Planowanie żywienia stada zwierząt

Planowanie żywienia stada zwierząt
Prowadzenie produkcji zwierzęcej w gospodarstwie wymaga ciągłego podejmowania decyzji
technologicznych i ekonomicznych. Aby takie decyzje były racjonalne, należy je oprzeć na
konkretnych wynikach obliczeń. Dokonując takich obliczeń, należy skorzystać z opracowania
dotyczącego klasyfikacji grup wiekowych zwierząt. Przydatna jest również znajomość
współczynników przeliczeniowych poszczególnych grup wiekowych na DJP - Duże Jednostki
Przeliczeniowe.
Planując żywienie zwierząt można posługiwać się dziennymi dawkami żywieniowymi lub
korzystać z opracowań wskazujących zapotrzebowanie na poszczególne pasze, np. w ciągu
roku lub w ciągu określonego okresu żywieniowego. Jeżeli korzysta się z dziennych dawek
żywieniowych, to w celu obliczenia zapotrzebowania na pasze na rok lub okres żywienia,
należy dzienne ilości pasz pomnożyć przez liczbę dni żywienia. Jeżeli obliczenie dotyczy roku,
to należy pomnożyć przez 365 dni, a jeżeli na okres żywienia - to przez liczbę dni w danym
okresie żywienia.
Przykład
Obliczenie rocznego zapotrzebowania na siano dla krowy mlecznej na podstawie dawki
dziennej:
4 kg siana dziennie x 365 dni żywienia = 1460 kg
Jeżeli tę dzienną dawkę wykorzystuje się dla stada 40 krów, to uzyskany wynik trzeba
pomnożyć przez liczbę krów:
1460 kg siana rocznie/1 krowę x 40 krów = 59600 kg
Aby obliczyć roczne zapotrzebowanie pasz dla gospodarstwa, należy podobne obliczenia
wykonać dla wszystkich pasz wykorzystywanych w żywieniu wszystkich zwierząt w tym
gospodarstwie.
Klasyfikacja grup wiekowych zwierząt obowiązująca w UE na potrzeby rachunkowości rolniczej
Gatunek zwierząt
Konie
Bydło
Trzoda chlewna
Owce
Kozy
Grupa wiekowa
ogiery
klacze
pozostałe konie powyżej 2 lat
młodzież od 6 miesięcy do 2 lat
źrebięta do 6 miesięcy
mleczne
mamki
wybrakowane mleczne
krowy
pozostałe
pow. 2 lat hodowlane
jałówki
opasowe
1-2 lat
pow. 2 lat do rozpłodu
byczki
opasowe
1-2 lata
młodzież 0,5 do 1 roku
cielęta do do dalszego chowu
0,5 r.
rzeźne
knury
maciory
knury i maciory wybrakowane
knurki hodowlane
loszki hodowlane
tuczniki (od 50 kg)
warchlaki (od 20 do 49 kg)
prosięta (do 19 kg)
tryki rozpłodniki
matki
dorosłe-jarlice (powyżej 1 roku)
pozostałe owce
młodzież (od 3 miesięcy do 1 roku)
jagnięta (do 3 miesięcy)
kozły - rozpłodniki
matki
dorosłe - kózki (pow. 1 roku)
pozostałe kozy
młodzież (od 3 mies. do 1 roku)
koźlęta (do 3 mies.)
kury
gęsi
Drób
kaczki
indyki
pozostały
drób
kury nioski
pozostałe kury i koguty
brojlery
kurczęta do 2 tyg.
dorosłe
młode
pisklęta
dorosłe
młode
pisklęta
dorosłe
młode
pisklęta
dorosłe
młode
pisklęta
Współczynniki przeliczeniowe zwierząt na Duże Jednostki Przeliczeniowe (DJP)
Rodzaj zwierząt
Wiek lub masa ciała
1 sztuka = DJP
Konie dorosłe
waga ponad 500 kg
1,20
Konie młode
2-3 lata, 1-2 lata, 0,5-1
1,0; 0,80; 0,50;
rok; do 0,5 roku
0,30
Buhaje
powyżej 600 kg
1,40
Krowy i jałówki
powyżej 2 lat, waga ok.
1,0
cielne
500 kg
Jałówki i byczki
1-2 lata, 0,5-1 roku
0,80; 0,30
Cielęta
do 0,5 roku
0,15
Knury i maciory
maciory z prosiętami
0,30
Tuczniki
ciężkie bekonowe
0,20
Warchlaki
do 30 kg
0,10
Prosięta
do 2 miesięcy
0,02
Tryki
powyżej 1,5 roku
0,12
Maciorki kotne i
powyżej 1,5 roku
0,10
Jarlaki
maciorki, tryczki
0,10; 0,8
Jagnięta
6-12 miesięcy
0,05
karmiące
Kolejnym krokiem w planowaniu żywienia zwierząt w gospodarstwie jest ocena
potencjalnych możliwości zaspokojenia zapotrzebowania. Pasze mogą pochodzić z
własnej produkcji lub zakupu. Rozwiązanie jest proste, jeżeli wszystkie pasze mają
pochodzić z zakupu. Wtedy obliczone zapotrzebowanie określa wielkość koniecznych
zakupów. Nieco trudniej planować, jeżeli pasze pochodzą z produkcji własnej i z
zakupu. W tym celu trzeba najpierw oszacować możliwości gospodarstwa w zakresie
produkcji pasz. Wymaga to określenia areału produkcyjnego poszczególnych pasz, a
więc wielkości łąk i pastwisk, produkcji zbóż i innych roślin paszowych. Powierzchnie
uprawy poszczególnych pasz należy pomnożyć przez przewidywane średnie plony. W
ten sposób oszacujemy ilość pasz z gospodarstwa. Następnie należy ustalić różnice
pomiędzy zapotrzebowaniem na pasze a produkcją pasz z gospodarstwa. Ta różnica
wskaże ilość pasz, które trzeba będzie zakupić.
Jeżeli okaże się, że w gospodarstwie produkuje się nadmiar niektórych pasz,
można je przeznaczyć na sprzedaż.
Właściwe zbilansowanie pasz w gospodarstwie jest szczególnie ważne w
przypadku gospodarstw ekologicznych, w których występują duże ograniczenia w
zakupie pasz. Wykonując bilans paszowy w gospodarstwie należy przewidzieć pewne
rezerwy zarówno w odniesieniu do zapotrzebowania na pasze, jak i w odniesieniu do
produkcji. Wielkość rezerwy zależy od skali produkcji i powinna się kształtować na
poziomie 5-10% zapotrzebowania.