Biblioteka 2.0, biblioteka w chmurze

BIBLIOTEKA 2.0
- NOWE TECHNOLOGIE
Katarzyna Bikowska
Seminarium BU UWM, 17 kwietnia 2014
Rozwój technologiczny - nowa rzeczywistość
• Rewolucja informacyjna lat 90.: „futurolodzy, inżynierowie i prominenci
świata mediów przepowiadali, że dojdzie do połączenia komputerów,
Internetu i mediów tradycyjnych” (…) multimedia będą symbolizowały
interaktywną komunikację za pomocą obrazu, dźwięku i tekstu”
• Manuel Castells, Galaktyka Internetu, Poznań 2003.
• Konwergencja mediów/treści/kultury – „postępujące wzajemne powiązanie
i przenikanie się sieci telekomunikacyjnych, audiowizualnych
i informatycznych (…) zacieranie się różnic między nimi”
• Słownik terminologii medialnej, pod red. W. Pisarka, Kraków 2006.
• Przekaz medialny dostosowany do pojawiania się w kilku kanałach
masowej komunikacji – dostosowanie się do użytkownika, który jest
aktywnym uczestnikiem rynku medialnego.
• Raport Programu „Cyfrowa Polska” 2011.
Web 2.0
- istota
potoczne określenie
serwisów
internetowych,
powstałych po 2001,
w których działaniu
podstawową rolę
odgrywa treść
generowana przez
użytkowników
danego serwisu
(tzw. społecznościowe
tworzenie treści).
Opiera się na
interakcji i
uczestnictwie
użytkowników
(B. Jaskowska,
M. Górniak)
Web 2.0…
• Internautom przestało
wystarczać bierne
przeglądanie stron, więc
zainicjowano łączenie się
w grupy, aby wypracować
i stworzyć projekty, które
będą odnosiły się do różnych
tematów i dziedzin.
• Społeczności te tworzą
serwisy, które w wielu
przypadkach odwołują się do
tego, co dotyczy
bezpośrednio także biblioteki
i bibliotekarzy – książek
i innych dokumentów.
Web 2.0 – ewolucja zjawiska
Internet – WEB 1.0
• Polska -1991r.
• Użytkownik
– Bierny
– pojedyncze akty
komunikacyjne
Techniki internetowe - WEB 2.0
Amazon.com
– 15. maja
1997r.dodawanie
treści, rec. ,
opinii przez
klientów
księgarni.
• („Sieć drugiej
generacji”)
• Po 2000 r. - błyskawiczny
rozwój technologii
internetowych:
komunikatory, Wikipedia
• Użytkownik
– Aktywy
– proces komunikacyjny
Web 2.0 - termin
• spopularyzowany
dzięki firmie O'Reilly
Media, która w 2004 r.
roku zorganizowała
szereg konferencji
poświęconych temu
nowemu trendowi
internetowemu.
Web 2.0 – definicja T.O. Reilly
• „utożsamianie sieci z platformą obejmującą swoim zasięgiem ogrom
•
•
•
•
urządzeń i usług powiązanych ze sobą wzajemnie.
Najważniejszymi zaletami będącymi jednocześnie ważnymi elementami
w budowie serwisów i projektów „drugiej generacji” są tworzenie
oprogramowania, które charakteryzuje się dowolnymi możliwościami
rozwijania (poprawiania, zmieniania, itp.) przez użytkowników, dzięki
staje się ono bardziej zaawansowane i użyteczne, jak również
konkurencyjne, w stosunku do komercyjnych aplikacji.
Następnie Web 2.0 wyraża konsumowanie oraz remiksowanie danych
cyfrowych pochodzących z różnych źródeł przez indywidualnych
użytkowników.
Zjawisko odnosi się również do dostarczania własnych treści
elektronicznych i usług, które w następnej kolejności są wykorzystywane
(np. remiksowane) przez innych.
