dr Ireneusz Włodarczyk

dr Ireneusz Włodarczyk
Planetarium Śląskie
Chorzów
[email protected]
Obserwacje astrometryczne planetoid i komet w Obserwatorium Astronomicznym w Chorzowie
Obserwacje pozycyjne planetoid i komet w Obserwatorium Astronomicznym Planetarium Śląskiego w Chorzowie (λ=1h15m58.5s, φ=50017’ 31”, H=328 m, kod MPC 553)
http://www.cfa.harvard.edu/iau/lists/ObsCodes.html
są prowadzone za pomocą dwóch astrokamer sprzężonych z refraktorem Zeissa. Średnica obiektywu refraktora, D=30 cm, a ogniskowa, f=450 cm. Sprzężone z refraktorem dwie astrokamery czterosoczewkowe typu Sonnefelda
mają średnicę, D=20 cm i ogniskową, f=100 cm. Do 1997 r. zdjęcia astrometryczne wykonywano na płytach szklanych
ORWO ZU2, ZU1, a pod koniec tego okresu na kliszach ZU21 16 x 16 cm. Pomiary ich wykonywane były przy użyciu
płytomierzy znajdujących się w obserwatoriach astronomicznych w Poznaniu, Krakowie, Borowej Górze, Komorowie i
we Wrocławiu. Ostatnie obserwacje na płytach szklanych wykonywano przy pomocy naszego płytomierza przekazanego przez Komorowo. Na każdej kliszy wybierano zwykle 7 do 14 gwiazd oporowych; ich współrzędne oraz ruchy
własne brano początkowo z katalogu SAO z wyjątkiem gwiazd oporowych służących do obliczenia położenia komety
Halleya i Giacobini-Zinner (lata 1985-1986). Dla tych dwóch komet korzystano ze specjalnego katalogu zalecanego i
rozprowadzanego przez sieć Międzynarodowej Służby Komety Halleya (IHW).
Do redukcji klisz używano metody Turnera z zastosowaniem pełnego wielomianu stopnia drugiego. Do połowy 1985 r. obliczenia wykonywano na EMC ODRA 1204, 1305, później na minikomputerze ZX Spectrum, a ostatnio
na popularnych komputerach osobistych.
Błąd pozycji planetoidy uzyskanej z pomiaru na płytomierzu i obliczonej na komputerze osobistym wg programów autora wynosi ok. 1”.
Systematyczne prace w zakresie obserwacji pozycyjnych planetoid i komet rozpoczęto na przełomie lat
1976/1977. Początkowo wykonywane były głównie obserwacje fotograficzne wybranych jasnych planetoid, zgodnie z
zaleceniem Obserwatorium Astronomicznego w Pułkowie. Opracowane obserwacje astrometryczne były następnie
testowane przez doc. dra hab. Macieja Bielickiego, później przez dra Krzysztofa Ziołkowskiego, a ostatnio przez prof.
dra hab. Grzegorza Sitarskiego. Z kolei sprawdzone obserwacje są przekazywane do Centrum Małych Planet (Minor
Planet Center, MPC) w USA.
W naszym Obserwatorium dotychczas wykonano, opracowano i opublikowano blisko 1000 obserwacji pozycyjnych planetoid i komet. Obserwacje były publikowane na łamach recenzowanego czasopisma Acta Astronomica od
roku 1980, a również w Minor Planet Center w USA.
Od 1995 roku nasze Obserwatorium wyposażone jest w kamerę CCD SBIG ST-8. Przy jej pomocy wykonano
i opublikowano na łamach MPC pierwszą polską obserwację planetoidy oraz komety przy użyciu kamery CCD (MPC
26481, 27349, 31870, 32565).
Opracowanie aktualnie wykonanych obserwacji astrometrycznych dokonuje się w oparciu o program komputerowy Herberta Raaba Astrometrica:
http://www.astrometrica.at/
Poniżej lista publikacji w czasopismach recenzowanych zawierająca obserwacje wykonane w Obserwatorium Astronomicznym w Chorzowie:
1. I. Włodarczyk, Positions of Comet Kohler (1977m), IAU Circulaire, 1978, 3148
2. I. Włodarczyk, M. Szczepański, Positions of Comet Kohler (1977m), Acta Astr., 1980,30, 63
3. I. Włodarczyk, Positions of Minor Planets Obtained at the Chorzów Observatory, Acta Astr.,
1980, 30, 469
4. I. Włodarczyk, Positional observations of minor planets and comets at the Astronomical
Observatory of the Silesian Planetarium, Post. Astr., 1980, 28, 231
5. I. Włodarczyk, Positions of Minor Planets Obtained at the Chorzów Obsevatory, Acta Astr.,
1982, 32, 444
6. I. Włodarczyk, Positions of Minor Planets and Comet Panther Obtained at the Chorzów
Observatory, Acta Astr., 1983, 33, 309
7. I. Włodarczyk, Positions of Minor Planets and Comet Obtained at the Chorzów Observatory,
Acta Astr., 1984, 34, 89
8. I. Włodarczyk, Positions of Minor Planets and Comets Obtained at the Chorzów Observatory,
Acta Astr., 1986, 36, 251
9. I. Włodarczyk, Ten years of positional observations of the minor planets and comets in the Astronomical Observatory of the Copernicus Silesian Planetariumin Chorzów, 1986, 34, 117
10. I. Włodarczyk, Positions of Minor Planets and Comet Halley Obtained at the Chorzów Observatory, Acta Astr., 1986, 36, 423
