródło informacji: Publikacje podane w tekście.
MATUSZEWSKI STEFAN
Ur. + października # r. w Kołaczycach. Lekarz weterynaryjny, absolwent
Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie w $ r. Studiował także rolni* wo na Wydziale Rolniczo-Leśnym Politechniki Lwowskiej. Zginął w Obozie Koncentracyjnym w Oświęcimiu w r.
Źródło informacji: Art. dr. K. Millaka – „Lekarze weterynaryjni polscy – ofiary II wojny
światowej –%”, „Życie Weterynaryjne” $# grudnia s. +.
MODZELEWSKI ZYGMUNT
Absolwent Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie, pracował w Tierpflegerkommando w obozie w Oświęcimiu, gdzie zoał za rzelony w r.
Źródło informacji: Art. dr. K. Millaka „Lekarze weterynaryjni polscy – ofiary II wojny
światowej –%”, „Życie Weterynaryjne” $# grudnia s. +.
NAWROCKI EDWARD
Ur. października ### r. w Mogielnicy. Dyplom lekarza weterynaryjnego otrzymał w r. we Lwowie. Kapitan Wojska Polskiego. Zamieszkały
w Borszczowie. Doc. S. Jakubowski podaje nazwisko: Sommerein Dawid
Eliasz oraz dalsze uzupełnienia: W r. pracował w Borszczowie (woj. tarnopolskie). W okresie okupacji zamordowany przez geapo.
Należy wyjaśnić, czy prawdziwa je podana informacja, że Nawrocki
Edward to Sommerein Dawid? Dy'onujemy innymi datami urodzenia,
ukończenia uczelni itd.
Źródło informacji: S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy #, s. +# oraz „Alfabetyczny 'is lekarzy weterynaryjnych R.P.”, Warszawa , s. –, poz. #
NOWOWIEJSKI LUCJAN
Ur. % września r. w miejscowości Świerczewo-Jabłonka Kościelna, pow.
Wysokie Mazowieckie (woj. Białyok). Dyplom lekarza weterynaryjnego
otrzymał w r. na UW w Warszawie. Po udiach podjął pracę w Zambrowie. W r. pracował na anowisku powiatowego lekarza w Wysokiem Mazowieckiem. S. Jakubowski w biogramie pisał: W latach – był w AK
w opniu porucznika – kapitana. Szef wywiadu w sztabie obwodu powiatowego Wysokie Mazowieckie oraz szef służby weterynaryjnej w sztabie okręgu białoockiego. W lipcu r. aresztowany i roz rzelany w Łomży przez
geapo wraz z osobową grupą polskich patriotów. Pochowany we wólnej mogile bojowników w Zambrowie. Płk Z. Łyjak w opisie dodaje pseudonim, jakim posługiwał się kapitan L. Nowowiejski – „Rak”.
Źródło informacji: S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy #, s. #+ oraz Z. Łyjak „Służba weterynaryjna Wojska
Polskiego w latach $–%$”, cz. I, s. .
OBITZ KURT ALFRED
Ur. $ ycznia + r. w Brzozowie (Brasowen), pow. węgorzewski, s. Fryderyka Kryiana i Ludwiki Karoliny z Borków. Urodził
się w rodzinie zamożnego chłopa mazurskiego w ówczesnych Prusach Wschodnich. Mieli
go'odar wo rolne o powierzchni # mórg
i dwa domy w Królewcu. Rodzice Kurta nie
używali języka polskiego, ale przyznawali
się do mazurskości. W % r. ukończył gimnazjum w Królewcu i podjął udia weterynaryjne w Wyższej Szkole Weterynaryjnej
w Berlinie. liopada $ r. reaktywował, wraz z działaczami mazurskimi (Jan i Guaw Sawitzki, A. Szymańczyk, dr Dziobek), w Berlinie Związek Mazurów – Masurenbund. Założyli
Centralną Radę Mazurów. Związek Mazurów rozpoczął wydawanie pisma
„Cech – Organ des Masurenbundes”, poprzedzony jednym numerem o nazwie „Cech – Masurischer Brief”. Pismo ukazywało się do r. Większość
teków pisał redaktor odpowiedzialny „Cechu”, Kurt Obitz. Dyplom lekarza
weterynaryjnego otrzymał % ycznia r., a już maja r. obronił
pracę doktorską „O rozprzerzenianiu się niektórych robaków i pierwotniaków pasożytniczych bydła na obszarze depresji łąkowych Równiny Północno-Niemieckiej, okręgu Wehavelland” i uzyskał opień doktora medycyny
weterynaryjnej. Przez niemal rok (kwiecień – marzec ) pracował
w rzeźni w Hamburgu oraz w In ytucie Chorób Tropikalnych. kwietnia
r. otrzymał etat asyenta w Wyższej Szkole Weterynaryjnej w Berlinie. Studenci niemieccy z Hitlerjugend robili wszyko – napaści, zaraszanie i bojkot zajęć – by usunąć z uczelni „zdrajcę narodu niemieckiego”. $
maja r. usunięto go z uczelni. W znacznej mierze przyczynił się do tego
wiersz pt. „Młodzież Mazurska” (Masurische Jugend) opublikowany maja
r. Zoaje bez środków do życia. Pomoc przychodzi od znanego polskiego ginekologa, dr Czesława Stankiewicza, który uzyskał zgodę na zabranie
Kurta Obitza do Warszawy. Rada Wydziału Weterynaryjnego Uniwersytetu Warszawskiego przyznała mu etat asyenta kontraktowego. Asyenturę rozpoczął w Katedrze Chorób Wewnętrznych, naępnie przeniósł się do
Katedry Zoologii i Parazytologii, które były mu bliższe. Chociaż arał się
o pracę w Działdowie – po plebiscycie był to jedyny mazurski powiat, który otrzymała Polska – ze względu na słabą znajomość języka polskiego nie
mógł podjąć tam pracy. % ycznia r. ożenił się z Heleną Szylską. Ślub
odbył się w Warszawie w kościele ewangelickim, przy pl. Małachowskiego. września % r. powołano Zakład Parazytologii i Chorób Inwazyjnych
na Wydziale Weterynaryjnym Pań wowego In ytu Naukowego Go'odar wa Wiejskiego w Puławach. Dr Kurt Obitz zoał kierownikiem tego Zakładu. Zajmował się wówczas gzem bydlęcem i motylicą watrobową. Prace
publikował w „Pamiętniku Puławskim” i „Wiadomościach Weterynaryjnych”.
Opublikował, jako autor lub w'ółautor, # oryginalnych prac naukowych.
W Polsce planową walkę z hypodermatozą rozpoczęto w r. Tym ważnym dla goodarki zagadnieniem zajmował się szczególnie Kurt Obitz, od
r. kierujący działem parazytologicznym Wydziału Weterynaryjnego
Pań wowego In ytutu Goodar wa Wiejskiego w Puławach. Zalecał on
osowanie preparatów derysowych. Ich działanie nie było jednakowo silne.
Wynikało to z różnych zawartości subancji czynnej w roślinach z rodzaju
Derris. W swych badaniach Obitz wykazał, choć zróżnicowaną skuteczność:
, i %. Prócz niezawodności, ważna cechą tych środków był osunkowo niski koszt – cyt. pochodzi z art. Grzegorza Jakubika: „Środki roślinne
osowane w XIX i XX wieku do zwalczania inwazji gzów u zwierząt domowych”, „Życie Weterynaryjne” #, # (+), s. $.
Odbył liczne podróże naukowe – In ytut Paeura w Algierze, Uniwersytet Paryski i In ytut Weterynaryjny w Budapeszcie. Brał udział w XIII Kongresie Weterynaryjnym w Zurychu. Oprócz działalności naukowej zajmował
się w dalszym ciągu działalnością na rzecz Mazur. W + r. ukazało się opracowanie „Dzieje ludu mazurskiego” (Działdowo, +). Krótko przed wojną
rozpoczął arania o przyznanie mu obywatel wa polskiego. Nie doczekał
się tego. Wkrótce z Królewca zoał orzeżony, że je poszukiwany przez
geapo. Na chwilę wyjechał na Wołyń, ale powrócił do pracy w In ytucie
i zamieszkał pod Puławami w Michałówce (ferma doświadczalna PINGW ).
Sama zmiana miejsca zamieszkania nie była wyarczająca do ukrycia się
przed wrogiem. # lutego r. zoał aresztowany przez geapo w Puławach i odmawiając podpisania niemieckiej li y narodowościowej, po pobycie w więzieniu w Lublinie (Zamek Lubelski), przewieziony zoał do Obozu
Koncentracyjnego w Dachau, jako więzień polityczny oznaczony numerem
++. Prowadził królikarnie i psiarnię. Podkradał zwierzętom karmę i w ten
'osób pomagał najbardziej potrzebującym. W obozie zapadł na gruźlicę
płuc. Po wyzwoleniu przez wojska amerykańskie skierowany zoał do szpitala w Lautrach k. Memmingen, gdzie $ sierpnia % r. zmarł. Miał # lat.
W „Puławskim Przeglądzie Powiatowym”, s. , Sławomir Pać podał inną
datę śmierci dr K. Obitza: …leczył się początkowo w amerykańskim szpitalu
w Bawarii. Naępnie kontynuował leczenie w gościnnej Szwecji. Bezskutecznie, bo zmarł tam sierpnia roku mając zaledwie lat.
W archiwum ITS w Bad Arolsen widnieje naępujący zapis: aresztowany
lutego r. w Puławach. W dniu czerwca z Lublina przewieziony
do Obozu Koncentracyjnego Dachau, więzień numer . W dniu września r. przekazany do Obozu Koncentracyjnego Dachau/komando Monachium, a w dniu września r. do obozu Dachau (obóz). Nie było go
w dniu kwietnia r. w wyzwolonym przez wojska amerykańskie obozie.
W portalu Gazeta.pl w + r. ukazał się art. Tomasza Kursa: „Książka
o Mazurze, który chciał własnego pań wa”. Tomasz Kurs pisze: Dzięki Mojej Bibliotece Mazurskiej można zapoznać się z oryginalną myślą Kurta Obitz
(–), Mazura marzącego o własnym pań wie. „Dzieje ludu mazurskiego” były tytułem, który przewijał się częo w opracowaniach hiorycznych,
jednak niewiele osób znało pełny tek tej pracy pozoającej dotychczas jedynie w maszynopisie. (…) Je to jedna z nielicznych poaci, która opowiedziała się za mazurskością w oderwaniu od polskości i niemieckości. (…) Czytelnik
otrzymuje solidną dawkę wiedzy o życiu niemieckojęzycznego Mazura, który
dopiero będąc dorosłym nauczył się języka polskiego. Po polsku napisał też
„Dzieje ludu mazurskiego”. Obitz był zwolennikiem mazurskości i opowiadał
się za autonomią tej krainy. Za to otkały go szykany z rąk niemieckich kolegów. (…) W latach . polski wywiad próbował uwikłać Obitza w grę przeciwko Niemcom. – Obitz czuł się wykorzy ywany. Miał dyans do Niemców,
którzy go skrzywdzili, ale także do Polaków – opowiada Jasiński. – Ci, któ-
rzy go pamiętali, wominali go jako człowieka nieufnego, który jednak po
bliższym poznaniu otwierał się i awał się bardzo sympatyczny.
Źródło informacji: A. Szymanowicz: „Kurt Alfred Obitz – naukowiec i działacz mazurski (+–%)”, „Komunikaty Mazursko-Warmińskie”, +, ; S. Wadowski: „W'omnienia o doktorze Obitzu”, „Warmia i Mazury” $, ; Kurt Obitz „Dzieje ludu
mazurskiego”, wprowadzenie i opracowanie Grzegorz Jasiński, Dąbrówno + oraz
Wikipedia.pl i publikacje podane w tekście.
PIOTROWSKI STEFAN
Ur. + kwietnia ## r. w Dziekanowicach. Dyplom lekarza weterynaryjnego otrzymał w $ r. w In ytucie w Charkowie. K. Millak w art. „Lekarze
weterynaryjni polscy – ofiary” podaje miejsce ukończenia udiów weterynaryjnych – Monachium. Podobnie w „Spisie lekarzy weterynaryjnych w Rzeczypo'olitej Polskiej”, Warszawa , s. . Dr, członek magiratu miaa
Poznania, powiatowy lekarz, zasłużony działacz 'ołeczny, przewodniczący Rady Delegatów Zrzeszenia Lekarzy Weterynarii Rzeczypo'olitej Polskiej (T. R. Budny – „Pozycja Społeczna Lekarza Weterynarii w Wielkopolsce”,
PWRiL, Warszawa +). Członek honorowy korporacji Lutyko-Venedya we
Lwowie obok takich profesorów, jak: Stanisław Runge, Antoni Bant, Włodzimierz Kulczycki, Zygmunt Markowski, Wacław Moraczewski, Stanisław Niemczycki i Stefan Gajewski. W r. powiatowy lekarz weterynarii na Poznań
Wschód. W pierwszych latach wojny był zaępcą delegata rządu emigracyjnego na województwo poznańskie. Położył znaczne zasługi w organizowaniu
walki z Niemcami. Ukrywał się, gdyż był szczególnie zajadle ścigany przez
okupanta. W r. zoał aresztowany i osadzony w Forcie VII. Przewieziony do więzienia Plötzensee pod Berlinem i ścięty marca r.
W r. ukształtowało się kierowni* wo Komendy Dzielnicy Zachodniej SN oraz NOB (Narodowa Organizacja Bojowa). Do Komendy Dzielnicy
wszedł jako doradca ds. politycznych dr Stefan Piotrowski – czy ten tek
dotyczy dr S. Piotrowskiego lekarza weterynarii?
Hasło: Piotrowski Stefan znalazłem w „Encyklopedia kon'iracji wielkopolskiej – %”, pod redakcją Mariana Woźniaka, wydana przez In ytut Zachodni w # r. Na r. $ czytamy: Piotrowski Stefan (–)
ps. „Weterynarz”, czł. SN, NOB, lekarz weterynarii. Ur. III w Dziekanowicach, pow. gnieźnieński, s. Franciszka, rolnika i Antoniny z d. Kranz. Uczył
się w gimnazjum w Trzemesznie i Gnieźnie, skąd w r. zoał usunięty
za działalność w Towarzy wie Tomasza Zana, a naępnie skazany w procesie VI r. na tydzień więzienia. W r. otrzymał dyplom lekarza
weterynarii po udiach w Monachium. W r. osiedlił się w Dolsku, pow.
śremskim, jako lekarz weterynaryjny. W czasie I wojny światowej służył
jako lekarz weterynarii w armii niemieckiej, a potem walczył w Powaniu
Wielkopolskim w pap. W r. zwolniony z wojska w opniu kapitana.
W r. wrócił na poprzednie miejsce pracy w Dolsku, później w Poznaniu.
W r. uzyskał opień doktora medycyny weterynaryjnej we Lwowie. Należał do wółzałożycieli Zrzeszenia Lekarzy Weterynarii Rzeczypoolitej
Polskiej (czł. Zarządu Głównego i prezes oddziału poznańskiego). Ucze niczył w r. w Londynie w Międzynarodowym Kongresie Weterynaryjnym.
W l. – był czł. Pań wowej Rady Weterynaryjnej przy Mini rze Rolni wa i Reform Rolnych. Działacz ZHP, radny miaa Poznania i ławnik do
raw kultury i sztuki w magi racie poznańskim, czł. Poznańskiego Sejmiku Wojewódzkiego. W l. – pełnił szereg funkcji we władzach SN. Jesienią r. wółorganizował zawiązki koniracji SN w Poznaniu. Wchodził
też w skład kierowni wa NOB. Od lata r.przedawiciel SN w PSP przy
Głównym Delegacie Rządu RP w Poznaniu. Po dekoniracji NOB aresztowany
I . Rodzinę wysiedlono do GG (woj. lubelskie). Więziony w Domu Żołnierza i w Forcie VII w Poznaniu, we Wronkach, Zgorzelcu, Kłodzku i Berlinie.
XII r. Trybunał Ludowy w Berlinie ( Volksgerichtshof ) na sesji wyjazdowej w Poznaniu skazał go wraz z członkami władz SN na karę śmierci.
Wyrok wykonano w więzieniu Berlin-Plötzensee III r. Dr Piotrowski
napisał w więzieniu pracę z zakresu weterynarii, której maszynopis przekazano rodzinie. października r. nazwano jego imieniem Lecznicę dla
Zwierząt m. Poznania i odsłonięto tam tablicę pamiątkową. Jego nazwisko
upamiętnione je też na tablicy w krużganku kościoła oo. Dominikanów
w Poznaniu i w Forcie VII. Żona Jadwiga z d. Tomaszewska. Dzieci: Danuta,
Bogdan, Janusz, Halszka. Autor hasła – Zygmunt Kaczmarek.
Podczas kwerendy w archiwum ITS w Bad Arolsen (Niemcy) natrafiono na
wpis: Piotrowski Stefan ur. + marca ## r. w Dziekanowicach, zamieszkały
w Poznaniu, lekarz weterynaryjny, żonaty z Jadwigą z d. Tomaszewska, zginął marca r. o godz. %.% w Berlin-Charlottenburg. Przyczyna śmierci – śmierć przez ścięcie głowy. Na podawie wyroku z dnia # grudnia r.,
sędzia: People’s Court Berlin, powód – przygotowanie zdrady.
Źródło informacji: Publikacje podane w tekście oraz „Alfabetyczny 'is lekarzy weterynaryjnych RP ” poz. ###, s. ##–# i K. Millak: „Lekarze weterynaryjni polscy – ofiary
II wojny światowej –%”, „Życie Weterynaryjne” $#, %, %# oraz L. Staszewski
„Przyczynek do dziejów służby weterynaryjnej w Wielkopolsce”, Biuletyn Informacyjny Wielkopolskiej Izby Lekarsko-Weterynaryjnej nr #, czerwiec .
PIWOWARCZYK ZDZISŁAW
Ur. w % r. Lekarz weterynaryjny – absolwent Wydziału Weterynaryjnego
Uniwersytetu Warszawskiego. Po udiach mieszkał w Radomsku. S. Jaku-
bowski w biogramie pisał: W okresie okupacji brał udział w koniracji AK
jako zaępca, a naępnie komendant obwodu Radomsko – w opniu podporucznika. Aresztowanie jego przez geapo naąpiło na naradzie lekarzy
weterynarii w Radomsku w r. Uwięziony w obozie koncentracyjnym
Neugamme. Zginął w r. w czasie ewakuacji na atku na skutek bombardowania przez aliantów.
Płk. dr hab. Z. Łyjak w opisie biogramu lekarza wet. Zdzisława Piwowarczyka dodaje: ps. „Orlicz”, ruch oporu – AK. Był zaępcą, a naępnie
komendantem obwodu AK w Radomsku. Aresztowany w r. podczas
narady lekarzy weterynarii w Radomsku i uwięziony w Neugamme. Zginął od pocisków alianckich podczas ewakuacji drogą wodną. Podczas kwerendy w archiwum ITS w Bad Arolsen (Niemcy) znaleziono zapis: Pirowcyk
Zdzisław ur. sierpnia r., lekarz weterynaryjny, aresztowany przez
Sipo czerwca r. i doarczony do obozu koncentracyjnego Neugamme. Więzień otrzymał numer . W dniu października r. nie był
już aresztowany.
Źródło informacji: Publikacje podane w tekście i S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy #, s. + oraz Z. Łyjak
„Służba weterynaryjna Wojska Polskiego w latach $–%$”, cz. I, s. $.
PRÓCHNICKI TADEUSZ
Ur. lipca ##% r. w Kotunie. Mieszkał w Zuchowicach k. Piotrkowa. Dyplom
lekarza weterynaryjnego otrzymał na Uniwersytecie Warszawskim w r.
Pracował na anowisku lekarza powiatowego. Potem mieszkał w Wierzbniku – inf. zawarta w „Alfabetycznym 'isie lekarzy…” Warszawa . Był
więźniem Obozu Koncentracyjnego Auschwitz. W dokumentacji brakuje daty
osadzenia i numeru obozowego. # lutego r. zoała odnotowana jego
śmierć w obozie – dane te pochodzą z kwerendy przeprowadzonej przez
Biuro informacji o byłych więźniach obozu Auschwitz ().
Źródło informacji: Art. prof. Wł. Lutyńskiego „Życiorysy lekarzy weterynarii ze środowiska ziemiańskiego – ofiar wojny i represji”, „Życie Weterynaryjne” + (), +, –:
„Tadeusz Próchnicki – zginął w Oświęcimiu w r.” oraz dane z „Alfabetycznego
'isu lekarzy weterynaryjnych”, Warszawa poz. , s. –.
ROSENBERG SALOMON
Ur. ycznia # r. w Tarnopolu. Dyplom lekarza weterynaryjnego otrzymał w r. na Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie. Pracował
jako miejski lekarz weterynarii w Brodach. Naępnie jako samorządowy lekarz wet. w Podwołoczyskach, woj. tarnopolskie. Doc. S. Jakubowski w biogramie dodaje: Zamordowany przez geapo.
Źródło informacji: S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy #, s. oraz „Alfabetyczny 'is lekarzy weterynaryjnych RP” Warszawa , poz. $+, s. –%.
ROSTKOWSKI TADEUSZ
Ur. ycznia r. we Włodzimierzu. Dyplom lekarza weterynaryjnego otrzymał na Wydziale Weterynaryjnym Uniwersytetu Warszawskiego
w r. Pracował jako miejski lekarz w Warszawie, a od r. w rzeźni
w Warszawie. Uczeniczył w walkach Powania Warszawskiego. Aresztowany sierpnia r. i osadzony w Obozie Koncentracyjnym Flossenburg,
z numerem ++. Kategoria – areszt ochronny i pracownik cywilny.
Źródło informacji: S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy #, s. oraz Archiwum ITS w Bad Arolsen w Niemczech.
SAPHIR ZYGMUNT
Ur. w # r. Dyplom lekarz weterynaryjnego otrzymał w r. na Uczelni
w Wiedniu. W latach – pracował jako samorządowy lekarz w Kałuszu, woj. anisławowskie. S. Jakubowski w biogramie z # r. podał imię
Selman (w „Spisie…” z r. – Salman) i uzupełnił informację: Zamordowany wraz z rodziną w r. w Stanisławowie.
Źródło informacji: S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy #, s. % oraz „Alfabetyczny 'is lekarzy weterynaryjnych RP”, Warszawa , poz. , s. $–+.
SEROCZYŃSKI JAN
Ur. # lutego ## r. Absolwent In ytutu Weterynaryjnego w Warszawie
w % r. – lekarz weterynaryjny. Samorządowy lekarz wet. w Karczewie. Major Wojska Polskiego. Zginął w r. zamordowany przez Niemców.
Źródło informacji: Art. dr. K. Millaka – „Lekarze weterynaryjni polscy – ofiary II wojny światowej –%”, „Życie Weterynaryjne” $#, %, s. %#; „Alfabetyczny 'is lekarzy weterynaryjnych RP ” poz. +, s. #–; „Alfabetyczna lia oficerów WP
#–”, Muzeum Wojska Polskiego.
SĘK TADEUSZ LESZEK
Ur. marca ## r. Dyplom lekarz weterynaryjnego otrzymał na Akademii Weterynaryjnej we Lwowie w r. (wg „Alfabetycznego 'isu lekarzy…” – w r.). W r. był powiatowym lekarzem w Kosowie Pokuckim.
W r. powiatowy lekarz wet. w Brodach, woj. tarnopolskie. W czasie okupacji zamordowany w więzieniu „Brygidki” we Lwowie – opisuje S. Jakubowski.
Źródło informacji: S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy #, s. %# oraz „Alfabetyczny 'is lekarzy weterynaryjnych RP”, Warszawa , poz. , s. #–.
SKIBIŃSKI CZESŁAW
Ur. w r. w miejscowości Żoń, pow. wągrowiecki, s. Jakuba i Janiny. Pierwsze dwa lata
udiów odbył na Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie. Dyplom lekarza weterynaryjnego otrzymał w r. w Warszawie
na Wydziale Weterynaryjnym UW. Samorządowy lekarz wet. w Mosinie woj. poznańskie.
Według informacji zawartej w książce dr Teodora R. Budnego „Pozycja 'ołeczna lekarza
weterynarii w Wielkopolsce” – PWRiL, Warszawa +, s. #: samorządowy lekarz weterynarii w Mosinie. Zginął zamęczony w r. w Forcie VII w Poznaniu. Leon
Staszewski jako rok męczeńskiej śmierci podaje . W połowie r. powała w Mosinie komórka ZWZ w skład kierowni wa wchodził dr Czesław
Skibiński (…). Posiadali broń. Grupa przygotowana była na wypadek wybuchu
powania do wyawienia kompanii żołnierzy w pełni uzbrojonej i wyposażonej. Grupa na skutek denuncjacji zoała w większości aresztowana między grudniem r. a marcem r. (…) Aresztowano około osób. Broń
zatopiono w okolicznych jeziorach. Aresztowanych przewieziono na Fort VII
w Poznaniu, a przesłuchiwani byli w siedzibie geapo (Dom Żołnierza). Specjalnie z Berlina przyjechała komisja w celu przesłuchania tej grupy. (…) Dr.
Cz. Skibińskiego oskarżano o wyępowanie nosacizny u koni w ilości większej o około % niż na innych terenach Kraju Warty, wyepowanie różycy
świń w prawie % populacji świń znajdujących się na tych terenach, wzro
zachorowania na pryszczycę u bydła prawie w %. W szczególnie okrutny
osób byli traktowani (…) dr Cz. Skibiński. Powiązano z nimi Szare Szeregi
działające na terenie Mosiny oraz goodarzy rolnych, u których padło ponad % populacji zwierząt. W trakcie przesłuchań zmarło osób (wśród
zamęczonych w Forcie VII był lekarz weterynarii Cz. Skibiński – przyp. aut.).
(…) We wrześniu aresztowano najbliższe rodziny krewnych zasądzonych na
śmierć. Ogółem aresztowano osób w wieku od miesięcy do lat. Dzieci w wieku od do lat wywieziono do obozu koncentracyjnego w Łodzi,
młodsze przekazano do sierocińca w celu germanizacji, pozoałych więziono na początku w obozie w Żabikowie, a naępnie wywieziono do obozów
koncentracyjnych – cytat pochodzi ze rony internetowej dws.org.pl.
Po opracowaniu biogramu otrzymałem wiadomość od Piotra Czarneckiego, który przesłał zdjęcie dr. Czesława Skibinskiego z informacją: zdjęcie otrzymałem dzięki uprzejmości dr. med. Wojciecha Skibińskiego, syna
doktora. Wojciech Skibiński po aresztowaniu ojca i wywiezieniu matki do
Oświęcimia przebywał wraz z rodzeń wem w obozie koncentracyjnym dla
dzieci w Łodzi.
Źródło informacji: Art. dr. K. Millaka – „Lekarze weterynaryjni polscy – ofiary II wojny
światowej –%”, Życie Weterynaryjne $#, %, s. %# oraz L. Staszewski „Przyczynek do dziejów służby weterynaryjnej w Wielkopolsce”, Biuletyn Informacyjny
Wielkopolskiej Izby Lekarsko-Weterynaryjnej, nr #, czerwiec .
SOMMERSTEIN KAROL
Ur. marca # r. Dyplom lekarza weterynaryjnego uzyskał we Lwowie
w # r. na Akademii Weterynaryjnej. W latach – był powiatowym
lekarzem w Zbarażu, woj. tarnopolskie. S. Jakubowski w # r. wymieniał
imię Chaskel i pisał: W okresie okupacji pracował pod przybranym nazwiskiem Nawrocki w rzeźni w Tarnowie. Roz rzelany przez geapo wraz z rodziną w Tarnowie.
W archiwum ITS w Bad Arolsen (Niemcy) znajduje się zapis, że Sommerein
Karl ur. marca # r., lekarz weterynarii, arał się marca r. w powiatowym komisariacie w Zbarażu o przepukę.
Źródło informacji: S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej
(zeaw biogramów)”, Puławy #, s. +% oraz „Alfabetyczny 'is lekarzy weterynaryjnych RP” Warszawa , poz. #, s. – i dane z Archiwum ITS w Bad
Arolsen.
SPAISER NISON
Ur. grudnia ##% r. Dyplom lekarza weterynaryjnego otrzymał w r.
na Akademii Weterynaryjnej we Lwowie. W #– oficer Wojska Polskiego w opniu kapitana. W latach – pracował jako miejski lekarz
w Zbarażu, woj. tarnopolskie. Zamordowany przez geapo w czasie okupacji. S. Jakubowski w # r. pisał inaczej nazwisko – Speiser Nussaw. Podobnie w „Alfabetycznej liście oficerów WP” – Speiser Nisson.
Źródło informacji: S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy #, s. +$ oraz „Alfabetyczny 'is lekarzy weterynaryjnych RP” Warszawa , poz. #+, s. –.
SPIGELGLAS MAREK
Ur. sierpnia #% r. w Tarnopolu. Absolwent Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie w r. ( r. wymieniony je w „Alfabetycznym 'isie
lekarzy…”). Pracował w pow. zaleszczyckim jako wolno praktykujący lekarz
weterynarii w m. Tłue. Zamordowany przez geapo w Łucku.
Źródło informacji: Art. dr. K. Millaka – „Lekarze weterynaryjni polscy – ofiary II wojny
światowej –%”,”Życie Weterynaryjne” $# grudnia s. + oraz „Alfabetyczny
'is lekarzy weterynaryjnych RP” , poz. ##, s. –.
STEIGER MAKSYMILIAN
Ur. w ## r. Dyplom lekarza weterynaryjnego otrzymał w r. we Lwowie
na Akademii Medycyny Weterynaryjnej. Pracował w r. jako sejmikowy
lekarz weterynarii w Sztabinie, pow. auguowski. W „Spisie lekarzy weterynaryjnych w Rzeczypo'olitej Polskiej”, Warszawa , s. –% podano
miejsce zamieszkania – Kosów, pow. kosowski i miejsce zatrudnienia – samorządowy lekarz weterynarii. S. Jakubowski podaje, że był samorządowym lekarzem w Kosowie (woj. tarnopolskie) i dodaje, że zoał zamordowany wraz
z rodziną przez geapo w Stanisławowie w r.
Źródło informacji: S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy #, s. #% oraz „Alfabetyczny 'is lekarzy weterynaryjnych RP”, Warszawa , poz. , s. –.
STERNSCHUSS HENRYK
Ur. czerwca % r. w Isypowcach. Dyplom lekarza weterynaryjnego
otrzymał w r. na Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie. Pracował w woj. tarnopolskim w Pomorzanach. W okresie okupacji zamordowany przez Niemców.
Źródło informacji: S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy #, s. #%.
STĘPNIOWSKI EDWARD
Dyplom lekarza weterynaryjnego otrzymał w r. na Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie. S. Jakubowski w biogramie z # r. podaje: W okresie okupacji roz rzelany przez geapo we Lwowie wraz z grupą
profesorów.
Źródło informacji: S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy #, s. #%.
STOKŁOSA ERYK
Ur. maja % r. w Rybniku. Mieszkaniec tej miejscowości. Absolwent rybnickiego gimnazjum w r. Harcerz IV Drużyny Harcerskiej im. H. Sienkiewicza w Rybniku. W r. ukończył Akademię Medycyny Weterynaryjnej
we Lwowie. Aresztowany kwietnia r. za odmowę zaciągnięcia się do
wojska niemieckiego. Przewieziony prawdopodobnie do Obozu Koncentracyjnego Dachau, skąd udało mu się uciec. Naępnie pracował pod przybranym nazwiskiem w kamieniołomach na terenie Sudetów. Był członkiem
ruchu oporu. W wyniku ciężkich warunków pracy oraz na skutek rozwiniętych chorób zmarł w r.
Źródło informacji: L. Musiolik „Rybniczanie słownik biograficzny”. Rybnik , s. $.
SZEWC EUGENIUSZ
Dyplom lekarza weterynaryjnego otrzymał w r. na Akademii Medycyny
Weterynaryjnej we Lwowie. S. Jakubowski w biogramie z # r. pisał: W okresie okupacji roz rzelany we Lwowie przez Batalion Nachtigall.
Źródło informacji: S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy #, s. .
SZUBA WIKTOR
Ur. w #+ r. Dyplom lekarza weterynaryjnego otrzymał w r. na Akademii
Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie. Powiatowy lekarz weterynarii w Międzychodzie w %–# i w Orzeszowie w latach –. Lekarz weterynarii w powiecie wągrowieckim. Był więźniem Fortu VII i zoał w r.
zamęczony w Żabikowie. Informacja zawarta w książce T. R. Budny „Pozycja 'ołeczna lekarza weterynarii w Wielkopolsce”, PWRiL, Warszawa +,
s. #. I w innym miejscu rozszerzenie tej informacji (s. ): W r. Niemcy zorganizowali dla lekarzy polskich w Poznaniu -tygodniowy kurs weterynaryjny w rzutach, po ok. osób. Nawet na tym czyo fachowym kursie
lekarze polscy byli szykowani przez niemieckie kierowni wo. Kierownikiem
kursu był radca weterynarii dr Weiss, hitlerowiec nienawidzący wszykiego co polskie. Wykorzyał on fakt, że pięciu ucze ników kursu bez zezwolenia wyjechało na niedzielę do rodzin i oddał tych lekarzy w ręce policji.
W konsekwencji lekarze Wacław Glas, Bolesław Żurawiecki, Władysław Mikulski, Wiktor Szuba i Józef Mrygoń zoali aresztowani i skazani na miesiąc
obozu karnego w Forcie VII w Poznaniu. W katowni tej jeden z pięciu uwięzionych lekarzy, Wiktor Szuba, zoał przez geapowskich oprawców dotkliwie pobity w naęp wie czego po kilku dniach zmarł. Relacja ta pochodzi
ze w'omnień jednego z piątki tych lekarzy – Józefa Mrygonia, Konin $#.
Bolesław Żurawiecki podał datę śmierci r. lub błędnie ją zapisał L. Staszewski w art. „Przyczynek do dziejów służby weterynaryjnej w Wielkopolsce”, „Biuletyn Informacyjny Wielkopolskiej Izby Lekarsko-Weterynaryjnej”,
nr #, czerwiec r.
Źródło informacji: Publikacje podane w tekście, a także na podawie inf. zawartej w „Alfabetycznym 'isie lekarzy weterynaryjnych RP” Warszawa , poz. , s. $–+.
WEINREB WIKTOR
Ur. w r. Dyplom lekarza weterynaryjnego otrzymał w $ r. na Akademii Medycyny Weterynaryjnej w Lwowie. Pracował w woj. anisławowskim jako samorządowy lekarz w Wygodzie, pow. Dolina. S. Jakubowski
w # r. pisał: Zamordowany wraz z rodziną przez geapo w Stanisławowie w r.
Źródło informacji: S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy #, s. .
WEISSTEIN JOEL
Ur. $ marca r. w Brzeżanach, woj. tarnopolskie. Dyplom lekarza weterynaryjnego uzyskał w r. na Wydziale Weterynaryjnym UW w Warszawie. Pracował jako samorządowy lekarz weterynarii w Narajowie, pow.
Brzeżany. Zamordowany przez Niemców w okresie II wojny.
Źródło informacji: S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy #, s. i „Spis lekarzy weterynaryjnych w Rzeczypo'olitej Polskiej”, Warszawa , s. #–.
ZAGRODZKI KAZIMIERZ WINCENTY
Ur. ycznia ## r. w Dąbrowie Górniczej. Jako udent weterynarii w Warszawie w r. brał udział w ruchu rewolucyjnym i był zesłany na Sybir.
Po udanej ucieczce przedoał się do Lwowa, gdzie podjął udia. – S. Jakubowski w „Polscy lekarze…” pisze: Lekarz weterynaryjny – udia ukończył
w r. na Akademii Weterynaryjnej we Lwowie. Pracę lekarza weterynaryjnego rozpoczął w Krajowym Zakładzie Bakteriologicznym. Pułkownik
Wojska Polskiego. Odznaczony Krzyżem Niepodległości. Oficer I Pułku Ułanów (rtm.). Walczył w okolicach Dęblina, pod Anielinem-Laskami i szlak bojowy zakończył pod Łowczówkami. Szef Wojskowej Służby Weterynaryjnej
RP. Doktor nauk weterynaryjnych – liopada r.
Podawy do powołania Pań wowego In ytutu Weterynaryjnego worzył do r. kierownik Wydziału Weterynarii PINGW. Dzięki jego araniom już w r. uzyskano fundusze na zapoczątkowanie i znaczne
zaawansowanie – do anu surowego – budowy obecnej siedziby In ytutu
w Puławach” – czytamy na ronie internetowej In ytutu Uprawy Nawożenia i Gleboznaw wa. Natomia płk dr wet. A. Skoczek w art. „Dziewięćdziesiąt lat służby weterynaryjnej Wojska Polskiego”, „Życie Weterynaryjne”
#, # (), s. + pisze: W r., wraz z odejściem na emeryturę gen. Malewskiego, Wydział III Weterynarii włączono do Departamentu Sanitarnego
Minier wa Spraw Wojskowych. Szefem Wydziału i Służby zoaje zesłaniec
syberyjski płk dr wet. Kazimierz Zagrodzki. Oficer ten, po przejściu w an
oczynku, objął anowisko kierownika wydziału weterynarii Pań wowego
In ytutu Naukowego Goodar wa Wiejskiego w Puławach, zalążka późniejszego In ytutu Weterynarii. Aresztowany przez Niemców traci zdrowie
i umiera w r. w Puławach. Dokładną datę śmierci podał p. Kamil Stepan
z Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie: płk K. Zagrodzki zmarł czerwca r. w Puławach i tam też je pochowany.
Źródła informacji: Publikacje podane w tekście oraz T. Rotkiewicz „Hioria weterynarii i deontologia”, Olsztyn $ i S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy #, s. %$–%+.
ZBIER AŃSKI JÓZEF
Ur. w r. Absolwent Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie
w $ r. Pracował w pow. wyrzyskim jako samorządowy lekarz weterynarii w Wysokiej. Zamordowany na Pomorzu przez ścięcie głowy. Natomia
płk dr hab. Z. Łyjak pisał: roz rzelany czerwca r. przez geapo podczas egzekucji Polaków pod Nowym Sączem.
Źródło informacji: Art. K. Millak: „Lekarze weterynaryjni polscy – ofiary II wojny światowej –%”, „Życie Weterynaryjne” $# grudnia s. + oraz Z. Łyjak „Służba weterynaryjna Wojska Polskiego w latach $–%$”, cz. I, s. %+.
