docGórnicy z „Jankowic” pracują najbezpieczniej
download 
Reklamacja Transkrypt
Górnicy z „Jankowic” pracują najbezpieczniej
G a ze t a fi r m ow a n r 2 (68), l u t y 20 15 w w w. k ws a . p l Górnicy z „Jankowic” pracują najbezpieczniej W KOMPANII Wyścig z czasem WYDARZENIA Łączenie teorii z praktyką LUDZIE I MIEJSCA Grają od 95 lat Mimo wielu problemów widzą przyszłość dla kopalni „Halemba-Wirek” Podręcznik „Górnictwo w praktyce” został wyróżniony w Ogólnopolskim Konkursie Poprawy Warunków Pracy Orkiestra dęta kopalni „Bielszowice” obchodziła piękny jubileusz – 95-lecie działalności artystycznej KOMPANIA WĘGLOWA LU T Y 2015 – 2 (68) N A S Z A KO MPA NI A D rodzy Czytelnicy! Znamy już biznesplan tzw. No- wej Kompanii Węglowej, któ- ry został pozytywnie zaopiniowany przez luty '15 5 Radę Nadzorczą. Dzięki głębokiej restrukturyzacji mamy zbudować silny i nowoczesny podmiot, który zapewni Polsce bezpie- Dostosujemy produkcję do potrzeb rynku czeństwo dostaw węgla przez co najmniej Podczas sesji plenarnej Szkoły Eksploatacji Podziemnej w Krakowie Andrzej Tor, wiceprezes zarządu Kompanii Węglowej, przedstawił koncepcję i kierunki restrukturyzacji naszej spółki kolejne 30 lat. Zanim to jednak nastąpi, cieszymy się sukcesami obecnej Kompanii Węglowej, która mimo niezwykle trudnych uwarunkowań ekonomicznych i finansowych nie ma sobie równych pod względem bezpieczeństwa pracy. 12 W rankingu Szkoły Eksploatacji Podziemnej w kategorii górnictwa węgla ka- Oszczędności i poprawa bezpieczeństwa miennego pierwsze miejsce zajęła kopalnia „Jankowice”. Na drugiej lokacie uplasowały Projekt wynalazczy opracowany przez Sławomira Piątka i Dariusza Malskiego z kopalni „Ziemowit” się „Brzeszcze”. Na trzecim stopniu podium znalazły się ex aequo trzy kopalnie – „Bolesław Śmiały”, „Piast” i „Ziemowit”. Piszemy o tym szerzej w naszym miesięczniku. Na łamach „Kompanii Węglowej” znajdziecie ponadto artykuły o kolejnych nagrodach i wyróżnieniach w konkursie poprawy bezpieczeństwa pracy oraz ciekawe 20 analizy, dotyczące przyszłości kopalń „Bielszowice” i „Halemba-Wirek”. Wyścig z czasem Zapraszam do lektury. Mimo wielu problemów widzą przyszłość dla kopalni „Halemba-Wirek” Jan Czypionka W K O M PA N I I „Nowa Kompania Węglowa” rentowna w 2017 roku Rada Nadzorcza pozytywnie zaopiniowała biznesplan Nasze kopalnie liderami bezpieczeństwa 3 4 Po raz trzeci z rzędu liderami bezpieczeństwa pracy górnictwa podziemnego zostały zakłady Kompanii Węglowej Dostosujemy produkcję do potrzeb rynku Andrzej Tor, wiceprezes zarządu Kompanii Węglowej, przedstawił koncepcję i kierunki restrukturyzacji naszej spółki Pytania i odpowiedzi Publikujemy kolejne odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania związane z planem naprawczym KW W I T R Y N A I N N O WA C YJ N O Ś C I Tworzenie dobrego klimatu dla innowacyjności Rok 2014 był okresem kontynuowania działań zmierzających do wyzwolenia inicjatyw w zakresie innowacyjności Oszczędności i poprawa bezpieczeństwa Zniszczyłeś, to płać! 5 Przyszłość to węgiel koksowy Wyścig z czasem 7 Podręcznik „Górnictwo w praktyce” został wyróżniony w Ogólnopolskim Konkursie Poprawy Warunków Pracy LUDZIE I MIEJSCA Grają od 95 lat 12 Orkiestra dęta kopalni „Bielszowice” obchodziła piękny jubileusz – 95-lecie działalności artystycznej Ocalić od zapomnienia Szyb „Witczak” Dowcipy z długiej brody Helmuta + Krzyżówka nr 68 Galeria Nasze Święte Barbary adres redakcji: Biuro Komunikacji KW SA redaktor naczelny: Jan Czypionka, [email protected] 20 22 Przygotowanie chodnika dostawczego to odpowiedzialne zadanie, które powinno zostać wykonane jak najszybciej Łączenie teorii z praktyką 11 18 Mimo wielu problemów widzą przyszłość dla kopalni „Halemba-Wirek” Silny i pewny 14 Kompania Węglowa w ubiegłym roku za naprawę szkód górniczych zapłaciła ponad 250 milionów złotych 16 Oddział G3 kopalni „Ziemowit” Wynik finansowy brutto kopalni „Bielszowice” już w 2016 roku może być dodatni Projekt wynalazczy opracowany przez Sławomira Piątka i Dariusza Malskiego z kopalni „Ziemowit” W YDARZENIA Oni dobrze pracują 40-039 Katowice, ul. Powstańców 30, p. 64 tel. 32 757 20 25 wydawca: Kompania Węglowa SA 40-039 Katowice, ul. Powstańców 30 na okładce: Górnicy kopalni „Jankowice”. fot. Jan Czypionka oddano do druku: 03.03.2015 r. 24 26 28 30 31 32 KOMPANIA WĘGLOWA LU T Y 2015 – 2 (68) W KO MPA NII „Nowa Kompania Węglowa” rentowna w 2017 roku Rada Nadzorcza Kompanii Węglowej pozytywnie zaopiniowała biznesplan, będący podstawą funkcjonowania 11 kopalń w ramach tzw. Nowej Kompanii Węglowej N owa spółka osiągnie w 2017 r. zysk EBITDA na poziomie ponad 2 mld zł przy sprzedaży ponad 28 mln t węgla rocznie. Zmiana modelu działania i optymalizacja kosztów pozwoli także spłacać zobowiązania obecnej KW, która w samym 2014 r. wygenerowała 2,4 mld zł straty gotówkowej. W procesie przekształcania Kompanii Węglowej, który rozpoczął się w lutym br. nastąpi przekazanie do Spółki Restrukturyzacji Kopalń pierwszych nierentownych aktywów – KWK „Brzeszcze” oraz KWK „Piekary”. Do końca czerwca będzie miał miejsce podział dwóch kopalń i przekazanie do SRK ruchu „Centrum” oraz ruchu „Makoszowy”, a także sprzedaż ruchu „Bobrek” do Węglokoksu. Do końca tego samego miesiąca zakończy się również transakcja zakupu przez „Nową Kompanię Węglową” 11 kopalń: KWK „Marcel”, KWK „Piast”, KWK „Ziemowit”, KWK „Chwałowice”, KWK „Bolesław Śmiały”, KWK „Rydułtowy-Anna”, KWK „Jankowice”, KWK „Halemba”, KWK „Bielszowice”, KWK „Pokój”, ruch „Sośnica” oraz czterech zakładów. – Odcięcie nierentownych kopalń i pozyskanie przez nową spółkę rokujących aktywów otwiera drogę do realizacji działań, mających na celu poprawę efektywności i rentowności spółki – powiedział minister Wojciech Kowalczyk, pełnomocnik rządu ds. restrukturyzacji górnictwa węgla kamiennego. – Biznesplan pozwoli spółce wykorzystać szansę do zbudowania silnego i nowoczesnego podmiotu, który zapewni Polsce bezpieczeństwo dostaw węgla przez co najmniej kolejne 30 lat. Biznesplan zakłada m.in. poprawę miksu produktowego poprzez zwiększenie udziału sortymentów grubych oraz węgla koksowego. Spółka nastawia się na eksport nadwyżek z rynku krajowego, dostosuje też wolumen produkcji do możliwości sprzedaży, wprowadzając szósty dzień pracy w zakładach produkujących najlepiej zbywalny węgiel. Zmiany nastąpią także w modelu zarządzania grupą – wprowadzone zostaną nowe procesy planowania sprzedaży, produkcji czy inwestycji. Firma planuje opracowanie nowego, uproszczonego systemu motywacyjnego dla pracowników. – Dzięki wdrożeniu biznesplanu „Nowa Kompania Węglowa” stanie się silnym i konkurencyjnym podmiotem oraz wiarygodnym i stabilnym pracodawcą dla kilkudziesięciu tysięcy pracowników – powiedział Krzysztof Sędzikowski, prezes zarządu Kompanii Węglowej. – Kluczowa dla powodzenia projektu będzie jednak efektywna współpraca z inwestorami oraz bankami, jak również akceptacja przez stronę społeczną niezbędnych do wdrożenia inicjatyw – dodał prezes. [TG] Odcięcie nierentownych kopalń i pozyskanie rokujących aktywów przez nową spółkę otwiera drogę do realizacji działań mających na celu poprawę efektywności i rentowności spółki. Biznesplan pozwoli spółce wykorzystać szansę do zbudowania silnego i nowoczesnego podmiotu, który zapewni Polsce bezpieczeństwo dostaw węgla przez co najmniej kolejne 30 lat. Wojciech Kowalczyk, podsekretarz stanu w Ministerstwie Skarbu Państwa, pełnomocnik rządu ds. restrukturyzacji górnictwa węgla kamiennego Krzysztof Sędzikowski, prezes zarządu Kompanii Węglowej, i Wojciech Kowalczyk, pełnomocnik rządu ds. restrukturyzacji górnictwa węgla kamiennego, przedstawili biznesplan tzw. Nowej Kompanii Węglowej. fot. Andrzej Bęben 3 KOMPANIA WĘGLOWA LU T Y 2015 – 2 (68) W KO MPA NII Nasze kopalnie liderami bezpieczeństwa Po raz trzeci z rzędu liderami bezpieczeństwa pracy górnictwa podziemnego zostały zakłady Kompanii Węglowej P odczas gali Szkoły Eksploatacji Podziemnej w teatrze im. Juliusza Słowackiego w Krakowie ogłoszono werdykt wielkiej kapituły konkursu Bezpieczna Kopalnia. W rankingu górnictwa węgla kamiennego pierwsze miejsce zajęła kopalnia „Jankowice”. Na drugim miejscu uplasowały się „Brzeszcze”. Na trzecim miejscu znalazły się ex aequo trzy zakłady – „Bolesław Śmiały”, „Piast” i „Ziemowit”. Sukces naszych załóg jest spektakularny i prestiżowy, ponieważ wywalczyły one wszystkie nagrody, które były do zdobycia w tegorocznej, 20. już edycji konkursu Bezpieczna Kopalnia. W rankingu bezpieczeństwa pracy na 31 ocenianych kopalń węgla kamiennego pięć najwyższych lokat uzyskały załogi pięciu naszych zakładów! – Sukcesy w bezpieczeństwie pracy, uzyskane przez załogi kopalń należących do Kompanii Węglowej, cieszą szczególnie, zważywszy na poważne problemy ekonomiczne, z którymi spółka ta boryka się od wielu miesięcy. Okazało się, że górnicy potrafią pilnować standardów bezpieczeństwa w skrajnie trudnej atmosferze, w obliczu eskalacji protestów i poczuciu zagrożenia miejsc pracy. Doskonałe lokaty w konkursie bezpieczeństwa pracy to także zasługa kierownictwa i pracowników dozoru tych kopalń, którzy ze starannością wykonywali swoje obowiązki w zakresie zwalczania i monitorowania zagrożeń występujących w tych zakładach. Po raz 20. rozstrzygaliśmy ten konkurs i muszę przyznać, że coraz wyżej ustawiana jest poprzeczka dla liderów bezpieczeństwa. Bierzemy pod uwagę wszystkie wypadki w zakładzie górniczym, również te dotyczące tak zwanej załogi obcej, czyli pracowników firm wykonujących usługi w danej kopalni – powiedział Mirosław Koziura, prezes WUG, który wręczał nagrody laureatom konkursu Bezpieczna Kopalnia 2014. Ranking bezpiecznych kopalń jest wspólnym dziełem przedstawicieli: WUG, Głównego Instytutu Górnictwa, Fundacji „Bezpieczne Górnictwo” im. W. Cybulskiego, Okręgowego Inspektora Pracy w Katowicach, katowickiego oddziału Zakładu W rankingu bezpieczeństwa pracy na 31 ocenianych kopalń węgla kamiennego pięć najwyższych lokat uzyskały załogi pięciu naszych zakładów. fot. Jarosław Galusek 4 Ubezpieczeń Społecznych oraz Komitetu Organizacyjnego Szkoły Eksploatacji Podziemnej. Celem konkursu jest promowanie osiągnięć w zakresie bezpieczeństwa pracy w polskich kopalniach oraz wyróżnianie załóg, wykazujących największą dbałość o przestrzeganie przepisów i zasad bhp. Liderów wskazują mierzalne, obiektywne kryteria. W konkursie Bezpieczna Kopalnia oceniane i porównywane są wskaźniki bezpieczeństwa pracy w 31 kopalniach wydobywających węgiel kamienny oraz trzech eksploatujących złoża rudy miedzi. Głównymi kryteriami rankingu są: trzy kolejne lata bez wypadków śmiertelnych, liczba wypadków lekkich, liczba kolejnych dni bez wypadku w roku konkursu oraz występujące w danym zakładzie zagrożenia naturalne, liczebność załogi i wielkość wydobycia w bieżącym roku. Tegoroczny lider górniczego bezpieczeństwa pracy – kopalnia „Jankowice” – jest na czele rankingu po raz trzeci z rzędu. JC KOMPANIA WĘGLOWA LU T Y 2015 – 2 (68) W KO MPA NII Dostosujemy produkcję do potrzeb rynku Podczas sesji plenarnej Szkoły Eksploatacji Podziemnej w Krakowie Andrzej Tor, wiceprezes zarządu Kompanii Węglowej, przedstawił koncepcję i kierunki restrukturyzacji naszej spółki K luczem do sukcesu zrestrukturyzowanej spółki jest dostosowanie produkcji do potrzeb rynku – stwierdził Andrzej Tor, wiceprezes KW SA ds. produkcji. Omówił działania związane z realizacją programu naprawczego Kompanii Węglowej. Przypomniał, iż 9 lutego zawarto przedwstępną warunkową umowę sprzedaży czterech kopalń („Marcel”, „Jankowice”, „Chwałowice”, „Rydułtowy-Anna”) do spółki celowej Węglokoksu – Węglokoks Rybnicki Okręg Wydobywczy. Spółka ta po pozyskaniu inwestorów da początek Nowej Kompanii Węglowej. Równocześnie toczy się kilka złożonych pod względem formalnym procesów. Jednym z nich jest rozdzielenie ruchów kopalń „Bobrek-Centrum” i „Sośnica-Makoszowy”. Kolejnym – utworzenie na bazie ruchów zorganizowanych części przedsiębiorstw. Następny proces to przygotowanie do przekazania do SRK kopalń „Brzeszcze” i „Piekary” oraz sprzedaży ruchu „Bobrek” Węglokoksowi-Kraj. – Chcielibyśmy sfinalizować przekazanie „Brzeszcz” i „Piekar” do SRK do końca marca 2015 roku, natomiast sprzedaż ruchu „Bobrek” oraz przekazanie ruchów „Centrum i „Makoszowy” do SRK powinno nastąpić do końca kwietnia. Sprzedaż pozostałych 11 kopalń i czterech zakładów na rzecz nowej Kompanii, przy zagwarantowaniu interesów wierzycieli, powinna zakończyć się do końca pierwszego półrocza – wyjaśnia Andrzej Tor. Samo przekładanie aktywów nie rozwiąże problemów Kompanii Węglowej. Żeby projekt zakończył się sukcesem, nowa spółka musi stać się podmiotem o pełnej rentowności przychodowej i kosztowej. Andrzej Tor, wiceprezes zarządu Kompanii Węglowej. fot. Maciej Dorosiński – Wydaje się, że kopalnia „Brzeszcze” jest stworzona do tego programu. Posiada olbrzymi obszar restrukturyzacyjny, związany z wydzieleniem ruchu „Jawiszowice”, który powinien zostać zlikwidowany w SRK. Po likwidacji części nieprodukcyjnej „Brzeszcze” mogą stanowić interesujący składnik aktywów, dysponują bowiem bazą zasobową związaną z eksploatacją pokładu 510 – mówi wiceprezes Tor, dodając, że w kopalni konieczne są inwestycje związane z zagospodarowaniem tego pokładu. 5 KOMPANIA WĘGLOWA LU T Y 2015 – 2 (68) W KO MPA NII Ruch „Bobrek”, po wydzieleniu z kopalni „Bobrek-Centrum”, zostanie sprzedany Węglokoksowi-Kraj. Jest atrakcyjny pod względem proponowanego modelu kopalni i sortymentu produkowanego węgla. Ruchy „Piekary” i „Makoszowy” wymagają głębokich procesów naprawczych i określenia modelu dalszego funkcjonowania. Mimo to zarząd Kompanii obserwuje zainteresowanie inwestorów tymi aktywami. Równocześnie porozumienie z 17 stycznia, zawarte pomiędzy rządem, organizacjami związkowymi i spółkami górniczymi, wskazuje Węglokoks-Kraj jako podmiot, który złoży ofertę zakupu. Do likwidacji przeznaczony jest natomiast ruch „Centrum”. – Samo przekładanie aktywów nie rozwiąże problemów Kompanii Węglowej. Żeby projekt zakończył się sukcesem, nowa spółka musi stać się podmiotem o pełnej rentowności przychodowej i kosztowej – tłumaczył wiceprezes Tor. Przygotowywany obecnie biznesplan przełoży się na zadania skierowane do wszystkich jednostek organizacyjnych. Program zakłada nowy model organizacyjny Centrali oraz nowy model funkcjonowania i zarządzania. Relacje pomiędzy Centralą a kopalniami zmienią się na rzecz dużej samodzielności kopalń, przy monitoringu Centrali. Prezes Tor za absolutnie kluczowy warunek powodzenia nowej spółki uznaje dostosowanie jej produkcji do potrzeb rynku. – Kompania musi produkować węgiel o takich parametrach, które pozwolą na jego sprzedanie, dlatego przewidujemy działania zarówno w obszarze górniczym, jak i związane z przeróbką mechaniczną, których efektem będzie wzrost udziału grubych sortymentów, wzrost jakości miałów energetycznych oraz zwiększenie produkcji węgla koksowego – podsumował swoje wystąpienie. NASZE REFERATY NA XXIV SEP Andrzej Tor – Kompania Węglowa SA • Koncepcja i kierunki restrukturyzacji Kompanii Węglowej SA Dariusz Biegun – Kompania Węglowa SA • Nowe metody generalizacji obiektów kartograficznych map górniczych w środowisku Autocad Adam Robakowski, Krzysztof Baluch, Adam Kozubek – Kompania Węglowa SA • Rozbudowa systemu transportu urobku na powierzchnię KWK „Marcel” z poziomu wydobywczego 400 m do poziomu wydobywczego 600 m Adam Robakowski, Jacek Kowalczuk, Mariusz Jaszczurowski – Kompania Węglowa SA • Doświadczenia KWK „Marcel” w zakresie eksploatacji ściany C-2a w pokł. 505wg z wyrabowanym i podsadzonym chodnikiem na całym jej wybiegu Adam Barański, Leszek Kloc, Tomasz Kowal – Kompania Węglowa SA • Ocena wpływu drgań i odporności dynamicznej budynków na wstrząsy górnicze w oparciu o skale intensywności GSIGZWKW-2012 – przykłady z kopalń KW SA Jacek Kudela, Marian Kucz, Andrzej Ożóg, Rajmund Horst, Leszek Furtak – Kompania Węglowa SA, Piotr Głuch – Politechnika Śląska • Rozwiązania poszerzeń chodników w obudowie spłaszczonej ŁPSp-V32/4 w warunkach KW SA oddział KWK „Piast” Jacek Kudela – Kompania Węglowa SA • Nowe rozwiązania KWK „Piast” przy likwidacji ściany 387 z wykorzystaniem chodnika jako obcinki likwidacyjnej ściany Zbigniew Maroszek, Łukasz Siodłak, Mirosław Moszko – Kompania Węglowa SA • Możliwości ograniczenia wykonywania przebudów obudowy wyrobisk korytarzowych na przykładzie KWK „Ziemowit” Jacek Kudela, Bogdan Zamarlik – Kompania Węglowa SA • Działania organizacyjne w kopalni „Piast” umożliwiające wzrost koncentracji wydobycia i wydajności 6 Zbigniew Maroszek, Łukasz Siodłak – Kompania Węglowa SA, Arkadiusz Kustra – AGH • Zarządzanie kosztami w controllingu na przykładzie kopalni „Ziemowit” Wojciech Szymiczek, Jan Drogoś, Tomasz Rodasik, Maciej Kania – Kompania Węglowa SA • Przedstawienie kształtowania się kosztów związanych ze zmianą modelu kopalni dwuruchowej na jednoruchową na przykładzie KWK „Halemba-Wirek” Jerzy Ficek – Kompania Węglowa SA oddział KWK „Jankowice” • Doświadczenia KWK „Jankowice” w stosowaniu obudowy kotwiowej Andrzej Szymusiak – Kompania Węglowa SA • System dystrybucji środków strzałowych w oparciu o składy ruchome Maciej Jura, Sebastian Kubera – Kompania Węglowa SA • LSM Składy Materiałów Wybuchowych na przykładzie KWK „Ziemowit” Marian Kucz, Bogdan Dulęba – Kompania Węglowa SA, Marina Zharkov – Prometgas.Pl • Profilaktyka pożarowa z zastosowaniem azotu po likwidacji pola pożarowego oraz w początkowym etapie biegu ściany 388 w rejonie partii I, w pokładzie 209 KWK „Piast” Krzysztof Walus – Kompania Węglowa SA, Krzysztof Słota, Zbigniew Słota – Politechnika Śląska • Informacja na temat prowadzonych badań aparatów roboczych w aspekcie obciążenia termicznego ratowników górniczych Krzysztof Kruszyński – Kompania Węglowa SA • Rola psychologa zakładowego w komisji egzaminacyjnej do sprawdzenia wymagań kwalifikacyjnych osób dozoru w kopalni Marek Pypno, Jarosław Nowak, Krystian Ratuszny – KOPEX PBSz SA, Piotr Bulenda – Kompania Węglowa SA • Zawieszenie dla kubłów z uchwytem stożkowym Andrzej Szymusiak - Kompania Węglowa SA • Svalbard – górnictwo na krańcu świata KOMPANIA WĘGLOWA LU T Y 2015 – 2 (68) W KO MPA NII Pytania i odpowiedzi Publikujemy kolejne odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania związane z planem naprawczym KW Czy górnicy z kopalń nieobjętych planem restrukturyzacyjnym, np. KWK „Piast”, mogą przejść na urlopy górnicze? – Górnicy kopalń pozostających w strukturze Kompanii Węglowej SA nie są uprawnieni do urlopów górniczych. Jestem pracownikiem dołowym i chciałem skorzystać z jednorazowej odprawy z przyczyn rodzinnych, jednakże taka możliwość została mi odebrana, przynajmniej na chwilę obecną. Czy w związku z obecną sytuacją są przewidziane jakieś możliwości dobrowolnego odejścia dla pracowników dołowych kadry inżynieryjno-technicznej, z których mógłbym skorzystać? Czy w przypadku odejścia mogę liczyć na odprawę? Jeśli tak, to w jakiej wysokości? – Nie przewiduje się uruchomienia pakietu osłonowego dla pracowników zatrudnionych pod ziemią w ramach KW SA. Jak będzie wyglądało przekształcenie księgowości w ramach KW SA? Mówi się o pracownikach dołowych, przeróbki, płuczki, administracji kopalń, a nic się nie mówi o tzw. administracji, w której to jest księgowość KW SA. Jestem pracownikiem firmy Gliwickiego Zakładu Usług Górniczych, która należy w 100 proc. do Kompanii Węglowej, i chciałem się dowiedzieć, jakie są zamierzenia względem ww. firmy w planie naprawczym. – Trwają