Poziom edukacyjny: szkoła podstawowa klasy I–III

Poziom edukacyjny: szkoła podstawowa klasy I–III
uczycielowi na ustalenie wiedzy wyjściowej uczniów z zakresu
omawianej problematyki. Umożliwi także uczniom w interesujący sposób rozpocząć lekcję i sprawdzić samodzielnie swoją
wiedzę. Omówienie źródeł zanieczyszczenia powietrza, skutków
i sposobów jego ochrony nauczyciel zrealizuje stosując pogadankę. W tym czasie uczniowie będą uzupełniali kartę pracy.
Została ona przygotowana w taki sposób aby uczniowie tego
etapu edukacyjnego mogli ją samodzielnie uzupełnić. W przypadku uczniów klas I miejsca, w których trzeba udzielić odpowiedzi pisemnej można zastąpić rysunkami. W dalszej części
lekcji uczniowie w grupach będą wykonywali ćwiczenie praktyczne polegające na segregacji odpadów (przedmiotów) na
te, które można spalać w paleniskach domowych i te których
palić nie wolno. Przy tej okazji omówione zostaną inne sposoby
zagospodarowania odpadów (kompostowanie, segregowanie,
składowanie, recykling). Faza podsumowująca z elementem zabawy przy wykonywaniu pracy plastycznej – eko-ludzika będzie
jednocześnie początkiem obchodów Dnia Czystego Powietrza.
Dopełnić to powinna praca domowa polegająca na podjęciu
przez ucznia wraz z domownikami jednego działania sprzyjającego ochronie środowiska. W klasach I–III zaproponowano także wykonanie zadania (integrująco-utrwalającego) dla chętnych
pozwalającego dziecku na sprawdzenie wiedzy domowników
z zakresu zanieczyszczeń powietrza i jego ochrony.
Temat: Jak dzieci i dorośli mogą chronić powietrze przed
zanieczyszczeniami?
Czas trwania: 45 minut (1 lekcja)
Cel główny lekcji: zapoznanie uczniów z problematyką zanieczyszczenia powietrza i zachęcenie do podejmowanie
działań na rzecz jego ochrony.
Cele szczegółowe:
Wiadomości
Uczeń:
• wskazuje
źródła i rodzaje
zanieczyszczeń
powietrza,
• wymienia skutki
zanieczyszczenia
powietrza, w tym
niskiej emisji, dla
zdrowia człowieka,
• omawia sposoby
zagospodarowania
odpadów,
• wyjaśnia pojęcie
zanieczyszczenie
powietrza, niska
emisja, segregacja
odpadów, recykling,
kompostowanie.
Umiejętności
Uczeń:
• sporządza
listę działań
indywidualnych
w celu ochrony
powietrza,
• dostrzega
zależność między
zanieczyszczeniem
powietrza a stanem
zdrowia ludzi,
• prawidłowo
uzupełnia kartę
pracy na podstawie
informacji z lekcji.
Postawy
Uczeń:
• nabywa
przekonanie
o konieczności
podejmowania
działań
indywidualnych
sprzyjających
ochronie powietrza,
• wykazuje aktywność
włączając się
w obchody Dnia
Czystego Powietrza
przygotowując
eko-ludzika
i podejmując
działanie
indywidualne
sprzyjające
ochronie powietrza.
Przebieg lekcji
Przed rozpoczęciem lekcji nauczyciel informuje uczniów, że
lekcja w której biorą udział jest częścią obchodów Dnia Czystego Powietrza organizowanego przez Fundację Ekologiczną Arka. Fundacja ta zajmuje się między innymi zachęcaniem
wszystkich ludzi do podejmowania działań zmierzających do
ochrony powietrza a zwłaszcza ograniczenia niskiej emisji.
W dniu 14 listopada zaprasza wszystkich uczniów do świętowania Dnia Czystego Powietrza oraz podjęcia konkretnych
działań na rzecz ochrony powietrza.
Metody i techniki wg. klasyfikacji Szloska ze zmianami:
gra dydaktyczna, pogadanka, ćwiczenie przedmiotowe, modelowanie
Formy pracy: indywidualna, grupowa, zbiorowa
Faza wprowadzająca
Wprowadzeniem do lekcji będzie rozwiązanie quizu pt.