ZYLBERTAL SAUL
Ur. w r. Dyplom lekarza weterynaryjnego otrzymał w r. na Wydziale Weterynaryjnym UW w Warszawie. Od $ r. pracował na anowisku
asyenta w Wydziale Weterynaryjnym Pań wowego In ytutu Naukowego
Go'odar wa Wiejskiego w Puławach. S. Jakubowski w biogramie z # r.
pisał: Zginął w czasie okupacji w getcie warszawskim w r.
Źródło informacji: S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy #, s. $#.
ŻEŃCZAK JAN ANTONI
Ur. w ## r. Dyplom lekarza weterynaryjnego otrzymał w % r. na Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie. Mieszkał w Poznaniu. Był kierownikiem Izby Rolniczej. Doktor nauk weterynaryjnych. Rotmirz. Zginął
w r. S. Jakubowski dodaje: Aresztowany wraz z synem w Bolechowie, pow.
Dolina, woj. anisławowskie. Zginął w r.
Źródło informacji: Art. A. Przychodzkiego „Pracownicy wielkopolskiej weterynarii w walce o niepodległość i demokrację”, „Przegląd prac ZHW +”, PWRiL, Warszawa +
oraz „Alfabetyczny 'is lekarzy weterynaryjnych RP”, Warszawa , s. $–+, poz.
, a także S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw
biogramów)”, Puławy #, s. +.
ŻOR KAZIMIERZ
Ur. w $ r. Dyplom lekarza weterynaryjnego otrzymał na Wydziale Weterynaryjnym UW w Warszawie w r. Pracował na anowisku asyenta w Wydziale Weterynaryjnym UW. Pracował jako powiatowy lekarz wet.
w Płońsku. Niemcy zamordowali na Piaskach również Kazimierza Żora – lekarza weterynarii – czytamy na ronie internetowej „Gazety lokalnej – Płońszczak”; dalej w innym miejscu: Zbrodnia miała miejsce nocą, między a ycznia roku – są wątpliwości co do określenia dokładnej daty – w urządzonym przez Niemców podczas wojny ogrodzie powiatowym na Piaskach.
W oatnich dniach okupacji, tuż przed wejściem Rosjan, Niemcy zamordowali tam mężczyzn, w większości mieszkańców powiatu płońskiego, w tym
żołnierzy AK i innych organizacji walczących z okupantem. Zginęli od rzałów w tył głowy i zoali pogrzebani w dole na Piaskach. Zbrodni dokonała
niemiecka policja kryminalna. (…) Jak właściwie znaleziono ciała pomordowanych na Piaskach?… Lechosław: przechodził jakiś człowiek i zauważył
rękę wyającą z ziemi. Bo oni, proszę pani, byli przykryci perzem, łęcinami… A jeden z nich był w pozycji siedzącej… Zofia: wyglądał, jakby usiłował
wydoać się od ziemi, jakby próbował wyjść… Musiał jeszcze żyć, gdy ich
zasypywali. Ale była zima, śnieg, wszyko było zamarznięte, a on był ranny,
przecież do każdego z nich rzelali…
Wokół tej zbrodni przez długie lata panowało milczenie. Polska była pod
dyktaturą alinowskiej Rosji, rządziła władza komuni yczna, a przecież na
Piaskach zginęli żołnierze Armii Krajowej. Ale tego zdarzenia nie dało się wykreślić z płońskiej hiorii. Mieszkańcy w miejscu zbrodni uawili brzozowy
krzyż, potem wybudowano obelisk.
Źródło informacji: Art. z „Gazety lokalnej – Płońszczak”, ycznia (rona internetowa).
III
Zbrodnia katyńska
Tytułowe hasło „zbrodnia katyńska” określa wymordowanie przez NKWD #%+ jeńców wojennych, oficerów polskich, na mocy decyzji Biura Politycznego KC WKP (b)
z % marca r. i obejmuje zbrodnie dokonane w Katyniu, Charkowie, Miednoje,
a także w więzieniach zachodniej Białorusi i zachodniej Ukrainy. Więźniów z zachodniej Ukrainy mordowano prawdopodobnie w więzieniach w Kijowie, Charkowie i Chersoniu, natomia jeńcy
zachodniej Białorusi mordowani
byli (piszę także prawdopodobnie,
gdyż oatecznie nie je to jeszcze
udowodnione) w Mińsku. Świadczą
o tym przedmioty polskiego pochodzenia wydobyte w Bykowni i Kuropatach. Zbrodnia katyńska według
opinii In ytutu Pamięci Narodowej je zbrodnią przeciwko ludzkości – ludobój wem. W Katyniu
i Charkowie zamordowano $ oficerów lekarzy weterynarii. Dodajmy jeszcze lekarzy weterynarii
z tzw. Ukraińskiej Li y Katyńskiej.
Łącznie możemy mówić o be ialskim zamordowaniu przez Rosjan
w latach II wojny lekarzy weterynarii.
Biogramy lekarzy weterynarii
zamordowanych Katyniu
Katyń ściśle powiązany je z obozem jenieckim w Kozielsku (miao w Rosji nad
rzeką Żyzdrą) ulokowanym w XIX-wiecznym mona yrze Swiato-wiedienskij,
zwanym także „Puelnią Optyńską” lub klasztorem w Kozielsku. W obozie w Kozielsku uwięziono % osoby (dane z grudnia r.), w tym ponad lekarzy
i generałów. Przetrzymywana była także jedna kobieta, pilot Janina Lewandowska (córka gen. J. Dowbór-Muśnickiego). Natomia Katyń to miejscowość położona
nad Dnieprem, na zachód od Smoleńska. Jeńców z Kozielska w ramach „rozładowania obozów” (rozgruzki ) wywożono od kwietnia do maja r. do
Katynia koleją do acji Gniezdowo,
a amtąd karetkami więziennymi.
Mordowano ich w podziemiach siedziby NKWD rzałem w tył głowy (poniżej potylicy) oraz w pobliskim Lesie
Katyńskim. Szczegółowo ten „massenmord” zoał opisany w raporcie medyczno-sądowym „Amtliches Material
zum Massenmord von KATYN”, Berlin
(ryc.). W Katyniu zamordowano
oficerów polskich.
Poniżej prezentuję biogramy %+ lekarzy weterynarii zamordowanych
w Katyniu.
BIEŃKO KAZIMIERZ IGNACY
Ur. + sierpnia + r. w Kuninie w Orołęckiem, s. Władysława. Dyplom lekarza weterynaryjnego uzyskał w r. na Wydziale Weterynaryjnym Uniwersytetu Warszawskiego. Samorządowy lekarz w Sejnach, pow. Suwałki.
Podporucznik rezerwy. W r. w % Pułku Ułanów. Aresztowany i osadzony w Kozielsku. Zamordowany przez NKWD w kwietniu r. w Katyniu.
Źródło informacji: Wł. Lutyński „Lia lekarzy weterynarii jeńców obozów w Kozielsku
i Starobielsku zamordowanych w Katyniu i Charkowie”, Warszawa # i danych zawartych w „Liście Katyńskiej i Ukraińskiej Liście Katyńskiej” Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeń wa.
BŁAŻEJEWSKI ROMAN WINCENTY
Ur. % maja + r. w Ulasku k. Radzymina, s. Wincentego i Marianny z Furmańskich. Dyplom lekarza weterynaryjnego otrzymał w na Wydziale
Weterynaryjnym Uniwersytetu Warszawskiego. W r. odbył także szkolenie w Szkole Podchorążych Kawalerii w Grudziądzu. Pracował i mieszkał
w miejscowości Lipsko, pow. Iłża, jako lekarz samorządowy. Podporucznik
rez. – na opień ten mianowany ycznia % r. W r. przydzielony do
Pułku Strzelców Konnych. Żonaty z Ireną Langer. Mieli dwie córki – Annę
i Marię. Aresztowany i uwięziony w Kozielsku. Zamordowany przez NKWD
w kwietnia r. w Katyniu.
Podczas ekshumacji w Lesie Katyńskim w r. zwłoki Romana Błażejewskiego zoały zidentyfikowane i zapisane pod numerem + (AM), jako Roman Właziejewski. Zwłoki umundurowane. Przy zwłokach znaleziono część
dowodu osobiego, pozwolenie na broń i zaświadczenie o szczepieniu.
Źródło informacji: Wł. Lutyński „Lia lekarzy weterynarii jeńców obozów w Kozielsku
i Starobielsku zamordowanych w Katyniu i Charkowie”, Warszawa # i danych zawartych w „Liście Katyńskiej i Ukraińskiej Liście Katyńskiej” Rady Ochrony Pamięci
Walk i Męczeń wa oraz „Amtliches Material zum Massenmord von KATYN“, Berlin , s. , a także „Katyń. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego“,
Warszawa , s. .
BUDZYN JULIAN MIECZYSŁAW
Ur. ycznia r. w Kończyskach, woj. krakowskie, s. Józefa (T. Mikulski
w „Biogramach jeńców…” na s. # podaje inne miejsce urodzenia – w Żurowej) i Marii z Juszkiewiczów. Absolwent III Gimnazjum im. Brodzińskiego
w Tarnowie. Studia na Wydziale Weterynaryjnym Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie ukończył w r. Zamieszkał w majątku Żurowa,
pow. Jasło. liopada # r. otrzymał awans na porucznika Wojska Polskiego. Zrobił także doktorat z weterynarii. Zatrudniony w Minier wie
Spraw Wojskowych (w biurze personalnym).
W „Spis lekarzy weterynaryjnych w Rzeczypo'olitej Polskiej”, Warszawa s. $ czytamy: Budzyn Julian Mieczysław nie zajmuje
się pracą zawodową, dyplom lekarza weterynaryjnego otrzymał w r. we Lwowie.
Lekarz weterynarii w % Pułku Strzelców
Konnych w Dębicy. Uczenik kampanii wrześniowej, aresztowany i osadzony w obozie
jenieckim w Kozielsku. Na liście wywózkowej NKWD z kwietnia r. Zamordowany
w Katyniu w kwietniu r. Podczas ekshumacji w Katyniu w r. przy zwłokach
znaleziono dziennik. T. Mikulski (w „Biogramach jeńców…”) w biogramie J.
M. Budzyna pisze: Przy zwłokach znaleziono: naramiennik bez oznak, dowód
osobi y, pakiecik opatrunkowy, dwa li y, pocztówkę i dzienniczek. Dzięki araniom rodziny latem r. odzyskano pamiętnik pisany w Kozielsku, który ze względu na bezpieczeń wo ukryto. Odpis tego pamiętnika, jak i wiele
innych przechowywany je w In ytucie Ekertyz Sądowych i In ytucie Katyńskim. Tu przytoczymy kilka najbardziej charaktery ycznych zdań:
„Zacząłem w Kozielsku dnia dziewiątego liopada r. [s. ]. Życie moje
tu marne, jedzenie kiepskie, pomieszczenie okropne, brak bielizny, butów.
Zimno, mrozy b. wielkie dochodzą częo do . C [s. ]. Nadeszły święta
Wielkanocne – ja czuję się aż tak źle, ani one mnie nie smucą, ani też cieszą.
Tak kiepsko z płucami. Kaszel, boli i kłuje w piersiach… Gdybym tu umarł, to
pamiętajcie, że nie wolno Wam mnie tu zoawić – rowadzić zwłoki i pochować w Żurowej na ogrodzie – teament wypełnić. [s. ]. Dnia IV r.
Od dwóch dni zaczęli nas wywozić. Gdzie i po co, nie wiadomo. Wyjechali już
Dembowski i Rybakiewicz. Wczoraj długo i serdecznie rozmawialiśmy z dr
Adamem z Rybnika. Poznałem go dopiero kilka dni temu. [s. ]. Nazwiska
wymienione w pamiętniku: dr Adam z Rybnika; Dembowski, lekarz powiatowy z Brzeska; Dunikowski ze Stróż; Hałaciński, aroa z Brzeska; Rybakiewicz, in'ektor Pań wowego Zakładu Ubezpieczeń Wzajemnych; Rożkiewicz
z Rzeszowa; dr Stachyra z Zakliczyna.
Źródło informacji: Wł. Lutyński „Lia lekarzy weterynarii jeńców obozów w Kozielsku
i Starobielsku zamordowanych w Katyniu i Charkowie”, Warszawa # i danych zawartych w „Liście Katyńskiej i Ukraińskiej Liście Katyńskiej” Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeń wa oraz Wł. Lutyński „Polscy lekarze weterynarii pochowani na
cmentarzu wojskowym w Katyniu”, „Życie Weterynaryjne” , +$ (), #– oraz
w ”Biogramy jeńców Kozielsk, Starobielsk, Oaszków, Ukraina, Zaginieni” T. Mikul-
ski, WUW , s. #–#$ i „Katyń. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego”, ROPWiM, Warszawa , s. %.
BULIK PIOTR
Ur. $ kwietnia r. w Chróścinie, woj.
opolskie, s. Jana i Małgorzaty z Kaniów. Po
plebiscycie zoał wysiedlony i zamieszkał
z rodziną w Wielkopolsce. Ukończył Gimnazjum im. H. Sienkiewicza we Wrześni
w r. Dyplom lekarza weterynaryjnego uzyskał w $ r. na Akademii Medycyny
Weterynaryjnej we Lwowie. Dwa lata później obronił pracę doktorską, uzyskując tytuł doktora nauk weterynaryjnych. Pracował
jako asyent we Lwowie na Akademii Medycyny Weterynaryjnej. Mieszkał w Żabiu, pow.
Kosów Huculski i był lekarzem powiatowym w Horodence. Zmobilizowany w r. do Pułku Piechoty. Uczenik kampanii wrześniowej r.
w opniu podporucznika. Aresztowany i osadzony w Kozielsku i zamordowany przez NKWD w maju r. w Katyniu.
Źródło informacji: Wł. Lutyński „Lia lekarzy weterynarii jeńców obozów w Kozielsku
i Starobielsku zamordowanych w Katyniu i Charkowie”, Warszawa # i danych zawartych w „Liście Katyńskiej i Ukraińskiej Liście Katyńskiej” Rady Ochrony Pamięci
Walk i Męczeń wa oraz „Katyń. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego”, Warszawa , s. $.
CHODOROWSKI BRONISŁAW
Ur. lub grudnia #$ r. w Knyszynie Białoockim, syn Wincentego i Stefanii z Citkowskich. Dyplom lekarza weterynaryjnego
otrzymał w r. na Akademii Weterynaryjnej we Lwowie. Do wybuchu wojny
pracował jako lekarz powiatowy w Święcanach, woj. wileńskie. Podporucznik rezerwy w Okręgu Korpusu III. Odznaczony
Krzyżem Walecznych. Miał młodszego brata, lekarza medycyny. Był żonaty, miał syna
Zygmunta. Osadzony w obozie jenieckim
w Kozielsku i zamordowany w maju r. w Katyniu na kilka dni przed
swoim młodszym bratem, Józefem – lekarzem medycyny.
Źródło informacji: Wł. Lutyński „Lia lekarzy weterynarii jeńców obozów w Kozielsku
i Starobielsku zamordowanych w Katyniu i Charkowie”, Warszawa # i danych zawartych w „Liście Katyńskiej i Ukraińskiej Liście Katyńskiej” Rady Ochrony Pamięci
Walk i Męczeń wa oraz „Katyń. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego”, ROPWiM, Warszawa , s. +%.
CZUBERNAT JAN
Ur. + maja # r. w Pensylwanii w USA, s.
Stefana i Marii z Rekuckich. Służył w armii
auriackiej. Później w i % Pułku Artylerii Ciężkiej oraz % Pułku Artylerii Górskiej.
Dyplom lekarza weterynaryjnego otrzymał
na Akademii Medycyny Weterynaryjnej we
Lwowie w r. Porucznik rez. – mianowany czerwca r. W r. służył w Szpitalu Okręgowym Koni nr %. Miejski lekarz
w Zakopanem. Żonaty, miał dwoje dzieci.
Osadzony w obozie w Kozielsku. Na liście
wywózkowej NKWD z kwietnia r.
Zamordowany w Katyniu. W „Liście oficerów WP #–” podana je inna data urodzenia – $ maja # r. i informacja: ppor. podlek. wet.
Podczas ekshumacji w lipcu r. w Katyniu, pod pozycją , Komisja
opisała: Czubernard Jan, podporucznik. Przy zwłokach znaleziono zaświadczenie o szczepieniu, medalik z łańcuszkiem i notatnik.
Źródło informacji: Wł. Lutyński „Lia lekarzy weterynarii jeńców obozów w Kozielsku
i Starobielsku zamordowanych w Katyniu i Charkowie”, Warszawa # i danych zawartych w „Liście Katyńskiej i Ukraińskiej Liście Katyńskiej” Rady Ochrony Pamięci
Walk i Męczeń wa oraz „Katyń. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego”, Warszawa , s. $, a także „Amtliches Material zum Massenmord von KATYN”, Berlin , s. .
DĘBOWSKI JAN STEFAN
Ur. % grudnia # r. w Krakowie, s. Jana i Teresy z Karskich. Uczenik I wojny światowej oraz wojny #– r. W r. w Dywizjonie Artylerii Konnej. Od r. przeniesiony do rezerwy i przydzielony do Szpitala Koni nr
#. Dyplom lekarza weterynaryjnego uzyskał w r. na Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie. Porucznik rez. Powiatowy lekarz weterynarii w Brzesku, woj. krakowskie. Także in'ektor w Urzędzie Wojewódzkim
w Krakowie. Zamieszkały w Grybowie, pow. grybowski. Żonaty z Janiną
z Wajsów. Mieli dwie córki – Kry ynę i Irenę. Osadzony w obozie w Kozielsku. Na liście
wywózkowej NKWD z kwietnia . Zamordowany w Katyniu.
Podczas ekshumacji mogił w Lesie Katyńskim w r. zwłoki zoały opisane
pod numerem AM ++ – Dembowski Jan
Stefan, lekarz weterynarii. Przy zwłokach
znaleziono dowód osobi y, kartę szczepień
i medalion.
Źródło informacji: „Lia lekarzy weterynarii jeńców
obozów w Kozielsku i Starobielsku zamordowanych w Katyniu i Charkowie” prof. Wł. Lutyńskiego, Warszawa #; „Lia Katyńska i Ukraińska Lia Katyńska” Rady Ochrony
Pamięci Walk i Męczeń wa oraz art. prof. Wł. Lutyńskiego „Polscy lekarze weterynarii pochowani na cmentarzu wojskowym w Katyniu”, „Życie Weterynaryjne” ,
+$ (), #– i „Alfabetycznym 'isie lekarzy weterynaryjnych RP w ”, poz. $,
s. –%, a także „Amtliches Material zum Massenmord von KATYN”, Berlin , s.
i „Katyń. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego“, ROPWiM, Warszawa , s. %.
DMITRIJUK EUGENIUSZ
Ur. # września + r. w Pawłowie Nowym k. Białej Podl., s. Damiana. Dyplom
lekarza weterynaryjnego otrzymał w r. na Wydziale Weterynaryjnym
Uniwersytetu Warszawskiego. Kapitan rez. Pracował w województwie wileńskim w Poawach jako lekarz samorządowy. W kampanii wrześniowej
zmobilizowany do Pułku Ułanów. Osadzony w Kozielsku. Na liście wywózkowej NKWD z kwietnia r. Zamordowany w Katyniu.
W „Liście Katyńskiej i Ukraińskiej Liście Katyńskiej” – wymieniony je
w $ Pułk Ułanów.
Źródło informacji: Wł. Lutyński „Lia lekarzy weterynarii jeńców obozów w Kozielsku
i Starobielsku zamordowanych w Katyniu i Charkowie”, Warszawa # r. i danych zawartych w „Liście Katyńskiej i Ukraińskiej Liście Katyńskiej” Rady Ochrony Pamięci
Walk i Męczeń wa oraz art. prof. Wł. Lutyńskiego „Polscy lekarze weterynarii pochowani na cmentarzu wojskowym w Katyniu”, „Życie Weterynaryjne ”, +$ (), # – .
DR APALSKI ER AZM JERZY
Ur. ycznia % r. w Buczaczu, s. Karola. W r. otrzymał dyplom lekarza weterynaryjnego na Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie.
W latach – na kursie podchorążych rezerwy we Włodzimierzu Wo-
łyńskim. Podporucznik rez. Pracował jako lekarz samorządowy w Mikulińcach, woj. tarnopolskie. Zmobilizowany w r. do # Pułku Artylerii
Lekkiej. Aresztowany i osadzony w Kozielsku. Na liście wywózkowej NKWD
z % kwietnia r. Zamordowany w Katyniu w kwietniu r.
Źródło informacji: Wł. Lutyński „Lia lekarzy weterynarii jeńców obozów w Kozielsku
i Starobielsku zamordowanych w Katyniu i Charkowie”, Warszawa # i danych zawartych w „Liście Katyńskiej i Ukraińskiej Liście Katyńskiej” Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeń wa.
DRESZLER DIONIZY
Ur. % października # r. w Toruniu, syn Tomasza. Ucze nik Pow ania Wielkopolskiego. Dyplom lekarza weterynaryjnego uzyskał r. na
Uniwersytecie w Berlinie. Powiatowy lekarz w Chojnicach. Oficer rezerwy w opniu kapitana. PKU Starogard. Ucze nik kampanii wrześniowej
r., zo aje ciężko ranny pod Tarnopolem. O atnia wiadomość od niego pochodzi z liopada r. z Kozielska. Na o atniej liście wywózkowej NKWD z maja r. Zginął w Katyniu w maju r. Dr K. Millak na
s. %$ artykułu „Lekarze weterynaryjni polscy – ofiary II wojny światowej
–%, „Życie Weterynaryjne” z $#, % podaje, że: Dreszler Dionizy poległ w pod Lwowem, co w świetle dokumentów nie je informacją
prawidłową.
Źródło informacji: Wł. Lutyński „Lia lekarzy weterynarii jeńców obozów w Kozielsku
i Starobielsku zamordowanych w Katyniu i Charkowie”, Warszawa # i „Lia Katyńska i Ukraińska Lia Katyńska” Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeń wa.
DUMANIA JAN
Ur. w % r. (inną datę ur. podaje prof. Wł.
Lutyński – , Domania, rolnik), s. Jana.
Ukończył w + r. Wydział Weterynaryjny
na Uniwersytecie Warszawskim, na liście
absolwentów marca + r. Podporucznik
rez. – mianowany września r. Powoływany na ćwiczenia rezerwiów w Składnicy Materiałów Intendentury nr i Pułku
Piechoty Legionów. Zamieszkały w Łużycach,
pow. Opatów. Osadzony w Kozielsku. Na liście wywózkowej NKWD z kwietnia r.
Zamordowany w Katyniu. Profesor Wł. Lutyński podaje w „Liście lekarzy weterynarii…” dalsze wyjaśnienia: Wykaz
absolwentów Wydz. Wet. w Warszawie z r. doarczony przez lekarza
wet. Konrada Rozwadowskiego z informacją, że lekarz wet. J. Dumania mieszka w Łężycach. Według źródła WPH z r. Jan Domania ukończył Wyższą Szkołę Rolniczą w Cieszynie. Można domniemywać, że po ukończeniu tej
szkoły zoał udentem Wydziału Weterynaryjnego w Warszawie, w r.
uzyskał absolutorium, ale do momentu wydania „Spisu” dyplomu lekarza
wet. nie uzyskał.
Na „Liście Katyńskiej i Ukraińskiej Liście Katyńskiej” Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeń wa znajduje się taki opis: por. Jan Domania, ur. ––,
miejsce urodzenia: Łężyce w Tarnobrzeskiem, inżynier, pp Leg., zm. ,
Katyń. I jeszcze jedno wyjaśnienie prof. Wł. Lutyńskiego w „Polscy lekarze
weterynarii pochowani na cmentarzu wojskowym w Katyniu”, „Życie Weterynaryjne” , +$ (), #–: Dumania Jan w „Księdze” – inż. rolnik Domania – porucznik. Ze isu absolwentów Wydziału Weterynaryjnego UJP,
orządzonego marca r., wynika, że nazywał się Dumania i był absolwentem tego Wydziału, pewnie niezależnie od ukończenia udiów rolniczych w Cieszynie.
Podczas ekshumacji zbiorowych mogił w Lesie Katyńskim w r. zwłoki zoały rozpoznane i opisane pod numerem AM $$$: Domania Jan, umundurowany. Przy zwłokach znaleziono kartkę z notatnika, li i medalion.
Źródło informacji: Publikacje podane w tekście i „Amtliches Material zum Massenmord
von KATYN”, Berlin , s. $ oraz „Katyń. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza
Wojennego“, ROPWiM, Warszawa , s. .
DZIK FELIKS FAJWEL
Ur. marca ## r. w Warszawie, s. Józefa. Absolwent (lekarz) weterynarii,
podporucznik rez. piechoty. Od liopada # r. w Wojsku Polskim. W r.
zwolniony z wojska w celu odbycia udiów weterynaryjnych. Osadzony
w Kozielsku. Na liście wywózkowej NKWD z + kwietnia r. i zamordowany w Katyniu.
Prof. Wł. Lutyński w „Liście lekarzy weterynarii jeńców…” podaje także dwuczłonowe nazwisko: Dzik-Dzikowski Fajwel Feliks oraz informację:
W materiałach weterynaryjnych brak danych co do jego udiów i pracy.
I dalej w art. „Polscy lekarze weterynarii pochowani na Cmentarzu Wojskowym w Katyniu”, „Życie Weterynaryjne” , +$ (), s. #: Dzik Feliks vel
Feiwel – ze wszykich źródeł wynika, że jego atus w zawodzie i poziom
wykształcenia (lekarz wet., absolwent?) nie je jasny. Natomia na „Liście
Katyńskiej i Ukraińskiej Liście Katyńskiej” Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeń wa czytamy: Ppor. Feliks Fajwel DZIK, ur. --, miejsce urodzenia: Warszawa, lek. wet., pp, zm. , Katyń.
Źródło informacji: Publikacje podane w tekście.
FUCIK ALFONS MICHAŁ
Ur. czerwca #+ r. w Żywcu, s. Jana i Melanii z d. Vytvar. Dylom lekarza
weterynaryjnego uzyskał na Wydziale Weterynaryjnym Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie w $ r. Porucznik rez. Pracował w woj.
kieleckim w Zwoleniu, jako samorządowy lekarz wet. Żonaty – mieli córkę
Wandę. W kampanii wrześniowej r. lekarz weterynarii w Szpitalu Polowym Koni we Włodawie i uczenik szlaku bojowego Włodawa–nad rzeką
Stochód – Kowel – Włodzimierz Wołyński. Osadzony w Kozielsku. Na liście
wywózkowej NKWD z kwietnia r. Zamordowany w Katyniu.
Źródło informacji: Wł. Lutyński „Lia lekarzy weterynarii jeńców obozów w Kozielsku
i Starobielsku zamordowanych w Katyniu i Charkowie”, Warszawa # i danych zawartych w „Liście Katyńskiej i Ukraińskiej Liście Katyńskiej” Rady Ochrony Pamięci
Walk i Męczeń wa. A także informacje od rodziny p. Iwony Krzyszowskiej (z d. Fucik) z Lublińca – wnuczki brata Wiktora Jana Fucika.
GÓRKA ANTONI
Ur. sierpnia # r. w Porębie, pow. myślenicki, s. Józefa i Marii z Górków.
Dyplom lekarza weterynaryjnego uzyskał $ r. na Wojskowej Akademii Weterynaryjnej w Wiedniu. Walczył w I wojnie światowej. W r. w Wojsku
Polskim w Dowództwie Taborów Dywizji Piechoty. Porucznik rez. – mianowany czerwca r. Pracował jako samorządowy lekarz weterynarii
w Złoczowie. W r. mieszkał w Kopyczyńcach, woj. tarnopolskie. Przydzielony do PKU Złoczów. Żonaty z Janiną z Kądzielów – bezdzietni.
Uczeniczył w kampanii wrześniowej. Osadzony w obozie w Kozielsku
i na liście wywózkowej z $ kwietnia r. Zamordowany w Katyniu.
Podczas ekshumacji zbiorowych mogił w Lesie Katyńskim w r. zwłoki zoały zidentyfikowane i opisane pod numerem AM #$: Gorka Antoni, umundurowany. W mundurze znaleziono: dowód osobi y, prawo jazdy,
świade wo szczepienia nr i notatnik.
Źródło informacji: Wł. Lutyński „Lia lekarzy weterynarii jeńców obozów w Kozielsku
i Starobielsku zamordowanych w Katyniu i Charkowie”, Warszawa # i danych zawartych w „Liście Katyńskiej i Ukraińskiej Liście Katyńskiej” Rady Ochrony Pamięci
Walk i Męczeń wa oraz „Katyń. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego”, ROPWiM, Warszawa , s. #, a także „Amtliches Material zum Massenmord
von KATYN”, Berlin , s. .
GREKOWICZ ZYGMUNT
Ur. sierpnia r. w majątku Zamorze (Rosja), s. Józefa i Petroneli z Mikoszów. Absolwent Uniwersytetu Stefana Batorego w + r. – prawnik. W latach +– udent weterynarii na Uniwersytecie Warszawskim. W r.
ukończył kurs podchorążych w ++ Pułku
Piechoty. ycznia # r. mianowany na
opień podporucznika. Ziemianin, zamieszkały w Wilnie i w majątku Korweliszki. Żonaty z Heleną z Matuszewskich – bezdzietni.
W kampanii wrześniowej w Pułku Piechoty. Osadzony w obozie w Kozielsku. Na liście
wywózkowej NKWD z % kwietnia r. Zamordowany w Katyniu.
Źródło informacji: „Lia Katyńska i Ukraińska Lia
Katyńska” Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeń wa (wymieniony jako prawnik) i Wł. Lutyński
„Polscy lekarze weterynarii pochowani na Cmentarzu Wojskowym w Katyniu”, „Życie Weterynaryjne” , +$ () # – oraz „Katyń. Księga Cmentarna Polskiego
Cmentarza Wojennego”, ROPWiM, Warszawa , s. #%.
GRYCEWICZ WITOLD
Ur. sierpnia #% r. w majątku Andrzejów na Litwie Kowieńskiej, s. Kleofasa i Felicji z von Oberkampferów. Dyplom lekarza
weterynaryjnego uzyskał w Nowoczerkasku
w r. Uczenik walk r. w # Pułku
Artylerii Lekkiej. Oficer zawodowy – podporucznik. Awanse wojskowe do opnia
kapitana pułku. Mieszkał w Dęblinie i pracował jako pań wowy lekarz weterynarii.
W kampanii wrześniowej w # Pułku Artylerii Lekkiej na anowisku lekarza naczelnego. Odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi.
Żonaty z Anną ze Stępniaków.
Osadzony w Kozielsku. Na liście wywózkowej NKWD z kwietnia r.
Zamordowany w Katyniu.
W trakcie ekshumacji przeprowadzonej w Lesie Katyńskim w r.
zwłoki zoały zidentyfikowane i opisane pod numerem AM ##: Gryzewicz
Witold, kapitan, lekarz weterynarii. Przy zwłokach znaleziono: zlecenie wymarszu, część legitymacji oficerskiej, zaświadczenie pocztowe.
Źródło informacji: Wł. Lutyński „Lia lekarzy weterynarii jeńców obozów w Kozielsku
i Starobielsku zamordowanych w Katyniu i Charkowie”, Warszawa # i danych zawartych w „Liście Katyńskiej i Ukraińskiej Liście Katyńskiej” Rady Ochrony Pamięci
Walk i Męczeń wa oraz „Lia oficerów Wojska Polskiego #–”, Muzeum Wojska
Polskiego i Wł. Lutyński „Polscy lekarze weterynarii pochowani na Cmentarzu Wojskowym w Katyniu”, „Życie Weterynaryjne” , +$ (), #–, a także „Amtliches
Material zum Massenmord von KATYN”, Berlin , s. % i „Katyń. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego“, ROPWiM, Warszawa , s. #.
HANUSIEWICZ MARIAN ALEKSANDER
Ur. $ lipca r. w Lesku, s. Edwarda i Aleksandry z Zakrzewskich. Dyplom lekarza
weterynaryjnego uzyskał na Wydziale Weterynaryjnym Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie w % r. Podporucznik
rez. – mianowany ycznia r. Pracował w woj. nowogródzkim jako lekarz samorządowy. Przed wojną przydzielony do PKU
Równe. Żonaty z Izabelą. Mieli dwoje dzieci – córkę Annę i syna Andrzeja.
Teofil Mikulski w „Biogramach jeńców…”
na s. + pisze: Przed wojną pracował w lecznicy dla zwierząt w Szczuczynie Nowogródzkim. W latach – był na przeszkoleniu
w Szkole Podchorążych Rezerwy Łączności w Zegrzu, a od r. zoał wcielony do Batalionu Telegraficznego. Po kilkakrotnych ćwiczeniach zoał
mianowany do opnia podporucznika. Z chwilą wybuchu wojny zoał zmobilizowany. Po wkroczeniu Armii Czerwonej doał się do niewoli, nie wiadomo w jakich okolicznościach. Z obozu w Kozielsku lutego r. rodzina
otrzymała dwie kartki pocztowe.
Osadzony w obozie w Kozielsku. Na liście wywózkowej NKWD z kwietnia r. – N #%/. Zamordowany w Katyniu w kwietniu r.
Podczas ekshumacji mogił zbiorowych w Lesie Katyńskim zwłoki Mariana Hanusiewicza zoały rozpoznane i zarejerowane pod numerem PCK
(AM) %, jako Ganusiewicza Mariana. Przy zwłokach znaleziono li od
żony Izabeli.
T. Mikulski opisuje dodatkowo losy rodziny dr. M. Hanusiewicza:
Żonę Izabelę z trzyletnią córką Anną, synem Andrzejem i matką, p. Marią Kopiczyńską, kwietnia r. deportowano do mariewskiego rejonu w okręgu pietropawłowskim w Kazachstanie. Skąd do Polski wrócili
w r.
Marian Hanusiewicz zoał pośmiertnie odznaczony Odznaką Pamiątkową Krzyż Kampanii Wrześniowej , Londyn, % sierpnia #% r., nr leg.
#+, oraz Medalem za Udział w Wojnie Obronnej , nr -$-$+.
T. Mikulski podaje, że M. Hanusiewicz je wymieniony w pracy J. Tucholskiego „Mord w Katyniu”, PAX, Warszawa na s. $ i $% poz. , nr
'rawy +$.
Źródło informacji: Wł. Lutyński „Lia lekarzy weterynarii jeńców obozów w Kozielsku
i Starobielsku zamordowanych w Katyniu i Charkowie”, Warszawa # i danych zawartych w „Liście Katyńskiej i Ukraińskiej Liście Katyńskiej” Rady Ochrony Pamięci
Walk i Męczeń wa oraz biogramu w książce T. Mikulski: „Biogramy jeńców Kozielsk,
Starobielsk, O aszków, Ukraina, Zaginieni” s. +. WUW oraz „Katyń. Księga
Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego”, ROPWiM, Warszawa , s. +.
JACKO KAROL
Ur. liopada r. w Czerniowcach na Bukowinie, s. Franciszka i Marii z Kuźmińskich.
Dyplom lekarza weterynaryjnego otrzymał
w r. na Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie. Oficer zawodowy Wojska
Polskiego – kapitan w Pułku Strzelców Konnych. Zamieszkały w Garwolinie. Żonaty z Reginą z Sawickich – mieli córkę Danutę. Teofil
Mikulski tak opisuje losy lekarza weterynarii
Karola Jacko w książce „Biogramy jeńców…”
na s. %$ – %#: Po ukończeniu udiów uczeniczył w -miesięcznym przeszkoleniu w Szkole Podchorążych Rezerwy Artylerii w Grudziądzu i -miesięcznym przeszkoleniu
w Pułku Artylerii Ciężkiej. Od ycznia r. pełnił służbę czynną w Pułku Strzelców Konnych w Wołkowysku. Oatnio przed wojną w opniu kapitana, lekarza weterynarii, służył w Pułku Strzelców Konnych w Garwolinie.
Po rozwiązaniu jednoki wojskowej, w której służył kpt. K. Jacko czekał z sanitariuszem z ambulansu weterynaryjnego na dworcu kolejowym w Równem
na pociąg jadący w kierunku Warszawy. Na chwilę przed nadejściem pociągu
obaj zoali aresztowani przez czerwonoarmiów. Podczas tranortu w głąb
ZSRR sanitariuszowi udało się zbiec i po powrocie do domu informację o okolicznościach aresztowania przekazać rodzinie Karola Jacki. Przygotowując
się do ucieczki, zachęcał do niej także wółtowarzysza, ale ten odmówił, ponieważ przed kilkoma miesiącami miał złamaną nogę i nie czuł się w pełni
rawny. Od internowanego w Kozielsku rodzina otrzymała tylko dwa li y.
Odznaczony pośmiertne Oznaką Pamiątkową Krzyż Kampanii Wrześniowej
, Londyn, sierpnia r., nr leg. . Rodzice kpt. Karola Jacki mieszkali we Lwowie. Po jego aresztowaniu odpowiednie służby odwiedziły ich, dopytując się o żonę i dzieci kapitana.
Najprawdopodobniej miało to związek z przygotowywaniem li wywozowych
rodzin oficerów w głąb ZSRR. Powojenne poszukiwania przez Międzynarodowy Czerwony Krzyż oraz Polski Czerwony Krzyż nie pozwoliły na ualenie
miejsca pobytu zaginionego. Dane od córki Danuty, z uzupełnieniami z „Wojskowego Przeglądu Hiorycznego”, XXXVII, , , s. . Po aresztowaniu
osadzony w obozie w Kozielsku. Na liście wywózkowej NKWD – / z kwietnia r. Zamordowany w Katyniu w kwietniu r.
Źródło informacji: „Lia lekarzy weterynarii jeńców obozów w Kozielsku i Starobielsku zamordowanych w Katyniu i Charkowie” Wł. Lutyński, # i w „Liście Katyńskiej i Ukraińskiej Liście Katyńskiej” Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeń wa oraz
T. Mikulski „Biogramy jeńców Kozielsk, Starobielsk, Oaszków, Ukraina, Zaginieni”
s. %$ – %#, WUW oraz „Katyń. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego”, Warszawa , s. $.
JAMRO MIECZYSŁAW RUDOLF
Ur. + lipca % r. w Sękowej, pow. gorlicki,
s. Franciszka i Teofili z Borków. W r. odbył szkolenie w Szkole Podchorążych Rezerwy Kawalerii w Grudziądzu. Dyplom lekarza
weterynaryjnego otrzymał w % r. na Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie.