intensywne prace nad ostatecznym kształtem planu naprawczego dla całej Kompanii Węglowej. Gdy tylko zapadną wiążące decyzje w kwestii np. przekształceń księgowości czy zmian w funkcjonowaniu Gliwickiego Zakładu Usług Górniczych, pracownicy otrzymają wszystkie informacje. Czy pracownicy kopalń KW SA, które zgodnie z porozumieniem zawartym w dniu 17 stycznia 2015 r. przejdą niebawem do SRK, będą zatrudnieni na mocy aktualnie obowiązujących umów o pracę, czy też wraz z przejściem do SRK będą obowiązywały nowe umowy dla tych pracowników? Nadmienię, że przede wszystkim chodzi o płace. – Z dniem przekazania kopalni do SRK przedsiębiorstwo to stanie się stroną w dotychczasowych stosunkach pracy zgodnie z art. 231 Kodeksu pracy. Pracownicy przejdą więc do SRK na warunkach zapisanych w umowach o pracę zawartych w Kompanii Węglowej SA. Jaka kwota miesięczna przysługiwałaby mi z tytułu urlopu górniczego? Z którego miesięcznego wynagrodzenia (średnie z całego roku czy z ostatniego miesiąca?) będzie wyliczona kwota, którą będę otrzymywać na urlopie górniczym? – Pracownik na urlopie górniczym otrzymuje świadczenie socjalne w wysokości 75 proc. miesięcznego wynagrodzenia, obliczanego jak za urlop wypoczynkowy. Do podstawy obliczania wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy wliczane jest: 1/12 ostatniej wypłaconej pracownikowi nagrody z okazji Dnia Górnika, 1/12 ostatniej wypłaconej pracownikowi nagrody rocznej, 1/60 ostatniej wypłaconej nagrody jubileuszowej (w przypadku ratowników górniczych 1/36). Czy na urlop górniczy mogę przejść z ruchu „Bobrek”, czy z ruchu „Centrum”? Obecnie pracuję w ruchu „Bobrek”. – Z urlopu górniczego będą mogli skorzystać pracownicy ruchu „Centrum” KWK „Bobrek-Centrum”. Wszelkie formalności związane z przejściem na urlop górniczy mogą być załatwiane dopiero po przekazaniu ruchu „Centrum” do SRK. Jak wygląda procedura przejścia na urlop górniczy? – Urlop górniczy przyznawany będzie pracownikowi: • na jego wniosek za zgodą pracodawcy, jeżeli przed dniem złożenia wniosku pracownik nie korzystał z uprawnień do osłon; • na zasadach pełnej dobrowolności w zakresie skorzystania z tego uprawnienia; • pod warunkiem rozwiązania z pracownikiem z jego inicjatywy umowy o pracę za porozumieniem stron z dniem zakończenia urlopu. Uzgodnienie trybu rozwiązania umowy o pracę następuje przed przyznaniem urlopu. Czy okres przebywania na urlopie górniczym jest okresem składkowym, czy bezskładkowym? – Urlop górniczy traktowany jest na równi z okresem pracy górniczej uprawniającym do nabycia uprawnień emerytalnych i jest okresem składkowym. Mój mąż nabywa prawo do emerytury 20 lutego 2019 r. (25 lat pod ziemią plus odróbki), pracuje obecnie w KWK „Brzeszcze”, a więc rozumiem, że ma prawo do urlopu górniczego. W związku z tym mam pytania: 1.od kiedy będzie można przechodzić na taki urlop, 2.czy będzie mu przysługiwała odprawa emerytalna, a jeśli tak, to kiedy, 3.czy jeśli w trakcie trwania urlopu górniczego podejmie zatrudnienie, to czy wysokość wynagrodzenia może wpłynąć na pomniejszenie czy zawieszenie wynagrodzenia z tytułu urlopu (tak jak w przypadku „dorabiających” emerytów)? 1.Z urlopu górniczego będzie można skorzystać dopiero po przekazaniu kopalni do SRK. 7 KOMPANIA WĘGLOWA LU T Y 2015 – 2 (68) W KO MPA NII 2.Odprawa emerytalna będzie się pracownikowi należała (w świetle aktualnych przepisów), a jej wypłata powinna nastąpić niezwłocznie po nabyciu przez pracownika prawa do tej odprawy. 3.Podjęcie zatrudnienia przez pracownika przebywającego na urlopie górniczym nie powoduje obniżenia świadczenia socjalnego wypłacanego na urlopie, z wyjątkiem sytuacji dot. zatrudnienia pod ziemią, kiedy to uprawnienie do urlopu górniczego wygasa. W broszurze informacyjnej dotyczącej planu naprawczego Kompanii Węglowej widnieje zapis, że pracownicy administracji i inni pracujący na powierzchni będą uprawnieni do odprawy w wysokości dwunastokrotności wynagrodzenia. Jakie warunki muszą spełniać pracownicy, aby taką odprawę otrzymać (np. staż pracy w przedsiębiorstwie górniczym, inne)? – Jednorazowa odprawa pieniężna przysługuje pracownikowi powierzchni (administracji) w wysokości dwunastokrotności przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z pierwszego półrocza poprzedzającego rozwiązanie umowy o pracę w kopalni, w której pracownik był zatrudniony, na następujących warunkach: • odprawa może być przyznana zatrudnionym na dzień 1 stycznia 2015 r.: 1.w zakładzie przeróbki mechanicznej węgla przez okres nie krótszy niż 5 lat; Pracownicy Kompanii Węglowej korzystają intensywnie z infolinii, uruchomionej w celu wyjaśnienia wątpliwości związanych z realizacją programu naprawczego firmy. fot. Jan Czypionka 2.na powierzchni kopalni i posiadającym co najmniej pięcioletni staż pracy w przedsiębiorstwie górniczym, innym niż wymienieni w pkt 1; • rozwiązanie umowy o pracę nastąpi za porozumieniem stron po dniu 1 stycznia 2015 r., nie później jednak niż do dnia 31 grudnia 2015 r.; • pełnej dobrowolności skorzystania z ww. uprawnienia, ale za zgodą pracodawcy, jeżeli przed dniem złożenia wniosku pracownik nie korzystał z uprawnień osłonowych; • po dniu przekazania kopalni, w której pracownik jest zatrudniony, do SRK. Czy w nowej spółce pracownicy dozoru zakładów przeróbczych będą wpisani na listę pracowników uprawnionych do emerytur pomostowych tak jak pracownicy fizyczni? – W stosunku do osób dozoru zakładów przeróbczych kopalń przekazywanych do SRK nie przewiduje się żadnych zmian w zakresie kwalifikowania do pracy w szczególnych warunkach i nabywania uprawnień do emerytur pomostowych. Czy przysługuje mi urlop górniczy, jeżeli w 2016 r. ukończę 60 lat, mój staż pracy w kopalni wynosi 38 lat (wszystkie lata w warunkach szczególnych), w tym 16 lat i 4 miesiące pracy pod ziemią (nadal), a po ukończeniu 60 lat mam uprawnienia do emerytury pomostowej? – Podstawą do uzyskania urlopu górniczego jest otrzymanie decyzji ZUS, która określa datę nabycia uprawnienia emerytalnego. KOMPANIA WĘGLOWA LU T Y 2015 – 2 (68) W KO MPA NII Czy pracownicy przeróbki węgla oddziału napraw KWK „Bobrek-Centrum” ruch „Centrum”, którzy zostaną przejęci przez SRK, znajdą zatrudnienie w ramach alokacji w innych zakładach Kompanii Węglowej lub w nowych spółkach? – Decyzje w zakresie alokowania pracowników podejmować będzie SRK w ramach posiadanych uprawnień. Czy pracodawca może odmówić pracownikowi prawa do skorzystania z urlopu górniczego? – Zgodnie z art. 11a ustawy urlop górniczy przyznawany jest na wniosek pracownika za zgodą pracodawcy. Decyzję w tej sprawie podejmować będzie SRK. Jestem pracownikiem kopalni od 8 lat, niedawno miałem wypadek i niestety nie jestem już w stanie wrócić do pracy jako pracownik dołowy. Czy jest taka możliwość, aby przenieść się na oddział przeróbki i skorzystać z pakietu dobrowolnych odejść? – Uprawnienie do pakietu osłonowego posiadają pracownicy kopalń przekazywanych do SRK, którzy spełniają warunki stażowe określone w ustawie. Z pytania nie wynika, dlaczego miałoby nastąpić przeniesienie do pracy na oddział przeróbki i o jakie uprawnienie z pakietu osłonowego chodzi. Czy pracownicy przeróbki węgla oddziału napraw KWK „Bobrek-Centrum” ruch „Centrum”, którzy zostaną przejęci przez SRK, znajdą zatrudnienie w ramach alokacji w innych zakładach Kompanii Węglowej lub w nowych spółkach? Czy pracownicy przeróbki ze Spółki Restrukturyzacji Kopalń mogą być przenoszeni do innych kopalń SRK w celu uzupełnienia stanu zatrudnienia po odejściu załogi na urlopy i odprawy? – Decyzje w zakresie alokowania pracowników podejmować będzie SRK w ramach posiadanych uprawnień. W związku z zamiarem skorzystania z jednorazowej odprawy pieniężnej proszę o udzielenie informacji, czy po rozwiązaniu umowy o pracę i zarejestrowaniu się w Powiatowym Urzędzie Pracy otrzymam prawo do zasiłku dla bezrobotnych? Ma to związek z zamiarem przejścia na świadczenie przedemerytalne. – W przypadku skorzystania z jednorazowej odprawy pieniężnej następuje rozwiązanie umowy o pracę w oparciu o zapis ustawy z dnia 13 marca 2003 r. „o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników”. Informacji dotyczących prawa do zasiłku dla bezrobotnych pracownicy powinni zasięgać w urzędach pracy. Czy w przypadku przejścia na urlop górniczy przysługuje odprawa wynikająca ze stosunku pracy (art. 8 ustawy z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników)? – Tak. Skorzystanie z urlopu górniczego nie ogranicza uprawnienia do skorzystania z „odprawy pieniężnej”, przysługującej pracownikowi w związku z rozwiązaniem stosunku pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, na warunkach ustawy, o której mowa w pytaniu. Odprawa przysługuje w związku z rozwiązaniem stosunku pracy, a więc po zakończeniu przebywania na urlopie górniczym. W przypadku odprawy o jakim przeciętnym wynagrodzeniu mówimy: w gospodarce czy w kopalni? – Podstawą obliczenia jednorazowej odprawy pieniężnej, przysługującej pracownikom powierzchni kopalń przekazanych do SRK, jest przeciętne miesięczne wynagrodzenie z pierwszego półrocza roku poprzedzającego rozwiązanie umowy o pracę „w kopalni”, w której pracownik był zatrudniony. W związku z tym, że ww. odprawy – zgodnie z ustawą górniczą – mogą być wypłacone wyłącznie w 2015 r., podstawą obliczenia jednorazowej odprawy pieniężnej będzie I półrocze 2014 r. Mam kilka pytań związanych z urlopem górniczym. Z jakiego okresu roku bieżącego bądź ubiegłego będą naliczane dniówki urlopowe do tzw. urlopu górniczego? Kiedy można zacząć składać wnioski o urlop górniczy lub czy ewentualnie można je już pobrać ze strony? – Wynagrodzenie za czas urlopu obliczane będzie na podstawie aktualnego wynagrodzenia, zgodnie z powszechnie obowiązującymi