Sprawdź co wiesz o zanieczyszczeniach powietrza i jego ochronie mającego na celu ustalenie wiedzy wyjściowej uczniów oraz
zachęceniu ich do jej poszerzenia. Każdy z uczniów otrzymuje
QUIZ do samodzielnego rozwiązania (Załącznik 1). Następnie
wspólnie z nauczycielem uczniowie sprawdzają odpowiedzi i zliczają punkty, które pokażą im jaki jest poziom ich wiedzy z zakresu zanieczyszczenia powietrza i jego ochrony (Załącznik 2).
Środki dydaktyczne: gra dydaktyczna-quiz, karta pracy, szary papier przygotowany wg schematu z podziałem na trzy
pola (można, nie można, nie wiem), przedmioty/rysunki:
bryłka węgla, drewno, kawałek mebla, kora, papier, foliowy
woreczek, styropian, gumowa rękawica, siatka lub pojemnik
plastikowy po owocach, kubeczek po jogurcie, bateria, szklana butelka, owoc; blok rysunkowy, przybory rysowania lub
potrzebne do wykonania eko-ludzika
Zakres treści:
• źródła i skutki zanieczyszczenia powietrza,
• niska emisja – czyli co można spalać w paleniskach domowych,
• inne sposoby zagospodarowania odpadów (segregacja, recykling, kompostowanie, składowanie)
• skutki zanieczyszczenia powietrza, w tym niskiej emisji, dla
człowieka
• działania indywidualne sprzyjające ochronie powietrza.
Na zakończenie nauczyciel powinien zaznaczyć, że na lekcji
uczniowie dowiedzą się więcej o zanieczyszczeniach powietrza i o tym jak dzieci i dorośli mogą je chronić.
Faza realizacyjna
Nauczyciel przeprowadza z uczniami pogadankę na temat
źródeł, rodzajów zanieczyszczeń, skutków dla zdrowia
człowieka oraz działań indywidualnych sprzyjających
ochronie powietrza, w trakcie której uczniowie będą uzupełniali indywidualnie kolejne zadania z karty pracy Załącznik 3. Nauczyciel na bieżąco powinien kontrolować poprawność wykonania zadań.
Uwagi o realizacji:
Lekcja dotycząca zanieczyszczenia i ochrony powietrza w klasach I–III rozpoczyna się grą dydaktyczną. Quiz pozwoli na-
29
Zagadnienie niskiej emisji zostanie szczegółowo omówione z wykorzystaniem ćwiczenia pt. Co wolno a czego nie wolno spalać w paleniskach domowych.
miotów, które wolno spalać w paleniskach domowych i zorganizowanie szkolnej wystawy. W ten sposób uczniowie włączą się w obchody Dnia Czystego Powietrza.
Przebieg ćwiczenia:
1. Nauczyciel dzieli klasę na 4–5 osobowe grupy.
2. Każda grupa otrzymuje szary papier podzielony na trzy
pola (1. można 2. nie można spalać 3. nie wiem). Pola
mogą być oznaczone rysunkami np.
Można
Nie wiem
Praca domowa:
Spośród podanych działań indywidualnych sprzyjających
ochronie powietrza wybierzcie razem z domownikami jedno i postarajcie się je wspólnie wykonać w ciągu tygodnia.
Po tym czasie każdy w klasie opowie co udało mu się zrobić.
Dodatkowo dla chętnych: Przeprowadź quiz z lekcji wśród
Twoich domowników. Jeśli ich wiedza będzie nie wystarczająca możesz wyjaśnić im parę rzeczy, których nauczyłeś się
w szkole.
Nie można
Źródła:
1. Dobrzańska B., Dobrzański G., Kiełczowski D., Ochrona
środowiska w życiu codziennym. [w] Ochrona środowiska
przyrodniczego, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
2009, s. 336–351.
2. Dobrzańska B., Dobrzański G., Kiełczowski D., Globalne
skutki zanieczyszczenia powietrza. [w] Ochrona środowiska przyrodniczego, Wydawnictwo ekonomia i srodowiska1997, s. 43–66.
4. Gajuś-Lankamer E., Wójcik A.M., Education for sustainable
development. Theory-Practice-Research, Wydawnictwo
UMCS, Lublin 2013, p. 44–71.
