doczarządzanie wynikiem finansowym
download 
Reklamacja Transkrypt
zarządzanie wynikiem finansowym
1 Zarządzanie wynikiem finansowym Przykłady i finansowych techniki manipulacji Rysunek 1. Schemat technik kreowania wyniku finansowego. Techniki kreowania wyniku finansowego Techniki oparte na prawach wyboru metod księgowych dozwolonych prawem Techniki związane z kształtowanie zdarzeń i transakcji Techniki łamiące zasady i normy rachunkowości Techniki manipulacji kosztami Techniki manipulacji przychodami Pozostałe techniki manipulacji Techniki pozwalające na bezpośredni wpływ na wynik finansowy Źródło: opracowanie własne Techniki za pomocą, których można pośrednio wpływać na wynik finansowy Literatura przedmiotu wskazuje, iż do technik pozwalających na manipulowanie wartością kosztów w szczególności należy zaliczyć: l) aktywowanie niewłaściwych kosztów, 2) wadliwą prezentację kosztów prac rozwojowych, 3) manipulowanie odpisami amortyzacyjnymi, 4) tworzenie "fikcyjnych" (cichych) rezerw, 5) odpisy aktualizacyjne aktywów (w szczególności zapasów i należności), 6) brak uwzględniania normalnego rozmiaru działalności w wycenie zapasu. Natomiast do technik pozwalających na manipulowanie wartością przychodów w szczególności należy zaliczyć: 1) przyspieszone fakturowanie i manipulowanie okresem ujęcia przychodów, 2) sprzedaże z klauzulą odkupu, 3) rozwiązywanie nieuzasadnionych rezerw, 4) fikcyjną sprzedaż (np. dostawy bez zamówień) 5) szacunek przychodu w kontraktach długoterminowych, 6) wykorzystanie cen transferowych. 7) wycena składników majątkowych (wzrost wartości ujmowany w przychodach) Ostatnią z wyodrębnionych grup oszustw księgowych stanowią tzw. pozostałe oszustwa, które nie znajdują swojego bezpośredniego odzwierciedlenia w wyniku finansowym jednostki, tj.: 1) wadliwe ujęcie leasingu i leasing zwrotny, 2) manipulowanie terminami płatności (window dressing), 3) niewłaściwe klasyfikowanie rozrachunków ze względu na termin płatności, 4) ujęcie zobowiązań warunkowych, 5) brak rzetelnego wyodrębnienia strumieni działalności kontynuowanej i niekontynuowanej, 6) nie ujawnianie realnych zagrożeń kontynuacji działalności. Ale zanim do sedna to mała przypowieść!!!! Pojawiło się w ogólnokrajowej prasie ogłoszenie o zatrudnieniu księgowego w międzynarodowym koncernie. Po wstępnej ocenie aplikacji nadesłanych przez potencjalnych kandydatów, dyrektor kadr dokonał selekcji i wybrał na przesłuchanie trzech z nich, którzy posiadali największe doświadczenie i najwyższe kwalifikacje. Został stworzony panel pięciu dyrektorów działów, którzy mieli przesłuchać kandydatów. A oto jedno z pytań, które zadał dyrektor finansowy: Proszę o rozwiązanie tego księgowego problemu: Ile wynosi : 1+3= ? 1st Kandydat odpowiedział 1 + 3 = 4 2nd Kandydat odpowiedział 1 + 3 = 4 3rd kandydat odpowiedział 1 + 3 = matematycznie wynik wynosi 4 - księgowo zaś ! – hmmm, a ile chcielibyście żeby to wynosiło? Czytaj następny slajd Prawda jest taka, że koncern ten stosował niedozwolone praktyki księgowe. Zatrudnił więc trzeciego kandydata. Niestety zarządzający pogubili się w swych finansowych „machinacjach” co spowodowało ich wykrycie prze komisję nadzoru. Publiczne ogłoszenie tego faktu spowodowało gwałtowny spadek cen akcji, spadek zaufania ze strony banków i dostawców a w konsekwencji bankructwo firmy i starty u następujących interesariuszy: - akcjonariuszy - dostawców firmy - bankach, - pracowników firmy (w tym także u nowego księgowego) Wniosek ! Nie należy stosować niedozwolonych technik księgowych, gdyż jest to nieetyczne i zawsze (wcześniej czy później) prowadzi do negatywnych konsekwencji zarówno dla firmy jak i jej otoczenia. W tym także dla księgowego ! Literatura przedmiotu wskazuje, iż do technik pozwalających na manipulowanie wartością kosztów w szczególności należy zaliczyć: l) aktywowanie niewłaściwych kosztów, 2) wadliwą prezentację kosztów prac rozwojowych, 3) manipulowanie odpisami amortyzacyjnymi, 4) tworzenie "fikcyjnych" (cichych) rezerw, 5) odpisy aktualizacyjne aktywów (w szczególności zapasów i należności), 6) brak uwzględniania normalnego rozmiaru działalności w wycenie zapasu. Literatura przedmiotu wskazuje, iż do technik pozwalających na manipulowanie wartością kosztów w szczególności należy zaliczyć: l) aktywowanie niewłaściwych kosztów, 2) wadliwą prezentację kosztów prac rozwojowych, 