w tym zakresie przepisami. Wnioski o urlop górniczy składać będzie można dopiero po przekazaniu kopalni do SRK. KW SA nie jest stroną w procedurze uruchamiania urlopów górniczych. Urlop górniczy przyznawany będzie wyłącznie w kopalniach przekazanych przez KW SA do SRK. Czy nadal są wypłacane nagrody jubileuszowe? – W roku 2015 nagrody jubileuszowe są nadal wypłacane. Proszę o jednoznaczne wyjaśnienie pojęcia „pracownik administracji”; kogo zaliczamy w Kompanii Węglowej do pracowników administracji, czy istnieje lista stanowisk, czy zależy to od uznaniowości zarządzających? – Pojęcie „pracownika administracji” zostało określone w zarządzeniu nr ZP/17/2013 prezesa zarządu KW SA z dnia 28 maja 2013 r. Zgodnie z tym zarządzeniem jest nim pracownik zatrudniony na stanowiskach nierobotniczych na powierzchni, który nie należy do grupy pracowników inżynieryjno-technicznych. Do pracowników inżynieryjno-technicznych zalicza się pracowników, którzy z racji wykształcenia i doświadczenia zawodowego wykonują czynności osób kierownictwa i dozoru ruchu w kopalniach KW SA i ZGRI na podstawie ustawy Prawo geologiczne i górnicze, przepisów wykonawczych do niej oraz zarządzenia nr 13/2013. Nie istnieje wykaz takich stanowisk. Pracuję w KWK „Brzeszcze”, mam prawo do urlopu górniczego. Nasz kierownik powiedział, że nikt na urlop górniczy nie odejdzie, bo nie będzie miał kto pracować. Czy mogę dostać odmowę przejścia na taki urlop, skoro uprawnienie to reguluje ustawa? – Decydentem w sprawach dotyczących odejść na urlopy górnicze będzie zarząd Spółki Restrukturyzacji Kopalń. Na jaką odprawę mogą liczyć pracownicy przeróbki, którzy nie mają pięciu lat pracy w KW (w przeróbce); jest ich bardzo wielu i są w różnym wieku. 9 KOMPANIA WĘGLOWA LU T Y 2015 – 2 (68) W KO MPA NII – Skorzystać z jednorazowej odprawy pieniężnej będą mogli pracownicy, którzy przepracowali 5 lat w zakładzie przeróbki mechanicznej węgla lub na pozostałej powierzchni kopalni. Pracownicy posiadający staż pracy mniejszy od wymienionego nie będą mieli prawa do jednorazowej odprawy pieniężnej. • pełnej dobrowolności skorzystania z ww. uprawnienia, ale za zgodą pracodawcy, jeżeli przed dniem złożenia wniosku pracownik nie korzystał z uprawnień osłonowych; • po dniu przekazania kopalni, w której pracownik jest zatrudniony, do SRK. Jak do obecnych planów restrukturyzacji mają się decyzje (uchwała 73/2014 z 6.2.2014 zarządu KW SA z załącznikiem) dotyczące niewypłacania 14. pensji pracownikom administracji? Czy wypłata czternastki dla pracowników administracji zostanie przywrócona? – Przekształcenia w KW SA nie mają wpływu na prawo do 14. pensji. Zawieszenie pracownikom administracji KW SA dodatkowej nagrody rocznej, tzw. 14. pensji, za lata 2014–2016, jest nadal obowiązujące i nie przewiduje się zmiany w tym zakresie. Czy pakiet osłonowy będzie dotyczył także pracowników zwolnionych z KWK „Piekary” (nowy podmiot może nie zatrudnić części załogi – szczególnie administracji) i czy przed zmianą właściciela niektórzy pracownicy będą mogli się przenieść do innych zakładów KW SA? Na chwilę obecną przyszły właściciel nie przedstawił załodze KWK „Piekary” żadnych warunków zatrudnienia i pewności tego zatrudnienia od 2016 r., tj. po zakończeniu obowiązywania art. 231 Kodeksu pracy. – KWK „Piekary” przewidziana jest do przekazania do SRK w całości (z załogą), a to oznacza, że pracownicy tej kopalni w okresie pozostawania jej w strukturze SRK będą uprawnieni do skorzystania z zapisanych ustawowo osłon. Nie przewiduje się możliwości przeniesienia się pracowników do innych zakładów KW SA. Czy pracownik dołowy, który ma przepracowane 4 lata, dostanie odprawę pieniężną równowartości 24-miesięcznego wynagrodzenia? – Nie. Uprawnienie do jednorazowej odprawy pieniężnej nie przysługuje pracownikom zatrudnionym pod ziemią. Niezależnie od powyższego ustawa nie przewiduje jednorazowych odpraw pieniężnych, przysługujących na określonych w niej warunkach pracownikom powierzchni, w wysokości podanej w pytaniu. Jak będą liczone te urlopy górnicze do emerytury, jeśli brakuje 2 lat do osiągnięcia tej emerytury? – Okres przebywania na urlopie górniczym będzie wliczany do emerytury jak okres przepracowany pod ziemią. Na jaką odprawę może liczyć pracownik przeróbki, który ma tylko 3 lata pracy w KW (w przeróbce), a 15 lat pracy poza górnictwem? – Jednorazowa odprawa pieniężna – przy stażach podanych w pytaniu – nie przysługuje. Przypominamy jednocześnie, że jednorazowa odprawa pieniężna przysługuje pracownikom powierzchni w wysokości dwunastokrotności przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z pierwszego półrocza poprzedzającego rozwiązanie umowy o pracę w kopalni, w której pracownik był zatrudniony, na następujących warunkach: • odprawa może być przyznana zatrudnionym na dzień 1 stycznia 2015 r.: 1.w zakładzie przeróbki mechanicznej węgla przez okres nie krótszy niż 5 lat; 2.na powierzchni kopalni i posiadającym co najmniej pięcioletni staż pracy w przedsiębiorstwie górniczym, innym niż wymienieni w pkt. 1; • rozwiązanie umowy o pracę nastąpi za porozumieniem stron po dniu 1 stycznia 2015 r., nie później jednak niż do dnia 31 grudnia 2015 r.; Jestem żoną górnika, który od półtora roku jest pracownikiem dołowym KWK „Pokój”, i chciałabym wiedzieć, jaką mam gwarancję, że mąż otrzyma przeniesienie do innej kopalni. Nie interesuje nas proponowana odprawa, mężowi po prostu zależy na pracy. Zaznaczę również, że rozumiem, iż Kompania Węglowa jest w bardzo trudnej sytuacji i że zmiany są konieczne, ale chcę wiedzieć, czy mogę liczyć, że mąż będzie miał gdzie pracować, a nie że zostanie po prostu wyrzucony. – Zgodnie z § 10 porozumienia, zawartego w dniu 6 lutego 2014 r., zarząd KW SA zagwarantował wszystkim pracownikom zatrudnionym pod ziemią na czas nieokreślony zatrudnienie w KW SA do końca 2020 r. Ponadto porozumienie z 17 stycznia 2015 r. przewiduje przekazanie KWK „Pokój” do Nowej Kompanii Węglowej. Czy pracownik pracujący na powierzchni ze stażem poniżej 5 lat może liczyć na odprawę? – Pracownikom zatrudnionym na powierzchni, o których mowa w pytaniu, jednorazowa odprawa pieniężna nie przysługuje. Pracuję pod ziemią od 1992 r. w kopalni przeznaczonej do wygaszenia, w czerwcu 2019 r. mógłbym przejść na emeryturę. Czy będę mógł skorzystać z opcji przejścia na urlop górniczy, jeżeli w czerwcu 2015 r. zostaną mi równe 4 lata do przepracowania? – O liczbie udzielanych urlopów górniczych decydować będzie SRK. Zgodnie z ustawą o funkcjonowaniu górnictwa węgla kamiennego urlop górniczy będzie przysługiwał pracownikowi zatrudnionemu pod ziemią, któremu ze względu na wiek, łączny staż pracy lub staż pracy pod ziemią będą brakowały nie więcej niż 4 lata do nabycia prawa do emerytury. Mają Państwo pytania? Zachęcamy do przesyłania pytań drogą mailową na adres [email protected] lub skorzystania z infolinii Biura Komunikacji w godzinach od 7:00 do 15:00, tel. 32 7572 235, 32 7572 025, 32 7572 092. Odpowiedzi na najczęściej pojawiające się pytania opublikujemy na tablicach informacyjnych. KOMPANIA WĘGLOWA LU T Y 2015 – 2 (68) WITRYNA INNOWACYJNOŚCI Tworzenie dobrego klimatu dla innowacyjności Rok 2014 był okresem kontynuowania działań zmierzających do wyzwolenia inicjatyw w zakresie innowacyjności tekst: Łucjan Gajda W drożone już wcześniej „Wytyczne dla pobudzenia innowacyjności w jednostkach organizacyjnych Kompanii Węglowej SA”, poszerzające możliwości wykazania się aktywnością wynalazczą, zostały zaktualizowane. Ponadto wypracowano i wdrożono pewne mechanizmy i narzędzia wspomagające, które miały ożywić aktywność wynalazczą naszych pracowników oraz usprawnić obsługę tego obszaru. Warto wymienić najważniejsze działania, które prowadzono w ciągu ubiegłego roku, a były to: 1) nadzorowanie i monitorowanie zgłoszeń projektów wynalazczych i impulsów, prowadzone przez specjalistów i inspektorów ds. wynalazczości z wykorzystaniem witryny internetowej „Wynalazczość”. W poszczególnych zakładkach tej witryny śledzone są na bieżąco dane dotyczące: • projektów wynalazczych, • impulsów, • giełd wynalazczości, • patentów i wzorów użytkowych, będących własnością Kompanii Węglowej SA; 2) wprowadzenie z dniem 1 kwietnia 2014 r. zreorganizowanej formy sprawozdawczości wynalazczej i witryny „Wynalazczość”. Zmiany polegały przede wszystkim na całkowitym wyeliminowaniu sprawozdawczości wynalazczej w formie papierowej, przesyłanej cykliczne do Centrali; 3) prowadzenie „Witryny innowacyjności” w gazecie firmowej KW SA jako stałego miejsca przekazywania informacji w tym zakresie. Od kwietnia 2013 r. w gazecie pojawiają się regularnie publikacje promujące działalność innowacyjną, w tym najlepsze i najciekawsze rozwiązania wdrażane w naszych kopalniach i zakładach, wywiady z autorami rozwiązań innowacyjnych itp.; 4) wyłonienie wykonawcy w przedmiocie obsługi prawnej KW SA w zakresie prawa własności przemysłowej, którym została kancelaria radcy prawnego Fides Janusz Cybula z siedzibą w Katowicach. Oczywiście najistotniejsze są efekty naszej działalności, na które składa się głównie liczba zgłoszeń wynalazczych i impulsów. W 2014 r. w Kompanii Węglowej SA zgłoszono 63 projekty wynalazcze w 13 WYRÓŻNIONE PROJEKTY • Przebudowa zsuwni z U-551A na U-562 z możliwością kierowania nadawy na U-560A, którego autorami są panowie Sławomir Piątek i Dariusz Malski z KWK „Ziemowit”. • Usprawnienie działania automatycznego próbobiornika węgla, którego autorem jest pan Michał Gładek z KWK „Sośnica-Makoszowy”. • Zabudowa zaworu pływakowego na rurociągu ø 150, zasilającym zbiornik ppoż. MOTOR V, którego autorami są panowie Wojciech Kania i Edward Latusik z KWK „Bolesław Śmiały”. • Zabudowa wymienników ciepła na kompleksie bhp, którego autorem