Członek Korporacji Akademickiej Lutyko-Venedyi we Lwowie. Podporucznik rez. kawalerii – mianowany ycznia % r. Pracował
w woj. białoockim w Hajnówce w rzeźni
oraz prowadził prywatną praktykę jako lekarz samorządowy. W kampanii wrześniowej r. w Pułku Ułanów. Osadzony w obozie w Kozielsku. Na liście
wywózkowej NKWD – %/ z kwietnia r. Zamordowany w Katyniu
w kwietniu r.
Na liście ekshumacyjnej z r., pod pozycją $ „Amtliches Material
zum Massenmord von KATYN” s. $ czytamy: Jamro Mieczysław, ur. ...
Przy zwłokach znaleziono: dowód osobi y, kartę pocztową, li y.
Źródło informacji: „Lia lekarzy weterynarii jeńców obozów w Kozielsku i Starobielsku
zamordowanych w Katyniu i Charkowie” Wł. Lutyński, # oraz w „Liście Katyńskiej
i Ukraińskiej Liście Katyńskiej” Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeń wa.
JAWOROWSKI ZYGMUNT WŁADYSŁAW
Ur. sierpnia $ w Pomorzanach, woj. tarnopolskie, s. Ferdynanda i Tekli
z Anklewiczów. Ukończył Akademię Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie,
otrzymując dyplom lekarza weterynaryjnego.
Podporucznik rez. – mianowany ycznia
r. Pracownik Urzędu Skarbowego w Zborowie w woj. białoockim – kierownik działu. W kampanii wrześniowej był dowódcą
kompanii w % Pułku Piechoty. Żonaty – miał
syna Andrzeja. Osadzony w obozie w Kozielsku. Na liście wywózkowej NKWD – /
z kwietnia r. Zamordowany w kwietniu r. w Katyniu.
Źródło informacji: „Lia lekarzy weterynarii jeńców obozów w Kozielsku i Starobielsku zamordowanych w Katyniu i Charkowie” Wł. Lutyński,
# oraz w „Liście Katyńskiej i Ukraińskiej Liście Katyńskiej” Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeń wa, a także „Katyń. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego”, Warszawa , s. .
KANIEWICZ STANISŁAW
Ur. % liopada ### r. w Mościskach, s. Wawrzyńca. Absolwent w r. Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie. Od # r. w Wojsku Polskim.
W $ r. lekarz garnizonu Chełm, a w r. Oddziału Łuck. Osadzony w Kozielsku. Na liście wywózkowej NKWD z kwietnia r. Zamordowany
w kwietniu r. w Katyniu.
Źródło informacji: „Li a lekarzy weterynarii jeńców obozów w Kozielsku i Starobielsku zamordowanych w Katyniu i Charkowie” Wł. Lutyński, # oraz w „Liście
Katyńskiej i Ukraińskiej Liście Katyńskiej” Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeń wa.
KOCOWICZ TADEUSZ SZYMON
Ur. # października # r. Stary Czortów, woj. tarnopolskie, s. Michała. Akademię Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie ukończył w % r. Podporucznik rez. Pracował w woj. poznańskim jako samorządowy lekarz wet. w Turku.
W kampanii wrześniowej r. dowódca ambulatorium weterynaryjnego
% ( pal – w „Liście Katyńskiej i Ukraińskiej Liście Katyńskiej”) Pułku Artylerii Lekkiej w Kaliszu. Do niewoli wzięty pod Zaleszczykami. Osadzony
w obozie w Kozielsku. Na liście wywózkowej NKWD z kwietnia r. Zamordowany w kwietniu r. w Katyniu.
Źródło informacji: „Lia lekarzy weterynarii jeńców obozów w Kozielsku i Starobielsku
zamordowanych w Katyniu i Charkowie” Wł. Lutyński, # oraz w „Lia Katyńska
i Ukraińska Lia Katyńska” Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeń wa.
LOBA JERZY KAZIMIERZ
Ur. ycznia r. w Łodzi, s. Stanisława
i Jadwigi z Laferskich. Studiował początkowo na Wydziale Rolno-Leśnym Uniwersytetu Poznańskiego. Student weterynarii na
Uniwersytecie Warszawskim. Podporucznik
rez. – mianowany ycznia + r. Mieszkaniec Łodzi. Uczenik kampanii wrześniowej r. w % Pułku Piechoty. Osadzony
w obozie w Kozielsku. Na liście wywozowej
NKWD – /% z kwietnia r. Zamordowany w Katyniu.
W trakcie ekshumacji w lipcu r. w Lesie Katyńskim zwłoki opisane pod numerem AM $: Lobża Jerzy, Kazimierz,
porucznik. Przy zwłokach znaleziono część pierwszą dowodu osobiego
oraz karty pocztowe.
Źródło informacji: „Lia lekarzy weterynarii jeńców obozów w Kozielsku i Starobielsku
zamordowanych w Katyniu i Charkowie” Wł. Lutyński, # i „Lia Katyńska i Ukraińska Lia Katyńska” Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeń wa, a także „Polscy lekarze weterynarii pochowani na Cmentarzu Wojskowym w Katyniu” Wł. Lutyński,
„Życie Weterynaryjne” , +$ (), #– oraz „Amtliches Material zum Massenmord von KATYN”, Berlin , s. #.
ŁUNKIEWICZ CZESŁAW
Ur. lipca #+ r. w Aszchabadzie w Turkmenii, s. Witolda i Joanny z Suzinów.
Ukończył gimnazjum i udiował w Dońskim In ytucie Weterynaryjnym w Nowoczerkawsku, który ukończył w # r. Od
marca r. w eskadrze lotniczej gen. Żeligowskiego. W „Biogramach jeńców” Teofi l
Mikulski pisał w r. na r. $–$% ( Wydawni* wo Uniwersytetu Wrocławskiego):
Po ukończeniu studiów wstąpił do oddziałów polskich gen. Żeligowskiego. Brał udział
w wojnie bolszewickiej. Po zakończeniu wojny pozostał w wojsku, pełniąc funkcję lekarza weterynarii w różnych pułkach kawalerii: w Słonimie, Białej Podlaskiej,
Brześciu nad Bugiem, następnie w Pułku Ułanów w Prużanie, a ostatnie
siedem lat przed wybuchem wojny, w randze kapitana, w Pułku Strzelców
Konnych Ziemi Łęczyckiej w Płocku. Po ogłoszeniu mobilizacji poszedł na
stanowiska obronne wraz z pułkiem, który został włączony do Nowogródzkiej Brygady Kawalerii, wchodzącej w czasie działań wojennych w skład
Grupy Operacyjnej Kawalerii gen. Andersa. Do niewoli sowieckiej dostał
się w końcu września i został ostatecznie przewieziony do obozu w Kozielsku, skąd rodzina otrzymała jeden list.
Odznaczony Medalem za Wojnę #–, francuskim Medalem za
Udział w Formacji gen. Żeligowskiego, Srebrnym Krzyżem Zasługi; pośmiertnie Odznaką Pamiątkową Krzyż Kampanii Wrześniowej , Londyn,
% sierpnia #% r., nr leg. $%, oraz Medalem za Udział w Wojnie Obronnej , nr -$-%. W czasie wojny jego żona Maria, z d. Korejwo, z córką
Barbarą i synem Zygmuntem mieszkali w Przyłęku koło Garwolina, a także w wynajmowanym mieszkaniu w Płocku, ponieważ ich zo ało zajęte
przez Niemców. O zamordowaniu kpt. Łunkiewicza – numer identyfi kacyjny zwłok PCK (AM) # – rodzina dowiedziała się z „Nowego Kuriera
Warszawskiego”, z % czerwca r., w którym podawano do wiadomości
wyniki ekshumacji prowadzonej w Lesie Katyńskim w r. Przy zwłokach
znaleziono pocztówkę, legitymację Stowarzyszenia Opieki nad Zwierzętami, wy awioną w Płocku, i okulary. Po wojnie żona arała się o emeryturę. Sąd po rozpoznaniu 'rawy wydał orzeczenie umożliwiające uzyskanie
emerytury, ale dokument nieety zaginął. Dane od syna Zygmunta.
W r. na łamach Gazeta.pl ukazał się kwietnia artykuł dr. wet. Andrzeja Gołębiowskiego z Wrocławia, opisujący 'otkanie z synem dr. Czesława Łunkiewicza, +-letnim Zygmuntem, który pozwalam sobie z małymi
wyjątkami zacytować:
Władysław Lutyński przekazał ronę tytułową „Gazety Wyborczej” – wydanie świąteczne z / lipca r. Znajduje się na niej fotografia z otwarcia lipca r. Cmentarza Wojskowego w Katyniu, na której pan
Zygmunt Łunkiewicz klęczy przed tabliczką z nazwiskiem ojca – kpt. lek. wet.
Czesława Łunkiewicza.
Idąc śladem tej fotografii, odnaleźliśmy listę lekarzy weterynarii jeńców
obozów w Kozielsku i Starobielsku, zamordowanych w Katyniu i Charkowie,
opracowaną przez prof. Wł. Lutyńskiego, a wydaną przez Krajową Izbę Lekarsko-Weterynaryjną – Koło Seniorów w Warszawie. W książce tej, pod
pozycją , figuruje kpt. lek. wet. Czesław Łunkiewicz. W źródłach podano, że dane w niej zawarte uzyskano m. in. od córki Barbary Dendorowej
zamieszkałej we Wrocławiu, która obecnie już nie żyje. Próba nawiązania kontaktu pocztą elektroniczną z korespondentem „Gazety Wyborczej”
w Moskwie, autorem artykułu, nie dały rezultatu. Prof. K. Malicki podał
w korespondencji, że dane o lek. wet. Czesławie Łunkiewiczu znajdują się
w książce dr. Konrada Millaka na str. , poz. „Uczelnia Warszawska –”. Tam jednak nie było istotnych danych. Dopiero informacja
z Centralnego Biura Adresowego w Warszawie pozwoliła na ustalenie adresu syna – Zygmunta Łunkiewicza. Po rozmowie telefonicznej uzyskano
zgodę na wizytę u niego.
Na podawie dokumentów przedawionych przez pana Zygmunta okazało się, że jego ojciec urodził się lipca r. w Aszchabadzie w Turkmenii. Jego dziad, a ojciec Czesława Junkiewicza, Witold był lekarzem medycyny,
tak jak i jego ojciec. Żoną Witolda Łunkiewicza była Joanna z domu Suzin.
Studia lekarsko-weterynaryjne Czesław Łunkiewicz odbył w Dońskim In ytucie Weterynaryjnym w Nowoczerkawsku, gdzie była ewakuowana w r.
uczelnia warszawska. Mieliśmy możność zobaczenia w oryginale zaświadczenia z datą lutego r., upoważniające do odbioru dyplomu wydanego
przez In ytut, że Czesław Łunkiewicz je lekarzem weterynarii.
Ponadto Zygmunt Łunkiewicz pokazał książkę wydaną przez Uniwersytet
Wrocławski autor wa T. Mikulskiego, w której je pełny biogram jego ojca.
(…) (Biogram opuszczam, gdyż zacytowałem go powyżej – przyp. aut.).
Czesław Łunkiewicz poznał przyszłą żonę w Roowie, gdzie pracowała w aptece jako kasjerka. Pochodziła z polskiej rodziny, która po wybuchu
wojny zoała ewakuowana w głąb Rosji. Pani Maria z domu Korejwo pochodziła z Kalwarii Kowińskiej. Po powrocie do kraju pani Maria i Czesław
Łunkiewicz pobrali się. Z tego małżeń wa było dwoje dzieci: córka Barbara
urodzona w r. i syn Zygmunt urodzony w r.
Pan Zygmunt Łunkiewicz nie zanotował w pamięci jakiegoś szczególnego
pożegnania z ojcem przed wyjazdem w r. Wyjazd ten naąpił w tydzień
lub dziesięć dni przed wybuchem wojny, najprawdopodobniej na granicy
z Prusami Wschodnimi. Z tego pobytu Czesław Łunkiewicz nadesłał rodzinie jeden li, którego ton był optymi yczny. Nadawca nie był pewien, czy
wojna wybuchnie, czy też nie. września r. rodzina kpt. lek. wet. Czesława Łunkiewicza zoała przez polskie władze wojskowe przewieziona do
Płocka do majątku Przyłęk koło Garwolina. Stamtąd Zugmunt Łunkiewicz
wraz z Zygmuntem Żelisławskim, swoim kolegą, synem dowódcy Nowogrodzkiej Brygady Kawalerii płk. Żelisławskiego, uciekli, kiedy Niemcy przechodzili przez Wisłę pod Maciejowicami. Obydwaj doszli aż do Ratna na Polesiu.
Tam poznali oficera, który prowadził grupę żołnierzy Pułku Ułanów, do
której obydwaj się przyłączyli. września r. dotarła do grupy wiadomość, że do Kowla wkroczyli sowieci, a wojsko polskie cofa się w kierunku na
Brześć. Duża część grupy Pułku Ułanów z końmi, ale bez siodeł, przedoała się przez Bug na wysokości miejscowości Jabłeczna. Stamtąd bocznymi
drogami wojsko jakoś się przemieszczało, usiłując nawiązać kontakt z inny-
mi oddziałami. I tak oddział dotarł aż po Żelechów. W tym okresie żołnierze
dowiedzieli się o alonych Żydach w synagogach. Część żołnierzy dołączyła
do grupy gen. Kleeberga. Wówczas do oddziału dotarła wiadomość, że Warszawa skapitulowała. Żołnierzom oświadczono, że należy pozoawić broń
i indywidualnie przedoawać się na Węgry. Ponieważ pan Zygmunt Łunkiewicz znalazł się w bardzo bliskiej odległości od rodziny (ok. km), jeszcze
tego samego dnia dotarł do Przyłęku. Relacjonuje, że w drodze do Płocka,
jadąc wynajętymi furmankami, najpierw zatrzymali się u sio ry ojca pod
Warszawą, a naępnie powoli dotarli do domu. Ich mieszkanie było już zajęte przez Niemców. Zamieszkali zatem u znajomych. W czasie wojny pani
Maria Łunkiewiczowa pracowała, córka Barbara także.
Z okresu płockiego pan Zygmunt pamięta, że jego ojciec, oprócz pracy w wojsku, zajmował się opieką nad Stadniną Koni w Łącku. Utrzymywał kontakty koleżeńskie, wręcz przyjacielskie, z pow. lek. wet. w Płocku dr.
Kazimierzem Bachurzewskim (–). Od pani Bachurzewskiej Maria
Łunkiewiczowa otrzymała w r. „Nowy Kurier Warszawski” z lią zamordowanych oficerów w Katyniu, gdzie było nazwisko jej męża. Czesław
Łunkiewicz przyjaźnił się także z emerytowanym płk. lek. wet. Aleksandrem
Gierzyńskim i Eugeniuszem Skalmowskim. Ci dwaj panowie byli u ojca w ambulansie na ćwiczeniach wojskowych. Pan Zygmunt Łunkiewicz pamięta, że
w latach wcześniejszych ambulanse weterynaryjne mieściły się w ajniach
pułkowych i były dość prymitywne. Z czasem wybudowano nowoczesny ambulans w alejach Kilińskiego, w których były anowiska dla koni, duża sala
operacyjna, pomieszczenia apteki i kancelarii. Obok ambulansu była komora, w której osowano tlenek siarki do gazowania koni. Ojciec bardzo dbał
o eetykę obiektu, wokół którego posadzono wiele róż.
Tak więc zgodnie z intencją śp. prof. dr Władysława Lutyńskiego, nie tylko odnaleziono ślady dotyczące fotografii w „Gazecie Wyborczej”, ale nawiązano kontakt z synem lek. wet. Czesława Łunkiewicza, którego odwiedziła delegacja Koła
Seniorów DIL-Wet. z prezesem Koła dr. Józefem Szyńkarczukiem. Pan Z. Łunkiewicz zoał zaproszony na zebranie Koła, podczas którego opowiadał o Ojcu.
W materiałach niemieckich z r. „Amtliches Material zum Massenmord von KATYN”, pod poz. #, s. $, czytamy: Lunkewicz Czeslaw, kapitan. Przy zwłokach znaleziono: dowód osobi y, karta pocztowa, okulary.
Nazwisko Czesława Łunkiewicza znajduje się na liście wywózkowej NKWD
z kwietnia r. Zamordowany w Katyniu w kwietniu r.
Źródło informacji: „Lia lekarzy weterynarii jeńców obozów w Kozielsku i Starobielsku
zamordowanych w Katyniu i Charkowie” Wł. Lutyński, # oraz w „Lia Katyńska
i Ukraińska Lia Katyńska” Rady Ochrony Pamięci Walk Męczeń wa oraz publikacje podane w tekście.
MAKOWEJ EMILIAN
Ur. w # r., s. Ilji. Dyplom lekarza weterynaryjnego uzyskał na Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie w r. Odbył kurs podchorążych rezerwy we Włodzimierzu Wołyńskim w – r. Oficer rez. Pracował w woj.
nowogródzkim w Lidzie jako samorządowy lekarz weterynarii. Osadzony
w obozie w Kozielsku. Na liście wywózkowej NKWD z kwietnia r. Zamordowany w Katyniu. W materiałach niemieckich z r. z przeprowadzanej ekshumacji, pod pozycją AM #, s. %, widnieje zapis: Makowjak
Emiljan, oficer, lekarz weterynarii. Przy zwłokach znaleziono: dowód osobi y, zdjęcie, li y, dokument reje racyjny samochodu.
Źródło informacji: „Lia lekarzy weterynarii jeńców obozów w Kozielsku i Starobielsku zamordowanych w Katyniu i Charkowie” Wł. Lutyński, # i Wł. Lutyński „Polscy lekarze weterynarii pochowani na Cmentarzu Wojskowym w Katyniu”, „Życie
Weterynaryjne” , +$ (), oraz „Amtliches Material zum Massenmord von KA-
TYN”, Berlin , a także „Spis lekarzy weterynaryjnych w Rzeczypo'olitej Polskiej“,
Warszawa , s. # – #.
MAKSYMOWICZ JAROSŁAW BAZYLI
Ur. ycznia $ r. we Lwowie, s. Józefa
i Julii z Szelaaków. Ukończył Akademię Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie w r.
W r. dodatkowo w Szkole Podchorążych
Rezerwy Kawalerii w Grudziądzu. Pracował
na anowisku pań wowego lekarza w Zambrowie. W + r. otrzymuje powołanie do
czynnej służby wojskowej do Pułku Ułanów jako lekarz weterynarii. W # r. otrzymuje nominację na opień kapitana Wojska
Polskiego. Obronił pracę doktorską i uzyskał
tytuł doktora weterynarii. Żonaty. Osadzony
w obozie w Kozielsku. Na liście wywózkowej
NKWD – / z kwietnia r. Zamordowany w Katyniu.
Informacja podana przez K. Millaka w $# r., że: ucze nik kampanii wrześniowej, poległ w pod Kutnem w świetle dokumentów nie odpowiada
anowi faktycznemu.
Źródło informacji: Art. „Polscy lekarze weterynarii pochowani na Cmentarzu Wojskowym w Katyniu” prof. Wł. Lutyński – „Życie Weterynaryjne” +$ () , #– oraz
art. dr. K. Millaka – „Lekarze weterynaryjni polscy – ofiary II wojny światowej –
%”, „Życie Weterynaryjne”$# grudnia s. +.
MATOLSKI LEON
Ur. marca # r. w Iwanczanach, s. Piotra. Dyplom lekarza weterynaryjnego uzyskał w r. na Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie. Oficer zawodowy w opniu majora. W r. w Bądziszu, pow. Kowel
na Wołyniu. W kampanii wrześniowej w Pułku Artylerii Lekkiej. Osadzony w obozie w Kozielsku. Na liście wywózkowej NKWD z kwietnia
. Zamordowany w Katyniu w kwietniu r. W opracowaniu dotyczącym ekshumacji zwłok oficerów zamordowanych w Katyniu, które ukazało się w Berlinie, w r. „Amtliches Material zum Massenmord von
KATYN” na ronie #, poz. %#, czytamy: Matolski Leon, lekarz weterynaryjny, umundurowany. Przy zwłokach znaleziono: prawo jazdy, wizytówki i święty obrazek.
Źródło informacji: „Lia lekarzy weterynarii jeńców obozów w Kozielsku i Starobielsku
zamordowanych w Katyniu i Charkowie” Wł. Lutyński, # oraz w „Lia Katyńska
i Ukraińska Lia Katyńska” Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeń wa, a także „Spis
lekarzy weterynaryjnych w Rzeczypo'olitej Polskiej”, Warszawa , s. #–#.
MICHALSKI STANISŁAW WOJCIECH
Ur. kwietnia r. w Sanoku, s. Kazimierza. Dyplom lekarza weterynaryjnego uzyskał w + r. na Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie.
Tam też doktoryzował się w r. Pracował na anowisku adiunkta (doc.)
w Katedrze Chirurgii, zajmował się rentgenologią. PKU Lwów Miao, zmobilizowany do + Pułku Artylerii Lekkiej. Osadzony w Kozielsku. Na liście wywózkowej NKWD z kwietnia r. Zamordowany w Katyniu.
Podobny los (do dr T. Sadowskiego i dr W. Gucwy – przyp. aut.) otkał
w Katyniu chirurga doc. Stanisława Michalskiego – pisze w art. „Akademia
Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie” Lesław Lewandowski (Tow. Miłośników Lwowa i Kresów Południowo-Wschodnich, Wrocław #).
Źródło informacji: „Lia lekarzy weterynarii jeńców obozów w Kozielsku i Starobielsku zamordowanych w Katyniu i Charkowie” Wł. Lutyński, # oraz „Lia Katyńska i Ukraińska Lia Katyńska” Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeń wa oraz K.
Millak „Lekarze weterynaryjni polscy – ofiary II wojny światowej –%”, „Życie
Weterynaryjne” $#, %, s. %+.
MIKIEWICZ WOJCIECH
Ur. $ kwietnia # r. w Żurawiczkach, pow. Jarosławski, syn Kazimierza. Dyplom lekarza weterynaryjnego zdobył na Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie w % r. Pracował jako miejski lekarz w Koprzywnicy w pow.
sandomierskim, naępnie na anowisku powiatowego lekarza w Rzeszowie w latach –. PKU Nisko. Wnuk Wojciecha Mikiewicza, Antoni Bę-
dowski, tak w'omina dziadka: Ucze niczył w trzech wojnach. W pierwszej
w au riackim XIX Korpusie Armijnym jako lekarz weterynarii od koni. To nie
była dziadka wojna. Dopiero podczas zagrożenia sowieckiego w r. wykazał ogromne mę wo na polu walki. Podczas walk odwrotowych nad Berezyną nie tylko zajmował się leczeniem zwierząt, ale także dowodził taborem
I dyonu. Zoał odznaczony Krzyżem Walecznych i awansował na opień kapitana. W r. przeniesiony zoał do rezerwy i podjął pracę w Rzeszowie
na anowisku powiatowego lekarza. Przed zbliżającą się wojną awansowano
dziadka do opnia majora i na wojnę wyruszył września r. Moja mama
odprowadzała go na dworzec w Jarosławiu, skąd odjechał na wschód. Wtedy
widziała go po raz oatni. Potem nic nam nie wiadomo, co się z nim działo.
Pierwsze informacje o jego losie dotarły do Rzeszowa po klęsce wrześniowej.
Wówczas najprawdopodobniej przebywał w obozie jenieckim w Trembowli. Wielu żołnierzom udało się amtąd uciec. Oni powiadomili o pobycie tam
mjr. Mikiewicza. Podobno namawiano go do ucieczki. Dzisiaj trudno ualić,
czemu nie wybrał tej drogi. Dziadek lubił dużo jeść, toteż był słusznej poury. Być może to zadecydowało, że pozoał w obozie. Może też honor oficerski
nie pozwalał mu na to… – rozważał wnuk. W końcu do Rzeszowa dotarły
li y z Kozielska. Antoni Będowski pisze: Dziadek pisał do swojej sio ry do
Lwowa. Wkrótce i ją wywieziono na Wschód, do Archangielska, gdzie zginęła.
Pomimo informacji rozpowszechnianej przez Niemców o zbrodni w Lesie Katyńskim, w domu łudzono się, że dziadek nie podzielił losu zamordowanych
oficerów. Redaktor Dariusz Walusiak w Tygodniku Katolickim „Niedziela” nr
/ – skąd pochodzi ten tek – pisze dalej: W r. zaświeciła iskierka
nadziei. Szwagier mjr. Mikiewicza, który z armią Berlinga wydoał się z Rosji Sowieckiej, w październiku pisał z frontu: „Wojtuś prawdopodobnie żyje.
Je gdzieś w wojsku na Zachodzie”. Dopiero po wojnie na liach katyńskich
'orządzonych w Londynie odszukano nazwisko mjr. Wojciecha Mikiewicza.
Ekshumowane w kwietniu r. zwłoki zidentyfikowano dzięki legitymacji oficerskiej i kore'ondencji z Rzeszowa, wydobytych z kieszeni munduru.
W opracowaniu Wł. Lutyńskiego, Warszawa # „Lia lekarzy weterynaryjnych…” w nawiasie czytamy: wersja, że w r. służył w Ludowym Wojsku
Polskim, w świetle tych danych wydaje się błędna.
W liście opracowanej przez Radę Ochrony Pamięci Walk i Męczeń wa
w „Liście Katyńskiej i Ukraińskiej Liście Katyńskiej” nazwisko mjr Wojciech
Mikiewicz opatrzone je numerem $ z dopiskiem: lek. wet. MSWojsk.,
zam. , Katyń.
Źródło informacji: „Lia lekarzy weterynarii jeńców obozów w Kozielsku i Starobielsku
zamordowanych w Katyniu i Charkowie” Wł. Lutyński, # oraz „Lia Katyńska
i Ukraińska Lia Katyńska” Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeń wa.
MOR AWSKI WŁADYSŁAW
Ur. % czerwca r., s. Grzegorza. Lekarz weterynaryjny – figuruje na liście
„Spis lekarzy weterynaryjnych w R.P.” z r. Dyplom lekarza weterynaryjnego otrzymał w r. na Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie.
Samorządowy lekarz wet. w Horodence. Na opień podporucznika Wojska Polskiego mianowany ycznia # r. Osadzony w Kozielsku. Na liście wywózkowej NKWD + kwietnia r. Zamordowany w Katyniu w kwietniu r.
Źródło informacji: „Polscy lekarze weterynarii pochowani na Cmentarzu Wojskowym
w Katyniu” prof. Wł. Lutyński – „Życie Weterynaryjne” +$ () , #–. W „Liście
Katyńskiej i Ukraińskiej Liście Katyńskiej” Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeń wa
obok nazwiska podano, że „miejsce urodzenia nieznane i weterynarz”.
MUCHA ADAM STEFAN
Ur. + października r. w Szczawnie, pow. limanowski, s. Józefa. W r.
ukończył gimnazjum. Podporucznik rez. Być może był absolwentem weterynarii – takie zdanie znajduje się w „Liście lekarzy weterynarii jeńców…” Wł.
Lutyńskiego, Warszawa #. W „Liście Katyńskiej i Ukraińskiej Liście Katyńskiej” Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeń wa przy nazwisku nie widnieje
żaden zawód. Osadzony w Kozielsku i zamordowany w r. w Katyniu.
Przeprowadzając kwerendę w archiwum Internationaler Suchdien (ITS)
w Bad Arolsen (Niemcy) natrafiono na Muchę Adama ur. + grudnia r.
w Terchowa, który w okresie + czerwca –% września r. pracował
w IG Bitterfeld.
Źródło informacji: Publikacje podane w tekście.
MUR AWSKI TADEUSZ
Ur. maja % r. w woj. poznańskim (wg „Spisu lekarzy wet. RP” z r.
właściwa data urodzenia to r. i miejsce ur. Trląg, pow. Inowrocław – wg
S. Jakubowskiego), s. Piotra. Dyplom lekarza weterynaryjnego otrzymał na
Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie w r. Podporucznik rez.
Pracował w Wielkopolsce, jako lekarz samorządowy w Lwówku, pow. Nowy
Tomyśl (K. Millak w art. „Lekarze weterynaryjni polscy – ofiary…” na s. +
podaje inny powiat – nowotarski?). Zmobilizowany do % Dywizji Artylerii
Konnej. Osadzony w obozie w Kozielsku. Na liście wywózkowej NKWD – pagina arch. z r. Zamordowany w Katyniu. Natomia T. Mikulski
w książce „Biogramy jeńców…” Wydawni* wo Uniwersytetu Wrocławskiego,
na s. podaje: Tadeusz Morawski urodził się maja r. w rodzinie Bronisława i Walerii. Wykształcenie wyższe – lekarz weterynarii. Mieszkał w leśniczówce Uzbereż, pow. Grodno. Po wkroczeniu Armii Czerwonej był
w randze podporucznika dowódcą oddziału partyzanckiego. Wzięto go do
niewoli pod koniec r. i osadzono w obozie dla jeńców wojennych w Kozielsku. Odznaczony pośmiertnie Odznaką Pamiątkową Krzyż Kampanii
Wrześniowej , Londyn sierpnia r., nr leg. . Podczas ekshumacji zbiorowych mogił w Lesie Katyńskim w r. zwłoki Tadeusza Morawskiego zotały zidentyfikowane i zareje rowane pod numerem PCK (AM)
. Przy zwłokach znaleziono książeczkę oficera i dowód osobi y. Autor wymienia literaturę: J. Tucholski „Mord w Katyniu”, PAX, Warszawa – Tadeusz Morawski je wymieniony na s. + oraz dodaje, że dane pochodzą
od siory Marii.
W „Spisie do + lipca zidentyfikowanych Polaków” zawartym
w materiale „Amtliches Material zum Massenmord von KATYN”, Berlin ,
pod pozycją %, s. +, znajduje się zapis: Morawski Tadeusz, porucznik, weterynarz, urodzony maja r. Przy zwłokach znaleziono: książeczkę oficera i dowód osobi y.
Źródło informacji: „Lia lekarzy weterynarii jeńców obozów w Kozielsku i Starobielsku zamordowanych w Katyniu i Charkowie” Wł. Lutyński, # oraz „Lia Katyńska i Ukraińska Lia Katyńska” Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeń wa i „Polscy
lekarze weterynarii pochowani na Cmentarzu Wojskowym w Katyniu” Wł. Lutyński,
„Życie Weterynaryjne” , +$ (), , a także S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy #, s. +$.
MUREŃKO WITOLD
Ur. r., s. Józefa. Absolwent Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie w + r. W latach +–# odbył kurs w Wołyńskiej Szkole Podchorążych Rezerwy wraz z czterdzieoma kolegami, lekarzami. Podchorąży rez.
Pracował w Kielcach jako wolno praktykujący lekarz. Uczenik kampanii
wrześniowej. Aresztowany i przetran'ortowany do obozu w Kozielsku. Na
liście wywózkowej NKWD z maja r. Zamordowany w Katyniu w maju
r. W „Liście Katyńskiej i Ukraińskiej Liście Katyńskiej” Rady Ochrony
Pamięci Walk i Męczeń wa obok nazwiska podano zawód – „weterynarz”,
miejsce i data urodzenia – „nieznane”.
Źródło informacji: „Lia lekarzy weterynarii jeńców obozów w Kozielsku i Starobielsku
zamordowanych w Katyniu i Charkowie” Wł. Lutyński, # oraz „Wykaz absolwentów Wołyńskiej Szkoły Podchorążych Rezerwy”.
NOWAK MARIAN
Ur. lutego # r. w Gawłuszowicach, woj. krakowskie, s. Stanisława. Dyplom lekarza weterynaryjnego uzyskał w r. w Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie. Pracował jako lekarz pań wowy w Orowie, pow.
łomżyński. Naępnie oficer zawodowy w Orołęce w sztabie # Dywizji Pie-
choty. Major Wojska Polskiego. W kampanii wrześniowej w # Pułku Artylerii
Lekkiej. Osadzony w Kozielsku. Na liście wywózkowej NKWD z kwietnia
r. Zamordowany w Katyniu. W opracowaniu niemieckim z r. z ekshumacji w Katyniu: „Amtliches Material zum Massenmord von KATYN” pod
pozycją #, s. , czytamy: Nowak Marian, major, weterynarz, lekarz. Przy
zwłokach znaleziono: legitymację oficerską, wizytówki, jeden li i notatnik.
Źródło informacji: „Lia lekarzy weterynarii jeńców obozów w Kozielsku i Starobielsku zamordowanych w Katyniu i Charkowie” Wł. Lutyński, # oraz „Lia Katyńska
i Ukraińska Lia Katyńska” Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeń wa oraz „Amtliches Material zum Massenmord von KATYN”, Berlin , a także „Spis lekarzy weterynaryjnych w Rzeczypo'olitej Polskiej“, Warszawa , s. –.
NOWICKI BOGUMIŁ DIONIZY
Ur. grudnia + r. w Chełmży, s. Michała
i Jadwigi z Cieszyńskich. Absolwent Wydziału Weterynaryjnego Uniwersytetu Warszawskiego – dyplom lekarza weterynaryjnego
otrzymał w r. W r. ukończył Szkołę
Podchorążych Rezerwy Kawalerii w Grudziądzu. Podporucznik rez. Pracował w Gdyni
jako lekarz samorządowy. Pracownik Rzeźni i Targowiska Zwierzęcego w Gdyni. Malarz – artya. Student Szkoły Sztuk Pięknych
w Krakowie. Członek Związku Polskich Artyów Pla yków w Gdyni. Zmobilizowany
do Krzemieńca – Kresowa Brygada Kawalerii (?). W Pułku Strzelców Konnych. Zginął w czasie działań wojennych we wrześniu r. – podaje w biogramie doc. S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej
(zeaw biogramów)”, Puławy #, s. #$. Lekarz wet. Nowicki Bogumił zoał osadzony w obozie w Kozielsku. Na liście wywózkowej NKWD – /
z kwietnia . Zamordowany w kwietniu r. w Katyniu.
Źródło informacji: „Lia lekarzy weterynarii jeńców obozów w Kozielsku i Starobielsku zamordowanych w Katyniu i Charkowie” Wł. Lutyński, # oraz „Lia Katyńska i Ukraińska Lia Katyńska” Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeń wa, a także
„Katyń Księga Cmentarna”, Warszawa , Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczęń wa, s. $.
ORLIKOWSKI CZESŁAW JÓZEF
Ur. # lipca ### r. w Warszawie, s. Michała. Dyplom lekarza weterynaryjnego uzyskał w r. w In ytucie Weterynarii w Warszawie. W latach
+ – # w Korpusie Wschodnim. Powiatowy lekarz w Mławie i naępnie
wolno praktykujący lekarz wet. także w Mławie. Oatnie miejsce pracy wymienia się Warszawę. Od r. na emeryturze. Stopień wojskowy – kapitan
rez. W korpusie oficerów weterynaryjnych. Osadzony w obozie w Kozielsku.
Na liście wywózkowej NKWD z kwietnia r. Zamordowany w Katyniu
w kwietniu r.
Źródło informacji: „Lia lekarzy weterynarii jeńców obozów w Kozielsku i Starobielsku zamordowanych w Katyniu i Charkowie” Wł. Lutyński, # oraz „Lia Katyńska
i Ukraińska Lia Katyńska” Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeń wa.
ORŁOWSKI KAZIMIERZ
Ur. grudnia r. w Achałcych na Kaukazie, s. Bolesława i Ludwiki z Wasilewskich.
Ukończył gimnazjum w Krasnym awie.
Odbył szkolenie w Batalionie Podchorążych
Rezerwy Piechoty nr % w r. Absolwent
Wydziału Weterynaryjnego Uniwersytetu
Warszawskiego w r. Pracował w Torubinie, pow. Krasny aw, jako lekarz samorządowy. Podporucznik rez. – mianowany
ycznia $ r. Zmobilizowany do Pułku Artylerii Lekkiej. Żonaty – Ewa z Dąbrowskich, mieli syna Ryszarda. Osadzony w obozie w Kozielsku. Na liście
wywózkowej NKWD – $/ z $ kwietnia r. Zamordowany w Katyniu
w kwietniu r.
Podczas ekshumacji w Lesie Katyńskim w r. zwłoki opisano pod numerem AM #. Przy zwłokach znaleziono rozkaz wojskowy i świade* wo
szczepienia.
Źródło informacji: „Lia lekarzy weterynarii jeńców obozów w Kozielsku i Starobielsku zamordowanych w Katyniu i Charkowie” Wł. Lutyński, # oraz „Lia Katyńska i Ukraińska Lia Katyńska” Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeń wa, a także
„Amtliches Material zum Massenmord von KATYN”, Berlin , s. $, poz. #.
OZGA TADEUSZ MICHAŁ
Ur. % lutego $ r. w Brodach, woj. tarnopolskie, s. Stanisława i Marii z Bartosików. Odbył kurs w Szkole Podchorążych Rezerwy Artylerii we Włodzimierzu Wołyńskim w – r. Ukończył Wydział Weterynaryjny na
Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie w % r. Pracował w Skale,
pow. Borszczów w woj. tarnopolskim jako lekarz miejski. Porucznik rez. T.
Mikulski w „Biogramy jeńców” Wydawni* wo Uniwersytetu Wrocławskie-
go , s. – pisze: Absolwent Akademii Weterynaryjnej we Lwowie
( r.). Był weterynarzem w Skale Podolskiej koło Barszczowa, woj. tarnopolskie. W sierpniu r. zoał zmobilizowany w opniu porucznika.
Nie wiadomo, jakie były jego losy w czasie kampanii wrześniowej ani w jakich okolicznościach doał się do niewoli. W domu zachował się li, nadany
z Kozielska w liopadzie lub grudniu r. Odznaczony pośmiertnie Odznaką Pamiątkową Krzyż Kampanii Wrześniowej , Londyn, sierpnia
r., nr leg. .
Podczas ekshumacji zbiorowych mogił w Lesie Katyńskim w r. zwłoki
Tadeusza Michała Ożgi zidentyfikowano i zareje rowano pod numerem PCK
(AM) . W kieszeniach znaleziono: dowód osobi y, kartę mobilizacyjną,
wizytówki, li y, pocztówki i szkaplerz. Dane od syna Zbigniewa.