3) manipulowanie odpisami amortyzacyjnymi, 4) tworzenie "fikcyjnych" (cichych) rezerw, 5) odpisy aktualizacyjne aktywów (w szczególności zapasów i należności), 6) brak uwzględniania normalnego rozmiaru działalności w wycenie zapasu. Zmiana wartości początkowej środka trwałego Wartość początkowa środka trwałego może ulec zwiększeniu na wskutek: a) ulepszenie b) aktualizacji wyceny Zgodnie z art. 31 ust. 2 ustawy o rachunkowości wartość początkowa środka trwałego mogą zwiększyć koszty jego ulepszenia polegającego na przebudowie, rozbudowie, modernizacji lub rekonstrukcji. Ulepszenie środka ma swój wyraz w podwyższeniu jego wartości użytkowej wyrażonej dłuższym okresem użytkowania, większą zdolnością wytwórczą, lepszą jakością produktów uzyskiwanych przy pomocy ulepszonego kosztami jego eksploatacji. środka czy niższymi Przykład Założenia: Jednostka gospodarcza nabyła i wprowadziła do użytkowania środek trwały o wartości początkowej 8 000 000 zł. Ustalono, ze środek będzie wykorzystywany przez 10 lat. Po pięciu latach (w grudniu) nastąpiła konieczność wymiany istotnej części środka (silnik). Wartość i koszt wymiany uszkodzonego komponentu wynosiły 1 200 000 z ł. W roku piątym zysk netto wyniósł 1 000 000 zł. Rozwiązanie według UoR Wartość początkowa środka po wymianie części składowej będzie następująca : a) Jeżeli nakłady spełniają warunek uznania ich za ulepszenie: Wartość początkowa środka trwałego: 8 000 000 + 1 200 000 = 9 200 000 zł. Zysk netto : 1 000 000 b) Jeżeli nakłady nie spełniają warunku uznania ich za ulepszenie (remont): 8 000 000 Zaś wydatek na nowy silnik zostanie odniesiony na koszty działalności Zysk netto : - 200 000 Przykład 2 Założenia: Jednostka gospodarcza wybudowała na cudzym gruncie halę targową, którą będzie użytkowała przez 10 lat. Po ich upływie będzie musiała zgodnie z zawartą umową dokonać rozbiórki hali i renowacji terenu (sianie trawy, sadzenie krzewów i kwiatów). Na budowę zaciągnięto kredyt bankowy w wysokości 40 mln zł oprocentowanie 10% rocznie. W związku z budową hali jednostka poniosła następujące koszty: a) koszty zużytych materiałów, pracy pracowników, usług obcych 40 000 000 zł b) koszty finansowania zewnętrznego, które można jednoznacznie przypisać budowanej hali (10% kredytu) 4 000 000 zł przy czym : b1) obiekt spełnia warunki aktywów dostosowywanych, b2) obiekt nie spełnia warunki aktywów dostosowywanych, Przewiduje się, że koszty demontażu i renowacji terenu wyniosą 5 000 000 zł. Uznano, że stopa procentowa odzwierciedlająca wartość pieniądza czasie wynosi 10% rocznie. Przykład 2 cd. Zgodnie MSR 23 koszty finansowania zewnętrznego, które są bezpośrednio związane z nabyciem, budową lub wytworzeniem tzw. aktywów dostosowywanych, aktywuje się jako część ceny nabycia lub kosztu wytworzenia. Należy podkreślić, że aktywowane są wyłącznie koszty, które bezpośrednio da się przyporządkować do danego składnika aktywów. Jeśli nie można tego zrobić, to jednostka odnosi je w koszty w okresie ich poniesienia. Dostosowywany składnik aktywów jest to taki składnik aktywów, „który wymaga znacznego okresu czasu niezbędnego do przygotowania go do zamierzonego użytkowania lub sprzedaży” (MSR 23 par 5.). Czy istnieje jakieś wyraźne kryterium ustalania „znacznego czasu” ? Nie! Zmiany do MSR 23 nie definiują „znacznego okresu czasu”. Kierownictwo dokonuje subiektywnego osądu przy ustalaniu, które aktywa są aktywami dostosowywanymi, biorąc pod uwagę charakter danego składnika aktywów. Rozwiązanie Wartość pieniądz w czasie: Gdzie: PV –wartość bieżąca FV – wartość przyszła r- stopa dyskontowa n- ilość lat PV=FV*1/(1+r)n stąd: 11 PV=5 000 000*1/(1+0,10) =1 593 154 Rozwiązanie W tabeli przedstawiono elementy kształtujące wartość początkowa środka trwałego. elementy kosztu wytworzenia Ustawa o rachunkowości MSR 16 MSR 16 ( przypadek b1) ( przypadek b2) Zmiana wartości w czasie nieistotna Zużycie materiałów, czasu pracy pracowników, usług obcych Koszty finansowania zewnętrznego Zmiana wartości w czasie istotna 40 000 000 40 000 000 40 000 000 4 000 000 4 000 000 4 000 000 Koszty demontażu Razem - 5 000 000 1 593 154 44 000 000 49 000 000 45 593 154 Zmiana wartości w czasie nieistotna Zmiana wartości w czasie istotna 40 000 000 40 000 000 0 0 5 000 000 1 593 154 45 000 000 41 593 154 Literatura przedmiotu wskazuje, iż do technik pozwalających na