1 I. UKŁADY SILNIKA SPALINOWEGO: (budowa silnika: głowica

1 I. UKŁADY SILNIKA SPALINOWEGO: (budowa silnika: głowica

I.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
II.
UKŁADY SILNIKA SPALINOWEGO: (budowa silnika: głowica, blok cylindrów,
skrzynia korbowa, miska olejowa,)
układ korbowo-tłokowy – zmiana ruchu posuwisto-zwrotnego na ruch obrotowy wału
korbowego, składa się: tłoka, pierścieni, sworznia tłoka, korbowodu, wału korbowego,
koła zamachowego,
układ zasilania – dostarcza paliwo, składa się: zbiornik paliwa, przewody elastyczne,
pompa zasilająca zazwyczaj z pompką ręczną, filtry, pompa wtryskowa, przewody
wysokiego ciśnienia, wtryskiwacze,
układ smarowania – smaruje współpracujące elementy, zmniejsza zużycie
współpracujących elementów, składa się: miski olejowej, filtra smoka, pompy zębata
(około 5-6 atm.), kanały,
układ rozrządu – steruje zaworami, składa się: wałek rozrządu z krzywkami, szklanka,
popychacz, dźwignia zaworowa, zawór,
układ chłodzenia – odbiera nadmiar ciepła, utrzymuje optymalną temperaturę, składa
się: wentylator, chłodnica, zbiornik wyrównawczy, termostat (szczelny mieszek
z lekkiego metalu, w którym znajduje się wosk), pompa wodna, kanały,
układ rozruchowy – rozruch silnika, skład: rozrusznik, wieniec zębaty na kole
zamachowym, świeca żarowa lub płomieniowa.
ZASADA PRACY SILNIKA WYSOKOPRĘŻNEGO
III. RODZAJE POMP WTRYSKOWYCH
1. rzędowa – ciśnienie 16-22 MPa, budowa: wałek z krzywkami, sekcje tłoczące,
regulator obrotów, listwa zębata, 2 obroty wału korbowego to 1 obrót wałka pompy
wtryskowej,
2. rotacyjna – ciśnienie 16 MPa, jeden obrót (jeden cykl) na każdy cylinder, jedna sekcja
tłocząca,
3. pompo wtryski – ciśnienie 205 MPa, jest to układ pompy i wtryskiwacza,
IV. EKSPLUATACJA SILNIKA Z TURBOSPRĘŻARKĄ
1. przed rozpoczęciem pracy pozostawiamy silnik na niskich obrotach w celu
zagwarantowania dobrego smarowania turbiny,
2. po zakończeniu pracy pozostawiamy maszynę na niskich obrotach w celu wychłodzenia
turbiny,
3. podczas transportu zatykamy wszystkie otwory prowadzące do turbiny,
4. gdy maszyna nie pracowała 30 dni należy doprowadzić olej do turbiny – kręcimy
rozrusznikiem bez dopływu paliwa,
1
WIELKOŚCI FIZYCZNE PRACY
1. silnik – pojemność skokowa, stopień sprężania, moment obrotowy,
2. smarowanie – ciśnienie pompy (5 atm.), temperatura oleju 100oC,
3. turbo – obroty/minuta, doładowanie miękkie (150 kPa), doładowanie twarde (350-700
kPa, intercooler (chłodnica powietrza)),
4. układ zasilania – zasilanie pompy wtryskowej pompą zasilającą 1,5 atm, ciśnienie
pompy wtryskowej – patrz pytanie III.
V.
VI.
ROZBIEGANIE SIĘ SILNIKA – powstaje w skutek awarii pompy wtryskowej
(zacięcia regulatora obrotów), aby zatrzymać taki silnik należy odciąć dopływ paliwa
(zerwać przewód elastyczny),
VII.
ZAPOWIETRZENIE UKŁADU ZASILANIA I SPOSÓB ODPOWIETRZANIA –
lokalizujemy miejsce zapowietrzania (awarii), usuwamy, układ odpowietrzamy za
pomocą pompki ręcznej która znajduje się na pompce zasilającej,
VIII.
WYMIANA OLEJU – w przestudzonym silniku odkręcamy korek wlewowy oleju,
odkręcamy śrubę spustową w misce olejowej i zlewamy olej, wymieniamy filtry oleju,
zakręcamy korek spustowy miski olejowej, wlewamy olej kontrolując stan miarką
olejową, zakręcamy korek wlewu,
IX.