jest pan Krzysztof Paluch z KWK „Bielszowice”. • Zabudowa pompy Lubelulla 2, którego autorem jest pan Jan Joszko z KWK „Rydułtowy-Anna”. • Specjalna platforma do transportu elementów sekcji obudowy zmechanizowanej, którego autorami są panowie Artur Kędzierski i Jacenty Kubera z KWK „Piast”. Postaramy się przedstawić autorów wyróżnionych impulsów w kolejnych edycjach „Witryny innowacyjności” naszej gazety firmowej. oddziałach. Uzyskano efekty wymierne netto ogółem w kwocie około 10,5 mln zł, wyższe o około 44 proc. w stosunku do 2013 r., ze wskaźnikiem 9,46 zł efektów/1 zł nakładów, oraz efekty niewymierne w postaci poprawy bezpieczeństwa i higieny pracy. Największą aktywność w zakresie zgłoszeń projektów wynalazczych odnotowano w kopalniach: • „Rydułtowy-Anna” – 20 zgłoszeń, • „Marcel” – 11 zgłoszeń, • „Piast” – 9 zgłoszeń. Do „Księgi impulsów” w 2014 r. zgłoszono 186 impulsów w 13 oddziałach i Centrali, w tym: • 44 impulsy dotyczące oddziałów energomechanicznych, • 47 impulsów dotyczących oddziałów górniczych, • 12 impulsów dotyczących oddziałów ZPMW, • 83 impulsy dotyczące innych oddziałów. Największą aktywność w zakresie impulsów odnotowano w kopalniach: • „Bielszowice” – 53 impulsy, • „Rydułtowy-Anna” – 32 impulsy, • „Ziemowit” – 31 impulsów. Widać, że trudne czasy w górnictwie odbiły się nieco na aktywności racjonalizatorskiej w Kompanii. Pojawił się pewien regres w liczbie zgłoszeń projektów wynalazczych i impulsów, chociaż spadek liczby zgłoszeń, zwłaszcza w II połowie 2014 r., wynika częściowo z wyłączenia kopalni „Knurów-Szczygłowice” ze struktur KW SA. Wniosek może być tylko jeden: trzeba się będzie skupić na stworzeniu dobrego klimatu dla osób twórczych, co jest szczególnie ważne w sytuacjach trudnych, które nas właśnie dotykają. Jest bowiem oczywiste, że to innowacyjność jest dobrym sposobem na obniżanie kosztów, co aktualnie jest najwyższym priorytetem. 11 KOMPANIA WĘGLOWA LU T Y 2015 – 2 (68) WITRYNA INNOWACYJNOŚCI Oszczędności i poprawa bezpieczeństwa 12 KOMPANIA WĘGLOWA LU T Y 2015 – 2 (68) WITRYNA INNOWACYJNOŚCI Sławomir Piątek, zastępca sztygara oddziałowego JMR w kopalni „Ziemowit”, i Dariusz Malski, sztygar zmianowy JMR, opracowali projekt wynalazczy, polegający na przebudowie istniejącej zsuwni z U-55 lA na U-562 poprzez zabudowanie w jej części dodatkowego zsypu z klapą sterowaną, która umożliwi kierowanie nadawy również na przenośnik U-560A tekst i zdjęcie: Jan Czypionka P rojekt ten pozwoli na transport węgla, zmagazynowanego na zwałach w okresie obniżonej sprzedaży, do ZPMW oraz dostarczenie miału ze zwałów do ciepłowni NSE przy KWK „Ziemowit” z pominięciem ciągu szybkiego załadunku i wag obmiarowych – wyjaśnia Sławomir Piątek. W okresach obniżonej sprzedaży sortymenty grube oraz miały energetyczne są składowane na zwałowiskach. W procesie składowania występuje zjawisko częściowej degradacji sortymentów grubych. W przypadku zwiększenia sprzedaży istnieje konieczność zawrócenia składowanego węgla do procesu ponownej klasyfikacji przed ostateczną sprzedażą do klienta. W ZPMW KWK „Ziemowit” istnieje obecnie możliwość przeprowadzenia tego procesu, wiąże się jednak z poważnymi utrudnieniami w ruchu zakładu (ruch ciągły, brak możliwości remontu) oraz przyspieszoną degradacją niektórych urządzeń (wagi obmiarowe, zsypy szybkiego załadunku miału), a także koniecznością stosowania nietypowych rozwiązań technologicznych (transport odbywa się poprzez wagon typu FLL, powodując dodatkową degradację techniczną sprzętu). W przypadku podejmowania tych sortymentów w dni wolne od pracy dotychczasowe rozwiązanie wiąże się również z koniecznością zatrudniania większej liczby pracowników. – Proponowane rozwiązanie eliminuje wszystkie powyższe problemy i zagrożenia, poprawia wydajność i daje znaczne oszczędności czasu i ponoszonych kosztów potencjalnych remontów urządzeń oraz umożliwia zmniejszenie zatrudnienia dodatkowych pracowników – mówi Dariusz Malski. – Nasz projekt eliminuje także problemy związane z dostarczaniem miałów energetycznych o właściwych parametrach do ciepłowni NSE, zlokalizowanej w kopalni „Ziemowit”, ze składowiska miału. Uzyskane lub przewidywane efekty ekonomiczne wdrożenia projektu • Brak konieczności użycia ładowarki kołowej przy pracach – oszczędność kosztów zatrudnienia ładowarki kołowej (60 dn. × koszt 1 godz. pracy ładowarki Ł-34 [96,80 zł] = 5808 zł). • Zbieranie węgla grubego ze zwałów – zmniejszenie zatrudnienia o 3 osoby przez około 40 dniówek w roku (3 os. × 40 dn. = 120 roboczodniówek, 120 rdn. × 150,00 zł = 18000,00 zł). • Zmniejszenie obsługi remontów wag obmiarowych o 3 osoby przez około 51 dniówek w roku (3 os. × 51 dn. = 153 roboczodniówek 153 rdn. × 150,00 zł = 22 950,00 zł). • Zbieranie miału ze zwałów do nawęglania kotłowni NSE w dni wolne od wydobycia oraz w przypadku spadku jakości miałów energetycznych w dni robocze – zmniejszenie zatrudnienia o 3 osoby przez około 20 dniówek w roku (3 os. × 20 dn. = 60 roboczodniówek; 60 rdn × 150,00 zł = 9 000,00 zł). • Wyeliminowanie konieczności pracy sprężarki S 75 UG, zasilającej powietrzem system sterowania wag obmiarowych, przez około 60 dniówek w roku (60 dn. × 8 godz. × koszt 1 godz. pracy sprężarki [36,40 zł] = 17 472 zł). • Brak konieczności użycia lokomotywy spalinowej przy tych pracach – oszczędność paliwa do lokomotywy (60 dn. × średnie zużycie paliwa podczas pracy lokomotywy przez ok. 19 godz. [24 l] = 1440 l; 1440 l × 3,86 zł = 5 558,40 zł). Spodziewany efekt ekonomiczny w skali roku może wynieść około 78 788 zł. Oprócz tego uzyskano efekty niewymierne poprzez zwiększenie elastyczności pracy ZPMW dzięki równoczesnemu zawrotowi sortymentów grubych ze zawałów i odbioru wydobycia. Projekt wpłynął także pozytywnie na poprawę warunków bhp. 13 KOMPANIA WĘGLOWA LU T Y 2015 – 2 (68) W Y DA R ZENI A Zniszczyłeś, to płać! Kompania Węglowa w ubiegłym roku za naprawę szkód górniczych zapłaciła ponad 250 milionów złotych K ompania Węglowa płaci za wyrządzone szkody górnicze. W ub.r. wydatkowała na ten cel ponad 250 mln zł. Zdecydowany prym pod tym względem wiedzie Ruda Śląska, gdzie na naprawę szkód górniczych Kompania przeznaczyła 59,5 mln zł. Kolejne gminy w tym rankingu to Bytom – 31,4 mln zł i Gierałtowice – 27,4 mln zł. – Z kopalń najwięcej pieniędzy na naprawę szkód górniczych, bo aż 31,4 miliona złotych w ubiegłym roku, przeznaczyła KWK „Bobrek -Centrum” – powiedział Remigiusz Ziarno, dyrektor Biura Gospodarki Złożem i Ekologii Kompanii Węglowej. – Niewiele ustępuje jej kopalnia „Ziemowit” – prawie 29 milionów złotych. Trzecią lokatę pod tym względem zajęła w ubiegłym roku kopalnia „Bielszowice” – 24,3 miliona złotych. Milionowe wydatki Kompanii Węglowej na naprawę szkód górniczych oznaczają konkretne inwestycje. Oto kilka z nich. Bodaj najbardziej znaną, bo mającą związek z powodzią z maja 2010 r., jest budynek w Bieruniu przy ul. Mikołaja (dawna Homera). Wartość inwestycji to około 8,5 mln zł. Efekt to budynek z 32 mieszkaniami. Trafiły tam rodziny z bloków przy ul. Hodowlanej, które znajdowały się w niecce poeksploatacyjnej i w trakcie powodzi sprzed pięciu lat zostały zalane. Kopalnia „Bielszowice” wybudowała praktycznie nową drogę przy ul. Bielszowickiej w Rudzie Śląskiej. Eksploatacja górnicza prowadzona w tym rejonie spowodowała znaczne obniżenie terenu, a w konsekwencji zalanie starej drogi i terenów do niej przyległych. Naprawę szkody wykonano poprzez znaczące podniesienie rzędnej terenu. Wykorzystano do tego celu odpady pogórnicze z kopalń „Bielszowice”, „Pokój” i „Halemba-Wirek”. W efekcie odtworzono drogę w jej pierwotnym śladzie. Na realizację tych prac i rekultywację około 32-hektarowego terenu Kompania wydała dotychczas 56,1 mln zł. Kopalnia „Chwałowice” wspólnie z miastem Rybnikiem zakończyła przebudowę ul. Prostej. Koszt inwestycji poniesiony przez Kompanię wyniósł 11,3 mln zł. Z kolei kopalnia „Bobrek-Centrum” przystąpiła do naprawy zabytkowego kościoła parafii ewangelicko-augsburskiej, położonego w Bytomiu-Miechowicach. Koszty przewidzianych prac wyniosą około 6,8 mln zł. Kompania Węglowa prowadzi rekultywacje terenów zdegradowanych lub zdewastowanych działalnością górniczą. Wszystkie tego typu prace wymagają wcześniejszych uzgodnień z władzami samorządowymi. W 2014 r. prowadzono m.in. rekultywację techniczną i biologiczną na tzw. średniorocznej powierzchni około 300 ha. Zakończono tego typu prace na powierzchni około 37 ha. Kompania wydała ponad 39 mln zł, przywracając wartości krajobrazowo-użytkowe terenom zdegradowanym działalnością przemysłową. Do ważniejszych tego typu prac należy także rekultywacja terenu po likwidacji zalewiska na terenie gminy Gierałtowice. W ub.r. zakończono tam prace na powierzchni 15,4 ha. Ukształtowano teren dawnego zwału „Sośnica”. W 2014 r. prace prowadzono na powierzchni 5 ha, które mogą być wykorzystane do celów rekreacyjnych. Na obszarze 4,6 ha zakończono rekultywację terenu potoku Młynówka na północ od ul. Prostej w Rybniku. (mad) Zwykło się mawiać, że dwie rzeczy są pewno – to, że umrzemy i zapłacimy fiskusowi należny podatek. W przypadku Kompanii Węglowej jest jeszcze jeden pewnik: bez względu na sytuację ekonomicznofinansową firmy należne zobowiązania wobec środowiska zostaną uregulowane. Po pierwsze stanowi o tym prawo, ale również zwykła przyzwoitość wobec tegoż środowiska, zarówno naturalnego, jak i społecznego, w którym żyjemy. Jedno tylko musi budzić zastanowienie: że nakłady na naprawę szkód górniczych rosną, a przychody i zyski górnictwa spadają. Bodaj najbardziej znaną inwestycją, bo mającą związek z powodzią z maja 2010 roku, jest budynek w Bieruniu przy ulicy Mikołaja (dawna Homera). fot. Wojciech Wikarek 14 KOMPANIA WĘGLOWA LU T Y 2015 – 2 (68) W Y DA R