manipulowanie wartością kosztów w szczególności należy zaliczyć: l) aktywowanie niewłaściwych kosztów, 2) wadliwą prezentację kosztów prac rozwojowych, 3) manipulowanie odpisami amortyzacyjnymi i nakładami na ulepszenia, 4) tworzenie "fikcyjnych" (cichych) rezerw, 5) odpisy aktualizacyjne aktywów (w szczególności zapasów i należności), 6) brak uwzględniania normalnego rozmiaru działalności w wycenie zapasu. Wartości niematerialne Jednym z najbardziej dyskusyjnych problemów w rachunkowości, a związanych z wartościami niematerialnymi jest ich wytwarzanie we własnym zakresie przez podmiot gospodarczy. Nieraz trudno jest bowiem określić, czy taki wytworzony składnik spełnia wyżej kryteria pozwalające zaliczyć do omawianej kategorii tzn. czy w ogóle powstał, a jeżeli tak – to w jakim momencie, a także jakie są koszty jego wytworzenia. 1) MSR nakłada na jednostkę obowiązek ujęcia składnika wartości niematerialnych bez względu na to, czy został on nabyty, czy wytworzony we własnym zakresie po spełnieniu określonych warunków. Uwaga! Nie należy ujmować jako składnika wartości niematerialnych znaków firmy, tytułów czasopism, tytułów wydawniczych, wykazów odbiorców i pozycji o podobnej istocie wytworzonych przez jednostkę gospodarczą we własnym zakresie. 2) UOR odnosi się generalnie do składników nabytych. P rzez wartości niematerialne i prawne – rozumie się , z zastrzeżeniem pkt 17, nabyte przez jednostkę, …… Do wartości niematerialnych i prawnych zalicza się również nabytą wartość firmy oraz koszty zakończonych prac rozwojowych, prace badawczo -rozwojowe Różnice: 1) Wg MSR prace badawcze nie mogą być aktywowane. Kapitalizacji mogą podlegać wyłącznie prace rozwojowe. Nakłady na prace badawcze są nowatorskim i zaplanowanym poszukiwaniem rozwiązań podjętym z zamiarem zdobycia i przyswojenia nowej wiedzy naukowej i technicznej. Należy je ujmować w ciężar kosztów w momencie ich poniesienia. Stanowią więc element rachunku zysków i strat. Natomiast nakłady poniesione na prace rozwojowe, spełniające podane wcześniej warunki, ujmuje się w bilansie jako wartości niematerialne. Dzieje się tak dlatego, że etap prac rozwojowych jest etapem bardziej zaawansowanym niż prace badawcze. W związku z tym można w niektórych przypadkach zidentyfikować składnik wartości niematerialnych, który będzie wytwarzał przyszłe korzyści ekonomiczne. 2) Wg UOR nie ma wydzielenia etapu prac badawczych i rozwojowych. Przykład W zakładzie naukowym przedsiębiorstwa prowadzono prace nad możliwością zastosowania nowego pierwiastka przy produkcji nowych produktów – koszty tych prac wyniosły 140 mln zł; jednym ze sposobów wykorzystania nowego pierwiastka jest wykorzystanie go do produkcji nowego, wydajniejszego urządzenia, służącego do tomografii komputerowej –koszty projektowania, testowania i wykonania prototypu takiego urządzeniem wyniosły 60 mln zł, MSR 38 1) Koszty prac badawczych 140 mln zł 2) Koszty prac rozwojowych 60 mln zł 3) Rachunek zysków i strat: Koszty 140 mln zł 4) Bilans WNiP 60 mln zł UOR Art. 10 ust. 3* UoR 140 mln zł 60 mln zł Koszty 140 mln zł WNiP 60 mln zł 200 mln zł Koszty 0 zł WNiP 200 mln zł *art. 10 ust.3. W sprawach nieuregulowanych przepisami ustawy, przyjmując zasady (politykę) rachunkowości, jednostki mogą stosować krajowe standardy rachunkowości wydane przez Komitet Standardów Rachunkowości. W przypadku braku odpowiedniego standardu krajowego, jednostki, inne niż wymienione w art. 2 ust. 3, mogą stosować MSR. Przykład W zakładzie naukowym przedsiębiorstwa prowadzono prace nad możliwością zastosowania nowego pierwiastka przy produkcji nowych produktów. Jednym ze sposobów wykorzystania nowego pierwiastka jest wykorzystanie go do produkcji nowego, wydajniejszego urządzenia, służącego do tomografii komputerowej. Koszty badań, projektowania, testowania i wykonania prototypu takiego urządzeniem wyniosły 200 mln zł, (jednostka nie jest w stanie określić jaka ich część dotyczy prac badawczych a jaka rozwojowych). MSR 38 i UoR art. 10 ust.3 UoR 1) Koszty prac badawczych 2) Koszty prac rozwojowych 3) Rachunek zysków i strat: 4) Bilans WNiP 200 mln zł Koszty 200 mln zł WNiP 0 mln zł Koszty 0 zł WNiP 200 mln zł Par. 53. Jednostka gospodarcza, która nie jest w stanie oddzielić etapu prac badawczych od etapu prac rozwojowych przedsięwzięcia prowadzącego do wytworzenia składnika wartości