CZEMU SŁU Y BADANIE PSYCHOLOGICZNE ? Badanie

CZEMU SŁUŻY BADANIE PSYCHOLOGICZNE ?
Badanie psychologiczne otoczone jest aurą tajemnicy. Także lekarze nie zawsze
uświadamiają sobie sens i metodykę badania psychologicznego .Rodzice dzieci kierowanych
do psychologa obawiają się co ich spotka, w jaki sposób psycholog będzie badał ich dziecko,
jak to spotkanie będzie przebiegało, jakie pytania padną, czy stać nas na szczerość by
odpowiedzieć na nie zgodnie z naszą wiedzą, wreszcie jakimi metodami będzie badane nasze
dziecko, co te badania mogą wykazać oraz co oznacza dla nas wynik. Czy powinniśmy się
tego bać? Czy możemy poczuć się zagrożeni? Czy jesteśmy przedmiotem czy podmiotem
badania? Takie i wiele innych pytań zadajemy sobie przed pójściem do psychologa.
Kiedy wchodzimy do gabinetu psychologicznego należy oczekiwać pytania typu „ z jakim
problemem pani /pan /państwo przychodzicie?" Wtedy najlepiej, w krótkich zdaniach
powiedzieć co jest powodem zwrócenia się o poradę. Psycholog zawsze uważnie słucha
każdego słowa i obserwuje zachowanie pacjenta. Następnie określa problem, po czym
dopasowuje metody diagnostyczne do problemu pacjenta. Zanim przystąpi do badania
objaśnia cel jego przeprowadzania i jego czas trwania .
Podstawą jest zdanie sobie sprawy z tego, że porada psychologiczna ma za zadanie pomoc
dziecku i jego rodzinie w trudnej sytuacji życiowej. Tak się dzieje, gdy rodzice osobiście
podejmują decyzję o badaniu. Gdy dziecko zostaje skierowane do badania przez inną osobę
(np. przez lekarza), bardzo często postawa rodziców jest negatywna.
Ważną metodą badania osób w każdym wieku jest rozmowa kliniczna i wywiad. Prawidłowo
zebrane informacje od pacjenta to podstawa prawidłowej diagnozy i terapii. Jeżeli rodzice i
pacjent są prawidłowo przygotowani do badania psychologicznego to spotkanie przebiega
pomyślnie dla obu stron
Badanie psychologiczne obejmuje obserwację zachowania, rozmowę kliniczną oraz testy
psychologiczne. Obecnie w poradnictwie psychologicznym dysponujemy wieloma różnymi
testami. Wybór należy do psychologa, który wykonuje badanie. Najczęściej stosowane, są to
testy inteligencji, diagnozujące funkcjonowanie ośrodkowego układu nerwowego, testy
projekcyjne osobowości (rysunki, plansze, fotografie) oraz kwestionariusze zainteresowań.
Testy dzielą się na werbalne i pozawerbalne. Pierwsze bazują na pytaniach, twierdzeniach,
sformułowanych na papierze w języku polskim. Drugie, na próbach rysowania, układania,
konstruowania wzorów w oparciu o materiał, który może budzić skojarzenia, że są to zabawki
dla dzieci.
Wszystkie testy profesjonalne są rekomendowane przez Polskie Towarzystwo
Psychologiczne. Prawo do ich wykonywania mają osoby, które legitymują się dyplomem
ukończenia studiów psychologicznych. W księgarniach można kupić różne książki, które
zawierają testy zbliżone w konstrukcji do profesjonalnych metod stosowanych w psychologii.
Są one powszechnie dostępne dla każdego czytelnika, nie mają jednak wartości profesjonalnej
oceny w tym zakresie.
Gdy chcemy zbadać małe dziecko zwykle posługujemy się obserwacją zachowania
zarówno dziecka jak i matki, rozmową kliniczną, wywiadem oraz testami do badania
poziomu rozwoju psychomotorycznego. Badanie jest bezbolesne i polega na zabawie z
badanym. Testy do badania małych dzieci ,określane są najczęściej skal rozwojowych,
do których należą test Monachijskiej Funkcjonalnej Diagnostyki Rozwojowej znany jako
skala Denver. Największą popularnością i uznaniem na świecie cieszą się obecnie
amerykańskie skale Nancy Baley (1993) .Obecnie w roku 2007 w Polsce pojawiła się skala
testowa pod nazwą DSR(Dziecięca Skala Rozwojowa). Podobnie jak w przypadku innych
testów przeznaczonych do badania małych dzieci, większość zadań przeprowadza się przy
użyciu odpowiednich pomocy testowych, którymi są zabawki, klocki, książeczki, drobne
przedmioty codziennego użytku, itp.
Diagnozując starsze dziecko stosuje się testy, kwestionariusze, rebusy, rysunki, układanki.
Dla dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym mogą być stosowane: skala
inteligencji D. Wechslera dla dzieci, wersja zmodyfikowana (WISC – R, WISC – III), zaś do
badań młodzieży i osób dorosłych skala inteligencji D. Wechslera dla dorosłych, wersja
zrewidowana (WAIS – R/ PL), J.C. Ravena oraz inne.
Możliwa jest diagnoza szczególnych uzdolnień i możliwości intelektualnych oraz
zaniedbanych, słabo rozwiniętych sfer funkcjonowania poznawczego, co jest ważne
zwłaszcza u dzieci. Można bowiem określić obszary, w których dziecko powinno być
szczególnie stymulowane, by osiągnęło pełniejszy rozwój.Badanie dostarcza także informacji
o pewnych cechach osobowości, np. wyznaczających zachowanie badanego w obecności
osoby egzaminującej, o poziomie lęku występującego u badanego w sytuacjach społecznych,
umiejętności trafnego oceniania i interpretowania sytuacji społecznych. Możliwe jest również
uzyskanie informacji o uszkodzeniach mózgu. W każdym przypadku diagnoza powinna
odpowiadać na konkretne pytanie np. „Jaki jest poziom inteligencji dziecka” „Co jest
przyczyną trudności w nauce szkolnej” „ Jakie mogą być przyczyny emocjonalne moczenia
nocnego” „Czy kaszel może być uwarunkowany emocjonalnie” „Jak stymulować dziecko aby
się rozwijało”.
Wynik badania zawsze powinien być szczegółowo omówiony z pacjentem i jego rodzicami, a
następnie powinien zostać sformułowany schemat programu naprawczego jak również
przewidywany czas trwania terapii czyli zalecenia terapeutyczne. A zatem, nie powinniśmy
się obawiać badania psychologicznego. Pamiętajmy, że celem zarówno lekarza jak i
psychologa klinicznego jest pomoc w rozwiązaniu trudnego problemu psychologicznego,
który dotyczy nas lub naszego dziecka.
Opracowała Danuta Raczyńska