ZENI A Oddział G3 kopalni „Ziemowit” opr .: JC zdjęcia : Jacek Filipiak Oni dobrze pracują O ddział wydobywczy G3 realizuje swoje zadania eksploatacyjne na ścianie 308 w pokładzie 206/1, poziom II. Dzięki organizacji pracy 6 zmian na dobę, przy długości ściany 308, wynoszącej około 200 m, i wysokości około 2,0–2,2 m, oddział osiąga wyniki wydobywcze rzędu 6000–7000 t na dobę. Oddział liczy 116 osób. Załoga oddziału G3 cechuje się sumiennością, dyscypliną, pracowitością, znajomością sztuki górniczej oraz odpowiedzialnością. Brygadami kierują przodowi: Mikołaj Pugacz, Krzysztof Pastuszka, Dariusz Krzemień, Jacek Goj, Jerzy Żoławski i Waldemar Luranc. Przodowi oraz członkowie brygad oddziału G3 to pracownicy, którzy nie boją się żadnych wyzwań i z pasją wykonują swoje zadania. Na czele oddziału niezmiennie od roku 2010 stoi sztygar oddziałowy Mirosław Pastuszka. Na zmianach nadzorują roboty sztygarzy Krzysztof Raczek, Krzysztof Kocurek, Mateusz Kaleciński, Rafał Momot, Piotr Kupka, Artur Banasik. Górnicy z oddziału G3 przodują nie tylko w pracy na dole. Dobrą atmosferę oraz organizację tego zespołu potwierdza także fakt zwycięstwa w rozgrywkach w piłce nożnej o Puchar Championa Wydobycia w roku 2014. Jacek Gurdek Wojciech Strzelewski Mikołaj Pugacz Sebastian Kowalczyk 15 KOMPANIA WĘGLOWA LU T Y 2015 – 2 (68) W Y DA R ZENI A Oddział G3 kopalni „Ziemowit” 16 KOMPANIA WĘGLOWA LU T Y 2015 – 2 (68) W Y DA R ZENI A Od lewej stoją: sztygar oddziałowy mgr inż. Mirosław Pastuszka, przodowy ściany Mikołaj Pugacz, Jacek Gurdek, Wojciech Strzelewski, Tadeusz Goj, kombajnista Krzysztof Cyganek, Sebastian Kowalczyk, Mateusz Włodarczyk, Mateusz Roszak, Marek Sochacki, Michał Ingram, Rafał Kaczmarczyk, nadgórnik mgr inż. Mateusz Kaleciński, Robert Kaczmarczyk. Od lewej klęczą: Marek Nowrocki, Arkadiusz Sumera, kombajnista Adam Wojciech, Zbigniew Wieczorek, Łukasz Hajduga, Adam Bednorz, Dariusz Rzepka. fot. Jacek Filipiak 17 KOMPANIA WĘGLOWA LU T Y 2015 – 2 (68) W Y DA R ZENI A Przyszłość to węgiel koksowy Wynik finansowy brutto kopalni „Bielszowice” już w 2016 roku może być dodatni tekst: Zbigniew Madej N ie można w krótkim czasie zmniejszyć kosztów w takiej samej skali, jak zmniejszają się przychody kopalni spowodowane spadkiem cen węgla – powiedział Grzegorz Żukowski, dyrektor kopalni „Bielszowice”. – Mimo tego zastrzeżenia w kopalni już od 2012 roku wdrażany był program antykryzysowy oraz kierunkowy program dostosowawczy, przygotowany na lata 2012–2015. Fakty są nieubłagane dla kopalni. Cena zbytu bielszowickiego węgla w 2012 r. wynosiła 343,28 zł, ale w 2014 r. spadła już do poziomu 263,4 zł za tonę. Przychody zakładu spadły o około 123 mln zł, czyli o blisko 20 proc. Musiano zatem obniżyć wydatki. Oszczędności to nie wszystko Największe oszczędności w 2014 r. w porównaniu do 2012 r. osiągnięto, zmniejszając koszty związane z materialnym zabezpieczeniem produkcji. Obniżono je o prawie 26 proc. Mimo tych ograniczeń kopalni udało się w tym okresie zwiększyć wydobycie o 9 proc. przy zatrudnieniu zmniejszonym o 6 proc. W efekcie pozwoliło to zwiększyć wydajność liczoną w tonach na pracownika o ponad 15 proc. Dyrektor Żukowski zaznacza jednak, że oszczędności mają swój kres, a wyznacza go konieczność zapewnienia maksymalnie bezpiecznych warunków pracy. – Tutaj o oszczędnościach mowy być nie może – podkreśla. – Dlatego tak ważne jest dalsze zwiększanie wydajności zarówno przy wydobyciu węgla, jak i prowadzeniu robót przygotowawczych. Podstawowym celem dla kopalni jest wzrost produkcji węgla koksowego typu 35.1, a także takich sortymentów, które będą odpowiadać indywidualnym wymaganiom potencjalnych klientów. 18 Od wielu zresztą lat kopalnia „Bielszowice” jest znaczącym producentem tego właśnie węgla, który z powodzeniem znajduje nabywców zarówno w kraju, jak i za granicą. A po sprzedaży do Jastrzębskiej Spółki Węglowej kopalni „Knurów-Szczygłowice” to właśnie „Bielszowice” stały się największym producentem i sprzedawcą węgla koksowego w strukturach Kompanii Węglowej. – Aż 96 procent wszystkich zasobów przemysłowych kopalni „Bielszowice” stanowi Uzyskiwanie lepszych cen produktów oferowanych przez kopalnię to nie wszystko. Do osiągnięcia dodatniego wyniku finansowego potrzebna jest poprawa wydajności i dalsza racjonalizacja kosztów. Grzegorz Żukowski, dyrektor kopalni „Bielszowice”. fot. ARC KOMPANIA WĘGLOWA LU T Y 2015 – 2 (68) W Y DA R ZENI A – W programie przewidziano m.in. modernizację i remont „starego” zbiornika węgla surowego na powierzchni o pojemności docelowej 5 tysięcy ton oraz modernizację węzłów – flotacji, odwadniania flotokoncentratu i odpadu flotacyjnego – wyjaśnia Jerzy Pudło, kierownik Działu Przeróbki Mechanicznej. fot. ARC węgiel koksujący – mówi dyrektor Żukowski. – Dlatego produkcja właśnie takiego węgla powinna być priorytetowa w kolejnych latach funkcjonowania naszej kopalni. W 2014 r. „Bielszowice” sprzedały ponad 594 tys. t węgla koksowego, co stanowiło około 31,4 proc. całości sprzedaży. Ale już w styczniu 2015 r. sprzedaż tego węgla wyniosła blisko 45 proc. Program naprawczy Kopalnia opracowała i rozpoczęła wdrażanie „Programu zwiększenia w KWK «Bielszowice» w latach 2015–2020 produkcji węgla koksowego i nadzorowanych sortymentów handlowych”, który uzyskał akceptację kierunkową poszczególnych biur branżowych w Centrali Kompanii Węglowej. Zasadniczym elementem tego programu są inwestycje i remonty ciągu technologicznego Zakładu Przeróbki Mechanicznej Węgla oraz przebudowa odstawy urobku na dole kopalni, umożliwiająca rozdzielenie węgla koksowego od energetycznego dla aktualnej i przyszłej eksploatacji. Łączny koszt realizacji przedsięwzięcia to około 43 mln zł, w tym inwestycje na powierzchni kopalni mają wynieść 30 mln zł. W programie przewidziano m.in. modernizację i remont „starego” zbiornika węgla surowego na powierzchni o pojemności docelowej 5 tys. t oraz modernizację węzłów – flotacji, odwadniania flotokoncentratu i odpadu flotacyjnego. Inwestycje umożliwią zwiększenie sprzedaży węgla do produkcji specjalnych żelazostopów oraz koksu niskofosforowego. Ponadto zapewnią kopalni utrzymanie najwyższych aktualnie w Kompanii Węglowej parametrów jakościowych miałów surowych oraz jakości węgli koksowych typu 34 i 35 w zakresie parametrów CRI i CSR. „Bielszowice” posiadają bowiem pokłady o oczekiwanych przez koksownie właściwościach, ale dotychczasowy brak możliwości selektywnego kierowania węgla do wzbogacania nie pozwalał na najbardziej efektywne jego wykorzystanie. – Po wykonaniu przekopu z pokładu 504 do zbiornika przy szybie II, od 2018 roku kopalnia będzie miała możliwość kierowania węgla z poszczególnych ścian do wybranych szybów – mówi dyrektor Żukowski. – Posiadanie dwóch zbiorników węgla surowego umożliwi dostosowanie produkcji do indywidualnych potrzeb odbiorców węgla koksowego. Liczymy nawet na pozyskanie dodatkowych klientów. Produkcja i sprzedaż węgla koksowego łącznie od 2015 r. planowana jest na poziomie około 590 tys. t, w tym węgla typu 35.1 od 2017 r. wyniesie co najmniej 280 tys. t. – Uzyskiwanie lepszych cen produktów oferowanych przez kopalnię to nie wszystko – podkreśla Grzegorz Żukowski. – Do osiągnięcia dodatniego wyniku finansowego potrzebna jest poprawa wydajności i dalsza racjonalizacja kosztów. 19 KOMPANIA WĘGLOWA LU T Y 2015 – 2 (68) W Y DA R ZENI A Wyścig z czasem Mimo wielu problemów widzą przyszłość dla kopalni „Halemba-Wirek” P otrzeba nam czasu i pieniędzy, ale mimo ograniczeń w 2017 roku kopalnia powinna nie przynosić strat – powiedział Wojciech Szymiczek, dyrektor kopalni „Halemba-Wirek”. – Postęp jest widoczny. Jeszcze w 2010 roku mieliśmy 400 milionów złotych strat . Za ubiegły rok to już 100 milionów złotych. 20 W tym okresie zatrudnienie zmniejszyło się z 4898 osób do 3139 osób, pracujących w styczniu 2015 r. Wydobycie dobowe wzrosło o około 1,5 tys. t, a koszt pozyskania jednej tony zmniejszył się o około 100 zł. Dyrektor Szymiczek podkreśla, że nie można płacić za sam fakt przychodzenia do pracy. A tak jest przy z góry określonym tekst: Zbigniew Madej funduszu płac. Premiowanie winno zaś odzwierciedlać osiągane rezultaty i musi być na tyle duże, by pracownik odczuwał to w swoim portfelu. Już dziś kopalnia może się poszczycić wzrostem efektywności. W niektórych przypadkach uzyskane wyniki było lepsze od założonych w „Planie techniczno-ekonomicznym na KOMPANIA WĘGLOWA LU T Y 2015 – 2 (68) W Y DA R ZENI A lata 2011–2014”. Kopalnia „Halemba-Wirek” do 2020 r. planuje dalszą restrukturyzację zatrudnienia, zmianę modelu kopalni, dalszy wzrost wydajności, osiągany m.in. poprzez poprawę warunków klimatycznych pod ziemią. Istotna będzie również rozbudowa środków transportu, by w ten sposób skrócić czas dojazdu górnika do przodka. Zasoby na ponad 80 lat Wielu podkreśla zasadność dania szansy tej kopalni, którą – trzeba przyznać – wykorzystała. Ale trzeba też pamiętać, że szacunkowa żywotność kopalni wynosi ponad 80 lat. Wynika to z dużych zasobów operatywnych, wynoszących 185,4 mln t węgla wysoką jakości (29,8 MJ/kg). Jak podkreśla kierownictwo kopalni, produkcja węgla koksowego powinna wzrosnąć z 10 do nawet 30 procent ogólnego wydobycia. A to przełoży się na wzrost przychodów. – Dla odbiorcy naszego węgla ważna jest jego jakość – mówi dyrektor Szymiczek. – Nawet dzisiaj pod względem jakości miałów surowych jesteśmy w pierwszej piątce kopalń Kompanii. Chcąc nadal poprawiać jakość węgla, planujemy modernizację zbiornika urobku numer 2 na poziomie 1030 metrów. W ten sposób już na dole kopalni przeprowadzana będzie selekcja węgla na rzecz tego o wyższej kaloryczności. Planujemy modernizację urządzeń zakładu przeróbczego oraz odmulnika promieniowego Dorra. Dzięki temu uzyska się