3. Karczun Z.M., Indeka L., Ochrona środowiska, Agencja Wydawnicza ARIES, Warszawa 1996.
http://fundacjaarka.pl/akcje/listy-dla-ziemi
http://www.akademiaodpadowa.pl/5,a,dla-nauczycieli.htm
http://misja-emisja.pl/news/misja-niska-emisja/
http://www.akademiaodpadowa.pl/42,a,o-p-r.htm
3. Nauczyciel przydziela każdej grupie taki sam zesta przedmiotów lub rysunków przedmiotów (bryłka węgla, drewno,
kawałek mebla, kora, papier, foliowy woreczek, styropian,
gumowa rękawica, siatka lub pojemnik plastikowy po owocach, kubeczek po jogurcie, bateria, szklana butelka, owoc)
4. Uczniowie porządkują przedmioty według podanego
schematu
5. Po wykonaniu zadania nauczyciel sprawdza jego poprawność, koryguje ewentualne błędy, udziela wyjaśnień.
Na zakończenie zadaje uczniom pytanie: Jak należy postąpić
z przedmiotami, których nie można spalić? Przeprowadza krótką pogadankę, w której powinny znaleźć się pojęcia segregacja, kompostowanie, recykling, składowanie na wysypisku.
Faza podsumowująca
Zadaniem poszczególnych grup będzie zbudowanie lub
narysowanie eko-ludzika przyjaznego powietrzu z przed-
opracowała:
dr Anna Maria Wójcik,
dydaktyk biologii i edukacji środowiskowej
Załącznik 1
Sprawdź co wiesz o zanieczyszczeniach powietrza i jego ochronie
Uważnie przeczytaj każde zdanie i zaznacz poprawną odpowiedź wstawiając w odpowiednie miejsce znak X
Lp.
Pytanie
Prawda
2.
3.
Naturalne zanieczyszczenia powietrza powstają np. podczas pożarów lasów i wybuchu
wulkanów.
Z powodu zanieczyszczenia powietrza można zachorować na alergię.
Jednym ze sposobów ochrony powietrza jest jazda rowerem zamiast samochodem.
4.
Żarówki i baterie należą do odpadów niebezpiecznych.
5.
W paleniskach domowych można spalać drewniane meble.
6.
W paleniskach domowych można spalać węgiel i korę.
7.
Jednym ze sposobów zagospodarowania odpadów jest kompostowanie.
RAZEM
1.
Fałsz
Liczba
punktów
Jeśli uzyskałeś od 0–3 punktów Twoja wiedza wymaga uzupełnienia,
na lekcji sporo się możesz nauczyć
Jeśli uzyskałeś od 4–5 punktów Twoja wiedza jest całkiem niezła,
masz szansę uzupełnić ją na lekcji
Jeśli uzyskałeś od 6–7 punktów 30
Twoja wiedza jest całkiem dobra
po lekcji będzie już bardzo dobra
Załącznik 2
Karta odpowiedzi do quizu Sprawdź co wiesz o zanieczyszczeniach powietrza i jego ochronie
Numer pytania
1
2
3
4
5
6
7
Poprawna odpowiedź
Prawda
Prawda
Prawda
Prawda
Fałsz
Prawda
Prawda
Liczba punktów
1
1
1
1
1
1
1
Jeśli uzyskałeś od 0–3 punktów Twoja wiedza wymaga uzupełnienia,
na lekcji sporo się możesz nauczyć
Jeśli uzyskałeś od 4–5 punktów Twoja wiedza jest całkiem niezła,
masz szansę uzupełnić ją na lekcji
Jeśli uzyskałeś od 6–7 punktów Twoja wiedza jest całkiem dobra
po lekcji będzie już bardzo dobra
Załącznik 3
KARTY PRACY
1. Otocz kółkiem zanieczyszczenia powietrza, które wywołuje człowiek. Pozostałe to tak zwane zanieczyszczenia naturalne
2. Wypisz trzy skutki zanieczyszczenia powietrza dla ludzi:
 ………………………………………………………………………………….
 …………………………………………………………………………………..
 ………………………………………………………………………………….
3. Które spośród osób są szczególnie zagrożone z powodu zanieczyszczenia powietrza. Zaznacz je otaczając kółkiem.
4. Podaj pięć sposobów w jaki ludzie mogą chronić powietrze
 ………………………………………………………………………………….
 ………………………………………………………………………………….
 ………………………………………………………………………………….
 ………………………………………………………………………………….
 ………………………………………………………………………………….
31