Handel z Polską

Handel z Polską
2015-06-16 12:38:36
2
Polski handel zagraniczny koncentruje się w sposób naturalny na Unii Europejskiej, ale Stany Zjednoczone są
jednym z naszych najważniejszych pozaeuropejskich partnerów handlowych. W ostatnich latach pozycja USA w
handlu zagranicznym Polski wzrosła.
W ostatnich latach widać ożywienie handlu ze Stanami Zjednoczonymi. Rekordowy był zwłaszcza rok 2013.
Kluczowe znaczenie w rozwoju dalszych kontaktów będzie miało porozumienie UE-USA o transatlantyckiej strefie
wolnego handlu, tzw. TTIP.
USA były w 2013 r. dla Polski 12. partnerem w eksporcie z udziałem 2,3 proc. oraz 8. w imporcie, z udziałem 2,6
proc. w łącznym przywozie. Dla porównania, w 2008 r. Stany Zjednoczone były 19. naszym partnerem
eksportowym i 11. w imporcie.
3
4
W 2013 roku polski eksport do USA osiągnął wartość 4,90 mld dol. (wszystkie dane za US Census Bureau), co jest
najwyższym wynikiem w historii polsko-amerykańskiej wymiany handlowej. Wartość amerykańskiego eksportu
do Polski wyniosła 3,89 mld dol. (dane polskiego ministerstwa gospodarki mówią o 5,5 mld zł – patrz tabelka).
Tym samym, według US Census Bureau bilateralne, obroty handlowe osiągnęły 8,79 mld dol.
Według polskich danych obroty handlowe Polski ze Stanami Zjednoczonymi w 2013 r. przekroczyły 10 mld dol. i
wzrosły w relacji do roku poprzedniego o 19,4 proc. (w 2012 r. - 8,7 mld dol.). Eksport wzrósł o ponad jedną
trzecią (34,5 proc.).
W 2014 roku te pozytywne tendencje się utrzymały. Według US Census Bureau w okresie styczeń-lipiec polski
eksport wzrósł w porównaniu z takim samym okresem poprzedniego roku o 5,7 proc. i osiągnął wartość 2,93 mld
dol. Import z USA wyniósł w tym czasie 2,15 mld dol. i był o prawie 10 proc. mniejszy niż rok wcześniej.
W polskim eksporcie nadal dominuje sprzęt transportowy, komputery i elektronika, oraz maszyny nieelektryczne,
ale na uwagę zasługuje 20 proc. w porównaniu z analogicznym okresem 2013 roku wzrost wartości
eksportowanych chemikaliów – w sumie 206,5 mln dol.
Natomiast z polskich danych wynika, że polsko-amerykańskie obroty handlowe w 2014 r. przekroczyły 10,3
mld dol., utrzymując się na zbliżonym poziomie jak w roku poprzednim. Eksport z Polski do USA wyniósł 4,9 mld
dol., po wzroście o 0,2 proc. Import z USA do Polski po 1,5-proc. spadku podliczono na 5,4 mld dol.
W 2014 r. USA były dla Polski 13. partnerem w eksporcie, z udziałem 2,2 proc., oraz 9. w imporcie (udział 2,5
proc.). Dla porównania, w 2008 r. Polska wyeksportowała towary do USA o wartości 2,5 mld dol. i była 19.
partnerem. W tym czasie import z USA podliczono na 4,6 mld do., co oznaczało 11. pozycję w w przywozie
ogółem.
W styczniu 2015 r. w porównaniu do stycznia 2014 r. zanotowano spadki zarówno w eksporcie z Polski do USA (17 proc.), jak i w imporcie z USA do naszego kraju (-3 proc.).
Polska eksportuje do USA nie tylko bezpośrednio, ale również za pośrednictwem zagranicznych centrów
dystrybucji i poprzez brokerów dostarczających towary do amerykańskiego przemysłu (niemieckich,
skandynawskich i in.). Faktyczna wartość eksportu z Polski do USA jest więc wyższa.
Obroty handlowe Polski z USA - wartość w mln dol.
2011
2012
2014
Dynamika (proc.)
2014
2013=100
2013
Obroty
8.484,2
8.685,7
10.373,2
10.303,1
99,3
Eksport
3.693,1
3.600,6
4.842,2
4.853,2
100,2
5
Import
4.791.1
5.085,1
5.531,0
5.449,9
98,5
Saldo
-1.098,0
-1.484,5
- 688,8
-596,7
#
źródło: INSIGOS/MG
W 2014 roku w handlu między tymi krajami główną rolę odgrywały wyroby przemysłu elektromaszynowego,
stanowiące blisko połowę polskiego eksportu na rynek USA oraz prawie 60 proc. importu z tego rynku.
Polska eksportuje głównie do USA:
■
■
silniki turboodrzutowe, turbośmigłowe oraz inne turbiny gazowe (13,1 proc. udziały)
meble (5,5 proc.)
W imporcie z USA kolejne czołowe miejsca zajęły pozycje:
■
■
■
silniki turboodrzutowe, turbośmigłowe oraz inne turbiny gazowe (13,5 proc.)
przyrządy i urządzenia stosowane w medycynie (3,4 proc.)
leki (3,0 proc.)
Podobnie jak w latach poprzednich, w 2014 r. najważniejsza pozycja w eksporcie i imporcie silników oraz turbin
była rezultatem wspólnych przedsięwzięć i inwestycji m.in. w polską Dolinę Lotniczą.
