Łażany - Żelazny Most z 1796

Łażany - Żelazny Most z 1796 - nieistniejący.
sobota, 28 kwietnia 2012 14:29 - Poprawiony piątek, 27 marca 2015 12:43
Łażany : niem. Laasan
gmina : Żarów
powiat : Świdnica
województwo : dolnośląskie
fot.1. Most w Łażanach.
Gdyby istniał, byłby niewątpliwie zabytkiem klasy światowej. Jeden z pierwszych na świecie i z
pewnością pierwszy na Śląsku. Most Żelazny na rzece Strzegomce, zbudowany w 1796r.,
zniszczony w 1945r.
1/5
Łażany - Żelazny Most z 1796 - nieistniejący.
sobota, 28 kwietnia 2012 14:29 - Poprawiony piątek, 27 marca 2015 12:43
Konstrukcję żeliwną mostu zamówił w hucie „Małapanew” hrabia August W. von Burghaus.
Prace nad zleceniem nadzorował hrabia Friedrich Wilhelm von Reden, a projektował wraz z
opracowaniem technologii wykonania, odlewu, transportu i montażu John Baildon.
Most w Łażanach (fot.1.) na rzece Strzegomce był konstrukcją jednoprzęsłową, szkieletową.
Łuki miały długość 15 metrów. Posiadał pięć łuków w rozstawie 1,35 metra. Konstrukcję
wyprodukowano w latach 1794- 1795. Przetransportowano elementy ważące łącznie ponad 40
ton do Łażan jesienią 1795r. Wiosną 1796r., w ciągu 10 tygodni most został zmontowany i 20
maja uroczyście oddany do użytku. Z okazji tego wydarzenia wybite zostały medale w srebrze i
złocie zamówione specjalnie przez hrabiego Augusta W. von Burghausa (medal można
obejrzeć w Muzeum Medalierstwa we Wrocławiu).
fot.2. Medal - awers i rewers.
Istnieją dwie hipotezy dotyczące okoliczności zniszczenia mostu. Według jednej z nich, na most
2/5
Łażany - Żelazny Most z 1796 - nieistniejący.
sobota, 28 kwietnia 2012 14:29 - Poprawiony piątek, 27 marca 2015 12:43
wjechał radziecki czołg. Jego masa przekraczając znacznie nośność mostu, uszkodziła żeliwne
elementy, co w rezultacie doprowadziło do jego zawalenia się. Druga zaś mówi, że został on
wysadzony w powietrze przez Niemców cofających się za linię Strzegomki przed Armią
Czerwoną.
Wielka szkoda. Tym bardziej, że tuż przed wybuchem wojny, ze względu na przestarzałą już
konstrukcję i bardzo ograniczoną, niewystarczającą już nośność, utworzono plan przeniesienia
wyjątkowego zabytku do jednego z parków we Wrocławiu. Niestety wybuch wojny spowodował,
że zabrakło pieniędzy na ten cel.
Dokładnie 50 lat od zniszczenia mostu, podczas prac związanych z regulacją rzeki Strzegomki,
szczecińska firma odnalazła na dnie części mostu. Następnie na zlecenie Zakładu Mostów
Politechniki Wrocławskiej w sierpniu 1995r., wydobyto szczątki mostu. Z ponad 40 ton udało się
zabezpieczyć ok. 3 tony elementów mostu. Były to głównie barierki, płyty żelazne pomostów,
dźwigary łukowe, belki gzymsowe.
Kolejne elementy mostu wydobyto w 2003r., udaremniając próby wywiezienia jego elementów
przez złomiarzy. Zabezpieczono wtedy ponad 5 ton elementów, głównie płyt żelaznych
pomostów i złożono w Żarowie.
3/5
Łażany - Żelazny Most z 1796 - nieistniejący.
sobota, 28 kwietnia 2012 14:29 - Poprawiony piątek, 27 marca 2015 12:43
Elementy
ramach
Gminę
Ostatni
wpływem
opracowanie
byli
Na
przyznaje
Pierwsze
(studenci
specj.
konkurs
: Fundacja
Mosty)
Żarów,
ruch
koncepcji
wyróżnienie
Wydziału
ostatnich
wydobyte
się
wpłynęły
wkoncepcji
nagrody
leżą
kierunku
Otwartego
Fundacji
wna
znalezisk.
Architektury
cztery
zapomnieniu
otrzymała
głównej,
zlecenie
ekspozycji
upamiętnienia
Muzeum
Otwartego
prace.
Ogłoszony
lecz
PWr),
Zakładu
praca,
iKonkurs
gdzieś
Techniki,
ewentualnej
dwa
Muzeum
Marek
mostu
której
wyróżnienia.
Mostów
został
w rozstrzygnięto
magazynie.
Burmistrz
Próciennik
podjęto
autorami
Techniki
konkurs
rekonstrukcji
Politechniki
wsą:
m.
latach
dla
(student
we
Żarów
Bartłomiej
4zespołów
Wrocławiu.
Wrocławskiej
mostu, którego
maja
2003-2004,
oraz
IV2004
r.Wieczorek,
Wydziału
studenckich,
Politechnika
Te,
r., decydując,
najwyraźniej
można
wydobyte
organizatorami
Bud.
Tomasz
oglądać
Wrocławska.
naLądowego
przez
że
pod
Ziaja
nie
w
Drugie wyróżnienie
(studenci
Lądowego
Vspecj.
r. Wydziału
Mosty).
otrzymała
Architektury
praca,PWr)
któreji Tomasz
autoramiFilipek
są : Magdalena
(student IVSerwatka,
r. Wydziału
Łukasz
Bud. Bielecki
Co będzie dalej? Obiecuję, że wrócimy do tematu...
Poniżej pierwszy na świecie most żelazny "Iron Bridge" w Anglii na rzece Severn.
4/5
Łażany - Żelazny Most z 1796 - nieistniejący.
sobota, 28 kwietnia 2012 14:29 - Poprawiony piątek, 27 marca 2015 12:43
Ciąg dalszy TUTAJ
Przygotował
: Matthias
5/5