{88}listopad 2011 nowości wydawnicze zapowiedzi

NOWOŚCI
WYDAWN
ICZE
ZAPOWIED
EGZEMPL
PRZEWODNIK PO ŚWIECIE KSIĄŻEK
ZI
PROMOCJ
E
ARZ BEZ
{88} LISTOP
PŁATNY
AD 2011
TOP MATRASA
20 BESTSELLERÓW – PAŹDZIERNIK 2011
1
Cukiernia
pod Amorem.
Hryciowie
8
Małgorzata Gutowska-Adamczyk
Nasza Księgarnia
2
Długie ramię
Moskwy
Marzenie Celta
9
Domek nad
morzem
10
Gra o tron
11
12
Starcie królów
Wpływowe
kobiety Drugiej
Rzeczpospolitej
Sławomir Koper
Bellona
2
{88} LISTOPAD 2011
17
Mężczyźni, którzy
nienawidzą kobiet
Nawałnica
mieczy.
Krew i złoto
13
Nawałnica
mieczy.
Stal i śnieg
George R. R. Martin
Zysk i S-ka
14
Uprowadzenie
John Grisham
Amber
Caryca
Ellen Alpsten
Sonia Draga
18
Dziewczyna,
która igrała
z ogniem
Stieg Larsson
Czarna Owca
19
Cień wiatru
Carlos Ruiz Zafón
Muza
George R. R. Martin
Zysk i S-ka
George R. R. Martin
Zysk i S-ka
7
Pióropusz
Uczta dla wron.
Cienie śmierci
George R.R. Martin
Zysk i S-ka
Stieg Larsson
Czarna Owca
George R. R. Martin
Zysk i S-ka
6
16
Marian Pilot
Literackie
Maria Ulatowska
Prószyński i S-ka
5
Testament Nobla
Zamek z piasku,
który runął
Stieg Larsson
Czarna Owca
Liza Marklund
Czarna Owca
Mario Vargas Llosa
Znak
4
15
Małgorzata Gutowska-Adamczyk
Nasza Księgarnia
Sławomir Cenckiewicz
Zysk i S-ka
3
Cukiernia
pod Amorem.
Zajezierscy
20
Syrenka
Camilla Läckberg
Czarna Owca
Lista bestsellerów powstała na podstawie
najlepiej sprzedających się książek w okresie
1.10 – 24.10.2011 w sieci księgarń Matras.
NOBEL 2011
Zatrudniony przez wielką
Pamięć
Jarosław Jakubowski
Literacka Nagroda Nobla dla Tomasa Transtroemera nie była zaskoczeniem. Szwedzki poeta
od lat był wymieniany na giełdzie nazwisk,
obok choćby Polaka, Adama Zagajewskiego.
Dwa ostatnie werdykty Akademii Szwedzkiej
przeczą tezie, że komitet noblowski idzie za
politycznymi modami i nagradza nie tyle za dokonania pisarskie, co na złość konserwatystom.
Zarówno ubiegłoroczny laureat Mario Vargas
Llosa, jak i tegoroczny noblista Tomas Transtroemer to pisarze znakomici, a krytycy są zgodni,
że od lat zasługiwali na Nobla. Warto pamiętać,
że w 1996 roku Wisława Szymborska zostawiła
w pokonanym polu właśnie Transtroemera.
Szwed jest znany polskim czytelnikom, choć
grubą przesadą byłoby stwierdzenie, że to poeta u nas popularny. Na polskim rynku wydawniczym ukazało się sporo książek Transtroemera,
między innymi zbiory „Gondola żałobna”, „Niebieski dom”, Późnojesienny labirynt”, a także tom
wspomnień zatytułowany „Muzeum motyli”.
Pracę nad tą ostatnią książką przerwała poecie
choroba. W 1990 roku przeżył udar mózgu,
w wyniku czego jest częściowo sparaliżowany.
Mimo niedowładu oraz częściowej utraty mowy
Transtroemer nie zrezygnował z aktywnego życia, w tym z pracy literackiej. Podczas spotkań
z czytelnikami jego pośrednikiem jest żona Monika, która gesty pisarza potrafi przetłumaczyć
na słowa. Na zdumiewającą umiejętność wychwytywania komunikatów z trudnego niewerbalnego zwracają uwagę świadkowie tych spotkań. Pisarz bywał również w Polsce. Tłumaczył
wiersze polskich poetów. Jest przez niektórych
nazywany „szwedzkim Miłoszem”.
Tomas Transtroemer urodził się 15 kwietnia
1931 roku w Sztokholmie. W 1950 roku rozpoczął na tamtejszym uniwersytecie studia
na kierunkach: historia literatury i religii oraz
psychologia. W 1957 roku został asystentem
w Instytucie Psychometrii na tejże uczelni. Jako
psycholog pracował do 1990 roku. Udar mózgu był w jego życiu wydarzeniem granicznym.
Od tego momentu datuje się jego wzmożona
aktywność literacka, choć w ostatnich latach
już niemal nie publikuje. Mimo ułomności cielesnych wciąż codziennie gra na fortepianie.
Komitet noblowski uzasadniając przyznanie nagrody Transtroemerowi, użył formułki: „za zwięzłe, przejrzyste obrazy, które dają nam świeży
dostęp do rzeczywistości”. Zwięzłość i muzycz-
ność (poeta gra również na organach) to znaki
rozpoznawcze poezji tegorocznego noblisty.
Poruszają problemy zagubienia człowieka we
współczesnym świecie. Wyciszenie języka idzie
tu w parze z zamiłowaniem do obrazowania
pełnego paradoksów. W wierszach Transtroemera nie brak treści religijnych i chyba dlatego
zasłużył na miano „szwedzkiego Miłosza”. Nasz
noblista zresztą jest wśród polskich tłumaczy
poezji autora „Gondoli żałobnej”. Zastanawiam
się, co mogło zainteresować Miłosza w poezji
Transtroemera? Może było to przywiązanie do
północnego krajobrazu, ukazywanego w krótkich wyrazistych sekwencjach, jak w filmowych
przebitkach? Przytoczmy wiersz „7 marca 1979
roku” w tłumaczeniu Miłosza właśnie:
Dość mając wszystkich, którzy przychodzą ze słowami,
ze słowami, ale nie mówiąc nic,
wyjechałem na zaśnieżoną wyspę.
Pustkowie nie zna słów.
Niezapisane stronice ciągną się na wszystkie strony!
Natrafiam na ślady sarnich kopytek w śniegu.
Mowa, choć żadnych słów.
Nie są to zresztą wyłącznie krajobrazy „czyste”,
nieskażone cywilizacją. W wierszu „Przedmieście” (również w Miłoszowym przekładzie) pojawia się coś w rodzaju strefy niczyjej, „miejsce
pośrednie”:
Ludzie w drelichach koloru ziemi wstają z rowu.
Jest to miejsce pośrednie, martwy punkt, ni wieś, ni
miasto.
Dźwigi na horyzoncie chcą skoczyć daleko, ale
zegary są przeciw.
Rozrzucone betonowe płyty chłepcą światło zimnymi językami.
Warsztaty samochodowe założono w dawnych
stajniach.
Kamienie rzucają cień tak ostry jak kamienie na
powierzchni Księżyca.
I takie tereny są coraz większe,
jak grunt kupiony za judaszowe srebrniki,
„garncarzowa rola, żeby tam grzebać zmarłych”.
Poeta jest wrażliwy nie tylko na muzykę, ale
również na malarstwo. I znowu, szczególne
związki łączą tę poezję z malarzami Północy,
takimi jak choćby angielski XIX-wieczny mistrz
pejzażu William Turner. Opowiada o tym wiersz
pt. „Szkic z 1844 roku” przełożony przez Leonarda Neugera:
Twarz Williama Turnera ogorzała od wiatru
Rozkłada sztalugi aż w kipieli.
Zanurzamy się w głębiny wraz z zielonosrebrną
liną.
On brnie w płyciznę królestwa śmierci.
Pociąg wtacza się. Zbliż się.
Deszcz, deszcz przeciąga nad nami.
Te „małe wiersze” są znakomitą poezją, co ujawnia się nie tylko w mistrzowskim (także oszczędnym) operowaniu słowem, ale przede wszystkim w odwadze, z jaką Transtroemer zabiera się
za budowę własnego świata, a więc również
filozofii. To atrybut tylko największych poetów. Pozostając przy asocjacjach z Miłoszem,
szwedzkiemu nobliście z pewnością brakuje
rozmachu i słowiańskiej witalności autora „Traktatu poetyckiego”. Jednakże prawdziwie nordycka surowość idąca w parze z bijącym z głębi
tej poezji żarem sprawia, że wierszowane minitraktaty Transtroemera mają wymiar uniwersalny. Jak choćby utwór „Wieczór grudniowy – 72”
przetłumaczony przez Leonarda Neugera:
A oto ja niewidzialny człowiek zatrudniony może
przez jakąś wielką Pamięć by żyć właśnie teraz. No
i mijam
zamknięty na cztery spusty biały kościół w którym
stoi świątek
uśmiechnięty, bezradny, jakby mu odebrano okulary.
Samotny. Wszystko inne jest teraz, teraz, teraz. Prawo ciążenia, które wtłacza nas
w pracę za dnia i w łóżko nocą. Wojna.
Mam nadzieję, że udało mi się zainteresować
Czytelników poezją Tomasa Transtroemera.
Warto pamiętać, że to już siódmy literacki noblista ze Szwecji. Choć w przeszłości zdarzały
się kontrowersje wokół szwedzkich laureatów
tej nagrody, to w tym przypadku o żadnych
wątpliwościach mowy być nie może. Ta poezja
broni się sama.

{88} LISTOPAD 2011
3
NOWOŚCI WYDAWNICZE
Okrucieństwo w majestacie prawa – Nonie Darwish – Wydawnictwo Kefas
Wstrząsająca i przerażająca! A jednak prawdziwa!
NONIE DARWISH urodziła się i wychowała w kraju muzułmańskim. Przez 30 lat wszystkie aspekty jej życia, takie jak rodzina, seksualność, higiena, praca zawodowa, bankowość, zawieranie umów, ekonomia,
polityka, kwestie społeczne – dosłownie wszystko, podporządkowane były islamskiemu kodeksowi
prawnemu zwanemu szariatem.
Niniejszą książkę napisała już po ucieczce z Egiptu i nawróceniu na chrześcijaństwo. Z reporterskim zacięciem i publicystyczną swadą, ukazuje w niej mechanizmy myślenia zwolenników szariatu. Ostrzega w niej:
celem islamskich fundamentalistów nie jest nawracanie kogokolwiek na wiarę muzułmańską, ich celem
jest wprowadzenie szariatu we wszystkich krajach świata, jako prawa państwowego. Jeśli do tego dojdzie,
zdobycze zachodniej demokracji i wolności przepadną na zawsze. Czy chciałabyś, by w Twoim kraju:
• kobieta mogła zostać zbita za rozmowę z mężczyzną, który nie jest jej krewnym i wychłostana za to,
że nie nosi na głowie chusty;
• córki, siostry i żony mogły ponieść karę śmierci z rąk spokrewnionych z nimi mężczyzn bez prawnych
konsekwencji (tzw. mord honorowy);
• wyznawcy innych religii niż muzułmańska zasługiwali na śmierć, a ich kaci, nie podlegali żadnej
karze;
• dopuszczalne były nadużycia seksualne wobec dzieci i młodzieży;
• mąż „nieposłusznej” żony mógł odmówić jej opieki medycznej lub uwięzić ją w areszcie domowym.