Perspektywy współpracy, TTIP
Dla rozwoju dalszych kontaktów kluczowe znacznie będzie miało negocjowane porozumienie UE-USA o
transatlantyckiej strefie wolnego handlu (Transatlantic Trade and Investment Partnership - TTIP). Podstawowe
korzyści płynące z podpisania i wdrożenia TTIP to - zgodnie z szacunkami Komisji Europejskiej - m.in. powstanie
dodatkowych 2,5 mln miejsc pracy i efekty gospodarcze dla całej UE w wysokości 119 mld euro rocznie oraz 95
mld euro dla USA.
Umowa o transatlantyckim partnerstwie handlowym i inwestycyjnym ma także zapewnić wzrost handlu
dwustronnego oraz zagwarantować otwarcie rynku amerykańskiego na małą i średnią przedsiębiorczość.
Przeprowadzone analizy potwierdzają, że umowa z USA pobudzi rozwój gospodarek po obu stronach Atlantyku.
Ponieważ stawki między UE i USA już w tej chwili są niskie (średnio poniżej 3 proc.), kluczowe będzie
uruchomienie potencjału blokowanego przez bariery pozataryfowe, wynikające z rozbieżnych systemów
regulacyjnych oraz różnic w standardach.
W ujednoliceniu bądź wzajemnym uznaniu regulacji i standardów upatruje się ogromne źródło oszczędności
6
zwłaszcza dla małych i średnich przedsiębiorstw, co powinno stanowić dla nich ogromne ułatwienie we
wchodzeniu na rynki eksportowe.
USA są rynkiem otwartym, średnia stawka celna jest relatywnie niska, choć występują niekiedy tzw. kominy
taryfowe. Wśród dziesięciu najważniejszych grup towarów w polskim imporcie z USA (według działów HS),
najwyższe stawki celne obowiązywały w przywozie tworzyw sztucznych i wyrobów z nich (6,18 proc.), pojazdów
nieszynowych oraz ich części, (5,81 proc.), a także chemikaliów organicznych (4,41 proc.). W pozostałych
działach HS stawki były niższe niż 3 proc., a dostawy produktów farmaceutycznych odbywały się na zasadzie
bezcłowej.
Dlatego w negocjacjach kładzie się nacisk na bariery pozataryfowe. Szczególne regulacje występują w zakresie
wymagań sanitarnych i fitosanitarnych, co powoduje utrudnienia dla eksportu rolnego, zwłaszcza świeżych
towarów, surowców i półproduktów.
AmCham szacuje się, iż podrażają one koszt eksportu z UE do USA o 73 proc., a eksport z USA do UE o 57 proc.
Czasem go wręcz uniemożliwiają. Np. ustawa Jonesa z 1920 roku wymaga, by transportu ładunków między
amerykańskimi portami dokonywały wyłącznie amerykańskie statki. Podobne ograniczenia dotyczą również
przewozów lotniczych w USA – rynek wewnętrzny obsługują amerykańskie linie.
Z kolei pochodząca z 1933 roku ustawa Buy American Act preferuje firmy i towary amerykańskie przy
przetargach publicznych. To problem tym trudniejszy do rozwiązania, że transatlantyckie porozumienie
negocjuje rząd federalny, a w kwestii przetargów bardzo dużo mają do powiedzenia władze stanowe. Stany
Zjednoczone stosują również instrument kontroli eksportu (Export Administration Regulations, EAR) w przypadku
produktów i technologii stwarzających możliwość podwójnego zastosowania tj. zarówno do celów komercyjnych
jak i militarnych (dual-use).
Problem produktów i technologii podwójnego zastosowania dotyczy wielu sektorów m.in. telekomunikacji,
informatyki, energetyki (np. w przypadku USA – komponenty do reaktorów jądrowych, energia elektryczna, gaz
ziemny), chemikaliów, napędów, przetwarzania materiałów. Stąd m.in. oczekiwanie, że TTIP przyczyni się do
uwolnienia eksportu gazu.
Do najważniejszych z perspektywy Polski obszarów negocjacji TTIP należą:
■
■
■
■
■
Kwestie regulacyjne. UE i USA analizują możliwość zwiększenia zgodności przepisów w kluczowych dla
handlu transatlantyckiego branżach: farmaceutycznej, kosmetycznej, chemicznej i motoryzacyjnej.
Taryfy celne. Zniesienie lub ograniczenie taryf celnych przyczyni się do znacznego zmniejszenia kosztów
wymiany handlowej między USA i UE.
Energetyka. Wynika to ze znacznych różnic w cenach energii w Polsce i USA. W ocenie przedstawicieli
Ministerstwa Gospodarki konieczne jest tu wyeliminowanie ograniczeń eksportowych w eksporcie gazu z USA,
co pozwoli na dostęp do tańszego surowca i stworzy konkurencyjność na europejskim rynku energetycznym.
Rolnictwo. Przedstawiciele rządu podkreślają konieczność umiejętnego włączenia do negocjacji kwestii
związanych z dostępem do rynków rolnych. Istotne są regulacje sanitarne i fitosanitarne, kwestia
maksymalnego dopuszczalnego poziomu pozostałości pestycydów oraz podejście w stosowaniu biotechnologii
w uprawie roślin i produkcji żywności.
MŚP. TTIP stanowi szansę rozwoju dla małych i średnich firm, które dotychczas rezygnowały z wchodzenia na
rynek amerykański ze względu na bariery pozataryfowe. Zniesienie, a nawet zmniejszenie barier
pozataryfowych w wyniku TTIP zachęciłoby MŚP do wejścia na rynek amerykański.
7