W artykule „Polscy lekarze weterynarii pochowani na Cmentarzu Wojskowym w Katyniu”, „Życie Weterynaryjne” , +$ (), s. prof. Wł. Lutyński podkreśla: Ozga Tadeusz Michał; w „Księdze” Ożga, ale w „Spisie lek.
wet. RP” z r. oraz na tablicy na ścianie kościoła św. Karola Boromeusza
na warszawskich Powązkach je Ozga. Do tych wyjaśnień można dodać, że
na „Liście Katyńskiej i Ukraińskiej Liście Katyńskiej” figuruje także Ożga.
W materiałach niemieckich z r. „Amtliches Material zum Massenmord von KATYN”, Berlin , pod pozycją #, s. +, znajduje się nazwisko
Ozga Tadeusz, lekarz weterynarii. Podczas ekshumacji w Lesie Katyńskim
w r. przy zwłokach znaleziono: dowód osobi y, wezwanie do wojska,
karty wizytowe i medalik.
Źródło informacji: „Lia lekarzy weterynarii jeńców obozów w Kozielsku i Starobielsku zamordowanych w Katyniu i Charkowie” Wł. Lutyński, # oraz „Katyń. Księga
Cmentarna”, Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczęń wa,Warszawa i Archiwum
ITS w Bad Arolsen (Niemcy) oraz publikacje podane w tekście.
PEREDNIA JERZY MARIAN
Ur. lipca r. w Warszawie, s. Franciszka i Marii z Krzyżanowskich. Absolwent
Wydziału Weterynaryjnego Uniwersytetu
Warszawskiego w $ r. Pracował w Bielsku
jako sejmikowy lekarz weterynarii, a naępnie od # r. w Staroźrebach w pow. płockim. Podporucznik rezerwy. Żonaty – ślub
odbył się na tygodnie przed wyjazdem na
front. W kampanii wrześniowej r. zmobilizowany do Szpitala Polowego Koni we
Włodawie, a także w Pułku Szwoleżerów.
Przeszedł szlak bojowy Włodawa-Kowel-Włodzimierz Wołyński. Osadzony w obozie w Kozielsku. Na liście wywózkowej NKWD – / z kwietnia
r. Zamordowany w kwietniu r. w Katyniu.
W materiałach niemieckich z r. „Amtliches Material zum Massenmord von KATYN”, Berlin – „ Spis do + lipca identyfikacji Polaków” pod numerem $, s. +, figuruje Paradnia Jerzy, weterynarz. I dopisek
rzeczy znalezionych podczas ekshumacji: dowód osobi y, prawo jazdy, pismo i koperta.
Więcej informacji o lekarzu wet. Jerzym Peredni można znależć w książce przyjaciela Tadeusza Wittlina ze Stanów: „Time opped at $. – @e Katyn fore massacre”, Wyd. Bobbs-Merrill, Nowy Jork $%. Dodajmy, że była
to pierwsza książka o Katyniu w Stanach Zjednoczonych, która ała się besellerem. Dane pochodzą od p. Ewy Perednia-Popszak z Koszalina (wnuczka brata) – rodzina nie posiada żadnych materiałów, gdyż wszykie aliły
się podczas Powania w Warszawie.
Źródło informacji: „Lia lekarzy weterynarii jeńców obozów w Kozielsku i Starobielsku zamordowanych w Katyniu i Charkowie” Wł. Lutyński, # oraz „Lia Katyńska
i Ukraińska Lia Katyńska” Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeń wa oraz informacja z art. „Polscy lekarze weterynarii pochowani na Cmentarzu Wojskowym w Katyniu” prof. Wł. Lutyński – „Życie Weterynaryjne” +$ () , s. , a także „Katyń.
Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego” Rada Ochrony Pamięci Walk
i Męczęń wa, Warszawa , s. +.
PERKOWSKI HIPOLIT
Ur. ycznia #$ r. w Gromki-Brzoski, woj. białoockie, s. Franciszka.
Ukończył Akademię Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie w r., uzyskując dyplom lekarza weterynaryjnego. W r. na tej samej Uczelni zoał doktorem z zakresu nauk weterynaryjnych. Oficer zawodowy – podczas
przewrotu majowego w $ r. na czele plutonu osłaniał odwrót prezydenta
Wojciechowskiego i rządu do Wilanowa. Komendant Kuźni Szkolnej Centrum
Wyszkolenia i Badań Weterynaryjnych w Warszawie. Major rez. W kampanii
wrześniowej r. zmobilizowany do Dywizjonu Artylerii Konnej. Osadzony w obozie jenieckim w Kozielsku. Na liście wywózkowej NKWD – pagina
arch. %. Zamordowany w Katyniu.
Źródło informacji: „Lia lekarzy weterynarii jeńców obozów w Kozielsku i Starobielsku zamordowanych w Katyniu i Charkowie” Wł. Lutyński, # oraz „Lia Katyńska
i Ukraińska Lia Katyńska” Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeń wa oraz informacja z art. „Polscy lekarze weterynarii pochowani na Cmentarzu Wojskowym w Katyniu” prof. Wł. Lutyński – „Życie Weterynaryjne” +$ () , s. .
PIELOK AUGUSTYN
Ur. lipca # r. w Wysokiej na Górnym Śląsku, s. Jana i Heleny z Beniosków.
Uczeniczył w walkach I wojny światowej
i powania śląskiego. Dyplom lekarza weterynaryjnego uzyskał w r. na Uniwersytecie w Berlinie. W latach trzydzie ych
pracował w Lublińcu, a naępnie w Orowie Wielkopolskim na anowisku lekarza
powiatowego. Mieszkał w O rowie Wlkp.
przy ul. Kościuszki . Podporucznik rez. –
mianowany czerwca r. Odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi. Żonaty.
Zmobilizowany do Pułku Artylerii Lekkiej w Łodzi.
Uczeniczył w kampanii wrześniowej. Aresztowany i osadzony w obozie w Kozielsku. Na liście wywózkowej NKWD – / z kwietnia r.
Zamordowany w Katyniu w kwietniu r.
Źródło informacji: „Lia lekarzy weterynarii jeńców obozów w Kozielsku i Starobielsku zamordowanych w Katyniu i Charkowie” Wł. Lutyński, # oraz „Lia Katyńska i Ukraińska Lia Katyńska” Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeń wa oraz art.
„Polscy lekarze weterynarii pochowani na Cmentarzu Wojskowym w Katyniu” prof.
Wł. Lutyński – „Życie Weterynaryjne” +$ () , s. , a także „Katyń. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego”,Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczęń wa,
Warszawa , s. +#.
PIKULSKI ALEKSANDER
Ur. grudnia r. w Wilczycach, pow.
sandomierski, s. Edwarda i Józefy z Leskowskich. Studia weterynaryjne rozpoczął
w r. i ukończył odebraniem dyplomu
lekarza weterynaryjnego na Uniwersytecie
Warszawskim w r. W latach –
w Szkole Podchorążych Rezerwy Artylerii. Na podporucznika mianowany ycznia r. Porucznik piechoty w Toruniu.
W kampanii wrześniowej zmobilizowany
do Pułku Artylerii Lekkiej Armii Pomorze.
Szlak bojowy Toruń-Warszawa. Osadzony w obozie w Kozielsku. Na liście
wywózkowej NKWD – / z kwietnia r. Zamordowany w kwietniu r. w Katyniu.
Konrad Rozwadowski, lekarz wet., przekazał informację, że Pikulski Aleksander miał drugie imię – Stanisław. Prof. Wł. Lutyński dodaje: „według „Księgi” był podporucznikiem, a w „Liście” podano – porucznikiem”.
W „Liście Katyńskiej i Ukraińskiej Liście Katyńskiej” przed nazwiskiem
znajduje się dopisek „ppor.”.
Źródło informacji: „Lia lekarzy weterynarii jeńców obozów w Kozielsku i Starobielsku zamordowanych w Katyniu i Charkowie” Wł. Lutyński, # oraz „Lia Katyńska i Ukraińska Lia Katyńska” Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeń wa oraz art.
„Polscy lekarze weterynarii pochowani na Cmentarzu Wojskowym w Katyniu” prof.
Wł. Lutyński – „Życie Weterynaryjne” +$, (), , s. .
PISKOZUB ANTONI
Ur. czerwca ## r. w Kołomyja, woj. anisławowskie, s. Michała. Akademię
Weterynaryjną we Lwowie ukończył w r., uzyskując dyplom lekarza weterynaryjnego. Oficer zawodowy $ Pułku Ułanów w Stanisławowie. W r.
w opniu kapitana. Aresztowany i osadzony w obozie w Kozielsku w opniu majora WP. Na liście wywózkowej NKWD z kwietnia . Zamordowany w kwietniu r. w Katyniu.
Źródło informacji: „Lia lekarzy weterynarii jeńców obozów w Kozielsku i Starobielsku zamordowanych w Katyniu i Charkowie” Wł. Lutyński, # oraz „Lia Katyńska
i Ukraińska Liście Katyńska” Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeń wa oraz „Alfabetyczna lia oficerów WP #–”, Muzeum Wojska Polskiego.
PITER A JAN
Ur. liopada r. w Szutnarowej, woj. lwowskie, s. Andrzeja. Dyplom
lekarza weterynaryjnego otrzymał w r. na Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie. Podporucznik. Pracował w Urzędzie Wojewódzkim
w Nowogródku na anowisku dietariusza. W kampanii wrześniowej w Pułku Ułanów. Osadzony w Kozielsku. Na liście wywózkowej NKWD z kwietnia r. Zamordowany w Katyniu w kwietniu r.
Źródło informacji: „Lia lekarzy weterynarii jeńców obozów w Kozielsku i Starobielsku zamordowanych w Katyniu i Charkowie” Wł. Lutyński, # oraz „Lia Katyńska
i Ukraińska Lia Katyńska” Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeń wa.
PRESS DAWID
Ur. czerwca # r. w Samki Dolne, pow. rohatyński, s. Hermana. Dyplom
lekarza weterynaryjnego uzyskał w r. na Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie. Oficer zawodowy Wojska Polskiego – kapitan. Osadzony
w Kozielsku i na liście wywózkowej NKWD – pagina arch. . Zamordowany w Katyniu.
W opracowaniu niemieckim dotyczącym ekshumacji zwłok w Katyniu
w r. „Amtliches Material zum Massenmord von KATYN” pozycja #, s.
, czytamy: Press Dawid, kapitan. Przy zwłokach znaleziono: legitymację
oficerską i liczne kartki z adresami.
Źródło informacji: „Lia lekarzy weterynarii jeńców obozów w Kozielsku i Starobielsku zamordowanych w Katyniu i Charkowie” Wł. Lutyński, # oraz „Lia Katyńska
i Ukraińska Lia Katyńska” Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeń wa.
R ADOMSKI SYLWESTER JAN
Ur. + liopada % r. w Mogilnie, syn Władysława i Praksedy z Płoszyńskich. W r.
absolwent Szkoły Podchorążych Rezerwy Kawalerii w Grudziądzu. Dyplom lekarza medycyny weterynaryjnej otrzymał w % r.
we Lwowie – Akademia Medycyny Weterynaryjnej. Filier Korporacji Akademickiej
Lutyko-Venedyi we Lwowie. Na opień podporucznika mianowany ycznia $ r.
i przydzielony do Pułku Artylerii Ciężkiej.
Pracował w Murowanej Goślinie, pow. Oborniki Wielkopolskie, jako lekarz samorządowy. Żonaty, dwoje dzieci, syn Edmund i córka Jadwiga. W r. zoał zmobilizowany do + Pułku Strzelców
Konnych Wielkopolskich – Wielkopolska Brygada Kawalerii. Z. Szacherski
w książce „Wierni przysiędze”, Pax, Warszawa $$, podaje, że por. lekarz
wet. Sylweer Radomski, etatowy w + Pułku Strzelców Konnych poległ w bitwie pod Laskami dnia września r. i odznaczony zoał pośmiertnie
Krzyżem Walecznych. W opracowanej przez prof. Władysława Lutyńskiego w # r. „Lia lekarzy weterynarii jeńców obozów w Kozielsku i Starobielsku zamordowanych w Katyniu i Charkowie” czytamy: W kampanii
wrześniowej udział w szarży w Laskach k/Warszawy (Sierakowie). Uznany błędnie za zmarłego września r. (rzekomy grób na Cmentarzu
Wojennym w Laskach – trzeci krzyż na pierwszej mogile po prawej ronie),
potem w niewoli sowieckiej, osadzony w obozie w Kozielsku. Na liście wywózkowej NKWD z kwietnia r. – pagina arch. . Zamordowany w Katyniu w kwietniu r.
W liście opracowanej przez Radę Ochrony Pamięci i Męczeń wa na. „Liście Katyńskiej i Ukraińskiej Liście Katyńskiej”, pod pozycją , znajduje się przypis: ppor Sylweer Jan Radomski, lek. wet., pac. zam. ,
Katyń.
Źródło informacji: Publikacje podane w tekście.
SAENGER FR ANCISZEK TEODOR
Ur. ycznia #+# r. w Kościerzynie, s. Teodora. Dyplom lekarza weterynaryjnego uzyskał na Uczelni w Giessen w r. W I wojnie światowej lekarz weterynarii w armii niemieckiej – ranny pod Gorlicami i odznaczony
Żelaznym Krzyżem II kl. Naępnie oficer w Wojsku Polskim – lekarz weterynarii. Od r. lekarz powiatowy w Gnieźnie i Szubinie. Od r. wolno praktykujący lekarz w Gnieźnie. W r. przeszedł na emeryturę. Pod
koniec sierpnia r. zgłosił swój akces do służby wojskowej w Wojsku
Polskim w opniu podpułkownika. Zmobilizowany do OK VIII. Osadzony
w obozie w Kozielsku. Na liście wywózkowej NKWD z %– kwietnia r.
Zamordowany w Katyniu. Pośmiertnie mianowany na opień pułkownika
Wojska Polskiego.
Na tablicy pamiątkowej w Szubinie obok nazwiska widnieje napis: „weterynarz”!
Źródło informacji: „Lia lekarzy weterynarii jeńców obozów w Kozielsku i Starobielsku
zamordowanych w Katyniu i Charkowie” Wł. Lutyński, #.
SCHWARZ KLAUDIUSZ WILHELM
Ur. +, s. Jerzego. Dyplom lekarza weterynaryjnego uzyskał w r. na
Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie. Samorządowy lekarz z Mira,
pow. Stołpce. Podporucznik rez. Osadzony w Kozielsku. Na liście wywózkowej NKWD z kwietnia r. – N %%/. Zamordowany w kwietniu r.
w Katyniu. Na liście wywózkowej NKWD – Szwarc Klaudiusz, a w „Amtliches
Material zum Massenmord von KATYN”, Berlin , poz. , s. , widnieje jako Schwarz Klemens – na błędy w pisowni polskich nazwisk wskazuje A. Pamiatnych „O identyfikacji nazwisk polskich oficerów rozrzelanych
w Katyniu”. Przy zwłokach podczas ekshumacji zbiorowej mogił w Lesie Katyńskim w r. znaleziono: kartę szczepienia, zdjęcie, monogram: S. K.
Źródło informacji: Wł. Lutyński „Lia lekarzy weterynarii jeńców obozów w Kozielsku
i Starobielsku zamordowanych w Katyniu i Charkowie”, Warszawa # oraz publikacje podane w tekście.
SIKORSKI HENRYK
Ur. grudnia # r. w Orzeszowie, s. Lucjana i Walerii z Brunschów.
Dr medycyny – Uniwersytet Wrocławski w r. Porucznik Wojska Polskiego – mianowany czerwca r. Nauczyciel akademicki na Wydziale
Lekarskim. Od + r. prof. nadzwyczajny farmakologii na Wydziale Weterynaryjnym Uniwersytetu Warszawskiego. Zmobilizowany do Szpitala Okręgowego. Osadzony w obozie w Kozielsku. Na liście wywózkowej NKWD – /
z kwietnia r. Zamordowany w Katyniu w kwietniu r.
Podczas ekshumacji zwłok w Lesie Katyńskim w r. zarejerowany pod numerem
%. Przy zwłokach znaleziono: oficerską
książęczkę wojskową, dowód osobi y, świade* wo szczepienia nr +, kartkę i li.
Źródło informacji: „Lia lekarzy weterynarii jeńców
obozów w Kozielsku i Starobielsku zamordowanych w Katyniu i Charkowie” Wł. Lutyński, #
oraz „Lia Katyńska i Ukraińska Lia Katyńska”
Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeń wa, a także „Amtliches Material zum Massenmord von
KATYN”, Berlin , s. +; „Katyń. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego“, ROPWiM,
Warszawa , s. %$.
SŁONIOWSKI WINCENTY
Ur. #, s. Jana. Dyplom lekarza weterynaryjnego uzyskał w # r. na Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie. Pracował w woj. białoockim
jako lekarz samorządowy w Rajgrodzie, pow. Szczuczyn. Osadzony w obozie w Kozielsku, na liście wywózkowej NKWD z kwietnia r. – pagina
arch. #. Zamordowany w Katyniu w kwietniu r.
Prof. Wł. Lutyński w „Liście lekarzy weterynarii jeńców…” pisze także:
W świetle powyższych danych wersję, że w r. zginął na dziedzińcu Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie należy uznać za nieodpowiadającą anowi faktycznemu.
Źródło informacji: „Polscy lekarze weterynarii pochowani na Cmentarzu Wojskowym
w Katyniu” Wł. Lutyński, „Życie Weterynaryjne” , +$ (), s. .
SOKOŁOWSKI KAZIMIERZ ANDRZEJ ANTONI
Ur. # lutego $ r. w Nowej Wsi, pow. wieluński, s. Stanisława i Anny Nowackiej. Ukończył #-klasową Szkołę Realną im. T. Kościuszki
w Wieluniu. Maturę zdał w % r. Absolwent
Wydziału Weterynaryjnego Uniwersytetu
Warszawskiego w r. W r. ukończył
Szkołę Podchorążych Rezerwy w Grudziądzu.
W latach – odbył ćwiczenia rezerwy
w Pułku Ułanów. Mianowany na podporucznika rez. ycznia % r. Pracował w woj.
łódzkim jako samorządowy lekarz weteryna-
rii w Wieluniu, a naępnie jako lekarz powiatowy. Mieszkał w Wieluniu przy
ul. A. Mickiewicza %. W kampanii wrześniowej zmobilizowany do + Pułku Artylerii Lekkiej. Osadzony w Kozielsku. Na liście wywózkowej NKWD z kwietnia – pagina arch. #. Zamordowany w Katyniu w kwietniu r.
Podczas ekshumacji zbiorowej mogił w Lesie Katyńskim w r. zwłoki zoały zidentyfikowane i opisane pod numerem AM +: Sokolowski Kazimierz,
weterynarz, ur. . . , zamieszkały – Wieluń ul. Mickiewicza .
Źródło informacji: „Lia lekarzy weterynarii jeńców obozów w Kozielsku i Starobielsku zamordowanych w Katyniu i Charkowie” Wł. Lutyński, # oraz „Lia Katyńska
i Ukraińska Lia Katyńska” Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeń wa oraz „Lia
katyńska I LO im. T. Kościuszki w Wieluniu” w książce „ lat hiorii i tradycji I Liceum Ogólnokształcącego im. T. Kościuszki w Wieluniu”, a także „Amtliches Material zum Massenmord von KATYN”, Berlin s. %.
STRUZIAK FR ANCISZEK
Ur. liopada r. w Mędrzechowie, pow. dąbrowski, s. Jana. Do r.
pomocnik lekarza weterynarii. Później wcielony do służby czynnej do Pułku Ułanów. Zawodowy podoficer san.-wet. $ października mianowany na
plutonowego i jako wachmirz przeniesiony do Centrum Wyszkolenia Kawalerii. Osadzony w obozie w Kozielsku. Na liście wywózkowej NKWD z $
kwietnia r. Zamordowany w Katyniu.
Źródło informacji: Art. Wł. Lutyński „Polscy lekarze weterynarii pochowani na cmentarzu wojskowym w Katyniu”, „Życie Weterynaryjne” , +$ (), s. .
SZPAK STANISŁAW LESZEK
Ur. # września r. w Dąbrowie Tarnowskiej, s. Stanisława i Jadwigi z Ko urkiewiczów. Lekarz weterynaryjny – absolwent
Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie. Podporucznik rezerwy – mianowany
ycznia # r. i przydzielony do Pułku
Artylerii Lekkiej. W kampanii wrześniowej
w + Pułku Artylerii Lekkiej w Częochowie.
Kawaler. Uwięziony w Kozielsku. Na liście
wywózkowej NKWD – $/ z $ kwietnia
– zamordowany w Katyniu.
W informacji uzyskanej z Gimnazjum nr w Dąbrowie Tarnowskiej wymienia się lekarza weterynarii Leszka Szpaka.
Aleksiej Pamiatnych w art. „O identyfikacji nazwisk polskich oficerów rozrzelanych w Katyniu” podaje dwa imiona: Stanisław Leszek Szpak N /,
T . W niemieckich materiałach z ekshumacji zwłok w Katyniu poz. ,
s. +, czytamy: Spak Leszek, umundurowany. Przy zwłokach znaleziono:
karty wizytowe.
Źródło informacji: „Lia lekarzy weterynarii jeńców obozów w Kozielsku i Starobielsku zamordowanych w Katyniu i Charkowie” Wł. Lutyński # oraz „Lia Katyńska
i Ukraińska Lia Katyńska” Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeń wa, a także „Amtliches Material zum Massenmord von KATYN”, Berlin ; „Katyń. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego“, ROPWiM, Warszawa , s. $.
ŚCIŚLEWSKI KAZIMIERZ MARCELI
Ur. lutego % r. w Dąbrowicach, pow.
kutnowski, s. Marcelego i Feliksy z Zarębów.
Ukończył Gimnazjum Pań wowe w Białymoku. Uczeniczył w szkoleniu w Szkole Podchorążych Rezerwy Piechoty nr w Berezie
Kartuskiej w r. Absolwent Wydziału Weterynaryjnego Uniwersytetu Warszawskiego
w # – lekarz weterynaryjny. Pracownik
Urzędu Wojewódzkiego w Warszawie. Mieszkał w Mińsku Mazowieckim. Porucznik rez.
mianowany marca r. Żonaty z Haliną
z Kaliszków. Mieli córkę Urszulę. W kampanii wrześniowej w $ Pułku Artylerii Lekkiej w Krakowie. Szlak bojowy pułku zakończył się września
r. w okolicach Rawy Ruskiej. Osadzony w obozie w Kozielsku. Jak podaje T. Mikulski w „Biogramy jeńców…”, s. +: Urodził się w Dąbrowicach…
(…) W domu zachował się li nadany w Kozielsku lutego r. Autor podaje, że w pracy J. Tucholskiego „Mord w Katyniu”, PAX, Warszawa , Kazimierz Ścislewski je wymieniony na s. oraz $#, poz. %#, nr 'rawy
$%, a także że powyższe dane pochodzą od żony Heleny, córki Urszuli oraz
wnuków Jerzego, Pawła i Macieja. Na liście wywózkowej NKWD z kwietnia
r. – pagina arch. %%%. Zamordowany w kwietniu r. w Katyniu. A.
Pamiatnych w 'isie w „Amtliches Material zum Massenmord von KATYN“,
Berlin – widnieje, jako Steslewski Wladimir poz. +, s. .
W dniu oddawania maszynopisu do druku otrzymałem artykuł przygotowany do „Życia Weterynaryjnego” przez w'omnianego powyżej wnuka
Kazimierza Ściślewskiego – dr. Jerzego Gawora. Korzyając z okazji, dziękuję za udoępnienie zdjęcia koperty li u dziadka z Kozielska i cytuję wybrane fragmenty tek u: Urszula Gawor z domu Ściślewska, córka Kazimierza,
lekarza weterynarii, porucznika rezerwy, jeńca wojennego z obozu w Kozielsku, zamordowanego w Katyniu, to moja mama. (…) Wśród rodzinnych
legend i przypowieści je jedna o tym, jak dziadek zrezygnował z zerwania
epoletów oficerskich, co mogło uchronić go przed sowieckim internowaniem,
ale kalkulacja – lepsze traktowanie oficerów zgodnie z konwencją genewską
albo duma oficerska nie pozwoliła mu na to. Było to podobno zachowanie
nie odosobnione. (…) Całe moje dorosłe życie zmagam się z hiorią dziadka lekarza weterynarii, którego nie znałem, którego nie znała również moja
mama, ale który wywierał silny wpływ na pamięć i wyobraźnię. (…) Temat
ten pojawiał się przy niektórych okazjach i rozmowach, ale bez szczególnego nasilenia. Stopniowo zmieniało się we mnie podejście do rawy i obecnie
mam przekonanie, że pamięć o dziadku, to nie tylko pro y imperatyw Kanta wymagający wzorowego poępowania i ciężkiej pracy, ale również publikowanie womnień, pamiątek i dzielenie się refleksjami. (…) Ci, którzy teraz
wypowiadają się w imię prawdy hiorycznej czy diabeł jeden wie w imieniu
czego, z pewnością nie znają wymiaru rozpaczy, której doświadczyły rodziny katyńskie. Każdy naród ma swoje sacrum, którego nie powinno poddawać się wątpliwościom i dyskusji. Mamy takich miejsc bardzo dużo, a wśród
nich je Las Katyński. Mord w Katyniu z pewnością nie je symbolem heroicznej śmierci. Raczej konsekwencją nikczemnego wyroku. (…) Dla żyjących
najbliższych krewnych pomordowanych, myśl o Kozielsku czy innych miejscach, pozoanie do końca życią częścią ich rozpaczy. Nowe pokolenia mu-
szą pielęgnować pamięć o tych zdarzeniach, aby nie racić swej tożsamości.
Społeczność lekarsko-weterynaryjna także ma ten obowiązek.
Źródło informacji: „Lia lekarzy weterynarii jeńców obozów w Kozielsku i Starobielsku zamordowanych w Katyniu i Charkowie” Wł. Lutyński # oraz „Lia Katyńska i Ukraińska Lia Katyńska” Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeń wa, a także
T. Mikulski: „Biogramy jeńców Kozielsk, Starobielsk, Oaszków, Ukraina, Zaginieni”
WUW Wrocław, i „Katyń. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego”,
ROPWiM, Warszawa , s. $.
ZAMOJSKI JAN STANISŁAW
Ur. lutego # r. w Brzeżanach, s. Józefa. Dyplom lekarza weterynaryjnego uzyskał w r. na Wydziale Weterynaryjnym Akademii Medycyny
Weterynaryjnej we Lwowie. Podporucznik rez. Pracował w powiecie Sandomierz jako lekarz samorządowy w Klimontowie. W wojnie r. doał się
do niewoli i osadzony w obozie w Kozielsku. Na liście wywózkowej NKWD
z kwietnia r. Zamordowany w kwietniu r. w Katyniu.
Źródło informacji: „Lia lekarzy weterynarii jeńców obozów w Kozielsku i Starobielsku zamordowanych w Katyniu i Charkowie” Wł. Lutyński # oraz „Lia Katyńska
i Ukraińska Lia Katyńska” Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeń wa.
ZENKER JAN KAROL
Ur. października ## r., s. Jana. Dyplom lekarza weterynaryjnego otrzymał we Lwowie w r. na Akademii Weterynaryjnej. Obronił pracę doktorską w r. we Lwowie. Podpułkownik. Oficer zawodowy początkowo armii
auriackiej, a później armii polskiej. Pełnił funkcję kierownika Centrum Wyszkolenia i Badań Weterynaryjnych w Warszawie. W kampanii wrześniowej
aresztowany i osadzony w obozie w Kozielsku. Na liście wywózkowej NKWD
z okresu % – kwietnia r. – pagina arch. . Zamordowany w Katyniu
w kwietniu r.
Źródło informacji: „Lia lekarzy weterynarii jeńców obozów w Kozielsku i Starobielsku zamordowanych w Katyniu i Charkowie” Wł. Lutyński # oraz „Lia Katyńska
i Ukraińska Lia Katyńska” Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeń wa.
ZIEMECKI ALBIN KAZIMIERZ
Ur. marca # r. w Warszawie, s. Piotra i Marii z Kuczmierowskich. Absolwent In ytutu Weterynaryjnego w Warszawie w r. – lekarz weterynaryjny. Oficer zawodowy. Oficer w wojsku rosyjskim w I wojnie światowej.
W + r. pełnił funkcję młodszego lekarza weterynarii taboru I Dywizji
Strzelców I Korpusu. Po # r. w wojsku w Wielkopolsce. W latach # – kapitan WP, lekarz weterynarii. A naępnie w % Pułku Ułanów Wojska
Polskiego w formacjach liniowych. Mieszkał
w Poznaniu. Major WP – mianowany ycznia + r. Żonaty.
Osadzony w obozie w Kozielsku. Na liście
wywózkowej NKWD z kwietnia r. – N
%/#. Zamordowany w Katyniu w kwietniu
r. Podczas ekshumacji zwłok w r.
w Katyniu w 'isie „Amtliches Material zum
Massenmord von KATYN”, Berlin – poz.
, s. , podano nazwisko – Sieniecki Albin. Przy zwłokach znaleziono część li u
oraz świade* wo szczepień. Błędy w pisowni polskich nazwisk wyjaśnia A. Pamiatnych
w art. „O identyfikacji nazwisk polskich oficerów rozrzelanych w Katyniu”.
Źródło informacji: Prof. Władysława Lutyńskiego „Lia lekarzy weterynarii jeńców obozów w Kozielsku i Starobielsku zamordowanych w Katyniu i Charkowie”, Warszawa
#, a także „Lia Katyńska i Ukraińska Lia Katyńska” Rada Ochrony Pamięci Walk
i Męczeń wa i „Alfabetyczna lia oficerów WP #–”, Muzeum Wojska Polskiego.
Biogramy lekarzy weterynarii
zamordowanych w Charkowie
Podobnie jak Katyń z Kozielskiem, tak Charków związany je z obozem jenieckim
utworzonym w Starobielsku. W obozie tym osadzono # Polaków, w tym ponad
lekarzy i # generałów. Obóz ten usytuowany był w bezpośredniej bliskości acji kolejowej w byłym żeńskim klasztorze i w dwóch domach przy ul. Wołodarskiego (przebywali tam generałowie) i przy ul. Kirowa (pułkownicy i podpułkownicy).
W akcji „rozładowywania obozów” (rozgruzki), którą rozpoczęto % kwietnia r.,
jeńców przewożono koleją do Charkowa. Z dworca dalej „czarnym woronem” do więzienia NKWD – miejsca kaźni. Tam przed egzekucją ręce związywano im sznurem.
Pisze o tym w przedmowie do książki „Charków. Księga Cmentarna” Wanda Kry yna Roman i Jędrzej Tucholski: osób wiązania rąk był jednolity: na jednej ręce zaciskająca się pętla, ręce złożone za plecami były dwukrotnie otaczane sznurem, ten
z kolei parokrotnie przewiązywany między rękami, wolną końcówkę związywano
z większą pętlą (ryc.). Mordowano rzałem poniżej potylicy w kark, by krwawienie
było najmniejsze. A naępnie zwłoki polskich oficerów zakopywano w zbiorowych
mogiłach na przedmieściach Charkowa, koło wsi Piatichatki, gdzie znajdowała się
refa leśno-parkowa. Akcję „rozładowywania” obozu w Starobielsku zakończono
maja r. Zamordowano wówczas # oficerów. W tej liczbie znalazło się także % zamordowanych lekarzy weterynarii, których biogramy prezentuję poniżej.
Sekretarz Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeń wa, Andrzej Przewoźnik, w rozdziale „Cmentarz w Charkowie”, zamieszczonej w „Charków. Księga Cmentarna”
podkreślał: Podczas gdy miejsce zbrodni i ukrycia ponad zwłok oficerów WP
z obozu kozielskiego znane było ich rodzinom i światu już od kwietnia r.
(oficjalny komunikat ogłoszony przez berlińskie radio), na ujawnienie masowych
grobów jeńców obozu w Starobielsku trzeba było czekać niemal pięćdziesiąt lat.
BAŃKOWSKI JAN
Ur. + ycznia ## r. w Wilnie, s. Feliksa i Marii z d. Zylewicz. W okresie
I wojny światowej w armii rosyjskiej (%–#). Od # r. w Wojsku Polskim
w Szpitalu Koni nr . Naępnie w I Dywizji Litewsko-Białoruskiej, Dowództwo Okręgu Generalnego Lublin, Pułk Artylerii Polowej, Pułk Artylerii
Polowej, Pułk Artylerii Ciężkiej. Ukończył kurs w Centrum Szkolenia Kawalerii w r. W r. odebrał dyplom lekarza weterynaryjnego na Wydziale Weterynaryjnym Uniwersytetu Warszawskiego. W „Spisie lekarzy
weterynaryjnych w Rzeczypo'olitej Polskiej” z r. na s. $–+ podano, że
dyplom otrzymał w % r. w Warszawie. Podejmuje pracę miejskiego lekarza
w Parczewie, woj. lubuskie, a do r. je powiatowym lekarzem weterynarii w Sieradzu. W r. otrzymuje wezwanie mobilizacyjne do Ośrodka
Zapasowego Art. Ciężkiej nr . Aresztowany i osadzony w Starobielsku. Zamordowany w kwietniu r. w Charkowie.
Źródło informacji: „Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego”, ROPWiM, Warszawa , s. ; Wł. Lutyński „Lia lekarzy weterynarii jeńców obozów
w Kozielsku i Starobielsku zamordowanych w Katyniu i Charkowie”, Warszawa #.
BĄK ALOJZY TADEUSZ
Ur. grudnia ##+ r. (#+ r. – wg „Spisu lekarzy weterynaryjnych RP” z r.) w Kobylejgórze, pow. orzeszowski, s. Augu yna
i Marii z Czekałów. Absolwent gimnazjum
w Kępnie. W okresie I wojny światowej w armii niemieckiej ($–#). Naępnie uczeniczy w Powaniu Wielkopolskim. W r.
bierze udział w wojnie z bolszewikami w szeregach # Pułku Strzelców (późniejszy $ pp).
W r. otrzymuje opień podporucznika.
Od + r. na anowisku lekarza weterynarii w Wojskowej Pracowni Rozpoznawczej w Warszawie. A według informacji zawartej w „Liście lekarzy weterynarii…” Wł. Lutyńskiego: w dyplom lekarza weterynaryjnego na Akademii
Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie. Członek rzeczywiy Korporacji Akademickiej Lutyko-Venedya we Lwowie. Od r. kierownik Centrum Wyszkolenia
i Badań Weterynaryjnych. Odznaczony krzyżem Virtuti Militari V klasy, Krzyżem Niepodległości, dwukrotnie odznaczony Krzyżem Walecznych. Stopień
wojskowy – major. Obronił także pracę doktorską: „Przyczynek do badań nad
wpływem temperatury na zjawisko aglutynacji pałeczek grupy paratyfusowej”.
Ucze niczy w kampanii wrześniowej w opniu majora rez. Osadzony w obozie jenieckim w Starobielsku i zamordowany w r. Charkowie.
W związku z powyższym nie można zgodzić się z informacją podaną przez
Z. Popławskiego w „Liście członków Polskiej Korporacji Akademickiej Lutyko-Venedya (Lwów)”, że zginął na polu chwały we wrześniu r.
Źródło informacji: „Charków. Księga Cmentarna” ROPWiM, Warszawa , s. ; Wł.
Lutyński „Lia lekarzy weterynarii jeńców obozów w Kozielsku i Starobielsku zamordowanych w Katyniu i Charkowie”, Warszawa #; „Alfabetyczny 'is lekarzy
weterynaryjnych RP”, Warszawa , poz. , s. % oraz „Nasza Służba” /# – Informator Diecezji Polowej, s. i J. Tropiło: „Drugi słownik biograficzny polskich lekarzy weterynarii –”, Warszawa , s. +.
BOGUSZEWSKI KAZIMIERZ
Ur. % lutego r. w Sierpcu, s. Juliusza i Teodozji z Turskich (wg Wł. Lutyńskiego „Lia lekarzy weterynarii jeńców…” s. Jana ?). Uczenik obrony
Mławy w sierpniu r. W r. absolwent Wydziału Weterynaryjnego
Uniwersytetu Warszawskiego. Wcześniej (#) ukończył Szkołę Podchorążych Rezerwy w Grudziądzu. Samorządowy lekarz w Pabianicach. Mieszkał
w Łodzi. Mianowany na opień podporucznika października r. Otrzymał przydział do Pułku Artylerii Lekkiej, a naępnie w Pułku Ułanów,
# Pułk Artylerii Lekkiej i oatecznie w + Dywizjonie Artylerii Ciężkiej. Porucznik rez. Aresztowany i osadzony w Starobielsku. Zamordowany przez
NKWD w Charkowie w r. – Lia Starobielska #.
Źródło informacji: Wł. Lutyński „Lia lekarzy weterynarii jeńców obozów w Kozielsku
i Starobielsku zamordowanych w Katyniu i Charkowie”, Warszawa # i „Lia Katyńska i Ukraińska Lia Katyńska” Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeń wa oraz
„Charków. Księga Cmentarna, ” s. $.
BR AUN JAN ALEKSANDER
Ur. lutego # r. (rok urodzenia znajduje się w dwóch źródłach: „Charków. Księga
Cmentarna, ” i „Lia Katyńska i Ukraińska Lia Katyńska”, natomia Wł. Lutyński w „Liście lekarzy weterynarii jeńców…”
podaje datę – ## r.) w Nowym Dworze,
pow. warszawski, s. Bogumiła i Leokadii
z Kunklów. (Doc. S. Jakubowski podaje inne
miejsce urodzenia – Łódź). W % r. ukończył Studium Weterynaryjne przy Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Warszawskiego.
Żołnierz II Korpusu Wschodniego w +–# – ucze nik walk pod Kaniowem, w niewoli niemieckiej. Od # r. w Wojsku Polskim, udział w wojnie
#– w p. art., natomia po wojnie
w r. przeniesiony do rezerwy i przydzielony do Okręgowego Szpitala Koni nr
. Kapitan rez. Wojska Polskiego. Pracował
w Warszawie jako miejski lekarz weterynarii, także w rzeźni. Działacz Zrzeszenia Lekarzy Weterynarii. W r. znajdował się
w ewidencji Rejonowej Komendy Uzupełnień
Warszawa. W r. zmobilizowany do Modlina. Odznaczony Krzyżem Niepodległości,
Krzyżem Walecznych, Złotym Krzyżem Zasługi i innymi. Aresztowany przez Sowietów i przewieziony do obozu jenieckiego w Starobielsku. Zamordowany w Charkowie w r.