niematerialnych, traktuje nakłady na to przedsięwzięcie, jak gdyby zostały poniesione wyłącznie na etapie prac badawczych. Literatura przedmiotu wskazuje, iż do technik pozwalających na manipulowanie wartością kosztów w szczególności należy zaliczyć: l) aktywowanie niewłaściwych kosztów, 2) wadliwą prezentację kosztów prac rozwojowych, 3) manipulowanie odpisami amortyzacyjnymi, 4) tworzenie "fikcyjnych" (cichych) rezerw, 5) odpisy aktualizacyjne aktywów (w szczególności zapasów i należności), 6) brak uwzględniania normalnego rozmiaru działalności w wycenie zapasu. AMORTYZACJA Amortyzacja jest jednym z wielu kosztów, jakie ponosi przedsiębiorstwo. Cechą odróżniającą amortyzację od innych kosztów jest możliwość dość swobodnego kształtowania jej wielkości, a przez to wpływanie na wynik finansowy, sumę bilansową i dochód podlegający opodatkowaniu . Ta dowolność w mniejszym stopniu dotyczy przepisów podatkowych. Zarówno w ustawie z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych, jak i ustawie z dnia 26 lipca o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdzie zostały określone zasady dokonywania odpisów amortyzacyjnych, podatnik w niewielkim zakresie ma możliwości kreowania odpisów amortyzacyjnych. Możliwość płynnego ustalania stawek amortyzacyjnych w dużo większym zakresie dotyczy przepisów ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości. Problem1. Przedsiębiorstwo X płatnik podatku VAT na koniec roku 2007 uzyskało przychód ze sprzedaży w kwocie 250 000 zł. Koszty uzyskania przychodu bez amortyzacji wyniosły 160 000 zł. Wykorzystując alternatywne możliwości wiedząc, że: ustalić zysk netto i zobowiązanie podatkowe 1) w styczniu 2007 r. przedsiębiorstwo nabyło i przyjęło do ewidencji środek trwały 5 gr. KŚT ( kwota netto faktury 150 000 zł - stawka amortyzacji 18%) 2) w marcu 2007 r. przedsiębiorstwo nabyło i przyjęło do ewidencji środek transportu ( kwota netto faktury 60 000 zł - stawka amortyzacji 20%) 3) w czerwcu 2007 r. przedsiębiorstwo nabyło i przyjęło do ewidencji maszynę produkcyjną (4 grupa KŚT , kwota netto faktury 150 000 zł - stawka amortyzacji 10%) Ja przyjmę metodę liniową – jak większość księgowych. Metoda liniowa 1) 2) odpis miesięczny odpis za rok (11 m-cy) 24750 odpis miesięczny 60 000 * 12 odpis za rok (9 m-cy) 3) 150 000 * 12 odpis miesięczny odpis za rok (6 m-cy) 18% 2250 20% 1000 9000 150 000 * 12 10% 1250 7500 Razem amortyzacja za rok 41250 Rachunek zysków i strat. 1. Przychody ze sprzedaży 2. Koszty uzyskania przychodu a) bez amortyzacji b) amortyzacja 3) Zysk brutto 4) Podatek (19%) 5) Zysk netto 250 000 201 250 160 000 41 250 48 750 9 263 39 488 Nie! Za duży podatek. Ja zastosuję metodę degresywną! Metoda gegresywna 1) 2) 3) odpis miesięczny 150 000 * 12 odpis za rok (11 m-cy) 49500 odpis miesięczny 60 000 * 12 odpis za rok (9 m-cy) 18000 odpis miesięczny odpis za rok (6 m-cy) 150 000 * 12 18% *2 4500 20% *2 2000 10% *2 2500 15000 Razem amortyzacja za rok 82500 Rachunek zysków i strat. 1. Przychody ze sprzedaży 2. Koszty uzyskania przychodu a) bez amortyzacji b) amortyzacja 3) Zysk brutto 4) Podatek (19%) 5) Zysk netto 250 000 242 500 160 000 82 500 7 500 1 425 6 075 Porównanie Degresywna Liniowa Podatek 1 425 9 263 Podatek Zysk netto 6 075 39 488 Zysk netto Pamiętaj! 1) W całym okresie użytkowania odpis amortyzacyjny w obu metodach będzie taki sam tj. 150 000 + 60 000 + 150 000 zł. 2) Różny będzie natomiast rozkład odpisu amortyzacyjnego w czasie Metoda liniowa - dłuższy okres, a ca za tym idzie, niższe odpisy miesięczne. Metoda degresywna - krótszy okres, a ca za tym idzie, wyższe odpisy miesięczne. D L D Zn < Zn PD PD < L D L Zn =Zn Zn > Zn PD = PD PD PD > Ale zaraz, przecież można dla celów bilansowych przyjąć metodę liniową a dla celów podatkowych degresywną. Rachunek zysków i strat. Podatek dochodowy 1. Przychody ze sprzedaży 250 000 201 250 2. Koszty uzyskania przychodu 160 000 a) bez amortyzacji 41 250 b) amortyzacja 48 750 3) Zysk brutto 1 425 4) Podatek (19%) 47 325 5) Zysk netto 1. Przychody ze sprzedaży 2. Koszty uzyskania przychodu a) bez amortyzacji b) amortyzacja 3) Dochód do opodatkowania. 