Książka Nonie Darwish we wstrząsający sposób pokazuje nam, jak może wyglądać nasz świat, gdy przywódcy islamscy osiągną swój cel i wprowadzą szariat we
wszystkich krajach świata. Ta książka to znakomita publicystyka, która pokazuje,
co już niedługo może czekać europejskie kobiety.
Prześladowani za wiarę
Reguła mroku
Br. Andrew, All Janssen
Wydawnictwo Kefas
Wyobraź sobie świat, w którym z powodu wiary w Chrystusa zostaniesz napiętnowany, wyłączony ze społeczności,
dyskryminowany w miejscu pracy. Świat,
w którym nie będziesz w stanie zapewnić bezpieczeństwa swoim bliskim,
w którym jednej nocy możesz stracić
dorobek całego życia oraz ludzi, których
kochasz. Świat, w którym za swoją wiarę
możesz zapłacić najwyższą cenę.
To świat chrześcijan nawróconych
z islamu.
Wybierz się z nami na Bliski Wschód
i poznaj…
Ahmeda stojącego w obliczu decyzji,
która zmieni jego życie;
Salimę, nastolatkę z bogatego domu,
która odkrywa w telewizji intrygujący program;
Mustafę, byłego terrorystę, który pragnie poznać prawdę;
Abunę Aleksandra, duchownego próbującego chronić swoich wiernych
w obliczu rosnących prześladowań...
Lorenzo Medyceusz to magnat marzący o papieskim tronie. Próbuje on na własną rękę rozwikłać tajemnicę zagadkowych śmierci ludzi, którzy poszukują tajemniczej reguły mającej moc sprowadzić do świata żywych tych, co już
odeszli w mrok śmierci. Jego wysłannik, Pico Mirandola,
prowadząc zlecone mu śledztwo, trafia na dwór Sykstusa
IV. Papież, uwikłany w polityczne intrygi, okazuje się być
obiektem manipulacji ze strony tajemnego związku najbardziej oświeconych umysłów epoki. Pragną oni kwintesencję swej ezoterycznej wiedzy zamknąć w projekcie
budowy najwspanialszej świątyni wszechczasów – bazyliki św. Piotra w Rzymie. Oświeceni nie cofają się przed
jakimikolwiek metodami nacisku i wywierają wpływ
na koncepcję oraz technologię budowy bazyliki. Członkowie tajemnego związku zostają głównymi wykonawcami historycznej budowli, ukrywając w niej tajemnice,
o których papież ani Kuria Rzymska nawet nie mają pojęcia.
W błyskotliwej powieści Giulio Leoniego opartej na znakomitej historycznej wiedzy autora, znajdziemy precyzyjnie utkaną fabułę, która trzyma w napięciu od pierwszej do ostatniej strony. Anioły
i Demony Dana Browna to jakby logiczny sequel rzymskich tajemnic, których mroczne początki
z taką brawurą opisuje Leoni.
Oficyna Wydawnicza Vocatio
4
rekl-19-10-2011-matr.indd 1
{88} LISTOPAD 2011
Giulio Leoni
Wydawnictwo Kefas
Seria wyróżniona w IX edycji
Konkursu Świat Przyjazny Dziecku
w kategorii
Książki dla dzieci w wieku 5–12 lat
10/19/11 15:27:08
NOWOŚCI WYDAWNICZE
SMAKI ŚWIATA
MASKARADA
Andrzej Dudziński, Michał Nowicki
Pointy reporterskich opowieści z niniejszego
tomu są próbą odpowiedzi na ważne pytania, których zwykle głośno się nie zadaje.
Pierwsze z nich to pytanie o miejsce na ziemi, drugie – o cel w życiu. Wreszcie trzecie –
co po nas? Solidne pomniki czy tylko lastrykowe tablice? A może anegdota zachowana
przez chwilę w kruchej pamięci?
Dowiedz się, jak ważne jest nieprzetworzone jedzenie, jak interesujący kulturowo
może być niepozorny bazar oraz jak z prostych składników przygotować oryginalne
dania. Poznaj niepowtarzalny klimat targowisk w Malezji, Maroku, Indonezji czy
Stanach Zjednoczonych od tych najbiedniejszych do bardziej eleganckich.
Wydawnictwo G+J Książki
Wydawnictwo G+J Książki
JEDWAB
PROM DO KOPENHAGI
Hrabstwo Cheshire, lata dwudzieste i trzydzieste
XX wieku. Czasy wielkiego splendoru, życia na
światowym poziomie i upadku moralności. Poznaj skandale tego burzliwego okresu w dziejach
Europy i świata – przenieś się do pełnej przepychu
dekadencji arystokratycznego Londynu, palarni
opium na Dalekim Wschodzie, najmodniejszych
butików Paryża oraz opanowywanego przez nazistów Berlina.
Weronika i Konrad. Ona jest cudowną dziewczyną
o niezwykłej urodzie, on jest ambitnym i pracowitym chłopakiem. Ich namiętnościom towarzyszy przyroda. Góry, las, rzeka i most stają się
świadkami ich romantycznego uczucia. Cieniem
na ich miłości kładzie się jednak tragiczna historia
z przeszłości Konrada i rodzinna tajemnica Weroniki
z odległych czasów. Oboje na skutek fałszywej dumy
nie umieją wyjaśnić zaistniałych nieporozumień.
Wydawnictwo G+J Książki
Wydawnictwo G+J Książki
SERCE I INNE PODROBY
JA... JANE
Penny Jordan
Evita de Gor, Gavin Baxter
Krystyna Mirek
Grzegorz Kasdepke
Patrick McDonnell
Romans dla chłopaków?! Grzegorz Kasdepke
już raz udowodnił, że można taki napisać. Jego
Romans palce lizać podbił serca synów, ojców,
i dziadków. A przepisy z książki podbiły żołądki
córek, mam i babć. Serce i inne podroby to opis dalszych perypetii sympatycznego Felka. Jest to najprawdziwszy romans, żadna tam podróbka! Choć
z podrobami w tle, bo czytelnicy znajdą tu przepisy
na flaczki, cynaderki i inne okropieństwa. Książka
dla ludzi o zdrowym apetycie i mocnych nerwach.
Oto historia dziewczynki o imieniu Jane, która marzyła o tym, by w swym dorosłym życiu
pomagać zwierzętom oraz zmieniać świat na
lepsze. Jane uwielbia przebywać na wolnym
powietrzu ze zwierzętami. Siedząc na gałęzi
swego ulubionego drzewa, czytając „Tarzana
wśród małp”, wyobraża sobie, jak w przyszłości będzie pomagać różnym zadziwiającym
stworzeniom w afrykańskiej dżungli.
Wydawnictwo G+J Książki
Wydawnictwo G+J RBA
TAROT
ZAGINIONA KARTOTEKA
Wyrusz w fantastyczną podróż w świat legendarnej i tajemniczej talii kart. Wyobraź
sobie, że to stara, zakurzona księga wiedzy
magicznej, znaleziona na strychu – pełna
sekretów. Odważ się do niej zajrzeć, naprawdę warto. Tarot to bowiem skarbnica
energii, która pozwoli ci wprowadzić czary
do swojego życia!
„Zaginiona kartoteka” to opowieść o tym, co
przeżyła Szósta, zanim poznała Johna Smitha w miasteczku Paradise w stanie Ohio.
O tym, co wydarzyło się w Zachodnim Teksasie, gdzie zawędrowała razem z Katariną,
swoją Cêpan. O tym, jak jej życie zmieniło się
raz na zawsze…
Sasha Graham
Pittacus Lore
Kontynuacja hitu „JESTEM NUMEREM CZTERY”
Wydawnictwo G+J Książki
Wydawnictwo G+J Książki
{88} LISTOPAD 2011
5
WYWIAD
Przy kawie o kawie
Przy kawie o kawie i książce „Tajemnice kawy” z Sarą Magdaleną Woźny rozmawia Zbigniew Zdziebłowski
> Kawa. No właśnie… ona coś w sobie ma!
Umiłowanie kawy przez człowieka ma długą
historię. Czym zatem jest dla nas kawa?
< No właśnie… Co ona w sobie takiego ma? Czemu
zawdzięcza swój triumfalny marsz przez świat cały?
Elitarny niegdyś napój królów i filozofów szybko
wzbudził powszechne zainteresowanie, a masowa
tęsknota do owego luksusu uruchomiła jego produkcję na skalę przemysłową. Ma w sobie zatem to coś,
czego poszukiwali i do czego tęsknili ludzie. Kawa
czaruje. Zawiera najwięcej związków aromatycznych
spośród wszystkich naturalnych produktów spożywczych. Blisko 1000 komponentów decyduje o jej
smaku i zapachu. No i… zawiera naturalny alkaloid
C8H10N4O2 o działaniu pobudzającym. To kofeina.
Dobra kawa jest wspaniałym antidotum na jesienną
melancholię.
> Proszę rozwinąć następujące zdania, które
zaczerpnąłem z pani książki:
Kawa ożywia ciało i pobudza umysł.
< W 1820 roku niemiecki chemik Friedlieb Ferdinand Runge odkrywa kofeinę zawartą w kawie. Podobno sam Goethe zlecił mu wykonanie tej próby.
Od tego czasu kofeina towarzyszy kawie jako jej
synonim. Spożywanie kawy pozostaje zapewne
w związku z zawartą w niej kofeiną.
Przypuszcza się, że już stare ludy abisyńskie
spożywały ziarna kawy dla lepszego samopoczucia. Dla większej wytrwałości podczas
dalekich wędrówek zabierali ze sobą legendarny „kołacz wędrowca” – ciasto ugniecione z palonej, zmielonej kawy oraz tłuszczu.
Współcześni amatorzy kawy na różne sposoby
niezmiennie szukają w niej tych samych pobudzających ciało i umysł wartości.
> Kawa jako uznany afrodyzjak zwiększa
chęć do życia.
< Kawa jest uznanym afrodyzjakiem. Dzięki zawartości magicznej kofeiny pobudza do życia. Dodaje
energii. Poprawia nastrój. Inspiruje. Uskrzydla każdego poranka. Budzi zachwyt poetów:
Witaj mi, witaj, wonna czaro mokki!
Kocham twą duszę, o płynny hebanie (…)
O słodki, czarny, gorący szatanie (…)
Tyś mi natchnieniem i pieśnią, i sławą,
W tobie mam cudów i niebios poznanie…
(A. Lange, „Kawa”)
No i ten cały czar aromaterapii! Oj kawo, kawo…
6
{88} LISTOPAD 2011
jesteśmy pod Twym urokiem.
> Kawa towarzyszy nam niezależnie od tego
w jakiej sferze kultury funkcjonujemy.
Człowiek instynktownie poszukuje urody życia
niezależnie od przynależności do czasoprzestrzeni
i sfery kulturowej. Wieki całe kawa niezmiennie towarzyszy człowiekowi. Już Królowa Saby delektowała się czarnym napojem. Kawa szybko przestała
być używką elit. Dotarła niemalże do wszystkich
zakątków świata. Kawa jest w swej istocie naturalną używką, bez której dziś trudno wręcz wyobrazić
sobie życie. Wspiera człowieka w jego codziennym
zmaganiu z otaczającym go światem.
> Kawa stymuluje kreatywność człowieka
i napędza rozwój całej gospodarki.
< Kawa jest znana na całym świecie jako najważniejsza używka. To drugi, zaraz po wodzie, najczęściej spożywany napój. To również drugi co do
ważności, po ropie naftowej, surowiec o znaczeniu
globalnym. Zainteresowanie czarnym napojem od-
WYWIAD
Duval w 1724 roku w Warszawie. Niektóre źródła
podają jednak, że pierwsza polska kawiarnia założona została przez dworzanina króla Augusta II
Sasa w Warszawie Za Żelazną Bramą w 1764 roku.
