tutaj

„DOPALACZE”nowe narkotyki
Zagrożenia związane z ich używaniem
Włoszczowa, 30.03.2011 rok
Środki zastępcze
zwane popularnie „dopalaczami” oznaczają substancje pochodzenia
naturalnego lub syntetycznego w każdym stanie fizycznym lub produkt,
roślinę, grzyba lub ich część, zawierające taką substancję, używane
zamiast środka odurzającego lub substancji psychotropowej lub w takich
samych celach jak środek odurzający lub substancja psychotropowa,
których wytwarzanie i wprowadzanie do obrotu nie jest regulowane na
podstawie przepisów odrębnych.
Z czego składają się dopalacze ???
Skład dopalaczy
 Substancje naturalne
 Substancje syntetyczne
Dopalacze – materiał
roślinny z zawartością
alkaloidów
psychoaktywnych
 Argyreia nervosa – powój hawajski (LSA)
 Benisteriopsis caapi – (pochodne beta-karboliny – harmina,
harmalina);
 Katha edulis (Khat) – chwaliczka jadalna (katinon);
 Echinopsis pachanoi – kaktusy San Pedro, Ahuma
(fenyloalkiloaminy);
 Kava kava – pieprz myrystycynowy (ok. 60 związków z grupy
kawalaktonów);
 Leonotis Leonurus – ogon lwa – (leonuryna);
 Mimosa Tenuiflora –(dimetylotryptamina);
 Salvia divinorum (szałwia wieszcza) – (salvinoryna A);
 Psychotria viridis (dimetylotryptamina);
Rośliny objęte kontrolą na mocy znowelizowanej Ustawy o
Przeciwdziałaniu Narkomani z dnia 20 marca 2009 r.
Substancje naturalne
 Mieszanki ziołowe
– wiele składników psychoaktywnych
(alkaloidów), mogą być z syntetycznymi
Kanabinoidami
Mieszanki ziołowe reklamowane jako rytualne składniki pochodzenia naturalnego od
wieków używane przez starożytne cywilizacje w tradycyjnych obrzędach. Udowodniono
jednak, że w wielu przypadkach za ich psychoaktywność odpowiadają syntetyczne
składniki pobudzające, głównie kanabinoidy.
Mieszanki
Mieszanki ziołowe
ziołowe do
do paleniapaleniadopalacze
dopalacze typu
typu „Spice”
„Spice”
Spice jest nazwą firmową dla mieszanin aromatycznych, psychoaktywnych
ziół sprzedawanych w tzw. „smartshopach” w Europie, Kanadzie i w innych
częściach świata od 2004 jako kadzidło, jak również przez Internet jako
„ziołowa mieszanka do palenia”.
Chociaż producenci oficjalnie ostrzegają przed spożywaniem Spice przez
ludzi, to zwykle są one palone, ze względu na ich działanie zbliżone do
konopi indyjskich (Canabis sativa L) – co powodowane jest głównie przez
dodatek syntetycznych alkaloidów kanabinoidowych (nienarkotycznych
związków halucynogennych i psychotropowych).
„Spice” - zawierają zioła marihuano podobne (0,4-3,0 g):
 Beach bean - Canavalia maritima (substytut marihuany).
 Blue Lotus - Nymphaea caerulea & Nymphaea alba (uśmierzenianie bólu).
Dwarf scullcap - Scuttelaria nana (środek na stany lękowe i bezsenność).
 Indian Warrior - Pedicularis densiflora (efekty narkotyczne, afrodyzjak, rozluźnia
mięśnie i działa silnie uspokajająco).
Lion's Tail - Leonotis leonurus (efekty euforyczne).
Maconha Brava - Zornia latifolia (działanie halucynogenne).
 Pink Lotus - Nelumbo nucifera (efekty euforyczne).
 Siberian Motherwort - Leonurus sibiricus (efekty euforyczne).
 Marshmallow - Althea officinalis (zmniejsza stany zapalny skóry, leczenie bólu
gardła, popękanej skóry i drobnych ran).
Red Clover - czerwona koniczyna (działanie wykrztuśne, moczopędne, napotne,
bakteriobójcze, przeciwkaszlowe, uspokajające, łagodzi bóle).
Dog rose – Rosa canina
Substancje naturalne
 Szałwia wieszcza (Saliva divinorum)
– główny składnik aktywny (alkaloid)
salvinorin A
Pochodząca z Meksyku roślina z gór Sierra Mazateca – silnie
halucynogenna, na krótki czas po spożyciu możliwa jest utrata kontroli
nad swoimi czynami. W Polsce objęta kontrolą prawną.
Działania niepożądane: uzależnione są od cech organizmu, mogą
wystąpić ataki szału, koszmarne halucynacje, urojenia, bóle głowy.