niższą wilgotność mułów będących składnikiem mieszanki energetycznej. Za poprawą jakości pójdzie wzrost ceny sprzedawanego produktu. Kolejnym przykładem dostosowywania produkcji do potrzeb potencjalnego klienta jest możliwość selektywnego odbioru wydobycia oraz wzbogacania węgla. Planując wzrost dobowego wydobycia do około 10 000 t, kopalnia chce uzyskać nową koncesję, umożliwiającą eksploatację węgla kamiennego ze złoża „Śmiłowice”. Zwiększy to jej zasoby o około 78 mln t. Kolejne 17 mln t zasobów przemysłowych uzyska z filara ochronnego elektrowni „Halemba”. Do zwiększenia wydobycia z obecnych 8200 t na dobę niezbędne będzie prowadzenie eksploatacji ścianami o dużych wybiegach i unowocześnienie parku maszynowego. Stawiają na efektywność Już w tym roku chcąc zwiększyć efektywność i wydajność pracy na dole, rozpocznie się budowę klimatyzacji grupowej o mocy 6 MW. Inwestycja ta zostanie przeprowadzona w nowo rozciętym pokładzie 402 w partii K i L. Rozbudowany zostanie również układ transportu podwieszanego z napędem własnym, zarówno do transportu materiałów, jak i ludzi. Dyrektor Szymiczek nie ukrywa, że zakończenie likwidacji ruchu „Wirek” da konkretne oszczędności, gdyż nie trzeba będzie ponosić kosztów związanych z tym procesem. Kopalnia posiada nowoczesną powierzchniową stację odmetanowania, zapewniającą bezpieczeństwo ruchu. Ujmowany metan wykorzystywany jest do spalania w silnikach gazowych produkujących energię elektryczną i cieplną. Kopalnia planuje Dla odbiorcy naszego węgla ważna jest jego jakość. Nawet dzisiaj pod względem jakości miałów surowych jesteśmy w pierwszej piątce kopalń Kompanii. Wojciech Szymiczek, dyrektor kopalni „Halemba-Wirek”. fot. ARC wzrost przychodów ze spalania metanu poprzez modernizację obecnego silnika gazowego oraz zakup nowych jednostek kogeneracyjnych. Nadwyżkę ujmowanego gazu będzie można spalić w kotłowni Zakładu Ciepłowni Przemysłowej „Carbo-Energia”. Pozwoli to na znaczą redukcję emisji metanu do atmosfery oraz dwutlenku węgla, powstającego przy dotychczas stosowanej technologii wytwarzania energii cieplnej. – Oczywiście to nie wszystkie zamierzenia, które mają zwiększyć efektywność kopalni „Halemba-Wirek” – zapewnia dyrektor Szymiczek. – Ważne, że stawiamy na rozwój, podkreślając konieczność dalszej restrukturyzacji. Widzę możliwość funkcjonowania tej kopalni. Na pewno zwiększenie produkcji węgla koksowego do poziomu 800 tysięcy ton na rok będzie miało istotny wpływ na nasz wynik finansowy. Już dziś kopalnia może się poszczycić wzrostem efektywności. W niektórych przypadkach uzyskane wyniki było lepsze od założonych w „Planie techniczno-ekonomicznym na lata 2011–2014”. fot. Jan Czypionka 21 KOMPANIA WĘGLOWA LU T Y 2015 – 2 (68) W Y DA R ZENI A Silny i pewny Przygotowanie chodnika dostawczego to odpowiedzialne zadanie, które powinno zostać wykonane jak najszybciej, ograniczając koszty rozpoczęcia właściwej eksploatacji złoża, przy jednoczesnym założeniu, że chodnik musi być w pełni bezpieczny tekst i zdjęcia: Jacek Filipiak Zwiększona moc organu urabiającego, a także stabilność kombajnu podczas urabiania pozwalają na bezproblemowe pokonywanie skał o związłości do 90 MPa. 22 KOMPANIA WĘGLOWA LU T Y 2015 – 2 (68) W Y DA R ZENI A T akie zadanie od września 2014 r. realizuje kombajn FR-160, który drąży chodnik dostawczy na poziomie 1030 m w podziemiach kopalni „Halemba”. Konstrukcja firmy Famur potwierdza oczekiwania konstruktorów i użytkowników, sprawdzając się w trudnych warunkach górniczych. Kombajn został skonfigurowany zgodnie z oczekiwaniami odbiorcy, co pozwala na osiąganie bardzo dobrych wyników produkcyjnych, wynoszących 10 m drążonego chodnika na dobę. Zwiększona moc organu urabiającego, a także stabilność kombajnu podczas urabiania pozwalają na bezproblemowe pokonywanie skał o związłości do 90 MPa. „Kombajn jest silny, pewny i stabilny” – to opinia kombajnistów pracujących na FR-160. Jednoznacznie stwierdzają oni, że nowe rozwiązania w tym kombajnie są znacząco odczuwalne podczas codziennej pracy, zwłaszcza w porównaniu z pracą na bliźniaczych konstrukcjach, takich jak AM50 czy R-130. Pracownicy obsługujący to urządzenie szczególnie doceniają możliwość sterowania radiowego, porównywanego przez niektórych górników do manewrowania joystickiem w grze komputerowej. Zaletą kombajnu jest także możliwość instalacji urządzeń wiertniczo-kotwiących. Połączenie urabiania i wykorzystania zamontowanej wiertnicy bezpośrednio w cyklu postępu kombajnu pozwala zabezpieczyć kotwami zarówno strop, jak i ocios chodnika, bez stosowania specjalnych dodatkowych urządzeń. Wcześniej urządzenia te wykonywały kotwienie dopiero po wydrążeniu przez kombajn kolejnego odcinka chodnika. Pracownicy obsługujący to urządzenie szczególnie doceniają możliwość sterowania radiowego, porównywanego przez niektórych górników do manewrowania joystickiem w grze komputerowej. „Kombajn jest silny, pewny i stabilny” – to opinia kombajnistów pracujących na FR-160. 23 KOMPANIA WĘGLOWA LU T Y 2015 – 2 (68) W Y DA R ZENI A Łączenie teorii z praktyką W Ogólnopolskim Konkursie Poprawy Warunków Pracy, organizowanym przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, wyróżnienie otrzymał podręcznik „Górnictwo w praktyce” autorstwa Krzysztofa Adamczyka, nadsztygara służb bhp z kopalni „Jankowice” tekst i zdjęcia : ARC P odręcznik ten jako poradnik i pomoc dydaktyczna w sposób całościowy i prosty próbuje przedstawić dotychczas stosowane w skali przedsiębiorstw górniczych rozwiązania, przedsięwzięcia i działania organizacyjne wykorzystywane przy produkcji węgla kamiennego, zwracając przy tym szczególną uwagę na bardzo ważne zagadnienie, związane z szeroko pojętym bezpieczeństwem pracy – wyjaśnia autor. Napisany został z myślą o pracownikach pracujących pod ziemią, w celu zebrania i usystematyzowania dotychczasowego stanu wiedzy z zakresu problematyki górniczej. W sposób prosty opisuje podstawowe roboty górnicze związane z produkcją węgla. Ma służyć jak najszerszej grupie pracowników, zwracając szczególną uwagę na zagrożenia przy wykonywaniu robót, jak również sposoby walki z zagrożeniami górniczymi i metody ochrony przed tymi zagrożeniami. Podręcznik jest odpowiedzią na zapotrzebowanie rynku wydawniczego, gdyż obecnie brakuje na nim podobnych publikacji, które od strony praktycznej i technicznej z przenośnika „wiszącego” urobek trafia na taśmę – Moim marzeniem jest móc podzielić się wiedzą zawartą w podręczniku z jak największą liczbą odbiorców, oczywiście zwracając w pełni uwagę na ich sugestie i opinie – mówi Krzysztof Adamczyk. przedstawiałyby zagadnienia związane z tzw. szeroko pojętą sztuką górniczą, do której również odwołują się szczegółowe przepisy górnicze. Inspiracją do opracowania i napisania podręcznika stały się pytania, zadawane bardzo często przez pracowników kopalni – uczestników różnego z podajnika kombajnu chodnikowego urobek trafia do podawarki z podawarki urobek trafia do przenośnika „wiszącego” w miarę postępu przenośnik taśmowy jest przedłużony przenośnik „wiszący”wisi ok. 30 m nad taśmą w miarę postępu przenośnik jest przeciągany do przodu podawarka wisi ok. 5 m nad „Skatem” Schemat ukazujący postęp wyrobiska drążonego przy pomocy kombajnu chodnikowego. 24 rodzaju szkoleń bhp i kursów specjalistycznych. Pytano głównie, gdzie można znaleźć całościowe i kompleksowe opracowania, przedstawiające sposoby bezpiecznego wykonywania prac pod ziemią oraz obrony przed zagrożeniami górniczymi, technicznymi i naturalnymi przy wykonywaniu tychże prac. Publikacja jako poradnik świadomie i konsekwentnie przedstawia zasady skutecznej dydaktyki, tzn. zasadę poglądowości oraz zasadę łączenia teorii z praktyką. Zasadzie poglądowości został podporządkowany sposób przedstawienia czytelnikowi treści podręcznika, które ma opanować, zgodnie z wymaganiami podstawy programowej dla szkół zawodowych i technicznych oraz osób przygotowujących się do egzaminów zawodowych, potwierdzających kwalifikacje w zawodzie górnika eksploatacji podziemnej. Podręcznik zawiera liczne rysunki, fotografie i schematy oraz inne istotne dane, które w sposób prosty opisują podstawowe roboty górnicze, a także przedstawiają wykorzystywane w procesie produkcyjnym nowoczesne maszyny i urządzenia górnicze. KOMPANIA WĘGLOWA LU T Y 2015 – 2 (68) W Y DA R ZENI A stalowe korytka podparte minimum trzema stojakami hydraulicznymi stojaki drewniane wsparte jednym końcem na stropnicy obudowy łukowo-podatnej, drugim końcem na sekcji obudowy zmechanizowanej podciąg stalowy pojedynczy wzmacniający obudowę wyrobiska przyścianowego, budowany od strony ściany sekcje obudowy zmechanizowanej podciąg stalowy podwójny wyprzedzający front ściany o min. 15 m stojaki cierne Valent wzmacniające obudowę chodnika za ścianą stojak rozpierający napęd przenośnik ścianowy podający urobek na przenośnik podścianowy przenośnik podścianowy odbierający urobek z przenośnika ścianowego Przekrój poprzeczny przez skrzyżowanie ściany z chodnikiem przyścianowym. „Górnictwo w praktyce” ma służyć jak najszerszej grupie pracowników, zarówno tym zatrudnionym na stanowiskach robotniczych, jak i decyzyjnych – osobom dozoru, zwracając szczególną uwagę na zagrożenia techniczne występujące przy wykonywaniu robót, jak również sposoby walki z zagrożeniami górniczymi i ochrony przed tymi zagrożeniami. Zdaniem autora, które podziela kadra inżynieryjno-techniczna kopalni „Jankowice”, opracowany podręcznik, z uwagi na jego wartości dydaktyczne, może być przeznaczony także dla: nauczycieli i uczniów szkół technicznych, pracowników firm związanych z branżą górniczą oraz dla wszystkich zainteresowanych rozwojem nowoczesnej techniki górniczej, którzy zamierzają samodzielnie zapoznać się z podstawami górnictwa podziemnego od strony praktycznej. Zawartość publikacji od strony merytorycznej i praktycznej skierowana jest do wszystkich pracowników zatrudnionych bezpośrednio przy produkcji węgla kamiennego, jak też do prac związanych z odstawą urobku czy też transportem ludzi i materiałów pod ziemią. Podręcznik „Górnictwo w praktyce” może być na bieżąco modyfikowany i uzupełniany o nowe rozwiązania techniczno-organizacyjne, jeżeli tylko są one zgodne z zasadami sztuki górniczej i przepisami bhp. – Moim marzeniem jest móc podzielić się wiedzą zawartą w podręczniku z jak największą liczbą odbiorców, oczywiście zwracając w pełni uwagę na ich sugestie i opinie – mówi Krzysztof Adamczyk. Zdaniem autora „Górnictwo w praktyce” jest doskonałą formą propagowania bezpiecznej sztuki górniczej, kultury technicznej oraz swego rodzaju formą inwestycji w przyszłość przedsiębiorstwa-kopalni. Inwestowanie w wiedzę i kompetencje pracowników prowadzi do „posiadania” dobrze wyedukowanej kadry, która jest najcenniejszym skarbem i podstawą sukcesu każdego przedsiębiorstwa. Podręcznik został dość dobrze oceniony przez dyrekcję i kierownictwo kopalni „Jankowice”, dlatego też padł pomysł wzięcia udziału w Ogólnopolskim Konkursie Poprawy Warunków Pracy, organizowanym przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej we współpracy z Centralnym Instytutem Ochrony Pracy oraz instytucjami i organizacjami naukowo technicznymi. 