Źródło informacji: Wł. Lutyński „Lia lekarzy weterynarii jeńców obozów w Kozielsku i Starobielsku zamordowanych w Katyniu i Charkowie”, Warszawa # i „Lia
Katyńska i Ukraińska Lia Katyńska” Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeń wa;
„Charków. Księga Cmentarna, ”, s. oraz dr K. Millaka – „Lekarze weterynaryjni polscy – ofiary II wojny światowej –%”, „Życie Weterynaryjne” $#, %, s. %$
oraz „Alfabetyczny 'is lekarzy weterynaryjnych RP”, Warszawa , poz. , s. #–
, a także S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw
biogramów)”, Puławy #, s. .
BUDNY HENRYK
Ur. kwietnia w Warszawie, s. Aleksandra i Eugenii z Budnickich.
Ukończył Gimnazjum Pań wowe im. Władysława IV w Warszawie w r.
W r. odbył dywizyjny kurs podchorążych rezerwy piechoty przy Pułku Piechoty. Po odbyciu służby wojskowej podjął udia na Wydziale Weterynaryjnym Uniwersytetu Warszawskiego, które ukończył w r. W + r.
mianowany na podporucznika. Przydzielony do Pułku Piechoty, w którym
odbył ćwiczenia rezerwiów, jako dowódca plut. ckm. Uczeniczy w kampanii wrześniowej r. Zoaje aresztowany i przewieziony do obozu jenieckiego w Starobielsku. Zamordowany w Charkowie w r.
Źródło informacji: Wł. Lutyński „Lia lekarzy weterynarii jeńców obozów w Kozielsku
i Starobielsku zamordowanych w Katyniu i Charkowie”, Warszawa # i „Lia Katyńska i Ukraińska Lia Katyńska” Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeń wa oraz
„Charków Księga Cmentarna, ”, s. #.
BUDZIŃSKI JAN
Ur. maja % r. w Smodnej, pow. kosowski (wg biogramu T. Mikulskiego w „Biogramach jeńców…” WUW . s. # – urodził się w Kosowie koło
Kołomyi), s. Bronisława i Heleny z Łukaszewiczów. Ukończył gimnazjum w Kołomyi
w % r. Członek Polskiej Organizacji Wojskowej w Kosowie. Także członek rzeczywi y Korporacji Akademickiej Lutyko-Venedya
we Lwowie. Dyplom lekarza weterynaryjnego na Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie uzyskał r., a rok później
ukończył Szkołę Podchorożych Rezerwy Kawalerii w Grudziądzu. Od ycznia % r.
w opniu podporucznika. Przydzielony do
Pułku Ułanów w Białymoku. Pracuje w powiecie Łuckim, w Kiwercy,
jako samorządowy lekarz wet. W r. przenosi się do Darkowa na Zaolzie.
Tuż przed wojną zmobilizowany do $ Pułku Artylerii Lekkiej w Krakowie. +
września r. wzięty do niewoli w Bursztynie, woj. anisławowskie. Osadzony w Starobielsku. Beialsko zamordowany w Charkowie w r. Dr
Teofil Mikulski w „Biogramach jeńców…” tak pisze o Janie Budzińskim: O okolicznościach wzięcia go do niewoli oraz osadzenia w obozie w Starobielsku
żona dowiedziała się z li u p. Czesława Pawłowskiego, również lekarza weterynarii, wziętego do niewoli razem z Janem Budzińskim, który przez dwa
miesiące był w obozie w Starobielsku. Czesław Pawłowski zoał zwolniony
z obozu na podawie złożenia prośby przez mieszkańców Hoszczy i okolicy.
Krewny Jana Budzińskiego, mjr Wit Budziński, w czasie wojny doał się do
niewoli niemieckiej. Osadzono go w oflagu, z którego czynił poszukiwania
Jana Budzińskiego przez Turcję i Portugalię. Po wojnie p. Regina poszukiwała męża przez Polski Czerwony Krzyż i pismem z sierpnia r. zoała
powiadomiona, że w kartotece zaginionych bez wieści w Starobielsku figuruje ppor. Jan Budziński. Na tej podawie Sąd Grodzki we Wrocławiu kwietnia r. uznał Jana Budzińskiego za zmarłego, ualając datę śmierci na
dzień maja r., godz. . Orzeczenie to ało się podawą do przyznania renty po zaginionym w wysokości osiemna u złotych! Na wniosek córki Jana Budzińskiego Sąd Rejonowy Wrocław-Fabryczna liopada r.
uchylił orzeczenie z kwietnia r. o śmierci Jana Budzińskiego w dniu
maja r., podając datę kwietnia r., zgodną z danymi ujawnionymi przez ronę radziecką.
Źródło informacji: Wł. Lutyński „Lia lekarzy weterynarii jeńców obozów w Kozielsku
i Starobielsku zamordowanych w Katyniu i Charkowie”, Warszawa # i „Lia Katyńska i Ukraińska Lia Katyńska” Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeń wa oraz
„Charków. Księga Cmentarna, ”, s. oraz ”Biogramy jeńców Kozielsk, Starobielsk,
Oaszków, Ukraina, Zaginieni” T. Mikulski, WUW , s. #–#.
DAMPIERRE-DUVAL DE WACŁAW HENRYK
Ur. % ycznia # r. w Czarnokońcach Wielkich, pow. husiatyński, s. Eugeniusza i Marii
z Czyżewskich. W –% żołnierz w armii
auriackiej. W niewoli rosyjskiej w latach
%–+. W Wojsku Polskim od # r. Uczenik wojny #– w % Pułków Ułanów. Po
wojnie udiował na Wydziale Weterynaryjnym Akademii Medycyny Weterynaryjnej we
Lwowie, którą ukończył w r. W „Spisie
lekarzy weterynaryjnych w Rzeczypo'olitej
Polskiej”, Warszawa , s. #– podano, że
udia ukończył $ r. we Lwowie. Zawodowy oficer Wojska Polskiego – major. Stacjonował w Brześciu n. Bugiem. W r. w Pułku Artylerii Lekkiej
w Modlinie. Aresztowany przez wojska sowieckie, osadzony w obozie w Starobielsku i zamordowany w r. w Charkowie.
T. Mikulski w „Biogramy jeńców…”, s. –, tak pisze o Wacławie Duval de Dampierre: W czasie I wojny światowej brał udział w walkach w obronie Lwowa, za co zoał wyróźniony dyplomem. Po wojnie i po ukończeniu
udiów pracował jako lekarz weterynarii w Brześciu nad Bugiem. Po napaści Niemiec na Polskę zoał zmobilizowany w randze majora i skierowany
do służby wojskowej w twierdzy Modlin. Nie wiadomo, jakie były jego losy
w czasie kampanii wrześniowej ani w jakich okolicznościach zoał wzięty do
niewoli. W domu zachowały się cztery pocztówki od niego, oatnia z kwietnia r. Odznaczony pośmiertnie Odznaką Pamiątkową Krzyż Kampanii
Wrześniowej , Londyn, sierpnia r., nr leg. . Po wojnie rodzina poszukiwała zaginionego, nieety, nie udało się ualić jego miejsca pobytu. Dane od żony Bożeny.
Źródło informacji: Wł. Lutyński „Lia lekarzy weterynarii jeńców obozów w Kozielsku
i Starobielsku zamordowanych w Katyniu i Charkowie”, Warszawa # i „Lia Katyńska i Ukraińska Lia Katyńska” Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeń wa oraz
w „Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego”, , s. #%, w której podany je inny rok ukończenia Akademii Weterynaryjnej – $ oraz T. Mikulski „Biogramy jeńców Kozielski, Starobielsk, Oaszków, Ukraina, Zaginieni” WUW,
Wrocław .
GAWINA KAZIMIERZ
Ur. marca # r. w Sobolewie, woj. białoockie, s. Mikołaja i Józefy z Przewoźnych. W r. ukończył Wydział Weterynaryjny Uniwersytetu Warszawskiego, uzyskując tytuł lekarza weterynaryjnego. W r. ukończył Szkołę
Podchorążych Rezerwy Artylerii w Włodzimierzu Wołyńskim – podporucznik rez. Pracował w Świsłoczu w pow. Wołkowysk jako
lekarz samorządowy. Odbył ćwiczenia w Dywizji Artylerii Konnej, a w $ r. Pułku Artylerii Lekkiej. Nie są znane okoliczności wzięcia go do niewoli. Oatni li z miejsca
internowania rodzina otrzymała kwietnia
r. – pisze dr T. Mikulski w „Biogramy
jeńców…”.
Osadzony w obozie w Starobielsku
i zamordowany przez NKWD w Charkowie w r. Pośmiertnie odznaczony Krzyżem Kampanii Wrześniowej
– Londyn % sierpnia #%, nr leg. +.
Źródło informacji: Wł. Lutyński „Lia lekarzy weterynarii jeńców obozów w Kozielsku
i Starobielsku zamordowanych w Katyniu i Charkowie”, Warszawa # i „Lia Katyńska i Ukraińska Lia Katyńska” Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeń wa oraz
„Charków Księga Cmentarna” , s. + i T. Mikulski „Biogramy jeńców Kozielsk, Starobielsk, Oaszków, Ukraina, Zaginieni”, WUW, Wrocław , s. .
GŁOWACKI MIECZYSŁAW MARIAN
Ur. # października # r. w Serocku, s. Stanisława i Bronisławy z Chojeckich. W r.
ukończył Szkołę Podchorążych Rezerwy Artylerii we Włodzimierzu Wołyńskim. Naępnie w % r. ($ r. – na „Liście lekarzy
weterynarii jeńców…” Wł. Lutyńskiego)
otrzymuje dyplom lekarza weterynaryjnego na Uniwersytecie Warszawskim. Przeniesiony do rezerwy z # Pułku Artylerii Lekkiej
w opniu podporucznik rez. W kampanii
wrześniowej przydzielony do Pułku Artylerii Lekkiej (od + r.). Pracował w Serocku, pow. Pułtusk, jako lekarz
samorządowy. Ucze niczył w kampanii wrześniowej r. Aresztowany i osadzony w obozie jenieckim w Starobielsku i zamordowany w r.
w Charkowie.
Źródło informacji: Wł. Lutyński „Lia lekarzy weterynarii jeńców obozów w Kozielsku
i Starobielsku zamordowanych w Katyniu i Charkowie”, Warszawa # i „Lia Katyńska i Ukraińska Lia Katyńska” Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeń wa oraz
„Charków. Księga Cmentarna” , s. $.
GOĆKOWSKI TADEUSZ
Ur. # października ## r. w folwarku Rembielin k. Płocka, s. Wojciecha i Julii z Goślickich.
Ukończył Wydział Weterynaryjny Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie
w r., uzyskując dyplom lekarza weterynaryjnego. Uczenik walk o niepodległość. Wcielony do szpitala polowego dla koni w Brześciu.
Mianowany na opień kapitana czerwca
r. Przeniesiony do rezerwy (w opniu kapitana) w r. i przydzielony do PKU Płock.
W „Spisie lekarzy weterynaryjnych w Rzeczypo'olitej Polskiej”, Warszawa , s. $–+ podano, że nie pracował zawodowo i mieszkał w Rembielinie, pow. płocki. Uczenik kampanii wrześniowej.
Osadzony w obozie w Starobielsku i zamordowany w Charkowie w r.
Na „Liście oficerów Wojska Polskiego #–” wymieniony je: Gockowski Tadeusz ur. października r. kpt. lek. wet.
Źródło informacji: Publikacje podane w tekście oraz „Charków. Księga Cmentarna”,
, s. #.
GOLDBERG ALBERT
Ur. lipca # r. w Antwerpii, s. Berka Bernarda i Erne yny ze Spietzeinów. W r. ukończył gimnazjum w Warszawie. Absolwent w $ r. In ytutu Weterynarii w Moskwie. W r. walczył jako żołnierz w Armii
gen. Hallera, służył w Pułku Ułanów, z którego w r. zo ał przeniesiony do rezerwy w opniu porucznika. Pracował jako wolno praktykujący lekarz weterynarii w Warszawie. W r. odbył ćwiczenia rezerwi y
w Pułku Artylerii Pancernej. W ewidencji PKU Warszawa Miao. Walczył
w kampanii wrześniowej r. Aresztowany i osadzony w obozie w Starobielsku, a zamordowany w kwietniu r. w Charkowie.
W opisie Wł. Lutyńskiego „Lia polskich lekarzy weterynarii jeńców…”
błędnie podane je nazwisko „Golberg Albert“.
Źródło informacji: „Charków. Księga Cmentarna”, , s. i „Lia Katyńska i Ukraińska Lia Katyńska” Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeń wa oraz „Lia oficerów
Wojska Polskiego #–”, Muzeum Wojska Polskiego, a także „Spis lekarzy weterynaryjnych w Rzeczypo'olitej Polskiej”, Warszawa , s. $–+.
GUCWA WITOLD JÓZEF
Ur. czerwca r. w Sołotwinie, pow. nadwórniański, s. Franciszka i Stefanii z Galińskich. Dyplom lekarza weterynaryjnego uzyskał w r. na Aka-
demii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie. W tym samym roku ukończył
Szkołę Podchorążych Rezerwy Kawalerii. W r. odbył ćwiczenia rezerwiów w $ Pułku Ułanów. Obronił pracę doktorską w % r. pt. „Glikogeneza
w mięsie wołowym”. Pracował na Uczelni jako asyent u prof. Moraczewskiego – Katedra Chemii Fizjologicznej. Na liście członków rzeczywi ych Korporacji Akademickiej Lutyko-Venedya – Witold Józef Gucwa (Gucfa). W $ r.
kolejne ćwiczenia wojskowe w $ Dywizjonie Artylerii Konnej. Podporucznik rez. Zmobilizowany do $ dak. Aresztowany i osadzony w Starobielsku.
Zamordowany w Charkowie w r.
Na ścianie Kaplicy Katyńskiej w Katedrze Polowej Wojska Polskiego
w Warszawie widnieje wyryte nazwisko „Gucfa Witold Ppor”. W „Spisie lekarzy weterynaryjnych w Rzeczypo'olitej Polskiej”, Warszawa , s. –
podano: Dr Gucfa Witold Józef.
Źródło informacji: Wł. Lutyński „Lia lekarzy weterynarii jeńców obozów w Kozielsku
i Starobielsku zamordowanych w Katyniu i Charkowie”, Warszawa # i „Lia Katyńska i Ukraińska Lia Katyńska”” Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeń wa oraz
„Lia oficerów Wojska Polskiego #–”, Muzeum Wojska Polskiego oraz „Charków.
Księga Cmentarna”,, s. %; Informacje zawarte także w art. Lesława Lewandowskiego „Akademia Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie” Tow. Miłośników Lwowa
i Kresów Południowo-Wschodnich. Wrocław # oraz J. Tropiło: „Drugi słownik biograficzny polskich lekarzy weterynarii –”, Warszawa , s. .
HELLMAN WILHELM
Ur. # ycznia # r. w Tarnopolu, s. Dawida i Fryderyki z Zuckerhandlów. Podczas
wojny #– walczył w Pułku Strzelców. W + r. w Szwadronie Taborów.
Awansował na wyższy opień – podporucznika – czerwca r. Studia weterynaryjne ukończył r. na Akademii Medycyny
Weterynaryjnej we Lwowie. Pracował w rejonie Lwowa jako lekarz samorządowy. Mianowany na porucznika rez. Wojska Polskiego
i przydzielony do RKU Lwów. Aresztowany i osadzony w Starobielsku. Zamordowany w r. w Charkowie. Wł. Lutyński w „Lia lekarzy weterynarii jeńców…” podaje nazwisko – Helman. Tak samo zanotowano nazwisko
w „Spis lekarzy weterynaryjnych w Rzeczypo'olitej Polskiej”, Warszawa
, s. . Natomia w „Charków. Księga Cmentarna” , s. $ widnieje – Hellman i tak samo na „Liście Katyńskiej i Ukraińskiej Liście Katyńskiej”.
Źródło informacji: Publikacje podane w tekście.
HOFFMAN EUGENIUSZ LUDWIK
Ur. czerwca + r. w Jarosławiu, s. Franciszka i Julii z Pasławskich. Dyplom
lekarza weterynaryjnego uzyskał w r. na Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie. W r. ukończył Szkołę Podchorążych Rezerwy Kawalerii. Oficer zawodowy – kapitan Wojska Polskiego. W r. przydzielony
do Pułku Strzelców Konnych i przeniesiony w r. do Pułku Ułanów,
w którym służył jako lekarz weterynarii pułku do r. Mieszkał w Krzemieńcu (pow. krzemieniecki). Zoaje ranny w Brzezinach września r.
Osadzony w Starobielsku i zamordowany w kwietniu r. w Charkowie.
Źródło informacji: „Lia lekarzy weterynarii jeńców obozów w Kozielsku i Starobielsku
zamordowanych w Katyniu i Charkowie” Wł. Lutyński, # oraz „Charków. Księga
Cmentarna” , s. $%.
JANIKOWSKI TADEUSZ WIKTOR
Ur. + sierpnia r. we Lwowie, s. Wiktora i Emilii. Dyplom lekarza weterynaryjnego uzyskał w # r. na Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie.
Plutonowy podchorąży rez. Pracował w zawodzie w woj. anisławowskim
jako wolno praktykujący lekarz wet. z Rohatynia. W r. ukończył Szkołę
Podchorążych Rezerwy Artylerii we Włodzimierzu Wołyńskim i przydzielony do # Pułku Ułanów. Zmobilizowany w r. do Ośrodka Zapasowego
Krakowskiej Brygady Kawalerii. Aresztowany przez Sowietów i osadzony
w obozie w Starobielsku. Zamordowany w kwietniu r. w Charkowie.
Źródło informacji: „Lia lekarzy weterynarii jeńców obozów w Kozielsku i Starobielsku zamordowanych w Katyniu i Charkowie” Wł. Lutyński, # oraz „Lia Katyńska
i Ukraińska Lia Katyńska” Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeń wa oraz „Charków. Księga Cmentarna” , s. #.
JANOWIEC ANDRZEJ JAN
Ur. października # r. w Rabka-Zaryte, pow. myślenicki, s. Jana i Zofii z Karkulów. Absolwent r. gimnazjum w Nowym
Targu. W $ r. ukończył Wydział Weterynaryjny na Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie. Żołnierz Armii gen. Hallera
(zamordowany w Charkowie). Uczeniczył
w wojnie – r. czerwca r. mianowany na opień porucznika. Pracował
w Rabce jako samorządowy lekarz weterynarii. Przydzielony do RKU Nowy
Targ. Walczył w kampanii wrześniowej r. Aresztowany przez Sowietów
i osadzony w Starobielsku i r. zamordowany w Charkowie.
Na „Liście oficerów Wojska Polskiego #–” przy nazwisku Janowiec
Andrzej czytamy: por. podlek. wet.
Żródło informacji: „Lia lekarzy weterynarii jeńców obozów w Kozielsku i Starobielsku zamordowanych w Katyniu i Charkowie” Wł. Lutyński, # oraz „Lia Katyńska
i Ukraińska Lia Katyńska” Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeń wa oraz „Charków. Księga Cmentarna” , s. #.
JUDYCKI WACŁAW
Ur. $ marca r. w Kremieńczukach na Ukrainie, s. Mariana i Józefy Stefanii z Grabowskich. Absolwent Akademii Medycyny Weterynaryjnej we
Lwowie w r. ( r. – podaje rok ukończenia uczelni „Charków. Księga
Cmentarna”, ). W % r. ukończył Szkołę Podchorążych Rezerwy Artylerii we Włodzimierzu Wołyńskim. Pań wowy lekarz weterynarii w Zdołbunowie na Wołyniu. W $ r. na ćwiczeniach rezerwy w Dywizji Artylerii
Konnej. W + r. mianowany na opień podporucznika. Uczenik walk
września r. w obronie Lwowa. Osadzony w Starobielsku. Zamordowany w kwietniu r. w Charkowie.
Źródło informacji: „Lia lekarzy weterynarii jeńców obozów w Kozielsku i Starobielsku zamordowanych w Katyniu i Charkowie” Wł. Lutyński, # oraz „Lia Katyńska
i Ukraińska Lia Katyńska” Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeń wa oraz „Charków. Księga Cmentarna” , s. #.
JUR ASZCZYK JAN
Ur. # grudnia r. w O rołęce, s. Walentego i Marianny z Kutyłowskich. Absolwent
gimnazjum w O rołęce w r. i Szkoły
Podchorążych Rezerwy Piechoty w % r.
Student III roku Wydziału Weterynaryjnego Uniwersytetu Warszawskiego. Mieszkał
w O rołęce. Odbył ćwiczenia rezerwiów
jako dowódca plutonu ckm w + Pułku Piechoty (w latach $ i +). W kampanii
wrześniowej ranny pod Różanem września r. Osadzony w obozie w Starobielsku. Zamordowany w kwietniu r. w Charkowie.
Źródło informacji: „Lia lekarzy weterynarii jeńców obozów w Kozielsku i Starobielsku zamordowanych w Katyniu i Charkowie” Wł. Lutyński, # oraz „Lia Katyńska
i Ukraińska Lia Katyńska” Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeń wa oraz „Charków. Księga Cmentarna” , s. .
KALMAN STANISŁAW
Ur. maja # r. w Budach Wolińskich, pow.
mławski, s. Andrzeja i Zuzanny z Piaseckich.
Ukończył w r. (rok ukończenia udiów podany je w „Charków. Księga Cmentarna” , s. $) Wydział Weterynaryjny
Uniwersytetu Warszawskiego. W r. ukończył Szkołę Podchorążych Rezerwy Artylerii i odbył ćwiczenia rezerwiów w Pułku
Szwoleżerów (). Od % r. żołnierz zawodowy, porucznik Wojska Polskiego, jako lekarz
wet. w Pułku Ułanów. Mieszkał w miejscowości O róg w pow. zdołbunowskim.
Uczenik walk września r. Aresztowany i osadzony w obozie w Starobielsku. Zamordowany w r. w Charkowie. K. Millak podaje: ucze nik
kampanii wrześniowej, poległ we wrześniu r. – co w świetle zaprezentowanych danych wydaje się nieprawdziwe.
Źródło informacji: „Lia lekarzy weterynarii jeńców obozów w Kozielsku i Starobielsku zamordowanych w Katyniu i Charkowie” Wł. Lutyński, # oraz „Lia Katyńska
i Ukraińska Lia Katyńska” Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeń wa oraz „Charków. Księga Cmentarna” , s. $, a także art. dr. K. Millaka – „Lekarze weterynaryjni polscy – ofiary II wojny światowej –%”, „Życie Weterynaryjne” $#
grudnia s. + i w „Spis lekarzy weterynaryjnych w Rzeczypo'olitej Polskiej”, Warszawa , s. %$–%+.
KLIMA-UR ANOWICZ MIECZYSŁAW
Ur. # lutego r. w Złoczowie, s. Mieczysława. Absolwent Wydziału Weterynaryjnego Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie w # r. Podporucznik rez. Podjął pracę jako wolno praktykujący lekarz wet. w Krakowie.
Osadzony w Starobielsku. Zamordowany w kwietniu r. w Charkowie.
Źródło informacji: „Lia lekarzy weterynarii jeńców obozów w Kozielsku i Starobielsku zamordowanych w Katyniu i Charkowie” Wł. Lutyński, # oraz „Lia Katyńska
i Ukraińska Lia Katyńska” Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeń wa oraz „Charków. Księga Cmentarna” , s. $.
KŁOSIŃSKI EDWARD
Ur. % lipca ##+ r. w Kętach, s. Karola i Marii z Fołtynów. W r. uzyskał
dyplom lekarza weterynaryjnego na Akademii Weterynaryjnej we Lwowie.
Od r. pełnił służbę jako lekarz weterynarii Wojska Polskiego w Puł-
ku Ułanów w Ciechanowie w opniu kapitana. W r. przeniesiony do
rezerwy z przydziałem do kadry Okręgowego Szpitala Koni . Sejmikowy
lekarz wet. w Ciechanowie. W kampanii wrześniowej w opniu majora w $
Pułku Artylerii Lekkiej. Odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi. Aresztowany i osadzony w obozie jenieckim w Starobielsku i zamordowany w kwietniu r. w Charkowie.
Źródło informacji: „Lia lekarzy weterynarii jeńców obozów w Kozielsku i Starobielsku zamordowanych w Katyniu i Charkowie” Wł. Lutyński, # oraz „Lia Katyńska
i Ukraińska Lia Katyńska” Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeń wa oraz „Charków. Księga Cmentarna” , s. .
KOWALEWSKI MAKSYMILIAN HIERONIM
Ur. maja #+ r. w Surwiłach, pow. święciański, s. Tomasza i Marii ze
Stępniów. Absolwent In ytutu Weterynarii w Warszawie w + r. (% r.
ukończenia In ytutu podaje „Charków. Księga Cmentarna” , s. %).
W I wojnie światowej walczył w armii rosyjskiej, od r. żołnierz frontowy. W Wojsku polskim od # r. Służył w Dowództwie Okręgu Generalnego
Łódź, szef służby weterynaryjnej Naczelnego Dowództwa Wojska Polskiego, Dowództwa Okręgu Korpusu IV i VII. Pułkownik w anie 'oczynku
w Płocku od % r. Odznaczony Orderem Odrodzenia Polski i Złotym Krzyżem Zasługi. Osadzony w obozie w Starobielsku. Zamordowany w kwietniu
r. w Charkowie.
Źródło informacji: „Lia lekarzy weterynarii jeńców obozów w Kozielsku i Starobielsku zamordowanych w Katyniu i Charkowie” Wł. Lutyński, # oraz „Lia Katyńska
i Ukraińska Lia Katyńska” Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeń wa oraz „Charków. Księga Cmentarna” , s. % oraz publikacja podana w tekście.
KOWALSKI FR ANCISZEK MARIAN
Ur. # września # r. we Lwowie, s. Wojciecha i Karoliny z Leszczyńskich. Od r.
w armii au riackiej. Od # r. w Wojsku
Polskim. Studia weterynaryjne ukończył
w r. we Lwowie na Akademii Weterynaryjnej. W % r. obronił pracę doktorską
na Akademii Medycyny Weterynaryjnej we
Lwowie. Oficer zawodowy Wojska Polskiego. Służył w Szpitalu Koni we Lwowie. Także w Okręgowym Szpitalu Koni w Poznaniu.
W % r. przeniesiony do rezerwy w opniu majora. W latach trzydzie ych
wolno praktykujący lekarz weterynarii we Wrześni, woj. poznańskie. Był tak-
że dyrektorem Rzeźni Miejskiej we Wrześni. Odznaczony Krzyżem Walecznych i Srebrnym Krzyżem Zasługi. Przydzielony do PKU Kościan. Osadzony
w obozie w Starobielsku. Zamordowany w kwietniu r. w Charkowie.
Źródło informacji: „Lia lekarzy weterynarii jeńców obozów w Kozielsku i Starobielsku zamordowanych w Katyniu i Charkowie” Wł. Lutyński, # oraz „Lia Katyńska
i Ukraińska Lia Katyńska” Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeń wa oraz „Charków. Księga Cmentarna” , s. %.
KRUSZKA ANTONI ALEKSY
Ur. ycznia # r. w Dochanowie k.
Żnina, s. Szczepana i Antoniny z Dudków.
W r. uzyskał dyplom lekarza wet. na
Akademii Weterynaryjnej w Dreźnie, w obronił pracę doktorską na Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie. Członek rzeczywi y Korporacji Akademickiej
Lutyko-Venedyi we Lwowie. Służył w Legionach. Od r. żołnierz Pułku Piechoty Legionów Polskich. Ucze niczył w Powaniu
Wielkopolskim w Pułku Artylerii Polowej.
Podczas wojny – w Pułku Artylerii
Ciężkiej. Naępnie w + Dywizji Piechoty i Pułku Artylerii Polowej. Od
r. przeniesiony do rezerwy. Pracował w Obornikach, woj. poznańskie,
był lekarzem powiatowym. Specjalia z zakresu pszczelar wa. Ucze nik
kampanii wrześniowej – zmobilizowany zoał jako major rez. i służył w Dywizji Piechoty – komendant Szpitala Koni w Kraśniku. W innym miejscu
czytamy, że był w ośrodku zapasowym Wielkopolskiej Brygady Kawalerii
w + Pułku Strzelców Konnych. Odznaczony Krzyżem Niepodległości i Krzyżem Walecznych dwukrotnie oraz Złotym Krzyżem Zasługi. Żona Zofia z d.
Karasiewicz. Osadzony w obozie w Starobielsku i zamordowany w Charkowie w r. W art. dr K. Millaka „Lekarze weterynaryjni polscy – ofiary
II wojny światowej –%”, „Życie Weterynaryjne” $#, %, s. %+ czytamy: zginął w r. w obozie w Katyniu, co na tle dokumentów nie wydaje się prawdziwe.
W księdze cmentarnej „Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego”, Warszawa , s. $$ znajduje się nazwisko i biogram Antoniego Kruszki.
W „Indeksie Represjonowanych Ośrodka KARTA” obok nazwiska Kruszka Antoni widnieje w opisie losów obóz w Starobielsku i data opuszczenia
obozu – kwiecień r., natomia nie podano daty śmierci.
W „Wojskowym Przeglądzie Hiorycznym” nr / r., s. ##, znajduje się informacja dr. A. Wandurskiego z Szamocina, że dr A. Kruszka żył
w r. (?). W świetle powyższych informacja ta wydaje się także mało
prawdopodobna.
Źródło informacji: „Lia lekarzy weterynarii jeńców obozów w Kozielsku i Starobielsku zamordowanych w Katyniu i Charkowie” Wł. Lutyński, # oraz „Lia Katyńska
i Ukraińska Lia Katyńska” Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeń wa oraz „Charków. Księga Cmentarna” , s. $$. Także T. R. Budny „Pozycja 'ołeczna lekarz weterynarii w Wielkopolsce”, PWRiL +, s. #.
KURCZYŃSKI STEFAN BOLESŁAW
Ur. sierpnia # r. w Kobylanach, pow.
bielski, s. Bolesława i Sabiny z Orłowskich.
W r. absolwent Szkoły Podchorążych Rezerwy Artylerii we Włodzimierzu Wołyńskim.
Odbył dwukrotnie ćwiczenia rezerwiów
w Pułku Artylerii Lekkiej (, #) jako
oficer baterii. W # r. uzyskał dyplom lekarza weterynaryjnego na Uniwersytecie Warszawskim. Pracował jako lekarz samorządowy
w Tarłowie, woj. kieleckie. Zmobilizowany
w r. do Pułku Artylerii Lekkiej. Osadzony w obozie w Starobielsku. Zamordowany w kwietniu r. w Charkowie.
Źródło informacji: „Lia lekarzy weterynarii jeńców obozów w Kozielsku i Starobielsku zamordowanych w Katyniu i Charkowie” Wł. Lutyński, # oraz „Lia Katyńska
i Ukraińska Lia Katyńska” Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeń wa oraz „Charków. Księga Cmentarna” , s. +.
KWIATKOWSKI JERZY CYRIAK
Ur. $ marca ##+ r. w Złotowie, pow. mławski, s. Władysława i Marii z Brzuchowskich. W r. ukończył In ytut Weterynarii w Warszawie, uzyskując
dyplom lekarza weterynaryjnego. Uczenik I wojny światowej. Od # r. oficer zawodowy Wojska Polskiego. W r. walczył w szeregach Pułku Ułanów i IV Brygady Jazdy. Od r. przeniesiony do rezerwy i przydzielony
do PKU Toruń. Major rez. Pracował jako lekarz sejmikowy w latach –
w miejscowości Chodecz, pow. włocławski. Odznaczony Krzyżem Walecznych. Uczenik kampanii wrześniowej r. Osadzony w obozie w Starobielsku i zamordowany w r. w Charkowie.
Źródło informacji: „Lia lekarzy weterynarii jeńców obozów w Kozielsku i Starobielsku zamordowanych w Katyniu i Charkowie” Wł. Lutyński, # oraz „Lia Katyńska
i Ukraińska Lia Katyńska” Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeń wa oraz „Charków. Księga Cmentarna” , s. #.
LINSENMAN WŁADYSŁAW MARCELI
Ur. + czerwca ## r. w Warszawie, s. Antoniego i Marii z Sikorskich. Dyplom lekarza
weterynaryjnego uzyskał w r. w Dorpacie w In ytucie Weterynaryjnym. Uczenik
I wojny światowej. W r. jako lekarz weterynarii, ordynator Szpitala Koni I Armii.
W latach – pracował na anowisku
powiatowego lekarza weterynarii w Sierpcu
w woj. warszawskim. Major rez. Przydzielony do PKU Modlin. Osadzony w obozie w Starobielsku i zamordowany w kwietniu r.
w Charkowie.
Zginął podczas kampanii we wrześniu r. – pisze dr K. Millak w art.
„Lekarze weterynaryjni polscy – ofiary II wojny światowej –%”, „Życie
Weterynaryjne” $# grudnia s. +, informacja ta w świetle dokumentów
nie znajduje pokrycia.
Źródło informacji: „Lia lekarzy weterynarii jeńców obozów w Kozielsku i Starobielsku zamordowanych w Katyniu i Charkowie” Wł. Lutyński, # oraz „Lia Katyńska
i Ukraińska Lia Katyńska” Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeń wa oraz „Charków. Księga Cmentarna” , s. .
LIŚKIEWICZ WALENTY
Ur. % maja $ r. w Radoszycach, pow. konecki, s. Jana i Antoniny ze Stoińskich. W r. (# r. taką datę podano w „Charków. Księga Cmentarna” , s. ) uzyskał dyplom lekarza weterynaryjnego na Wydziale
Weterynaryjnym Uniwersytetu Warszawskiego. W r. ukończył kurs
podchorążych rezerwy piechoty w Grudziądzu. Odbył ćwiczenia rezerwiów w Pułku Piechoty w $ r. i podobnie w + r. w + Pułku Piechoty jako dowódca plutonu. Pracował jako lekarz samorządowy w Równem
na Wołyniu. Osadzony w obozie w Starobielsku i zamordowany w r.
w Charkowie. W „Liście lekarzy weterynarii jeńców obozów…” prof. Wł.
Lutyńskiego figuruje jako „Liskiewicz Wincenty”. Natomia w „Charków.
Księga Cmentarna” – Liśkiewicz Wincenty. W „Indeksie Represjonowanych
Ośrodka KARTA” – Liskiewicz Wincenty Jan. Także imię Wincenty figuruje w „Spis lekarzy weterynaryjnych w Rzeczypo'olitej Polskiej”, Warszawa , s. +$.
Źródło informacji: „Lia lekarzy weterynarii jeńców obozów w Kozielsku i Starobielsku zamordowanych w Katyniu i Charkowie” Wł. Lutyński, # oraz „Lia Katyńska
i Ukraińska Lia Katyńska” Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeń wa oraz „Charków. Księga Cmentarna” , s. oraz publikacje podane w tekście.
LUDWISIAK STANISŁAW
Ur. % kwietnia $ r. w Pabianicach, pow.
Łask, s. Leona i Marianny z Kłodków. Ukończył Szkołę Podchorążych Rezerwy Artylerii we Włodzimierzu Wołyńskim w r.
Absolwent Wydziału Weterynaryjnego Uniwersytetu Warszawskiego w $ r. Porucznik rez. W tym samym roku odbył ćwiczenia
rezerwiów w + i Pułku Artylerii Lekkiej
jako lekarz wet. dyonu. Samorządowy lekarz
wet. w Szadku w pow. sieradzkim. W # r.
przydzielony do $ Pułku Artylerii Lekkiej.
W r. referent szefa służby wet. % Dywizji Piechoty Rezerwy. Uczeniczył w obronie Lwowa. Osadzony w obozie w Starobielsku i w kwietniu
r. zamordowany w Charkowie.
Źródło informacji: „Lia lekarzy weterynarii jeńców obozów w Kozielsku i Starobielsku zamordowanych w Katyniu i Charkowie” Wł. Lutyński, # oraz „Lia Katyńska
i Ukraińska Lia Katyńska” Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeń wa oraz „Charków. Księga Cmentarna” , s. $.
ŁABĘDŹ MAKSYMILIAN
Ur. maja ##$ r. w Baczkach, pow. węgrowski, s. Łazarza i Sary z Kaleckich. Dyplom
lekarza weterynaryjnego uzyskał w In ytucie Weterynaryjnym w Charkowie w r.
Ucze nik I wojny światowej. W Wojsku Polskim od r. w Szpitalu Koni nr w Warszawie. W r. przeniesiony do rezerwy
z przydziałem do Szpitala Koni nr . Potem
w oficerskiej kadrze korpusu weterynaryjnego. W % r. obronił pracę doktorską na
Wydziale Weterynaryjnym Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie. W r. w ewidencji PKU Warszawa
Miao III. Mieszkał w Warszawie. Major rez. Wojska Polskiego. Odznaczony Orderem Odrodzenia Polski i Złotym Krzyżem Zasługi. Osadzo-
ny w Starobielsku i zamordowany w kwietniu r. w Charkowie. W art.
dr. K. Millaka „Lekarze weterynaryjni polscy – ofiary II wojny światowej
–%”, „Życie Weterynaryjne” $#, %, s. %+, czytamy natomia: „zginął w w Warszawie”.
Źródło informacji: „Lia lekarzy weterynarii jeńców obozów w Kozielsku i Starobielsku zamordowanych w Katyniu i Charkowie” Wł. Lutyński, # oraz „Lia Katyńska
i Ukraińska Lia Katyńska” Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeń wa oraz „Charków. Księga Cmentarna” , s. # i „Spis lekarzy weterynaryjnych w Rzeczypo'olitej Polskiej”, Warszawa , s. +$ oraz publikacja podana w tekście.
MARCINEK ANTONI WIKTOR
Ur. kwietnia r. w Cieszynie, s. Antoniego i Jadwigi z Zaleskich. Ukończył gimnazjum
w Cieszynie i podjął udia weterynaryjne na
Uniwersytecie Warszawskim, które ukończył
w r., otrzymując dyplom lekarza weterynaryjnego. Podporucznik kaw. rez. W r.
w Batalionie Podchorążych Rezerwy Piechoty nr %. Odbył ćwiczenia rezerwiów w Pułku Strzelców Podhalańskich w r. i na przełomie +/# w # Pułku Piechoty jako dowódca plutonu ckm. Uczenik kampanii wrześniowej.
Aresztowany i osadzony w obozie jenieckim w Starobielsku i zamordowany
w kwietniu r. w Charkowie.
Doc. S. Jakubowski w „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej
(zeaw biogramów)”, Puławy #, s. + opisuje życiorys Morcinka Antoniego – ur. w r. w Cieszynie. Dyplom lekarza weterynaryjnego uzyskał na
Wydziale Weterynaryjnym Uniwersytetu Warszawskiego w r., i uczeniczył w kampanii wrześniowej r. Zamordowany w obozie jenieckim
w r. Wyąpił zapewne błąd w nazwisku i dane te dotyczą Antoniego
Marcinka. W „Charków. Księga Cmentarna” , s. , podano, że udiował weterynarię.