Substancje naturalne
 Fly agaric (muchomor czerwony Amanita
muscaria, muchomor plamisty Amanita
pantherina)
– bufotenina (działanie halucynogenne),
muskaryna i muskardyna (składniki
czynne muchomora – zatrucia), kwas
libotenowy, muscymol.
Muchomor czerwony lub plamisty – susz z kapeluszy, stan po spożyciu
podobny jest do upojenia alkoholowego, wpływ halucynogenny, pobudzenie
psychoruchowe, nawet do napadów szału z niepamięcią wsteczną,
osłabienie, zmęczenie, zawroty głowy, pocenie się, zaburzenia żołądkowojelitowe, przyspieszenie tętna, zaczerwienienie skóry, suchość w jamie
ustnej.
Substancje naturalne
 Kratom (Mitragyna
Speciosa)
Kratom – liście drzewa Mitragyna speciosa, wyciąg z liści pod nazwą Złoty
Kratom – 30 razy silniejszy – uważany za łagodniejszą formę opium! Używany
od dawna jako stymulant w krajach Dalekiego Wschodu, wywołuje wszystkie
następstwa po spożyciu opium, łącznie z uzależnieniem – objęty kontrolą
prawną. Działa on depresyjnie na ośrodkowy układ nerwowy, wywołuje
wymioty, wpływa na perystaltykę jelit, osłabia potencję seksualną oraz może
spowodować brązowienie skóry.
Substancje naturalne
 Powój hawajski (Argyreia nervosa) –roślina
z rodziny powojowatych, pochodna kwasu
lizergowego Ergina (LSA) – amid kwasu Dlizergowego
W Polsce objęty kontrolą prawną.
Głównymi składnikami psychoaktywnymi są pochodne kwasu lizergowego – LSA, którego
syntetycznym odpowiednikiem jest silniejsze 10-50 krotnie LSD – daje użytkownikowi poczucie
specyficznej właściwości widzenia przez skórę pod strukturę tkanek, halucynogenny – jeden z
nielicznych wyjątków, w których udowodniono medycznie powikłania psychotyczne.
Efekty działania: nadwrażliwość na światło, pobudzenie i euforia, bezsenność, silne halucynacje
wzrokowe związane głównie z odbiorem barw, halucynacje słuchowe, silna potrzeba
rozciągania czy masowania swoich mięśni. Istnieją doniesienia, że po spożyciu nasion powoju
hawajskiego występują ostre stany psychotyczne, a nawet uporczywe myśl i i działania
samobójcze.
Substancje naturalne
 Cala zacatechichi – roślina z
rodziny astrowatych z Meksyku i
Korsyki, przez Indian Chontal
używana do obrzędów rytualnych,
nazywana Dream Herb, liść bogów
Powoduje nasilenie aktywności mózgu w czasie snu co skutkuje
zwiększeniem liczby zapamiętanych snów, prawdopodobnie związku z
wydłużeniem czasu trwania fazy REM snu, tj. fazy snu, w której pojawia
się wzmożona aktywność mózgu oraz marzenia senne. Działanie ma
zbliżone do marihuany – zaburza świadomość i percepcję otaczającego
świata, może powodować reakcje alergiczne, ogólne osłabienie fizyczne,
zawroty głowy, puchnięcie, senność, mdłości. Objęta kontrolą prawną.
Substancje naturalne
 Lion (Lamiaceae leonurus – lwi
ogon, lwie ucho, Dzika Dagga) roślina
afrykańska, z rodziny wargowatych,
przez plemię Hottentotów używana
jako środek odrobaczający,
p/gorączkowy, p/bólowy, p/kaszlowy
oraz odtrutka i amulet przeciw
jadowitym wężom. Alkaloidem w tej
roślinie jest leonuryna.
Skutki podobne są do tych po użyciu konopi indyjskich – zaburzone
postrzeganie i percepcja, najczęściej odczuwa się euforię, stymulację,
efekty empatogenne, napięcie mięśni, wymioty. W Polsce objęty kontrolą
prawną.
Współczesny rynek polski
 grzyby halucynogenne (substancje psychoaktywne: psylocyna,
psylocybina);
 fencyklidyna (psychodeliczna substancja psychoaktywna, pochodna
piperedyny, dawniej używana do znieczulenia przedoperacyjnego);
 ketamina (psychodeliczna substancja, używana w medycynie do
znieczulenia przedoperacyjnego, pochodna fencyklidyny);
 GHB (kwas gamma-hydroksymasłowy, substancja m.in. zawarta w
pigułkach gwałtu);
 szałwia wieszcza (salwinoryna);
 benzodiazepiny, antydepresanty, środki
przeciwbólowe w połączeniu z alkoholem i inhibitorami MAO;
 materiał roślinny zawierający alkaloidy o działaniu odurzającym
lub halucynogennym;
2008 Rok „Mefedron” – czwarte miejsce w rankingu, za marihuaną, kokainą i
pochodnymi amfetaminy.