42. edycja Ogólnopolskiego Konkursu Poprawy Warunków Pracy zakończyła się uzyskaniem wyróżnienia dla tej publikacji, czego potwierdzeniem jest list gratulacyjny dla kopalni „Jankowice”. Podręcznik „Górnictwo w praktyce” może być na bieżąco modyfikowany i uzupełniany o nowe rozwiązania techniczno-organizacyjne, jeżeli tylko są one zgodne z zasadami sztuki górniczej i przepisami bhp. 25 KOMPANIA WĘGLOWA LU T Y 2015 – 2 (68) L U D ZIE I MIE J S C A Grają od 95 lat Orkiestra dęta kopalni „Bielszowice” obchodziła piękny jubileusz – 95-lecie działalności artystycznej .: HK opr M uzyczny ruch amatorski ma na Śląsku bogatą i wielowiekową tradycję. Zespoły śpiewacze i zakładowe orkiestry sprawowały na tych ziemiach funkcję organizatorów życia kulturalnego i towarzyskiego, zapisały także piękną kartę w dziejach walk o wyzwolenie narodowe i społeczne. Na Górnym Śląsku było to szczególnie widoczne w latach powstań i plebiscytu. Szczególną popularność zdobyły sobie w tym rejonie orkiestry dęte. Jest ich tutaj najwięcej. Do jednej z najstarszych zaliczana jest orkiestra dęta kopalni „Bielszowice”. Obecna orkiestra powstała z połączenia zespłów dwóch kopalń – kopalni „Zabrze” i kopalni „Bielszowice”. Orkiestra kopalni „Zabrze” swoje istnienie odnotowała po raz pierwszy w roku 1919, reprezentowała ona dwie kopalnie: „Zabrze-Wschód” i „Zabrze-Zachód”. Jej pierwszym kapelmistrzem był Józef Czok, następnym został Franciszek Tschauner. W roku 1949 batutę orkiestry przejął Alfred Skutela. Równolegle z orkiestrą kopalni „Zabrze” w tym samym roku 1919 grupa 15 entuzjastów instrumentalistów utworzyła zespół, dając początek orkiestrze dętej przy kopalni „Bielszowice”. Koncertowała ona wówczas z okazji różnych aktualnych potrzeb dyrekcji tego zakładu pracy, jak również z własnej inicjatywy dla mieszkańców tej gminy i okolicznych wiosek. W 1922 r. pracę w kopalni podjął Pantaleon Bronny. Jemu to dyrekcja zaproponowała objęcie funkcji kapelmistrza orkiestry. Wraz z nim przybyła też grupa młodych instrumentalistów. Od tej pory orkiestra uzyskała kapelmistrza, który posiadał wykształcenie muzyczne. Orkiestra miała w swoim repertuarze wiązanki melodii śląskich i górniczych. Wykonywano je przed willą dyrektora kopalni. Willa ta znajdowała się w parku, w miejscu obecnego Domu Kultury. W pierwszych miesiącach 1936 r. kapelmistrzem orkiestry został Fryderyk Bronny – syn Pantaleona i pełnił tę funkcję do 1960 r. Skład orkiestry liczył wtedy około 40 osób. Następnie przez dwa lata orkiestrę prowadził jego syn Melchior Bronny. W latach 1963–1970 kapelmistrzem był waltornista Emil Czyż. W latach 1971–1980 batutę powierzono Henrykowi Hahnowi, który był muzykiem Filharmonii Śląskiej w Katowicach. Jak już wspomniano w 1976 r. połączono kopalnie „Zabrze” i „Bielszowice”. Dla obydwu tych zakładów przyjęto nazwę KWK „Zabrze-Bielszowice”. Początkowo połączonymi orkiestrami kierowało dwóch kapelmistrzów: Henryk Hahn (I kapelmistrz) i Alfred Skutela (II kapelmistrz). Od 1981 r. orkiestrę dętą prowadził Herbert Hahn – brat Henryka, który był pierwszym trębaczem – solistą Wielkiej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia i telewizji w Katowicach. We wrześniu 1999 r., podczas generalnej próby przed konkursem orkiestr dętych, nagle zmarł Herbert Hahn. Nad orkiestrą czuwa kapelmistrz Zygmunt Kliks. fot. ARC KOMPANIA WĘGLOWA LU T Y 2015 – 2 (68) L U D ZIE I MIE J S C A Od 1 listopada 1999 r. funkcję dyrygenta – kapelmistrza sprawuje absolwent Akademii Muzycznej w Krakowie Zygmunt Kliks, muzyk Zabrzańskiej Filharmonii, zaś całością organizacyjną orkiestry zajmuje się Henryk Kempa, muzyk pełniący funkcję koordynatora orkiestry. Orkiestra dęta KWK „Bielszowice” należy do najlepszych zespołów tego typu. Zajmowała wielokrotnie czołowe miejsca, była wyróżniana w konkursach i przeglądach orkiestr dętych, koncertowała w różnych regionach Polski i za granicą. Do najciekawszych lat jej istnienia należy rok 1986, w którym miał miejsce wyjazd do Chin. Od 1992 r. prawie corocznie orkiestra zapraszana była do Niemiec do miejscowości Schlema, gdzie na Europejskim Festiwalu Orkiestr godnie reprezentowała kopalnię, miasto i Polskę. W roku 2000 promowała kulturę naszego kraju w Wiedniu. Nagrała muzykę do filmów „Magnat” i „Biała wizytówka”. Do ciekawostek zaliczyć można napisanie w roku 1990 przez panią Barbarę Gajek – absolwentkę Akademii Muzycznej w Katowicach pracy magisterskiej o orkiestrze. W latach 2000, 2005 oraz 2008 orkiestra nagrywała płyty CD wspólnie z orkiestrami górniczymi działającymi w Rudzie Śląskiej. Obecnie liczy 44 członków. Piękna saksofonistka – Joanna Mańka. fot. Jan Czypionka Wypolerowany instrument brzmi lepiej. Wie o tym Andrzej Krząkała. fot. Jan Czypionka 27 KOMPANIA WĘGLOWA LU T Y 2015 – 2 (68) Ocalić od zapomnienia Szyb „Witczak” 28 opr.: JC KOMPANIA WĘGLOWA LU T Y 2015 – 2 (68) L U D ZIE I MIE J S C A na zdjęciu obok: Pomnik górnika na kopalnianym dziedzińcu. na zdjęciu poniżej: Maszyna wyciągowa szybu „Skarga”. na zdjęciu obok: Ruch „Centrum” – budynek cechowni. na zdjęciu poniżej: Widok z szybu „Budryk”. Z djęcia zostały wykonane z inicjatywy Studenckiego Koła Naukowego Historyków – Sekcji Historii Śląska Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach w związku z programem „Ocalić od zapomnienia”, mającym na celu udokumentowanie w formie fotograficznej postindustrialnego krajobrazu Górnego Śląska. W latach 2007–2009 wykonano tysiące zdjęć dokumentujących obiekty górnicze na powierzchni kopalń wchodzących w skład Kompanii Węglowej. W tym numerze przypomnimy niedawną przeszłość kopalni „Bobrek-Centrum” ruch „Centrum”. Zdjęcia wykonał we wrześniu i październiku 2008 r. Leszek Chrobok. 29 KOMPANIA WĘGLOWA LU T Y 2015 – 2 (68) L U D ZIE I MIE J S C A Komisja wojskowa: – Helmut, do jakiej form acji chcielibyście wstąpić ? – Do marynarki. – Pływać umiesz? – A co, okrętów nie m acie? Wsiada blondynka do samochodu, dzwoni na policję: – Nie mogę odpalić samochodu. – Nie wiemy, co się stało. Dzwoni jeszcze raz. – Oj, przepraszam, usiadłam z tyłu… Spotykają się dwie przyjaciółki: – Wiesz, mój syn ma trzy miesiące i już siedzi! – Tak, a za co? Dyrektorka domu wczasowego wita w progu Helmuta: – Postaramy się, by czuł się pan jak u siebie w domu! – Zwariowała pani?! Ja tu przyjechałem wypocząć! Dwaj panowie rozmawiają przy kieliszku: – Ech, życie jest ciężkie... – wzdycha jeden z nich. – Miałem wszystko, o czym człowiek może marzyć: cichy dom, pieniądze, dziewczynę... – I co się stało?! – Żona wróciła z wczasów tydzień wcześniej... KRZYŻÓWKA NR 68 PIONOWO 1. płynie przez Londyn 2. stan USA 3. przyczyna nadwagi 4. ciągle go coś boli 5. badawcze 6. inna pustynia 8. miasto w woj. śląskim 9. saturacja 14. cecha ptaka 15. gatunek niejadowitego węża 16. zaskroniec 20. gra 21. w dziesiątkę 22. przesadnie pobożny 23. kasa, szmal 24. diabeł POZIOMO 2. ... i Tobago 3. miał słaby punkt 7. pisarz Gustaw 10. rzeka we Włoszech 11. w banku 12. zajmuje się dźwiękami 13. rzeki 15. natury 17. do śpiewania 18. długie proste gałęzie lub cienkie pnie 19. na pudełku zapałek 20. Gorki 25. ruchy lądotwórcze 26. w lesie GALERIA Dariusz Wawoczny – kombajnista oddziału G9 kopalni „Bolesław Śmiały”. fot. Jan Czypionka 31 NASZE ŚWIĘTE BARBARY Obraz już niestety nie istnieje, ponieważ został przemalowany. Najprawdopodobniej spoczywa pod nowym wizerunkiem świętej w cechowni kopalni „Bielszowice”. Królewski Urząd Górniczy zamówił malowidło u znanego i cenionego artysty wrocławskiego Maksa Wislicenusa. Od czasu zakończenia studiów artystycznych w Düsseldorfie brał on udział w międzynarodowych wystawach malarstwa, odbywających się w Berlinie, Monachium i Düsseldorfie. Jego obrazy stylistycznie nawiązywały do prac członków grupy Secession, z którą wówczas je wystawiał. Nie ograniczał się jednak do malarstwa o tradycyjnej tematyce, wykonał wiele obrazów alegorycznych i symbolicznych. Jego zainteresowanie sztuką użytkową, głównie tkactwem, spowodowało, że projekty obiektów dekoracyjnych uległy w znacznym stopniu stylizacji charakterystycznej dla stylistyki secesyjnej. Wislicenus 25 lat uczył w Królewskiej Akademii Sztuki i Rzemiosła Artystycznego (obecnie Akademia Sztuk Pięknych) we Wrocławiu – najpierw na stanowisku nauczyciela, a od 1900 roku profesora uczelni. (BP), fot. ARC
