Biologia - test - Kuratorium Oświaty w Bydgoszczy

Transkrypt

Kuratorium Oświaty w Bydgoszczy
Kod ucznia ……….
Liczba punktów …………..
WOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY Z BIOLOGII
DLA UCZNIÓW SZKÓŁ GIMNAZJALNYCH
ROK SZKOLNY 2014/2015
ETAP REJONOWY
CZAS PRACY: 90 MINUT
Instrukcja dla ucznia
 Sprawdź, czy test zawiera 36 zadań.
 Brak zadań zgłoś nauczycielowi.
 Wpisz swój kod powyżej w oznaczonym miejscu.
 W teście znajdują się różne typy zadań.
 W zadaniach wielokrotnego wyboru może być więcej niż jedna poprawna odpowiedź.
 W zadaniach wielokrotnego wyboru poprawne odpowiedzi zaznacz znakiem X
na literze oznaczającej tę odpowiedź.
 Jeśli pomylisz się, oznaczoną znakiem X literę obwiedź kółkiem
i ponownie
rozwiąż zadanie.
 W zadaniach otwartych odpowiedzi wpisuj w miejscach do tego przeznaczonych.
 Pomyłki przekreślaj.
 Nie używaj korektora.
 Test wypełniaj długopisem (piórem) z czarnym lub niebieskim tuszem.
 Pracuj spokojnie i samodzielnie.
Życzymy Tobie powodzenia!
Zadanie 1 (0 – 2)
Rysunek przedstawia budowę stawu. Podaj nazwy elementów jego budowy, które zostały
oznaczone literami od A do C. Napisz, jaką funkcję pełni element oznaczony literą B.
A ………………………………………………
B ………………………………………………
C ………………………………………………
Grykiel K., Halastra-Petryna G., Mazurek E., Potulska-Klein B., Tablice biologiczne. Wydawnictwo Podkowa, Gdańsk 2007, str. 228.
Funkcja elementu B …………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………………………..
Zadanie 2 (0 – 1)
Z podanych poniżej narządów występujących u człowieka wypisz te, w których nie występuje
tkanka mięśniowa gładka.
jelito, żyła, serce, przepona, jajowód, żołądek,
tętnica, pęcherz moczowy, nagłośnia.
krtań,
…………………………………………………………………………………………………..
1
Zadanie 3 (0 – 4)
Rysunki oznaczone literami od A do D prezentują różne typy odnóży owadów. Podaj i wpisz
do tabeli ich nazwy. Do każdego typu dobierz prawidłowo po jednym przykładzie z podanych
owadów: pływak żółtobrzeżek, pasikonik zielony, chrabąszcz majowy, turkuć podjadek.
Odpowiednio zapisz w tabeli.
Pyłka-Gutowska E., Jastrzębska E., Bliżej biologii. Podręcznik dla gimnazjum. część 1.,WSiP, Warszawa 2011 str. 136.
Oznaczenie
literowe
A
Nazwa typu odnóża
Przykład owada
B
C
D
Zadanie 4 (0 – 5)
Wpisz do tabeli kolejne odcinki kręgosłupa człowieka (zaczynając od części połączonej
z czaszką) oraz napisz z ilu kręgów składa się każdy odcinek.
Odcinek kręgosłupa
Z ilu kręgów składa
się odcinek
Zadanie 5 (0 – 1)
Przeczytaj tekst dotyczący witaminy A i podkreśl informacje prawdziwe.
Witamina A bierze udział w procesach widzenia i prawidłowym funkcjonowaniu skóry.
Łatwo rozpuszcza się w wodzie. Jej źródłem są bakterie jelitowe. Objawami jej niedoboru
u człowieka może być sucha, swędząca skóra, ślepota zmierzchowa i częste krwotoki.
Zadanie 6 (0 – 1)
Podkreśl elementy budowy, które nie występują w komórce bakteryjnej:
błona komórkowa, rybosom, siateczka wewnątrzplazmatyczna, ściana komórkowa,
wodniczka, aparat Golgiego, jądro komórkowe, mitochondrium.
2
Zadanie 7 (0 – 4)
Rysunki oznaczone literami od A do E prezentują typy kwiatostanów roślin
okrytonasiennych. Wybierz i przyporządkuj podanym roślinom oznaczenie literowe
oraz podaj odpowiednią nazwę kwiatostanu. Odpowiednio zapisz w tabeli.
Grykiel K., Halastra-Petryna G., Mazurek E., Potulska-Klein B., Tablice biologiczne. Wydawnictwo Podkowa, Gdańsk 2007, str.141-142.