Konopie = kannabinoidy =haszysz
= marihuana
 Zawierają kilkadziesiąt aktywnych biologicznie substancji, z których
najważniejszym jest THC (tetrahydrokanabiole)
 Bliski „krewny” pokrzywy !
 W XIX wieku najczęstszy lek – stosowała nawet królowa Wiktoria,
legalny do 1973 r.
 Synonimy: weed, ganja, tea, marycha, joint
Współczesny rynek narkotykowy
(EMCDDA Raport – 2009)
Marihuana:
Produkcja ~ 42 000 T
Konfiskaty ~ 5000 T
Żywica:
Produkcja ~ 6000 T
Konfiskaty ~ 1000 T
cd
 Próbuje co drugi dorosły, pali codziennie 10% uczniów szkół
średnich
 W żywicy > 400 związków, w tym > 60 psychoaktywnych, tzw.
kannabinoidów; najaktywniejszy THC (tetrahydrokannabinol- izomer
kannabidiolu, główna substancja psychoaktywna zawarta w
konopiach indyjskich)
 wystarczy 2 mg THC – jeden joint (ok.300 mg słomy) aby odczuć
efekt narkotyczny
cd
 „syndrom amotywacyjny”: stan chronicznej apatii,
bierności, lenistwa
 Nie stwierdzono uzależnienia biologicznego
 Nagłe odstawienie: lęk, niepokój, brak snu
 Przewlekłe zapalenia oskrzeli, rak płuc
 Uszkadza płód !!!!
cd
 Czynniki zmieniające efekty: osobowość, nastrój oraz
oczekiwania użytkownika, jakość i faktyczna dawka
narkotyku
 Objawy „kaca”: zwykle łagodne
 Potęguje nastrój, który dominował przed zażyciem – gdy
depresja lub lęki jest jeszcze gorzej…
cd
 Pierwsze efekty po kilku minutach, pełne doznania po
30’, trwa 3-4 godziny; po jedzeniu znacznie dłużej
 W kolejności: spokój, zadowolenie, dobre samopoczucie,
„przestrzeń” lub „ciasnota” w głowie, wesołość, poczucie
absurdu, lepsza samoocena
 Przy małych dawkach: efekt poszerzenia a nie
zniekształcenia percepcji; większe dawki: „skamienienie”
cd
 Wpływa na pamięć, zwłaszcza na przyswajanie nowych
informacji
 Pogorszona koordynacja ruchów i mocno zaniżona
zdolność oceny odległości – kierowcy !!!
 Duże dawki: poczucie „paranoi” (jestem obserwowany,
śledzony), delirium (poczucie chaosu, halucynacje)
Stymulanty - substancje psychoaktywne o
działaniu pobudzającym, do których
zaliczamy m.in: kokainę, amfetaminę i jej
pochodne, efedrynę
cd
 Pasta z liści: oczyszczana do chlorowodorku kokainy
rozpuszczalnej w wodzie; połykanie - wątroba
metabolizuje połowę dawki w 60’, wdychanie przez nos
jest skuteczniejsze bo następuje skurcz naczyń
krwionośnych, pobudza ośrodkowy układ nerwowy
 Powoduje działanie miejscowo znieczulające, stymuluje
układ współczulny
cd
 Formy: freebase –wolna kokaina, łatwa do palenia w
fajce; crack – krystaliczne płatki, zanieczyszczona postać
freebase
 Crack : nagła euforia do 10’ potem gwałtowne
pogorszenie nastroju – pomocne dodatkowe zażycie
opiatów u nałogowych palaczy…
cd
 Już po kilku minutach: polepszenie nastroju, wzrasta
pewność siebie, energia, popęd seksualny, optymizm
 Poprawienie kontaktów interpersonalnych i nasilenie
wzajemnych więzi uczuciowych, zmniejszenie apetytu,
mniejsze zapotrzebowanie na sen i odpoczynek
cd
 Wysokie dawki: lęk, panika, poirytowanie, poczucie
zagubienia, halucynacje, mania prześladowcza z
agresją, utrata kontaktu z rzeczywistością
 Prawie zawsze: impulsywność, brak zahamowań,
osłabiona zdolność oceny sytuacji
cd
 Nadmierne dawki: pocenie się, zawroty głowy, gorączka,
suchość w ustach, drżenie rąk, stany lękowe, arytmie,
wzrost RR, drgawki
 Przewlekłe stosowanie: uszkodzenie neuronów,
owrzodzenie i uszkodzenie chrząstki nosa, astma,
zapalenia płuc
 Uszkadza płód !!!