CO TO JEST TERMOSTAT I PO CO - urządzenie lub element urządzenia
utrzymujący żądaną temperaturę, reguluje obieg płynu chłodzącego między małym i
dużym obiegiem w układzie chłodzenia, budowa: szczelny mieszek z lekkiego metalu,
w którym znajduje się wosk, pod wpływem ciepła rozszerza się,
X.
TERMOSTAT W SILNIKU CHŁODZONYM POWIETRZEM
rozstawem klapy przepustnicy lub wydajnością dmuchawy,
–
steruje
XI.
CO ZNAJDUJE SIĘ W GŁOWICY – zawory ssące i wylotowe z kanałami,
wtryskiwacz, świeca żarowa, kanały smarujące i chłodzące,
XII.
JAK JEST NAPĘDZANA I SMAROWANA TURBOSPRĘŻARKA – gorące
spaliny, podczas suwu wydechu napędzają turbinę spalinową, turbina spalinowa
osadzona jest na wspólnym wale ze sprężarką. Sprężarka wtłacza powietrze podczas
suwu ssania pod większym ciśnieniem, smarowana jest i chłodzona olejem silnikowym,
XIII.
CO ZNAJDUJE SIĘ W MISCE OLEJOWEJ – olej i filtr smoka,
XIV.
KTÓRE ZAWORY SĄ WIĘKSZE I DLACZEGO – dolotowe (ssące), aby ułatwić
wlot powietrza podczas suwu ssania,
XV.
CO
SIĘ
STOSUJE,
ABY
UŁATWIĆ
ROZRUCH
SILNIKA
WYSOKOPRĘZNEGO – świeca żarowa (głowica), świeca płomieniowa (kolektor
ssący),
XVI.
PO CO W SILNIKU JEST KOŁO ZAMACHOWE – rozruch (rozrusznik i wieniec
na kole zamachowym), sprzęgło, akumulator energii kinetycznej,
2
STOPIEŃ SPRĘŻANIA, CO TO JEST I ILE WYNOSI - dla silników
XVII.
wysokoprężnych są to przedziały od 18 do 22, jest to ilość komory spalania, którą zmieścimy w
wysokości skoku tłoka,
WYMIEŃ 6 OBSŁUG TECHNICZNYCH
OTC – obsługa techniczna codzienna,
OTO 1 i 2 – obsługa techniczna okresowa pierwsza lub druga,
OTM – obsługa techniczna magazynowa,
OTT – obsługa techniczna transportowa,
OTD – obsługa techniczna docierania,
OTS – obsługa techniczna sezonowa,
XVIII.
XIX.
PODAJ ZAKRES OTC, OTM, OTD
1. OTC – dokonywana jest co 10 godzin przez operatora, polega na sprawdzaniu maszyny
pod kątem wycieków, uzupełnieniu płynów eksploatacyjnych, przesmarowaniu
maszyny smarowniczkami – najczęściej na osprzęcie roboczym,
2. OTM – oczyścić maszynę, wyciągamy akumulator, uzupełniamy paliwo, smarujemy
tłoczyska, odciążamy opony stawiając maszynę na kołkach,
3. OTD - obejmuje zespół czynności, jakie należy wykonywać w pierwszym okresie
użytkowania maszyny nowej lub po naprawie głównej, aby zapewnić stopniowe
doprowadzenie mechanizmów całej maszyny do pracy po pewnym obciążeniu:
docieranie warsztatowe (10h) – dokonywane przez producenta, polega na wolnej
jeździe i wykonywanie ruchów osprzętem roboczym na niskich obrotach silnika,
docieranie zasadnicze (100h) – polega na normalnej pracy z 30% obciążeniem aż na
końcu może wynieść 70%, po docieraniu wymienia się olej silnikowy,
przekładniowy ewentualnie hydrauliczny z filtrami,
docieranie eksploatacyjne (100h) – polega na kontynuacji docierania zasadniczego,
po tym docieraniu maszyna przechodzi przegląd ogólny,
XX.
CO TO JEST DTR I CO ZAWIERA - dokumentacja techniczno-ruchowa (DTR),
zwana również paszportem maszyny, jest opracowana dla każdej maszyny lub
urządzenia osobno dostarczona przez producenta maszyny i powinna zawierać:
dokumentację techniczną, instrukcji obsługi oraz instrukcji konserwacji,
3
XXI.