4) Podatek (19%) 5) Zysk netto 250 000 242 500 160 000 82 500 7 500 1 425 6 075 Ale zaraz, przecież można dla celów bilansowych przyjąć metodę liniową a dla celów podatkowych degresywną. wartość bilansowa wartosć podatkowa różnica rezerwa 1 2 3 4 360 000 - 41 250 360 000 - 82 500 (1-2) 3*19% 318 750 277 500 41 250 7837,5 Rachunek zysków i strat. Podatek dochodowy 1. Przychody ze sprzedaży 250 000 201 250 2. Koszty uzyskania przychodu 160 000 a) bez amortyzacji 41 250 b) amortyzacja 48 750 3) Zysk brutto 1 425 4) Podatek (19%) 47 325 5) nettoodroczony 5) Zysk Podatek 7837,5 6) Zysk netto 39 487,5 1. Przychody ze sprzedaży 2. Koszty uzyskania przychodu a) bez amortyzacji b) amortyzacja 3) Dochód do opodatkowania. 4) Podatek (19%) 5) Zysk netto 250 000 242 500 160 000 82 500 7 500 1 425 6 075 Porównanie Badany P: degresywna B: liniowa degresywna liniowa P: degresywna B: liniowa podatek 1 425 9 263 1 425 1 425 zysk netto 6 075 39 488 47 325 39 488 Literatura przedmiotu wskazuje, iż do technik pozwalających na manipulowanie wartością kosztów w szczególności należy zaliczyć: l) aktywowanie niewłaściwych kosztów, 2) wadliwą prezentację kosztów prac rozwojowych, 3) manipulowanie odpisami amortyzacyjnymi, 4) tworzenie "fikcyjnych" (cichych) rezerw, 5) odpisy aktualizacyjne aktywów (w szczególności zapasów i należności), 6) brak uwzględniania normalnego rozmiaru działalności w wycenie zapasu. Problem Dane dotyczące osiąganych przychodów i ponoszonych kosztów przez spółkę D prezentuje poniższa tabela. Przeprowadzić ocenę rentowności i zaproponować możliwe rozwiązania dla poprawy sytuacji w roku t+1. Dodatkowe informacje: - firma prowadzi działalność w dwóch obszarach A i B (działalność B jest nierentowna) - suma bilansowa 15 000 000 zł. - wartość środków trwałych 6 000 000 zł -zapasy materiałów 750 000 zł (250 000 A i 500 000 B) - należności z tyt. dostaw 800 000 zł t-3 t-2 t-1 t t+1 Przychód ze sprzedaży 8 000 000 8 500 000 8 600 000 zł 8 000 000 zł 7 800 000 zł Koszty uzyskania przychodu 7 700 000 8 100 000 8 100 000 8 050 000 8 000 000 Rozwiązanie: Ponieważ firm przynosi stratę zarząd zamierza zrezygnować z części działalności (tej nierentownej). W związku z tym: - tworzy rezerwę związaną z planowaną restrukturyzacją ( 500 000 zł) - dokonuje odpisu określającego trwałą utratę wartość środków trwałych związanych z nierentowną działalnością (2 000 000 zł) - dokonuje odpisu aktualizującego wartość materiałów związanych z tą działalnością (spadek o połowę – 250 000 zł) - dokonano aktualizacji należności (zakłada się, że 20% tych należności jest niepewna) – odpis 160 000 zł. Skutki w roku t : -utworzenie rezerwy zwiększa pozostałe koszty operacyjne - odpis określający trwałą utratę wartość środków trwałych zwiększa pozostałe koszty operacyjne -odpisu aktualizującego wartość materiałów zwiększa pozostałe koszty operacyjne - odpis aktualizujący wartość należności operacyjne lub koszty finansowe. zwiększa pozostałe koszty pozostałe koszty operacyjne w roku t rezerwa odpis określający trw. Utratę wart. ST 500 000 2 000 000 odpis aktualizujący zapas 250 000 odpis aktualizujący należności 160 000 RAZEM 2 910 000 Możliwości w roku t+1: Ponieważ według przewidywań dla działalności B zakłada się wzrost koniunktury, firma nie będzie rezygnować z tej działalności. W związku z tym: - rozwiązuje rezerwę związaną z planowaną restrukturyzacją ( 500 000 zł) - dokonuje odpisu odtworzeniowego trwałą utratę wartość środków trwałych związanych z nierentowną działalnością (2 000 000 zł) - dokonuje odpisu aktualizującego wartość materiałów związanych z tą działalnością (wzrost o połowę – 250 000 zł) - dokonano aktualizacji należności (zakłada się, że wszystkie należności są ściągalne) – odpis 160 000 zł. Skutki w roku t+1: - rozwiązanie rezerwy zwiększa pozostałe przychody operacyjne - odpis odtorzeniowe trwałą utratę wartość środków trwałych zwiększa pozostałe przychody operacyjne -odpisu aktualizującego wartość materiałów zwiększa pozostałe przychody operacyjne - odpis aktualizujący wartość należności zwiększa pozostałe przychody operacyjne lub przychody finansowe. pozostałe przychody operacyjne w roku t+1 rezerwa odpis odtworzeniowy trw. Utratę wart. ST 500 000 2 000 000 odpis aktualizujący zapas 250 000 odpis aktualizujący należności 160 000 RAZEM 2 910 000 Skutki w roku t+1 : -Wynik finansowy t-3 t-2 8 000 000 8 500 000 8 600 000 8 000 000 7 800 000 0 0 0 0 2 910 000 Koszty uzyskania przychodu 7 700 000 8 100 000 8 100 000 8 050 000 8 000 000 Pozostałe koszty operacyjne 0 0 0 2 910 000 0 300 000 400 000 500 