Nazwa rośliny
Oznaczenie literowe typu
kwiatostanu
Nazwa typu kwiatostanu
Porzeczka
Słonecznik
Bez czarny
Koper
Zadanie 8 (0 – 4)
Podaj nazwę rodzaju owocu, który wytwarzają podane rośliny. Odpowiednio zapisz w tabeli.
Nazwa rośliny
Pomidor
Nazwa rodzaju owocu
Mniszek
Malina
Kminek
Zadanie 9 (0 – 2)
Wyjaśnij, jakie elementy narządu słuchu człowieka łączy trąbka słuchowa i jaką pełni
funkcję.
Trąbka słuchowa łączy ………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………….
Funkcja
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
3
Zadanie 10 (0 – 3)
Na rysunkach A i B pokazano kształty soczewek, których zadaniem jest korekcja wad
wzroku. Podaj nazwy soczewek. Zapisz oznaczenie literowe soczewki, która powinna być
w okularach osoby, będącej krótkowidzem. Odpowiedź uzasadnij.
Nazwa soczewki A ……………………………………………..
Nazwa soczewki B ……………………………………………..
Oznaczenie literowe soczewki …………………………………
Uzasadnienie ……………………………………………………
A
B
……………………………………………………………………
……………………………………………………………………
Zadanie 11 (0 – 4)
Oceń informacje dotyczące układu nerwowego człowieka, wpisując obok zdań prawdziwych
literę P, a obok zdań fałszywych literę F.
L.p.
1.
2.
3.
4.
Zdania
Włókna nerwowe czuciowe przewodzą impulsy nerwowe z
ośrodkowego układu nerwowego do mięśni i gruczołów.
Nerwy czaszkowe odpowiadają za pobudzenie do skurczu mięśni głowy
i szyi umożliwiających poruszanie głową, ale nie mają wpływu na
poruszanie oczami i językiem.
Niektóre odruchy wrodzone występują tylko w pierwszych tygodniach
życia człowieka.
Rdzeń kręgowy, podobnie jak mózgowie, składa się z istoty białej oraz
istoty szarej.
P/F
Zadanie 12 (0 – 1)
Zaznacz zestaw, w którym prawidłowo przyporządkowano błonom płodowym ich funkcje
(oznaczone cyframi od 1 do 3), jakie pełnią podczas rozwijania się płodu.
Oznaczenie
literowe zestawu
A
B
C
D
E
F
Omocznia
Kosmówka
Owodnia
2
1
3
1
2
3
3
2
1
3
1
2
1
3
2
2
3
1
Funkcje
1. Uczestniczy w tworzeniu łożyska.
2. Zapewnia środowisko wodne, amortyzuje wstrząsy.
3. Gromadzi produkty przemiany materii.
4
Zadanie 13 (0 – 3)
Literami A i B oznaczono dwie postacie chełbi modrej. Dokonaj analizy rysunku, a następnie
odpowiednio wypełnij tabelę. (Uwaga! Na rysunkach nie zachowano skali wielkości).
Postać ciała
Nazwa postaci ciała
A
Tryb życia
Sposób
rozmnażania się
Zadanie 14 (0 – 3)
Dokończ rozpoczęte zdania tak, aby zawarta w nich informacja była prawdziwa.
1. Jajeczkowanie to etap cyklu miesiączkowego kobiety polegający na uwolnieniu
komórki jajowej z ..…………..……………..do………………………………….
2. Układ wydalniczy oprócz dwóch nerek tworzą także:
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
3. Hormony, to cząsteczki regulujące pracę organizmu, wydzielane przez
…………………………………………………………………………………………….
Zadanie 15 (0 – 2)
Stwierdzono, że wytrzymałość kości na rozciąganie wynosi ok. 9–12 kg/mm2 przekroju
poprzecznego, co odpowiada mniej więcej odporności mosiądzu lub żelaza lanego.
Odporność na zgniatanie jest równa 12–16 kg/mm2. Kość udowa ulega pęknięciu wzdłuż
dopiero pod działaniem ok. 7780 kg masy.
W wyznaczonych miejscach napisz, które związki chemiczne zawarte w kości nadają jej:
a) elastyczność i giętkość ……………………………………………………………..
b) twardość i wytrzymałość ……………………………………………………………
Zadanie 16 (0 – 1)
Zaznacz poprawną odpowiedź.
Przemiana pokoleń jest zjawiskiem występującym
a) tylko u grzybów.
b) tylko u grzybów i roślin.
c) tylko u zwierząt.
d) tylko u zwierząt i roślin.
e) u zwierząt, roślin i grzybów.
5
B
Zadanie 17 (0 – 4)
Na rysunkach A i B przedstawiono dwa rodzaje przeobrażenia występującego u owadów.
Podaj ich nazwy oraz określ dwie różnice między nimi.
A – przeobrażenie …………………………..