cd
 Fazy odstawienia: zapaść, głęboka depresja, niepokój,
senność, nadmierny apetyt, okres obniżonej motywacji,
poczucie nudy, chłód emocjonalny (wielotygodniowy),
głód kokainy potęgowany przez otoczenie zapamiętane
w trakcie zażywania narkotyku
 U co piątego samobójcy kokaina we krwi…
Współczesny rynek
narkotykowy (EMCDDA
Raport – 2009)
Kokaina:
Produkcja ~ 990 T
Kolumbia 61%
Peru 29%
Boliwia 10%
Konfiskaty ~ 120 T
Amfetamina
 Grupa środków psychostymulujących, pochodnych
fenylopropylanu, w ciągu ostatnich lat miała
zastosowanie lecznicze w medycynie poprzez
stosowanie ich jako środki odchudzające przez osoby
otyłe
 Szeroko stosowana u żołnierzy w czasie II wojny
światowej (10 mg co 12 godzin)
 Uwolnienie zapasów: speed freak w USA, w Anglii w
latach 60-tych 4 mln recept rocznie !!
 Czarny rynek pochodnych: Bennies, Dexies, Rit, Meths,
black bombers, Purple Hearts –letalna kombinacja
amfetaminy i barbituranów
Współczesny rynek narkotykowy
(EMCDDE Raport – 2008 )
Amfetamina:
Produkcja ~ 130 T (79% Europa)
(Holandia, Polska, Belgia)
Konfiskaty ~ 19 T
Metamfetamina:
Ecstasy:
Produkcja ~ 100 T
Konfiskaty ~ 4,5 T
Produkcja ~ 270 T (Azja i
USA)
Konfiskaty ~ 16 T
Narkotyki
modyfikowane
„designer drugs”
cd
 Efekty bardzo podobne do kokainy, ale o wiele dłuższy
czas działania – zwłaszcza dla reakcji hit or run !
 Wciągana przez nos: piecze („jak tłuczone szkło”), łatwo
przyswajalny po podaniu doustnym
 Paradoks: Ritalin u dzieci z ADHD skutecznie uspakaja !
cd
 Częste przyjmowanie: osłabienie, wzrost RR,
pogorszenie wzroku, wysypki, próchnica zębów
 Silniejsze niż po kokainie działania niepożądane, w tym
drażliwość, podejrzliwość, zwiększona agresja –
gwałtowne zmiany nastroju, napięcie mięśni – tuż przed
atakami przemocy
 Psychozy: 1-2 dni po użyciu halucynacje, rozkojarzenie,
mania prześladowcza, autoagresja
Środki halucynogenne
 Głębokie zmiany w percepcji zmysłowej, sposobie
myślenia i przeżywania emocji bez osłabienia funkcji
intelektualnych
 Psychomimetyki, psycholityki, psychodeliki
 Substancje pochodzenia naturalnego (psiankowateponad 100 gatunków, jad ropuchy): wysoka
toksyczność !
cd
 Niemniej toksyczne produkty naturalne: ziarna agawy
(meskal), niektóre grzyby (psylocybina), ziarna powoju
lub sporysz (z LSD), końcówki kaktusa (peyotl)
 Przypadkowe wykrycie syntetycznego LSD (Hofman,
1943)
 Podstawa ruchu hippies (The Beatles, Dizzie Gillespie,
John Coltrane, Pink Floyd, itd.)
cd
 LSD : efekty 20” po połknięciu, działa ok. 5 godz.,
obniżenie efektu po kolejnych dawkach
 Nie powoduje uzależnienia, brak objawów odstawienia,
rzadko drgawki
 Oczekiwania, nastrój użytkownika i otoczenie (ciemny
pokój – obniżenie efektów, niewidomi nie mają wrażeń
wzrokowych) decydują o doznaniach
cd
 Kolejno: wyostrzenie percepcji, zniekształcenie doznań
wzrokowych, poczucie oderwania, zrozumienia
„wszystkiego”, uniesienie, wahania nastroju,
różnorodność doznań ale czas „stoi w miejscu”, stałe
poglądy odpływają, banalne zyskują na oryginalności,
halucynacje i iluzje wywołujące strach lub zdziwienie,
jeden ze zmysłów zaczyna dominować (głos jak dotyk),
wraca pamięć, ciało zniekształcone, zwykłe przedmioty
budzą strach ….itd.
cd
 Po kilku godzinach faza relaksu i zmysłów, subtelna
doniosłość rzeczy banalnych, aura słabnie, wspomnienia
pozostają
 Ale: po nieuświadomionym zażyciu zaburzenia
instynktu samozachowawczego, brak koordynacji i
koncentracji („możliwość latania”, niewrażliwość na ból)
możliwy rozwój choroby psychicznej (1 na 1000)
cd
 Czasem tzw. „niedobra podróż”: każde zażycie to
przerażające i nieprzyjemne doznania, paniczny strach,
rozpacz, umysł rozpada się, utrata kontroli, poczucie
pustki, prześladowania, podejrzliwości i beznadziejności
– wtedy ryzyko wysokie samouszkodzeń, samobójstwa
lub przemocy !
