Bilans

Bilans firmy turystycznej*
Marcin Kowalewski
Wykład
* Wykład został przygotowany w oparciu o B. Gierusz „Podręcznik
samodzielnej nauki księgowania” ODDK Gdańsk 2004
Bilans to dwustronne zestawienie wartości zasobów majątkowych
(aktywów) oraz źródeł ich finansowania (pasywów) sporządzone na
określony dzień i określonej formie.
Wymogi formalne bilansu:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
dokładne oznaczenie podmiotu, dla którego bilans jest sporządzany,
oznaczenie dnia bilansowego,
określenie jednostek, w których wyrażone są dane liczbowe,
wyszczególnienie nazw i wartości poszczególnych grup aktywów i
pasywów,
wyrażenie wszystkich wartości w walucie polskiej,
sporządzenie bilansu w języku polskim,
wykazane sumy pośrednie grup aktywów i pasywów, sumy ogólne aktywów
i pasywów muszą być sobie równe, ponieważ zgonie z zasadą równowagi
bilansowej suma aktywów jest równa sumie pasywów,
podpis osoby prowadzącej księgi rachunkowe oraz kierownika jednostki,
datę sporządzania bilansu.
Bilans zestawia się na koniec
każdego roku obrotowego.
Rok obrotowy to rok kalendarzowy lub inny okres trwający
12 kolejnych pełnych miesięcy kalendarzowych,
stosowany również do celów podatkowych. Określa go
statut lub umowa, na podstawie której utworzono
jednostkę.
W bilansie wykazuje się stany aktywów i pasywów na
koniec bieżącego i poprzedniego roku obrotowego.
Występują niekiedy sytuacje, w których zachodzi potrzeba
sporządzenia bilansu w innych momentach, np. w chwili
likwidacji jednostki.
Szczegółowość bilansu
Bilans może być sporządzony z większą szczegółowością niż
określona w załączniku do ustawy, jeżeli wynika to z potrzeb lub
specyfiki jednostki.
Jednostka, która roku obrotowym, za który sporządza sprawozdanie,
spełniła co najmniej dwa z następujących warunków:
1.
średnioroczne zatrudnienie w przeliczeniu na pełne etaty wyniosło
nie więcej niż 50 osób,
2.
suma aktywów bilansu na koniec roku obrotowego stanowiła
równowartość nie więcej niż 2000000 EURO,
3.
przychody ze sprzedaży produktów i towarów oraz operacji
finansowych wynosiły nie więcej niż 4000000 EURO,
może sporządzić bilans w formie uproszczonej, wykazując co najmniej
grupy oznaczone literami i cyframi rzymskimi.
Bilans
sporządzony na dzień…………
AKTYWA
A.
I.
II.
III.
IV.
B.
I.
II.
III.
Aktywa
Wartości niematerialne i
prawne
Rzeczowe aktywa trwałe
Należności długoterminowe
Inwestycje długoterminowe
Aktywa obrotowe
Zapasy
Należności krótkoterminowe
Inwestycje krótkoterminowe
PASYWA
A.
I.
II.
III.
IV.
V.
VI.
VII.
VIII.
B.
I.
II.
III.
Aktywa razem
Kapitał (fundusz) własny
Kapitał (fundusz) podstawowy
Należne wpłaty na kapitał
podstawowy
Udziały (akcje) własne
Kapitał (fundusz) zapasowy
Kapitał (fundusz) z aktualizacji
wyceny
Pozostałe kapitały (fundusze)
rezerwowe
Zysk (strata) z ubiegłych lat
Zysk (strata) netto
Zobowiązania i rezerwy na
zobowiązania
Rezerwy na zobowiązania
Zobowiązania długoterminowe
Zobowiązania krótkoterminowe
Pasywa razem
Aktywa jednostki to kontrolowane przez nią zasoby majątkowe o
wiarygodnie określonej wartości, powstałe w wyniku zdarzeń
przeszłych, które spowodują w przyszłości wpływ do jednostki
ekonomicznych korzyści.
Aktywa jednostki:
A.
Aktywa trwałe
I.
Wartości niematerialne i prawne
II.
Rzeczowe aktywa trwałe
III.
Należności długoterminowe
IV.
Inwestycje długoterminowe
B.
I.
II.
III.
Aktywa obrotowe
Zapasy
Należności krótkoterminowe
Inwestycje krótkoterminowe
I. Wartości niematerialne i prawne
Wartości niematerialne i prawne to inne niż rzeczowe i finansowe aktywa
trwałe. Zalicza się do nich:
1)
prawa spełniające następujące warunki:
•
zostały nabyte przez jednostkę
•
zaliczone zostały do aktywów trwałych (a więc o przewidywanym okresie
ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok)
•
przeznaczone są do wykorzystania na własne potrzeby,
zaliczamy do nich: autorskie prawa majątkowe i prawa pokrewne (w tym
oprogramowanie komputerowe), licencje, koncesje, prawa do
wynalazków, patentów, znaków towarowych, wzorów zdobniczych, a
także wartość stanowiącą równowartość
know-how,
2)
nabytą wartość firmy,
3)
koszty zakończonych prac rozwojowych.
