WSPÓŁCZESNA FRANCJA

FRANCJA
I JEJ MIESZKAŃCY
4. seminarium
26 listopada 2008 r.
koordynator: Joanna Różycka-Thiriet
[email protected]
Temat: 50 lat V Republiki. Czas na zmiany?
Zaproszeni goście:
- dr Bartłomiej Zdaniuk z Instytutu Nauk Politycznych na Wydziale
Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego;
- Philippe Chauvin z Centrum Prawa Francuskiego i Europejskiego na
Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego
SŁOWNICZEK PRZETRWANIA
L’article 49 alinéa 3 [artikl karąt nef alinea trła] – art. 43 ust. 3 francuskiej konstytucji, będący często
przedmiotem kontrowersji. Premier ma możliwość przeprowadzenia przez Zgromadzenie Narodowe bez
głosowania aktu prawnego bądź poszczególnych jego przepisów. Opozycja może zażądać w takim przypadku
głosowania nad wotum nieufności dla rządu. Jeśli rząd upada, to razem ze wspomnianym aktem prawnym.
W poprzedniej kadencji Zgromadzenia Narodowego rozwiązanie takie zostało wykorzystane 3 razy. Reforma
konstytucyjna 2008 roku zmieniła brzmienie tego ustępu, ograniczając jego stosowanie.
La motion de censure [la mosjon dy cenzur] – wotum nieufności, instrument kontroli parlamentu,
w przypadku Francji Zgromadzenia Narodowego, nad rządem. Procedura uchwalania wotum nieufności
uregulowana została w art. 49 konstytucji. Pierwszy wniosek o uchwalenia wotum nieufności w stosunku do
aktualnego premiera złożony został w kwietniu 2008 roku. Do obalenia rządu wymagana jest poparcie
większości ogólnej liczby deputowanych.
Le Congrès [le kągre] – Kongres. Zgodnie z
konstytucją z 1958 roku do zmiany ustawy
zasadniczej wymagana jest zgoda połączonych w
Kongres izb. Zbierają się on w pałacu we
podparyskim Wersalu. Ostatnia z wielu
modyfikacji konstytucji przyjęta została 21 lipca
2008 roku. Była efektem refleksji nad
francuskim systemem politycznym rozpoczętej
przez prezydenta Nicolasa Sarkozy’ego w 2007
roku. Losy reformy, która modyfikuje szereg
artykułów, ważyły się do ostatniej chwili. Przeszła ona jednym głosem (wymagana większość głosów wynosi
3/5 oddanych głosów).
La cohabitation [la koabitasją] – dosł. dzielenie mieszkania, w kontekście politycznym termin ten oznacza
sytuację, w której prezydent i premier pochodzą z innych opcji politycznych, co nie pozostaje bez wpływu
na kierowanie państwem. Pierwsza kohabitacja w V Republice miała miejsce w 1986 roku, kiedy to socjalista
1
François Mitterrand mianował premierem gaullistę Jacques’a Chiraca. Kolejne miały miejsce po wyborach
parlamentarnych w 1993 i 1997 roku.
Le domaine réservé [ly domen reserve] - obszar, dziedzina zastrzeżona (prezydenta). Tym
terminem, wymyślonym przez Jacques Chaban-Delmas w 1959 roku, określa się obszar
szczególnych
kompetencji
prezydenta
Republiki,
uznanych
zwyczajowo.
Obejmuje
on w szczególności obronę narodową i politykę zagraniczną. Dziś mówi się jednak raczej o
kompetencjach dzielonych (domaine partagé), ponieważ rządowi w tych sektorach przysługują
pewne uprawnienia konstytucyjne.
Tekst konstytucji po francusku i angielsku , po ostatniej rewizji:
http://www.assembleenationale.fr/connaissance/constit_0908.pdf
http://www.assemblee-nationale.fr/english/8ab.asp
DOBRZE POWIEDZIANE – FRAZA DNIA
Comment voulez-vous gouverner un pays où il existe 246 variétés de fromage ? (Jak
chcecie rządzić krajem, gdzie istnieje 246 rodzajów sera ?) – w zależności od źródła, gdzie
znajdujemy ten cytat, ilość serów jest różna (waha się ponoć od 246 do 600), ale wszyscy są zgodni,
że są to słowa generała Charles’a de Gaulle’a. Wystarczy pobieżny kurs historii Francji, żeby
przekonać się, że Francja przetestowała bardzo wiele systemów politycznych: absolutyzm, monarchię
konstytucyjną, system parlamentarno-komitetowy, system parlamentarny, półprezydencki… Prace
nad optymalizacją systemu ciągle trwają. Konstytucja z 1958 roku była zmieniana już wielokrotnie.
PORTRETY MNIEJ ZNANYCH MĘŻCZYZN I KOBIET
Ur. w 1964 roku Jean-François Copé, absolwent prestiżowego Instytutu
Nauk Politycznych i ENA, zasiadł po raz pierwszy w Zgromadzeniu
Narodowym od 1995 roku. W swojej karierze był już wielokrotnie członkiem
rządu (od 2002 roku, w tym samym czasie był również rzecznikiem rządu).
Jednak nowy prezydent Nicolas Sarkozy nie znalazł dla niego miejsca
swoim okrojonym, zgodnie z obietnicami wyborczymi, gabinecie. Copé
otrzymał tylko nagrodę pocieszenia – stanowisko przewodniczący grupy UMP
w Zgromadzeniu Narodowym. Pozornie zesłany na boczny tor, po
początkowych problemach w relacjach z parlamentarzystami, stał się jednym
z czołowych aktorów na scenie politycznej. UMP przestało być maszynką do
głosowania, zaczęło wykazywać autonomię względem egzekutywy. Reforma
konstytucyjna, która zwiększa uprawnienia parlamentu, może jeszcze bardziej
wzmocnić pozycję przewodniczącego Copé, który nie ukrywa swoich ambicji, marzy nawet o posadzie
prezydenta Republiki…
Więcej:
http://www.assemblee-nationale.fr/13/tribun/fiches_id/917.asp#P1
http://www.generationfrance.fr/club/jean_francois_cope.php
INTERNET – CO W TRAWIE PISZCZY
http://elysee.fr – nowoczesna, multimedialna strona francuskiego prezydenta. Niestety tylko we
francuskiej wersji językowej. Wszystko o czym można zamarzyć – filmy z przemówieniami (nie
można ich wręcz nie zobaczyć, bo odpalają się automatycznie po wejściu na stronę), komunikaty
na piśmie… Tak dużo, że niestety trudno się w tym połapać. Dla spragnionych codziennych
informacji o życiu Pałacu Elizejskiego możliwość subskrypcji elektronicznego biuletynu.
2
Seminaria odbywają się pod patronatem
Ambasadora Francji w Polsce