DZIECIAKI, MUZYKA I INTERNET

DZIECIAKI,
MUZYKA I
INTERNET
Pobieranie i udostępnianie muzyki
w internecie.
Przewodnik po sieciach P2P dla
rodziców.
Co to jest P2P?
Jako rodzice na pewno nie raz słyszeliście, jak dzieci
rozmawiają o sieciach „pirtupir” (peer to peer, lub inaczej
P2P), ściąganiu i udostępnianiu (file-sharing) muzyki w
internecie. Tym właśnie dzieciaki dziś żyją. A powód
jest prosty: muzyka.
Ludzie zawsze pragnęli dzielić się muzyką z innymi.
Wraz z rozwojem internetu wymienianie się
swoimi ulubionymi utworami ze znajomymi
(i nieznajomymi) w dowolnym miejscu
na Ziemi stało się niezwykle łatwe
– podobnie jak wymienianie się zdjęciami
w technologii cyfrowej. Sieci peer
to peer, takie jak KaZaA, LimeWire,
eMule, BitTorrent, DC++, które oferują
taką możliwość, mają miliony
użytkowników na całym świecie.
O serwisach P2P wielokrotnie
pisały media w aspekcie prawnym,
związanym z udostępnianiem w
nich chronionych prawem autorskim
nagrań muzycznych i filmów. To
jednak tylko jedno z zagrożeń. Niniejsza
broszura ukazuje szerszy kontekst tego
zagadnienia: niepożądane treści w internecie,
ograniczona możliwość zachowania
prywatności i bezpieczeństwa
w sieci, a także ryzyko
konsekwencji
prawnych. Zawiera
informacje o tym
w jaki sposób
korzystać z
muzyki dostępnej
w internecie,
a jednocześnie
postępować
zgodnie z prawem
i unikać wielu
zagrożeń.
„W
jaki
sposób moje
dziecko może
korzystać z
muzyki dostępnej
w internecie
bezpiecznie
i zgodnie z
prawem?”
Jak działa P2P?
Każda z sieci P2P jest nieco inna, ale zasada działania
jest podobna: aby współdzielić pliki należy pobrać
z internetu oprogramowanie P2P i zainstalować na
swoim komputerze. Zwykle program sam od razu
utworzy folder „współdzielone pliki” (shared media),
który będzie dostępny dla innych użytkowników tego
oprogramowania na całym świecie. Dzięki takiemu
bezpośredniemu połączeniu między
komputerami, wszyscy użytkownicy
mogą w łatwy sposób wymieniać się
zdjęciami, filmami, a także nagraniami
muzycznymi, oprogramowaniem i grami
komputerowymi.
Najbardziej popularne programy
do udostępniania plików to eMule,
BitTorrent, DC++ i Kazaa. W sieci
eMule i BitTorrent pobierane pliki są
automatycznie udostępniane innym
użytkownikom sieci, w przypadku
DC++ i Kazaa - można pobierać
pliki i zablokować funkcję dalszego
udostępniania. Jednak w przypadku DC++
bardzo często się zdarza, że aby móc pobrać
wybrane treści należy udostępnić określoną
ilość swoich danych (czasami jest to 1 GB danych,
a czasami więcej). I właśnie wtedy istnieje zagrożenie
udostępniania swoich osobistych, często poufnych
plików, które wraz z innymi treściami tworzą wymaganą
objętość.
W jaki sposób
moje dziecko
może być
zagrożone?
Możliwość wymieniania się plikami w internecie ma swoje
dobre strony. Jeżeli np. skomponujemy utwór muzyczny, w
sieci mogą wysłuchać go miliony osób na całym świecie.
Ale sieci P2P stwarzają też realne zagrożenia.
NIEBEZPIECZNE TREŚCI
/ NIEPOŻ ĄDANY
KONTAKT
Największym zagrożeniem dla dzieci są pojawiające się
w sieciach P2P niepożądane treści, takie jak pornografia
i przemoc. Badania internetu potwierdzają, że zdjęcia
pornograficzne są udostępniane w sieciach P2P na szeroką
skalę. Pliki zawierające takie treści często posiadają
mylące nazwy zachęcające do ich ściągnięcia, np. „Kubuś
Puchatek” albo „Pokemon”. Filtry, które stosują blokady
według słów kluczowych i adresów niepożądanych stron
internetowych, rzadko blokują dostęp do zdjęć i filmów
zawierających pornograficzne i brutalne
treści w sieciach P2P.