II. Rzeczowe aktywa trwałe
Rzeczowe aktywa trwałe to zasoby mające postać rzeczy, zaliczone do
aktywów trwałych, którymi są:
1.
środki trwałe,
2.
środki trwałe w budowie.
Środki trwałe to rzeczowe aktywa trwałe, które spełniają następujące warunki:
•
są kompletne i zdatne do użytku,
•
przewidywany ich okres ekonomicznej użyteczności jest dłuższy niż rok,
•
przeznaczone są na potrzeby jednostki.
Zalicza się do nich nieruchomości (w tym budynki, lokale, obiekty inżynierii
lądowej i wodnej), maszyny i urządzenia, środki transportu, inne
przedmioty (w tym ulepszenia w obcych środkach trwałych i żywy
inwentarz).
Środki trwałe w budowie to zaliczone do aktywów trwałych przyszłe środki
trwałe w okresie ich budowy oraz montażu, ulepszenia już istniejących
środków trwałych.
III. Należności długoterminowe
Należności długoterminowe to ta część należności jednostki, która staje
się wymagalna po upływie 12 miesięcy od dnia bilansowego.
Do należności długoterminowych nie zalicza się należności z tytułu
dostaw i usług, które w całości stanowią składnik nalezności
krótkoterminowych.
IV. Inwestycje długoterminowe
Inwestycje to aktywa nabyte w celu osiągnięcia korzyści ekonomicznych wynikających z
następujących okoliczności:
•
przyrostu wartości nabytych aktywów,
•
uzyskania z nich przychodów w formie odsetek, dywidend, lub innych pożytków (w
tym transakcji handlowej).
Do inwestycji długoterminowych zalicza się:
1.
nieruchomości (grunty, budynki i inne obiekty),
2.
wartości niematerialne i prawne, które nie są użytkowane przez jednostkę, lecz
zostały nabyte w celu osiągnięcia określonych korzyści,
3.
długoterminowe aktywa finansowe, takie jak:
•
udziały lub akcje w obcych jednostkach nabyte w celu prawowania nad nimi
kontroli, współkontroli lub wywierania znaczącego wpływu oraz osiągania innych
korzyści,
•
inne papiery wartościowe nabyte w celu osiągania przychodów w formie odsetek,
dywidend i innych pożytków (obligacje, listy zastawne, skrypty dłużne, certyfikaty
inwestycyjne i inne),
•
udzielone pożyczki,
•
inne długoterminowe aktywa finansowe,
4.
inne inwestycje długoterminowe, do których zalicza się inwestycje w metale
szlachetne czy dzieła sztuki.
I. Zapasy
Zapasy to aktywa rzeczowe przeznaczone do sprzedaży w toku zwykłej
działalności gospodarczej, będące w trakcie produkcji przeznaczonej na
sprzedaż lub mające postać materiałów lub dostaw surowców
zużywanych w procesie produkcyjnym lub w trakcie świadczenia usług.
Na zapasy składają się:
1.
materiały będące przedmiotami nabytymi w celu zużycia na własne
potrzeby (szczególnie przetworzenia w produkty pracy) lub też zużycia
na inne potrzeby (np. konserwacji i remontów, na potrzeby administracji
itd.),
2.
półprodukty i produkty w toku, czyli niegotowe jeszcze produkty własnej
produkcji oraz wykonywane roboty i usługi przed ich ukończeniem.
3.
produkty gotowe to wyroby gotowe, zakończone usługi i roboty
odpowiadające warunkom odbioru przez kupujących.
4.
towary to składniki majątku nabyte w celu odsprzedaży w stanie
nieprzetworzonym.
II. Należności krótkoterminowe
Należności krótkoterminowe to ogół należności z tytułu dostaw i usług,
a także całość lub ta część pozostałych należności, które mają
zostać zapłacone w ciągu 12 miesięcy.
Do należności krótkoterminowych zaliczamy:
1.
należności z tytułu dostaw i usług,
2.
należności z tytułu podatków, ceł, ubezpieczeń i innych
świadczeń lub należnej dotacji (od budżetów, urzędów, ZUS itp.),
3.
inne należności (np. od pracowników, ubezpieczycieli, związków
zawodowych),
4.
należności dochodzone na drodze sadowej.
III. Inwestycje krótkoterminowe
Inwestycje krótkoterminowe to przede wszystkim krótkoterminowe aktywa
finansowe oraz inne inwestycje krótkoterminowe.