Z Europy kawa trafiła do obu Ameryk.
> W tradycji japońskiej mówi się o szlachetnej sztuce parzenia herbaty. jest to właściwie
ceremoniał bardzo podniosły i uroczysty. Czy
w niektórych krajach z kawą jest podobnie?
< W Etiopii celebruje się mistyczny rytuał prażenia ziaren kawy w żeliwnym tyglu i przyrządzania
z nich naparu. Ceremoniałowi towarzyszą rytualne tańce, śpiewy i palenie kadzideł. Rytm współczesnego świata celebrację zastępuje zwyczajną
konsumpcją.
> Urzekają mnie te filiżaneczki, dzbanki, zaparzacze, które stosowało się ubiegłych wiekach. Jak to jest dzisiaj, bo przyzna pani, że
szczególnie w Polsce to różnie bywało…
< W drugiej połowie XVIII wieku kawa na dobre
mieniło na swój sposób świat. Gospodarka rolna,
przemysł, handel, usługi, polityka, kultura i konsumpcja nabrały tempa, które z pewnością można
by określić mianem „kawowej rewolucji”.
> Kawa sprzyja młodości dzięki zawartym
w niej antyoksydantom.
< Kawa to nie tylko najpopularniejszy aromatyczny napój spożywany o każdej porze dnia i nocy,
lecz także źródło antyoksydantów w codziennej
diecie. Regularne spożycie kilka filiżanek kawy
dziennie dostarcza organizmowi 300-1000 mg
kwasów chlorogenowych. To kilkakrotnie więcej
niż przeciętne dzienne spożycie witamin o właściwościach przeciwutleniających (C, E i A). A zatem
kawa pomaga zwalczać wolne rodniki i opóźnia
tym samym procesy starzenia.
> Kawa to przede wszystkim kawiarnie. jakie
były początki?
< Pierwsza na świecie kawiarnia powstała w połowie XVI wieku w Stambule. W ślad za Turcją podążały inne kraje Bliskiego Wschodu. Do Europy kawę
w ilościach handlowych dostarczyli rzekomo jako
pierwsi weneccy kupcy w 1615 roku. To właśnie
w Wenecji w 1640 roku otwarto ponoć pierwszą
w Europie kawiarnię pod nazwą „Bottega del caffè”.
Pierwszą w Polsce kawiarnię założył Francuz Henri
rozgościła się na polskich stołach. Mocna, podawana z tłustą śmietanką „kawa po polsku” cieszyła się
wśród gości z zagranicy równą sławą, co wyborny
polski chleb. W tym czasie rozkwitła produkcja porcelany w rozmaitych wykwintnych kształtach. Po
II wojnie światowej trudno było zarówno o kawę,
jak i jej godziwą oprawę. W zakładach pracy utarł
się zwyczaj konsumpcji kawy w szklankach, co
pokutuje tu i ówdzie do dziś. Pokutuje również
przekonanie, że parzenie kawy „alla brasiliana” jest
gorszą metodą przyrządzania tej używki, a to przecież międzynarodowo uznany sposób testowania
jakości kawy.
> Żartobliwie mówi się, że ludzie dzielą
się na inteligentnych i tych, co słodzą kawę.
W pani książce natomiast wyczytałem, że
można kawę łączyć z wieloma produktami,
chociażby z mlekiem, alkoholem…
< Na początku była kawa… naturalnie dobra. Dlatego ją właśnie odkryto. Dobra kawa jest jak piękna
kobieta – nie potrzebuje makijażu by zaistnieć. Niestety, demokratyzacja spożycia kawy i jej produkcja
na skalę przemysłową, prowadzą niejednokrotnie do
zbanalizowania jakości. Kawa zachwyca, kawa czaruje… kawa rozczarowuje. I coraz częściej jest spożywana z pewną dozą obawy. Współczesny konsument
czuje się często bezradny wobec mnożących się na
rynku rozmaitości kawowych i funkcjonujących obiegowo na ich temat pozornie sprzecznych opinii. Jakie
kryteria przyjąć, by dokonać dobrego wyboru? Jaka
jest zawartość kawy w kawie?
Nie ma takiego sposobu przyrządzania kawy, w którym
jakość samego ziarna nie grałaby pierwszych skrzypiec.
A zatem jak przeprowadzić prosty test jakości?
Jeżeli mamy zamiar przetestować nowy gatunek
kawy, nie dodawajmy z marszu ulubionej śmietanki czy cukru. Najpierw degustujmy ją czarną,
a ewentualnie później „upiększajmy” tak, jak lubimy. Zresztą, gdy uda nam się odkryć kawę wysokiej jakości, o wykwintnym bukiecie, stonowanej
goryczce i subtelnej kwaskowości, pewnie zastanowimy się, czy warto ją „ulepszać” makijażem
dodatków.
> Życzę pani wielu jeszcze odkryć w podróżach po całym świecie, zaś naszym czytelnikom na jesienno-zimowe dni i wieczory dobrej, aromatycznej kawy.
A właśnie: kawę pija się gorącą czy schłodzoną?
< Kawa dobrej jakości smakuje gorąca, letnia,
schłodzona, zimna i …mrożona. Quot libet!
> Może zakończymy tym, co powiedział
Aleksander Dumas: „Do dobrej kawy pasują trzy rzeczy: po pierwsze kawa, po drugie
kawa, a po trzecie – jeszcze raz kawa”.

{88} LISTOPAD 2011
Sara Woźny i Zb. Zdziebłowski
7
NOWOŚCI WYDAWNICZE
Światła września
1Q84 t. 3
Muza
Muza
Carlos Ruiz Zafón
Haruki Murakami
• okrutna tajemnica wspaniałej nadmorskiej rezydencji
pełnej wielu ponurych wspomnień
W trzecim tomie tej fantastycznej powieści Murakamiego po-
• tajemniczy i groźny stwór zamieszkujący normandzki las
Cavenmore
znajemy dalsze losy Aomame
• tę powieść mógłby napisać
młody Julian Carax, bohater
Cienia wiatru
zwykłym świecie roku 1Q84. Ona
Jest rok 1936, Simone Sauvelle
po śmierci męża zostaje praktycznie bez środków do życia. Dzięki pomocy sąsiada udaje jej się
dostać pracę jako ochmistrzyni normandzkiej rezydencji Lazarusa
Janna, wynalazcy i właściciela fabryki zabawek. Pani Sauvelle wraz
z dziećmi: 14-letnią Irene i młodszym Dorianem wyjeżdża do Normandii. Podczas pierwszej wizyty u gospodarza rodzina Sauvelle zostaje oprowadzone po części domu pełnego przedziwnych mechanicznych zabawek. Dowiaduje się również o dziwnej chorobie żony
Lazarusa. Po pewnym czasie Irene zaprzyjaźnia się z Hannah, kucharką
wynalazcy, dzięki której poznaje Ismaela. Kiedy Hannah zostaje odnaleziona martwa, Irene i Ismael postanawiają zgłębić tajemnicę jej
śmierci. Aby tego dokonać, będą musieli rozwiązać szereg zagadek
związanych z Lazarusem i jego żoną.
ków sekty za zamordowanie Li-
Oblężenie
80 milionów
Muza
Muza
• Pérez-Reverte znów w swojej
Autorka, dziennikarka Katarzyna
Kaczorowska, przedstawia kulisy
wydarzeń, które rozegrały się we
Wrocławiu jesienią 1981 roku –
3 grudnia 1981 roku działacze związkowi podjęli z konta NSZZ „Solidarność” regionu Dolny Śląsk 80 mln złotych i ukryli w bezpiecznym miejscu,
u metropolity wrocławskiego. Ujawnia okoliczności uratowania przez
dolnośląską Solidarność własności
swoich członków, zabezpieczenia jej
tuż przed wprowadzeniem w Polsce stanu wojennego przed bezprawnym
zablokowaniem.
Ukrycie tych środków pozwoliło na finansowanie działalności związkowej po
13 grudnia 1981 roku, ale miało także określone konsekwencje dla organizatorów wydarzeń Piotrza Bednarza, Stanisława Huskowskiego, Józefa Piniora
i Tomasza Surowca.
Związkowe środki przeznaczone były m.in. na:
– zabezpieczenie materialne rodzin osób aresztowanych, internowanych
i skazanych
– pomoc finansową dla wszystkich wyrzuconych z pracy w wyniku działalności związkowej
– zapewnienie bieżącej działalności NSZZ Solidarność w warunkach militarnej
okupacji kraju,
Relacje uczestników tych zdarzeń, dokumenty i fotografie pozwalające przyjrzeć się ówczesnej sytuacji politycznej zachęcają do sięgnięcia po książkę.
i Tengo rozgrywające się w nie-
ukrywa się przed zemstą człon-
Arturo Perez-Reverte
Czy mściciele trafią na ślad Aomame? Czy Tengo rozwiąże zagadkę
powietrznej poczwarki? Czy Tengo i Aomame wreszcie się spotkają?
Czy wydostaną się ze świata Little People i dwóch księżyców, czy też
na zawsze pozostaną w zaskakującej rzeczywistości powieści wewnątrz powieści stworzonej przez Tengo, jasnowidzącą piękność,
Fukaeri? Autor w kolejnym tomie „1Q84” odpowiada na te pytania,
a do dwóch przeplatających się wątków dołącza trzeci…
Katarzyna Kaczorowska
ulubionej formule – powieści historycznej
• każda opowieść musi trwać tyle,
ile potrzebuje na to, by dać się
opowiedzieć, a tej historii nie dałoby się zmieścić w krótkiej książce
Kadyks, czas wojen napoleońskich.
Hiszpania walczy o niepodległość,
a równocześnie jej południowoamerykańskie kolonie walczą o swoją wolność. Na ulicach najbardziej
liberalnego miasta Europy toczy się
walka zupełnie innego rodzaju. Pojawiają się zwłoki młodych kobiet, zakatowanych knutem. W każdym z miejsc,
gdzie znajdowane są zwłoki, wcześniej lub później spada francuska bomba.
Wyznacza to złowrogi plan, nakładający się na mapę Kadyksu. Pod powierzchnią gwaru i zgiełku wielkiego miasta splatają się wątki sensacyjne, miłosne,
łotrzykowskie, a nawet… botaniczne.
„Oblężenie” to smutna refleksją autora nad tym, co Hiszpania mogła mieć, a czego
nigdy nie miała, i to z własnej winy. Kadyks uchwycony w powieści to miasto
w momencie swojej świetności, to symbol doskonale prosperującej koniunktury;
to nowoczesne miasto, mieszkańcami którego są ludzie obrotni, wykształceni, czytający gazety i książki, znający języki, podróżujący po świecie i umiejący zachować
się w towarzystwie. I na własne życzenie Hiszpania się od tego kosmopolitycznego
tłumu odcina w myśl idei, że obcy to wróg, a wroga należy zniszczyć.
Pérezowi-Reverte udało się to, co jest najważniejszym zadaniem autora powieści historycznej: opowieść o dawnych wiekach mówi nam coś o nas samych
i o naszych czasach.
8
dera, a on czuwa przy łóżku nieprzytomnego ojca w mieście kotów.
{88} LISTOPAD 2011
NOWOŚCI WYDAWNICZE
Nie wygłoszę tu mowy
Blady ogień
Muza
Muza
Kolumbijczyk Gabriel García
Márquez, to jeden z najbardziej
znaczących i wpływowych twórców światowej literatury. Laureat
literackiej Nagrody Nobla w 1982
roku, autor powieści, opowiadań
i esejów, krytyk filmowy, twórca
scenariuszy i przede wszystkim
intelektualista zaangażowany
w palące problemy naszych czasów, zwłaszcza w kwestie dotyczące jego ukochanej Kolumbii,
ale też całej Ameryki Łacińskiej.