000 -2 960 000 2 710 000 57000 76000 95000 0 514900 243 000 324 000 405 000 -2 960 000 2 195 100 Przychód ze sprzedaży Pozostałe przychody operacyjne Zysk brutto Podatek Zysk netto t-1 t t+1 Literatura przedmiotu wskazuje, iż do technik pozwalających na manipulowanie wartością kosztów w szczególności należy zaliczyć: l) aktywowanie niewłaściwych kosztów, 2) wadliwą prezentację kosztów prac rozwojowych, 3) manipulowanie odpisami amortyzacyjnymi, 4) tworzenie "fikcyjnych" (cichych) rezerw, 5) odpisy aktualizacyjne aktywów (w szczególności zapasów i należności), 6) brak uwzględniania normalnego rozmiaru działalności w wycenie zapasu. ZAPASY Wycena produktów gotowych, półproduktów i produkcji w toku: Koszt wytworzenia produktu obejmuje koszty pozostające w bezpośrednim uzasadnioną związku część z kosztów danym produktem pośrednio oraz związanych z wytworzeniem tego produktu (art. 28 ust. 3 ustawy o rachunkowości). 1. Jednostka produkcyjna wycenia produkcję niezakończoną według kosztu wytworzenia. 2. Poziom normalny wykorzystywanych zdolności produkcyjnych wynosi w jednostce 75%. 3. Z ksiąg rachunkowych wynikają następujące dane: a) koszty bezpośrednio związane z produkcją ujęte na koncie 50 "Koszty działalności podstawowej - produkcyjnej" wynoszą na koniec okresu ogółem 8 500 000 zł. b) koszty pośrednio związane z produkcją ujęte na koncie 52 "Koszty wydziałowe" wyniosły na koniec okresu 7 100 000 zł, z tego: zmienne koszty wydziałowe (konto 52-1) 2 600 000 zł, stałe koszty wydziałowe (konto 52-2) 4 500 000 zł. 4. W okresie sprawozdawczym wyprodukowano 30 000 szt. wyrobów gotowych 5. W okresie sprawozdawczym sprzedano 10 000 szt. wyrobów gotowych (cena sprzedaży 570 zł/szt) 1. Przychód ze sprzedaży 10 000*570 5 700 000,00 zł 2. Koszt 10 000*482,5 + 1 125 000 5 950 000,00 zł 3. Zysk ze sprzedaży 1-2 -250 000,00 zł Koszty bezpośrednio produkcyjne 8 500 000,00 zł Zmienne koszty pośrednie 2 600 000,00 zł Uzasadniona część kosztów pośrednich stałych 75%*4 500 000 3 375 000,00 zł Suma kosztów Koszt jednostkowy Nieuzasadniona część kosztów pośrednich stałych 25%*4 500 000 14 475 000,00 zł 482,50 zł 1 125 000,00 zł Poziom normalny wykorzystywanych zdolności produkcyjnych wynosi w jednostce 90%. 1. Przychód ze sprzedaży 10 000*570 5 700 000,00 zł 2. Koszt 10 000*505 + 450 000 5 500 000,00 zł 3. Zysk ze sprzedaży 1-2 200 000,00 zł Koszty bezpośrednio produkcyjne 8 500 000,00 zł Zmienne koszty pośrednie 2 600 000,00 zł Uzasadniona część kosztów pośrednich stałych 90%*4 500 000 4 050 000,00 zł Suma kosztów 15 150 000,00 zł Koszt jednostkowy15 150 000 zł / 30 000 szt Nieuzasadniona część kosztów pośrednich stałych 10%*4 500 000 505,00 zł 450 000,00 zł Natomiast do technik pozwalających na manipulowanie wartością przychodów w szczególności należy zaliczyć: 1) przyspieszone fakturowanie i manipulowanie okresem ujęcia przychodów, 2) sprzedaże z klauzulą odkupu, 3) rozwiązywanie nieuzasadnionych rezerw, 4) fikcyjną sprzedaż (np. dostawy bez zamówień) 5) szacunek przychodu w kontraktach długoterminowych, 6) wykorzystanie cen transferowych. 7) wycena składników ujmowany w przychodach) majątkowych (wzrost wartości Inwestycje Problem. Przedsiębiorstwo X na koniec roku 2007 uzyskało przychód ze sprzedaży w kwocie 10 mln zł, koszty uzyskania przychodu wyniosły 9,6 mln zł a podatek dochodowy 100 000 zł. Jednocześnie, w aktywach jednostki znajduje się 100 000 szt. akcji spółki Y, których wartość wynosi 3 mln zł. Akcje te firma nabyła w sierpniu. Na pierwszej sesji grudniowej kurs akcji kształtował się na poziomie 30zł/akcję. Natomiast na ostatniej sesji w roku 42zł/akcję. Aktywa ogółem firmy stanowią 15 mln zł, zadłużenie ogółem 9 mln zł. Zarząd spółki otrzymuje premię za wyniki, która wynosi 10% zysku netto. Spółka nie podlega badaniu przez biegłego rewidenta. W momencie zakupu akcji zaliczyliśmy jego do aktywów trwałych. Zatem ich wyceny dokonujemy zgodnie z artykułem 28. ust.1. pkt.3 udziały w innych jednostkach oraz inne niż wymienione w pkt 1a inwestycje zaliczone do aktywów trwałych - według ceny nabycia, pomniejszonej o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości lub według wartości godziwej; wartość w cenie nabycia można przeszacować do wartości w cenie rynkowej, a różnicę z przeszacowania rozliczyć zgodnie z art. 35 ust. 4, Art.35 ust.4. Skutki przeszacowania inwestycji