Określenie, jaką funkcję pełni dana nazwa w zdaniu. Inaczej

Określenie, jaką funkcję pełni dana nazwa w zdaniu. Inaczej

Podziały nazw
Supozycja nazwy
1. Znaczyć (posiadać treść) mogą
tylko nazwy generalne, nazwy
indywidualne nic nie znaczą.
2. Oznaczać mogą wyłącznie
nazwy niepuste.
3. Nazwy indywidualne nie mogą
występować
w
supozycji
formalnej.
4. Nazwy własne (pisane wielką
literą) są co do zasady zawsze
indywidualnymi.
5. Nie należy utożsamiać nazw
indywidualnych z nazwami
jednostkowymi.
6. Nazwy indywidualne nie mogą
być użyte jako orzeczniki w
zdaniach.
7. Nie
można
mówić
o
równoznaczności
nazwy
indywidualnej
i
nazwy
generalnej,
a
także
o
równoznaczności
nazwy
indywidualnej
i
nazwy
generalnej,
a
także
o
równoznaczności
nazw
indywidualnych.
8. Nazwy
abstrakcyjne
nie
posiadają
desygnatów
empirycznych.
9. Nazwy równoznaczne zawsze
są równoważne, nie zawsze
nazwy
równoważne
są
równoznaczne.
Określenie, jaką funkcję pełni dana
nazwa w zdaniu. Inaczej mówiąc jest
to
rola
znaczeniowa,
jaką
przypisujemy danej nazwie. Można
ją
określić
tylko
rozpatrując
przykładowe zdanie. Np. nazwa
"pies" w zdaniu "Ten pies jest
kudłaty"
odnosi
się
do
wskazywanego w danej chwili psa.
Rodzaje supozycji:
prosta - jeśli dotyczy konkretnie
wskazywanego desygnatu, np. "Ten
pies jest kudłaty".
formalna - jeśli dotyczy ogólnego
zbioru desygnatów, np. "Pies to
ssak" (w znaczeniu, że wszystkie
psy to ssaki).
materialna - jeśli dotyczy tylko
wyrazu określającego desygnat i
umieszczona jest w cudzysłów, np.
"Wyraz «pies» składa się czterech
liter".
Uważa się, iż nazwy generalne
mogą występować w trzech
supozycjach, a indywidualne
(pisane dużą literą) tylko w supozycji
prostej i materialnej.
Zamienność:
(s) ziemniak – kartofel (p)
(s) obecna stolica Polski – Warszawa (p)
Stosunki zakresowe nazw
Klasa uniwersalna i negatywna
Zamienność
Podrzędność
Nadrzędność
Krzyżowanie się: niezależność
Krzyżowanie się: podprzeciwieństwo
Wykluczanie się: przeciwieństwo
Wykluczanie się: sprzeczność
Podrzędność:
(s) bocian - ptak (p)
(s) oficer WP – żołnierz WP (p)
Nadrzędność:
(s) człowiek – prawnik (p)
(s) mebel – szafa (p)
Krzyżowanie - niezależność:
(s) student - sportowiec (p)
(s) samochód - środek transportu ludzi (p)
Krzyżowanie - podprzeciwieństwo:
(s) ssak - nie-wieloryb (p)
(s) nie-kot - nie-pies (p)
Wykluczanie - przeciwieństwo:
(s) kot - pies (p)
(s) Opole - Kraków (p)
Wykluczanie - sprzeczność:
(s) pies - nie-pies (p)
(s) ziemniak - nie-kartofel (p)
!
Kategorie syntaktyczne
1. Wskaż zdania prawdziwe:
a. Semiotyka jest częścią semantyki, czyli ogólnej nauki o znakach.
b. Pragmatyka nie jest działem syntaktyki, ale jest działem semantyki.
c. Budowa języka, pozbawionego reguł semantycznych, jest możliwa.
d. Metajęzyk jest językiem służącym do opisywania wyrażeń języka niższego stopni.
odp.: c, d
2. Wskaż zdania fałszywe:
a. Ogólna metodologia nauk jest teorią struktury procesu poznawczego w różnych dziedzinach
życia.
b. Wypowiedź pełni rolę performatywną, jeśli wyraża emocje jej autora.
c. Każdy funktor nazwotwórczy jest zarazem funktorem zdaniotwórczym.
d. Język prawny jest subjęzykiem języka naturalnego.
odp.: a, b, c
3. Kategorię syntaktyczną wyrazu chociaż w zdaniu Karol uczy się, chociaż Iwona krzyczy
oznaczyć można symbolem:
𝑧 𝑧
a.
i
𝑛 𝑛𝑛
𝑧
𝑧
b.
lub
𝑛𝑛
𝑧𝑧
𝑛
𝑧
c.
albo
𝑧𝑧
𝑛
d.