B – przeobrażenie ……………………………
Pyłka-Gutowska E., Jastrzębska E., Bliżej biologii. Podręcznik dla gimnazjum. część 1.,WSiP, Warszawa 2011 str. 137.
Różnice:
1. …………………………………………………………………………………………...
……………………………………………………………………………………………….
2. …………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………….
Zadanie 18 (0 – 2)
Spośród wymienionych związków wybierz enzymy trawienne i hormony występujące
w organizmie człowieka. Odpowiednio zapisz w tabeli.
chityna, tyroksyna, lipaza, grasica, hemoglobina, melatonina,
auksyna, glukagon, żółć, pepsyna, kortyzol, amylaza
Enzymy trawienne
Hormony
6
Zadanie 19 (0 – 3)
W puste prostokąty wpisz odpowiednio nazwę tkanki, która buduje podany narząd.
czaszka
mózg
serce
Zadanie 20 (0 – 2)
Wymienione choroby odpowiednio zapisz w tabeli.
świnka, grypa, kiła, gruźlica, tężec, malaria, wścieklizna,
tasiemczyca, odra, AIDS, ospa, różyczka
Choroby wywołane przez
bakterie i wirusy
Choroby, których przenoszenie
odbywa się przez układ oddechowy
Zadanie 21 (0 – 3)
W wielu restauracjach można zjeść tzw. „owoce morza”. Wykonaj następujące polecenia.
A. Spośród wymienionych organizmów podkreśl te, które można zaliczyć do „owoców
morza”.
kalmary, karasie, omułki, krewetki, ośmiornice, kraby,
karpie, homary, stułbie, rozwielitki, ostrygi
B. Przyporządkuj je do odpowiednich grup bezkręgowców.
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
Zadanie 22 (0 – 1)
Podkreśl cechy charakterystyczne dla zaskrońca
a) głowa trójkątna,
b) brak kończyn,
c) żółte plamy z tyłu głowy,
d) obecność kończyn,
e) ciemny zygzak na grzbiecie,
f) głowa okrągła.
7
Zadanie 23 (0 – 4)
Literami od A do D oznaczono poszczególne etapy rozwoju tasiemca. Uporządkuj litery tak,
aby utworzyły jego cykl rozwojowy. Określ, jakiego gatunku tasiemca dotyczy ten cykl
rozwojowy. Wskaż żywiciela pośredniego i ostatecznego. Wybór żywicieli uzasadnij jednym
argumentem.
B
człowiek
A
mięso z larwami
(wągrami)tasiemca
C
jaja tasiemca
D
świnia
Zapis literowy cyklu …………………………………………………………………………
Cykl rozwojowy tasiemca ……………………………………………………………………
Żywiciel pośredni ………………………… Żywiciel ostateczny ……………………………
Uzasadnienie …………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………………………..
Zadanie 24 (0 – 5)
Uzupełnij tabelę wpisując odpowiednio wybrane charakterystyczne cechy budowy
kręgowców.
Serce: 2 przedsionki i 2 komory; 2 przedsionki i 1 komora z niepełną przegrodą;
2 przedsionki i 1 komora; 1przedsionek i 1komora,
Obiegi krwi: dwa obiegi krwi; jeden obieg krwi,
Narząd wymiany gazowej: płuca; płuca i worki powietrzne; skrzela,
Pokrycie ciała: łuski; śluz; włosy; pióra.
Serce
Obieg krwi
Ryby
Płazy
Gady
Ptaki
Ssaki
8
Narządy
wymiany
gazowej
Pokrycie ciała
Zadanie 25 (0 – 1)
Przeczytaj poniższy tekst. Na jego podstawie i własnej wiedzy napisz, jakiej struktury
dotyczy opis.
Struktura ta zbudowane jest z tkanki łącznej właściwej. Sięga daleko w głąb mięśni
i wiąże się z tkanką łączną otaczającą pęczki włókien mięśniowych. Jest nierozciągliwa
i przytwierdza mięsień do kości.
Podaj nazwę.……………………………………………………………………………………
Zadanie 26 (0 – 4)
Literami A i B oznaczono mięśnie występujące w kończynie górnej człowieka. Podaj ich
nazwy oraz napisz, jakie pełnią funkcje (jeden wyraz).
A – mięsień …………………………………..
B – mięsień ……………………………………
A – funkcja ……………………………………
B – funkcja ……………………………………
Sągin B., Markut J., Biologia. Podręcznik do gimnazjum, cz. 3. Gdańskie Wydawnictwo Oświatowe, Gdańsk 2011, str. 28.
Zadanie 27 (0 – 1)
Recykling to,
a) wykorzystanie rowerów w transporcie miejskim w celu ograniczenia emisji spalin
samochodowych.
b) sposób oczyszczenia wód i ścieków przy pomocy bakterii.
c) wykorzystanie surowców wtórnych do wytwarzania nowych przedmiotów.
d) zmiany klimatu wywołane gazami cieplarnianymi.
e) etap powstawania smogu, zjawiska szkodliwego dla ludzi, zwierząt i roślin.