zaliczonych do aktywów trwałych, powodujące wzrost ich wartości do poziomu cen rynkowych, zwiększają kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny. Obniżenie wartości inwestycji uprzednio przeszacowanej do wysokości kwoty, o którą podwyższono z tego tytułu kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny, jeżeli kwota różnicy z przeszacowania nie była do dnia wyceny rozliczona, zmniejsza ten kapitał (fundusz). W pozostałych przypadkach skutki obniżenia wartości inwestycji zalicza się do kosztów finansowych. Wzrost wartości danej inwestycji bezpośrednio wiążący się z uprzednim obniżeniem jej wartości, zaliczonym do kosztów finansowych, ujmuje się do wysokości tych kosztów jako przychody finansowe. Przychód ze sprzedaży 10 000 000 Koszty uzyskania przychody Zysk brutto 9 600 000 400 000 Podatek dochodowy Zysk netto 100 000 300 000 Bilans przed zmianami AKTYWA 15 000 000 Bilans po zmianach PASYWA 15 000 000 K. W 6 000 000 Zobowiązania 9 000 000 AKTYWA 16 200 000 PASYWA 16 200 000 K. W + aktualiz aktualizacja inw. 7 200 000 rentowność sprzedaży zysk/sprzedaż wskaźnik ogólnego zadłużenia Premia zarządu zadł. og/aktywa 10%*zysk netto Zobowiązania 9 000 000 3% 56% 30 000 W momencie zakupu akcji zaliczyliśmy jego do aktywów obrotowych. Zatem ich wyceny dokonujemy zgodnie z artykułem 28. ust.1. pkt.5 inwestycje krótkoterminowe - według ceny (wartości) rynkowej albo według ceny nabycia lub ceny (wartości) rynkowej, zależnie od tego, która z nich jest niższa, a krótkoterminowe inwestycje, dla których nie istnieje aktywny rynek w inny sposób określonej wartości godziwej. Art. 35 ust. 3. Skutki wzrostu lub obniżenia wartości inwestycji krótkoterminowych wycenionych według cen (wartości) rynkowych zalicza się odpowiednio do przychodów lub kosztów finansowych. W przypadku stosowania innych, niż określone w art.28 ust. 1 pkt 5 zasad wyceny krótkoterminowych inwestycji, skutki obniżenia ich wartości zalicza się do kosztów finansowych w pełnej wysokości, natomiast skutki wzrostu ich wartości zalicza się do przychodów finansowych w wysokości nie wyższej niż kwota różnic uprzednio odpisanych w koszty finansowe. Przychód ze sprzedaży 10 000 000 Przychód finansowy Przychody ogółem 1 200 000 11 200 000 Koszty uzyskania przychody Zysk brutto 9 600 000 1 600 000 Podatek dochodowy Zysk netto 100 000 1 500 000 Bilans przed zmianami AKTYWA 15 000 000 Bilans po zmianach PASYWA 15 000 000 K. W 6 000 000 AKTYWA 16 200 000 PASYWA 16 200 000 aktualizacja inw. K. W + róż. zysk 7 200 000 Zobowiązania 9 000 000 rentowność sprzedaży wskaźnik ogólnego zadłużenia Premia zarządu Zobowiązania 9 000 000 zysk/sprzedaż zadł. og/aktywa 10%*zysk netto 15% 56% 150 000 Dla porównania: rentowność sprzedaży zysk/sprzedaż wskaźnik ogólnego zadłużenia Premia zarządu zadł. og/aktywa 10%*zysk netto 3% 56% 30 000 Komisja Nadzoru Finansowego zainterweniowała w sprawie zawyżania przez OFE Polsat wartości jednostek funduszy emerytalnych. Fundusz mocno spadnie w rankingu OFE - pisze "Rzeczpospolita". W ostatnim dniu września doszło do mocnego wzrostu wartości jednostki rozrachunkowej Polsat - w górę o 20 groszy, podczas gdy inne OFE zanotowały spadki średnio o kilka groszy. Wszystko wskazuje, że Polsat poprawiał swoje wyniki na koniec miesiąca lub kwartału (window dressing), doprowadzając do dużych wzrostów kursów mało płynne akcje spółek ze swojego portfela (Dębica, Kruszwica, Mispol, Sygnity, Koelner oraz Mondi Świecie). Zdaniem ekspertów skala tej operacji była niespotykana dotąd w historii branży emerytalnej. Na tyle, że postanowił zainterweniować KNF. Komisja postanowiła, że do wyliczenia wartości jednostki przyjmie się kurs nie z 30 września, a z 29 września - wszystko w myśl zasady ostrożnej wyceny aktywów. To działanie bez precedensu. OFE Polsat chciał poprawić swoją pozycję w rankingu trzyletniej stopy zwrotu. A miejsce w nim decyduje o tym, czy dany fundusz będzie brał udział w losowaniu osób, które same nie wybrały funduszu. Fundusz dokonał już korekty wartości jednostki - z 31,69 zł do 31,40 zł. Zmiany wprowadzają też pozostałe OFE, w których portfelach były akcje spółek, których kursem manipulowano. Żródło:http://emerytury.wp.pl/kat,7028,title,OFE-Polsat-manipulowalkursami,wid,13890182,wiadomosc.html?ticaid=1f53a&_ticrsn=3 Natomiast do technik pozwalających na manipulowanie wartością przychodów w szczególności należy zaliczyć: 1) przyspieszone fakturowanie i manipulowanie okresem ujęcia przychodów, 2) sprzedaże z klauzulą odkupu, 3) rozwiązywanie nieuzasadnionych rezerw, 4) fikcyjną sprzedaż (np. dostawy bez zamówień) 5) szacunek przychodu w kontraktach długoterminowych, 6) wykorzystanie cen transferowych. 