CO TO JEST KMB – Książka Maszyny Budowlanej – powinna być w dwóch
egzemplarzach - jeden u właściciela a druga w koparce, zapisane w niej powinny być
czynności wykonywane przy koparce (wymiany olei, obsługi, itp.), informacje
o operatorze, informacje o planowanych obsługach,
XXII.
JAKIE MATERIAŁY EKSPLUATACYJNE STOSOWANE SĄ W KOPARCE –
oleje – silnikowe, hydrauliczne, przekładniowe, płyn chłodniczy, płyn czyszczący,
smary, filtry,
XXIII.
KIEDY MASZYNISTA MA OBOWIĄZEK ODMUWIĆ WYKONYWANIA
POLECENIA – stan techniczny zagraża zdrowiu i życiu operatora koparki, brak
dokumentacji gruntu, wykonywanie pracy łamie prawo,
XXIV.
OD CZEGO ZACZYNAMY EKSPLOATACJĘ MASZYNY – od zapoznania się z
DTR,
XXV.
JAK NALEŻY POSTĘPOWAĆ W PRZYPADKU AWARII MASZYNY –
unieruchamiamy maszynę, zabezpieczamy, jeżeli możemy ustawiamy maszynę
w miejscu, w którym nie będzie stwarzać zagrożenia i będzie można w niej usunąć
awarię,
XXVI.
JAK SPRAWDZIĆ POZIOM OLEJU W POSZCZEGÓLNYCH UKŁADACH –
silnikowy – miarką, hydrauliczny – wziernikiem, przekładniowy – korkiem wlewowym
lub korkiem kontrolnym,
XXVII.
ILE JEST KATEGORII GRUNTU I DO JAKIEJ URABIAMY – 16 kat., koparką
urabiamy do 4-tej,
XXVIII.
CO TO JEST CYKL ROBOCZY I NA CO MA WPŁYW – nabranie urobku –
transport – wyładunek – powrót, ma wpływ na wydajność maszyny,
XXIX.
CO TO JEST WYDAJNOŚĆ MASZYNY I OD CZEGO ZALEŻY – wydajność
maszyny – ilość urobionego gruntu/przeniesionych sztuk w jednostce czasu, wydajność
maszyny zależy od: pojemności łyżki, stanu technicznego, kategorii urabianego gruntu,
umiejętności operatora, mierzy się ją w:
XXX.
CO TO JEST „NAWIS” I CZYM ZAGRAŻA – powstaje w skutek podbierania
łyżką gruntu w miejscu, w którym łyżka nie sięga, zagraża zasypaniem koparki, usuwa
się go napychając na niego ziemię,
4
XXXI.
SPOSÓB WYKONYWANIA WYKOPÓW – boczny, czołowy, czołowo-boczny,
ustawienie koparki do wykopu – zachować odległość od wykopu (klin odłamu), koło
napędzające z tyłu,
XXXII.
JAZDA PO POCHYŁOŚCIACH, WJAZD I ZJAZD – przy wjeździe (gąsienicówka)
koło napędzające z tyłu, osprzęt z przodu na wysokości 20-30 cm, przy zjeździe
(gąsienicówka) koło napędzające z przodu, osprzęt z przodu na wysokości 20-30 cm,
XXXIII.
OBOWIĄZKI
OPERATORA
PRZED
PRZYSTĄPIENIEM
DO
WYKONYWANIA WYKOPU – zapoznanie się z dokumentacją gruntu, zapoznanie
się z terenem na którym ma wykonywać wykop, sprawdzić nośność gruntu, odsłonić
humus,
XXXIV.
W JAKICH GRUNTACH NIE WOLNO WYKONYWAĆ WYKOPU PODCZAS
ULEWNEGO DESZCZU – nie urabiany gliny,
ELEKTROTECHNIKA
I.
NAZWJI PODANE WIELKOŚCI AKUMULATORA I PODAJ MAKSYMALNY
PRĄD ŁADOWANIA – 12V, 600A, 90Ah – 12V napięcie, 600A max prąd
rozruchowy, 90Ah pojemność, maksymalny prąd ładowania w tym wypadku wynosi
9Ah, jest to 10 godzinny prąd ładowania, powinno ładować się 20 godzinnym,
II.
ILE WYNOSI NAPIĘCIE AKUMULATORA W PEŁNI NAŁADOWANEGO –
2,4 V na cele (1,75 V - rozładowany),
III.
Z CZEGO SKŁADA SIĘ AKUMULATOR – płyty dodatnie i ujemne, separator,
zalany jest elektrolitem i umieszczony w obudowie kwasoodpornej, słupek + i -,
IV.