Źródło informacji: „Lia lekarzy weterynarii jeńców obozów w Kozielsku i Starobielsku zamordowanych w Katyniu i Charkowie” Wł. Lutyński, # oraz „Lia Katyńska
i Ukraińska Lia Katyńska” Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeń wa oraz publikacje podane w tekście.
MARYJOWSKI JÓZEF
Ur. $ kwietnia # r. w Tarnopolu, s. Antoniego i Marii z Rogowskich. Absolwent Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie w r. oraz
oficerskiej szkoły au riackiej. Podczas I wojny światowej w armii auro-
węgierskiej. W Wojsku Polskim od # r.
W latach walk #– służył w Pułku
Artylerii Polowej, $ Pułku Ułanów, szpitalu koni VI Armii i Pułku Artylerii Polowej.
Po zakończeniu walk w kadrze Okręgowego
Szpitala Koni nr #, a naępnie przeniesiony
do rezerwy – kadra oficerów rezerwowych
wet. Przydzielony do PKU Warszawa Miao
III. czerwca r. awansował na opień
kapitana. W # r. obronił pracę doktorską
na Uniwersytecie Warszawskim. Pracował
jako asyent w Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie i później na Wydziale Weterynaryjnym UW w Warszawie. W latach – samorządowy
lekarz wet. w Warszawie. Osadzony w obozie w Starobielsku i zamordowany w r. w Charkowie.
Źródło informacji: „Lia lekarzy weterynarii jeńców obozów w Kozielsku i Starobielsku zamordowanych w Katyniu i Charkowie” Wł. Lutyński, # oraz „Lia Katyńska
i Ukraińska Lia Katyńska” Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeń wa oraz „Charków. Księga Cmentarna” , s. .
NIWIŃSKI HENRY K MAREK
Ur. % kwietnia r. w Warszawie, s. Adama i Marii. W r. ukończył gimnazjum
w Warszawie. W roku – według „Charków. Księga Cmentarna”, Warszawa ,
a według Wł. Lutyńskiego w „Liście…”, który podaje + rok ukończenia udiów na
Wydziale Weterynaryjnym Uniwersytetu
Warszawskiego. W Szkole Podchorążych
Rezerwy Kawalerii w % r. Odbył ćwiczenia rezerwiów w Pułku Artylerii Ciężkiej
w $ r. Pracował w Radomiu jako lekarz
samorządowy, a także w Rzeźni Miejskiej. W r. zmobilizowany do Pułku Piechoty. Osadzony w obozie w Starobielsku i zamordowany w kwietniu
r. w Charkowie.
Źródło informacji: „Lia lekarzy weterynarii jeńców obozów w Kozielsku i Starobielsku zamordowanych w Katyniu i Charkowie” Wł. Lutyński, # oraz „Lia Katyńska
i Ukraińska Lia Katyńska” Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeń wa oraz „Charków. Księga Cmentarna” , s. +.
NOWAK BERNARD MARCELI
Ur. $ kwietnia $ r. w Drewnie k. Gąsaw, s. Michała i Teresy z Weydmannów. Absolwent Wydziału Weterynaryjnego Uniwersytetu Warszawskiego w r. – lekarz weterynaryjny. W r. ukończył także szkolenie
w Szkole Podchorążych Rezerwy Kawalerii. Odbył ćwiczenia dla rezerwiów w i r. w Pułku Ułanów. ycznia r. awansował na podporucznika. Przeniesiony do RKU Inowrocław. Mieszkał w Kartuzach.
Osadzony w obozie jenieckim w Starobielsku i zamordowany w r.
Charkowie. Nazwiska lekarza wet. Nowaka Bernarda brakuje na Tablicy
Pamiątkowej w Żninie. Także nie wymienia lekarza wet. B. Nowaka prof.
Wł. Lutyński w „Liście lekarzy weterynarii jeńców obozów w Kozielsku
i Starobielsku zamordowanych w Katyniu i Charkowie”. Znajduje się natomia na „Liście Katyńskiej i Ukraińskiej Liście Katyńskiej”, na której
umieszczone są nazwiska polskich oficerów i policjantów zamordowanych
w Katyniu, Miednoje i Charkowie oraz obywatele RP z „Ukraińskiej Li y
Katyńskiej” oraz w „Charków. Księga Cmentarna” , s. +, i wymieniony je w „Indeksie Represjonowanych Ośrodka KARTA”.
Źródło informacji: Publikacje podane w tekście.
PAWŁOWSKI CZESŁAW DOMINIK
Ur. sierpnia # r. we Lwowie, s. Jana. Ukończył gimnazjum w Hrubieszowie w # r. i rok później Szkołę Podchorążych Rezerwy Piechoty. Absolwent
udiów weterynaryjnych – ukończył Wydział Weterynaryjny na Akademii
Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie w % r. Pełnił służbę w baonie telegraf. Zaliczył ćwiczenia rezerwiów w Pułku Szwoleżerów w + r. Ukończył kurs w Centrum Wyszkolenia i Badań Weterynaryjnych. Mianowany
na podporucznika rez. ycznia r. Pracował jako lekarz samorządowy.
Mieszkał w miejscowości Hoszcza w pow. rówieńskim. W kampanii wrześniowej r. dowódca ambulansu weterynaryjnego Wołyńskiej Brygady
Kawalerii. Osadzony w obozie w Starobielsku i zamordowany w Charkowie
w r. W „Indeksie Represjonowanych Ośrodka KARTA” widnieje nazwisko Pawłowski Czesław Jan s. Jana, ur. # r. i zamordowany w Charkowie.
Źródło informacji: „Charków Księga Cmentarna” , s. ; „Lia Katyńska i Ukraińska Lia Katyńska” Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeń wa; „Spis lekarzy weterynaryjnych w Rzeczypo'olitej Polskiej”, Warszawa , s. #– oraz publikacje
podane w tekście.
POLANKIEWICZ STEFAN
Ur. % maja # r. w Pniewie, pow. kutnowski, s. Józefa i Michaliny z Gąsiorowskich. W Wojsku Polskim od # r., uczenik walk #–. Przydzie-
lony do Szpitala Koni twierdzy Modlin. W r. przeniesiony do rezerwy.
W + r. ukończył udia na Akademii Weterynaryjnej we Lwowie, uzyskując dyplom lekarza weterynaryjnego. Od # r. w Pułku Szwoleżerów, a od
r. w Korpusie Ochrony Pogranicza jako lekarz weterynarii. Szkoła Podoficerów Zawodowych KOP, Brygady KOP „Wołyń” i szw. szkol. KOP „Niewirków”. W r. w Pułku Ułanów Kresowej Brygady Kawalerii. Odznaczony
medalem #–. Kapitan Wojska Polskiego.
Osadzony w obozie w Starobielsku i zamordowany w kwietniu r.
w Charkowie.
Prof. Wł. Lutyński w „Liście lekarzy weterynarii jeńców obozów w Kozielsku i Starobielsku…” podaje: Oficer zawodowy Wojska Polskiego – w r.
w DAK w Brodach (woj. tarnopolskie).
Źródło informacji: „Lia lekarzy weterynarii jeńców obozów w Kozielsku i Starobielsku zamordowanych w Katyniu i Charkowie” Wł. Lutyński, # oraz „Lia Katyń-
ska i Ukraińska Lia Katyńska” Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeń wa; „Charków.
Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego”, Warszawa , s. $.
POLAŃSKI MAKSYMILIAN
Ur. # marca r. w Bochni, s. Orea i Jadwigi. W + r. ukończył Gimnazjum Pań wowe im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu, a w r. Wydział
Weterynaryjny na Uniwersytecie Warszawskim. W % r. ukończył także
Szkołę Podchorążych Rezerwy Kawalerii w Grudziądzu. W # r. mianowany na podporucznika i przydzielony do Pułku Artylerii Ciężkiej, w którym
odbył ćwiczenia rezerwi y jako młodszy lekarz weterynarii pułku. W „Spisie lekarzy weterynaryjnych w Rzeczypo'olitej Polskiej”, Warszawa ,
s. –% czytamy: Polański Maksym, samorządowy lekarz weterynaryjny,
mieszka w miejscowości Łużki, pow. Dziśnieński.
Uczenik kampanii wrześniowej, aresztowany i osadzony w obozie jenieckim w Starobielsku. Zamordowany w Charkowie w kwietniu r.
Źródło informacji: „Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego”, Warszawa ”, s. $ i „Li a Katyńska i Ukraińska Li a Katyńska” Rady Ochrony
Pamięci Walk i Męczeń wa oraz publikacja wymieniona w tekście.
POPLEWSKI MIECZYSŁAW
Ur. czerwca $ r. w Poznaniu, s. Konrada i Marii z Jahnów. Absolwent
Gimnazjum Klasycznego w Poznaniu w % r. W tym samym roku ukończył
Szkołę Podchorążych Rezerwy Kawalerii w Grudziądzu. Absolwent Wydziału
Weterynaryjnego Uniwersytetu Poznańskiego. Prof. Wł. Lutyński pisze: „udent oatniego roku Wydziału Weterynaryjnego w Warszawie”. Mianowany na podporucznika w # r. Przydzielony do % Pułku Ułanów, naępnie
w % Pułku Ułanów, w którym odbył ćwiczenia
rezerwiów jako dowódca plutonu. W r.
w Ośrodku Zapasowym Wielkopolskiej Brygady Kawalerii. Prof. Wł. Lutyński natomia
tak pisze: W kampanii wrześniowej w Pułku Strzelców Konnych – informacje żony prof.
Janiny Oyrzanowskiej-Poplewskiej. Osadzony
w Starobielsku i zamordowany w kwietniu
r. w Charkowie.
Źródło informacji: „Lia lekarzy weterynarii jeńców
obozów w Kozielsku i Starobielsku zamordowanych w Katyniu i Charkowie” Wł. Lutyński, #
oraz „Lia Katyńska i Ukraińska Lia Katyńska” Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeń wa i w „Charków. Księga Cmentarna” , s. #.
SADLAK PAWEŁ
Ur. września r. w Krupem, pow.
krasny awski, s. Franciszka i Marianny
z Turowskich. Ukończył gimnazjum w Krasnym awie w r. W r. ukończył
także Szkołę Podchorążych Rezerwy Artylerii we Włodzimierzu Wołyńskim. Akademię Weterynaryjną we Lwowie ukończył
w r., otrzymując dyplom lekarza weterynaryjnego (to inf. z „Charków. Księga
Cmentarna” , s. $+). Prof. Wł. Lutyński w „Liście lekarzy weterynarii jeńców…”
podaje natomia $ rok ukończenia Akademii. Podobnie w „Spisie lekarzy weterynaryjnych w Rzeczypo'olitej Polskiej”, Warszawa , s. . Oficer zawodowy – podporucznik w lutego
+ r. (Wł. Lutyński w „Liście…” podaje opień – porucznik). Mieszkaniec
Brześcia nad Bugiem. Przydzielony do Pułku Artylerii Lekkiej Legionów.
W + r. powołany zo aje do służby czynnej i otrzymuje przydział do
Pułku Artylerii Lekkiej jako młodszy lekarz weterynarii. Uczenik kampanii wrześniowej, aresztowany i osadzony w Starobielsku. Zamordowany
w Charkowie w kwietniu r.
Źródło informacji: „Lia lekarzy weterynarii jeńców obozów w Kozielsku i Starobielsku zamordowanych w Katyniu i Charkowie” Wł. Lutyński, # oraz „Lia Katyńska
i Ukraińska Lia Katyńska” Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeń wa i w „Charków.
Księga Cmentarna” , s. $+.
SADOWSKI TADEUSZ
Ur. $ marca r. w Kobryniu, s. Józefa
i Apolonii z Janiszewskich. Ukończył Gimnazjum Matematyczno-Przyrodnicze w Kobryniu w r. Rok później Szkołę Podchorążych
Rezerwy Piechoty. ycznia r. mianowany na podporucznika. Dyplom lekarza
weterynaryjnego uzyskał w % r. na Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie.
Obronił pracę doktorską. Docent w Katedrze
Chemii Fizjologicznej (prof. Moraczewski).
Mieszkał we Lwowie. Porucznik rez. zmobilizowany do # Pułku Piechoty.
Aresztowany i osadzony w Starobielsku. Zamordowany w kwietniu r.
w Charkowie.
Źródło informacji: Art. Lesława Lewandowskiego „Akademia Medycyny Weterynaryjnej
we Lwowie”, Tow. Miłośników Lwowa i Kresów Południowo-Wschodnich. Wrocław
# oraz Wł. Lutyński „Lia lekarzy weterynarii jeńców obozów w Kozielsku i Starobielsku zamordowanych w Katyniu i Charkowie”, Warszawa # i „Charków. Księga Cmentarna” , s. $#.
SAMOSIEJ ROMAN MARIAN
Ur. sierpnia we Lwowie, s. Piotra i Marii z Panców. Ukończył w r. IX Pań wowe Gimnazjum we Lwowie. W % r. lekarz
weterynaryjny po ukończeniu Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie. Wł. Lutyński w „Liście lekarzy weterynarii…” podaje
datę ukończenia udiów – „# r.”. W % r.
ukończył także Szkołę Podchorążych Rezerwy Artylerii we Włodzimierzu Wołyńskim.
ycznia + r. mianowany na podporucznika. Przydzielony do Pułku Artylerii Lekkiej, w którym odbył ćwiczenia rezerwi y. Pracował w powiecie Nowogródek
w Lubczy jako samorządowy lekarz weterynarii. W kampanii wrześniowej
r. zmobilizowany do Pułku Artylerii Lekkiej. Aresztowany i osadzony
w obozie w Starobielsku i zamordowany w kwietniu r. Charkowie.
W „Liście Katyńskiej i Ukraińskiej Liście Katyńskiej” Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeń wa podane je drugie imię: „Mieczysław” i opień
„podporucznik”.
Źródło informacji: Wł. Lutyński „Lia lekarzy weterynarii jeńców obozów w Kozielsku
i Starobielsku zamordowanych w Katyniu i Charkowie”, Warszawa # i „Charków.
Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego”, Warszawa , s. +.
SOŁTYSIK STANISŁAW JÓZEF
Ur. # maja + r. w Żmigrodzie Nowym, pow.
Jasło, s. Andrzeja i Zofii z Nowaków. Dyplom
lekarza weterynaryjnego uzyskał w r. na
Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie. W „Charków. Księga Cmentarna” , s.
% podano rok ukończenia udiów – oraz drugie imię – Józef. Służbę wojskową
ukończył w opniu podporucznika Wojska
Polskiego. Pracował początkowo w pow. Kartuzy jako samorządowy lekarz weterynarii
w Przodkowie. W r. przenosi się na Zaolzie do Rychwałdzia Śląskiego, gdzie je powiatowym lekarzem wet. Zmobilizowany do Pułku Ułanów. W kampanii
wrześniowej ranny pod Tarnopolem. Osadzony w obozie w Starobielsku i zamordowany w kwietniu r. w Charkowie. W „Charków. Księga Cmentarna”,s.
%, podano, że po wypadku motocyklowym latem r. przebywał w Szpitalu Okręgowym ewakuowanym do Tarnopola i tam doał się do niewoli.
W „Biogramach jeńców” Teofil Mikulski pisze na s. : Nie wiadomo, jakie były jego losy w czasie kampanii wrześniowej ani w jakich okolicznościach
zoał wzięty do niewoli. Ze Starobielska rodzina otrzymała kartkę pocztową, wysłaną marca r. Odznaczony pośmiertnie Oznaką Pamiątkową
Krzyż Kampanii Wrześniowej , Londyn, sierpnia r., nr leg. .
Po wojnie rodzina przez Polski Czerwony Krzyż arała się o ualenie miejsca pobytu zaginionego – nieety bezskutecznie. Właśnie drugie imię – Józef, podaje T. Mikulski w „Biogramach jeńców”.
Źródło informacji: „Lia lekarzy weterynarii jeńców obozów w Kozielsku i Starobielsku zamordowanych w Katyniu i Charkowie” Wł. Lutyński, # oraz „Lia Katyńska
i Ukraińska Lia Katyńska” Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeń wa i „Charków.
Księga Cmentarna” , s. %.
SOSIŃSKI STANISŁAW GUSTAW
Ur. # liopada # r. w Lublinie, s. Adama i Genowefy z Cichowskich.
W r. ukończył Szkołę Podchorążych Rezerwy Piechoty. Absolwent Wydziału Weterynaryjnego na Uniwersytecie Warszawskim w % r. – lekarz
weterynaryjny. Wł. Lutyński w „Polscy lekarze weterynarii jeńcy…” podaje, iż
według własnego źródła – oficer zawodowy
Pułku Szwoleżerów Rokitniańskich, zam.
w Starogardzie (Pomorskie), a według źródła
„rozrzelani w Charkowie” – „oficer rezerwy”.
ycznia r. zoał podporucznikiem
rez. i przydzielony do # Pułku Piechoty Leg.
W sierpniu % r. powołany do służby czynnej. Przed II wojną pracował w Starogardzie.
W r. lekarz weterynarii w Pułku Szwoleżerów wchodzącego w skład Pomorskiej
Brygady Kawalerii. Poruszając się ze Starogardu, przed Osiem, pułk zoał zbombardowany przez lotni* wo niemieckie. Noc z na września pułk 'ędził w Sierosławiu, naępnie przebijał się do Świecia, by przeprawić się przez Wisłę. września w okolicach
Przysierska pułk zoał ponownie zbombardowany, ponosząc ciężkie raty. Na swojej
drodze raz po raz napotykał zmotoryzowane oddziały niemieckie z Dywizji Pancernej,
z którymi podejmował zacięte walki i nieety ponosił dalsze raty. Pod Przysierskiem
pułk rozdzielił się na dwie części – pierwsza część przebiła się do Bydgoszczy, druga natomia zoała okrążona pod
Kosowem koło Świecia przez Dywizję Pancerną i dzielnie broniła się do
oatniego naboju. Wielu szwoleżerów rzuciło się w nurty Wisły. Lekarz wet.
Stanisław Sosiński uszedł szczęśliwie. Zoał jednak aresztowany przez Sowietów i osadzony w obozie w Starobielsku. Zamordowany przez NKWD
w kwietniu r. w Charkowie.
Źródło informacji: „Lia lekarzy weterynarii jeńców obozów w Kozielsku i Starobielsku zamordowanych w Katyniu i Charkowie” Wł. Lutyński, # oraz „Lia Katyńska
i Ukraińska Lia Katyńska” Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeń wa i „Charków.
Księga Cmentarna” , s. %.
SPRYSZYŃSKI JÓZEF JAN
Ur. października + r. w Podgórzu, pow. włocławski, s. Jana i Marianny
z Brodeckich. Dyplom lekarza weterynaryjnego uzyskał po ukończeniu udiów weterynaryjnych na Uniwersytecie Warszawskim w + r. Wcześniej
w r. ukończył Szkołę Podchorążych Rezerwy Piechoty. grudnia r.
mianowany na opień podporucznika i przydzielony do Pułku Piechoty.
Ćwiczenia rezerwi y odbywał jako dowódca
plutonu. W kampanii wrześniowej dowódca
kompanii + Pułku Piechoty. Po ukończeniu
udiów pracował jako asyent w Zakładzie
Badania Środków Spożywczych Pochodzenia Zwierzęcego w Warszawie. W r.
doaje się do niewoli, osadzony w obozie
w Starobielsku. Zamordowany przez NKWD
w kwietniu r. w Charkowie.
Źródło informacji: „Lia lekarzy weterynarii jeńców
obozów w Kozielsku i Starobielsku zamordowanych w Katyniu i Charkowie” Wł. Lutyński, #
oraz „Lia Katyńska i Ukraińska Lia Katyńska” Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeń wa i „Charków. Księga Cmentarna” , s. %#.
STARĘGA BOLESŁAW MICHAŁ
Ur. liopada r. w Barteliszkach, pow.
brasławski, s. Michała i Anieli z Rudnickich.
W % r. ukończył udia na Wydziale Weterynaryjnym Uniwersytetu Warszawskiego,
uzyskując dyplom lekarz weterynaryjnego.
Pracował w Siedlcach jako samorządowy
lekarz weterynarii. Ukończył także Szkołę Podchorążych Rezerwy Artylerii we Włodzimierzu Woł. w $ r. W czasie kampanii
wrześniowej w Pułku Artylerii Lekkiej. Porucznik rez.
Osadzony w obozie w Starobielsku i zamordowany w kwietniu r.
w Charkowie. K. Millak podaje: zginął w – w świetle powyższych danych informacja mało precyzyjna.
Źródło informacji: „Lia lekarzy weterynarii jeńców obozów w Kozielsku i Starobielsku zamordowanych w Katyniu i Charkowie” Wł. Lutyński, # oraz „Lia Katyńska i Ukraińska Li a Katyńska” Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeń wa
i „Charków. Księga Cmentarna” , s. %, a także K. Millak – „Lekarze weterynaryjni polscy – ofiary II wojny światowej –%”,”Życie Weterynaryjne” $# grudnia s. +.
SZCZĘŚCIKIEWICZ ALEKSANDER JAN
Ur. % lutego #$ r. w Jarosławiu, s. Jana i Wawrzyny. W # r. wąpił
ochotniczo do Wojska Polskiego i od grudnia tego roku pełnił obowiązki
lekarza weterynarii w % Dywizji Piechoty,
a potem w DP. Taką informację czytam na
ronie www.grajewiak.pl. Natomia Aleksander Szczęścikiewicz dyplom lekarza weterynaryjnego uzyskał dopiero w r. na
Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie. W r. zoaje przeniesiony do Pułku Strzelców Konnych, w którym służył do
# r. ..+ r. awansował na opień majora i zoał odznaczony Srebrnym Krzyżem
Zasługi. Podczas wybuchu II wojny był szefem służby weterynaryjnej Dywizji Piechoty.
W r. mieszkał w Grajewie, woj. białoockie.
Osadzony w Starobielsku
i zamordowany w kwietniu r. w Charkowie.
Źródło inform acji: „Li a lekarzy weterynarii jeńców
obozów w Kozielsku i Starobielsku zamordowanych
w Katyniu i Charkowie” Wł.
Lutyński, # oraz „Li a
Katyńska i Ukraińska Lia
Katyńska” Rady Ochrony
Pamięci Walk i Męczeń wa
i „Charków. Księga Cmentarna” , s. %.
SZKUP JAN WITOLD
Ur. % marca r. w Dąbrowie Górniczej, s.
Zygmunta i Janiny z Gasinowskich. Absolwent
wydziału weterynaryjnego w Warszawie – Wł. Lutyński w „Lia lekarzy
weterynarii jeńców…” pisze w nawiasie: (lekarz wet.?), chociaż w „Charków.
Księga Cmentarna” , na s. %$ i w „Liście Katyńskiej oraz Ukraińskiej Liście Katyńskiej” podane je, że był lekarzem wet. W r. ukończył Szkołę
Podchorążych Rezerwy Artylerii we Włodzimierzu Wołyńskim. Odbył ćwi-
czenia dla rezerwiów – był wówczas dowódcą plutonu. W kampanii wrześniowej
zmobilizowany do Pułku Artylerii Lekkiej.
Osadzony w obozie w Starobielsku i zamordowany w kwietniu r. w Charkowie.
Źródło informacji: „Lia lekarzy weterynarii jeńców
obozów w Kozielsku i Starobielsku zamordowanych w Katyniu i Charkowie” Wł. Lutyński, #
oraz „Lia Katyńska i Ukraińska Lia Katyńska”
Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeń wa i „Charków. Księga Cmentarna” , s. %$.
TERLECKI WŁODZIMIERZ
Ur. $ kwietnia r. w Pawłowie (w Rosji), s. Józefa Jana i Zofii Stanisławy
z Płacheckich. Lekarz weterynarii. Podporucznik rez. Ukończył także Szkołę Podchorążych Rezerwy Artylerii w % r. Podczas ćwiczeń rezerwiów
dowódca plutonu. Mieszkał w Radomiu. Przydział mobilizacyjny do Pułku
Artylerii Ciężkiej. Podczas walk w kampanii wrześniowej zoał września
r. ranny. Osadzony w obozie w Starobielsku i zamordowany w kwietniu r. w Charkowie.
Źródło informacji: „Lia lekarzy weterynarii jeńców
obozów w Kozielsku i Starobielsku zamordowanych w Katyniu i Charkowie” Wł. Lutyński, #
oraz „Lia Katyńska i Ukraińska Lia Katyńska”
Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeń wa i „Charków. Księga Cmentarna” , s. %%#.
URBAŃSKI JAN JERZY
Ur. grudnia ##% r. w Lublinie, s. Witolda
i Kazimiery z Kierników. W służbie I Korpusu Wschodniego. Dyplom lekarza weterynaryjnego uzyskał w r. w Dreźnie. Dyplom
ten noryfikował w Dorpacie. W Wojsku Polskim od r. W r. przeniesiony do rezerwy w opniu kapitana rez.
Przydzielony do kadry Okręgowego Szpitala Koni nr . Od r. wolno praktykujący lekarz wet. w Warszawie. Przydzielony ewidencyjnie do PKU Warszawa Miao III. Osadzony w Starobielsku i zamordowany w kwietniu r.
w Charkowie.
Źródło informacji: „Lia lekarzy weterynarii jeńców obozów w Kozielsku i Starobielsku zamordowanych w Katyniu i Charkowie” Wł. Lutyński, # oraz „Lia Katyńska
i Ukraińska Lia Katyńska” Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeń wa i „Charków.
Księga Cmentarna” , s. %+.
WALKIEWICZ WŁADYSŁAW LEON
Ur. kwietnia #$ r. w Białej Podlaskiej, s.
Władysława i Emilii z Tejchertów. Dyplom
lekarza weterynaryjnego otrzymał w r.
w Nowoczerkasku. Tytuł doktora – w r.
na Akademii Medycyny Weterynaryjnej we
Lwowie. Habilitację zrobił w + r. na Uniwersytecie Warszawskim. Tytuł profesora otrzymał w % r. na Wydziale Weterynaryjnym
UW w Warszawie. Zajmował się patologią
ogólną i anatomią patologiczną. W Wojsku
Polskim od r., początkowo w + Pułku Ułanów, naępnie zoał komendantem szpitala
koni. Komendantem szpitala był do października r., kiedy zoał urlopowany bezterminowo z przydziałem do Okręgowego Szpitala Koni nr . Stopień wojskowy – porucznik. Przydzielony ewidencyjnie do PKU Warszawa
Miao III. We wrześniu r. – pisze dr Teofil Mikulski w książce „Biogramy jeńców…” na s. %–$ – zoał powołany do służby wojskowej w opniu
porucznika. W czasie działań wojennych zoał wzięty do niewoli sowieckiej
i osadzony w obozie w Starobielsku. Oatni li z obozu rodzina otrzymała
w kwietniu r. Odznaczony pośmiertnie Odznaką Pamiątkową Krzyż Kampanii Wrześniowej , Londyn, sierpnia r., nr leg. oraz Medalem za Udział w Wojnie Obronnej , nr --. Po zakończeniu działań
wojennych rodzina prowadziła usilne poszukiwania zaginionego przez Polski
Czerwony Krzyż. Nieety, w wyniku podjętych arań nie udało się ualić jego
miejsca pobytu ani okoliczności śmierci. Dane od syna Władysława.
Zamordowany w Charkowie w kwietniu r. K. Millak podaje, że zginął w r. w obozie w Katyniu, co nie odpowiada faktom.
Źródło informacji: „Lia lekarzy weterynarii jeńców obozów w Kozielsku i Starobielsku
zamordowanych w Katyniu i Charkowie” Wł. Lutyński, # oraz „Lia Katyńska
i Ukraińska Lia Katyńska” Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeń wa i „Charków.
Księga Cmentarna” , s. %# i art. dr. K. Millaka – „Lekarze weterynaryjni polscy – ofiary II wojny światowej –%”,”Życie Weterynaryjne” $#, %, s. %.
WATTENBERG ADOLF VEL ABR AHAM EFROIM
Ur. # lutego ## r. s. Bernarda, miejsce urodzenia nieznane. Absolwent Akademii Weterynaryjnej we Lwowie w r. Pracował w Bursztynowie (Bursz-
tyn), pow. Rohatyń, woj. anisławowskie, jako miejski lekarz weterynarii,
a później – wolno praktykujący. Awansował czerwca r. na opień kapitana rez. i otrzymał przydział do kadry Okręgowego Szpitala Koni nr $.
Ewidencyjnie przydzielony do PKU Brzeżany.
Osadzony w obozie w Starobielsku i zamordowany w Charkowie w kwietniu r.
Źródło informacji: „Lia lekarzy weterynarii jeńców obozów w Kozielsku i Starobielsku zamordowanych w Katyniu i Charkowie” Wł. Lutyński, # oraz „Lia Katyńska
i Ukraińska Lia Katyńska” Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeń wa i „Charków.
Księga Cmentarna” , s. %#.
WEIGHT JÓZEF TEOFIL (inna pisownia nazwiska: WEIGT )
Ur. % lutego $ r. w Janków Zaleśny, pow. orowski, s. Stanisława i Zofii
z Rosochowiczów. Członek organizacji im. Tomasza Zana i drużyny skautowej. Uczenik Powania Wielkopolskiego. Absolwent Akademii Medycyny
Weterynaryjnej w r. we Lwowie. Członek rzeczywi y Korporacji Akademickiej
Lutyko-Venedya we Lwowie. Mianowany na
opień podporucznika ycznia r. Pracował w Mogilnie, jako wolno praktykujący
lekarz weterynarii. Był także kierownikiem
rzeźni w Mogilnie. Porucznik rez. zmobilizowany do Pułku Ułanów. W pułku tym
odbył ćwiczenia rezerwiów. Aresztowany i osadzony w Starobielsku. Zamordowany przez NKWD w Charkowie w kwietniu
r. K. Millak podaje, że zginął w Katyniu,
co nie odpowiadam faktom.
Źródło informacji: „Lia lekarzy weterynarii jeńców
obozów w Kozielsku i Starobielsku zamordowanych w Katyniu i Charkowie” Wł. Lutyński, # oraz „Lia Katyńska i Ukraińska Lia Katyńska” Rady Ochrony Pamięci
Walk i Męczeń wa i „Charków. Księga Cmentarna” , s. %#+ oraz art. dr. K. Millaka – „Lekarze weterynaryjni polscy – ofiary II wojny światowej –%”, „Życie
Weterynaryjne” $#, %, s. %.
WEITZKORN JÓZEF SZCZAPAN DAWID
Ur. lipca # r. w Tarnopolu, s. Ignacego i Cecylii z Turków. Dyplom lekarza weterynaryjnego uzyskał na Akademii Weterynaryjnej we Lwowie
w r. Oficer zawodowy formacji liniowych – Dywizja Piechoty, Pułk
Artylerii Ciężkiej i + Pułk Strzelców Konnych – walczył w wojnie polsko-
bolszewickiej. Od % sierpnia r. w opniu majora. Dalszą służbę pełnił
jako lekarz weterynaryjny w + Pułku Ułanów lub w Okręgowym Szpitalu
Koni nr . Pracował także w Centrum Wyszkolenia i Badań Weterynaryjnych w Warszawie. Mieszkał w Warszawie. W r. zoał przydzielony do
Komisji Remontu Koni nr . W „Spisie lekarzy weterynaryjnych w Rzeczypo'olitej Polskiej”, Warszawa , s. # podana je inna pisownia nazwiska: Wejtzkorn Józef.
W kampanii wrześniowej zoał aresztowany i osadzony w obozie w Starobielsku i zamordowany w kwietniu r. w Charkowie.
W „Indeksie Represjonowanych Ośrodka KARTA” podano inne imię
ojca – Jan. Imię ojca Jan znajdujemy także podczas kwerendy w archiwum
ITS w Bad Arolsen (Niemcy).
Źródło informacji: „Lia lekarzy weterynarii jeńców obozów w Kozielsku i Starobielsku zamordowanych w Katyniu i Charkowie” Wł. Lutyński, # oraz „Lia Katyńska
i Ukraińska Lia Katyńska” Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeń wa i „Charków.
Księga Cmentarna” , s. %#+ oraz publikacje podane w tekście.
WITKOWSKI KAZIMIERZ FR ANCISZEK
Ur. marca ## r. w Balbierzyszkach k. Marjampola, s. Władysława. W r.
ukończył In ytut Weterynaryjny w Dorpacie, uzyskując dyplom lekarza weterynaryjnego. Oficer zawodowy – lekarz wet. w wojsku rosyjskim w latach
–+, żołnierz II Korpusu Wschodniego. W Wojsku Polskim od r.
Uczenik wojny polsko-bolszewickiej w szeregach + Pułku Strzelców Konnych. W r. zwolniony do rezerwy i przydzielony do Okręgowego Szpitala
Koni nr w Białymoku. W latach – powiatowy lekarz wet.w Suwałkach. W kampanii wrześniowej wzięty do niewoli i osadzony w obozie
w Starobielsku. Zamordowany w Charkowie w kwietniu r.
Źródło informacji: „Lia lekarzy weterynarii jeńców obozów w Kozielsku i Starobielsku zamordowanych w Katyniu i Charkowie” Wł. Lutyński, # oraz „Lia Katyńska
i Ukraińska Lia Katyńska” Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeń wa i „Charków.
Księga Cmentarna” , s. %.
WOŁOSZYŃSKI JAN
Ur. # liopada r. w Zalesiu, s. Szymona. Ukończył II Gimnazjum Pań wowe w Częochowie w $ r. W + r. absolwent Szkoły Podchorążych
Rezerwy Piechoty. W r. mianowany na opień podporucznika i przydzielony do Pułku Piechoty, w którym odbył ćwiczenia rezerwi y. W r.
( r. ukończenia udiów podano w „Charków. Księga Cmentarna” , s.
$) uzyskał dyplom lekarza weterynaryjnego na Wydziale Weterynaryjnym
Uniwersytetu Warszawskiego. Pracował w woj. katowickim jako lekarz sa-
morządowy w Bielszowicach. W kampanii wrześniowej przydzielony do $
Pułku Piechoty. Aresztowany i osadzony w obozie w Starobielsku. Zamordowany w kwietniu r. w Charkowie.
Źródło informacji: „Lia lekarzy weterynarii jeńców obozów w Kozielsku i Starobielsku zamordowanych w Katyniu i Charkowie” Wł. Lutyński, # oraz „Lia Katyńska
i Ukraińska Lia Katyńska” Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeń wa i „Charków.
Księga Cmentarna” , s. $.
WOŹNY TADEUSZ JERZY
Ur. + sierpnia # r. w Piotrkowie Trybunalskim, s. Feliksa i Sabiny z Dobków. Ukończył Gimnazjum Pań wowe im. Bolesława Chrobrego w Piotrkowie Tryb. W r. absolwent Wydział Weterynaryjny na Uniwersytecie
Warszawskim. Uzyskał dyplom lekarza weterynaryjnego. Rok później ukończył Szkołę Podchorążych Rezerwy Kawalerii. W % r. awansował na opień
podporucznika i zoał przydzielony do Pułku Szwoleżerów, w którym odbył ćwiczenia. Jako samorządowy lekarz wet. pracował na Wołyniu w Dubnie.
Aresztowany przez Sowietów i osadzony w obozie w Starobielsku. Zamordowany w kwietniu r. w Charkowie.
Źródło informacji: „Lia lekarzy weterynarii jeńców obozów w Kozielsku i Starobielsku zamordowanych w Katyniu i Charkowie” Wł. Lutyński, # oraz „Lia Katyńska
i Ukraińska Lia Katyńska” Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeń wa i „Charków.
Księga Cmentarna” , s. $.
WRÓBLEWSKI JAN
Ur. % maja ## r. w Nasutowie, woj. lubelskie,
s. Adama i Marii z Lecewiczów. Uczęszczał do
rządowego Gimnazjum Męskiego w Lublinie
do czasu rajku szkolnego, który wybuch
w % r. Maturę zdobył w # r. w „Szkole
Lubelskiej”. Dyplom lekarza weterynaryjnego
uzyskał na Uniwersytecie w Dorpacie w r.
W r. powołany do armii rosyjskiej. Po
wojnie wąpił do polskiej armii. Służył w szeregach % Pułku Ułanów i V Brygadzie Jazdy.
W r. walczył w opniu majora przeciwko
wojskom Budionnego pod Komarowem. Po tych działaniach służył w Komisji
Remontowej nr % jako komendant Okręgowego Szpitala Koni nr w Lublinie.
Mianowany zoał szefem służby weterynaryjnej w brygadach jazdy konnej
w Warszawie i Krakowie. W r. mianowany na opień podpułkownika.
Aktywnie uczeniczył w komitecie budowy Domu Żołnierza w Lublinie. Na-
ępnie przeniesiony do Poznania i Grudziądza. Od r. naczelny lekarz
weterynarii Centrum Wyszkolenia Kawalerii. W # r. przeniesiony w an
'oczynku. Odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi, medalami #– i -lecia RP. Krótko przed wybuchem II wojny zoaje zmobilizowany.
Trafia do niewoli rosyjskiej i do obozu w Starobielsku i be ialsko zamordowany przez NKWD w kwietniu r. w Charkowie.
Źródło informacji: „Lia lekarzy weterynarii jeńców obozów w Kozielsku i Starobielsku zamordowanych w Katyniu i Charkowie” Wł. Lutyński, # oraz „Lia Katyńska
i Ukraińska Lia Katyńska” Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeń wa i „Charków.
Księga Cmentarna” , s. $.
W YZINA EMILIAN LUDWIK
Ur. marca # r. w Zatorze, pow. wadowicki, s. Andrzeja i Katarzyny. Ukończył gimnazjum w Chrzanowie. W r. absolwent Wydziału Weterynaryjnego Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie – lekarz weterynaryjny.
W r. ukończył Szkołę Podchorążych Rezerwy Kawalerii w Grudziądzu.
ycznia $ r. awansowany na opień podporucznika i przydzielony do
Pułku Ułanów, naępnie do % Pułku Artylerii Ciężkiej, w których odbywał
ćwiczenia rezerwy jako lekarz weterynarii pułku. Pracował w woj. krakowskim, w powiecie chrzanowskim, jako samorządowy lekarz wet. w miejscowości Krzeszowice. W kampanii wrześniowej doał się do niewoli sowieckiej,
osadzony w obozie w Starobielsku. W r. zamordowany w Charkowie.