Jest to wreszcie kreowanie efektu sieci rozumianej jako „architektura
partycypacji” oraz dążenie do jak najbardziej wszechstronnego rozwijania
umiejętności i zdobywania przez użytkowników bogatych doświadczeń
informacyjnych)”
Narzędzia Web 2.0
• serwisy społecznościowe
•
•
•
•
•
•
•
•
(Facebook, NK,
MySpace)*,
blogi,
mikroblogi (Twitter),
podcasty*,
biblioteczna „telewizja
i radio internetowe”,
biblioteczny Second Life
(wirtualny świat),
wiki,
folksonomia i tagowanie*,
i inne
Budowanie sieci
kontaktów, interakcja
Forma internetowej publikacji
dźwiękowej lub filmowej,
najczęściej w postaci
regularnych odcinków, z
zastosowaniem technologii
RSS.
przesyłane nagłówki
wiadomości i nowości na
wybranych przez
użytkownika stronach
Kategoryzowanie
treści za pomocą
dowolnie wybranych
słów kluczowych
Web 2.0 jako sieć neuronów
Cechy stron nurtu Web 2.0
• interaktywność (ang. Interactivity);
• generowanie treści przez samych
•
•
•
•
•
internautów a nie tylko
administratorów stron czy
webmasterów;
futurystyczny wygląd;
serwisy stale w fazie Beta;
mechanizm Wiki;
licencja Creative Commons;
możliwość nawiązywania
kontaktów przez użytkowników
(ang. Connectedness).
• łamanie istniejących zasad (ang.
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Shattering the exisitng);
współtworzenie i współdzielenie
(ang. Sharing), tj. praca nad
projektami, grupy dyskusyjne;
kreatywność (ang. Creativity);
innowacyjność (ang.
Innovativeness);
niskie koszty (ang. Low cost);
dowolność: „To czego chcę i kiedy
chcę” (ang. What I want and when I
want);
szybkość (ang. Speed);
„śmiertelność” (ang. Death);
zbieranie treści z wielu źródeł;
model „długiego ogona” (ang.
Long tail) wyników.
Flashowa chmura tagów 3D
Licencja CC:
Cztery podstawowe warunki licencji to…
• Uznanie autorstwa. (BY) Wolno kopiować,
rozprowadzać, przedstawiać i wykonywać
objęty prawem autorskim utwór oraz
opracowane na jego podstawie utwory
zależne pod warunkiem, że zostanie
przywołane nazwisko autora pierwowzoru.
• Użycie niekomercyjne. (NC) Wolno
kopiować, rozprowadzać, przedstawiać
i wykonywać objęty prawem autorskim
utwór oraz opracowane na jego podstawie
utwory zależne jedynie do celów
niekomercyjnych.
• Na tych samych warunkach. (SA) Wolno
rozprowadzać utwory zależne jedynie na
licencji identycznej do tej, na jakiej
udostępniono utwór oryginalny.
• Bez utworów zależnych. (ND) Wolno
kopiować, rozprowadzać, przedstawiać
i wykonywać utwór jedynie w jego
oryginalnej postaci – tworzenie utworów
zależnych nie jest dozwolone.
• CC-Polska jest członkiem-założycielem
Koalicji Otwartej Edukacji (2008).
Library 2.0 / Biblioteka 2.0
• Po raz pierwszy użył go i zdefiniował
w 2005 roku Michael Casey we własnym
blogu LibraryCrunch (tekst pt. Librarians
without borders – Bibliotekarze bez
granic).
• W 2007 roku razem z Laurą C. Savastinuk
opublikowali książkę pt. Library 2.0. A
guide to participatory library service
(Biblioteka 2.0. Partycypacyjny model
usług bibliotecznych - przewodnik) .
• Rozdział szósty Przewodnika został
poświęcony narzędziom i technologiom
Web 2.0 oraz możliwościom
i praktycznym przykładom ich
wykorzystania w bibliotekach
Biblioteka 2.0 – definicja M. Casey’a
• „ jest to zbiór pochodzących z różnych źródeł pomysłów
i narzędzi, które mogą być zintegrowane z modelem
działalności bibliotecznej, zarówno w celu poprawy
jakości już istniejących usług, ale także zaproponowania
użytkownikom nowych możliwości interaktywnej
współpracy z bibliotekarzami. Jest to ciągłe badanie
użyteczności proponowanych rozwiązań, zastępowanie
ich nowszymi, bardziej zaawansowanymi usługami”.
• Współpraca
• personalizacja interfejsu witryny bibliotecznej, np. My Yahoo!,
• dodawanie tagów, np. Flickr,
• pisanie recenzji dokumentów-zbiorów bibliotecznych,
• ocenianie.
Adaptacja Web 2.0 w Polsce
• „Buletyn EBIB”:
• 2007 – popularyzacja
zjawiska i narzędzi
Biblioteki 2.0
• 2012 – pytania o koniec
Web 2.0?