Centralna postać „realizmu magicznego”, prądu, który z historii i wyobraźni utkał kobierzec żywej literatury, oddychającej każdym porem
ciała, wreszcie twórca powieściowego świata o największym bogactwie znaczeń w całej dwudziestowiecznej literaturze hiszpańskojęzycznej. Jego najwybitniejsze dzieła to: Sto lat samotności, Nie ma
kto pisać do pułkownika, Kronika zapowiedzianej śmierci, Zła godzina,
Generał w labiryncie, Dwanaście opowiadań tułaczych, Miłość w czasach zarazy, „Diatriba de amor contra un hombre sentado”. W 2002 roku
wydał pierwszą część swojej autobiografii, Życie jest opowieścią. Nie
wygłoszę tu mowy jest jego najnowszą książką.
Blady ogień to jedno z niekwestionowanych arcydzieł Vladimira Nabokova, książka oparta
na niepowtarzalnym pomyśle
formalnym. Rzecz składa się
z poematu napisanego przez
fikcyjnego dwudziestowiecznego poetę amerykańskiego oraz
przedmowy do niego, komentarza i indeksu pióra również fikcyjnego edytora, który wykorzystał
okoliczności, by przejąć kontrolę
nad rękopisem. Czytelnik szybko
orientuje się, że teksty komentatora nie przystają do komentowanego przezeń utworu. Edytor opowiada przede wszystkim własną
historię, historię ostatniego, zdetronizowanego wskutek rewolucji
władcy nieistniejącej na mapach krainy o nazwie Zembla oraz zamachu na króla-emigranta. Fabuła wyłaniająca się z komentarza jest
jasna, wyraźna, pełna szczegółów i precyzyjnie zarysowanych postaci, nietrudno jednak zgadnąć, że są to rojenia szaleńca. „Realnego”
przebiegu wydarzeń trzeba się domyślać, ale czytelnik otrzymuje
wystarczająco wiele informacji, by domysły złożyły się w logiczną
i przekonywającą całość.
Mary McCarthy napisała o tej powieści, że „jest jednym z największych
dzieł sztuki naszego stulecia”, czyli wieku XX, i bez wątpienia miała rację!
Gabriel Garcia Marquez
Wybacz, ale chcę się
z Tobą ożenić
Federico Moccia
Muza
• kontynuacja losów bohaterów bestselleru Wybacz, ale
będę ci mówiła skarbie (MUZA
2009)
• czym marzą młode Włoszki
u progu dorosłości?
• kolejna książka Federico Moccii, której adaptacja filmowa
przyciągnęła do kin miliony
Włochów
Niki i Alex od dwóch lat są szczęśliwą, zakochaną w sobie parą. Ona
rozpoczyna studia na wydziale humanistycznym, on, starszy od niej
o siedemnaście lat, pracuje w agencji reklamowej i jest spełnionym
człowiekiem sukcesu. Pewnego dnia Alex zabiera swoją ukochaną na
weekend do Nowego Jorku, podczas którego jedną z atrakcji ma być
wieczorny lot helikopterem i lądowanie na dachu Empire State Building.
Kiedy zbliżają się do słynnego wieżowca, w jego oknach na ostatnim
piętrze zapala się napis: Wybacz, ale chcę się z tobą ożenić. W ten sposób Alex oświadcza się Niki, a ta zachwycona się zgadza. Tylko czy na
pewno to jest dobra decyzja? W odpowiedzi na to pytanie pomogą
Niki jej nieodłączne przyjaciółki: Olly, Erica i Diletta, u których od czasów
szkolnych też wiele się zmieniło. Federico Moccia kolejny raz z trafnością
i humorem opisuje życie współczesnych 20 – i 30-latków…
Vladimir Nabokov
Trzecia Rzesza
Roberto Bolano
Muza
Młody Niemiec Udo Berger ma jedną pasję,
która pochłania mu cały czas wolny: strategiczne gry wojenne. Nawet gdy wraz z dziewczyną
wyjeżdża na wakacje do Katalonii, ma zamiar
doskonalić technikę w grze Trzecia Rzesza.
Rozmaite niepokojące zdarzenia, które przytrafiają mu się na urlopie, nowo poznani ludzie,
intrygująca właścicielka pensjonatu – wszystko
to sprawi, że po powrocie Udo Berger nie będzie już tą samą osobą. Czy w Trzeciej Rzeszy
drzemie jakaś niepoznana siła?
Świat według Bertiego
Alexander McCall Smith
Muza
Kamienica przy 44 Scotland Street i przygody
jej mieszkańców po raz pierwszy pojawiły się
w formie codziennych odcinków w „Scotsmanie”
w 2004 roku, i od tamtego czasu okolice edynburskiego Nowego Miasta i postaci je zaludniające
fascynują coraz większe zastępy czytelników.
44 Scotland Street to nie taki sobie zwykły adres.
Nie wszędzie znajdzie się chłopczyk podobny do
Bertiego, sześcioletniego saksofonisty obdarzonego wieloma talentami. A sąsiedzi w tej eleganckiej, trochę artystycznej okolicy Edynburga?
{88} LISTOPAD 2011
9
NOWOŚCI WYDAWNICZE
Wydawnictwo Papilon
Wydawnictwo Dolnośląskie
PUBLICAT
S.A.
Wydawnictwo Publicat
S. Zasada, D. Górska Stan wojenny
- stan codzienny. 101 ważnych spraw
W 2011 roku mija 30. rocznica wprowadzenia
stanu wojennego w Polsce. Z tej okazji został przygotowany wyjątkowy album z pieczołowicie dobranymi fotografiami dokumentującymi zarówno
wydarzenia społeczno-polityczne, jak i codzienne
życie Polaków podczas stanu wojennego.
Wydawnictwo Elipsa
Pasja smaku
Gordon Ramsay jest uważany za największy brytyjski talent kulinarny. W Pasji smaku znalazło się
ponad 100 przepisów charakteryzujących się niezwykłą lekkością i intensywnością smaku. Wykorzystując wyłącznie najświeższe składniki, minimalne
ilości masła i śmietany oraz najbardziej klarowne,
nasycone intensywnym smakiem buliony, Ramsay
przyrządza wysublimowane potrawy, dostarczające
podniebieniu wspaniałych wrażeń.
W 1997 roku Pasja smaku zdobyła nagrodę Glenfiddich za Najlepszą Książkę Kulinarną Roku.
Wydawnictwo Publicat
Dan Ariely
Potęga irracjonalności
Dan Ariely, uznany przez magazyn „Fortune” za jednego z 10 światowych guru biznesu, obala w tej
książce pogląd, że ludzie zwykle postępują racjonalnie. Zestawiając wnioski płynące z codziennych
doświadczeń z wynikami eksperymentów, odkrywa, że nasze nieprzemyślane zachowania są systematyczne i przewidywalne - dlatego można powiedzieć, że jesteśmy przewidywalnie irracjonalni.
Wydawnictwo Dolnośląskie
Maria Curie i córki
10
Wydawnictwo Elipsa
Wiesław Kot Jak budowaliśmy kapitalizm.
Pierwsze dziesięciolecie
Jak budowaliśmy nasz kapitalizm?
Mozolnie, czasem z przeszkodami, ale radośnie
i z nadziejami.
Błyskotliwe spostrzeżenia autorów i pieczołowicie
dobrane fotografie decydują o wyjątkowym charakterze tej książki.
Autorzy z humorem opisują najważniejsze zjawiska i postaci z lat 90. XX wieku, m.in.: absurdalne działania urzędów, polskie seriale, nostalgię za
PGR-ami, powstawanie licznych agencji detektywistycznych.
Wydawnictwo Publicat
Clive Gifford Encyklopedia piłki nożnej.
Gordon Ramsay
Listyy
Wydawnictwo Książnica
Fakty, osiągnięcia, największe gwiazdy
Doskonałe źródło informacji na temat turniejów
piłkarskich.
Szczegółowe omówienie każdego aspektu futbolu,
w tym przepisów i technik piłkarskich, zachowań
kibiców i pracy mediów, koncepcji trenerów oraz
taktyki gry.
Sylwetki ponad 75 najsłynniejszych piłkarzy i historia 40 najlepszych zespołów futbolowej areny.
Unikalne fotografie przedstawiające najsłynniejsze
zagrania i najpiękniejsze bramki. Informacje o piłkarzach, wynikach spotkań międzypaństwowych
i historia klubów.
Wydawnictwo Publicat
Dan Ariely
Zalety irracjonalności
Kontynuacja Potęgi irracjonalności.
Czy odkładanie na później przykrych obowiązków
może przynieść korzyści? Co kieruje ludźmi, którzy
szukają zemsty? Dlaczego często większy wpływ
na nasze decyzje mają emocje niż przesłanki racjonalne? Czy prawa, które rządzą sferą uczuć, mają
swoją logikę?
Autor prezentuje zaskakujący wpływ irracjonalnych zachowań na nasze życie. Zmienia nasz sposób postrzegania siebie i pozwala dostrzec owe
zachowania w lepszym świetle.
Wydawnictwo Dolnośląskie
Graham Masterton
Wybór listów pokazuje osobowości matki o światowej sławie i jej błyskotliwych córek: pierwsza, Irena,
razem z mężem Fryderykiem Joliot pójdzie śladami rodziców; druga, Ewa, będzie artystką solistką,
a później pisarką i dziennikarką.
Pierwsze dziecinne listy z wakacji powoli ustępują
miejsca coraz dojrzalszym, pełnym wzajemnej troski,
ale też szacunku i podziwu. Poruszane tematy dotyczą
zarówno życia codziennego, jak i wrażeń z podróży,
laboratorium, spotkań ze sł awnymi naukowcami czy
też międzynarodowej działalności Marii.
Wydawnictwo Dolnośląskie
{88} LISTOPAD 2011
Pani fortunyy
Effie Watson, córka bogatego szkockiego bankiera,
już jako nastolatka odkryła przymierze między miłością a pieniędzmi. Ten sojusz sprawił, że została
jedną z najbogatszych kobiet, ale i największych
skandalistek stulecia. Wzbudzała emocje i wywoływała zgorszenie w konserwatywnej wiktoriańskiej Anglii, wyzwolonej Ameryce epoki jazzu,
w czasie pierwszej wojny światowej, okresie wielkiego kryzysu czy latach prohibicji. W niebezpiecznej grze o władzę i namiętność niespodziewanie
pojawiła się miłość i szokujący sekret, dla którego
Effie zaryzykowała całe swoje imperium.
Wydawnictwo Książnica
NOWOŚCI WYDAWNICZE
Wydawnictwo Papilon
Wydawnictwo Dolnośląskie
PUBLICAT
S.A.
Wydawnictwo Publicat
Wydawnictwo Książnica
Wydawnictwo Elipsa
czytaj po zmierzchu
Wejdź do świata mrocznych przygód
i niezwykłych uczuć
www.pozmierzchu.pl
Publicat S.A.
GRUPA WYDAWNICZA
ul. Chlebowa 24 61-003 Poznań tel. 61 652 92 52 e-mail: [email protected] www.NajlepszyPrezent.pl
{88} LISTOPAD 2011
11
KONKURSY MATRASA
Dziękujemy uczestnikom konkursu „Moje opisanie świata”!
Na konkurs napłynęło ponad 700 prac pokazujących piękno
świata, widoczne w harmonii barw, światła i cienia, zmysłową
radość życia, zatrzymanie w czasie, refleksję nad przemijaniem,
niezwykłość zwykłej i niezwykłej chwili… Gratulujemy i dziękujemy wszystkim uczestnikom za emocje, zachwyt i zdumienie,
które wzbudziły nadesłane prace. Każda wniosła coś cennego
Sindbad
Kim byłeś podstarzały Sindbadzie patrzący wyniośle
spod sterty krzeseł na wylewającą się zewsząd rzekę
ludzi? Czy byłeś dobrym,
czy złym człowiekiem?