CZYM ZALANY JEST AKUMULATOR I CZYM UZUPEŁNIAMY –
elektrolitem (roztwór wodny kwasu siarkowego), uzupełnia się wodą destylowaną,
V.
CO TO SĄ SEPARATORY – oddzielają płytę dodatnią i ujemną, zrobione z materiału
nieprzewodzącego prądu,
VI.
OBSŁUGA AKUMULATORA – sprawdzenie i ewentualne uzupełnienie elektrolitu
wodą destylowaną, utrzymanie w czystości, kontrola stanu zacisków i stopnia
naładowania, przeprowadzenie raz w roku ładowania odsiarczającego,
5
VII.
JAKI PRĄD WYTWARZA ALTERNATOR I DLACZEGO MOŻE ŁADOWAĆ
AKUMULATOR – prąd zmienny, dzięki układowi prostowniczemu i regulatorowi
napięcia można ładować akumulator,
VIII.
CZEGO NIE WOLNO ROZŁĄCZAĆ W CZASIE PRACY SILNIKA –
akumulatora,
IX.
SPOSÓB ŁĄCZENIA AKUMULATORÓW I CO ZYSKUJEMY:
X.
SPOSÓB ŁĄCZENIA PRZY ROZRUCHU Z DRUGIEJ
przewodami łączymy + do +, masę łączymy między ramami,
MASZYNY –
XI.
KONTROLA STOPNIA NAŁADOWANIA AKUMULATORA – areometrem –
sprawdzamy gęstość elektrolitu (1,28 g/cm3-naładowany, 1,1 g/cm3-rozładowany),
woltomierzem – mierzymy napięcie akumulatora (14,4 V),
XII.
CO TO JEST ROZRUSZNIK – jest to silnik prądu stałego, szeregowy
z elektromagnesami,
XIII.
Z CZYM W SILNIKU ŁĄCZY SIĘ KOŁO ZĘBATE ROZRUSZNIKA –
z wieńcem zębatym koła zamachowego,
XIV.
W JAKICH JEDNOSTKACH WYRAŻAMY – napięcie – volty (V), natężenie –
ampery (A), moc – wat (W), oporność – 1 om (Ω),
XV.
XVI.
XVII.
JAKIE NAPIĘCIE WYTWARZA ALTERNATOR – zmienne,
PO CZYM POZNAJEMY NAPIĘCIE AKUMULATORA – ilości cel,
PRZYCZYNY BRAKU ŁADOWNIA – niesprawny regulator napięcia, starte
szczotki, luźny pasek,
6
XVIII.
JAK ROZPOZNAĆ BIEGUNY W AKUMULATORZE – oznaczenia + -, po
słupkach biegunów - + jest większy,
XIX.
PO CO STOSUJE SIĘ BEZPIECZNIKI W UKŁADACH ELEKTRYCHNYCH
MASZYN – bezpiecznik zabezpiecza układ przed przeciążeniem z powodu wystąpienia
nadmiernego natężenia prądu,
XX.
JAKIE SĄ ZAGROŻENIA PRZY OBSŁUDZE AKUMULATORA – możliwość
oblania elektrolitem, zatrucie oparami, wybuch nagromadzonych oparów
wytworzonych podczas ładowania,
BUDOWA
I.
SPOSÓB PRZENOSZENIA NAPĘDU JAZDY W KOPARCE KOŁOWEJ I
GĄSIENICOWEJ – hydrauliczny lub mechaniczny,
II.
SPOSÓB NAPINANIA I KONTROLA NAPIĘCIA GĄSIENICY – gąsienice
napinamy mechanicznie – śruba rzymska, lub hydraulicznie napinaczem przy kole
napinającym wtłaczając w niego smar, sposób sprawdzenia napięcia gąsienicy:
III.
BUDOWA PODWOZIA GĄSIENICOWEGO – koło napędzające, koło napinające,
rolki podtrzymujące i jezdne, napinacz, rama, wieniec zębaty, kolumna obrotu,
gąsienica (płyta z ostrogą, ogniwo ze sworzniem, tuleja),
IV.
BUDOWA OSPRZĘTU KOPARKOWEGO – pług, wysięgnik+ramię+narzędzie
(łyżka przedsiębierna, podsiębierna),
V.
GDZIE SIĘ ZNAJDUJE I DO CZEGO SŁUŻY KOLUMNA OBROTU – korpus
przymocowany jest do nadwozia, rdzeń do podwozia, umożliwia swobodny przepływ
oleju między nadwoziem a podwoziem do układu napędowego,
VI.