Biblioteka 2.0 w Polsce
 publikacja Grzegorza Gmiterka Library 2.0. Możliwości
zastosowania Web 2.0 w bibliotekach polskich w Biuletynie EBIB z
2007 roku, popularyzującego narzędzia Web 2.0
 wymienił te narzędzie, które można eksploatować
z korzyścią dla biblioteki :
 weblogi (blogi),
 podcasty,
 czytniki RSS,
 komunikatory internetowe,
 aplikacje typu Wiki i Flickr
 jest jednym z twórców popularnego blogu Biblioteka 2.0,
(od 8 marca 2007 roku)
 Publikacja z 2012 r., pt. Biblioteka w środowisku społecznościowego
Internetu : biblioteka 2.0, Warszawa : Wydawnictwo Stowarzyszenia
Bibliotekarzy Polskich .
Zastosowanie narzędzi Biblioteki 2.0 w:
komunikacji wewnętrznej
• przesyłanie i komentowanie
ważnych dla instytucji
informacji za pomocą
wewnętrznego bloga,
• praca zespołowa
z wykorzystaniem
komunikatorów internetowych.
komunikacji z otoczeniem
 biblioteczne blogi informujące




użytkowników o zbiorach,
usługach czy wydarzeniach,
serwisy poświęcone wybranej
tematyce,
programy czatowe do rozmów
z czytelnikami,
subskrypcja bibliotecznych
podcastów z możliwością
automatycznego ściągania
nagrań np. za pomocą
programu iTunes,
biblioteczne przestrzenie w
MySpace, Facebook, Gogle +
itp.
główne idee zjawiska
(zasoby i usługi+
bibliotekarze i
czytelnicy+ pełne
zaufanie) *
uczestnictwo/wsp
ółudział
• społeczna sieć z różnymi rodzajami programów,
aby użytkownik mógł je projektować, czyli
spersonalizowany OPAC, zawierający dostęp do
komunikatorów, RSS, blogów, wiki, tagów,
publicznych i prywatnych profilów.
Za D. Ostrowską, Od Web 2.0 do Biblioteki 2.0, [w:] „Bibliotekarz” 2008, nr 3.
Darlene Fichter: Web 2.0, Library is a Radical Trust: A First Take
Biblioteka 2.0
Wybrane
narzędzie
Biblioteki 2.0
Strona www
- czat
- formularz
kontaktowy
- FAQ
Zmiana
kontrastu
Poleć
link
Wiadomości
wysyłane na
maila
Portal społ, blog, kanał
RSS, strona www
Blog - historia
• to rodzaj strony internetowej, na której autor
umieszcza datowane wpisy wyświetlane
kolejno, od najnowszych począwszy.
 (ang. weblog –dosł. rejestr




sieciowy)internetowy pamiętnik
Ogół blogów traktowany jako medium
komunikacyjne, określa się mianem
„blogosfery” lub „blogowiska”
1997 r. John Barger użył określenia web
blog by opisać swoją stronę
(www.robotwisdom.com)
1999 roku Peter Merholtz skrócił tę nazwę
i stronę, której był autorem i określił mianem
bloga. (www.peterme.com).
Został pierwszym blogerem, mimo że
nazwa ta jeszcze nie funkcjonowała.
Rozpoczął pisanie dziennika internetowego
dziennika już w 1994 roku.
W POLSCE : 2001 rok - funkcjonowanie
rozpoczął serwis www.blog.pl, który
umożliwiał użytkownikom Internetu
tworzenie bloga.
• Pierwszym blogującym bibliotekarzem
była Jenny Levine (blog Librarian’s Site
Du Jour), specjalistki ds. rozwoju Internetu
Suburban Library System in Burr Ridge,
(Illinois) z 1995 r.
• Codzienne wpisy miały przekonać
bibliotekarzy, że treści zawarte w Internecie
są niezwykle przydatne do codziennego
wykorzystania.
• Częste odwiedziny w Internecie miały stać
się przyczyną powstania codziennego
nawyku.
Blog - przykład
-komentarze,
-Podziel się na: Facebook,
Wykop, Twitter
Portale społecznościowe
– Profil BU UWM na Facebooku
Pierwszy portal
społecznoścowy:
ClassMates.com (1995)
Portale społecznościowe – Profil BU UWM na Facebooku
Biblioteka Uniwersytecka UWM 2.0 ?
• Stale zmieniany
i dostosowywany do
potrzeb użytkownika
OPAC, strona
internetowa.
• Korzystanie z narzędzi
WEB 2.0 : Facebook,
Google Street Viev
(wirtualny spacer).
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ
…i przekazuję głos dr inż. Scholastyce Baran