Twoja mina nie wróży niczego dobrego. Ale przecież w Nie Kończącej Się
Historii, jaką jest nasze życie, postaci dobre i złe mają
jednakowe prawo do egzystencji. Spotkałem Cię gdzieś między Hagia
Sophia a Błękitnym Meczetem, zanim wsiadłeś na swój latający dywan
i zniknąłeś za horyzontem kolejnej opowieści…
Droga
Jechałem w zupełnie inne miejsce,
ale się zgubiłem. Zgubiłem się i dzięki
temu znalazłem Drogę. Niby nic nadzwyczajnego – zwykła boczna droga
– a jakże pięknie…
Gdy słońce wschodzi
nad Afryką…
Słońce wschodzi nad Afryką. Życiem
w wioskach rządzą pływy oceaniczne,
toteż rybacy wraz z odpływem wyruszają na połowy ryb i innych stworzeń
morskich. To ich codzienna praca
– bez świąt, weekendów i urlopów –
wszak jeść trzeba codziennie. Kiedy mężczyźni znikną z pola widzenia,
a ocean odsłoni kilometry plaży, do pracy przychodzą kobiety i dzieci,
aby w płytkich wodach zająć się pielęgnacją poletek z algami morskimi. Zbiory owych wodorostów suszą i sprzedają za marne „grosze”
do bogatych krajów, gdzie wyrabia się z nich super-drogie kosmetyki. Skończą swą pracę, zanim wróci ocean, a wraz z nim ich mężowie
12
{88} LISTOPAD 2011
do naszego oglądania świata.
Jury: Beata Pawlikowska, Monika Witkowska, Małgorzata Olejniczak, Bożena Garbińska, Tadeusz Chudecki, Zbigniew Łuczak,
Maciej Pinkwart.
A oto wybrane prace laureatów.
i ojcowie, którzy po wyładunku owoców morza
cumują swoje łódeczki,
a połów sprzedają między
innymi do hotelowych restauracji. W końcu wracają
do domów, do swych żon
czekających z posiłkiem.
Nadchodzi zmierzch. Ocean powoli zalewa plaże, aby wreszcie z hukiem rozbijać się o murki
okolicznych zabudowań. W końcu nudzi mu się ta zabawa i ponownie cofa swe wody, aby ułatwić pracę tym, którzy żyją z jego skarbów.
I znów słońce wschodzi nad Afryką… [Zanzibar]
Wędrowiec nad morzem mgły
Codziennie obok nich przechodzimy,
przestaliśmy je dostrzegać. Jesienią
skiniemy głową na ich coroczne umieranie, wiosną zachwycimy się razem
z nimi nowym życiem.. Drzewa, tyle ich
dookoła, tyle piękna czekającego na dostrzeżenie. Mój przyjaciel z Islandii ostatnio opowiadał mi o tym, że dla nich –
Islandczyków drzewa mają szczególną
wartość. Na wyspie, mają ich niezwykle
mało, tamtejszy klimat raczej nie sprzyja
roślinności. Mówił mi, że gdyby oni mieli tyle drzew, tyle jabłonek, nie mieliby
czasu aby spieszyć się do pracy czy jechać na wojny bo byliby zbyt zajęci jedzeniem jabłek. Jesienią, gdy
drzewa porzucają listowie i okrywają się mgłą, warto je odwiedzić
w ich samotności. Dajmy im troszkę naszego towarzystwa i szczyptę
naszej uwagi a one obdarują ans swoim monumentalnym pięknem.
To zdjęcie wykonałem będąc na bardzo długim spacerze po polu.
Doszedłem do miejsca w którym mgła odcięła mnie od wszystkiego co było dookoła, gdziekolwiek nie spojrzeć, widok pożerała białą
pustka. Byłem tylko ja i drzewo.
KONKURSY MATRASA
Taniec ciszy
Widziałem las. Błogosławiony
las. Tańczyła w nim dziewczyna. Co spłoszona uciekła…
Łzy lalki
Podczas jednego z wypadów samochodowych natknąłem się na relikt z innej
epoki. Miasto do którego prowadzi jedna droga, która wije się
w burym lesie. Miasto zapomniane i tak zbudowane by wszyscy
o nim zapomnieli. Chodzi mi oczywiście o Borne Sulinowo. Od razu
moją uwagę przykuł stary radziecki cmentarz. Szybkim krokiem
minąłem pomnik ku czci czerwonoarmistów i udałem się w część
cywilną. Dziś zarośnięta i zapomniana nekropolia świeci pustkami.
Nikt nie kwapi się by oczyścić teren i chociaż odnaleźć stare uliczki
cmentarne wśród wszędobylskiego bluszczu. I tak to trafiłem na
bodajże najbardziej niesamowity nagrobek jaki w życiu widziałem. Mały, brudny pomnik otoczony
żeliwnym płotem. Od razu chwyciłem
za mojego starego Nikona i zrobiłem
zdjęcie. Na nagrobku ciągle widnieje
jej twarzyczka – dziewczynka, a właściwie półroczne zapomniane niemowlę.
Imię i nazwisko napisane cyrylicą. Ale
to co mnie najbardziej uderzyło to
dwie zabawki mimowolnie leżące przy
płycie z imieniem dziecka. Stara wyblakła lalka i połamana grzechotka. Naga
laleczka dziś wygląda dość upiornie,
lecz w czasach swojej świetności zapewne pozwalała małej łatwiej zasnąć.
Przed tym wszystkim stał zmurszały
znicz w którym już dawno zgasło światło. Patrząc na samo z siebie nachodziło pytanie „Od kiedy tu stoisz”? Nie mogłem oderwać
oczu od tego niesamowitego widoku po czym, czym prędzej opuściłem to miejsce, by nie zakłócać spokoju spoczywającym tam. Do
teraz wspominam to swoiste spotkanie. Szkoda tylko, że dziś nikt
nie uroni nawet łzy nad tym grobem. I pozostaje tylko fantazja, że
o tej małej dziewczynce „pamięta” lalka, która jest z nią już przeszło
ćwierć wieku. Że nocą potrafi zabawić niespokojną duszyczkę przy
pomocy starej lecz ukochanej grzechotki… Zdjęcie niestety nie
jest najlepszej jakości gdyż nie było robione aparatem cyfrowym
i jest to skan normalnego zdjęcia wywołanego z kliszy.
Sen stulatki, czyli stara kobieta wysiaduje
Tę kobietę żyjącą prawdopodobnie jeszcze w czasach wojen bałkańskich z początku poprzedniego stulecia spotkałem w Neseberze.
Sprzedawała pamiątki, ściślej mówiąc siedziała na
krześle długie godziny, pogrążona w letargu. Nikt do
niej nie podchodził, nikt nie
kupował od niej niczego.
Dla większości przechodzących obok turystów
była jakby przezroczysta.
Dla mnie – odrobinę nierealna – była elementem
tamtejszego
krajobrazu.
Zupełnie jak drzewa i domy. O czym akurat śniła, kiedy robiłem jej
zdjęcia? Przechodziłem obok niej wielokrotnie o różnych porach dnia.
Trwała wciąż w tej samej pozie. W antykwariacie nieopodal kupiłem
reprinty pocztówek przedstawiających Neseber i Sozopol z jej mło-
dych lat. Pomijając atrybuty współczesności w postaci powszechnych
teraz urządzeń klimatyzacyjnych, samochodów czy komórek w rękach
przechodniów, oba miasta w swej starszej części niewiele się chyba
zmieniły od tamtej pory. We wspomnianym antykwariacie zaskoczyła
mnie ilość statuetek i wizerunków Lenina, Stalina i Hitlera – największych satrapów XX wieku.
Złote uliczki
Wakacje w Hiszpanii, choć
mieliśmy je w grudniu, obfitowały dla nas w najpiękniejsze zachody słońca, jakie do tej pory widzieliśmy.
Ciepłe promienie słońca
zmieniały białe kamienice
Albaicín w złote perełki architektury. Popołudniowy
spacer był czystą przyjemnością.
W oczekiwaniu…
Czekając na odlot na terminalu krajowym lotniska w New Delhi
myślałem między innymi o czekającej mnie podróży, o ogrodach
herbacianych wysoko w górach w okolicach indyjskiej stolicy herbaty – Dardżylingu, które chciałem zobaczyć. Ale nie myślałem,
o tych wszystkich ludziach, dzięki którym samotny turysta może
podróżować po kraju tak ogromnym, jak Indie. Siedząc naprzeciwko stewardes jednej z lokalnych linii lotniczych, widząc ich zmęczenie, od razu poczułem się raźniej… Nie tylko mnie dłużył się czas
oczekiwania na samolot!
Czekając na odlot na terminalu krajowym lotniska w New Delhi
myślałem między innymi o czekającej mnie podróży, o ogrodach
herbacianych wysoko w górach w okolicach indyjskiej stolicy herbaty – Dardżylingu, które chciałem zobaczyć. Ale nie myślałem,
o tych wszystkich ludziach, dzięki którym samotny turysta może
podróżować po kraju tak ogromnym, jak Indie. Siedząc naprzeciwko stewardes jednej
z lokalnych linii lotniczych, widząc ich
zmęczenie, od razu
poczułem się raźniej… Nie tylko mnie
dłużył się czas oczekiwania na samolot!
Złociste
promienie
słońca przedzierały się
przez korony drzew.
Szum wiatru i łagodny
plusk fontanny tłumiły odgłosy miejskiego ruchu. Jedynie co jakiś
czas przebijały się dźwięki tramwaju mknącego po niedalekiej ulicy. Leniwe ciepło sierpniowego popołudnia usypiało. Tak tu cicho
i spokojnie – pomyślałam przymykając oczy. – A przecież przed stu
laty to miejsce wyglądało zupełnie inaczej… Pośród krętych ulic
stały porośnięte mchem, rozlatujące się domki, obok których wyrastały budowane naprędce kilkupiętrowe kamienice. Kilka kroków
dalej rozciągał się plac, nad którym unosił się gwar rozmów prowadzonych w czterech językach. Nawoływania handlarzy zachwalających towar przy swoich kramach, rozmowy kupujących, z którymi
mieszały się słowa modlitw dobiegające z pobliskiej synagogi…
Niespodziewany powiew wiatru przyniósł ze sobą chłodne drobinki wody, które przywróciły mnie do rzeczywistości. A jednak tamten świat trwa nadal – pomyślałam sięgając po leżącą tuż obok
książkę. – Zaklęty na zawsze w słowach napisanych niegdyś ręką
Singera czy Reymonta…
{88} LISTOPAD 2011
13
NOWOŚCI WYDAWNICZE
Coco Chanel
Justine Picardie
Rebis
Mistrzowski portret Coco Chanel przedstawia nie tylko burzliwe związki, z których słynęła wielka projektantka, ale przede wszystkim niezwykłą historię jej życia: dzieciństwo
spędzone w klasztornym sierocińcu, szaloną
i niekonwencjonalną młodość, przyjaźnie
oraz poglądy na życie i modę, która wyniosła
ją na szczyty sławy. A wszystko to na podstawie wnikliwie zbadanych przez autorkę
materiałów źródłowych.
Czas pokaże
Dom jedwabny
Rebis
Rebis
Jeffrey Archer
Anthony Horowitz
Hit brytyjskich list bestsellerów! 2 miliony
sprzedanych egzemplarzy!
Początek sagi o rodzie Cliftonów, przez „Timesa”
porównywanej do Sagi rodu Forsyte’ów.