7) wycena składników majątkowych (wzrost wartości ujmowany w przychodach) Problem księgowy związany z kontraktami długoterminowymi Cechą charakterystyczną kontraktów długoterminowych jest fakt, że daty rozpoczęcia i zakończenia działań zwykle przypadają kwestią jest określonych w umowie na różne okresy sprawozdawcze. określenie momentu ujmowania wpływów i wydatków zysków i strat. jako Zasadniczą związanych z umową przychodów i kosztów w rachunku Usługi budowlane definicja według MSR, KSR i UoR: Metody pomiary wyniku z kontraktu: Ponieważ wybór ofert dokonywany jest najczęściej w drodze przetargu, umowa ryczałtowa jest znacznie częściej spotykana. W przypadku takich umów przychody z wykonania kontraktu ustala się proporcjonalnie do stopnia zaawansowania prac. Stopień zaawansowania może być mierzony (por. art. 34a ust. 2 ustawy o rachunkowości): 1) udziałem kosztów poniesionych od dnia zawarcia umowy do dnia ustalenia przychodu w całkowitych kosztach wykonania usługi, 2) liczbą przepracowanych godzin bezpośrednich wykonania usługi, 3) na podstawie obmiaru wykonanych prac, 4) inną metodą. Zgodnie z punktem IV.6 KSR dotyczącego kontraktów długoterminowych, do innych metod ustalania stopnia zaawansowania niezakończonej umowy można zaliczyć: metodę pomiaru pracochłonności (lub maszynochłonności) metodę ważonego kamienia milowego, metodę wzoru stałego, metodę prac wspólnych, metodę ustalonego poziomu prac. Problem Załóżmy, że zgodnie z budżetem przychody z realizacji kontraktu na budowę elektrowni X wyniosą 1 600 mln zł, zaś koszty 1200 mln zł. Wykonanie kontraktu wymaga przepracowania 100 mln roboczogodzin. Kontrakt będzie realizowany w ciągu trzech lat. Ustalić przychód ze sprzedaży na kontraktach niezakończonych na koniec pierwszego roku, przy założeniu, że koszty poniesione po pierwszym roku wyniosły 300 mln zł a łączna liczba bezpośrednio przepracowanych roboczogodzin wyniosła 20 mln. Ostatnią z wyodrębnionych grup oszustw księgowych stanowią tzw. pozostałe oszustwa, które nie znajdują swojego bezpośredniego odzwierciedlenia w wyniku finansowym jednostki, tj.: 1) wadliwe ujęcie leasingu i leasing zwrotny, 2) manipulowanie terminami płatności (window dressing), 3) niewłaściwe klasyfikowanie rozrachunków ze względu na termin płatności, 4) ujęcie zobowiązań warunkowych, 5) brak rzetelnego wyodrębnienia strumieni działalności kontynuowanej i niekontynuowanej, 6) nie ujawnianie realnych zagrożeń kontynuacji działalności. Problem Dane dotyczące osiąganych przychodów i ponoszonych kosztów przez spółkę D prezentuje poniższa tabela. Przeprowadzić ocenę rentowności i zaproponować możliwe rozwiązania dla poprawy sytuacji w roku t+1. t t+1 Przychód ze sprzedaży 7 450 000 7 500 000 Koszty uzyskania przychodu 7 400 000 7 600 000 Rozwiązanie problemu: sprzedano zbędny środek trwały o wartości początkowej 300 000 zł i dotychczasowym umorzeniu 100 000zł, jego cena sprzedaży jest równa wartości godziwej i wynosi 400 000 zł (bez VAT) t Przychód ze sprzedaży t+1 7 450 000 7 500 000 0 200 000 Przychody z działalności operacyjnej 7 450 000 7 700 000 Koszty działalności 7 400 000 7 600 000 50 000 100 000 9 500 19 000 40 500 81 000 Pozostałe przychody Zysk z działalności operacyjnej Podatek Zysk netto A co w sytuacji kiedy firma nie posiada zbędnych środków trwałych ? Rozwiązanie problemu: Leasing zwrotny : Należy znaleźć składnik majątkowy, którego wartość rynkowa jest wyższa niż wartość księgowa i sprzedać go firmie leasingowej a następnie podpisać umowę leasingu zwrotnego operacyjnego – np. sprzedano w formie leasingu zwrotnego środek trwały o wartości początkowej 300 000 zł i dotychczasowym umorzeniu 100 000zł, jego cena sprzedaży jest równa wartości godziwej i wynosi 600 000 zł (bez VAT). t Przychód ze sprzedaży t+1 7 450 000 7 500 000 0 400 000 Przychody z działalności operacyjnej 7 450 000 7 900 000 Koszty działalności operacyjnej 7 400 000 7 600 000 Zysk z działalności operacyjnej 50 000 300 000 9 500 57 000 40 500 243 000 Pozostałe przychody Podatek Zysk netto