Źródło informacji: „Lia lekarzy weterynarii jeńców obozów w Kozielsku i Starobielsku zamordowanych w Katyniu i Charkowie” Wł. Lutyński, # oraz „Lia Katyńska
i Ukraińska Lia Katyńska” Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeń wa i „Charków.
Księga Cmentarna” , s. $.
ZIARKIEWICZ ADAM
Ur. grudnia ##+ r. w Stanisławowie, s. Wincentego i Bronisławy z Wajdowiczów. Ukończył Akademię Weterynaryjną we Lwowie w r. – lekarz weterynaryjny. W latach –# służył w armii auriackiej. Członek Polskiej
Organizacji Wojskowej. W armii polskiej od r. i przydzielony do adniny ogierów rządowych w Stanisławowie. W r. przeniesiony do rezerwy
w opniu kapitana. Ewidencyjnie przynależny do PKU Stanisławów. Aresztowany podczas kampanii wrześniowej i osadzony w obozie w Starobielsku.
Zamordowany w Charkowie w r.
Źródło informacji: „Lia lekarzy weterynarii jeńców obozów w Kozielsku i Starobielsku zamordowanych w Katyniu i Charkowie” Wł. Lutyński, # oraz „Lia Katyńska
i Ukraińska Lia Katyńska” Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeń wa i „Charków.
Księga Cmentarna” , s. $.
Biogramy lekarzy weterynarii
zamordowanych w innych
miejscach zbrodni sowieckich,
w tym „Ukraińska Lia Katyńska”
Na wępie konieczne je wyjaśnienie terminu „Ukraińska Lia Katyńska”. Je to
wykaz % aresztowanych Polaków w r. na Ukrainie, którą wraz z aktami
% liopada r. wysłano z Wydziału Specjalnego NKWD USRR do naczelnika
Wydziału Specjalnego NKWD Związku Sowieckiego. Spis ten przekazano władzom
RP % maja r. Nie udało się odszukać podobniej li y dotyczącej zachodniej Białorusi, tzw. Białoruskiej Li y Katyńskiej, która według obliczeń zawiera #+ nazwisk. Poniżej przedawiam biogramy lekarzy weterynarii.
DESZBERG KAZIMIERZ
Ur. + lipca #+% r., s. Jana. Dyplom lekarza weterynaryjnego uzyskał na Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie w # r. Po udiach był asyentem. Pracował w Pilznie, Tarnopolu i Zbarażu. W r. obronił pracę
doktorską, uzyskując tytuł doktora weterynarii. Początkowo służył w wojsku
auriackim jako zawodowy oficer. Naępnie w Wojsku Polskim – szef służby weterynaryjnej Okręgu Korpusu VIII w opniu podpułkownika. W r.
na emeryturze. Mieszkał we Lwowie. Prof. Wł. Lutyński w „Liście lekarzy
weterynarii jeńców obozów…” dodaje, że w związku z brakiem w źródle N
(lia wywózkowa NKWD) być może zamordowany poza Charkowem. W „Indeksie Represjonowanych Ośrodka KARTA” czytamy: Deszberg Kazimierz, s.
Jana, ur. w r., śmierć w r. na Ukrainie.
Według „Li y Katyńskiej i Ukraińskiej Li y Katyńskiej” pułkownik Kazimierz Deszberg znajduje się na tzw. Ukraińskiej Liście Katyńskiej – zoał
zamordowany w r. Prof. J. Tropiło podaje inne nazwisko: Deszeberg K.
s. Jana – prawdopodobnie je to błąd literowy.
Źródło informacji: Publikacje podane w tekście oraz J. Tropiło: „Drugi słownik biograficzny lekarzy weterynarii –”, Warszawa , s. #.
GRZY WAK BOLESŁAW PAWEŁ ALEKSANDER
Ur. marca + r. w Sokalu, woj. lwowskie, s. Aleksandra i Jadwigi. W r.
uzyskał dyplom lekarza weterynaryjnego na Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie. W r. obronił pracę doktorską. Pracował we Lwowie
jako miejski lekarz wet. Prof. Jan Tropiło i w'. () podają datę śmierci – % r. Natomia w „Indeksie Represjonowanych Ośrodka KARTA” widnieje data śmierci – lutego + r. Od sierpnia % do marca $ r.
przebywał na zesłaniu w łagrze Workutlag, natomia w $ r. w Republice
Komi (Workuta). Doc. S. Jakubowski pisał: W r. aresztowany przez geapo i wywieziony. Zaginął w drodze powrotnej do kraju w r.
Źródło informacji: J. Tropiło, L. Płochocka-Wójcik, J. Wiśniewski – „Drugi słownik polskich lekarzy weterynarii”. (Nazwiska na literę G), „Życie Weterynaryjne” , +
(#), %$ i „Alfabetyczny 'is lekarzy weterynaryjnych ”, poz. %, s. %–%% oraz „Indeks Represjonowanych Ośrodka KARTA” i S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy #, s. +.
KINASIEWICZ JULIAN
Ur. + ycznia #+ r. Dyplom lekarza weterynaryjnego otrzymał na Akademii Weterynaryjnej we Lwowie w r. Doc. S. Jakubowski pisał: W okresie międzywojennym służył zawodowo w Wojsku Polskim, oatnio w opniu
majora [opień ten posiadał już w r., co wynika z „Alfabetycznego 'i-
su lekarzy…” – przyp. aut.]. Naępnie żył jako emeryt w Złoczowie, woj. tarnopolskie. Brał udział w wojnie obronnej r. Zamordowany w obozie
jenieckim w r.
Źródło informacji: S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy #, s. + oraz „Alfabetyczny 'is lekarzy weterynaryjnych RP”, Warszawa , poz. , s. $–$%.
SAPETA BRONISŁAW
Ur. września # r. s. Andrzeja. W r. ukończył Akademię Medycyny
Weterynaryjnej we Lwowie, uzyskując dyplom lekarza weterynaryjnego. Legionia, ucze nik I wojny światowej, wojny polsko-bolszewickiej i kampanii
wrześniowej, odznaczony m.in.: Krzyżem Legionowym, Krzyżem Niepodległości, Złotym Krzyżem Zasługi, Medalem Pamiątkowym za Wojnę –
i Medalem -lecia Odzyskania Niepodległości. W czasie okupacji działał
w szeregach Związku Walki Zbrojnej – Armii Krajowej. Od połowy r. pełnił funkcję oficera sztabu placówki, a od ycznia r. oficera sztabu podobwodu w Sędziszowie Małopolskim. Był odpowiedzialny za wywiad. Między
innymi zbierał materiały o tajnej broni niemieckiej V. Wykonywanie tych
zadań ułatwiało mu pełnienie funkcji miejsko-gminnego lekarza weterynarii.
Latem r. ucze niczył w akcji „Burza”. Po wkroczeniu Armii Radzieckiej
zoał zdekonirowany i liopada r. aresztowany przez NKWD [w Sędziszowie Małopolskim – przyp. aut.]. Wraz z aresztowanym bratem Władysławem Sapetą zoał wywieziony do łagru Jegolsk (ZSRR), gdzie pracował
w kopalni odkrywkowej węgla kamiennego. W wyniku katorżniczej pracy
i nieludzkich warunków obozowych zmarł z wycieńczenia i głodu września
r. Zoał pogrzebany bez ceremoniału pogrzebowego na terenie kopalni” – obszerny cytat pochodzi z „Li u do redakcji” „Życia Weterynaryjnego”,
płk. w . 'ocz. prof. dr. hab. Jerzego Mierzejewskiego z Puław.
Dodajmy jeszcze uzupełnienie, że w „Indeksie Represjonowanych Ośrodka KARTA” jako łagier podawane są Borowicze (woj. Nowgorodzka). Wymieniona je „Li a imienna tran'ortu z FPPŁ nr do obozu nr +,
Przemyśl – Borowicze” oraz „Lia zmarłych w obozie w Borowiczach” czy
„szpitalu w Borowiczach”.
Źródło informacji: „Li do redakcji” J. Mierzejewski: „Życie Weterynaryjne” +, # (),
s. + oraz „Alfabetycznego 'isu lekarzy weterynaryjnych RP z ” i „Indeksu Represjonowanych Ośrodka KARTA”.
IV
Biogramy lekarzy weterynarii
zamordowanych na kresach wschodnich
i innych miejscach zbrodni
nacjonaliów ukraińskich
Organizacja nacjonaliów ukraińskich poanowiła zmusić polską ludność na Kresach Wschodnich do ich opuszczenia. Zbrojne ramię tej organizacji – Ukraińska Powańcza Armia (UPA) – przyąpiła do antypolskiej akcji, która przybrała charakter
ludobój wa, czyli zorganizowanej, masowej ekerminacji wszykich osób narodowości polskiej. Akcja ta początkowo w r. obejmowała woj. wołyńskie, a w r.
zoała rozszerzona na woj. tarnopolskie, lwowskie i anisławowskie. Polskie podziemie (z Armią Krajową na czele) podjęło walkę przeciwko Ukraińskiej Powańczej
Armii dopiero po największych mordach, do jakich doszło w lipcu r. w ponad u
miejscowościach Wołynia. Straty polskie, to tysięcy osób beialsko zamordowanych przez Ukraińców. Po ronie ukraińskiej natomia zginęło kilka tysięcy osób.
Ks. T. Isakowicz-Zaleski pisze: „tak okrutnego i barbarzyńskiego ludobój wa nie dopuszczali się nawet Niemcy i Sowieci”. W swojej książce „Przemilczane ludobój wo
na Kresach”, Kraków #, na s. czytamy najbardziej wrząsający opis zbrodni
(na podawie monografii o ludobój wie w woj. tarnopolskim): Krwiożercze bandy prześcigały się w wyszukiwaniu najbardziej wyrafinowanych osobów mordów.
Ludziom obcinano uszy i języki, nogi i ręce, wydłubywano oczy, zdzierano pasy ze
skóry i solono poranione miejsca. Kobietom obcinano piersi, a ciężarnym rozcinano brzuchy i wyjmowano płód, który miażdżono. Dzieci nabijano… – przerywam
ten cytat, gdyż samo przepisywanie je na tyle wrząsające, iż trudno sobie nawet wyobrazić, jak człowiek może tak poępować z drugim człowiekiem. Czy ci
ludzie to jeszcze ludzie? Czy beie w ludzkiej skórze. Próbuję dokończyć cytat:
Dzieci nabijano na sztachety lub rozdzierano za nogi. Spędzano ludzi do budynków i palono. Wrzucano do udni. Mordowano wolno, aby przedłużyć i zwiększyć
cierpienie. (…). Organizatorem tej raszliwej masakry był szef podolskiego sztabu
Okręgu Wojskowego UPA „Łysonia”, mjr Włodzimierz Jakubowśkyj o ps. Bondarenko, syn nauczyciela z Załoziec. (…). „Bondarenko” ze swoją sotnią przemierzał całe
tarnopolskie. Dowodził między innymi rzezią Hnidawy, gdzie pięcioletnią Zosię
zmuszono do wypicia kubka krwi własnego ojca, ściętego na pniu w jej obecności.
Innemu dziecku kazano jeść ciało zamordowanych rodziców”.
Wyarczy.
W tej publikacji prezentuję zaledwie biogramów zamordowanych lekarzy weterynarii.
CZARNOWSKI ŁUKASZ
Ur. w % r. Dyplom lekarza weterynaryjnego otrzymał w r. na Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie. Hodowca i kierownik Stadniny
Koni w Czachrowie w Małopolsce. Zginął w r. z rąk nacjonaliów ukraińskich pod Czachrowem. Pochowany we Lwowie.
Źródło informacji: Art. dr. K. Millaka – „Lekarze weterynaryjni polscy – ofiary II wojny
światowej –%”,”Życie Weterynaryjne” $#, %, s. %$.
DEM BOLESŁAW MARIAN
Ur. # lutego r. w Stanisławowie. W % r. otrzymał dyplom lekarza weterynaryjnego na Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie. Pracował
w woj. lubelskim w Koopolu. Uczeniczył w działaniach Armii Krajowej. Zoał zamordowany przez nacjonaliów ukraińskich grudnia r. w Gozdowie, pow. Hrubieszów. Doc. S. Jakubowski podaje nazwisko: „Dom Bosław”,
s. +. W „Spisie lekarzy weterynaryjnych w Rzeczypo'olitej Polskiej”, Warszawa , s. figuruje, jako „Dom Bolesław Marian”. Płk. dr hab. Z. Łyjak
pisze: Dem Bolesław Marian, ruch oporu – AK, zamordowany przez nacjonaliów ukraińskich w Gozdawie, woj. zamojskie. Płk. dr K. Millak podaje
inne informacje: Pracował w powiecie hrubieszowskim jako rejonowy lekarz
weterynarii w Werbkowicach. Zginął grudnia r. zamordowany przez
ukraińskich geapowców na acji kolejowej Gozdów w pow. hrubieszowskim.
Źródło informacji: Art. K. Millaka – „Lekarze weterynaryjni polscy – ofiary II wojny światowej –%”, „Życie Weterynaryjne” $#, %, s. %$; S. Jakubowski – „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy #, s. + oraz Z.
Łyjak: „Służba weterynaryjna Wojska Polskiego w latach $–%$”, cz. I, s. + i publikacje podane w tekście.
DOMAŃSKI EDWARD ZBIGNIEW
Ur. + kwietnia + r. w Ubinie. W r. uzyskał dyplom lekarza weterynaryjnego w Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie. W $ r. obronił pracę doktorską. W r. pracował w Monaerzyskach, pow. buczacki,
woj. tarnopolskie jako miejski lekarz weterynarii. W czasie okupacji wywabiony z mieszkania do chorego zwierzęcia, zamordowany przez nacjonaliów
ukraińskich – podaje S. Jakubowski w „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów), Puławy #, s. +.
Źródło informacji: Publikacja podana w tekđcie.
JAWORSKI FR ANCISZEK
Ur. w # r. Absolwent Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie
w + r. – lekarz weterynaryjny. Pracował w Olesku, pow. Złoczowski, jako
wolno praktykujący lekarz, także w Złoczowie jako lekarz samorządowy. Zginął w Złoczowie. Doc. S. Jakubowski w biogramie napisał: W okresie II wojny światowej zamordowany przez nacjonaliów ukraińskich.
Źródło informacji: Art. dr. K. Millaka – „Lekarze weterynaryjni polscy – ofiary II wojny
światowej –%”, „Życie Weterynaryjne” $#, %, s. %$ oraz „Alfabetyczny 'is lekarzy weterynaryjnych RP”, Warszawa , poz. $, s. $–$, a także S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy #, s. %$.
MAZIEJ BAZYLI
Lekarz weterynaryjny z Huty Stepańskiej. Zamordowany kwietnia r.
przez nacjonaliów ukraińskich. Wymieniony w „Liście zamordowanych na
Wołyniu” opracowanej na podawie książki Cz. Piotrowskiego „Krwawe żniwa za Styrem, Horyniem i Słuczą”. Wł. i E. Siemaszko (patrz naępny biogram) piszą, iż Bazyli Maziej był Rosjaninem.
Źródło informacji: Publikacje podane w tekście.
MICHALSKI SEWERYN
Ur. kwietnia ## r. Dyplom lekarza weterynaryjnego otrzymał w Warszawie w $ r. Pracował w Horochowie, woj. wołyńskie, jako lekarz powiatowy.
W „Spisie lekarzy weterynaryjnych w Rzeczypo'olitej Polskiej”, Warszawa
, s. # podana je miejscowość zamieszkania – Łuck.
Zamordowany wiosną r. przez nacjonaliów ukraińskich.
Źródło informacji: Wł. Siemaszko i E. Siemaszko „Ludobój wo dokonane na ludności polskiej
Wołynia –%”, Warszawa , s. % (patrz naępny biogram) oraz „Alfabetyczny 'is lekarzy weterynaryjnych RP” Warszawa , poz. +%$, s. #–# i „Alfabetyczny 'is oficerów WP”, Muzeum Wojska Polskiego oraz publikacja podana w tekście.
POMORSKI EUGENIUSZ
Ur. w r., s. Jana i Natalii. Dyplom lekarza weterynaryjnego odebrał
w % r. na Uniwersytecie Warszawskim. Zamieszkały w osadzie Janowa
Dolina, gm. Koopol. O tym wydarzeniu piszą Władysław Siemaszko i Ewa
Siemaszko w książce „Ludobój wo dokonane na ludności polskiej Wołynia
–%, Warszawa , s. : Miao Koopol, pow. Koopol. lipca
( sierpnia?) r. tzw. grupy marszowe (pochidne) OUN (zorganizowane
przez Stepana Bandere i posuwające się za wojskami niemieckimi wypierającymi Sowietów na wschód w r.) wraz z Niemcami dokonały w pobliżu
boiska ortowego mordu około osób ośród inteligencji polskiej i żydowskiej, wskazanych przez miejscowych nacjonaliów ukraińskich, w tym
Polaków. Roz rzelani zoali (…) mieszkańcy osady Janowa Dolina (gm.
Koopol): Kozyrski, kowal Mieczysław Misiurewicz, Mikołajewski, Skoblen-
ka, kowal Zięba, lekarz weterynarii Eugeniusz Pomorski, Szponarski. Wśród
ofiar było kobiet. Ofiary były pochowane w dwu zbiorowych mogiłach za
adionem ortowym. Obecnie znajduje się tam tablica upamiętniająca tylko roz rzelanie Żydów.
Kamil Stepan (inf. kore'ondencyjna) podaje datę śmierci: wrzesień
r. Równe, roz rzelany przez Niemców. I dalsze wyjaśnienie: Informacja
ta pochodzi z jego symbolicznego grobu na cmentarzu w Jędrzejowie k. Kielc.
Je to grób rodzinny, więc raczej byłbym skłonny uznać podaną na nagrobku datę za prawidłową.
Wł. i E. Siemaszko, autorzy książki, piszą jeszcze o innych członkach naszego zawodu, piszą jednak o zamordowanych weterynarzach lub lekarzu
weterynarii z Horochowa, nie wymieniając nazwiska. Strona %: Wieś Zahorów Nowy (Nowy Zahorów), pow. Horochów, gm. Chorów. Wieś ukraińska,
w której żyło kilka polskich rodzin. (…) Wiosną r. zoali zamordowani:
lekarz weterynarii z Horochowa i odwożący go Franciszek Winkiel, lat ok. .
(…) Strona : kwietnia r. pod Trudami Ukraińcy be ialsko zamordowali Helenę Sawicką c. Bronisława, lat , będącą w zaawansowanej ciąży,
oraz jej męża Rosjanina, weterynarza Bazylego Mazieja, lat . Za poradą
znajomego Ukraińca wymienieni uciekali furmanką z kolonii Dworzec (gm.
Stepań), gdzie mieszkali, do swojej rodziny w Kamionce Starej (gm. Stydyń).
Strona : Wieś Zarudzie (pow. Krzemieniec, gm. Kołodno). Wieś ukraińska, w której żyło kilka polskich rodzin. Do r. we wsi żyło także kilka
rodzin żydowskich. W r. zoał zamordowany przez miejscowych Ukraińców (upowców?) mieszkaniec Wiśniowca Nowego (gm. Wiśniowiec) Jan Szulim, lat ok. , ojciec Mieczysława, który jako weterynarz zoał podępnie
wezwany do Zarudzia. Strona $: Wieś Chołoniewicze (pow. Łuck, gm. Silno). Wieś ukraińska, w której żyło około polskich rodzin. (…) W kwietniu
r. upowcy zamordowali przebywających jeszcze we wsi polskich rodzin, w tym weterynarza z Torczyna (gm. Torczyn) Witolda Chodorowskiego, kierownika poczty (o nazwisku Dąbek?) i osoby z jego rodziny, matkę
i sio rę dra Schoena (Sehenia).
Autor dziękuje p. Ewie Siemaszko za przesłanie powyższych informacji.
Źródło informacji: Publikacje podane w tekście.
ROTTER MAKSYMILIAN
Ur. w # r. w Przemyślu. Dyplom lekarza weterynaryjnego otrzymał
w + r. na Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie. W r. pracował jako lekarz sejmikowy w Kurowie w pow. puławskim. Uczeniczył
w kampanii wrześniowej r. Odznaczony dwukrotnie Krzyżem Walecznych. Zamordowany w Przemyślu przez nacjonaliów ukraińskich.
Źródło informacji: S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy #, s. oraz „Alfabetyczny 'ios lekarzy weterynaryjnych RP”, Warszawa , poz. +, s. –%.
SYLWESTER WACŁAW LEONARD
Ur. grudnia r. Dyplom lekarza weterynaryjnego otrzymał w r. na
Wydziale Weterynaryjnym UW w Warszawie. Pracował jako lekarz weterynaryjny w Hrubieszowie w woj. lubelskim. Zamordowany kwietnia r.
przez nacjonaliów ukraińskich.
Źródło informacji: S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy #, s. #.
ŚLIWA ANTONI
Ur. % r. w Lalkowach, pow. Tczew. Członek rzeczywi y Korporacji Akademickiej Lutyko-Venedya we Lwowie, jej sekretarz i wiceprezes. W r.
ukończył Wydział Weterynaryjny Akademii Medycyny Weterynaryjnej we
Lwowie. Zamordowany przez UPA na Wołyniu. Szerszy opis znajdujemy
w biogramie opracowanym przez doc. S. Jakubowskiego: lipca r.
w czasie pacyfikacji wsi Gręboszowa, woj. krakowskie, zamordowany przez
własowców. Po wojnie ekshumowany i pochowany w rodzinnej wsi Lalkowy
w woj. pomorskim.
Źródło informacji: „Lia członków Polskiej Korporacji Akademickiej Lutyko-Venedya
(Lwów)” oraz S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy #, s. %
VI
Biogramy lekarzy weterynarii,
którzy zginęli w niewyjaśnionych
w pełni przypadkach
W rozdziale tym przedawiam różnych biogramów lekarzy weterynarii, którzy
zginęli w mniej lub bardziej trudnych do wyjaśnienia przypadkach.
BAUMUNK JULIAN JULIUSZ
Członek Korporacji Akademickiej Lutyko-Venedya we Lwowie. Zginął na polu
chwały we wrześniu r. – czytamy w zeawieniu „Lia członków Polskiej Korporacji Akademickiej Lutyko-Venedya” (Lwów), opracowanej przez
Zb. Popławskiego (maszynopis).
Źródło informacji: Publikacja podana w tekście.
BIKELS JAKUB
Doc. Stefan Jakubowski w biogramie pisze: W okresie okupacji aresztowany
i uwięziony w obozie koncentracyjnym w Stutthofie. W roku zamordowany pod Knyszynem, woj. białoockie. W „Spisie lekarzy weterynaryjnych
w Rzeczypo'olitej Polskiej”, Warszawa , s. –, figuruje Bickels Józef
(ur. , w r. ukończył Akademię Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie,
samorządowy lekarz weterynarii, zam. w Sopoćkinie, pow. auguowski).
Źródło informacji: S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy #, s. .
CEGŁOWSKI TADEUSZ WINICJUSZ
Doc. S. Jakubowski w biogramie napisał: W r. był absolwentem Wydziału Weterynaryjnego Uniwersytetu Warszawskiego. W okresie okupacji brał
udział w AK. Roz rzelany w Warszawie w r. Uczenik kampanii wrześniowej r. w opniu ppor. (artylerii).
Źródło informacji: S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy #, s. % oraz J. Tropiło: „Drugi słownik biograficzny lekarzy weterynarii –”, Warszawa , s. %.
CEHAK KAROL
Ur. + grudnia ##+ r. Lekarz weterynaryjny, absolwent Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie w r. Pracował jako wolno praktykujący
lekarz w Przemyślu. Major rez. Wojska Polskiego. Na ronie internetowej
www.ponowa.org.pl Koła Przemyskiego Klubu Łowieckiego PONOWA czytam: grudnia r. członkowie założyciele: gen. bryg. dr Czesław Majewski, kpt. Czesław Mańkowski, kpt. Józef Turczyński, por. Stanisław Cichoński,
lekarz weterynarii Karol Cehak, adwokat dr Józef Palch – powołują do życia
Przemyski Klub Łowiecki. (…) Rok i zakończenie wojny z okupantem dla
Przemyśla i okolic nie anowiło faktycznego zakończenia działań zbrojnych.
Tu nadal giną ludzie, gehennę przechodzą mieszkańcy podprzemyskich wiosek. Ten okres jeszcze trwa do roku. Podwójna wrześniowa agresja na
Polskę, walki na frontach II wojny światowej, zbrodnie na narodzie polskim
dokonane na wschodzie i na zachodzie tak dalece zdzięsiątkowały członków
Klubu, że w roku w Przemyślu znalazło się zaledwie dwóch członków…
i wsród nich nie wymienia się lekarza wet. Karola Cehaka. Próba uzyskania
jakichkolwiek informacji z m. Przemyśl, też nie przyniosła żadnego efektu.
Źródło informacji: Publikacje podane w tekście.
CHMIELEWSKI WŁODZIMIERZ
Ur. ## r., s. Edwarda. Dyplom lekarza weterynaryjnego uzyskał w Charkowie
w r. Kapitan rez. Samorządowy lekarz wet. w Kaliszu. Źródła: R – rozrzelani w Charkowie – s. (ur. ##+). Informację powyższą znajdujemy
w „Liście lekarzy weterynarii jeńców obozowych…” prof. Wł. Lutyńskiego
z # r., natomia w „Liście oficerów WP #–”, Muzeum Wojska Polskiego figuruje: Chmielewski Włodzimierz – ur. + czerwca ## r., – kpt. lek.
wet. Nazwiska tego nie ma w księdze cmentarnej „Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego”, . Znajduje się natomia nazwisko
Chmielowski Włodzimierz Ireneusz – ur. % grudnia ##+ r. w Warszawie, s.
Edwarda. Kapitan adm. san. Moim zdaniem – nie powinno się tych dwóch
osób traktować jako jednej. Prof. J. Tropiło w „Drugim słowniku biograficznym lekarzy weterynarii –”, Warszawa , s. %+ podaje, że Chmielewski Włodzimierz ur. w ## r. zmarł ycznia + r. w Poznaniu.
Źródło informacji: Publikacje podane w tekście.
DEMCIUCH LEON
Ur. lutego r. w Niesłuchowie. Studia weterynaryjne ukończył w r.
na Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie, uzyskując tytuł lekarza
weterynaryjnego. Obronił pracę doktorską, otrzymując tytuł doktora weterynarii. Kapitan Wojska Polskiego. Członek rzeczywi y Korporacji Lutyko-Venedya we Lwowie. Pracował jako lekarz sejmikowy. Mieszkał w pow.
bielskim w miejscowości Kroszczele. Przed najazdem Niemiec na Polskę
główny lekarz służb weterynaryjnych w Wielkopolskiej Brygadzie Kawalerii
w opniu majora rez. W kampanii wrześniowej zmobilizowany do + Pułku
Strzelców Konnych. Po przebiciu się w – września r. z okolic Bzury
do Warszawy zoaje włączony w skład Zbiorowej Brygady Kawalerii gen. R.
Abrahama. Doc. S. Jakubowski dodaje: opatrzył ciężko rannego gen. Abrahama i w ten osób uratował mu życie. Zginął w r. – informacja z art.
A. Przychodzki „Pracownicy wielkopolskiej weterynarii w walce o niepodległość i demokrację” w „Przeglądzie Prac + ZHW Poznań”, PWRiL +. Natomia Z. Popławski w „Liście członków Polskiej Korporacji Akademickiej
Lutyko-Venedya (Lwów)” podaje, że zginął w Katyniu i nazwisko pisze: Demcióch. I jeszcze jeden wątek – doc. S. Jakubowski w # r. pisze, że Demciuch
Leon zmarł września r. w W. Brytanii. W „Spisie lekarzy weterynaryj-
nych w Rzeczypo'olitej Polskiej”, Warszawa s. figuruje Demciuch
Leon, zamieszkały w Biedrusku.
Źródło informacji: S. Jakubowski – „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej zeaw biogramów)”, Puławy #, s. $.
FIUTEK MARIAN
Lekarz weterynaryjny w Chodczu. Zamordowany przez Niemców w obozie.
Źródło informacji: Informacja z m. Chodcz.
HOPPE STEFAN STANISŁAW
Ur. $ października ## r. Dyplom lekarza weterynaryjnego uzyskał na
uczelni w Berlinie w # r. Major Wojska Polskiego. Doktor nauk weterynaryjnych. Powiatowy lekarz weterynarii w Wągrowcu w latach –.
Według informacji podanej przez dr. Jerzego Fryca zoał zmuszony przez
Niemców do podpisania volksli y w r. Przeniesiony do Obornik. Zginął
w czasie działań wojennych w % r.
Źródło informacji: Art. Leona Staszewskiego „Przyczynek do dziejów służby weterynaryjnej w Wielkopolsce (cz. IV )”, Biuletyn Informacyjny Wielkopolskiej Izby Lekarsko- Weterynaryjnej nr #, czerwiec r., s. oraz „Alfabetyczny 'is lekarzy
weterynaryjnych RP”, Warszawa , poz. , s. %$–%+.
ŁUKOWSKI STANISŁAW EDWARD
Ur. # liopada # r. Dyplom lekarza weterynaryjnego uzyskał w r.
na Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie. W latach – pracował jako miejski lekarz weterynarii w Krakowie. S. Jakubowski wymienia nazwisko „Łukomski” i podaje że: We wrześniu r. zginął w Lublinie
w czasie bombardowania.
Źródło informacji: „Alfabetyczny 'is lekarzy weterynaryjnych RP”, Warszawa , poz.
$#, s. +$–++ i S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy #, s. #.
MANCEWICZ WACŁAW
Ur. $ września ## r. Dyplom lekarza weterynaryjnego otrzymał w % r. po
ukończeniu uczelni w Dorpacie. Dodatkowo ukończył uczelnię medyczną, wydział omatologiczny – lekarz dentya (według S. Jakubowskiego). W latach
– w Wojsku Polskim w opniu podpułkownika. Uczeniczył w kampanii wrześniowej r. Aresztowany i zamordowany w obozie jenieckim w r.
Źródło informacji: „Alfabetyczny 'is lekarzy weterynaryjnych RP”, Warszawa , poz.
+$, s. +#–+ oraz S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej
(zeaw biogramów)”, Puławy #, s. .
MIECIK WŁADYSŁAW WINCENTY
Ur. w #+ r. Dyplom lekarza weterynaryjnego otrzymał w #$ r. na Akademii Weterynaryjnej we Lwowie. Doktor medycyny weterynaryjnej. S. Jakubowski w biogramie pisał: W okresie międzywojennym był naczelnikiem
Wydziału Wet. w Urzędzie Wojewódzkim w Tarnopolu, a naępnie jako emeryt zamieszkał we Lwowie. W r. zginął od pocisku artyleryjskiego przy
wyjściu z domu.
Źródło informacji: S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy #, s. $% i „Spis lekarzy weterynaryjnych w Rzeczypo'olitej Polskiej”, Warszawa , s. #$–#+.
NEUFELD PAULINA
Ur. w r. Dyplom lekarza weterynaryjnego uzyskała w + r. na UW
w Warszawie. Pracowała jako wolno praktykujący lekarz w Warszawie. S.
Jakubowski w biogramie z # r. dodaje: Zginęła w czasie okupacji, a Z. Łyjak pisał: lek. wet. Paulina Neufeld, roz rzelana przez Niemców, data i miejsce śmierci nieznane.
Źródło informacji: S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy #, s. # oraz Z. Łyjak „Służba weterynaryjna Wojska
Polskiego w latach $–%$”, cz. I, s. %.
NOWAKOWSKI STANISŁAW JÓZEF
Ur. marca ## r. Absolwent Akademii Weterynaryjnej we Lwowie
w r. – lekarz weterynaryjny. Porucznik rez. w Dywizjonie Artylerii
Konnej. Powiatowy lekarz – Orzeszów i Poznań Zachód ( r.) oraz w Nowym Tomyślu (#–$). Miejsce zamieszkania w r. Biała, pow. bialski.
Data urodzenia (##) i data śmierci ( czerwca r.) podana przez żonę.
Pochowany w Krakowie. W „Spisie lekarzy weterynaryjnych…” z r. podano rok urodzenia ##, a w „Spisie…” z r. ## r.
Źródło informacji: Art. Leona Staszewskiego „Przyczynek do dziejów służby weterynaryjnej w Wielkopolsce (cz. IV )”, Biuletyn Informacyjny Wielkopolskiej Izby LekarskoWeterynaryjnej nr #, czerwiec r oraz „Alfabetyczny 'is lekarzy weterynaryjnych
RP”, Warszawa , poz. ##, s. #–#%.
R AWICZ-KARWOWSKI ROMAN
Ur. grudnia # r. s. Jana i Heleny z Wilewskich. W „Spisie lekarzy weterynaryjnych w Rzeczypo'olitej Polskiej”, Warszawa r., s. %$–%+, figuruje Karwowski Roman, pań wowy lekarz weterynaryjny, zamieszkały
w Toruniu, ur. w # r., dyplom lekarza weterynaryjnego uzyskał + r. na
Uniwersytecie Warszawskim. Na informację o losach lekarza wet. R. Rawi-
cza-Karwowskiego natrafi łem w internecie podczas przeglądania publikacji Stanislawa Bielskiego – „%. Mieszkańcy Mazowsza zmarli w więzieniach”,
który pisze: jego losy w okresie międzywojennym i wojennym nie są znane. W r. w stopniu podporucznika przydzielony do KBW w Warszawie. kwietnia r. wyszedł z domu i został zatrzymany w nieznanym
miejscu, po czym już lub kwietnia r. zamordowany w więzieniu
mokotowskim. Jego śmierć przez kilka tygodni starannie ukrywano przed
poszukującą go rodziną. Zwłoki noszące ślady obrażeń wydano matce dopiero w lipcu r. Pochowany w grobie rodzinnym na cmentarzu parafialnym w Starej Rawie koło Skierniewic. Na podstawie materiałów
przekazanych przez córkę R. Rawicza-Karwowskiego, Marię Uklanowicz
z Warszawy (w zbiorach autora). Za anawiam się, czy zamordowanie lekarza weterynarii w $ r. można zaliczyć do okresu wojny? Stąd umiejscowienie w tym rozdziale.
Źródło informacji: Publikacje podane w tekście.
SKOTNICKI ALEKSANDER
Ur. w r. Dyplom lekarza weterynaryjnego otrzymał w r. w Warszawie na Wydziale Weterynaryjnym. Doktor medycyny weterynaryjnej – w r. obronił dysertację doktorską. Pracował w Warszawie jako
wolno praktykujący lekarz. Zginął podczas okupacji. W rozprawie habilitacyjnej „Służba weterynaryjna Wojska Polskiego w latach $–%$” płk
Z. Łyjak pisał: dr med. wet. Aleksander Skotnicki, zginął prawdopodobnie
w r., miejsce śmierci nieznane. W „Indeksie Represjonowanych Ośrodka
KARTA” znajduję taki zapis: Skotnicki Aleksander, s. Józefa ur. r., śmierć
r. na Ukrainie.
Źródło informacji: Art. dr. K. Millaka – „Lekarze weterynaryjni polscy – ofiary II wojny
światowej –%”, „Życie Weterynaryjne” $#, %, s. %#;
ŚMIELEWSKI KAZIMIERZ JAN
Ur. w + r. W latach – odbył kurs w Szkole Podchorążych Rezerwy Artylerii we Włodzimierzu Wołyńskim w plutonie lekarzy weterynaryjnych. Dyplom lekarza weterynaryjnego otrzymał w r. na Wydziale
Weterynaryjnym UW w Warszawie. Pracował w Starogardzie jako lekarz powiatowy. Uczenik kampanii wrześniowej. K. Millak ($#) podaje, że zginął w Katyniu.
W „Służba weterynaryjna Wojska Polskiego w latach $–%$” Z. Łyjak
pisał: lek. wet. Kazimierz Śmielewski, zginął w r. w Katyniu. W Katyniu
zamordowany zoał Ściślewski Kazimierz ur. w % r. Może podobień wo
nazwisk 'owodowało ten błąd?
Źródło informacji: Art. dr. K. Millak – „Lekarze weterynaryjni polscy – ofiary II wojny
światowej –%”, „Życie Weterynaryjne” $# grudnia s. + oraz publikacje podane w tekście.
TALKO TADEUSZ
Lekarz weterynaryjny. W r. pracował w miejscowości Uchanie w pow.
hrubieszowskim, woj. lubelskie. Uczeniczył w wojnie obronnej r. Według opracowania S. Jakubowskiego w # r.: Zamordowany w r. w obozie jenieckim.
Źródło informacji: S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy #, s. .
TEICHERT MIECZYSŁAW
Ur. w #+ r. Lekarz weterynaryjny pracował w r. w Warszawie. Doc. S.
Jakubowski w # r. pisał: Brał udział w wojnie obronnej r. Zamordowany w obozie jenieckim w r.
Podczas kwerendy w archiwum ITS w Bad Arolsen (Niemcy) znajdujemy naępujący wpis: znajduje się karta Katyń z naępującymi danymi personalnymi – Tejchert Mieczysław, ur. lutego lub , rodzice – Jan i Maria.
Źródło informacji: S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy #, s. i publikacja podana w tekście.
ZBOROWSKI ZDZISŁAW STEFAN
Ur. $ ycznia r. we Lwowie. Dyplom lekarza weterynaryjnego otrzymał
w r. na Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie. Obronił pracę
doktorską w r., uzyskując tytuł doktora medycyny weterynaryjnej.
Naczelnik wydziału weterynaryjnego woj. lwowskiego. K. Millak podał, że
zginął w r. w Katyniu. Informacja ta nie znajduje potwierdzenia w doępnych źródłach – „Katyń. Księga Cmentarna”. S. Jakubowski pisze natomia: Zamordowany w obozie jenieckim w r.
Źródło informacji: Art. dr. K. Millaka – „Lekarze weterynaryjni polscy – ofiary II wojny
światowej –%”, „Życie Weterynaryjne” $#, %, s. % oraz S. Jakubowski: „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy # s.
$ i publikacja podana w tekście.
VII
Biogramy zamordowanych
udentów wydziałów weterynaryjnych
Rozdział ten zawiera biogramów zamordowanych udentów różnych wydziałów weterynaryjnych.
CISŁO JAN FR ANCISZEK
Ur. czerwca r. we Lwowie. W r. był udentem IV roku weterynarii Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie. W opniu plutonowy
podchorąży uczeniczył w walkach r. Poległ pod Kutnem we wrześniu r.