Archer zaprasza czytelnika do podróży wraz
z młodym Harrym Cliftonem z ubogich dzielnic
Bristolu poprzez Londyn na statek płynący do
Nowego Jorku. Akcja dziejąca się w przededniu
II wojny światowej, przedstawiana z perspektywy coraz to innego bohatera, powoli wypełnia
szczegółami obraz jego życia.
Najnowsza część przygód Sherlocka Holmesa dotyczy historii, której dotąd nie można było ujawnić
ze względu na dobro społeczeństwa. Gdy doktor
John Watson przybywa z kilkudniową, towarzyską
wizytą na Baker Street, nie spodziewa się, że dane
mu będzie wziąć udział w kolejnej niezwykłej przygodzie u boku najwybitniejszego z detektywów.
I nawet gdy z prośbą o pomoc zjawia się u Sherlocka Holmesa pewien marszand z Wimbledonu,
nic jeszcze nie zwiastuje rychłego ujawnienia afery
z udziałem czołowych postaci londyńskiej socjety.
Powstanie i upadek starożytnego
Egiptu
Strach mędrca. Część I
Rebis
W tej znakomitej, bogato ilustrowanej historii
starożytnego Egiptu wybitny znawca tematu
opowiada o jednej z największych i najbardziej długowiecznych cywilizacji. Uwzględniając najnowsze wyniki badań (lub z nimi
polemizując), autor odsłania ukrytą pod pozorami niezmiennej monarchii nachalną propagandę, bezpardonowe rozgrywki polityczne,
ale także wyjątkowe osiągnięcia architektoniczne i kulturowe.
Ciąg dalszy epickich przygód Kvothe’a (poznanego w Imieniu Wiatru), który w zaciszu
gospody mierzy się ze swoją legendą. Opowieść o jego wczesnej młodości, wstąpieniu do
Akademii i stawaniu tam pierwszych kroków
– powoli zaczyna nabierać głębszych barw.
Zdecydowany nauczyć się magii imion bohater
próbuje przekonać do siebie mistrza Elodina.
Sukces rodzi jednak zazdrość, a jego wrogowie
nie śpią. Goniąc za Chandrianami, w pragnieniu
zemsty, Kvothe gubi gdzieś niewinność.
Wymyślanie wrogów
Heretycy i inkwizytorzy
Rebis
Bellona
Toby Wilkinson
Umberto Eco
Rebis
Edward Potkowski
Rozsławiło go Imię róży, ale jego pozycję ugruntowały eseje i prace naukowe. I oto przed nami
kolejny zbiór rozmaitości, czasem zaangażowanych, a czasem stworzonych dla rozrywki, na
temat absolutu, ognia, wymyślonych koncepcji astronomicznych, katedralnych skarbców,
wysp zaginionych, Wiktora Hugo i jego stylu,
recepcji dzieł Joyce’a w epoce faszyzmu, Wikileaks i tak dalej. Pozostaje czytać, czytać jak
najwięcej, bo „kto czyta, ten żyje podwójnie”.
14
Patrick Rothfuss
{88} LISTOPAD 2011
Dzieje ruchów heretyckich i działalność Inkwizycji stanowią jeden z najważniejszych
problemów historii społecznej średniowiecznej Europy i historii mentalności tego okresu.
Instytucją, która miała zwalczać ruchy heretyckie, była Inkwizycja. Powołana przez papiestwo
w XIII wieku do tropienia i sądzenia heretyków,
zwalczała ich przy pomocy władzy świeckiej,
stosując środki terroru: surowe kary kościelne,
więzienie, konfiskatę mienia i śmierć na stosie.
NOWOŚCI WYDAWNICZE
KAMBODŻA
WENEZUELA
Martyna Wojciechowska
Martyna Wojciechowska
Swego czasu nie było piękniejszego miasta
na świecie niż Angkor. W tej baśniowej metropolii z tysiącami skąpanych złotem świątyń, milionami wyobrażeń Buddy i pałacami
oblewanymi jeziorkami i otoczonymi rajskimi
ogrodami żyło nawet milion mieszkańców
(W tym samym czasie w całej Polsce było
niecałe 2 mln ludzi).
W Wenezueli można spotkać nie tylko najpiękniejsze
kobiety świata i zrobić błyskawiczny lifting, botoks,
nie wspominając o powiększeniu piersi. Wystarczy
wyjechać za Caracas, żeby znaleźć się na tajemniczych
płaskowyżach Tepui, skalnych formacjach uznawanych za jedne z najstarszych na Ziemi, gdzie, jak wierzą niektórzy wciąż żyją dinozaury. I skąd, co jest potwierdzone przez Towarzystwo National Geographic,
spada Salto Angel, najwyższy wodospad świata.
Wydawnictwo G+J RBA
Wydawnictwo G+J RBA
AUTOMANIACZKA
ŚWIAT WEDŁUG REPORTERA. JAPONIA
Martyna Wojciechowska
Piotr Kraśko
Ryk silnika zarzynanego przez piasek wciskający się wszędzie, kilka dni bez jedzenia
i choćby godziny snu, zmęczenie, którego nie
da się opisać, bo brak już siły żeby nawet o
nim pomyśleć... A wszystko po to, żeby spełnić
marzenie życia -przejechać najtrudniejszy rajd
świata przez Saharę do Dakaru i tym samym
zostać pierwszą Polką, która tego dokonała.
Co każdy Japończyk musi wiedzieć o trzęsieniach
ziemi? Dlaczego Japonki kochają Davida Beckhama, a japońscy mężczyźni uwielbiają baseball?
Dlaczego żaden obcokrajowiec nie potrafi opanować sztuki kłaniania się zgodnie z miejscową etykietą, ani obsługiwać najnowocześniejszych toalet
świata? Kto i jak wymyślił sushi i karaoke?
Wydawnictwo G+J Książki
Wydawnictwo G+J RBA
Podwójna cisza
Posłuszeństwo
Bellona
Bellona
Mari Jungstedt
Kolejny tytuł z bestsellerowego cyklu gotlandzkiego znanej szwedzkiej pisarki. Czy możliwe
jest, aby dwie osoby były jedną i tą samą w tym
samym czasie? Ten cytat z filmu Persona Ingmara
Bergmana staje się mottem najnowszej powieści
Mari Jungstedt. Autorka odsuwa na bok policyjną
rutynę i eksponuje postać komisarz Karin Jacobsson. Jest to psychologiczny thriller bazujący na
zasadach psychologii zachowań w grupie. Tym
razem dowiemy się, co się może wydarzyć, gdy
przewrócić się jedna z kostek domina…
William Lavender
SPOTKANIE Z AUTORKĄ
15 listopada, godz. 16.00
EMPIK JUNIOR w Warszawie
Intrygujący thriller psychologiczny, osadzony
w realiach wyższej uczelni. Grupa studentów
Uniwersytetu Winchester w Indianie zapisuje
się na seminarium z logiki u profesora Williamsa. Studenci przed końcem semestru, w ciągu
sześciu tygodni mają rozwiązać fikcyjną zagadkę kryminalną, muszą odnaleźć pewną dziewczynę, Polly. Jeśli to im się nie uda, dziewczyna
zostanie zamordowana. Praca nad zagadką Polly staje się dla nich obsesją, a granica między
fikcją a realnością coraz bardziej się zaciera…
Wpływowe kobiety Drugiej
Rzeczypospolitej
Uderz pierwszy! Hitler i Stalin –
kto kogo przechytrzył?
Bellona
Bellona
Sławomir Koper
Piękna epoka, inteligentne i piękne kobiety.
Dwudziestolecie międzywojenne to prawdziwy raj dla historyka, to czasy kiedy w życiu publicznym pojawiły się wielkie indywidualności,
barwne postacie, niezapomniane osobowości.
Sławomir Koper kontynuuje wątek życia prywatnego elit II Rzeczypospolitej i tym razem
zajął się osobami kobiet odgrywających w tych
czasach znaczącą rolę.
Aleksander Nikonow
SPOTKANIE Z AUTOREM
5 listopada, godz. 14.00
Targi Książki w Krakowie
Stoisko A10
Analizując rolę Niemiec i Związku Radzieckiego, Hitlera i Stalina w II wojnie światowej Nikonow przytacza wiele nieznanych faktów, wyciągając logiczne wnioski, z którymi nie zgadza
się wielu współczesnych historyków rosyjskich,
a które umożliwiają Czytelnikowi zbudowanie
samodzielnego i obiektywnego obrazu czasów
II wojny i jej skutków.
{88} LISTOPAD 2011
15
ESEJ
Staff, Herbert, Karasek i…
Spinoza
Krzysztof Kuczkowski
c. d. z poprzedniego numeru
***
Tak jak trudne jest jednoznaczne wskazanie oryginału, który posłużył L. Staffowi
do zbudowania poetycko-malarskiej wizji
„starego domu” ze Spinozą w tle, tak intrygujące jest uchwycenie impulsu, którego
posłuchał Herbert pisząc wiersz Pan Cogito opowiada o kuszeniu Spinozy. Wyraźne
tropy wskazują na inspirację wierszem
Staffa – schody W starym domu wiodą
z dołu na górę i są to te same schody, które w drugim tekście prowadzą z góry na
dół. Chodzi po nich Bóg. Ta sama w obydwu wierszach jest też ciemność. I – jak się
wydaje – nie jest to ciemność mistycznej
relacji z Bogiem. Jest to „ciemność” ludzkiego świata, w którym Bóg jest wprawdzie obecny, ale człowiek wybiera często
życie jakby Boga nie było.
Inną inspiracją, niewykluczone, że bardziej jeszcze podstawową jest anegdota
zamieszczona w książce Kazimierza Brandysa pt. Rynek. Wspomnienia z teraźniejszości (1968). Przytoczmy ją w całości:
„Z anegdot amerykańskich. Spinoza
znużony ludzką gadaniną zapragnął dosięgnąć Boga. W domu, szlifując na poddaszu soczewki, nagle przekroczył granicę
nieznanego i stanął przed Panem. Mówił
długo, zadając Mu pytania dotyczące natury ludzkiej, znaczenia moralności, przyczyny pierwszej i przyczyny ostatecznej.
Mówiąc czuł, jak rozszerza się jego umysł
i dusza. Gdy przerwał, zwrócił się doń Pan
Bóg. – No dobrze, wszystko to bardzo ładnie, ale może teraz pogadamy o sprawach
naprawdę ważnych?”.
Przy tym stopniu podobieństwa narracyjnego i językowego obydwu tekstów
nie może być oczywiście mowy o przypadku. Albo więc Herbert „przyswoił” sobie anegdotę przytoczoną przez Brandysa,
albo – jak pisze R. Nycz po szczegółowym
zbadaniu faktów biograficznych z życia
obydwu autorów – „Nie jest niemożliwe,
że tę samą anegdotę mogli usłyszeć obaj
16
pisarze, niezależnie
od siebie, z owego (tego samego??)
amerykańskiego
źródła”. Tak więc być
może istnieje jakaś
anonimowa amerykańska anegdota (archetekst), jakiś oryginał, który uruchomił
wyobraźnię poetycką
autora Pana Cogito.
Mówiąc o genezie wierszy W starym
domu i Pan Cogito
opowiada o kuszeniu
Spinozy
mogliśmy
wskazywać na istnienie – przynajmniej
intencjonalnego
–
oryginału, który zainspirował poetów. Mogliśmy też wskazać na
dające się uzasadnić
podobieństwa międzytekstowe. Za wierszem K. Karaska dedykowanym pamięci
Staffa nie stoi żaden
tajemniczy oryginał.