CO TO JEST I DO CZEGO SŁUŻY LUZOWNIK – jest to na stałe załączony
hamulec, który zwalnia się w momencie przepływu oleju hydraulicznego do silników
jazdy,
7
VII.
VIII.
IX.
CO TO JEST PRZEKŁADNIA GŁÓWNA, GDZIE SIĘ ZNAJDUJE I JEJ ROLA
- stałe, zazębiona przekładnia zębata o przełożeniu zwalniającym, służąca
do zwiększania momentu obrotowego doprowadzanego do kół oraz zmieniająca
kierunek przekazywania napędu z podłużnego na poprzeczny. Przekładnia ta występuje
w mostach napędowych.
GDZIE I PO CO STOSUJE SIĘ MECHANIZM RÓŻNICOWY – umożliwia obrót
kół z różnymi prędkościami, znajduje się w moście napędowym,
CO TO JEST ZWOLNICA I DO CZEGO SŁUŻY – jest to przekładnia
mechaniczna, planetarna, zębata, zmniejsza obroty a zwiększa moment obrotowy,
znajduje się przy kołach napędzających,
HYDRAULIKA
I.
RODZAJE POMP HUDRAULICZNYCH I DO JAKICH CIŚNIEŃ – pompa
zębata – do 25 MPa (stała wydajność), pompy wielotłoczkowe – do 45 MPa (zmienna
wydajność),
II.
KTO, KIEDY I PO CO WYKONUJE ZEROWANIE UKŁADU
HYDRAULICZNEGO – wykonuje je operator na koniec pracy lub przed naprawą
układu hydraulicznego, wykonuje się je w celu zmieszenia ciśnienia w układzie
hydraulicznym, polega na poruszaniu dźwigniami sterującymi osprzętem koparki w
wyłączonej koparce,
III.
JAK ZABEZPIECZONY JEST UKŁAD HYDRAULICZNY PRZED
PRZECIAZENIEM – zabezpieczony jest zaworami – bezpieczeństwa, przelewowym
lub redukcyjnym,
IV.
JAKIE ZWORY ZABEZPIECZAJĄ UKŁAD HUDROSTATYCZNY PRZED
PRZECIĄŻENIEM Z OBCIAŻEŃ ZEWNĘTRZNYCH I GDZIE SIĘ
ZNAJDUJĄ:
zamek hydrauliczny – utrzymuje tłoczysko siłownika w jednej pozycji pod
obciążeniem po zamknięciu rozdzielacza mimo przecieków wewnętrznych,
stosowany jest przy podporach
zawór kawitacyjno-przeciążeniowy przy siłownikach – zabezpiecza przed
obciążeniami zewnętrznymi,
zawór krzyżowy przy siłownikach hydraulicznych – zawory te zabezpieczają układ
przed przeciążeniem z obciążeń zewnętrznych, które występują w momencie
hamowania i zamknięcia rozdzielacza, gdy elementy maszyny są w ruchu,
V.
GDZIE I PO CO W KOPARCE MOŻE ZNAJDOWAĆ SIĘ ZAMEK
HYDRAULICZNY – znajduje się na siłownikach osprzętu i zapobiega przed
gwałtownym ubytkiem oleju (zerwanie przewodu),
VI.
RODZAJE I CELE STOSOWANIA AKUMULATORÓW HYDRAULICZNYCH
- urządzenie do gromadzenia energii hydraulicznej, w przypadku awarii układu
8
hydraulicznego mamy zmagazynowaną energię, dzięki której możemy bezpiecznie np.
zabezpieczyć sprzęt roboczy, rodzaje akumulatorów hydraulicznych:
gazowe
ciężarowe
sprężynowe
TECHNOLOGIA PRACY
I.
ILE
WYNOSI
OBSZAR,
ZA
BEZPIECZEŃSTWO
KTÓREGO
ODPOWIEDZIALNY JEST OPERATOR – maksymalny zasięg maszyny + 6 m
II.
PODAJ BEZPIECZNE SPOSOBY POMPOWANIA KÓŁ – koło pompujemy w
koszu,
III.
KIEDY MOŻNA PRACOWAĆ W STREFIE NIEBEZPIECZNEJ (LINIA
ENERGETYCZNA) – gdy zgłosiliśmy fakt że takie prace będą się odbywały, został w
tym miejscu wyłączony prąd a linia została uziemiona w dwóch miejscach,
9