𝑛
𝑛𝑛
bądź
𝑧
𝑧
odp.: b, c, d
4. W zdaniu Dobry prawnik bacznie obserwuje przeciwnika występują funktory:
𝑛 𝑛
a.
i
𝑛 𝑛𝑛
𝑛 𝑧
b.
i
𝑛 𝑛𝑛
𝑛 𝑧
c.
i
𝑛𝑛 𝑛
d.
𝑛
𝑛
i
𝑧
𝑛𝑛
𝑧
𝑛𝑛
odp.: b, d
𝑛
𝑛
5. Wskaż zdania, w których słowo niezwykłe jest funktorem 𝑛 :
𝑛
a.
b.
c.
d.
e.
f.
g.
Niezwykle rzadki okaz motyla osiągnął wysoką cenę.
Jan jest niezwykle zdziwiony niską ceną usługi.
Autobus niezwykle ostrożnie przejeżdżał przez most.
Jan zachorował na niezwykle zakaźną chorobę.
Jan choruje niezwykle rzadko.
Osoba niezwykle uprzejma pracuje w sklepie spożywczym.
Jan rysował z niezwykłą łatwością.
h. Niezwykle wyszukane przystawki są specjalnością Ewy.
odp.: a, d, f, h
6. W zdaniu Lekarz, który mnie leczy, jest niezwykle dobrym specjalistą występuje funktor:
𝑛
a.
𝑛
𝑛
b.
𝑛
𝑛
c.
𝑛
𝑛
d.
𝑛
odp.: a, d, f, h
Funktory
7. Opisz, jaki funktor przedstawia dana matryca:
p
1
1
0
0
q
1
0
1
0
p*q
1
0
0
0
p
1
1
0
0
q
1
0
1
0
p/q
0
1
1
1
d. ………………
pvq
1
1
1
0
b. ………………
a. ………………
p
1
1
0
0
q
1
0
1
0
p
1
1
0
0
q
1
0
1
0
p
1
1
0
0
q
1
0
1
0
p q
1
0
1
1
c. ………………
p=q
1
0
0
1
e. ………………
odp.: a (koniunkcja), b (alternatywa zwykła), c
(implikacja), d (dysjunkcja), e (równoważność)
8. Podaj odpowiednik słowny dla następujących funktorów:
a.
b.
c.
d.
e.
f.
g.
negacja - …………………..
alternatywa zwykła - …………………..
alternatywa rozłączna - …………………..
dysjunkcja - …………………..
binegacja - …………………..
implikacja - …………………..
równoważność - …………………..
odp.: a (nie), b (lub), c (albo), d (bądź), e (np. ani …,
ani…), f (np. jeżeli…, to…), g (np. wtedy i tylko wtedy,
gdy)
Nazwy
8. Stosunek nadrzędności zachodzi między nazwami:
a.
b.
c.
d.
e.
f.
g.
h.
i.
j.
k.
ptak - nie-wróbel
nie-naczynia - kubek
nie-stolica Polski - Polska
student - piwosz
nie-człowiek - nie-prawnik
nie-kot - nie-ssak
nie-koty - nie-ssak
auto - nie-samochód
nie-szafy - mebel
jamnik - pies
malarz - Jan Matejko
odp.: b, c, f, i, k
9. Między zakresami nazw nie-student i sportowiec zachodzi stosunek:
a.
b.
c.
d.
podrzędności;
krzyżowania;
wykluczania;
niezależności.
odp.: b, d
10. Między zakresami nazw drzewo i nie-sosna zachodzi stosunek taki jak między:
a.
b.
c.
d.
nie-kot - nie-pies
ssak - nie-struś
prawnik - nie-człowiek
student - osoba dwudziestoletnia
odp.: a
11. Między zakresami nazw flaga i nie-chorągiew zachodzi stosunek:
a.
b.
c.
d.
przeciwieństwa;
wykluczania;
sprzeczności;
krzyżowania
odp.: b, c
12. Między zakresami nazw Małopolska i Kraków zachodzi stosunek:
a.
b.
c.
d.
nadrzędności;
podrzędności;
sprzeczności;
przeciwieństwa.
odp.: d