cd
 Pochodne: fencyklidyna (PCP - angel dust, hog)
działanie gwałtowniejsze, bardzo toksyczny (sztywność
mięśni, stały ślinotok, śpiączka, zgony); ketamina
stosowana w anestezjologii (ketalar) – w tabletkach
 Postacie: LSD w płynie w buteleczkach owiniętych folią,
w kostkach cukru, nasączony papierek (blotters), mikro
tabletki (microdots), arkusiki z żelem
Ecstasy
 Amfetamina halucynogenna – ponad 1000 wariantów,
najważniejsze to MDMA (ecstasy), MDEA (Eve), MDA
 Rozważana w USA jako broń chemiczna („narkotyk
miłości”), zakazany od lat 70-tych, choć czasem używany
w psychoterapii małżeńskiej i grupowej
cd
 Pół godziny po zażyciu ożywienie, swędzenie skóry,
suchość w ustach, zgrzytanie zębami, wzrost tętna i RR,
potem uczucie sympatii do wszystkich, zmiana percepcji
światła, wzmocnienie doznań seksualnych (choć czasem
anorgazmia lub brak erekcji), poczucie intymności,
ułatwiona akceptacja otoczenia, euforia
cd
 Liczne działania niepożądane: senność, lęk, niepokój,
napady paniki, depresja, wymioty, omdlenia, mania
prześladowcza, zaburzenia koordynacji ruchów,
nieprzyjemne halucynacje, uszkodzenie wątroby, nerek,
hypertermia, po kilku dniach poirytowanie, „kac”, bóle i
sztywność mięśni, „huśtawka” emocjonalna, czasem
flashback
Barbiturany
 Popularne środki uspokajające i nasenne (grupy, w
zależności od czasu działania), przy długim stosowania
rozwija się tolerancja (gwałtowne obniżenie skuteczności
działania), aktywują enzymy wątrobowe (szybszy
metabolizm innych substancji), stosowane także w
leczeniu padaczki
 Szybko uzależniają !
 Ofiary z przedawkowania: Jimi Hendrix, Janis Joplin,
Elvis Presley,….
cd
 Wg powszechnego poglądu barbiturany łagodzą
negatywne skutki zażywania alkoholu, amfetaminy,
czasem są dodawane do opiatów jako substytut
 Małe dawki: uczucie spokoju, senności, jak po alkoholu
 Różnica między dawką skuteczną a toksyczną jest
niewielka: depresja ośrodka oddechowego (!),
zaburzenia chodu i mowy
cd
 Inne objawy toksyczności: oczopląs, rozchwianie
emocjonalne nasilane przez alkohol, wysypki, obrzęk
dziąseł, hirsutyzm, niewydolność nerek, układu krążenia,
zapalenia płuc
 Stosowanie przewlekłe: chroniczne zmęczenie,
gwałtowne zmiany nastroju po niewielkich bodźcach
 Gwałtowne odstawienie: strach, bezsenność, dreszcze,
hipertermia, drgawki
Benzodiazepiny
 Benzodiazepiny charakteryzuje działanie uspakajające,
nasenne, przeciwlękowe, przeciwdrgawkowe i
antydepresyjne (np. Relanium)
 W USA używa ich 10-25% dorosłych, 2-5% przez rok i
dłużej
 Dobrze wchłaniane z przewodu pokarmowego,
metabolizm w wątrobie, ale stężenie we krwi nie koreluje
ze stężeniem w neuronach
 Powoduje uzależnienie już po 3-6 tyg. !
cd
 Rzadko stają się narkotykiem powszechnie używanym
ale uzależnieni w większości używają ich np. po heroinie
(dla wzmocnienia efektu - do 80%), często w dużych
dawkach
 Inne powody: zmniejszenie skutków działań
niepożądanych po zażyciu związków halucynogennych,
zwiększenie pewności siebie w stresie, sen wymuszony
cd
 Młodzież traktuje benzodiazepiny jako środek podobny
do alkoholu lub jako środek zbliżony w swych efektach
do wdychania rozpuszczalników
 Nadużywanie: kłopoty z koncentracją i pamięcią,
depresja, zmęczenie, apatia, urazy i wypadki
 Dawki toksyczne: poczucie chaosu, zaniki pamięci, brak
koordynacji ruchów
cd
 Zespół odstawienia: niepokój, nerwowość, irytacja,
zwiększona wrażliwość na hałas i światło, drżenia
mięśniowe, bóle głowy, bezsenność, niemożność
koncentracji – trwa do 2-3 tygodni
 Nagłe odstawienie: drgawki
 Główne źródło leku na rynku nielegalnym: emeryci i
renciści….