Autorowi chodzi ra- Henryk Waniek, Baruch Spinoza, z teki Filozofy
czej o stworzenie literackiego faktu ponadpokoleniowej roz- tematycznym, według którego Spinoza
mowy. Elementem łączącym jego wiersz
organizował swoje dzieła: Zasady filozofii
z utworami poprzedników jest Baruch
Descartes’a i Etykę. Wydaje się, że Karasek
Spinoza i jego Bóg.
pisząc o poszukiwaniu Boga mówi raczej
o szukaniu jakiejś uniwersalnej zasady,
***
która w tajemniczy sposób podtrzymuje chwiejny porządek świata, przy czym
Spinoza z wiersza K. Karaska jest po- sam Spinoza jest dla niego archetypem
szukiwaczem absolutu pisanego przez
niezłomnego eksploratora, cichego gepoetę małą literą, tropicielem prawdziwej
niusza, który – niczym poszukiwacz zło„liczby Boga”. U kabalistów liczbą Boga
ta – posługuje się sitem filozofii do odbyła suma liczb odpowiadających lite- dzielania prawdy od fałszu. Ta pożądana
rom Jego imienia. Jednak jest wątpliwe, zasada, którą moglibyśmy porównać do
czy działania arytmetyczne kabalistów, grudki cennego kruszcu choć jest od niej
a także rozmaitych numerologów mają
nieskończenie cenniejsza, nazwana jest
cokolwiek wspólnego z porządkiem ma- przez poetę skromnie: „informacją” ukrytą
{88} LISTOPAD 2011
ESEJ
Leopold Staff
„w nieskończoności rozwiązań/ w przebłyskach geniuszu”. Poznanie tej „informacji”,
tej „prawdziwej liczby Boga” umożliwiłoby
rozwiązanie matematycznego równania.
Wynikiem byłby Bóg!
Rozumowanie to prowadzi do absurdu, do zdefiniowania Boga jako wiedzy
(bytu?), którą można powielić w milionach
egzemplarzy na „kawałku winylu” i – co byłoby nie do uniknięcia – przesłuchiwać ile
dusza zapragnie. Tymczasem wiadomo, że
Boga używać nie sposób, właśnie dlatego,
że jest Tym Kim Jest, i że wszystkie próby
manipulowania Bogiem kończą się fatalnie nie dla Stworzyciela, ale dla człowieka.
Toteż Karasek, dostrzegając niemożliwość
sytuacji, katapultuje swojego Spinozę na
Saturna, którego pierścienie jako żywo
przypominają płytę analogową. Czy skojarzenie jest przypadkowe? Niekoniecznie.
Wprawdzie dziwny wygląd Saturna zauważono już pod koniec pierwszej dekady
XVII stulecia, ale początkowo sądzono, za
Galileuszem, że owa osobliwość planety
polega na niejako sklejeniu się Saturna
z jego dwoma satelitami (trabantami).
Wszystko to razem przypominało, dość
zabawnie, planetę z uszami. Jednak już
kilkadziesiąt lat później, bo w lipcu 1659
roku ziomek Spinozy, Holender Christiaan
Huygens opublikował traktat Systema Saturnium (System Saturna), w którym przedstawił wyniki swoich astronomicznych obserwacji i pracy swojej… wyobraźni: „Jest
on [Saturn] – pisał Huygens – otoczony
przez cienki, płaski dysk, który nigdzie go
nie dotyka i jest nachylony do ekliptyki.”
Jeżeli więc Baruch Spinoza poznał Boga
– to „spisuje swoje zeznanie/ na pierścieniach Saturna”, czyli w miejscu gdzie nie
sięga ludzka wola poznawania i zawłaszczania bytów. Zapisać jakąś informację
„na pierścieniach Saturna” znaczy tyle, co
umieścić ją w miejscu niedostępnym dla
ludzi. Spinoza niczego nam wyjawić nie
może, zdaje się mówić poeta.
Wystrzeliwując w kosmos bohatera
swojego wiersza, Karasek w gruncie rzeczy odwołuje się do Staffowskiego obrazu
Spinozy „bezkrwistego jak jego Bóg”. I w
wierszu Karaska, tak jak W starym domu,
jest on kimś samotnym, zamieszkującym
sferę więcej niż tylko bezludną, bo zimną
jak kosmiczna próżnia. Bardziej jest symbolem niż człowiekiem.
Nie mam też wątpliwości, że bliska jest
Karaskowi wspomniana wcześniej idea
dwóch wolności, które realizują się w odmienny sposób. Tyle, że autor Dziennika
rozbitka, odmiennie niż Staff, unieważnia
granicę pomiędzy tym, co na górze (asceza i sublimacja), a tym, co na dole (afekty
i namiętności), twierdząc, że obydwie te
sfery dopełniają się, ba, że są konieczne dla pełnej realizacji człowieczeństwa,
a specjalnie, co tutaj niezwykle istotne, do
bycia poetą. Są to zatem dwa aspekty tej
samej rzeczywistości, która jako że w formach swego istnienia bywa bardzo zróżnicowana, sama przez się sugeruje różne
sposoby uczestniczenia w niej. Powiada
Karasek:
Ten rasowy [poeta] ma w sobie trochę
z kapłana i deprawatora. Rafał Wojaczek
powiedział: że poeta robi dwie rzeczy:
zaklina albo przeklina. I to są właściwe
funkcje poezji, które można sprowadzić
do elementariów. Od początku świata poezja zaklinała – to jest modlitwa, zbliżenie
do religijnej sfery, sacrum – i przeklinała
czyli doprowadzała do sprzeciwu, negacji,
mówienia „nie” zastanemu światu. Kapłan
i deprawator. Z jednej strony apollińskość,
z drugiej dionizyjskość. Tęsknota do życia
monastycznego, mniszego a zarazem do
epikureizmu z biesiadą, ucztą i rozpustą
włącznie.”
W innym miejscu tej samej rozmowy
doda: „Uwielbiam towarzystwo, ale potem
muszę włożyć strój mnicha, aby przeżyć
coś innego.” Zatem Karasek jest kimś, kto
nie pogardzi ani „piwniczną spelunką”, ani
„ubogą izbą”. W jednym miejscu będzie
Dionizosem przewodzącym gronu podobnych do niego birbantów, w drugim
samotnym mnichem skrzętnie zapisującym kartki. W jego życiu i jego poezji
niskość i wysokość są aspektami tego samego świata, jak to napisaliśmy wcześniej:
dwoma pokojami „starego domu”. Jeśli
Krasek wpisuje się w tradycję i symbolikę
omawianych tutaj wierszy Staffa i Herberta, to po to, żeby znieść granicę, która
wydawała się nieprzekraczalna. Cóż z tego,
że używa do tego Spinozy? Bo, że używa
to pewne. Jeśli bowiem Staff obsadził
Spinozę w najważniejszej roli drugoplanowej, a Herbert w roli tytułowej, to Karasek traktuje postać filozofa zaledwie jako
decorum, jako symboliczną postać będącą
dobrym punktem wyjścia do swobodnej
gry wyobraźni. No właśnie, a wyobraźnia
„odrzucana jest przez wszystkich kartezjanistów jako pani błędów” (Gilbert Durand),
co Baruch Spinoza wyłożył z całą powagą w Traktacie o uzdrowieniu rozumu oraz
o drodze, która najlepiej wiedzie ku prawdziwej znajomości rzeczy.
I właściwie za co Krasek, poeta Rimbaudowski z ducha, miałby lubić Spinozę? 
Krzysztof Karasek z Katarzyną i Zbigniewem Herbertami. Fot. z archiwum K. Karaska
{88} LISTOPAD 2011
17
NASZE KSIĘGARNIE
Matras
Matras
Matras Wiktoria
Matras CH Zielone Wzgórze
Matras CHR Sfera
Matras
Matras
Matras Galeria Pomorska
Matras Pod Arkadami
Matras CH Rondo
Matras
Matras
Matras CH Agora
Matras
Matras
Matras CH AKS
Matras
Matras
Matras
Matras
Matras Elipsa
Matras Wiedza
Matras CH Ogrody (Carrefour)
Matras CH Morena (Carrefour)
Matras CH Osowa (Real)
Matras Galeria Przymorze (E. Leclerc)
Matras CH Wzgórze (Real)
Matras Biały Kruk CH Batory
Matras CH Forum
Matras
Matras CH Galeria Gniezno
Matras
Matras CH Askana
Matras
Matras Galeria Grudziądzka
Matras
Matras
Matras
Matras
Matras Galeria Echo
Matras CH Galeria Kalisz II
Matras
Matras CH Silesia
Matras Papirus
Matras Galeria Echo
Matras Fala
Matras Morska
Matras Pegaz
Matras Galeria Emka
Matras
Matras Galeria Krakowska
Matras CH Plaza
Matras CH Solvay
Matras
Matras
Matras Galeria Gwarna
Matras CH Cuprum-Arena
Matras
Matras
Matras
Matras Manufaktura
Matras CH Pasaż Łódzki
Matras
Matras CH Aura
Matras CH Futura Park
Matras
97-400 Bełchatów, Plac Narutowicza 20
42-500 Będzin, Małachowskiego 7
78-200 Białogard, Wojska Polskiego 12
15-664 Białystok, Wrocławska 20
43-300 Bielsko-Biała, Mostowa 5
85-005 Bydgoszcz, Gdańska 17
85-667 Bydgoszcz, Chodkiewicza 72
85-739 Bydgoszcz, Fordońska 141
85-070 Bydgoszcz, Focha 2
85-213 Bydgoszcz, Kruszwicka 1
85-111 Bydgoszcz, Podwale 12
41-902 Bytom, Dworcowa 22 (wej. od ul. Moniuszki)
41-902 Bytom, Plac Kościuszki 1
89-600 Chojnice, Rynek 9-10
41-500 Chorzów, Wolności 28
41-500 Chorzów, Parkowa 20
32-500 Chrzanów, Al. Henryka 23
43-400 Cieszyn, Głęboka 15
42-200 Częstochowa, Al. NMP 20
42-200 Częstochowa, Al. NMP 28
77-300 Człuchów, Królewska 8
78-500 Drawsko Pomorskie, 4 Marca 4
82-300 Elbląg, Płk. Dąbka 152
80-172 Gdańsk, Schuberta 102a
80-299 Gdańsk, Spacerowa 48
80-398 Gdańsk, Obrońców Wybrzeża1
80-379 Gdynia, K. Górskiego 2
81-366 Gdynia, 10 Lutego 11
44-100 Gliwice, Lipowa 1
44-100 Gliwice, Zwycięstwa 16
62-200 Gniezno, Pałucka 2
72-100 Goleniów, Konstytucji 3-go Maja 35
66-400 Gorzów Wlkp., Al. Konstytucji 3-go Maja
86-300 Grudziądz, Wybickiego 17
86-300 Grudziądz, Konarskiego 45
88-100 Inowrocław, Solankowa 3
88-100 Inowrocław, NMP 36
44-335 Jastrzębie Zdrój, Podhalańska 26
59-400 Jawor, Staszica 23
58-506 Jelenia Góra, Jana Pawła II 51
62-800 Kalisz, Poznańska 121-131
40-096 Katowice, Stawowa 10
40-101 Katowice, Chorzowska 107
47-200 Kędzierzyn Koźle, Poniatowskiego 1/3
25-323 Kielce, Świętokrzyska 20
78-100 Kołobrzeg, Giełdowa 8a
78-100 Kołobrzeg, Walki Młodych 32
75-005 Koszalin, Zwycięstwa 92
75-452 Koszalin, Jana Pawła II 20
31-008 Kraków, Rynek Główny 23
31-154 Kraków, Pawia 5
31-564 Kraków, al. Pokoju 44
30-420 Kraków, Zakopiańska 105
63-700 Krotoszyn, Koźmińska 2
82-500 Kwidzyn, Chopina 15/8
59-200 Legnica, Złotoryjska 30
59-300 Lubin, Gen. Sikorskiego20
20-081 Lublin, Staszica 2 (wej. od Krak. Przed.)