„Czy
w sieciach
Rodzice powinni także wiedzieć
P2P moje
o tym, że oprogramowanie
dziecko może
służące do wymieniania się
uzyskać dostęp do
plikami w internecie umożliwia
pornografii?”
także komunikowanie się przez
internet („czatowanie”) z innymi
użytkownikami, zwykle nieznajomymi.
W przypadku korzystania z sieci P2P
należy więc brać również pod uwagę wszystkie
takie zagrożenia i stosować zasady, które towarzyszą
prowadzeniu „czatu” w internecie. Więcej informacji na ten
temat można znaleźć na stronie www.dzieckowsieci.pl
PRYWATNOŚĆ I
BEZPIECZEŃTWO
Oprogramowanie do udostępniania plików otwiera dostęp
do naszego komputera, przez co stwarza zagrożenie dla
naszej prywatności i bezpieczeństwa.
Spyware – Największym zagrożeniem jest
tzw. spyware – niewielkie programy szpiegujące,
które bez naszej wiedzy ściągane są wraz z niektórymi
plikami multimedialnymi albo oprogramowaniem do
udostępniania plików. Niektóre z nich rejestrują uderzenia
w klawisze klawiatury komputera. W ten sposób osoba
kontrolująca taki program uzyskuje dostęp do naszych
haseł, numerów kart kredytowych i innych poufnych
informacji, zawartych na naszym komputerze.
Prywatność – Istnieje niebezpieczeństwo, że
udostępniając swoje pliki nieodwracalnie przekażemy
innym użytkownikom więcej niż mieliśmy zamiar
udostępnić. Może to dotyczyć także informacji poufnych,
np. naszych danych osobistych.
Wirusy – Komputery osób, które udostępniają
pliki w sieciach P2P są narażone na działanie złośliwego
oprogramowania lub wirusów, które mogą spowodować,
iż nasz komputer zostanie wykorzystany
do rozsyłania różnych treści, między
innymi „spamu”, tj. niechcianych
„Czy
wiadomości pocztowych. Badania
ktoś
wykazały, że niemal 50%
mógłby
plików z oprogramowaniem
mieć dostęp
komputerowym, dostępnych
do naszych
w jednej z sieci P2P, zawierało
prywatnych
wirusy i inne złośliwe kody.
plików?”
Jeżeli nasze dziecko ściągnie
plik zawierający taki złośliwy kod,
nasz komputer może być użyty m.in. do
dystrybucji treści pornograficznych. Kiedy
zauważymy, że nasz komputer działa
wolniej, problemem mogą być zainstalowane programy do
udostępniania i pobierania plików.
RYZYKO
KONSEKWENCJI
PRAWNYCH
Firmy fonograficzne i wytwórnie filmowe skierowały
pozwy przeciwko tysiącom osób na świecie,
udostępniającym w internecie pliki z chronionymi prawem
treściami multimedialnymi. Wiele z tych osób zapłaciło
wysokie grzywny. Dzielenie się
treściami, których sami jesteśmy
„Czy
autorami jest dozwolone.
to prawda,
Jednak niemal wszystkie
że za to, że
pliki z muzyką i filmami,
nasze dziecko
znajdujące się w sieciach
ściąga muzykę z
P2P podlegają ochronie
sieci P2P, może
prawnej jako własność
nas ścigać
intelektualna. Osoby, które
prokurator?”
udostępniają takie pliki
narażają się na podjęcie
wobec nich kroków prawnych.
Pobieranie muzyki z sieci P2P jest nielegalne w
większości krajów, ale osoby, które „dzielą się”
plikami muzycznymi w internecie albo je wysyłają do
sieci internetowej, szczególnie jeżeli ma to miejsce na
szeroką skalę, są w dużo większym stopniu narażone
na konsekwencje prawne. Polskie prawo autorskie
przewiduje, iż rozpowszechnianie utworów bez zgody
posiadaczy praw stanowi naruszenie prawa (art.116
Ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych z
dnia 4 lutego 1994 roku). Za działania podejmowane
na domowym komputerze mogą być pociągnięci do
odpowiedzialności rodzice, nawet jeżeli
oni sami nie dopuszczają się niczego
niezgodnego z prawem.
W kilku krajach
europejskich osoby
pozwane za nielegalne
korzystanie z sieci P2P,
które zdecydowały
się na ugodę w celu
uniknięcia sprawy
sądowej musiały
zapłacić odszkodowanie
wysokości średnio kilku
tysięcy euro.
Co mogą zrobić
rodzice?