Heroina
 Opiaty – narkotyki uzyskiwane bezpośrednio z
surowego opium, opioidy – inne związki
morfinopodobne
 Opioidy: podstawowy środek do zwalczania bólu w
medycynie
 Aktywne pochodne opiatów: morfina, kodeina,
papaweryna, heroina
 Przypadki uzależnień u pacjentów otrzymujących
opioidy w celach leczniczych są bardzo rzadkie
(1/100tys)
 Preparaty stosowane w medycynie mają stosunkowo
niewielkie działania niepożądane (mdłości, obniżenie
apetytu, suchość w ustach)
Opioidy
 Działanie w zależności od dawki: działanie
przeciwbólowe, senność, obniżenie niepokoju i lęku,
obniżenie temperatury ciała, zanik odruchu kaszlu,
zwolnienie oddechu, źrenice zwężone (szpilkowate),
obniżenie RR (ciśnienia tętniczego), zwolnienie
perystaltyki jelit, rozluźnienie mięśni
cd
 Doznania: ogromna przyjemność, „pełnia i ulga”,
ekstaza, rozmarzenie, błogostan, „ciało ciężkie i gorące”,
pamięć tylko rzeczy dobrych, „poczucie wielkich
możliwości intelektualnych, bez wizji i halucynacji, wraz
ze wzrostem dobrego samopoczucia rośnie chęć
działania”…
cd
 Uzależnienie fizyczne i psychiczne od opioidów: dość
szybko – kilka tygodni
 Przy fizycznym uzależnieniu od heroiny brak narkotyku
daje „zespół odstawienia”
 Po paru godzinach od ostatniej dawki narastający
niepokój, rozdrażnienie, ziewanie, dreszcze, zlewne
poty, łzawienie, mdłości, bóle brzucha, biegunka, skóra
blada, zimna, wilgotna, paniczny strach, bezsenność,
drgawki halucynacje
Środki do inhalacji
 Kleje, substancje czyszczące, aerozole, paliwa,
rozpuszczalniki, farby, pokosty, lakiery, zmywacze do
paznokci, barwniki, gaśnice (!), odświeżacze powietrza
 Większość ma silne powinowactwo do tkanki tłuszczowej
– pojawiają się ponownie we krwi po paru dniach
cd
Uczucie euforii pojawia się natychmiast po
inhalacji, potem kolejno: ożywienie, podniecenie,
brak zahamowań, poczucie siły; jednocześnie
zamglone widzenie, zaburzenia mowy, omamy
słuchowe, złudzenia wzrokowe lub halucynacje
Silna zależność od nastawienia użytkownika i od
otoczenia …
Większość podaje, iż intensywność doznań
zwiększa się po ponownej ekspozycji
cd
 U większości występuje narastająca tolerancja,
skutkująca coraz większymi dawkami
 Działania niepożądane bardzo silne: zawroty i bóle
głowy, nudności, kaszel, kichanie, łzawienie,
dezorientacja, utrata przytomności, uszkodzenie
narządów wewnętrznych, aplazja szpiku, arytmia,
polineuropatie
 Objawy uzależnienia: jak po alkoholu
 Najczęstsza przyczyna zgonów wśród młodych
narkomanów…
Dopalacze – klasyfikacja chemiczna składników o
działaniu psychoaktywnym
 pochodne benzylo- i fenylopiperazyny;
 pochodne metkatinonu;
agoniści receptorów kannabinoidowych, tzw syntetyczne
kannabinoidy;
 inne – glaucyna, kofeina, o-desmetyltramadol, pochodne
beta-fenyloetyloaminy, fluorotropakokaina, metyloalliloamina,
fluoroamfetaminy;
Substancje syntetyczne
 BZP – N-benzylopiperazyna – stymulant ośrodkowego układu
nerwowego o działaniu podobnym do amfetaminy i metamfetaminy,
jednak dziesięciokrotnie słabszy. Próby kliniczne wykazały, iż efekty
działania BZP subiektywnie przypominają objawy występujące po użyciu
amfetaminy. Objęty w Polsce kontrolą prawną (tzn. zdelegalizowana).
Występuje jako biały proszek, najczęściej jako tabletki lub kapsułki
Zgłaszane działania niepożądane: bóle brzucha, nudności, wymioty, bóle
głowy, kołatanie serca, brak apetytu, stany lękowe, bezsenność, dziwne
myśli, zmiany nastroju, dezorientacja, rozdrażnienie oraz drgawki. Może
uzależniać.
cd
 Pierwsza substancja, której udowodnione naukowo
działanie psychoaktywne było podstawą do
skoordynowanej akcji w ramach całej UE (2005 r) EMCDDA
 Cząsteczka jako amfetamino-podobny środek
stymulujący Ośrodkowy Układ Nerwowy, pojawiła się w
Europie w 1999 r (z Nowej Zelandii !), choć dostępna
była od 1980 r na Węgrzech jako substancja do produkcji
Trelibetu - leku antydepresyjnego
cd
 To nie „zioło” ale pochodna piperazyny – leku przeciwko
robakom jelitowym!