Krótkoterminowe aktywa finansowe to przeznaczone do obrotu w ciągu 12
miesięcy od dnia bilansowego:
• udziały lub akcje,
• inne papiery wartościowe
• udzielone pożyczki,
• inne krótkoterminowe aktywa finansowe (np. czeki, weksle obce, lokaty
bankowe) oraz odsetki od tych aktywów finansowych płatne i wymagalne w
ciągu 12 miesięcy.
Do krótkoterminowych aktywów finansowych zalicza się również środki
pieniężne i inne aktywa pieniężne, którymi są:
• Środki pieniężne w kasie i na rachunkach bankowych w formie krajowych
środków płatniczych oraz walut obcych,
• Inne środki pieniężne, czyli środki pieniężne w drodze, czeki, weksle obce,
bony handlowe oszczędnościowe i inne,
Inne inwestycje krótkoterminowe to przykładowo, niezaliczane do
długoterminowych, inwestycje w metale szlachetne.
Pasywa czyli źródła finansowania
majątku jednostki
Składnikami pasywów są:
A. Kapitał własny
B. Zobowiązania
Kapitał własny stanowi różnicę pomiędzy wartością
aktywów jednostki a jej zobowiązaniami
Na kapitał własny składają się:
I.
Kapitał (fundusz) podstawowy, którym jest:
•
Kapitał zakładowy – w spółkach akcyjnych będący równowartością
określonej w statucie i zgodnej z wpisem do rejestru kwoty, która
podlega wpłaceniu przez akcjonariuszy, stanowiąc podstawę
działalności spółki,
•
Kapitał zakładowy (udziałowy) – w spółkach z ograniczoną
odpowiedzialnością, będący równowartością udziałów wniesionych
przez wspólników zgodnie z umową spółki oraz wpisem do rejestru
handlowego,
•
Fundusz udziałowy – w spółdzielniach, będący równowartością
wniesionych udziałów członkowskich,
•
Fundusz założycielski – w przedsiębiorstwach państwowych,
stanowiący równowartość majątku przekazanego przedsiębiorstwu do
jego dyspozycji, jako część mienia będącego własnością Skarbu
Państwa.
II.
•
•
III.
IV.
V.
VI.
Kapitał (fundusz) zapasowy – tworzony ustawowo (w spółkach
akcyjnych) lub zgodnie ze statutem lub umową spółki, z następujących
źródeł:
ze sprzedaży akcji powyżej wartości nominalnej,
z innych źródeł (np. dopłat wspólników)
Kapitał zapasowy jest przeznaczany na pokrycie strat, zwrot dopłat lub
podwyższenie kapitału podstawowego.
Kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny – tworzony ustawowo w
momencie przeszacowania środków trwałych, a także inwestycji
długoterminowych.
Pozostałe kapitały (fundusze) rezerwowe, których tworzenie jednostka
może przewidywać w statucie lub umowie (celem np. zatrzymania w
spółce zysku netto przeznaczonego do stabilizowania wysokości
dywidendy w latach przyszłych).
Zysk (strata) z lat ubiegłych – niepodzielony zysk (niepokryta strata)
osiągnięte w latach poprzedzających rok obrotowy, za który
sporządzane jest sprawozdanie finansowe.
Zysk (strata) netto – wynik finansowy netto, jaki osiągnęła jednostka w
roku obrotowym, za który sporządzane jest sprawozdanie.
B. Zobowiązania – czyli wynikające z przeszłych zdarzeń obowiązki
wykonania świadczeń o wiarygodnie określonej wartości, które
spowodują wykorzystanie już posiadanych lub przyszłych aktywów
jednostki.
I. Zobowiązania długoterminowe to ta część zobowiązań jednostki,
które są wymagalne po upływie 12 miesięcy od dnia bilansowego.
Do zobowiązań długoterminowych należą:
1.
kredyty i pożyczki,
2.
zobowiązania z tytułu emisji dłużnych papierów (obligacji,
skryptów dłużnych, bonów, weksli własnych)
3.
inne zobowiązania finansowe (z tytułu opcji)
4.
inne zobowiązania długoterminowe (np. z tytułu leasingu
finansowego).
II. Zobowiązania krótkoterminowe, czyli ogół zobowiązań z tytułu
dostaw i usług, a także całość lub część pozostałych zobowiązań, które
są wymagalne w ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego.
Na zobowiązania krótkoterminowe składają się:
•
wszystkie zobowiązania z tytułu dostaw i usług,
•
zobowiązania z tytułu podatków, ceł, ubezpieczeń i innych
świadczeń,
•
zobowiązania z tytułu wynagrodzeń,
•
inne zobowiązania (np. z tytułu ubezpieczeń majątkowych)
•
fundusze specjalne (zakładowy fundusz świadczeń socjalnych,
inne fundusze specjalne)