Źródło informacji: S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy #, s. %#
DISTL MIROSŁAW
Ur. w r. Student III roku Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie. Rozrzelany w r. przez Niemców we Lwowie.
Źródło informacji: Art. dr. K. Millaka – „Lekarze weterynaryjni polscy – ofiary II wojny
światowej –%”, „Życie Weterynaryjne” $# grudnia s. +.
DRELICH ZBIGNIEW
W r. udent w Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie. Służył w Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie. Walczył na froncie włoskim,
gdzie zginął.
Źródło informacji: S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy #, s. +#
DROZDOWSKI BOLESŁAW
W r. był udentem II roku Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie. Uczeniczył w kampanii wrześniowej r. Naępnie w Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie w opniu kaprala-podchorążego – dowódca
drużyny + kompanii Pułku Grenadierów. Poległ + czerwca r. na polu
chwały pod La Garde we Francji.
Źródło informacji: S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy #, s. #.
ETERLE KAZIMIERZ
Doc. S. Jakubowski pisał: „ udent III roku Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie. W okresie okupacji był referentem organizacyjnym Powiatowego In'ektoratu AK w Bóbrce (pow. Przemyśl). Aresztowany przez
geapo zoał rozrzelany w r. w więzieniu we Lwowie przy ul. Łąckiego”. Płk dr hab. Z. Łyjak w opisie biograficznym dodaje: torturowany przez
geapo nie wydał nikogo, roz rzelany w r. we Lwowie.
Źródło informacji: S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy #, s. ## oraz Z. Łyjak: „Służba weterynaryjna Wojska
Polskiego w l atach $–%$”, cz. I, s. #.
JAKUBOWSKI
Student III roku Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie. Doc. S. Jakubowski pisał w biogramie: Brał udział w wojnie obronnej r. jako
ułan – podchorąży. Zginął we wrześniu r. na polu chwały. Informacje
od Nadwyczawskiego W.
Źródło informacji: S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy #, s. +.
KIMMELMAN
Student II roku Wydziału Weterynaryjnego na Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie. Rozrzelany w r. we Lwowie w więzieniu przy
ul. Łąckiego.
Źródło informacji: S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy #, s. +.
KOSIŃSKI
Student Wydziału Weterynaryjnego Akademii Medycyny Weterynaryjnej we
Lwowie. W okresie okupacji aresztowany przez Niemców i osadzony w obozie w Oświęcimiu, gdzie zoał zamordowany.
Źródło informacji: S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy #, s. .
KWIATKOWSKI EDMUND
Ur. we Włocławku. W r. był udentem IV roku Wydziału Weterynaryjnego Uniwersytetu Warszawskiego. Aresztowany i osadzony w obozie
w Oświęcimiu, gdzie w r. zoał rozrzelany.
Źródło informacji: S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy #, s. +.
PIERZCHAWKA BRONISŁAW
Student II roku Wydziału Weterynaryjnego Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie. Aresztowany lipca r. we Lwowie i rozrzelany.
Źródło informacji: S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy #, s. .
STADNICZENKO
Student Wydziału Weterynaryjnego Akademii Medycyny Weterynaryjnej we
Lwowie. Aresztowany przez geapo w r. we Lwowie i rozrzelany.
Źródło informacji: S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy #, s. +.
VIII
Wykaz osób
niezidentyfikowanych w pełni,
zamordowanych lub zmarłych
śmiercią naturalną
STERN JAKUB
Student Wydziału Weterynaryjnego Akademii Medycyny Weterynaryjnej we
Lwowie. Aresztowany w lipcu r. we Lwowie i rozrzelany. Z. Łyjak pisał: udent Lwowskiej Akademii Med. Wet. Jakub Stern, roz rzelany w lipcu r. przez nacjonaliów ukraińskich we Lwowie.
Źródło informacji: S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy #, s. #% oraz Z. Łyjak „Służba weterynaryjna Wojska
Polskiego w latach $–%$”, cz. I, s. %$.
WCISŁO
Student Lwowskiej Akademii Medycyny Weterynaryjnej. Z. Łyjak wymienia
to nazwisko w rubryce „Lekarze, absolwenci i udenci weterynarii – ofiary
wojny” na s. %+, cz. I, rozprawy habilitacyjnej „Służba weterynaryjna Wojska Polskiego w latach $ – %$”.
Źródło informacji: Publikacja podana w tekście.
WOŹNIAK KAZIMIERZ
% lat, udent Wydziału Weterynaryjnego Uniwersytetu Warszawskiego im.
J. Piłsudskiego. Poległ + września r. w Warszawie.
Źródło informacji: Wiadomość przekazana przez p. Kamila Stepana oraz napis na nagrobku K. Woźniaka na Starym Cmentarzu Powązkowskim.
BOGUSŁAWSKI KAZIMIERZ (zm. )
Uczenik kampanii wrześniowej w opniu podporucznika. Zamordowany
w obozie jenieckim w r. Możliwe, że hioryk miał na myśli Boguszewskiego Kazimierza (patrz – „Biogramy lekarzy weterynarii zamordowanych
w Charkowie”).
Źródło informacji: S. Jakubowski – „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej
(zeaw biogramów)”, Puławy #.
CHOMIN WILHELM
Ur. w r. Płk Z. Łyjak wymienia to nazwisko w rubryce „Lekarze, absolwenci i udenci weterynarii – ofiary wojny” i pisze, że data i miejsce śmierci nieznane. Nazwisko Chomin nie wyępuje w „Spisie lekarzy weterynarii”
z i r.
Źródło informacji: Z. Łyjak „Służba weterynaryjna Wojska Polskiego w latach $–%$”
cz. I, s. % i publikacje podane w tekście.
CHROMCEWICZ ALEKSANDER WŁADYSŁAW
Ur. w ##$ r. Dyplom lekarza weterynaryjnego otrzymał we Lwowie w r.
Zawodowy oficer Wojska Polskiego – podpułkownik. Zmarł w czasie okupacji.
Źródło informacji: S. Jakubowski – „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej
(zeaw biogramów)”, Puławy #.
CZARKOWSKI WŁADYSŁAW (zm. )
W książce „Żołnierska danina życia od $%+ roku” M. Jakubik, A. Kołodziejczyk, Wyd. Siedlce , czytamy: Czarkowski Władysław, pseudonim „Czajka”, lek. wet.
Źródło informacji: Publikacja podana w tekście.
CZUBERSKI JAN (zm. )
Źródło informacji: Prof. J. Tropiło i w'. – „Drugi słownik polskich lekarzy weterynarii”
(Nazwiska na literę C), „Życie Weterynaryjne” , +# (), $%–$%.
GAWROŃSKI MIECZYSŁAW (zm. )
Źródło informacji: Prof. J. Tropiło i w'. – „Drugi słownik polskich lekarzy weterynarii”
(Nazwiska na literę G), „Życie Weterynaryjne” , + (#), %–%%.
GLASSGALL A. (zm. )
Źródło informacji: Prof. J. Tropiło i w'. – „Drugi słownik polskich lekarzy weterynarii”
(Nazwiska na literę G), „Życie Weterynaryjne” , + (#), %–%%.
KOSTECKI FR ANCISZEK (zm. )
Felczer wet.
ŁAZAROWICZ EDMUND
W ruchu oporu Armii Krajowej, rozrzelany przez Niemców. Wydaje się, że
w tym przypadku chodzi o Lazarowicza Edmunda (patrz odpowiedni biogram w książce).
Źródło informacji: Wiadomość podana przez płk. dr. hab. Z. Łyjaka „Służba weterynaryjna Wojska Polskiego w latach $–%$”, cz. I, s. .
POPIEL (zm. )
Weterynarz
POPIOŁEK LINIUSZ ANATOL (zm. )
Ur. września # r. w Zawadzie. Doc. S. Jakubowski w biogramie w # r.
pisał: Po uzyskaniu dyplomu lek. wet. we Lwowie grudnia r. był asyentem w Klinice Chirurgicznej Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie
u prof. Królikowskiego. W r. brał wółudział w organizacji pułku piechoty Ziemi Cieszyńskiej, a naępnie w sztabie Frontu Śląskiego. Brał udział
w walkach z Grenzschutzem i naępnie w akcjach plebiscytowych na Śląsku. Od ycznia r. do lutego r. był powiatowym lekarzem wet.
w Bielsku-Białej (woj. śląskie). Ucze niczył w wojnie obronnej r. Jako
jeniec wojenny przebywał w Oflagu w Murnau, gdzie był operowany na nowotwór żołądka. Nieuleczalnie chory zoał zwolniony z Oflagu. Krótko po
zwolnieniu zmarł w Rzeszowie października r. Odznaczony Krzyżem
na Śląskiej Wędze Waleczności i Zasługi, Medalem w Obronie Śląska, Medalem Niepodległości. Po wojnie ekshumowany i pochowany w Bielsku-Białej.
Źródło informacji: S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy #, s. –.
R ADZYMIŃSKI TADEUSZ (zm. )
Zamordowany w obozie jenieckim w r. Nazwisko nie wyępuje w „Spisie lekarzy weterynaryjnych RP” z r.
Źródło informacji: S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy #
SEMSECH FR ANCISZEK
Ur. % liopada r. w Spytkowie. Lekarz weterynaryjny – dyplom otrzymał
w $ r. na Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie. Po trzech latach
obronił pracę doktorską – doktor medycyny weterynaryjnej. S. Jakubowski
w biogramie z # r. pisał: W okresie międzywojennym był wojewódzkim lek.
wet. w Białymoku, a przed samą wojną powiatowym lek. wet. w Gnieźnie.
W okresie okupacji był powiatowym lek. wet. w Nowym Targu. Zmarł na serce. Miejscowa placówka AK zorganizowała mu żołnierski pogrzeb w kościele
w Nowym Targu wraz z salwami honorowymi na cmentarzu.
Źródło informacji: S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy #, s. %+.
STECKIEWICZ ER AZM
Ur. w $ r. Dyplom lekarza weterynaryjnego otrzymał w r. w Warszawie na Wydziale Weterynaryjnym UW. Pracował jako samorządowy lekarz
w pow. częochowskim w Kłobucku. S. Jakubowski pisał w # r.: W okresie okupacji był organizatorem i komendantem oddziału AK na rejon Kłobucka. Aresztowany przez geapo w r.
Źródło informacji: S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy #, s. #.
WAJDA JAN
Ur. w ##$ r. Dyplom lekarza weterynaryjnego otrzymał we Lwowie w r.
na Akademii Weterynaryjnej. Uzyskał tytuł doktora medycyny weterynaryjnej. S. Jakubowski w biogramie w # r. pisał: W okresie międzywojennym
służył zawodowo w Wojsku Polskim, przed samą wojną jako szef służby wet.
DOK Lublin w opniu pułkownika. Brał udział w wojnie obronnej r.
Zmarł w Lublinie w maju r.
Źródło informacji: S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zeaw biogramów)”, Puławy #, s. .
WALH DAWID
Płk Z. Łyjak wymienia to nazwisko w rubryce „Lekarze, absolwenci i udenci weterynarii – ofiary wojny” w rozprawie habilitacyjnej „Służba weterynaryjna Wojska Polskiego w latach $–%$” w cz. I, s. %+ i dodaje, że data
i miejsce śmierci nieznane. Nazwiska Walh Dawid nie znaleziono w „Spisie
lekarzy weterynaryjnych RP” z i r.
Źródło informacji: Publikacje podane w tekście.
Podsumowanie
Pragnę podkreślić, iż zdaję sobie 'rawę z niedoskonałości zebranego materiału,
z jego niepełności. Długo zaanawiałem się, czy właściwie poępuję, zamykając to
niedokończone dzieło. Naał jednak taki moment, gdy wszelkie poszukiwania powielają zebrane wcześniej dane i nic nowego się nie uzyskuje. Stawiam sobie pytanie – czekać i poszukiwać dalej? A może należy zebrane informacje upowszechnić,
może odezwą się wówczas znajomi, krewni, rodziny lekarzy weterynarii, którzy
zginęli lub zoali zamordowani w latach II wojny światowej? Wybieram zamknięcie zebranego materiału i jego opublikowanie. Proszę jednocześnie wszytkich
mających jakiekolwiek wiadomości o losach lekarzy weterynarii z lat –%
o podzielenie się nimi z autorem ( [email protected]).
W zaprezentowanym zbiorze znalazło się biogramów lekarzy weterynarii,
którzy oddali swoje życie, byśmy mogli żyć w wolnej Ojczyźnie. Docent Stefan Jakubowski w # r. pisał, że w latach wojny poległo % lekarzy wet. We „Wprowadzeniu” podawałem także inną liczbę poległych – . Stefan Jakubowski
wymieniał, że w kraju poległo lekarzy wet., zagranicą – +, w obozach koncentracyjnych – +, zamordowani w różnych obozach – +$ i zamordowani w innych okolicznościach – . Ponieważ dane dotyczące tego tematu są siłą rzeczy rozbieżne,
podam jeszcze dwa wyliczenia. Profesor Tadeusz Rotkiewicz w „Hiorii weterynarii i deontologii” na s. pisze: „Straty były też wysokie. Najwyższą cenę w walkach zapłaciło # osób w kraju, za granicą – +, w obozach koncentracyjnych – +,
w więzieniach, obozach pracy, łapankach, egzekucjach publicznych – osoby”.
Jeśli zliczymy dane podane przez prof. T. Rotkiewicza, to mamy kolejną inną sumę
poległych (zamordowanych, zmarłych) lekarzy weterynarii w II wojnie – $ osób.
Natomia płk dr hab. Zygmunt Łyjak w rozprawie habilitacyjnej z # r. zatytułowanej „Służba weterynaryjna Wojska Polskiego w latach $–%$” na s. %# pisał:
„poległo w walkach ( w kraju i + na obczyźnie), zamordowano (+ w obozach koncentracyjnych, +$ w innych obozach, w więzieniach, podczas łapanek
i egzekucji)”. Łącznie według Z. Łyjaka zginęło % lekarzy weterynarii.
W prezentowanej pracy poległych „niepowtarzalnych” podzieliłem inaczej,
aczkolwiek przez cały czas zaanawiałem się, czy je to dobry wybór? W zależności od miejsca śmierci i kto tej zbrodni dokonał podzieliłem tek naępująco:
lekarze weterynarii polegli w walce z Niemcami i Rosjanami – %%; niemieckie obozy koncentracyjne i inne miejsca kaźni – lekarzy; zamordowani w Katyniu – %+,
zamordowani w Charkowie – %, razem „zbrodnia katyńska” – $ lekarzy weterynarii. Naępnie: inne miejsca zbrodni sowieckich, w tym „Ukraińska Lia Katyńska” – lekarzy wet.; Kresy Wschodnie i inne miejsca zbrodni nacjonaliów
ukraińskich – ; i niewyjaśnione w pełni przypadki śmierci lekarzy weterynarii
w II wojnie światowej – lekarzy wet. A także zamordowani udenci wydziałów
weterynaryjnych – . Materiał ten kończy wykaz nazwisk osób zmarłych w latach II wojny światowej, ale o losach, o których wiemy niewiele lub nic. Dlatego
nie odważyłem się ich umieścić w poszczególnych grupach. Znajdują się w tej grupie także osoby, które zmarły śmiercią naturalną w latach wojny i zgonu ich nie
można nikomu przypisać.
Pozwalam sobie w zakończeniu na poawienie generalnego wniosku: zbrodni tych,
niezależnie czy zamordowano %, a może lekarzy weterynarii (zamordowano przecież w latach –% ok. %,$ – %,# mln obywateli polskich), zbrodni tej dokonali ludzie, nasi sąsiedzi, którzy bez wypowiedzenia wojny napadli na dopiero
co wyzwolony kraj ze zbrodniczym zamiarem unice wienia narodu, z zamiarem
ludobój wa. I chociaż niebawem minie + lat, wiele z tych zbrodni nie zoało
jeszcze wyjaśnionych, wiele nieodkrytych i wiele nieosądzonych. O zbrodniach
tych nigdy nie wolno nam zapomnieć, należy je ale przypominać, ku przerodze, gdyż do takich haniebnych czynów, nieety, zdolni są tylko ludzie. Zbrodni tych dokonali ojcowie czy dziadkowie naszych dzisiejszych dobrych sąsiadów:
Niemców, Rosjan Ukraińców i Białorusinów. Musimy o tym pamiętać i przypominać, by już nigdy i nigdzie nie dochodziło do mordowania jednych „niepowtarzalnych” przez drugich.
Indeks nazwisk
podanych w biogramach
Almer Mendel
Budziński Jan
+
Augustyn Zbigniew #
Budzyn Julian Mieczysław
Auster Adolf
Bulik Piotr
Bakun Stanisław
Balicki Artur
Cegłowski Józef
#
Bańkowski Jan
Cehak Karol
Bartnik Edmund Władysław
%
Bartoszewski Wacław Władysław
Baumunk Julian Juliusz
Bąk Alojzy Tadeusz
$#
Bindel Leopold
Chodorowski Bronisław
$
#
#
Chromcewicz Aleksander Władysław
+
Chrzanowski Andrzej Jan
#+
$#
Bilewicz Ludwik
Chmielewski Włodzimierz
+
$#
$#
Chomin Wilhelm
%
Bieńko Kazimierz Ignacy
Bikels Jakub
Cegłowski Tadeusz Winicjusz
%
Bernacki Felicjan
#+
#
#
Cisło Jan Franciszek
+$
Czanerle Mieczysław
Czarkowski Władysław
#
Czarnowski Łukasz
Błażejewski Roman Wincenty
#+
#
$
Czekotowski Eugeniusz Bogusławski Kazimierz
#
Czopp Henryk
Boguszewski Kazimierz
$
Czubernat Jan
Czuberski Jan
#
Bohun Jerzy #
#
Braun Jan Aleksander $
Brief Józef
Brik Michał
Dampierre-Duval De Wacław
Budny Henryk
Dem Bolesław Marian
+
Demciuch Leon
$
$
Deszberg Kazimierz
Deutsch Chaskel
+$
Domański Edward Zbigniew
Drapalski Erazm Jerzy
$
Grzmil Julian
Durnaś Stanisław Marian
Dürstenfeld Henryk
Dybel Kazimierz
%+
Gucwa Witold Józef
%
Engel Eugeniusz Leon
%
Gutharc Abraham
%#
Guzek Władysław
%#
Hamerski Edward Wiktor
%#
Hantower Anatol (Natan)
Hellebrand Ludwik
+$
Hellman Wilhelm
Fijałkiewicz Stefan
Filipowicz Stanisław
Fiutek Marian
Hanusiewicz Marian Aleksander
%
Fiutak Bolesław
%
Grzywak Bolesław Paweł Aleksander
Dzendzel Tadeusz Mikołaj
Eterle Kazimierz
%$
%$
Tadeusz
%
Dzik Feliks Fajwel
%%
Grzymała-Grabowiecki Mieczysław
%
%
Engel Szymon
Górka Tadeusz
Grycewicz Witold
+$
Dynowski Józef
Grekowicz Zygmunt
Drozdowski Bolesław
Góralewicz Roman
Grajewski Franciszek Piotr
+$
Dreszler Dionizy Dumania Jan
Gracz Szczepan
%%
Gordziałkowski Jan
Górka Antoni
Dmitrijuk Eugeniusz Drelich Zbigniew
Goldwasser Stefan
Dębowski Jan Stefan
Distl Mirosław
Goldberg Albert
%#
Hoppe Stefan Stanisław +
%
Ignaszak Jan
Fucik Alfons Michał
Jacko Karol
+
Jakubowski Stefan Joachim
Fuks Hersz %
Jakubowski
Gajda Leopold Franciszek
Gajewski Stefan Roman
%
Jamro Mieczysław Rudolf
Janowiec Andrzej Jan
Jaworski Franciszek
#
$
Jerzykiewicz Alfred Julian
Gizelt Adolf
%
Judycki Wacław
Glassgall A.
#
Juraszczyk Jan
Głombik Jan
%
Gewandter Wiktor %
Głowacki Mieczysław Marian
#
Jaworowski Zygmunt Władysław #
%
Gawroński Mieczysław
$
++
Janikowski Tadeusz Wiktor
%
Gaworski Mieczysław
Goćkowski Tadeusz
Hoppe Józef $
%
+
Gawina Kazimierz
Hoffman Eugeniusz Ludwik
%
$
%
Kalman Stanisław
Kaniewicz Stanisław
%
$
%#
Karge Adolf Bernard
Lüfschitz Józef
Karpiński Zdzisław Józef
$$
$
Kensik Anastazy Wacław $
Łabędź Maksymilian
Kimmelman
Łazarowicz Edmund
++
Kinasiewicz Julian
%#
#
Łukowski Stanisław Edward
Klabecki Kazimierz Andrzej
$
Łunkiewicz Czesław
+
Klima-Uranowicz Mieczysław %
Kłosiński Edward
Mackiewicz Antoni Hipolit
%
Kocowicz Tadeusz Szymon
Madejczyk Władysław Aleksander
Kolanus Stanisław Makowej Emilian
Kopista Janusz
Maksymowicz Jarosław Bazyli
$
Korabiowski Bernard
Kosiński
Mancewicz Wacław
#
Manner Izrael
Kotlar Norbert $
Kowalski Franciszek Marian
Kruszka Antoni Aleksy
$
$
Kurczyński Jerzy Zenon Kwiatkowski Albin Antoni
Kwiatkowski Edmund (I)
Marcinkowski Wiktor
#
$+
Martyka Edward
$+
Maryjowski Józef
$+
Maternowska Irena Maria
Matolski Leon
$
$#
%
Matuszewski Stefan
Kwiatkowski Edmund (II)
++
Maziej Bazyli
Kwiatkowski Jerzy Cyriak
#
Michalski Seweryn
$
$
$
Michalski Stanisław Wojciech
Langer Bogdan
Mierzwiński Tadeusz $
Lazarowicz Edmund Tomasz
Ledziński Roman
Mikiewicz Wojciech
%
Modzelewski Zygmunt $
$
Lemm Edmund
$
Morawski Władysław
+
Leszko Walenty
%
Mroczkowski Leopold
+
Lewicki Konstanty Jan
Mucha Adam Stefan +
$%
Liebling Wolf
$%
Murawski Tadeusz +
Lien Maurycy
$%
Mureńko Witold
Linsenman Władysław Marceli
Liśkiewicz Walenty
Loba Jerzy Kazimierz
Lorber Adam
$%
Ludwisiak Stanisław
%
Miecik Władysław Wincenty +
$
Laskowski Tomasz
$$
Mass Ignacy Zbigniew
Kurczyński Stefan Bolesław
$
$$
Marczewski Marcin
+
Krzysztoforski Władysław Paweł
$
+
Marcinek Antoni Wiktor
Kowalewski Maksymilian Hieronim
#
Nachowski Antoni
Nawrocki Edward
Neufeld Paulina
$$
Maksymowicz Marian Józef
++
Kostecki Franciszek
%
+
$
+
Niwiński Henryk Marek
Nowak Bernard Marceli
Nowak Marian
Rejnisz Tadeusz
Nowakowski Stanisław Józef
Nowicki Bogumił Dionizy
Nowowiejski Lucjan
+
Obitz Kurt Alfred
+
Oktawiec Henryk
Rogowski Władysław Józef #
+
Rolbiecki Piotr
Rosenberg Salomon
+%
Rosiński Walenty Bolesław
+
Orlikowski Czesław Józef
Rostkowski Tadeusz
+$
Rotter Maksymilian
$%
Rutkowski Walerian
Rywacki Edward
Sadlak Paweł
%
Orłowski Kazimierz Ozga Tadeusz Michał
Ozimkiewicz Leon Dominik
+
Sadowski Tadeusz
$
Saenger Franciszek Teodor
Pankiewicz Stanisław Jan
Pawłowski Czesław Dominik
Perednia Jerzy Marian
#
Sałęga Wiktor
Samosiej Roman Marian
Sapeta Bronisław
Saphir Zygmunt
Pęski Marek
Sarnecki Wacław Maciej
+$
Schönborn Piotr Paweł
Pielok Augustyn Pierzchawka Bronisław
Semsech Franciszek
Piotrowski Stefan
Seroczyński Jan
Pitera Jan
+
Sikorski Henryk
+$
$
Skibiński Czesław ++
Piwowarczyk Zdzisław
Polankiewicz Stefan
Skotnicki Aleksander
+
Skurski Rudolf Hilary
Sławiński Jerzy
Pomorski Eugeniusz $
Smorowski Eryk
#
Słoniowski Wincenty
#
Popiołek Liniusz Anatol
+
Skrzeczkowski Mieczysław
Polański Maksymilian
Popiel
$
#
+$
Sęk Tadeusz Leszek
Piskozub Antoni
Schwarz Klaudiusz Wilhelm
++
Pikulski Aleksander Pióro Piotr
$
%
Perkowski Hipolit #
$
+
Poplewski Mieczysław Sokacz Eustachy %
Press Dawid
Sokołowski Kazimierz Andrzej Antoni
Próchnicki Tadeusz
Puzyna Julian
Sołtysik Stanisław Józef
+%
Sommerstein Karol
+
+#
Sosiński Stanisław Gustaw
Radomski Sylwester Jan
Radzymiński Tadeusz
Spaiser Nison
+#
Spigelglas Marek
#
Rawicz-Karwowski Roman
Rejman Leon
%
+
+#
Spryszyński Józef Jan
Stadniczenko
++
#
+
+
Staręga Bolesław Michał
Steckiewicz Erazm
Wajgiel Eugeniusz $
#
Walh Dawid
#
Steiger Maksymilian +
Walkiewicz Władysław Leon
Stern Jakub
Wattenberg Adolf vel Abraham Efroim
+
Sternschuss Henryk
+
Stępniowski Edward
+
Wcisło
Stokłosa Eryk
%
Weinreb Wiktor
+
Weisstein Joel
Struziak Franciszek
#
%
#
#
Weitzkorn Józef Szczapan Dawid
Sylwester Wacław Leonard
$$
Szczęścikiewicz Aleksander Jan
Wejt Oskar Stanisław
Wink Jerzy
+
Witkowski Kazimierz Franciszek
Szkup Jan Witold
Wołoszyński Jan
Szpak Stanisław Leszek
#
%
+
Szewc Eugeniusz #
%
%
%
Woźniak Kazimierz
Szuba Wiktor #
Woźny Tadeusz Jerzy
Szwarczewski Karol Kazimierz %
Wróblewski Jan
+
%%
%%
Wypychowski Edmund +
Ściślewski Kazimierz Marceli
Śliwa Antoni
Wyzina Emilian Ludwik
Zagrodzki Kazimierz Wincenty
$
Śmielewski Kazimierz Jan
+
Zamojski Jan Stanisław
Zbierański Józef
Talko Tadeusz
Terlecki Włodzimierz
+
%
#
Zenker Jan Karol
Ziarkiewicz Adam %$
Zylbertal Saul
#
%
Żeńczak Jan Antoni
#
+
Ziemecki Albin Kazimierz
Trocha Zygmunt $
Urbański Jan Jerzy
Zborowski Zdzisław Stefan
+
Teichert Mieczysław
Wajda Jan
%$
$$
Ślósarski Tomasz
%
+
Weight (Weigt) Józef Teofil
Stojowski Józef Franciszek
%
Żor Kazimierz
#
#
#
Literatura podawowa
i uzupełniająca
Alfabetyczny 'is lekarzy weterynaryjnych Rzeczypo'olitej Polskiej ze Spisu Lekarzy weterynaryjnych w Rzeczypo'olitej Polskiej. Warszawa .
Alfabetyczny 'is oficerów RP ##–, Muzeum Wojska Polskiego.
Amtliches Material zum Massenmord von KATYN. Berlin .
Bochdalek R.: Mieczysław Grzymała-Grabowiecki – więzień Auschwitz. Życie Weterynaryjne , + (), %%–%$.
Budny T. R.: Pozycja 'ołeczna lekarza weterynarii w Wielkopolsce. PWRiL, Warszawa +.
Cygan Wiktor Krzysztof: Kresy we krwi. E'adon Publishing, Warszawa $.
Davies N.: Europa Walczy –%. Nie takie proe zwycię wo. Znak #.
Goł}biowski A.: Łunkiewicz Czesław. Gazeta.pl ––.
Grundboeck M.: Dzieje polskich uczelni weterynaryjnych i Pań wowego In ytutu Weterynaryjnego w Puławach. Życie Weterynaryjne , +$ ($), %–.
Informacje z Archiwum Internationaler Suchdien (ITS) Bad Arolsen – Niemcy.
Jakubowski S.: Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (ze aw biogramów). Puławy #.
Jank St.: Początki organizacji polskiej służby weterynaryjnej na Pomorzu. Życie Weterynaryjne #, + (), –%.
Kurs T.: Książka o Mazurze, który chciał własnego pań wa. Gazeta.pl. ––+.
Lewandowski L.: Akademia Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie. Wrocław #. Tow. Miłośników Lwowa i Kresów Południowo-Wschodnich.
Lis H.: Weterynaria w powiecie radzyńskim przed pięćdziesięciu laty. Życie Weterynaryjne #, # (), #–#+.
Lutyski Wł.: Lia lekarzy weterynarii jeńców obozów w Kozielsku i Starobielsku zamordowanych w Katyniu i Charkowie. Krajowa Izba Lekarsko-Weterynaryjna oraz Koło
Seniorów Warszawskiej Izby Lekarsko-Weterynaryjnej. Warszawa #.
Lutyski Wł.: Korporacja Akademicka Lutyko-Venedya. Życie Weterynaryjne , + (),
–$.
Lutyski Wł.: Życiorysy lekarzy weterynarii ze środowiska ziemiańskiego – ofiar wojny
i represji. Życie Weterynaryjne +, + (), –.
Łyjak Z.: Służba weterynaryjna Wojska Polskiego w latach $–%$. Zeszyty Naukowe Akademii Sztabu Generalnego, Warszawa #, Nr /#, cz. I – III.
Markiewicz M.: Ofiary zbrodni katyńskiej z województwa białoockiego. Biuletyn In ytutu Pamięci Narodowej.
Mierzejewski J.: Li y do redakcji (Bronisław Sapeta). Życie Weterynaryjne +, # (),
+.
Mikulski T.: Biogramy jeńców Kozielsk, Starobielsk, Oaszków, Ukraina, Zaginieni. WUW
Wrocław .
Millak K.: Lekarze weterynaryjni polscy – ofiary II wojny światowej –%. Życie Weterynryjne $#, %, %%–%.
Millak K.: Lekarze weterynaryjni polscy – ofiary II wojny światowej –%. Życie Weterynaryjne $# grudnia +–+.
Popławski Z.: Lia członków Polskiej Korporacji Akademickiej Lutyko-Venedya (Lwów).
Maszynopis.
Przychodzki A.: Pracownicy wielkopolskiej weterynarii w walce o niepodległość i demokrację. Przegląd Prac + s. +–. PWRiL, Warszawa +.
Rotkiewicz T.: Hioria weterynarii i deontologia, Olsztyn $.
Siemaszko W., Siemaszko E.: Ludobój wo dokonane na ludności polskiej Wołynia –
%. Warszawa .
Skoczek A.: Dziewięćdziesiąt lat służby weterynaryjnej Wojska Polskiego. Życie Weterynaryjne #, # (), +–+$.
Spis lekarzy weterynaryjnych w Rzeczypo'olitej Polskiej. Warszawa .
Staszewski L.: Przyczynek do dziejów służby weterynaryjnej w Wielkopolsce (cz. IV ).
Biuletyn Informacyjny Wielkopolskiej Izby Lekarsko-Weterynaryjnej, nr #, czerwiec .
Tarczyski M., Kiski J., Malanowska H., Olech U., Ryewski W., Snitko-Rzeszut J.,
Żach T.: Katyń. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Rada Ochrony
Pamięci Walk i Męczęń wa. Warszawa .
Tucholski J., Ciesielski J., Gajowniczek Z., Przytulska G., Roman W. K., Sawicki Z.,
Szczerkowski R., Szumisk a W.: Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeń wa. Warszawa .
Tropiło J., Chrzanowsk a W.: Pierwsze absolwentki uczelni weterynaryjnych w Polsce”.
Życie Weterynaryjne , ++ (#), %–.
Tropiło J., Wi‚niewski J.: Drugi słownik polskich lekarzy weterynarii (Nazwiska na literę C). Życie Weterynaryjne , +# (), $%–$%.
Tropiło J., Płochock a-Wójcik L., Wi‚niewski J.: Drugi słownik polskich lekarzy weterynarii (Nazwiska na literę E oraz F). Życie Weterynaryjne , + (), .
Tropiło J., Płochock a-Wójcik L., Wi‚niewski J.: Drugi słownik polskich lekarzy weterynarii (Nazwiska na literę G). Życie Weterynaryjne , + (#), %–%$.
Tropiło J., Płochock a-Wójcik L., Wi‚niewski J.: Drugi słownik polskich lekarzy weterynarii (Nazwiska na literę H). Życie Weterynaryjne , + (), $.
Tropiło J. i wsp.: Drugi słownik biograficzny polskich lekarzy weterynarii –, Warszawa .
Wyrost P., Gancarz Br.: Dr hab. Edward Hamerski (#+–) – ofiara kaźni profesorów
lwowskich w r. Medycyna Wet. , %+ (), $–$%.
Podziękowania Pro Memoria
Książka „Niepowtarzalni. Lekarze weterynarii ofiary II wojny światowej” mogła
pować dzięki pracy prof. dr. hab. Władysława Lutyńskiego, doc. dr. hab. Stefana
Jakubowskiego, płk. dr. Konrada Millaka, płk. dr. hab. Z. Łyjaka i prof. dr. hab. J. Tropiło i wielu innym piszącym o lekarzach weterynarii, którzy w latach wojny oddali
swoje najcenniejsze dobro, swoje życie. Wymienionym wybitnym hiorykom naszego zawodu za wszykie zebrane materiały bardzo dziękuję. Dziękuję wszykim
tym osobom, które bezinteresowanie kopiowały doępne im materiały i przesyłały autorowi. Dziękuję Panu Minirowi Andrzejowi Przewoźnikowi oraz Radzie
Ochrony Pamięci Walk i Męczeń wa za wyrażenie zgody na przedruk zdjęć lekarzy weterynarii z ksiąg cmentarnych Katynia i Charkowa.
Osobne podziękowania kieruję do Prezesa dr. n. wet. Tadeusza Jakubowskiego,
którego wypowiedź wzbogaca zawartość książki i podnosi jej wartość. Owocna
była wymiana kore'ondencji z p. Kamilem Stepanem z Muzeum Wojska Polskiego – owocna pod względem zdobycia nazwisk lekarzy weterynarii, którzy polegli
w latach wojny oraz pod względem merytorycznym, za co serdecznie Panu Kamilowi Stepanowi dziękuję. W podziękowaniach nie mogę pominąć Pani Ewy Siemaszko, która bezinteresowanie na mój apel przesłała doępne Jej materiały dotyczące
zbrodni dokonanych przez Ukrainców. Dziękuję również za umożliwienie wykorzyania biogramów zawartych w książce Teofi la Mikulskiego „Biogramy jeńców”
Wydawni* wu Uniwersytetu Wrocławskiego. Dziękuję wszykim, którzy udoępnili autorowi doępne im materiały, bez żadnych warunków i z dużą dozą życzliwości. W grupie tej pragnę wymienić chociaż dr. Jana Wiśniewskiego z SGGW
w Warszawie czy Ośrodek KARTA, który także wyraził zgodę na wykorzyanie
publikowanych przez nich materiałów w „Indeksie Represjonowanych”. Dziękuję.
Kolejne podziękowania kieruję do pracowników archiwów: Muzeum Obozu Koncentracyjnego w Oświęcimiu i ITS w Bad Arolsen w Niemczech.
Dziękuję również kol. Carlowi Marciniakowi z Monachium za przetłumaczenie
niektórych materiałów i liów. Dziękuję również Paniom z Biblioteki Publicznej
w Dusznikach.
Osobne podziękowania kieruję pod adresem żony, Elżbiety, która bez 'rzeciwu
zezwalała mi na uawiczną pracę przy komputerze i doskonale wyręczała mnie
we wszykich obowiązkach związanych z prowadzeniem domu.
Duszniki, Źródła fotografii
W rozdziale Podziękowania dziękowałem Radzie Pamięci Walk i Męczeń wa za
wyrażenie zgody na przedruk zdjęć lekarzy weterynarii zamordowanych w Katyniu i Charkowie, w niniejszej Nocie dziękuję pozoałym autorom i właścicielom
zdjęć zamieszczonych w „Niepowtarzalnych”:
• fotografie zamordowanych oficerów znalezione w grobach sowieckich (r. ) –
autor: Aleksander Prugar. Ze zbiorów Muzeum Katyńskiego w Warszawie;
• fotografie do biogramów Łabędź M., Marczewski M. i Mackiewicz A. – z książki Konrada Millaka: Kwiaty dla Anny. Womnienia Konrada Millaka Warszawa
– Dorpat – Kresy –. Wyd. Comandor, Warszawa . Właściciel praw
aut. Krzysztof J. Wojciechowski;
• fotografia do biogramu Rogowski W. – z portalu internetowego „Warszawa
moim oczkiem”.
• fotografia do biogramu Bernacki F. – z „Informatora Pelplińskiego”;
• fotografia do biogramu Gracz Sz. – z art. K. Przybyszewski: Weterynarz, który
zoał księdzem. Nowości, liopada #;
• fotografia do biogramu Hamerski E. – z art. P. Wyro, Br. Gancarz: Dr hab.
Edward Hamerski (##+–) – ofiara kaźni profesorów lwowskich w . Medycyna Weterynaryjna, , %+(), $–$%;
• obie fotografie do biogramu Maternowska I. – z art. J. Tropiło, W. Chrzanowska: Pierwsze absolwentki uczelni weterynaryjnych w Polsce. Życie Weterynaryjne , ++(#), %–;
• fotografia do biogramu Obitz K. przedawia bohatera noty w wieku lat, zdjęcie wykonano w latach -tych XX wieku przez nieznanego autora (za pl.wikipedia.org);
•
•
•
•
fotografia do biogramu Skibiński Cz. – wł. Wojciech Skibiński, syn doktora;
fotografie ze r. #% i – z Amtliches Material zum Massenmord von KATYN,
Berlin ;
fotografia odznaki Pułku Szwoleżerów Rokitniańskich – autor: Art. Pracownia Grawerska Andrzeja Panasiuka z Warszawy;
obie fotografie do biogramu Szczęścikiewicz A. – od p. Tomasza Dudzińskiego
prowadzącego ronę internetową Grajewiak.pl.