42-700 Lubliniec, Plac Kopernika 1
90-410 Łódź, Piorkowska 44
91-071 Łódź, Jana Karskiego 5
93-570 Łódź, Al. Jana Pawła II 30
90-004 Łódź, Piotrkowska 144
39-300 Mielec, Biernackiego 2
32-085 Modlniczka k/Krakowa, Różańskiego 32
89-100 Nakło, Rynek 9
44/ 633 81 62
32/ 267 21 54
94/ 311 34 76
85/ 661 00 73
33/ 822 54 46
52/ 322 37 34
52/ 341 60 13
52/ 346 61 92
52/ 321 27 35
52/ 320 15 66
52/ 322 70 14
32/ 388 53 97
32/ 396 25 66
52/ 397 33 58
32/ 241 74 62
32/ 241 67 10
32/ 623 03 27
33/ 851 48 40
34/ 366 46 98
34/ 361 17 10
59/ 834 22 52
94/ 363 22 66
55/ 232 38 15
58/ 322 36 23
58/ 522 99 62
58/ 761 47 17
58/ 669 64 77
58/ 620 13 98
32/ 231 51 98
32/ 231 40 77
61/ 424 34 75
91/ 407 19 61
95/ 737 27 45
56/ 461 12 64
56/ 465 60 74
52/ 357 35 13
52/ 357 95 60
32/ 470 10 17
76/ 870 70 91
75/ 754 44 25
62/ 767 11 17
32/ 203 80 85
32/ 605 03 65
77/ 482 32 29
41/ 201 20 57
94/ 354 90 63
94/ 352 81 92
94/ 342 67 97
94/ 343 04 36
12/ 422 56 98
12/ 421 29 86
12/ 684 44 36
12/ 255 95 34
62/ 725 23 12
55/ 261 38 34
75/ 746 00 43
76/ 749 48 78
81/534 42 94
34/ 351 10 98
42/ 632 26 07
42/ 633 23 13
42/ 255 48 11
42/ 632 80 67
17/ 583 61 74
12/ 297 35 78
52/ 385 26 14
Matras
Matras
Matras
Matras CH Solaris
Matras CH Karolinka
Matras
Matras CH Ostrovia
Matras
Matras CH Mazovia
Matras
Matras
Matras CH King Cross (Marcelin)
Matras
Matras DH Sanowa
Matras CH Słoneczna
Matras
Matras
Matras CH Plaza
Matras CH Nowy Świat
Matras
Matras Staromiejska
Matras
Matras
Matras CH Plaza
Matras CH Turzyn (Carrefour)
Matras CH Piast
Matras Eureka
Matras
Matras
Matras
Matras CH Gemini Jasna Park
Matras CH Tarnowia
Matras
Matras
Matras CH Bielawy (Carrefour)
Matras
Matras
Matras
Matras Biały Ptak
Matras
Matras
Matras Galeria Victoria
Matras
Matras im. S. Żeromskiego
Matras CH Arkadia
Matras Leksykon
Matras CH Wileńska (Carrefour)
Matras
Matras
Matras
Matras
Matras
Matras CH Wzorcownia
Matras CH Borek (Carrefour)
Matras Dolnośląska
Matras CH Korona
Matras
Matras
Matras
Matras
Matras CH Twierdza
Matras
Matras
Matras Atena
Matras
Matras CH Lider
PROMOCJE
KSIĄŻKA MIESIĄCA
– 10%
Historia Bliskiego Wschodu w XX wieku
Jerzy Zdanowski
Ossolineum
Bliski Wschód to obszar obejmujący południowo-zachodnią część Azji
i północno-wschodnią część Afryki. Region ten stał się w XX w. areną
rywalizacji wielkich mocarstw oraz konfliktów militarnych. W ostatnim stuleciu zarysowały się tu również głębokie przemiany społeczne. Książka prezentuje najnowszą historię krajów należących do Ligi
Państw Arabskich, a także Izraela, częściowo Turcji i Iranu. Jerzy Zdanowski pokazuje m.in. takie zjawiska, jak narodziny nowego państwa
po upadku Imperium Osmańskiego, fundamentalizm muzułmański,
wychodzenie państw tego regionu z kręgu świata osmańskiego, miejsce religii w procesie przemian, zakwestionowanie patriarchalnego
układu społecznego czy erozję rodziny wielopokoleniowej.
18
{88} LISTOPAD 2011
33-300 Nowy Sącz, Węgierska 170
55-200 Oława, Rynek 4
45-056 Opole, Plac Teatralny 13
45-040 Opole, Plac Kopernika 16
45-837 Opole, Wrocławska 154
63-400 Ostrów Wielkopolski, Kolejowa 20
63-400 Ostrów Wielkopolski, Kaliska 120
97-300 Piotrków Trybunalski, Sienkiewicza 13
09-410 Płock, Wyszogradzka 127
09-402 Płock, Tumska 10
59-100 Polkowice, Moniuszki 1a/1
60-197 Poznań, Bukowska 156
61-805 Poznań, Św. Marcin51
37-700 Przemyśl, Brudzewskiego 1
26-600 Radom, Chrobrego 1
26-610 Radom, Żeromskiego 37
97-500 Radomsko, Plac 3 Maja 10
41-710 Ruda Śląska, 1 Maja 310
35-311 Rzeszów, Krakowska 20
98-200 Sieradz, Jana Pawła II 3
76-200 Słupsk, Stary Rynek 4
41-200 Sosnowiec, Modrzejowska 29
83-200 Starogard Gdański, Ks.Kellera 7
16-400 Suwałki, Dwernickiego 15
71-411 Szczecin, Bohaterów Warszawy 42
71-011 Szczecin, Mieszka I 73
78-400 Szczecinek, Kardynała Wyszyńskiego 5
58-100 Świdnica, Rynek 33
86-100 Świecie, Duży Rynek 15
42-600 Tarnowskie Góry, Krakowska 9
33-100 Tarnów, Nowodąbrowska 127
33-100 Tarnów, Krakowska 149
33-100 Tarnów, Plac Sobieskiego 3
87-100 Toruń, Rynek Staromiejski 31
87-100 Toruń, Olsztyńska 12
87-100 Toruń, Szeroka 32
87-100 Toruń, Wojska Polskiego 43/45
89-500 Tuchola, Świecka 26
43-100 Tychy, Bocheńskiego 12
43-540 Ustroń, Rynek 3a
58-300 Wałbrzych, Słowackiego 1
58-300 Wałbrzych, 1 Maja 64
78-600 Wałcz, Kilińszczaków 38
00-897 Warszawa, Al. Solidarności 119/125
00-175 Warszawa, Al. Jana Pawła II 82
00-042 Warszawa, Nowy Świat 41
03-734 Warszawa, Targowa 72
02-585 Warszawa, Al. Niepodległości 121/123
00-012 Warszawa, Zgoda 12
01-380 Warszawa, Powstańców Śląskich 126
84-200 Wejherowo, Sobieskiego 258
87-800 Włocławek, 3 Maja 34/36
87-800 Włocławek, Kilińskiego 3
50-984 Wrocław, Hallera 52
50-068 Wrocław, Świdnicka 28
51-421 Wrocław, Krzywoustego 126
41-800 Zabrze, 3 Maja 5
41-800 Zabrze, Wolności 296
41-800 Zabrze, Plutonowego R. Szkubacza 1
41-800 Zabrze, Plac Teatralny 12
22-400 Zamość, Przemysłowa 10
98-220 Zduńska Wola, Łaska 21
65-071 Zielona Góra, Stary Rynek 22/3
78-520 Złocieniec, Józefa Piłsudskiego 2
77-400 Złotów, Wojska Polskiego 31
34-300 Żywiec, Zielona 9
18/ 540 86 93
71/ 303 46 97
77/ 453 87 01
77/ 448 58 59
77/ 457 01 70
62/ 735 16 63
62/ 738 32 91
44/ 647 12 22
51/ 615 20 02
24/ 235 01 38
76/ 845 05 27
61/ 886 01 45
61/ 816 25 23
16/ 733 13 20
48/ 382 20 93
48/ 362 59 80
44/ 683 21 70
32/ 340 05 87
17/ 863 00 07
43/ 654 21 02
59/ 841 29 75
32/ 269 90 27
58/ 562 43 62
87/ 618 20 63
91/ 464 64 73
91/ 434 53 58
94/ 374 77 50
74/ 851 39 17
52/ 331 12 93
32/ 287 20 64
509 441 811
14/ 646 64 55
14/ 656 48 98
56/ 654 99 59
56/ 662 53 87
56/ 622 05 33
56/ 623 15 48
52/ 334 48 05
32/ 227 21 97
33/ 854 17 67
74/ 842 35 64
74/ 632 31 53
67/ 250 83 44
22/ 620 46 28
22/ 331 21 53
22/ 826 45 33
22/ 331 64 35
22/ 845 42 45
22/ 826 00 48
22/ 569 71 00
58/ 677 49 15
54/ 231 26 51
54/ 288 54 85
71/ 783 18 72
71/ 343 58 49
71/ 349 67 84
32/ 370 26 10
32/ 271 24 15
32/ 746 82 31
32/ 273 90 96
84/ 530 05 88
43/ 823 28 95
68/ 324 37 38
94/ 367 14 88
67/ 263 55 28
33/ 475 53 53
KARTA STAŁEGO KLIENTA
– uprawnia do zakupów z rabatem:
5%
– karta niebieska
10%
– karta srebrna
20%
– karta złota
Nie myÊl, ˝e ksià˝ki zniknà
Umberto Eco
15.Targi Ksià˝ki
w Krakowie
ksià˝ki
autorzy
spotkania
dyskusje
03-06
listopada
2011
www.ksiazka.krakow.pl
targ i
Kraków, ul. Centralna 41a
Honorowy Patronat
Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej
Bronisława Komorowskiego
Patronat
Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego
Bogdana Zdrojewskiego
Salon Wydawców Szkół Wy˝szych
Honorowy Patronat Minister Nauki i Szkolnictwa Wy˝szego Barbary Kudryckiej
Salon Wydawców Katolickich
Honorowy Patronat Kardynała Stanisława Dziwisza Arcybiskupa Metropolity Krakowskiego
Salon Małe Ojczyzny - Âlàsk
Honorowi Patroni i Partnerzy: Marszałek Województwa Âlàskiego Adam Matusiewicz,
Prezydent Miasta Katowice Piotr Uszok, Dyrektor Biblioteki Âlàskiej Prof. zw. dr hab. Jan Malicki, Muzeum Âlàskie
Do∏àcz do nas!
http://facebook.com/targi.ksiazki.w.krakowie
Bestsellery WydaWnictWa MUZa sa
Pisarz, który uzależnia
Trzeci tom powieści – największe
wydarzenie literackie końca roku.
Czy bohaterowie opuszczą labirynt świata
dwóch księżyców?
Okrutny cień, pilnie strzeżony sekret
i diaboliczny producent mechanicznych
zabawek w nowej powieści
.
Wyobraźnia autora kreuje świat, w którym
nic nie jest tym, czym się z początku wydaje.
Carlosa Ruiza Zafona
Najnowsza i długo oczekiwana powieść
Artura Pereza-Reverte.
Cyniczny i skorumpowany komisarz Rogelio Tizón
z zagadki tajemniczych morderstw czyni misję,
w imię której gotowy jest zaprzedać duszę diabłu.
www.muza.com.pl