11. I. Włodarczyk, Positions of Minor Planets and Comets Obtained at the Chorzów Observatory,
Acta Astr., 1987, 37, 193
12. I. Włodarczyk, Positions of Minor Planets and Comets Obtained at the Chorzów Observatory,
Acta Astr., 1987, 37, 407
13. I. Włodarczyk, Positions of Minor Planets and Comets Obtained at the Chorzów Observatory,
Acta Astr., 1988, 38, 255
14. I. Włodarczyk, Positions of Minor Planets Obtained at the Chorzów Observatory, Acta Astr.,
1989, 39, 275
15. I. Włodarczyk, Positions of Minor Planets, MPC 16 331, 1990 July
16. I. Włodarczyk, Positions of Minor Planets, MPC 16 664, 1990 Aug.
17. I. Włodarczyk, Positions of Minor Planets, MPC 16 800, 1990 Sept.
18. I. Włodarczyk, Positions of Minor Planets, MPC 16 955, 1990 Oct.
19. I. Włodarczyk, Positions of Minor Planets, MPC 17 104, 1990 Nov.
20. I. Włodarczyk, Positions of Comet Levy, MPC 16 087, 1990 Nov.
21. I. Włodarczyk, Positions of Minor Planets, MPC 17 521, 1991 Jan.
22. I. Włodarczyk, Positions of Minor Planets, MPC 17 877, 1991 Mar.
23. I. Włodarczyk, Positions of Comet Levy, MPC 17 855, 1991 Mar.
24. I. Włodarczyk, Positions of Minor Planets, MPC 18 034, 1991 Apr.
25. I. Włodarczyk, Positions of Comet Levy, MPC 18 011, 1991 Apr.
26. I. Włodarczyk, Positions of Minor Planets, MPC 18 335, 1991 Jun.
27. I. Włodarczyk, Positions of Minor Planets, MPC 18 512, 1991 Aug.
28. I. Włodarczyk, Positions of Minor Planets, MPC 19 163, 1991 Nov.
29. I. Włodarczyk, Positions of Minor Planets, MPC 19 593, 1992 Feb.
30. I. Włodarczyk, Positions of Minor Planets, MPC 19 942, 1992 Marz.
31. I. Włodarczyk, Positions of Minor Planets, MPC 20 206, 1992 Jun.
32. I. Włodarczyk, The Orbit of The Minor Planet (7) Iris, Acta Astr., 1993, 43, 177
33. I. Włodarczyk, Positions of Minor Planets, MPC 22 988, 1994 Feb.
34. I. Włodarczyk, Positions of Minor Planets, MPC 23 021, 1994 Feb.
35. I. Włodarczyk, Positions of Minor Planets, MPC 23 581, 1994 June.
36. I. Włodarczyk, Positions of Minor Planets, MPC 24 036, 1994 October.
37. I. Włodarczyk, Positions of Minor Planets, MPC 26 481, 1996 February
38. I. Włodarczyk, Positions of Comets, MPC 27 349, 1997 July
39. I. Włodarczyk, Positions of Minor Planets, MPC 31 870, 1998 June
40. I. Włodarczyk, Positions of Comets, MPC 32 565, 1998 October
MPC: The Minor Planet Circulars/Minor Planets and Comets are published, on behalf of Division
III of the Internatonal Astronomical Union, by:
Minor Planet Center, Smithonian Astrophysical Observatory, Cambridge, MA 02138, U.S.A.
Acta Astr.: Acta Astronomica, An International Quarterly Journal Founded in 1925, Al. Ujazdowskie 4, 00-478 Warszawa.
Pierwsza w Polsce opublikowana w MPC fotografia planetoidy przy pomocy
kamery CCD wykonana w Obserwatorium Astronomicznym w Chorzowie.
Fot. z 23.IV.1998, kamera CCD SBIG ST-8, obs.: Ireneusz Włodarczyk,
Stefan Janta, Tomasz Piwek
Pierwsza fotografia komety wykonana przy pomocy CCD w Obserwatorium
Planetarium Śląskiego w Chorzowie.
Jest ona również pierwszą w Polsce zmierzoną i opublikowaną obserwacją opublikowaną w Minor Planet Center, USA.
Kometa C/1998 M5(LINEAR) zaznaczona strzałką.
Jasność powierzchniowa ok. 14.5 mag
Data obserwacji: 1998-09-09
@ Fot. I. Włodarczyk i S. Janta, Planetarium Śląskie
Opublikowane obserwacje
astrometryczne w Polsce, wg MPC IAU
(do 2007 r.)
Kod IAU Obserwatorium
lata
liczba
047
Poznań
<1940 do 1988
889
055
Cracow
do 1956
26
060
Warsaw-Ostrowik
-
-
092
Toruń-Piwnice
1985-1988
178
547
Breslau
1980-1985
85
553
Chorzów
1977-1998
733
555
Cracow-Fort Skała
-
-
558
Warsaw
do 1940
10
A51
Danzig
-
-
B02
Kielce
od 2006
kilka
Aktualny wykres liczby Wolfa. Oprac. dr I. Włodarczyk
Zwróćmy uwagę, na długotrwałe zbliżenie się wykresu do wartości liczby Wolfa=0, czego nie obserwowaliśmy
poprzednio.