Zadanie 28 (0 – 1)
Serce w rozwoju człowieka zaczyna pracować
a) po 11 dniach od zapłodnienia.
b) po 4 tygodniach od zapłodnienia.
c) po 6 tygodniach od zapłodnienia.
d) po 8 tygodniach od zapłodnienia.
e) po 12 tygodniach od zapłodnienia.
Zadanie 29 (0 – 1)
Podkreśl czynności, które są zgodne z zasadami prawidłowego żywienia
a) częste spożywanie produktów pikantnych,
b) jedzenie do syta,
c) spożywanie produktów bogatych w błonnik,
d) jedzenie posiłków o różnych porach,
e) spożywanie produktów ubogich w sód.
9
Zadanie 30 (0 – 1)
Uczeń zaprojektował pewne doświadczenie, które przedstawił na rysunkach A, B, C. Dokonaj
analizy rysunków i sformułuj prawdopodobny problem badawczy dla tego doświadczenia.
a – woda wodociągowa, b – moczarka kanadyjska,
c – pęcherzyki powietrza
Klimuszko B., Biologia dla gimnazjum. Podręcznik, cz. 3. Wydawnictwo Edukacyjne Żak, Warszawa 2012, str. 39.
Problem badawczy
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
Zadanie 31 (0 – 4)
Cyframi od 1 do 8 oznaczono struktury komórkowe. Dobierz je do poszczególnych
przedstawicieli protistów. Odpowiednio zapisz w tabeli oznaczenia cyfrowe.
1 – ściana komórkowa , 2 – wić, 3 – chloroplast, 4 – wodniczka tętniąca, 5 – nibynóżki,
6 – jądro komórkowe, 7 – wodniczka pokarmowa, 8 – rzęski.
euglena
pantofelek
ameba
okrzemka
Zadanie 32 (0 – 2)
Uzupełnij zdania wpisując w miejsce kropek wybrane poniższe określenia tak, aby
informacja była prawdziwa.
brzusznej,
grzbietowej
U bezkręgowców układ krwionośny położony jest po stronie ……………………….., a u
kręgowców po stronie…………………………… U kręgowców układ nerwowy położony
jest po stronie …………………………, a u bezkręgowców po stronie ……………………
10
Zadanie 33 (0 – 3)
Na rysunkach przedstawiono charakterystyczne cechy budowy zewnętrznej trzech grup
stawonogów. Odpowiednio uzupełnij tabelę wpisując do niej:
o nazwy grup,
o główne części ciała,
o liczbę odnóży krocznych,
o dwa przykłady gatunków z każdej grupy.
Nazwa grupy
stawonogów
Główne części ciała
Liczba odnóży
krocznych
Przykłady
gatunków
Zadanie 34 (0 – 1)
Wybierz poprawne dokończenie zdania.
Wydalanie produktów przemiany materii u człowieka następuje przez
a) nerki.
b) gruczoły potowe i nerki.
c) gruczoły potowe, nerki i płuca.
d) nerki i płuca.
e) gruczoły potowe i płuca.
Zadanie 35 (0 – 4)
W tabeli przedstawiono przykładowe, występujące u człowieka, objawy niedoboru niektórych
pierwiastków. Podaj ich nazwy i wpisz odpowiednio do tabeli.
L.p.
Objawy niedoboru
Zwiększenie pobudliwości nerwowo – mięśniowej, nieregularna
1.
praca serca.
Powiększenie tarczycy (wole), zahamowanie wzrostu u dzieci.
2.
3.
Nieprawidłowy wzrost narządów, krzywica, łamliwość kości.
4.
Zaburzenia procesu oddychania komórkowego, anemia, osłabienie.
11
Pierwiastek
Zadanie 36 (0 – 4)
W tabeli przedstawiono dane dotyczące wpływu palenia papierosów na rozwój choroby
nowotworowej płuc u człowieka. Po analizie tabeli:
1. Prawidłowo opisz osie.
2. Prawidłowo wyskaluj osie.
3. Narysuj wykres liniowy pokazujący opisaną w tabeli zależność.
4. Sformułuj poprawny wniosek.
Wpływ palenia papierosów na rozwój choroby
nowotworowej płuc
Liczba papierosów
Wzrost ryzyka
wypalanych w ciągu dnia
zachorowania na raka płuc
5
4x
10
8x
15
13x
20
17x
25
21x
Wniosek:
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
12

Biologia - test - Kuratorium Oświaty w Bydgoszczy

Transkrypt

Podobne dokumenty