 Metabolizm jest zależny od polimorfizmu genetycznego
enzymów człowieka = niezwykle duże różnice osobnicze
w efektach działania !
 Wpływa to też na nieprzewidziane w skutkach interakcje
z innymi substancjami !!
cd
 W 13 krajach UE zanotowano efekty toksyczne u ludzi, w tym
w próbkach tkanek osób zmarłych
 Drgawki, wzrost RR i rytmu serca, zaburzenia pracy przewodu
pokarmowego, bezsenność, splątanie, „dziwne” myśli
 Używa do 40% ludzi ok.20 r.ż….
Dopalacze – analiza jakościowa i ilościowa produktów zawierających
benzylopiperazyny
Masa tabletek
– 1600 mg
Zawartość BZP (2 x HCl)
50 %
– 288 mg
Zawartość TFMPP (HCl)
88 mg
Zawartość DBZP
ok. 60 mg/tab
335
18 –
93
34 –
do
Substancje syntetyczne
TFMPP – 3- trifluorometylofenylpiperazyna – pochodna piperazyny o
działaniu stymulujacym. Trudna do jednoznacznej oceny z powodu
występowania w połączeniu z BZP, klasyfikowana jako stymulant.
Występuje jako biały proszek, najczęściej jednak w połączeniu z BZP pod
postacią kapsułek lub tabletek.
Większość źródeł podaje, że TFMPP nie powoduje atrakcyjnych efektów
psychoaktywnych dla użytkowników. Efekt stymulacji Ośrodkowego
Układu Nerwowego następuje po spożyciu razem TFMPP i BZP.
Działania niepożądane: migreny, bóle głowy, utrata apetytu, bezsenność,
wymioty. Substancja ta może uzależniać. Zażywanie TFMPP może także
spowodować odwodnienie organizmu i przyspieszenie tętna, obciążając
układ krążenia. Nieznane są wszystkie zagrożenia związane z
przyjmowaniem tej substancji oraz skutki długotrwałego jej zażywania.
Substancje syntetyczne
 JWH-018 – naftalen-1-yl-(1-pentylindol-3-yl)-metanon – syntetyczny
agonista receptorów kanabinoidowych grudkowata, twarda substancja
przypominająca haszysz, substancja ta rzadko występuje w takiej postaci.
Zazwyczaj jest dodawana do mieszanek ziołowych. Ostatnie badania
laboratoryjne przeprowadzone w Polsce i Europie wskazują, że
substancja ta jest obecna w kilku mieszankach ziołowych.
Działania niepożądane: przyspieszone tętno, zawroty głowy, apatia,
dekoncentracja, niemożność skupienia uwagi, lęki i urojenia. Istnieje
przypuszczenie, że JWH-018, podobnie jak marihuana może uzależniać
psychicznie. Substancja ta w Polsce jest objęta kontrolą prawną.
Substancje aktywne zidentyfikowane w dopalaczach badanych w
NIL
Substancje syntetyczne
 Mefedron–4-metylometkatynon-(4-MMC,1-(4-metylofenylo)-2-
metyloaminopropan-1-on)
Syntetyczna substancja wykazująca mieszane działanie stymulujące i entaktogenne
(wyzwala empatię- zdolność do wczuwania się w sytuację innych). Sprzedawany
jako „sole do kapeli”, „białe proszki”, substancja imitująca amfetaminę lub kokainę.
Działania niepożądane:
fizyczne: tachykardia (kołatanie serca), podniesienie ciśnienia tętniczego krwi,
zgrzytanie zębami, szczękościsk, oczopląs, podrażnienie śluzówek nosa,
zwiększone pocenie się, uczucie fali zimna, ból i zawroty głowy, bóle w klatce
piersiowej, drżenie rąk, nudności, drgawki i konwulsje, problemy z oddychaniem,
rozszerzenie źrenic;
psychiczne: bardzo silna chęć zażycia kolejnych dawek, zaburzenia pamięci
krótkotrwałej, gonitwa myśli, spadek koncentracji, rozdrażnienie, bezsenność,
huśtawka nastrojów, halucynacje, omamy, stany depresyjne.
Mefedron jest prawdopodobnie substancją uzależniającą, której użycie może
spowodować poważne zagrożenia dla zdrowia człowieka.
W Polsce objęty kontrolą prawną.