Są trzy rzeczy, które rodzice mogą zrobić natychmiast:
1. Porozmawiać z
domownikami, którzy
pobierają i udostępniają
pliki w internecie
Korzystanie z sieci P2P oraz inne formy użytkowania
nowych technologii w domu to obszary, które dają okazję
do pogłębienia kontaktu między dziećmi i rodzicami.
Rodzice mogą poprosić swoje dzieci, aby pokazały im
w jaki sposób korzystają z komputera oraz jakie pliki
pobierają i udostępniają w internecie. Powinni też
rozmawiać z dziećmi o prawach autorskich i stawiać
pytania: w kogo najbardziej uderza nieautoryzowane
zamieszczanie
utworów w
internecie?
W artystów
wykonawców?
Autorów piosenek?
Czy poprzez takie
działanie pozbawia
się ich możliwości
zarabiania na życie
swoją pracą?
Ale także:
kto zapłaci
odszkodowanie,
kiedy ktoś z
domowników
zostanie podany
do sądu.
2. Sprawdzić domowy
komputer
Można sprawdzić co znajduje się na naszym domowym
komputerze – czy są tam programy do udostępniania
plików zainstalowane przez nas lub innych członków
rodziny. W internecie dostępna jest bezpłatnie informacja
o tym jak krok po kroku zidentyfikować i odinstalować
oprogramowanie P2P na swoim komputerze
(patrz np. na www.zpav.pl)
Powinniśmy zadbać o to, aby nasz komputer posiadał
ochronę przed wirusami i programami szpiegującymi.
Warto także zainstalować program spełniający funkcję
„zapory ogniowej” przed włamaniami do naszego
komputera (firewall). Najnowsze programy antywirusowe
pomagają wyłapać wszystkie niepożądane elementy
ściągane z sieci P2P.
„Jak
mogę
sprawdzić,
czy pliki, które
mam w swoim
komputerze są
udostępniane w
internecie?”
3. Poszukać legalnej
muzyki w sieci
Jest jej mnóstwo: tylko w polskich autoryzowanych
serwisach muzycznych znajdziemy ponad milion utworów
wszystkich gatunków muzycznych z różnych okresów.
Największe z nich to www.onetplejer.pl,
www.iplay.pl, www.melo.pl, www.mp3.pl,
www.soho.pl. Legalne serwisy muzyczne gwarantują
bezpieczeństwo i doskonałą jakość nagrania - za jeden
utwór zapłacimy od 99 groszy do 4 zł.
Wiele nagrań muzycznych jest również dostępnych
w internecie za darmo – najczęściej na witrynach, na
których artyści oferują próbki swoich nagrań dla fanów,
promując swoje koncerty i płyty. Można je odnaleźć
poszukując oficjalnej strony www swojego ulubionego
artysty, grupy lub wytwórni płytowej, dla której
nagrywają. Jakość dźwięku może być
różna, ale jest czego słuchać.
Dodatkowe
informacje
Wszystko co należy wiedzieć o muzyce on-line
www.zpav.pl, www.pro-music.org
Informacje dla rodziców i opiekunów dotyczące
bezpiecznego korzystania z internetu
www.dzieckowsieci.pl
Zgłoszenia nielegalnych treści w internecie
www.dyzurnet.pl (Nie dotyczy kwestii naruszenia
praw własności intelektualnej)
O broszurze
Niniejszy poradnik został przygotowany przez
organizacje działające na rzecz dzieci Childnet
International i Net Family News, Inc., przy
współpracy z Pro-Music i Związkiem Producentów
Audio Video. Rysunki: John Byrne. Tłumaczenie na
język polski i adaptacja: Agnieszka Rapacka i Agata
Klarkowska.
Opinie wyrażone w niniejszym dokumencie są
wyłącznie opiniami organizacji Childnet. Childnet
jest organizacją pozarządową, której misją
jest sprawienie, by internet był wspaniałym i
bezpiecznym miejscem dla dzieci i młodzieży.
Zarejestrowana jest w Wielkiej Brytanii jako
organizacja charytatywna (nr 1080173). Więcej
informacji na www.childnet-int.org
Pro-Music to edukacyjna kampania
międzynarodowego sektora muzycznego,
poświęcona muzyce w formacie cyfrowym.
Niniejsza broszura uzyskała poparcie organizacji
zrzeszonych w pro-music, które reprezentują
artystów muzyków, wykonawców, wytwórnie
fonograficzne, wydawców i dystrybutorów
związanych z przemysłem muzycznym.
Niniejszą broszurę można otrzymać wysyłając
zamówienie na adres e-mail: [email protected]
© Copyright Childnet International 2005
www.pro-music.org
‘everything you need
to know about
music online’