Dopalacze – zmiana strategii wprowadzania na rynek
nowych substancji psychotropowych i środków
odurzających
Zawartość preparatów
DEKLAROWANA ≠ REALNA
- materiał roślinny z
zawartością
składników psychoaktywnych;
- pochodne amfetaminy
(metkatinon),
- pochodne piperazyn (np. BZP);
- materiał roślinny deklarowany
jako legalna i bezpieczna
alternatywa marihuany;
- inne;
- akcesoria
Dopalacze – inne związki o działaniu psychotropowym lub
odurzającym
Glaucyna – jeden z alkaloidów siwca
żółtego (Glaucium flavum). Znajduje
zastosowanie w przemyśle
farmaceutycznym (leki zawierające
glaucynę stosuje się m.in do leczenia
astmy lub uporczywego kaszlu) i
kosmetycznym
Glaucyna w
większych dawkach
może powodować
halucynacje
Fluorotropakokaina – Irlandia (2008)
 właściwości stymulujące i miejscowo
znieczuląjące;
efekty uboczne- problemy z sercem,
przyśpieszony oddech, wzrost ciśnienia krwi,
stany psychotyczne;
 40 osób hospitalizowanych w ciągi 10 dni;
Dopalacze – inne związki o działaniu psychotropowym lub
odurzającym
Dimetyloamyloamina – Irlandia (2009) ( m. in. preparat
„pinkys”);
 prosta amina alifatyczna o właściwościach
stymulujących. Stosowana była w kroplach do nosa;
 notowana była w preparatach w mieszaninie z 2fenyloetyloaminą i kofeiną;
Dimetkaina (dimethocaine) – Irlandia (2009) (m. in. „Mind
Melt”);
 inhibitor wychwytu zwrotnego dopaminy – stymulant
(Neuropsychopharmacol. Biol. Psychiatry 25, 639);
 posiada właściwości miejscowo znieczulające.
Dopalacze – inne związki o działaniu psychotropowym lub
odurzającym
AM-694 – syntetyczny kannabinoid
strukturą pokrewny grupie
fenacetyloindoli. Wersja związku
znakowana izotopem fluoru (18F) używany
była w badaniach nad dystrybucją
receptorów CB-1 (Ki=0,08 nM).
D.O.M.S. - difenyloprolinol – otrzymany w trakcie prac nad
syntezą substancji przydatnej w leczeniu osób
uzależnionych od kokainy.
Wykazuje łagodne działanie stymulujące podobne do
metamfetaminy i kokainy o relatywnie mniejszym efekcie
euforycznym podobnie jak amfetamina może znosić
działanie depresyjne środków ogólnie znieczulających
np.barbituranów. Podnosi próg bólowy.
Dopalacze – inne związki o działaniu
psychotropowym lub odurzającym
Inne układy – pochodne
fluoroamfetaminy, pregabalin,
o-desmetylotramadol (metabolit
tramalu), kofeina,
2-fenyloetyloamina,
Dopalacze – problemy identyfikacji składników czynnych
 brak danych analitycznych w bazach danych (widma MS, IR);
brak materiału odniesienia – wzorców umożliwiających jednoznaczną identyfikację i
badania ilościowe;
możliwość występowania struktur izomerycznych utrudniających identyfikację;
nowe syntetyczne kannabinoidy – konieczność izolacji związku i przeprowadzenia
badań z zastosowaniem NMR. Dodatkowe utrudnienie stanowi niska zawartość
substancji aktywnej w preparacie (>1%).
Podsumowanie
 Dopalacze – kontynuacja modyfikacji strukturalnej substancji
psychoaktywnych (designer drugs);
 Modyfikacja znanych już i kontrolowanych układów (poch. amfetaminy,
piperazyny, metkatinonu) - materiał dostarczany jest hurtowo przez firmy
chemiczne zlokalizowane w Azji;
 Poszukiwanie innych substancji syntetycznych o działaniu narkotycznym,
np. ligandy receptorów kannabinoidowych;
 Generalna zmiana strategii wprowadzania nowych narkotyków na rynek
konsumencki;
 Konieczne opracowanie metod analitycznych umożliwiających
identyfikację nowych narkotyków.
Postępowanie medyczne w
zatruciu dopalaczami
 Zawsze zbierz maksimum dostępnych informacji zwłaszcza zanim
pacjent straci przytomność !
 Zawsze wezwij lekarza lub zawieź poszkodowanego do szpitala –
nigdy nie próbuj „domowych” sposobów odtruwania!
 Postępowanie w szpitalu: bieżące korygowanie zaburzonych
parametrów życiowych, intensywna terapia, dializy, etc.
Czy aktywacja onkogenów ?
 Aktualnie nie ma naukowych dowodów łączących
stosowanie dopalaczy z częstszym występowaniem
chorób nowotworowych
 Wobec mnogości substancji wprowadzanych do
nielegalnego obrotu i braku stosownych badań in vitro i
in vivo nie można wykluczyć aktywacji onkogenów przez
niektóre substancje
 Powiązanie danych „farmakoepidemiologicznych” i
występowania np. białaczek pozwoli w przyszłości
sprecyzować właściwą odpowiedź na powyższe
pytanie….
Dziękuje za uwagę!!!